ZIBILIZAZIOAKZIBILIZAZIOAK

Historiaurrea , Historiaurrea , Greziarrak , Greziarrak , Egiptoarrak , Egiptoarrak , Erromatarrak.Erromatarrak.

HISTORIAURREAHISTORIAURREA

Lehenengo fosilakLehenengo fosilak

ArrainakArrainakItsasoko narrastiakItsasoko narrastiak

Dinosaurio harrapakariakDinosaurio harrapakariakDinosaurio handienakDinosaurio handienak

Ugaztunen garaiaren hasieraUgaztunen garaiaren hasieraAro glaziarraAro glaziarra

GREZIARRAKGREZIARRAK

Greziako lurraGreziako lurra

Hiri estatua AtenanHiri estatua AtenanItsasoko gudakItsasoko gudakOlimpiar jokoakOlimpiar jokoakFamiliaren etxeaFamiliaren etxea

HezkuntzaHezkuntzaGaixotasunak eta heriotzaGaixotasunak eta heriotza

Greziako lurrakGreziako lurrak

Grezia ez da leku Grezia ez da leku ona nekazaritza ona nekazaritza egiteko, mendi egiteko, mendi asko daudelako asko daudelako eta ez du euri eta ez du euri asko egitenasko egiten

EGIPTOARRAKEGIPTOARRAK

Egipto eta NiloEgipto eta Nilo

Antzinako inperioaAntzinako inperioaPiramideen eraikuntza Piramideen eraikuntza

FaraorakFaraorakHerriak eta HiriakHerriak eta Hiriak

IdazketaIdazketaFamiliaren bizitzaFamiliaren bizitza

EgiptoarrakEgiptoarrakDuela 5.000 urte, lehen Duela 5.000 urte, lehen

nazio zibilizatua sortu nazio zibilizatua sortu zen, Egipton eta Nilo zen, Egipton eta Nilo ibaiaren bazterrean.ibaiaren bazterrean.

Mesopotamian hiri Mesopotamian hiri handiak zeuden.handiak zeuden.

Egipton, errege bakar Egipton, errege bakar batek gobernatzen batek gobernatzen

zuen.zuen.

Egipto eta NiloEgipto eta Nilo

Lehengo Egipto,itxura Lehengo Egipto,itxura bitxia zeukan, bitxia zeukan,

egiptoarren bizitza egiptoarren bizitza niloren mende zegoen.niloren mende zegoen. Egipto, Nilo gabe, Egipto, Nilo gabe,

basamortua izan basamortua izan litzatekelitzateke

Komunikatzeko Nilo ibaia Komunikatzeko Nilo ibaia erabiltzen zuten.erabiltzen zuten.

Anzinako inperioaAnzinako inperioaDuela 5.000 urte, Goi Egiptok Duela 5.000 urte, Goi Egiptok

eta Behe Egiptok herrialde eta Behe Egiptok herrialde bakarra egin zuten.bakarra egin zuten.

Hil egiten zirenean, piramide Hil egiten zirenean, piramide erraldoi batzuetan sartzen erraldoi batzuetan sartzen eta lurperatzen zituzten.eta lurperatzen zituzten.V. Dinastiaren garaian, V. Dinastiaren garaian,

erresumaren gauzak geroz erresumaren gauzak geroz eta gutxiago zeuden.eta gutxiago zeuden.

Nilok urteak zeraman Nilok urteak zeraman gainezka egin gabe orduan gainezka egin gabe orduan lurrak lehortzen ziren eta lurrak lehortzen ziren eta

gosea egoten zen.gosea egoten zen.

Piramideen EraikuntzaPiramideen Eraikuntza

Piramide Piramide handienak, handienak, Gizeh-koak dira. Gizeh-koak dira.

Milaka pertsona Milaka pertsona egon ziren 23 egon ziren 23 urtez piramide urtez piramide hori egiten.hori egiten.

FaraoiakFaraoiak

Errregeak, faraoiak eta Errregeak, faraoiak eta jainkoak, Egiptoko jainkoak, Egiptoko gobernatzaileak ziren. gobernatzaileak ziren.

Faraoiak, beste jainkoen Faraoiak, beste jainkoen betebeharrak zeukan betebeharrak zeukan aldi berean.aldi berean.

Jainko erregeak egiten Jainko erregeak egiten zuena garrantzitsua zuena garrantzitsua zen.zen.

Herriak eta hiriakHerriak eta hiriak

Egipto, nekazarien Egipto, nekazarien erria zen eta erria zen eta Egiptok, hiri Egiptok, hiri handiak zeuzkan.handiak zeuzkan.

Pezo adreiluzko eta Pezo adreiluzko eta sabai lauko etxe sabai lauko etxe txikietan bizi ziren.txikietan bizi ziren.

IdazketaIdazketa

Egiptoarrak, hieroglifiko Egiptoarrak, hieroglifiko idazkera asmatu idazkera asmatu zuten.zuten.

Batzuek objektuak dira Batzuek objektuak dira eta beste batzuek, eta beste batzuek, hotsak ordezkatzen hotsak ordezkatzen zituzten.zituzten.

Familiaren bizitzaFamiliaren bizitzaGizonezko garrantzitsu Gizonezko garrantzitsu

batek emazte bat baino batek emazte bat baino gehiago eduki zitzakeen gehiago eduki zitzakeen eta faraoiak ehunka eta faraoiak ehunka emazte eduki litzakeen.emazte eduki litzakeen.

Aberatsen arteko ezkontzak Aberatsen arteko ezkontzak aurretik adostuta aurretik adostuta zeuden.Faraoiak, arrazoi zeuden.Faraoiak, arrazoi politikoengatik, atzerriko politikoengatik, atzerriko printzesekin ezkontzen printzesekin ezkontzen zen.Beste ezkontza zen.Beste ezkontza batzuk, maitasunean eta batzuk, maitasunean eta errespetuan egiten ziren.errespetuan egiten ziren.

ERROMATARRAKERROMATARRAK

InperioaInperioa

PrepublicaPrepublicaHiriakHiriak

GaltzadakGaltzadakNekazaritzaNekazaritza

Familiaren bizimenduaFamiliaren bizimendua

ErromatarrakErromatarrakErromatarren inperioa Erromatarren inperioa

munduko inperiorik munduko inperiorik handiena da. Luzaro handiena da. Luzaro

iraundu zuen, 700 urte, iraundu zuen, 700 urte, alegia. alegia.

Gure alfabetoa Gure alfabetoa erromatarrek erromatarrek

asmatutakoa da.asmatutakoa da.Europako hiri asko sortu Europako hiri asko sortu zituzten, europan oraindik zituzten, europan oraindik

daude erromatarren daude erromatarren eraikin asko.eraikin asko.

Erromatar inperioaErromatar inperioa

K.A 396. urtean, K.A 396. urtean, gerra luze baten gerra luze baten ondoren, Erroma ondoren, Erroma izeneko hiri txiki izeneko hiri txiki bateko loldaduek bateko loldaduek ondokon Veyes ondokon Veyes hiria artu buten hiria artu buten

Italian.Italian.Erromatarrek ez Erromatarrek ez zuten pertsonarik zuten pertsonarik diskriminatzen.diskriminatzen.

Errepublika garaiaErrepublika garaia

Hasieran, erroman Hasieran, erroman erregeak agintzen erregeak agintzen zuten bakarrik, hau zuten bakarrik, hau da monarki bat da monarki bat zen.Gero politikoak zen.Gero politikoak ustekerietan hasi ustekerietan hasi ziren,boterea ziren,boterea indarez lortuz eta indarez lortuz eta horrek errepublika horrek errepublika sistema apurtu zuen.sistema apurtu zuen.

Hiriak Hiriak

Erromak hiriak Erromak hiriak zaratatsuak eta zaratatsuak eta jendez beteta jendez beteta zeuden. zeuden.

Hiri geienetan Hiri geienetan debekatu zuten debekatu zuten ibilgaiuak ibilgaiuak erabiltzea erabiltzea kalean egunez. kalean egunez.

Familiaren bizimoduaFamiliaren bizimodua

Erromatar familiak txikiak Erromatar familiak txikiak ziren normalean hiru ziren normalean hiru seme-alaba baino seme-alaba baino gehiago ez ziren izaten.gehiago ez ziren izaten.

Gehien senar-emazteak Gehien senar-emazteak banantzen ziren, hori banantzen ziren, hori eta gero, umeak eta gero, umeak aitarekin gelditzen aitarekin gelditzen ziren.ziren.

Nekazaritza eta landaNekazaritza eta landa

Erromatar inperioko Erromatar inperioko biztanleen ehuneko biztanleen ehuneko larogeita hamar landa larogeita hamar landa inguruan bizi zen.inguruan bizi zen.

Ia denek behartsuak Ia denek behartsuak ziren, esklaboak ziren, esklaboak gehienek, nekazaritza gehienek, nekazaritza urte sasoien arabera urte sasoien arabera egiten zenegiten zen

Galtzadak eta bidaiakGaltzadak eta bidaiak

Erromatar inperioak Erromatar inperioak galtza sistema galtza sistema bikainak zuten, bikainak zuten, gehienek gehienek armadaeraikitakoak.armadaeraikitakoak.

Erromatar galtzada gutxi Erromatar galtzada gutxi erabiltzen dute.erabiltzen dute.

Erraza zen galtzadak Erraza zen galtzadak mapan ikustea edo mapan ikustea edo kokatzea da, kokatzea da, normalean distantzia normalean distantzia luzeak zuten.luzeak zuten.