A ORIXE DA VIDA. Primeiras Teorias (I)

TEORÍA da XERACIÓN ESPONTÁNEA: Postulaba que os seres vivos nacían espontaneamente da materia orgánica en descomposición. Ex: vermes nacendo da lama.

FRANCESCO NERI (Sc. XVII): Foi o primeiro que rexeitou a anterior teoría demostrándoo nun experimento con moscas e anacos de carne.

LOUIS PASTEUR ( Sc. XIX): Concluíu, a partir de microorganismos, que todo ser vivo, provén doutro ser vivo, quedando invalidada a primeira teoría da xeración espontánea.

A ORIXE DA VIDA. Primeiras Teorias (II)

A FORMACIÓN das PRIMEIRAS CÉLULAS, Alexander Oparin (Sc XX): Postulaba que as primeiras moléculas orgánicas formáronse a partir dos gases da atmósfera primitiva pola acción de descargas eléctricas das tormentas e da luz ultravioleta do Sol.

Estas e outras biomoléculas acumuláronse nos oceanos primitivos e formaron o que Oparin chamou SOPA PRIMITIVA. Nalgún momento unha biomolécula foi capaz de reproducirse gracias a outras biomoléculas da Sopa. A continuación unhas biomoléculas xuntáronse con outras no que Oparin denominou COACERVADOS, dos que se cree que sairon as

primeiras células.

PRINCIPAIS

TEORIAS

EVOLUTIVAS

1º) O FIXISMO: Todas as especies son INVARIABLES dende os

principios dos tempos. Os fósiles son rochas con forma de ser vivo.

2º) O CATASTROFISMO: Tratou de facer compatible a existencia

dos fósiles co Fixismo. Según esta teoría, as especies foron desaparecendo

da Terra por catástrofes sucesivas, o que orixinou os fósiles. Cada xeración

era independente da anterior..

3º) A Teoría de LAMARCK (Sc. XIX)

POSTULADOS no LIBRO DE TEXTO

ERRO: Lamarck consideraba que cando unha característica física se desenvolvia nunha especie dentro dunha xeración, esta característica quedaba marcada nos xenes que se herdaban na seguinte xeración. Por exemplo o pescozo das xirafas.

4º) A TEORÍA DA SELECCIÓN NATURAL

(C. DARWIN e WALLACE (Sc. XIX):

POSTULADOS no LIBRO DE TEXTO

VIDEO: A EVOLUCIÓN

SEGÚN DARWIN-WALLACE

5º) NEODARWINISMO (S. XX). Xurdiu como resultado da unión do

Darwinismo coa Xenética. Afirma que tanto as mutacións xenéticas como

a selección natural son a explicación á evolución das especies, de tal xeito

que ningunha das teorias se cumple sen a outra.

Todas elas se fundamentan na evolución das especies según Darwin, cos adiantos xenéticos actuais:

• GRADUALISMO: A evolución foi gradual e continua no tempo, restando

importancia ós fenómenos catastróficos.

• SALTACIONISMO: A evolución consta de periodos moi longos de

estabilidade na especie, pero con saltos nos que xorden novidades evolutivas.

• EN MOSAICO: A evolución nunha especie non é uniforme, senón que se

leva a cabo por fases. Así hai rasgos que se manteñen dende ó principio e

outros foron evolucionando.

Por último resaltar a importancia que tiveron na evolución, as distintas catástrofes naturais sofridas polo Planeta, o que puideron ocasionar macromutacións.

PROBAS DA EVOLUCIÓN

1ª.- EVIDENCIAS EMBRIOLÓXICAS.

2ª.- EVIDENCIAS PROCEDENTES DA ANATOMIA COMPARADA.

3ª.- EVIDENCIAS PALEONTOLÓXICAS.

4ª.- EVIDENCIAS BIOXEOGRÁFICAS.

5ª.- EVIDENCIAS PROCEDENTES DA BIOLOXÍA MOLECULAR.

EVIDENCIAS PROCEDENTES DA ANATOMIA COMPARADA

ÓRGANOS HOMÓLOGOS

EVIDENCIAS PROCEDENTES DA ANATOMIA COMPARADA

ÓRGANOS VESTIXIAIS – Cóccix humano e Pelve dun Golfiño

EVIDENCIAS PROCEDENTES DA ANATOMIA COMPARADA

ÓRGANOS ANÁLOGOS: Ás de morcego e ás de libélula

EVIDENCIAS PALEONTOLÓXICAS

O estudo dos fósiles dános unha idea moi directa dos cambios que sufriron as especies ao transformarse unhas noutras; existen moitas series de fósiles de plantas e animais que nos permiten reconstruír como se foron adaptando ás cambiantes condicións do medio, como o paso de peixe a réptiles.

RÉPTILPEIXE

EVIDENCIAS BIOXEOGRÁFICAS

ORNITORRINCO

CANGURO

O estudo das áreas de distribución das especies mostra que canto máis afastadas e/ou illadas están dúas áreas xeográficas, máis diferentes son as especies que as poboan, aínda que ambas as áreas teñan unhas condicións ecolóxicas similares (como o ártico e a antártida, ou a rexión mediterránea e California)

OS MECANISMOS DA EVOLUCIÓN

As Mutacións, fonte de Variabilidade. Exemplos

As Mutacións, fonte de Variabilidade. Exemplos

As Mutacións, fonte de Variabilidade. Exemplos

As Mutacións, fonte de Variabilidade. Exemplos

VIDEO: A SELECCIÓN NATURAL

FORMACIÓN DUNHA ESPECIE. Exemplo de illamento xeográfico

Áchanse illadas pola deriva continental que separou a África de América do Sur

Llama do Perú

Camello africano

FORMACIÓN DUNHA ESPECIE. Exemplo de illamento debido ó habitat

Áchanse illadas polo hábitat (persimilis xeralmente vive en rexións máis frías e a maiores altitudes)

Drosophila pseuoobscura Drosophila persimilis

ESPECIACIÓN por POLIPLOIDÍA

É a especiación espontánea na que intervén unha soa especieque sofre unha alteración da meiosis, cun aumento dos cromosomas.

Só son viables os múltiplos de dous no número de cromosomas (4n, 6n, 8n) e é moi frecuente nos vexetais coa aparición de especies de gran tamaño.

O arbusto Oenothera lamarckiana

normalmente posúe 14

cromosomas, duplica súbitamente

(mutación) o número a 28, e por

autofecundación deu orixe a unha

nova poboación con características

xenéticas e morfolóxicas diferentes ás de Oenothera lamarckiana,esa nova

poboación (nova especie)chámase Oenothera gigas, e caracterízase polo

seu maior tamaño

A evolución humana ou tamén hominización defínese como o proceso de transformación da especie humana dende os seus devanceiros ata o estado actual.

O estudo de devandito proceso é unha procura interdisciplinar na que se aúnan coñecementos procedentes de ciencias como a antropoloxía física, a lingüística e a xenética.

Estimacións baseadas na Bioloxía Molecular e no rexistro fósil suxiren que dun núcleo ancestral separáronse as distintas liñas que deron lugar aos primates actuais máis próximos ao home e a nós mesmos.

Para estas bifurcaciones do tronco común barállanse as seguintes datas:

Os primeiros en separarse foron os xibóns, fai uns 24 millóns de anos.

A continuación diferenciouse a liña que deu lugar ao orangutánactual, fai uns 15 millóns de anos.

Despois foi o gorila, ao redor de fai uns 8 millóns de anos.

E, para rematar, unha liña da cal xurdiron as dúas especies de

chimpancés por unha banda, e por outro a liña dos homínidos, hai pouco máis de 5 millóns de anos en África. Lembremos que o planeta ten unha idade de 4.500 millóns de anos, e vida apareceu sobre a Terra entre os 4.400 e os 2.700 millóns de anos.

De todas as

evolucións sofridas

pola nosa especie as

mais salientables

como especie, son as

seguintes:

Ardipithecus ramidus (África Oriental) é unha especie fósil de homínido, probablemente un hominino (primate bípedo) e quizá un primitivo devanceiro do home.

Os restos fósiles teñen unha antigüidade de 4,5 millóns de anos e o hábitat no que se desenvolveron era arboledo e húmido.

A súa alimentación baseabase en froitos, follas e sementes.

Australopithecus anamensis

É unha especie de homínido de 4,2 - 3,9 millóns de anos de antigüidade atopada en Kenia .

Os seus molares posuían grosos esmaltes, polo que se deduce que non comía só follas e froitos senón alimentos máis duros.

Viviu nun ambiente forestal, pero máis aberto que o dos seus supostos antepasados os

Ardipithecus ramidus, e sábese que si camiñaba erguido.

Presentaban un claro dimorfismo sexual en tamaño corporal.

Australopithecus afarensis ( 3,9 – 3 millóns de anos) Foi descuberto en Hadar, Etiopía. É , como todo Australopithecus, un

primate bípedo ergueito, pero diferente a nós en varios aspectos:

1º.- Capacidade cranial bastante menor. Isto significa tamén un cerebro dun tamaño próximo á terceira parte do humano actual.

2º.- Era un homínido con frecuente actividade arbórea, xa sexa colleitando froitos, durmindo, xogando, etc.

3º.- O seu peito non era en forma de barril, como o noso, senón que se estreitaba agudamente cara arriba (forma de campá).

4º.- O dimorfismo sexual era moi marcado.

5º.- A súa cara era bastante grande e proxectábase diante do cranio, debido ao tamaño dos dentes (prognatismo).

Australopithecus africanus: 3 Ma.

Entre as características resáltase a forma de camiñar bípeda, común a todos os homínidos. Tiñan actividade arbórea en forma activa.

A súa cara desde un punto de vista xeral é máis curta. Presenta menor prognatismo, unido a un menor tamaño de pezas dentais co que se deduce unha maior énfase da mastigación no resto da dentadura.

Na actualidade non se lles nega a capacidade de utilizar instrumentos, pero si a súa capacidade cazadora.

Outro punto importante é o dimorfismo sexual.

Homo Habilis: 1,8 Ma.

Homo Habilis (Olduvai - Tanzania) é o primeiro representante do xénero Homo (o noso).

Eran individuos duns 140 cm de altura, cunha capacidade cranial dun 45 % da actual con pezas dentarias máis pequenas.

Estes humanos son os primeiros talladores que tiñan a capacidade técnica para fabricar utensilios. Fabrican as primeiras ferramentas de pedra (cantos rodados).

A súa dieta incluía a carne, con todo non podemos dicir que fosen aínda cazadores, practicaban máis ben unha actividade de carroñeo.

Analizando algúns dos ósos das extremidades recuperados pódese recoñecer que se trata dunha especie cun aspecto moito máis humano ainda que con trazos diferenciadores como uns brazos moi longos con respecto ás pernas.

Homo Antecessor: 1,2 Ma.

Considerada a especie homínida máis antiga de Europa (xacemento de Gran Dolina na Sierra de Atapuerca) .

Os seus descubridores, foron: J.M. Bermúdez de Castro, J.L. Arsuaga, E.

Carbonell, A. Rosas, I. Martínez e M. Mosquera.

Eran individuos altos, fortes e cunha cara de trazos modernos aínda que o seu cerebro fose máis pequeno que o do home actual.

O patrón de desenvolvemento e erupción dos dentes é practicamente idéntico ao das poboacións modernas.

A maioría dos restos humanos corresponden en xeral a fragmentos de tamaño variable. Esta fragmentación, así como outros carácteres dos restos (marcas de corte, golpes, tipos de fractura, etc), representan evidencias moi claras dun acto de canibalismo.

Esta especie demostrou que en Europa xa vivían seres humanos fai máis de 800.000 anos, moito antes do que se pensaba.

Homo Erectus: 1 Ma.

Considerada a nai da evolución cultural.Miles de instrumentos líticos foron atopados en asociación con fósiles

do Home Erectus: coitelos, martelos, puntas, o que suxeriu que estes ancestros eran cazadores: ósos de cervo, gamo e búfalo.

Comprobouse ademais que usaba o lume para cociñar, pois na súa cova atopáronse cinzas e carbón vexetal asociados a ósos de animais e a sementes queimadas; con todo, non hai acordo sobre se era lume conservado de fontes naturais ou era xa producido artificialmente.

Os Homo erectus son os primeiros viaxeiros intercontinentais. Dende África dispérsanse, chegando por unha banda ata España e polo outro ata preto de Pequín.

O Homo erectus tamén deixou os primeiros restos de vivendas construídas, de obxectos de madeira tallada, a primeira lanza de madeira e o recipiente máis primitivo, unha cunca de madeira.

O exemplar máis antigo ten 1 millón de anos e o máis novo tan só de 100.000 anos corresponden a Xava (Asia).

Homo Sapiens: 150.000 anos.

O Homo sapiens, orixinouse nalgún lugar de África fai ao redor de 150.000 anos.

As ferramentas da especie asócianse en períodos. O primeiro deles está marcado por unha explosión de creatividade. Aparecen a arte, a decoración de obxectos, a decoración persoal, a música (en forma de instrumentos).

Este período é seguido doutro onde aparecen as agullas de coser, aparte de coitelos máis pequenos e afiados.

No seguinte periodo atopamos un traballo sofisticado do óso e astas. Atopamos tamén enterramentos.

No último periodo é cando atopamos por primeira vez indicios de actividade artística, como nas famosas covas de Altamira. As asociacións entre distintos grupos de animais, e entre un conxunto aparentemente regularizado de símbolos abstractos indican un enorme complexo de crenzas, historias e mitos.

Ao terminar a idade de xeo deu lugar a unha das revolucións fundamentais na

historia humana: a agricultura.