1. A CIDADEMEDIEVAL SS. XII-XV

2. INTRODUCINEntre os sculos XII e XIV debido ao desenvolvemento econmico produciuseen Europa un renacer das cidades. Convertiranse nun centro de producin artesanal e de intercambio deprodutos. Desenvolverase a burguesa (comerciantes, artesns, banqueiros)que gobernar as cidades.Os monarcas (reis) apoiranse na burguesa para afianzar o seu poder sobre anobreza feudal. Xurde un novo estilo artstico: o Gtico.A mediados do sculo XIV a Peste Negra desencadeou unha crise econmicae social xeralizada tanto no campo como na cidade. 3. A RECUPERACIN DA VIDA URBANAEXPANSIN AGRARIA Desde finais do sculo XI produciuseunha mellora na agricultura en Europaoccidental: Novas tcnicas de cultivo: Rotacin trienal: alternaba barbeito e cerais de inverno e primavera. Uso de esterco de animais: mellora a fertilizacin dos campos. Novos instrumentos agrcolas: Arado normando. Cabalo como animal de tiro. Emprego de muos de auga e vento para moer o gran.AUMENTO DA PRODUTIVIDADE AGRARIA 4. A RECUPERACIN DA VIDA URBANAAUMENTO DA POBOACIN Aumento da poboacin en Europa entre os sc. XII (45 millns) e XIV (75millns): Incremento da producin agrcola. Mellor alimentacin. Maior resistencia s enfermidades. Roturacin de novas terras de cultivo: Repoboacin de campos abandonados. Secado de marismas. Contrucin de diques e canles: ex. Pases Baixos. Emigracin de campesios s cidades: mis libres do control dosseores feudais. 5. A RECUPERACIN DA VIDA URBANACRECEMENTO DAS CIDADES. Causas: A mellora da agricultura estimulou o comercio. Xerronse excedentes agrcolas no campo que se intercambiaban por outros produtos. O renacer das cidades produciuse pola revitalizacin das xa existentes e polocrecemento dos burgos: barrios situados nos arrabais das cidades ou xunto a castelos eabadas. Os seus habitantes denominbanse burgueses e eran comerciantes eartesns. 6. AS CIDADES MEDIEVAIS Estaban rodeadas por murallas. No interior, o plano urbano era moi irregular. Centro: praza rodeada dos edificios mis importantes: concello, mercado, lonxa, catedral e palacios. Resto do espazo: vivendas, hospitais, hospedaras e edificios relixiosos. As casas agrupbanse por barrios: xudara, morara, gremios, etc. Ras estreitas, sucias, sen rede de sumidoiros. Proliferacin de enfermidades pola falta de hixiene: clera, tifo, peste. Frecuentes incendios. 7. A CIDADE MEDIEVALNOVOS BARRIOS: BURGOS 8. O DESENVOLVEMENTO ECONMICO DA CIDADEARTESNS E GREMIOS A cidade medieval coverteuse nun centro de producin de obxectosmanufacturados. Os artesns dun mesmo oficio agrupbanse en ras: prateiros, curtidores,.. O traballo artesanal realizbase en pequenos obradoiros, cuxo propietario era omestre artesn. Os artesns de cada cidade agrupbanse en gremios por oficios. Organizacin xerrquica: Aprendiz. Oficial. Mestre artesn. Normas: Ningun poda realizar o seu oficio nunha cidade sen o seu permiso. Todos os artesns deban traballar as mesmas horas e usar o mesmo tipo de ferramentas. Controlaban a cantidade, calidade e prezo final dos artigos. 9. O DESENVOLVEMENTO ECONMICO DA CIDADERAS GREMIAIS CASA-OBRADOIRO 10. O DESENVOLVEMENTO ECONMICO DA CIDADEEXPANSIN DO COMERCIO Apareceron novas rutas terrestres entre cidades: aumento dos intercambios. Os ncleos urbanos acollan o mercado: os campesion intercambiabanprodutos agrcolas por manufacturas. Apareceron as feiras, mercados peridicos que reunan xente de toda acomarca. O comercio martimo adquiriu gran importancia. Rutas: 1 Ruta: Una o Mediterrneo occidental co oriental. Cidades destacadas: Venecia, Xnova, Barcelona, Marsella, Valencia. Importacin de seda e especias e exportacin de tecidos, armas e ferramentas. 2 Ruta: Atlntico e o Bltico (Hansa): Transportbanse las, vios, peles,madeira e trigo. Confluan nas cidades de Gante ou Bruxas. A recuperacin do comercio fixo necesaria a circulacin da moeda acuadasnas cecas controladas polos monarcas. 11. O DESENVOLVEMENTO ECONMICO DA CIDADEEXPANSIN DO COMERCIO. RUTAS COMERCIAIS MEDIEVAIS. 12. A SOCIEDADE URBANAAPARICIN DA BURGUESA O crecemento das cidades transformou a sociedade feudal: As novas urbesacolleron a persoas dedicadas ao traballo artesanal e ao comercio que nondependan de ningn seor feudal. Formacin dun novo grupo social: a burguesa: A base da sa rigueza era o dieiro: venta de produtos, beneficios dosnegocios. Grupos: Alta burguesa: grandes comerciantes e banqueiros. Pequena burguesa: mestres artesns e pequenos comerciantes. A riqueza das cidades atraeu a nobres e eclesisticos que construronpalacios, conventos e igrexas. Outros grupos sociais: oficiais, aprendices, criados, mendigos: (xente humilde) Minoras relixiosas: xudeus que vivan en barrios separados, xuderas. Eranartesns, pretamistas ou mdicos. 13. A SOCIEDADE URBANA CA DORO, PALACIO BURGUS, VENECIAALTA BURGUESA 14. A SOCIEDADE URBANAGOBERNO DAS CIDADES Ao principio organizadas en comunas ou asembleas de todos os vecios. Posteriormente elixronse maxistrados (concelleiros) dirixidos por unburgomestre ou alcalde. Xurdiron os primeiros concellos. A casa do concello era o edificio onde se reunan. As cidades foron quedando en mans das familias mis ricas decomerciantes e banqueiros: patriciado urbano. PALACIO COMUNAL SIENA (ITALIA) 15. A SOCIEDADE URBANACULTURA URBANA Sculo X-XI en Europa occidental:ler e escribir era unha tarefareservada a cregos, funcionariosreais e ricos comerciantes. Os mosteiros eran os principaislugares de cultura. A partires do sculo XII: Maior interese pola cultura entre os nobres e burgueses dedicados aos negocios. Desenvolvemento das escolas nas cidades dependentes da Igrexa ou do propio goberno da cidade. Formacin das primeiras universidades medievais: ensinaban o trvium e o quadrvium 16. MAPA UNIVERSIDADES EUROPEAS IDADE MEDIA 17. O AFIANZAMENTO DAS MONARQUASOS REIS BUSCARON O APOIO DA BURGUESA Entre os sculos X e XII, a monarqua exerceu un escaso poder sobreo territorio do seu reino. Os reis non podan impoerse aos seoresfeudais por falta de recursos para manter o exrcito e o reino. A partir do sculo XII, os monarcas aproveitaron o crecementoeconmico e o auxe da burguesa para intentar impoer a saautoridade sobre a nobreza feudal.Para gaarse o apoio da burguesa, os reis ofrecronlles cartas deprivilexios s cidades que facan libres aos seus habitantes, dicir,non sometidos a ningn seor feudal, permisos para abrir mercados emonopolios comerciais. A cambio do apoio e dos privilexios reais, os burgueses facilitaron aosmonarcas recursos econmicos para as sas loitas contra os seoresfeudais. 18. O AFIANZAMENTO DAS MONARQUASCORTES E PARLAMENTOS Nas reunins do Consello ou Corte Real a monarqua impuxo a presenza dos representantes da burguesa. Ao convocalos o rei pretenda recoecer a importancia deste grupo social na sociedade medieval e pedirlles contribucins en cartos, os subsidios. As reunins do rei cos tres estamentos (nobreza, clero e burguesa -Terceiro Estado-) reciban o nome de Cortes ou Parlamentos. 19. O AFIANZAMENTO DAS MONARQUASAS MONARQUAS AFIANZAN O SEU PODERAlgunhasmonarquaseuropeas queranestablecer reinos con fronteiras claras. Iso provocou conflitos entre monarcas (reinos). Guerra dos Cen Anos Cronoloxa: 1337-1453. Enfrontamento entre Francia e Inglaterra (tiveron aliados) Problema sucesorio Coroa de Francia e pretensin de Inglaterra de ocupala. Os ingleses ocuparon boa parte de Francia. Final: victoria francesa. Carlos VII. Primeiroenfrontamento medieval entre Estados e non entre seores feudais. Europa. Mediados do sculo XIV 20. A CRISE DA BAIXA IDADE MEDIA SCULOS XIV E XVFAME, GUERRA E PESTE Desde comezos do sculo XIV, produciuse en Europa unha crise agraria debido a unhasucesin de: Malas colleitas Clima desfavorable.FAME Cultivo de terras de baixa calidade. Frecuentes guerras entre os seores feudais ou entre monarcas: Guerra dos Cen Anos Enfermidades: Peste Negra, a partires de 1347, asola Europa: 25 millns de mortos. Paralizacin do comercio e da actividade artesanal. Agravamento da crise agraria. 21. EXTENSIN DA PESTE NEGRA 22. A CRISE DA BAIXA IDADE MEDIASCULOS XIV E XVCRISE AGRARIA E REVOLTAS CAMPESIAS O descenso da poboacin provoca nocampo: Escaseza de man de obra. Terras de cultivo abandonadas. Os seores feudais viron como os seusingresos e rendas diminuan. Paracompensar as perdas aumentronlles osimpostos aos servos e endureceron ascondicins de servidume malos usos. Por toda Europa estalaron revoltascampesiasantiseoriais: exemplo:Jacquerie en Francia. 23. A CRISE DA BAIXA IDADE MEDIASCULOS XIV E XVREVOLTAS URBANAS Nas cidades a mortalidade foimis elevada que no campo. Encarecemento dos alimentos. Runa deartesnsecomerciantes. Aumento da miseria nos grupossociais mis desfavorecidos. Revoltas en numerosas cidadeseuropeas: Florencia,Pars,Barcelona...contra os poderosos. Asalto aos barrios xudeus. Forte represin por parte danobreza feudal, a alta burguesa eos reis. 24. A ARTE GTICANOVO ESTILO URBANO Naceu en Francia a mediados do sculo XII e perviviu nalgns lugares deEuropa ata o XVI. Manifestacin artstica esencialmente urbana. Impulsada pola burguesa e a Igrexa. Construcins: Civs: concellos, palacios, lonxas, universidades. Relixiosas: catedrais e mosteiros cistercienses. 25. A ARTE GTICAARQUITECTURA.CARACTERSTICAS: Edificios altos, con grandesventanais cubertos convidrieiras de cores e rosetns, oque fai que sexan moiluminosos por dentro. O misrepresentativo a catedral. Emprego do arco apuntado ouoxival. Utilizan a bveda de cruzara. Elemenos sustentantes:columnas e piares no interior,arcobotantes e contrafortesexteriores reforzando o muro. Pinculos e frechas ramatabanos contrafortes e as torres. Portadas moi ornamentadascon esculturas e rematadas cungablete. 26. ARQUITECTURA. CATEDRAL GTICA 27. CHARTRESAMIENS REIMSPARS 28. ARCOBOTANTES E PINCULOSBVEDA DE CRUZARAROSETN: VISTA INTERIOR VIDRIEIRAS: SAINTE-CHAPELLE. PARS 29. A ARTE GTICA ARQUITECTURA CIVIL Palazzo do Dux - VeneciaCasa Concello de BruxelasPalazzo de Comune - SienaLonxa de panos de Bruxes 30. A ARTE GTICAESCULTURA Progresiva liberacin do marco arquitectnico. Durante o sculo XIII continuou a ser o principal elemento ornamental en fachadas,tmpanos, arquivoltas e parteluces de igrexas e catedrais. No sculo XIV apareceron novos tipos de escultura, mis independentes daarquitectura: o retablo e o sepulcro. Escultura mis realista: Maior expresividade e detallismo no rostro. Preocupacin por amosar o volume dos corpos. Movemento a travs da xestualidade nas figuras. Sentido narrativo das figuras, comezan a relacionarse entre si. Materiais: Estatuas: Pedra, mrmore e alabastro. Retablos: Madeira policromada Funcin didctica: ensinar aos fieis, polo xeral analfabetos, os dogmas e principiosdo cristianismo. Novos temas: marianos, vidas de santos e profanos 31. A ARTE GTICA Virxe romnica hiertica Virxe gtica: Imaxe humanizadaPortada catedral de Amiens 32. A ARTE GTICA Detalle: Anxo do sorriso.Individualizacin dos rostros Anunciacin e Visitacin.Prtico da Catedral de Reims. Sculo XIII 33. A ARTE GTICA Grgolas: Notre-Dame de Pars 34. ARTE GTICA Sepulcro de Philippe PotRETABLO GTICO. Catedral de Toledo 35. A ARTE GTICAPINTURA GTICA. CARACTERSTICAS: Xeralizouse a pintura sobre tboa de madeira (retablos) e a pintura de vidreiras. Predominaba a temtica relixiosa. Busca a realismo e os fondos dourados fronse substitundo por arquitecturas e paisaxes. As figuras teen unhas proporcins mis naturais. Bsqueda do volume e da expresividade dos xestos e dos rostros. Duccio: MaestGiotto: A adoracin dos magos 36. A ARTE GTICAPINTURA GTICA. PRIMITIVOS FLAMENCOS (SEC. XV) Pintura ao leo. Representacin da realidade con gran detallismo. Temas variados: relixiosos, escenas da vida coti, retratos e paisaxes.JAN VAN EYCK Virxe do Chanceler RolinO matrimonio Arnolfini 37. A ARTE GTICAPINTURA GTICA. PRIMITIVOS FLAMENCOS (SEC. XV)ROGER VAN DER WEYDENDescendemento 38. A ARTE GTICAPINTURA GTICA. PRIMITIVOS FLAMENCOS (SEC. XV)O BOSCO O carro de heno O xardn das delicias