IBAIETAKO ZIBILIZAZIOAK

MESOPOTAMIA

Historiaren sorrera: Idazkera

Idazkera Mesopotamian sortuzen duela 5000bat urte.

Gertaera honek Historiaren hasiera markatzen du.

Zergatik sortu zen? Ziur askilehendabiziko herri handiaksortzean, kontrol-sistemakasmatu ziren, gehienbatmerkatal-trukeak gauzatu ahalizateko.

Lehen InperioakLehen zibilizazio handiak ibaiertz emankorreko ibaieninguruan sortu ziren (Zergatik?); Tigris eta Eufratesibaien inguruan –Mesopotamia-, Nilorenean –Egipto-, Indus ibaiarenean –India- eta Ibai Urdinaren eta Horiarenartekoarenean –Txina-.

Ibaietako zibilizazio hauek ezaugarri komunak zituzten:

1. Botere politikoa oso indartsua zen:

1. Politikoa

2. Erlijiosoa

3. Militarra

4. Legegilea

2. Gizartea oso hierarkizatua zen:

1. Pribilegiatuak:

1. Lurjabeak

2. Kargu publiko nagusienak

2. Herri Xehea:

1. Artisauak

2. Merkatari txikiak

3. Nekazariak

3. Eraikuntza-lan handiak (Kanalak, tenpluak, Jauregiak, hilobiak…)

MESOPOTAMIA

1. Mesopotamia = “Ibaienartean”

1. Mesopotamia bieskualdetan banatzen zen:

1. Mesopotamia Garaia: Asiria

2. Mesopotamia Behera: Kaldea (Sumer, Akad)

2. Hiririk inportantenak:

1. Ur, Uruk (Sumer)

2. Lagash (Akad)

3. Babilonia

4. Assur, Ninive (Asiria)

Mesopotamia: Bilakaera politikoa

Sumer Akadtar InperioaSargon I

Babiloniar InperioaHammurabi

Asiriar InperioaAsurbanipal

NeobabiloniarInperioa

Nabukodonosor II

Gizartea eta Ekonomia1. GIZARTEA

1. Aristokrazia

1. Erregea eta bere familia eta Nobleak

2. Lurjabe handiak, goikargudunak eta gerlariak

2. Apaizgoa

1. Kultoaren arduradunak

2. Lur eta tailerren jabeak

3. Tenpluetan

3. Funtzionarioak

1. Errengearen ondasunakkudeatu

4. Askeak

1. Langileak, nekazariak

5. Esklabuak

2. EKONOMIA

1. Nekazaritza

2. Artisautza

3. Merkataritza

NEKAZARITZA

Sumer-ko Ur hiria

MESOPOTAMIAKO KULTURA

1. Erlijioa2. Artea

ERLIJIOA

1. Politeismo

1. Poli = asko

2. Teo = Jainko

2. Giza-itxurakoak eta gizakiongrinak berak zituzten

3. Ez zuten bizi osteko biziansinisten

4. Panteoia

1. Enlil: Haizeen Jainkoa

2. Isthar: EmankortasunarenJainkosa

3. Marduk: Jainko Gorena

ARTEA

1. Elementuak:

1. Materialak: Adreilua eta pezoa

2. Eraikuntzetan arkua eta gangak erabiltzenzituzten

2. Eraikuntzak:

Zigurat

ARKITEKTURA

1. Zigurat bat Mesopotamiako tenplu erlijioso nagusia da. 2. Piramide mailakatu forma du3. Mesopotamiako hiri bakoitzak zuen bere zigurat-a4. Hiriko patroia zen Jainko edo Jainkosaren egoitza5. Zeruaren eta lurraren arteko zubia 6. Badirudi Babelgo dorrearen deskribapen biblikoa tenplu hauetan

inspiratu zela.

ZIGURAT

ESKULTURA

SUMERIA

UR-ko Zutoihala

Lagash-ko Gudea Eshnunna-ko Estatuak

Naran-Sin estela

Sargon I

AKAD

BABILONIA

ASIRIA