1educacion
-
Upload
maria-gilina -
Category
Documents
-
view
214 -
download
0
Transcript of 1educacion
-
8/19/2019 1educacion
1/14
TEMA 1: CONCEP O DE PSICOLOGÍA DE LA
EDUCACIÓN
1. CONCEP O DE PSICOLOGÍA DE LA EDUCACIÓN: PERSPEC IVA
DIACRÓNICA
1.1. Introducción
L P!ico"o#$ d% " Educción d%!d% !u! co&i%n'o! ( !ido un !)%r
d%!rro""do %ntr% " *!ico"o#$ + " *%d#o#$. Por un "do !ur#% d%" int%r,! d% "o!
*ri&%ro! d% )u!cr un -und&%ntción *!ico"ó#ic " t%or$ + " *rctic
%ducti/0 *or otro d%" int%r,! d% "o! !%#undo! d% *"icr "o! *rinci*io! *!ico"ó#ico! "
c&*o d% " %ducción.
1.2. Ant%c%d%nt%! d% " *!ico"o#$ d% " %ducción
Lo! utor%! 3u% !% (n ocu*do d%" %!tudio d% " P!ico"o#$ d% " Educción
d%!d% un %n-o3u% dicrónico %!tn d% cu%rdo %n !%4"r do! %t*! . Un " d% !u!
nt%c%d%nt%! o r$c%! 3u% coincid%n %n !u! co&i%n'o! con "! &i!&! r$c%! d% "
P!ico"o#$ + d% " P%d#o#$ + !% *ro"on#n (!t -in"%! d%" !i#"o 55 + otr " d% !u
con!titución + d%!rro""o 3u% %! d%!d% -in"%! d%" 5I5 (!t nu%!tro! d$!. En
%!t %t* " P!ico"o#$ d% " Educción !% *%r-i" co&o un r% d%-inid d%
in/%!ti#ción.
1.2.1. EL TEMA DE LA EDUCACIÓN EN LA 6ILOSO6ÍA ANTIGUA 7 MEDIEVAL
L cu&)r% d%" *%n!&i%nto %n " -i"o!o-$ nti#u %!t r%*r%!%ntd *or P"tón
+ Ari!tót%"%!. P"tón critic " *rctic %ducti/ d% "o! !o-i!t! + !)%r. E!t)"%c% !$
"! )!%! d% " conc%*ción co#niti/i!t d% 3u% "o d%t%r&innt% %n " conduct (u&n
%! "o co#niti/o. Pr ," " ci%nci %! " )!% d% " /irtud + *or tnto %" id%" 8"ti&o d%
" &or" + d% " %ducción d%" ciuddno. E" o)9%ti/o d% " %ducción con!i!t% %n %"*!o d% " i#nornci " !)idur$.
Ari!tót%"%! con!id%r " %ducción un d%)%r d%" E!tdo con r%!*%cto !u!
ciuddno!. Di!tin#u% %ntr% %" conoci&i%nto d% "o n%c%!rio + d% "o *o!i)"% + )r% "
con!id%rción no !ó"o d% " ci%nci !ino d% " ,tic + " /irtud. L %ducción *r
Ari!tót%"%! *o+do %n "! do! -cu"td%! rcion"%! d%" (o&)r% " int%"i#%nci + "
/o"untd !u&% do! tr%!: %" cu"ti/o d% " int%"i#%nci + " d3ui!ición d%
()ito!.
Snto o&! d% A3uino %nti%nd% %" *r%ndi'9% co&o un *roc%!o #rdu" d%
d3ui!ición int%"%ctu" d%" conoci&i%nto 9unto un ctu"i'ción *ro#r%!i/ d% "!*ot%nci! i&*"icd!. Conci)% " &%!tro co&o un cu! cod+u/nt% %n %!%
*roc%!o %ducti/o cu+ tr% *rinci*" con!i!t% %n *ro/ocr + diri#ir " cti/idd d%"
*!ico"o#i.i!i*%di.co& 1
-
8/19/2019 1educacion
2/14
"u&no *r con!%#uir %" *!o d% " *ot%nci " cto. E" "u&no %! %" 3u% d3ui%r% %"
conoci&i%nto con %" %9%rcicio d% !u *ro*i int%"i#%nci. Dic% 3u% " ci%nci %! un
()ito 3u% con!i!t% %n un !o"o cto: co&*r%n!ión d%" o)9%to.
1.2.2. LA EDUCACIÓN EN EL RENACIMIENTO 7 UMANISMO
L %ducción do*t un %n-o3u% *rctico 3u% ti%n% %n cu%nt todo! "o!!*%cto! d% " *%r!on. Lo! %ducdor%! d%" R%nci&i%nto *ro*u#nn un %n!%4n'
*o+d %n " %;*%ri%nci.
Lui! Vi/%! %! con!id%rdo %" *dr% d% " *!ico"o#$ &od%rn. Su! id%!
*!ico%ducti/! !o)r% %" *r%ndi'9% + " &oti/ción !u r%3u%ri&i%nto d% 3u% %" rit&o
d% " %n!%4n' + !u! cont%nido! !% d*t%n "! di-%r%nt%! cu"idd%! d% "o!
indi/iduo! + !u *ro*u%!t d% 3u% "o! &%!tro! o)!%r/%n + d%"i)%r%n !o)r% !u!
"u&no! + !$ *u%dn ori%ntr"o! con ci%rto *r 3u% !% d%di3u%n 3u%""o *r "o
3u% ti%n%n &%9or%! cu"idd%! "o con-i#urn co&o un nt%c%d%nt% d% " P!ico"o#$ d%
" Educción. 3u% "o! (o&)r%! &ni-i%!tn #rnd%! di-%r%nci! %n !u! ()i"idd%! 2> 3u% %"
-und&%nto d% %!! di-%r%nci! rdic %n "! di!tint! /ri%dd%! d% t%&*%r&%nto +
=> 3u% cd (o&)r% "% corr%!*ond% un ti*o *rticu"r d% cti/idd %n " rt%! o %n
"! "%tr! %n -unción d% !u! di-%r%nt%! ()i"idd%!. Pro*u#n 3u% !% %!tudi% %"
t%&*%r&%nto d% cd indi/iduo 3u% !% d%t%r&in% %" ti*o d% ()i"idd%! &%nt"%!
3u% "% corr%!*ond%n + 3u% !% "% ori%nt% (ci " ci%nci 3u% "% con/%n# d% cu%rdo
con !u! ()i"idd%!.E" r%nci&i%nto %!t)"%c% un !%*rción %ntr% " *!ico"o#$ + " &%t-$!ic
)ri%ndo %" c&ino " P!ico"o#$ d% " Educción.
1.2.=. LA NUEVA CIENCIA 7 LA EDUCACIÓN
S% )ndon %" crit%rio d% utoridd + !% c%*t " r'ón + " %;*%ri%nci co&o
-u%nt%! d% conoci&i%nto. A*r%c% un do)"% corri%nt% &%todo"ó#ic: rcion"i!&o +
%&*iri!&o.
D%!crt%! r%*r%!%ntr %" *o"o rcion"i!t. Su %;i#%nci &%todo"ó#ic %! %"
conoci&i%nto c"ro + di!tinto. Trt d% conoc%r " ntur"%' *or %" n"i!i! + %n %!or%!id% " )!% d% " /"id%' d%" conoci&i%nto. E&*i%' *or dudr d% todo + !ó"o
d&it% 3u%""o 3u% d% "o 3u% ti%n% un intuición in&%dit. L %/id%nci d% " id%
c"r %! %" 8nico crit%rio d% /%rdd. E;i!t%n do! &odo! d% %nt%ndi&i%nto *r
con!%#uir " ci%nci !in %rrr: " intuición 3u% no %/it 3u% to&%&o! "o -"!o *or
/%rdd%ro: no! d id%! !i&*"%!0 + " d%ducción o*%rción 3u% no! *%r&it% o)t%n%r
un conoci&i%nto ci%rto *or3u% " conci)% co&o un !%ri% d% intuicion%!. E!
i&*ortnt% !u t%or$ d% "! id%! innt! 3u% con!titu+%n %" -und&%nto d%"
conoci&i%nto d%" (o&)r%.
Co&%niu! no! o-r%c% *rtir d% "! "%+%! d% " ntur"%' !u#%r%nci! +*rinci*io! %ducti/o! r%"ti/o! " &,todo " -in"idd + " or#ni'ción d% "
%n!%4n'. S% %;tr%n cutro crct%r$!tic! -und&%nt"%! : 1> ntur"i!&o:
*!ico"o#i.i!i*%di.co& 2
-
8/19/2019 1educacion
3/14
%n "! "%+%! d% " ntur"%' !% %ncu%ntrn "o! *rinci*io! %ducti/o! 3u% ti%n%n 3u%
d*tr!% "! !uc%!i/! -!%! d%" d%!rro""o (u&no0 2> ord%n c$c"ico d% "
%n!%4n' %n cd %t* d% " %ducción !% %n!%4n "o! &i!&o! cont%nido!
un3u% d% di-%r%nt% &n%r. En cd %t* !% d%!rro""n con &! &*"itud 3u% %n
" %t* *r%c%d%nt%0 => &,todo inducti/o: " o)!%r/ción % inducción !on " )!%
d% " in!trucción0 + ?> %n!%4n' cti/ + *r#&tic: !% *r%nd% &%dint%*rctic.
Loc@% r%*r%!%nt %" *o"o %&*iri!t. Con!id%r 3u% todo conoci&i%nto ti%n% !u
ori#%n %n " %;*%ri%nci 3u% ti%n% do)"% /%rti%nt%: !%n!ción + r%-"%;ión 3u%
*ro*orcionn "! id%! !i&*"%! 3u% con!titu+%n %" *unto d% *rtid d% todo %"
*%n!&i%nto. S%#8n Loc@% %! in8ti" 3u% " %ducción !% diri9 con!%#uir "
!i&i"ción d% conoci&i%nto! 3u% no !on n%c%!rio! *r " /id. D%)%r ori%ntr!%
3u%""! di!ci*"in! 3u% r%"&%nt% -or&nB " &%nt%. E" *ro*ó!ito d% " %ducción %!
3u% %" &uc(c(o !% c*' d% !i&i"r cu"3ui%r ci%nci " 3u% 3ui%r d%dicr!%.
D%" c!ti#o o*in 3u% !o"o con/i%n% (c%r u!o d%" &i!&o %n c!o!%;c%*cion"%! *u%! d% ," !% d%ri/n con!%cu%nci! n%#ti/!. En cunto "!
r%co&*%n!! r%c(' "! d% ti*o &t%ri" + !%4" 3u% %! *r%-%ri)"% %" ""&&i%nto
" (onor. R%!*%cto " %ducción -$!ic ti%n% *or o)9%to " di!ci*"in + %"
%ndur%ci&i%nto cor*or" co&o &%dio *r " -or&ción d%" crct%r.
Rou!!%u introduc% " corri%nt% ntur"i!t %n " %ducción. Con !u o)r
E&i"io r%"i' un %;(ortción *r /o"/%r " !%nti&i%nto ntur" + " %!tdo &! *uro
d%" (o&)r%. S% r%-i%r% un %ducción 3u% t%n# %n " ntur"%' !u /%rdd%r #u$
+ &%!tr. L %ducción n%#ti/ : %" %ducdor d%)% )!t%n%r!% d% int%r-%rir %"
d%!rro""o ntur" d%" ni4o + d%)% d%9r 3u% " ntur"%' o)r% *or !$ &i!&. Pr 3u%%" d%!rro""o ntur" *u%d t%n%r "u#r !% d%)% *%r&itir " ni4o !%r "i)r% d% %;*r%!r
!u! i&*u"!o! ntur"%! + !%nti&i%nto! !in r%!triccion%!.
L %ducción d%)% *o+r!% %n " ntur"%' *!ico"ó#ic d%" ni4o in!i!ti%ndo
3u% *r %ducr (+ 3u% t%n%r nt%! un *ro-undo conoci&i%nto d% " &i!&.
R%conoc% 2 *rinci*io! -und&%nt"%! : " !u!tnti/idd %" ni4o %! un !%r
cu"itti/ + cuntitti/&%nt% di!tinto " du"to + %" d%!rro""o in-nti" !i#u% un
ord%n !%cu%nci" 3u% " %ducción d%)% r%!*%tr.
1.2.?. DESDE
-
8/19/2019 1educacion
4/14
&%nt" %! %" r%!u"tdo d% " cción % int%rcción %ntr% "! id%!0 "! &! -u%rt%!
%&%r#%rn + "! &! d,)i"%! 3u%drn in(i)id! (!t 3u% *u%dn !ocir!% con otr!
+ d3uirir " -u%r' !u-ici%nt% *r tr!*!r %" u&)r" d% " conci%nci. Su *rinci*io %!
3u% no %;i!t% " %ducción co&o "#o di!tinto d% " in!trucción. E" %9% !o)r%
%" 3u% !% *o+ tod " tr% in!tructi/ %! %" int%r,!.
E" &o/i&i%nto d% r%no/ción %ducti/ %!cu%" nu%/ %!cu%"cti/ o %ducción *ro#r%!i/ coincid% con "o! co&i%n'o! d% " P!ico"o#$ d% "
Educción + !ur#% co&o r%cción " id%"i!&o + *o!iti/i!&o -i"o!ó-ico! + " %!cu%"
trdicion". E" d%!rro""o d% "o! !%nti&i%nto! co&unitrio! + " -or&ción *r "
d%&ocrci -i#urn %n *ri&%r rn#o d% "o! id%"%! %ducti/o! d% " %!cu%" nu%/B.
L -i#ur *rinci*" %! D%%+. + = !*%cto! i&*ortnt%! d% " %!cu%"
nu%/:
1. Actitud (ci %" ni4o : " in-nci %! conc%)id co&o un %dd 3u% ti%n% !u
-uncion"idd + -in"idd %n !$ &i!& r%#id *or !u! *ro*i! "%+%! + con n%c%!idd%!
*rticu"r%!. L %ducción d%)% !%r " /id &i!& d% "o! ni4o!. In!i!t% %n "-und&%ntción *!ico"ó#ic d% " %ducción.
2. A"u&no co&o %9% d% " cti/idd %ducti/ : " r%"ción utoridd
!u&i!ión d% " %!cu%" trdicion" %! !u!tituid *or un r%"ción d% -%cto d%ntro d%
un c"i& d% d%&ocrci + "i)%rtd. E" **%" d%" &%!tro %! %" d% ori%ntción + #u$ d%"
*r%ndi'9%.
=. E" cont%nido d% " %n!%4n': "! %;*%ri%nci! cotidin! !on "! 8nic!
3u% *u%d%n &oti/r " "u&no. A*r%nd%r %! *r%nd%r r%!o"/%r *ro)"%&! /it"%! +
no &%r cu&u"ción d% conoci&i%nto!
1.=. A*rición + d%!rro""o
1.=.1. COMIENFOS 1H1H>
Lo! co&i%n'o! d% " P!ico"o#$ d% " Educción !% !it8n %n "o! 8"ti&o! 4o! d%"
!. 5I5. G"ton contri)u+% " P!ico"o#$ d% " Educción *or tr)9o! %n "o! 3u%
!u)+c% !u int%r,! *or " (%r%nci + *or "! di-%r%nci! indi/idu"%! . A ," !%
d%)% " uti"i'ción *or *ri&%r /%' d% "o! t,r&ino! ntur% ntur"%' o (%r%nci> +
nurtur% in-"u%nci d%" &%dio + " %ducción>. S% ocu*ó t&)i,n d%" %!tudio d% "!
di-%r%nci! indi/idu"%! 3u% r%3ui%r%n do! c"!%! d% in!tru&%nto!: *ru%)! con"! 3u% !% *u%dn o)t%n%r dto! cuntitti/o! d% "! c*cidd%! d% "o! indi/iduo! +
%!td$!tico! *r n"i'r "o! dto! o)t%nido!. G"ton id%ó %" $ndic% d%
corr%"ción + -undó %" ")ortorio ntro*o&,trico dond% r%"i'ó %!tudio! c%rc
d% "! di-%r%nci! indi/idu"%!.
"" -u% %" inicidor d% "o! %!tudio! d% P!ico"o#$ %n EEUU. Su &+or &,rito -u%
""&r " t%nción !o)r% " i&*ortnci d% " *!ico"o#$ #%n,tic + "o! c&)io! 3u%
!u-r% %" *!i3ui!&o d%" ni4o "o "r#o d%" d%!rro""o *or "o 3u% %! *ion%ro d% "
*!ico"o#$ in-nti".
Ctt%"" introdu9o " P!ico"o#$ %;*%ri&%nt" %n Nort%&,ric + ori%ntó !u!tr)9o! " %!tudio d% "! di-%r%nci! indi/idu"%!. D%!tc *or !u! tr)9o! %n "o!
*!ico"o#i.i!i*%di.co& ?
-
8/19/2019 1educacion
5/14
ti%&*o! d% r%cción " *%rc%*ción + " "%ctur "! di-%r%nci! indi/idu"%! + !o)r%
todo !u contri)ución " d%!rro""o d% "o! t%!t &%nt"%!. Acu4ó %" t,r&ino t%!t &%nt" +
-u% !u *ro&otor co&o in!tru&%nto d%cudo *r &%dir "! di-%r%nci! indi/idu"%!.
Jin%t introdu9o %n 6rnci "o! %!tudio! d% *!ico"o#$ d%" ni4o *or " /$
%;*%ri&%nt" /%ri-icndo !u! in/%!ti#cion%! !o)r% di-%r%nci! indi/idu"%! %n
%!cu%"!. E")oró " E!c" d% Int%"i#%nci 3u% %")oró con Si&on.
-
8/19/2019 1educacion
6/14
2. Pro)"%& d% " trn!-%r%nci d% "o! *r%ndi'9%! : r%c('ndo "
%;*"icción c"!ic d% " di!ci*"in -or&" + %n !u "u#r *ro*u!o " t%or$ d% "o!
%"%&%nto! id,ntico!
=. Su contri)ución " d%!rro""o d% "o! t%!t &%nt"%!
En cunto
-
8/19/2019 1educacion
7/14
%!cu%" nu%/B. i'o otr! *ortcion%! %n t%&! co&o " &oti/ción "
trn!-%r%nci " cr%ti/idd " int%rcción *%r!on" + " din&ic d% #ru*o.
E" P!icon"i!i! no! *r%!%nt un conc%*ción 3u% !o!ti%n% 3u% %n " /id
&%nt" d%" (o&)r% (+ ni/%"%! no con!ci%nt%! + " conduct d% "o! indi/iduo! %!t
d%t%r&ind *rinci*"&%nt% *or i&*u"!o! 3u% r%!id%n *or d%)9o d% "o! ni/%"%!
con!ci%nt%!. E;*"ic " conduct %n -unción d%" &undo int%rior incon!ci%nt%. Suin-"u%nci %n %" c&*o d% " %ducción :
1. L i&*ortnci 3u% conc%d% "! %;*%ri%nci! d% "o! *ri&%ro! 4o! d% /id
d%" ni4o %n " -or&ción + d%!rro""o d% " *%r!on"idd.
2. I&*ortnci %n " %ducción no r%*r%!i/ %n " 3u% !% r%!*%t% "
indi/idu"i'ción % id%ntidd d%" "u&no.
=. L i&*ortnci %n " r%"ción %ducdor K %ducndo %n %" *roc%!o %ducti/o.
1.=.?. DESARROLLO
A *rtir d% "o! H %&*i%' un %t* d% -"or%ci&i%nto " 3u% (n contri)uido%" condicion&i%nto o*%rnt% " *!ico"o#$ co#niti/ " *!ico"o#$
(u&n$!tic " P!ico"o#$ d% " In!trucción + " *!ico"o#$ %co"ó#ic.
> A*ortcion%! d%" Condicion&i%nto O*%rnt%
S@inn%r con!id%r 3u% " %ducción %! -unción d%" r%-or'&i%nto . J%c@%r
co&*ro)ó %n tr)9o! !o)r% "o! *ro#r&! r%-or'&i%nto 3u% "! conduct! 3u% !%
r%-u%r'n !% -i9n % incr%&%ntn &i%ntr! "! no r%-or'd! c)n *or d%)i"itr!% o
%;tin#uir!%. Pu!o %!*%ci" t%nción %n "! contin#%nci! d% r%-or'&i%nto %!
d%cir %n "! r%"cion%! 3u% *r%do&inn %ntr% " conduct + "! con!%cu%nci!. Lo!*"nt%&i%nto! !@inn%rino! i&*u"!ron un nu%/ conc%*ción + or#ni'ción d% "!
cti/idd%! %ducti/! d%ntro d%" u" + " *rición d% tr)9o! *"icdo! "
%n!%4n'. Entr% %!to! %" d%!rro""o d% " %n!%4n' *ro#r&d + %" d% "
&odi-icción d% conduct .
)> L P!ico"o#$ Co#niti/
E!tudi "o! *roc%!o! co#niti/o! d%" !%r (u&no. S% %;*"ic %" -uncion&i%nto
co#niti/o con!id%rndo 3u% !u **%" d%)% con!i!tir %n r%ci)ir in-or&ción r%#i!trr"
%")orr" + *roducir " r%!*u%!t. Sur#% %n "o! H con Mi""%r Jrun%r GoodnoAu!tin... In-"u+%ron t&)i,n Pi#%t + " P!ico"o#$ Co#niti/ So/i,tic. En#"o) tod!
"! corri%nt%! *!ico"ó#ic! 3u% %!tudin %" co&*ort&i%nto (u&no d%!d% "
*%r!*%cti/ d% "o! *roc%!o! co#niti/o! *udi%ndo !%r %!tudido %n !u! c*cidd%!
co&*%t%nci> o %n !u! r%"i'cion%! ctución>. Por %!o inc"u+% un con9unto d%
!u)*rdi#&! %ntr% "o! 3u% (+ 3u% citr %" co#niti/i!&o trdicion" d% "o! *ri&%ro!
*!icó"o#o! d% " G%!t"t %" co#niti/i!&o %*i!t%&o"ó#ico d% Pi#%t " *!ico"in#Q$!tic
d% C(o&!@+ " t%or$ d%" *roc%!&i%nto d% " in-or&ción %" con!tructi/i!&o + "
*!ico"o#$ d% " in!trucción.
L *ortción )!ic " P!ico"o#$ d% " Educción %! 3u% %" "u&no co)r un**%" cti/o " !%r ," %" 3u% *"ni-ic + diri#% !u *ro*io co&*ort&i%nto. E" *r%ndi'9%
%! !i&i"ción d% conc%*to! %")orción d% in-or&cion%! + !o"ución d% *ro)"%&!.
*!ico"o#i.i!i*%di.co&
-
8/19/2019 1educacion
8/14
c> L P!ico"o#$ u&n$!tic
Sur#% %n Nort%&,ric + !u! *rinci*"%! r%*r%!%ntnt%! !on A""*ort Ro#%r! +
M!"o. O-r%c%n un "t%rnti/ -r%nt% conducti!&o + " *!icon"i!i! -r%udino.
6r%nt% " conducti!&o r%c('n " r%ducción d% " *!ico"o#$ " %!tudio d% " conduct
%;t%rn + o)!%r/)"% + 3u% *r%!cind d%" &,todo intro!*%cti/o. L *!ico"o#$ %! *r"o! (u&ni!t! %" %!tudio int%rior d% " *%r!on d% !u *%r!on"idd " 3u% !%
cc%d% !ó"o *or intro!*%cción. 6r%nt% " *!icon"i!i! -r%udino "o! (u&ni!t!
r%%&*"'n "o! in!tinto! *or "! n%c%!idd%! )!ic!.
C%ntrn " t%nción %n %" (o&)r% *rticu"r 3u% r%!u&% !u %!%nci %n !u
*%r!on"idd 3u% !% crct%ri' *or *o!%%r un -u%r' &oti/cion" + din&ic 3u% "%
i&*u"! " )8!3u%d + d%!rro""o d% !u *ro*i *%r!on"idd. M!"o + Ro#%r!
%nti%nd%n 3u% %" o)9%ti/o #%n%r" d% " %ducción %! %" d% +udr " "u&no
d%!cu)rir !u *ro*i *%r!on"idd + d%!rro""r" con " &+or *"%nitud d%ntro d% un
c"i& d% "i)%rtd d% !%#uridd d% c%*tción + d% r%!*%to.
d> L P!ico"o#$ Eco"ó#ic
Su! in-"u%nci! %n %" c&*o d% " %ducción (n d%!*"'do " t%nción d%!d%
"! crct%r$!tic! indi/idu"%! " con!id%rción d%" %!c%nrio d% " conduct
%!co"r. S% )u!c int%r*r%tr " conduct (u&n + %!co"r %n -unción d% "
int%rcción indi/iduo&)i%nt% + d% in/%!ti#r %! conduct %n un cont%;to ntur".
Ti%n% %n cu%nt "! di-%r%nci! indi/idu"%! + " di/%r!idd d% !itucion%! %n "! 3u%
int%rct8n "o! indi/iduo!. Jron-%n)r%nn%r ()" d% un %co"o#$ d% " %ducción
3u% %!tudi% " r%"ción %ntr% "! crct%r$!tic! d% "o! "u&no! + "o! &)i%nt%! %n 3u%/i/%n + " r%"ción %ntr% "o! di/%r!o! &)i%nt%!.
2. CONCEP O DE PSICOLOGÍA DE LA EDUCACIÓN: PERSPEC IVA
SINCRÓNICA
Co"" -ir& 3u% 3ui%n !% *ro;i& *or *ri&%r /%' " P!ico"o#$ d% "
Educción !% %ncu%ntr con do! %/id%nci!. Por un *rt% 3u% %;i!t% un cu%rdo
!o)r% 3u% %! un conoci&i%nto 3u% ti%n% 3u% /%r con " *"icción d% "o! *rinci*io! +
%;*"iccion%! d% " *!ico"o#$ " t%or$ + " *rctic %ducti/ + 3u% %;i!t% un
d%!cu%rdo %n c!i todo "o d%&!: %n 3u, con!i!t% " *"icción %n "o! cont%nido!
3u% inc"u+%
L not &! crct%r$!tic 3u% %n/u%"/% " P!ico"o#$ d% " Educción %! !u
-"t d% id%ntidd + cu+! r'on%! !% *u%d%n concr%tr *rinci*"&%nt% %n "o!
!i#ui%nt%! !*%cto!: 1> 3u% !u nci&i%nto ti%n% "u#r co&o un di!ci*"in *u%nt%
%ntr% " *!ico"o#$ + " %ducción 2> 3u% no (+ coincid%nci %ntr% "o! *rinci*"%!
%!*%ci"i!t! r%!*%cto !i %! un !)%r )!ico o *"icdo => %n " /ri%dd d%
&od%"o! %n "o! 3u% !% ( -und&%ntdo " (or d% con!truir !u! conoci&i%nto! +
?> %n " co&*"%9idd + &)i#Q%dd d% !u o)9%to + d% !u! cont%nido!.
*!ico"o#i.i!i*%di.co&
-
8/19/2019 1educacion
9/14
2.1. Situción di!ci*"inr
2.1.1. LA PSICOLOGÍA DE LA EDUCACIÓN: UNA DISCIPLINA PUENTE
L *o!ición int%r&%di %ntr% " *!ico"o#$ + " %ducción %! uno d% "o!
o)!tcu"o! *r !u conc%*tu"i'ción. No! %ncontr&o! con un *ro)"%& *r
d%"i&itr !u c&*o + -ront%r "o 3u% !u*on% un *ro)"%& i&*ortnt% " (or d%)u!cr !u id%ntidd. E" (%c(o d% ()%r!% con-i#urdo co&o un di!ci*"in *u%nt%
( ddo "u#r 3u% *rtici*% " &i!&o ti%&*o d% "! crct%r$!tic! d% &)!. L
*rición d% " P!ico"o#$ d% " Educción co&o un di!ci*"in *u%nt% (c% 3u% !%
con-i#ur% co&o un !)%r 3u% ti%n% co&o o)9%to " %ducción + 3u% *r %""o !% !ir/
d% *rinci*io! + %;*"iccion%! *%rtin%nt%! %;tr$do! d% " *!ico"o#$.
2.1.2. LA PSICOLOGÍA DE LA EDUCACIÓN: DISCIPLINA JSICA O DISCIPLINA APLICADA
Uno d% "o! *ro)"%&! &! i&*ortnt%! d% nu%!tr di!ci*"in %! !i %! un
di!ci*"in )!ic o *"icd. L t%nd%nci &! #%n%r"i'd con!id%r) 3u% "P!ico"o#$ d% " Educción %! un r& d% " *!ico"o#$ 3u% !% ocu* %n *"icr "o!
*rinci*io! d% " *!ico"o#$ " !itución %ducti/ . Su tr% con!i!t% %n
%;tr%r d% " P!ico"o#$ G%n%r" 3u%""o! conoci&i%nto! 3u% !on &! *%rtin%nt%! *r
" co&*r%n!ión d%" -%nó&%no %ducti/o + %n *"icr !u! *rinci*io! %n %!*%ci" "o!
r%"ti/o! " *r%ndi'9%. E!t% *unto d% /i!t ti%n% !u r$' %n T(orndi@%.
D%ntro d% %!t% %n-o3u% !% inc"u+%n tod! "! conc%*cion%! 3u% !%4"n 3u% "
&i!ión d% " P!ico"o#$ d% " Educción %! %;tr%r "o! conoci&i%nto! 3u% !on
*ot%nci"&%nt% r%"%/nt%! *r un &%9or co&*r%n!ión + un *"ni-icción &! %-ic'
d% "o! *roc%!o! %ducti/o!. Un %9 d% %!t *o!ición %! Lind#r%n 3ui%n dic% 3u% "P!ico"o#$ d% " Educción con!i!t% %n " *"icción d% "o! *rinci*io! + t,cnic!
*!ico"ó#ic! %n " %")orción d% t,cnic! + *ro#r&! %ducti/o! + %n " !o"ución d%
*ro)"%&! %duccion"%!.
Otr! *o!icion%! d%-i%nd%n !u crct%r ind%*%ndi%nt% *o+do! %n " t%!i!
d% 3u% " P!ico"o#$ d% " Educción %! un *!ico"o#$ 3u% ti%n% !u ori#%n %n "!
*ro*i! !itucion%! %ducti/!: %!cu%" -&i"i u otro! &)i%nt%! %ducti/o! + 3u%
!% d%"i&it co&o un di!ci*"in *u%nt% %ntr% " *!ico"o#$ + " *%d#o#$. S%#8n %!t
*o!ición " P!ico"o#$ d% " Educción !%r$ un di!ci*"in di-%r%ncid + di!tint d% "
*!ico"o#$ con un! t%or$! uno! *ro)"%&! *ro*io! + un in/%!ti#ción ori%ntd dr r%!*u%!t! "o! int%rro#nt%! *rinci*"%! c%rc d% " %!%nci d%" *r%ndi'9% + "
%n!%4n' d%ntro d%" u". E9 !on Jrun%r *r 3ui%n %" c&*o d% " P!ico"o#$ d% "
Educción %! " t%or$ d% " in!trucción *or "o 3u% r%c"& !u ind%*%nd%nci d% otr!
r%! o Mittroc@ 3u% "i%nt 3u% !% con-i#ur% co&o un %!tudio ci%nt$-ico d%"
co&*ort&i%nto (u&no %n &)i%nt%! %ducti/o!.
L !o"ución %! con!id%rr %!t! *o!icion%! co&o co&*"%&%ntri!. L
P!ico"o#$ d% " Educción %! d%*%ndi%nt% d% " P!ico"o#$ G%n%r" %n !u
-und&%ntción + utóno& %n !u d%!rro""o + r%"i'ción. W!t% %! %" *unto d% /i!t
ctu". D%-i%nd%n %!t *o!ición:
*!ico"o#i.i!i*%di.co&
-
8/19/2019 1educacion
10/14
K r/%r!: " P!ico"o#$ d% " Educción d%)% *"icr "o! (""'#o! d% "
P!ico"o#$ G%n%r" " %ducción inicir " %;*%ri&%ntción di!%4d con *ro*ó!ito!
%;c"u!i/&%nt% %ducti/o! + &%9orr "o! *roc%!o! d% %n!%4n'*r%ndi'9%.
K G"!%r: " *!ico"o#$ d% " %ducción !%r$ un *!ico"o#$ *"icd 3u%
un3u% !u d%!rro""o "o -und&%nt% " ci%nci )!ic no !% r%duc% ni !% con-und% con
,".K Au!u)%": L P!ico"o#$ d% " Educción %! un di!ci*"in *"icd *%ro no %!
un *!ico"o#$ #%n%r" *"icd "o! *ro)"%&! %ducti/o!
2.1.=. VARIEDAD DE MODELOS
G%no/rd di!tin#u% "o! !i#ui%nt%! &od%"o!: %" &od%"o c"!ico d% T(orndi@% %"
&od%"o !oci" %" &od%"o co&*ort&%nt" %" &od%"o int%rccioni!t %" &od%"o
co#niti/o + %" &od%"o -uncion"i!t %co"ó#ico. En o*inión d% J%"trn "o! 3u% !% (n
i&*u%!to %n "o! 8"ti&o! 4o! !on:
1. E" &od%"o co&*ort&%nt" 3u% !ur#% *rtir d%" condicion&i%ntoo*%rnt% d% S@inn%r 3u% !%4" 3u% %!t )!do %n do! *rinci*io! -und&%nt"%!: "
-r%cu%nci d% un r%!*u%!t d%*%nd% d% !u! con!%cu%nci! + %" ord%n d% " conduct
con!i!t% %n un !%ri% d% r%"cion%! -uncion"%! %ntr% " conduct d% un or#ni!&o +
!u &)i%nt% *or "o 3u% %" conoci&i%nto d% "! r%"cion%! %!t$&u"or%!*u%!t
*%r&itir *r%d%cir + contro"r " conduct.
2. E" &od%"o co#niti/o !%4" 3u% %ntr% "o! %!t$&u"o! + "! r%!*u%!t! (+ un!
%!tructur! + uno! *roc%!o! co#niti/o! r%!*on!)"%! d% " cti/idd d%" indi/iduo. V
!%r %" conoci&i%nto d% %!o! *roc%!o! + d% có&o !% *roc%! " in-or&ción %"
-und&%nto *r %;*"icr có&o *r%nd%n "o! "u&no! + *r %" di!%4o d% !uin!trucción.
3. E" &od%"o int%rcti/o d%" 3u% G"!%r %! %" *rinci*" %;*on%nt% )o# *or
un int%rcción continu %ntr% *"icción t%cno"o#$ % in/%!ti#ción )!ic co&o
&odo d% *roc%d%r %n P!ico"o#$ d% " Educción. E" **%" d%" *!icó"o#o %! contri)uir
u&%ntr %" conoci&i%nto + &%9orr " *rctic.
Pr r%!*"cio! "o crct%r$!tico d% " *!ico"o#$ d% (o+ %! %" cr%ci&i%nto d%
r&! o %!*%ci"idd%! d% " *!ico"o#$ + !u d%!rro""o *ro-%!ion". Con un
crct%r$!tic co&8n: -und&%ntción %n " *!ico"o#$ %;*%ri&%nt" .
2.1.?. OJ
-
8/19/2019 1educacion
11/14
P%ro " r%!tricción d% " *!ico"o#$ d% " %ducción " %!tudio d%" *r%ndi'9% %n
%" u" t&)i,n *r%!%nt *ro)"%&!. T&)i,n *od%&o! o)!%r/r %!-u%r'o! 3u% !%
diri#%n %!tudir "#uno! ti*o! d% *rctic! %ducti/! no %!co"r%! co&o "! 3u%
ti%n%n "u#r %n %" &rco d% " -&i"i. L contr*rtid %! 3u% "! -ront%r! d% "
di!ci*"in !% di"u+%n " &*"ir !u -oco d% int%r,! + !% (c% &! di-$ci" *r%ci!r !u
id%ntidd.L cu%!tión d% "o! cont%nido! %! otro *ro)"%&. Un &n%r d%
conc%*tu"i'r " P!ico"o#$ d% " Educción ( !ido " d% con!id%rr" co&o un
*!ico"o#$ *"icd " %ducción. S%#8n %!t% %n-o3u% " tr% d% " P!ico"o#$ d% "
Educción con!i!t% %n %;tr%r d% " *!ico"o#$ "o! conoci&i%nto! &! r%"%/nt%! *r
un &%9or co&*r%n!ión + un *"ni-icción &! %-ic' d%" *roc%!o %ducti/o.
-
8/19/2019 1educacion
12/14
2.2. P!ico"o#$ d% " %ducción + di!ci*"in! -in%!
2.2.1. PSICOLOGÍA DE LA EDUCACIÓN 7 PSICOLOGÍA DE LA INSTRUCCIÓN
S% cu%!tion " %-icci d% " *"icción d% "! t%or$! d%" *r%ndi'9% "
%n!%4n' %n "! u"! d%-%ndi%ndo %" )ndono d% "! t%or$! d%" *r%ndi'9% *or "!u!titución d% t%or$! d% " %n!%4n'. S&it( -u% uno d% "o! *ri&%ro! %n d%-%nd%r
3u% %" *r%ndi'9% + " %n!%4n' !on *roc%!o! tot"&%nt% di-%r%nt%!. Jrun%r
di!tin#u% %ntr% t%or$! d% " in!trucción + t%or$! d%" *r%ndi'9% + o*in) 3u% "!
*ri&%r! !on d%!cri*ti/! &i%ntr! 3u% "! !%#und! !on *r%!cri*ti/! %! d%cir
*ro*orcionn ori%ntcion%! !o)r% " -or& %n 3u% !% *u%d% %n!%4r con %-icci.
E!to! !on "o! co&i%n'o! d% " P!ico"o#$ d% " In!trucción dond% %" t,r&ino
in!trucción !% uti"i' co&o !inóni&o d% %n!%4n' un3u% con un &ti': !% trt d%
" %n!%4n' d% "#o %!*%c$-ico + %n !itucion%! %!*%c$-ic! + d%-inid!
con c"ridd con o)9%to d% inducir %" *r%ndi'9% d% "o! "u&no! . En 1*r%c% *or *ri&%r /%' un c*itu"o con %" titu"o d% P!ico"o#$ d% " In!trucción. En
1 (+ un no/%dd *r " con-i#urción d% " P!ico"o#$ d% " In!trucción *rtir
d% " r%/i!ión d% Mittroc@ + Lu&!din% %n " 3u% " conc%*ción d%" *r%ndi'9%
)!do %n %" conducti!&o d%9 *!o un conc%*ción co#niti/ %n " 3u% %"
%!tudint% %! /i!to co&o un *roc%!dor cti/o d% in-or&ción 3u% uti"i' *roc%!o!
co#niti/o!. D%!d% %ntonc%! %" !%""o co#niti/o d% " P!ico"o#$ d% " In!trucción / !%r
uno d% !u! r!#o! *rinci*"%! % ir o"/idndo !u! co&i%n'o! conducti!t! + !% ir
con-i#urndo co&o un di!ci*"in co#niti/ int%r%!d %n %" d%!rro""o d% "o!
*roc%!o! &%nt"%! tr/,! d% " in!trucción % int%r%!d cd /%' &! %n %"di!%4o d% un %n!%4n' %-ic' d% "! &t%ri! %!co"r%!.
L P!ico"o#$ d% " In!trucción %&*i%' #%r&inr con " di!tinción %ntr%
*r%ndi'9% + %n!%4n' co&o *roc%!o! di-%r%nt%! % ind%*%ndi%nt%!. P%ro %!t
!%*rción tn rdic" no %! c%rtd *u%! un3u% !on do! *roc%!o! di!tinto! !on "
&i!&o ti%&*o do! *roc%!o! r%"ciondo!. Pr Au!u)%" un t%or$ d%" *r%ndi'9% %!
%" *unto d% *rtid *r d%!cu)rir "o! *rinci*io! #%n%r"%! d% " %n!%4n' + 3u%
%;i!t% un r%"ción $nti& %ntr% !)%r có&o *r%nd%n "o! "u&no! + cu"%! !on "!
/ri)"%! d%" *r%ndi'9% + !)%r 3u, d%)% (c%r %" &%!tro *r +udr "o!
"u&no! %n !u *roc%!o d% *r%ndi'9%.L P!ico"o#$ d% " In!trucción no %! un "t%rnti/ un P!ico"o#$ d% "
Educción !ino un r& o un %!*%ci"idd d% " P!ico"o#$ d% " Educción
3u% !% ocu* d% "! *"iccion%! d% %!t 8"ti& di!ci*"in " d%!rro""o d% "
in!trucción %n todo! "o! ni/%"%! %ducti/o!. E!t o*inión %! co&*rtid *or utor%!.
S%#8n Co"" " P!ico"o#$ d% " In!trucción d%)% !%r con!id%rd co&o *rt% d% "
P!ico"o#$ d% " Educción 3u% !% ocu* %!*%c$-ic&%nt% d% "o! *roc%!o! d% c&)io
*ro/ocdo! *or "! !itucion%! %!co"r%! d% %n!%4n' + *r%ndi'9%. S%#8n
G%no/rd + Got'%n! " P!ico"o#$ d% " In!trucción %! un di!ci*"in ci%nt$-ic +
*"icd d%!rro""d *rtir d% " P!ico"o#$ d% " Educción 3u% %!tudi "!
*!ico"o#i.i!i*%di.co& 12
-
8/19/2019 1educacion
13/14
/ri)"%! *!ico"ó#ic! + !u int%rcción con "o! co&*on%nt%! d% "o! *roc%!o! d%
%n!%4n'K*r%ndi'9%.
Pr J%"trn " P!ico"o#$ d% " In!trucción %! un r& d% " P!ico"o#$ d% "
Educción 3u% %!tudi "o! *roc%!o! d% %n!%4n'K*r%ndi'9% r%"ciondo! con %"
curr$cu"o %n un ni/%" &! )i%n &o"%cu"r + %n !itucion%! d%"i)%rd!. A&)!
di!ci*"in! ti%n%n %" &i!&o o)9%to d% %!tudio + %!to %! "o 3u% "! un% *%ro "P!ico"o#$ d% " In!trucción con!id%r %!% o)9%to d% &n%r di!tint. S%4" "o!
!i#ui%nt%! crit%rio! 3u% *u%d%n !%r/ir d% )!% *r %!t)"%c%r "! di-%r%nci!:
• A&*"itud d%" o)9%to d% %!tudio : %" o)9%to d% " P!ico"o#$ d% "
In!trucción %! &! r%!trin#ido *u%! !% "i&it "o! *roc%!o! %n!%4n'*r%ndi'9%
r%"ciondo! con "o! cont%nido! curricu"r%!.
• Cont%;to: " P!ico"o#$ d% " In!trucción )ord "o! *roc%!o! d%
%n!%4n'*r%ndi'9% %n un cont%;to &! r%!trin#ido + %!*%c$-ico 3u% " P!ico"o#$
d% " Educción.
•P%r!*%cti/: " d% " P!ico"o#$ d% " In!trucción %! &o"%cu"r +
&icro!có*ic + " d% " P!ico"o#$ d% " Educción %! &o"r + &cro!có*ic.
• En-o3u%: " P!ico"o#$ d% " In!trucción do*t un %n-o3u% co#niti/o
&i%ntr! 3u% " P!ico"o#$ d% " Educción !% in!cri)% t&)i,n d%ntro d% otro!
%n-o3u%! co&o %" conducti!t %" %co"ó#ico + %" o)!%r/cion".
J%"trn !%4" = di-%r%nci! %ntr% P!ico"o#$ d% " In!trucción + Didctic: 1> %"
-oco d% t%nción: " *!ico"o#$ d% " In!trucción !% *r%ocu* &! d%" !u9%to 3u%
*r%nd% &i%ntr! 3u% " didctic !% *r%ocu* &! d%" !u9%to 3u% %n!%4 2> %"
o)9%to d% %!tudio: " P!ico"o#$ d% " In!trucción %!tudi &! " t%or$ d%"
*r%ndi'9% + " didctic " t%or$ d% " %n!%4n' => "o! cont%nido!: " P!ico"o#$d% " In!trucción !% *r%ocu* d% "o! *roc%!o! d%" *r%ndi'9% + " Didctic d% "o!
cont%nido! curricu"r%!.
2.2.2. PSICOLOGÍA DE LA EDUCACIÓN PSICOLOGÍA ESCOLAR 7 PSICOPEDAGOGÍA
L! tr%! !on int%r&%di! " *!ico"o#$ + " *%d#o#$ o %ducción. L
di!tinción %ntr% " P!ico"o#$ d% " Educción + P!ico"o#$ E!co"r !% *r%!%nt c"r %n
EEUU. A""$ %" *!icó"o#o d% " %ducción %! %" *!icó"o#o cu+ cti/idd con!i!t% %n
in/%!ti#r di!%4r %")orr + %/"ur &,todo! *roc%di&i%nto! + t,cnic! *r %"
*r%ndi'9% %n %" u" &i%ntr! 3u% " cti/idd d%" *!icó"o#o %!co"r %! &! *rctic+ con!i!t% %n %" di#nó!tico ori%ntción + +ud "o! %!co"r%!. En otro! *$!%! co&o
In#"t%rr o E!*4 no %;i!t% %!t di-%r%ncición.
L P!ico"o#$ %!co"r nc% co&o un cti/idd d% di#nó!tico + ori%ntción
"i&itd "o! "u&no! ind*td! +Xo -rc!o %!co"r. E!t% &odo d% %nt%nd%r "
ori%ntción -u% !u*%rdo *or un conc%*ción &! &*"i + %ducti/. A(or %"
o)9%ti/o #%n%r" d% " ori%ntción !% diri#% todo! "o! "u&no! todo %" *roc%!o
%ducti/o: !*%cto! d% or#ni'ción + -uncion&i%nto d%" c%ntro -unción *rinci*" d%
!%!orr + co")orr con %" *ro-%!ordo %n %" di!%4o + d%!rro""o d%" *roc%!o
%n!%4n'K*r%ndi'9%.L P!ico"o#$ E!co"r !% no! *r%!%nt co&o un *!ico"o#$ *"icd r&
in!tru&%nt" d% " *!ico"o#$ d% " Educción. S% ocu* d% !*%cto! dir%ct&%nt%
*!ico"o#i.i!i*%di.co& 1=
-
8/19/2019 1educacion
14/14
*"icdo! " &)ito %!co"r. L -unción d%" *!icó"o#o %!co"r %! *rctic + con!i!tir
%n !%!orr + co")orr con %" *ro-%!ordo %n %" di!%4o + d%!rro""o d%" *roc%!o
%n!%4n'*r%ndi'9%. L ")or d% " P!ico"o#$ d% " Educción con!i!t% %n
id%nti-icr n"i'r + d%!cri)ir "o! *roc%!o! + /ri)"%! *!ico"ó#ic! 3u% int%r/i%n%n %n
%" *roc%!o d% %n!%4n'*r%ndi'9% + di!%4r d%!rro""r + %/"ur *roc%di&i%nto!
*r " in!trucción. Su -unción %! in/%!ti#dor. L cti/idd d%" *!icó"o#o %!co"r!% d%!rro"" %n " %!cu%" + !% r%!u&% %n = o)9%ti/o! :
1. Conoci&i%nto d% "! crct%r$!tic! int%"%ctu"%! %&ocion"%! + !oci"%! d%"
"u&no d% &n%r 3u% *u%d %&itir un di#nó!tico d% !u! crct%r$!tic!
*%r!on"%! + d% !u! n%c%!idd%! + *o!i)i"idd%! %ducti/!.
2. A+udr "o! "u&no! 3u% to&%n conci%nci d% %""! *r 3u% ,!to! d% un
&odo con!ci%nt% + r%!*on!)"% con!i#n un *ro#r%!o %!co"r !ti!-ctorio un
d%!rro""o con!tructi/o d% !u *%r!on"idd + un 9u!t% %!co"r -&i"ir + !oci".
=. Coo*%rr &%dint% %" !%!or&i%nto + con!%9o con "o! d%&! %!t&%nto! d%
" in!titución %!co"r *r con!%#uir " &+or %-icci *o!i)"% %n " con!%cución d%"o! o)9%ti/o! %ducti/o!
E!t conc%*ción no ( ""%#do !%r !u&id *or "o! *!icó"o#o! %!co"r%! %n
nu%!tro *$! 3u% !% "i&itn " id%nti-icción di#nó!tico + !%!or&i%nto d% "o!
"u&no! con n%c%!idd%! %ducti/! %!*%ci"%!.
L -or&ción )!ic d%" *!ico*%d#o#o d%)% t%n%r 2 *i"r%!: conoci&i%nto!
*roc%d%nt%! d% " *!ico"o#$ d% " %ducción + d% " in!trucción d%" *r%ndi'9% d%"
d%!rro""o d% " *!ico"o#$ !oci" + d% " *!ico"o#$ c"$nic in-nti" + conoci&i%nto!
*roc%d%nt%! d% " didctic d% " ori%ntción /occion" + *ro-%!ion" + d% "
!ocio"o#$ d% " %ducción + d% " or#ni'ción %!co"r. L! *ortcion%! d% %!t!di!ci*"in! d%)%n rticu"r!% %n torno ? n8c"%o! d% cont%nido! : "o! *roc%!o!
%ducti/o! %!co"r%! !%!or&i%nto crct%r$!tic! + -uncion&i%nto d% "
in!titución %!co"r + d%" !i!t%& %ducti/o + " t%nción " di/%r!idd.
*!ico"o#i.i!i*%di.co& 1?