Neolito osoa 1 b
Transcript of Neolito osoa 1 b
TENPERATURA ALDAKETA
Duela 13.000 Urte inguru, Lurreko tenperaturak gora egin zuen.
Leku askotan izotza desagertu zen.
ZERGAITIA ETA ONDORIOA
Aldaketa horren ondorioz, elur-orein eta bisonteen taldeak desagertu ziren.
Gizon eta emakumeak elikatzeko modu berri baten bila hasi ziren:Bizimodu berri horri iraultza neolitikoa deritzo.
Duela 11000 urte nekazaritza eta abeltzaintza sortu zen eta horregaitik lurren ondoan bizi beharra izan zuten.Horren ondorioz herrixkak eraiki zituzten eta orduan sedentario bihurtu ziren, hots, leku finko batean bizi ziren horri iraultza neolitikoa esaten zaio.
IRAULTZA NEOLITIKOA
ABELTZAINTZA
Animali espazie batzuk etxekoratu egin zituzten haragia eta esnea izateko lehenengo animalietariko batzuk ahuntza, ardia, zaldia, eta txakurrak izan ziren, desagertzen ari zirelako.
NEKAZARITZA
Emakumeak konturatu ziren, lurrean zulo bat egin eta bertan fruitu bat sartuz fruitu bera ematen duen landare bat hazten zela.Landatzen izan ziren lehen espezieak: arroza,artoa eta garia izan
SEDENTARIO BIHURTZEA
Pertsonak pixkanaka-pixkanaka nekazaritza inguruetan eta herrixketan bildu ziren.
Gehienetan ibaiertzetan kokatzen ziren herrixkak eta etxeak pezozko hormaz egiten ziren.
NEOLITOKO BIZIMODUA
Herrixkak ibaietatik gertu kokatzen zituzten, ura eskura izateko. Eta ur horiekin soroak ureztatzeko, abereak hornitzeko...
LOKATZ ETA LASTOZKO TXABOLASOROAK OHOLESIA
HERRIXKEN EZAUGARRIAK
Gehienetan, herrixka oholesi batekin inguratzen zuten, beste
izaki bizidun batzuengaitik babesteko.
HERRIXKA
Etxeez gain , errixkan ukuiluak, biltegiak eta abar zeuden.
EZAUGARRI GEHIAGO
TRESNAK
Metalezko lehen tresnal duela 7. 000 urte inguru egin zituzten, Ekialde Hurbilean eta Anatolian Erabili zuten lehen metala kobrea izan zen.
BRONTZEA ETA BURDINAREN AGERPENA
Geroago brontzea eta burdina erabili zuten eta haiekin mota guztietako lanabesak egin zitezkeen.
BESTE TRESNA GARRANTZITSU BATZUK
Duela 5.000 urte inguru beste asmakizun oso garrantzitsu izan ziren Ekialde Hurbilean: Gurpila,haize ohiala eta goldea.
ZERTARAKO BALIO ZIEN?
Gurpila: Garraioak hobetu ahal izan ziren.Haize oihalak: Haizearen indarraz baliatzeko aukera eman zien itsasontziei.Goldea: Aitzurrez baino lur gehigo eta arinago lanrzeko aukera eman zien.
ARTEA
Arte-adierazpenak aldatu egin ziren.
NEOLITOKO PINTURAK
Pinturan gizakiak nagusituz joan ziren,eta eszenak adierazten joan ziren: Taldeak ehizan edo landare bilketan, jendea dantzan... Oso modu eskematikoan eta gehienetan kolore bat
erabiltzen zuten. Iberiar penintsulan pintura horien adibiderik
garrantsitsuenak Levanteko aldean daude. Hori dela eta Levanteko pinturak deitzen zaie.
MEGALITISMOA
Neolitoaren azken aldian harrizko bloke handiz osatutako monumentuak (hau da megalitoak) eraikitzen hasi ziren horregatik esaten diegu monumentu megalitikoak.Monumentu megalitiko nagusiak iruinharriak harrespilak eta trikuharriak ziren.
IRUINARRIAK
Iruinarriak edo menhirrak lurrean zutik jarritako harri luze eta handiak ziren.
TRIKUHARRIAK
Trikuarriak erainkuntza konplexuagoak ziren harri handi bertikalez osaturik zeuden horma bat osatuz. Pertsona talde batentzako hilobiak ziren.
HARRESPILAK
Iruinharri askoz osatutako barruti zirkular handiak .