PROGRAMACIÓN DIDÁCTICA 5º CURSO DE PRIMARIA

PROGRAMACIÓN

DIDÁCTICA

5º CURSO DE PRIMARIA

Mª Jesús Fernández Vizoso

Mª Asunción García Álvarez

PROGRAMACIÓN DIDÁCTICA 5º CURSO C.E.I.P. DE ROXOS

INDICE

1. Introdución e contextualización

2. Relación de estándares de aprendizaxe avaliables da materia que forman parte dos perfís

competenciais. Contribución ao desenvolvemento das competencias clave

3. Concreción de obxectivos do curso por áreas

4. Concreción para cada estándar de aprendizaxe avaliable de: temporalización, grado mínimo

de consecución para superar a materia e procedementos e instrumentos de avaliación

5. Concrecións metodolóxicas da materia

5.1. Previsión do desenvolvemento da programación nos escenarios de actividade

lectiva presencial, semipresencial e/ou non presencial, incidindo nos seguintes

aspectos.

- Metodoloxía de traballo que se seguirá no caso de ensino a distancia.

- Modo de proveer o dereito á educación ao alumnado que non poida seguir

a ensinanza telemática.

- Mecanismos que o profesorado adoptará para asegurar o seguimento

continuo do curso polo alumnado.

5.2. Concreción das aprendizaxes imprescindibles non adquiridas no curso anterior.

1


5.3 Liñas xerais do plan de reforzo e recuperación das aprendizaxes imprescindibles

non adquiridas o curso pasado. Medidas metodolóxicas e organizativas.

6. Materiais e recursos didácticos

7. Criterios de avaliación, cualificación e promoción do alumnado

8. Indicadores de logro para avaliar o proceso de ensino e a práctica docente

9. Deseño da avaliación inicial e medidas a adoptar en funcións dos resultados

10. Medidas de atención a diversidade e dificultades derivadas da fenda dixital.

11. Actividades complementarias e extraescolares.

12.Mecanismos de revisión, avaliación e modificación da programación en función dos

resultados académicos e procesos de mellora

2


1. INTRODUCCIÓN E CONTEXTUALIZACIÓN

3

PROGRAMACIÓN DIDÁCTICA 5º CURSO

O CEIP de Roxos está situado na parroquia de Villestro no Concello de Santiago de Compostela

de Santiago de Compostela. Recibe alumnado das parroquias de Villestro, Laraño

Abaixo (parroquia de Figueiras) e da zona da Urbanización de

Brandía (parroquia de Vidán).

Está situado, polo tanto, no que se considera zona rural do

Concello de Santiago, aínda que non se corresponde co que

tradicionalmente se define como zona rural, xa que as familias do

alumnado non se adican, exceptuando casos contados, a traballos do

sector primario. Unha boa parte dos proxenitores do alumnado

(normalmente traballan os dous) pertencen ao sector servizos:

moitos/as son funcionarios/as ou profesionais liberais, aínda que

ultimamente o paro tamén se deixa notar entre as familias do

alumnado.

En xeral, o alumnado do Centro presenta un bo rendemento

académico posiblemente debido, entre outros factores, á boa

coordinación coas familias, a que o nivel socio

das familias é medio-alto (existen excepcións), a unha boa oferta

cultural cerca do lugar onde viven... É salientable que apenas exista alumnado inmigrante no Colexio, dado o nivel económico

que se require para acceder a unha vivenda na zona.

En canto á lingua materna do alumnado, podemos dicir que a pesar de que ata fai pouco tempo se usaba nunha

proporción similar a lingua castelá e a galega, nos últimos anos observamos un certo predominio da lingua

vehicular do centro é o galego.


O CEIP de Roxos está situado na parroquia de Villestro no Concello de Santiago de Compostela

de Santiago de Compostela. Recibe alumnado das parroquias de Villestro, Laraño na súa totalidade, da zona de Moas de

Abaixo (parroquia de Figueiras) e da zona da Urbanización de

Está situado, polo tanto, no que se considera zona rural do

Concello de Santiago, aínda que non se corresponde co que

nalmente se define como zona rural, xa que as familias do

alumnado non se adican, exceptuando casos contados, a traballos do

sector primario. Unha boa parte dos proxenitores do alumnado

(normalmente traballan os dous) pertencen ao sector servizos:

s son funcionarios/as ou profesionais liberais, aínda que

ultimamente o paro tamén se deixa notar entre as familias do

En xeral, o alumnado do Centro presenta un bo rendemento

académico posiblemente debido, entre outros factores, á boa

ón coas familias, a que o nivel socio-económico-cultural

alto (existen excepcións), a unha boa oferta


equire para acceder a unha vivenda na zona.


proporción similar a lingua castelá e a galega, nos últimos anos observamos un certo predominio da lingua

C.E.I.P. DE ROXOS

O CEIP de Roxos está situado na parroquia de Villestro no Concello de Santiago de Compostela , pertencente ao Concello

na súa totalidade, da zona de Moas de



proporción similar a lingua castelá e a galega, nos últimos anos observamos un certo predominio da lingua castelá. O idioma

4


O noso centro é un colexio dunha ou de dúas liñas segundo o nivel educativo (EI 3 anos: 2 liña, EI 4 anos: 2 liñas, EI 5

anos: 2 liñas, 1º de EP: 2 liñas, 2º de EP: 2 liñas, 3º de EP: 2 liñas, 4º de EP: 2 liñas, 5º de EP: 2 liñas, 6º de EP: 2 liñas. Trátase

dun centro dependente da Consellería de Cultura, Educación e Ordenación Universitaria da Xunta de Galicia.

Esta programación está baseada no esquema indicado na resolución do 27 de xullo de 2015 (DOG 29/07/2015) no seu

artigo 13, que se ben é de Secundaria é a recomendación feita por parte da inspección ata que no exista unha resolución

similar para primaria. Para a súa elaboración tivéronse en conta os seguintes documentos legais:

Ley Orgánica 8/2013, de 9 de decembro, para a mellora da calidade educativa(LOMCE).

Real Decreto 126/2014, do 28 de febreiro, polo que se establece o currículo básico da Educación Primaria.

DECRETO 105/2014, do 4 de setembro, polo que se establece o currículo da educación primaria na Comunidade Autónoma

de Galicia

Igualmente, considerouse o Regulamento orgánico das escolas de educación infantil e dos colexios de educación primaria

(Decreto 374/1996, do 17 de outubro. DOG 21-10-96. Corrección de erros DOG 06-11-96 e DOG 08-01-97) e a Orde do 22

de xullo de 1997 pola que se regulan determinados aspectos de organización e funcionamento das escolas de educación

infantil e dos colexios de educación primaria.

Orde do 9 de xuño de 2016 pola que se regula a avaliación e a promoción do alumnado que cursa educación primaria na

Comunidade Autónoma de Galicia.

5


O profesorado que imparte clase neste grupo é o seguinte.

- Mª Jesús Fernández Vizoso (Titora de 5ºA: imparte Matemáticas, Lingua Galega, Lengua Castellana, C.C.

Sociais, C.C. Naturais, Plástica, Valores Sociais e Cívicos)

- Mª Asunción García Álvarez (Titora de 5ºB: imparte Matemáticas, Lingua Galega, Lengua Castellana, C.C.

Sociais, C.C. Naturais, Plástica, Valores Sociais e Cívicos)

- Mª Jesús Sánchez-Brunete Alija (Mestra especialista de Educación Músical)

- Mª Jesús Pardiñas Fernández (Mestra especialista en Relixión Católica)

- Juan José García Noia (Mestre especialista de Educación Física)

- Mª Jesús Blanco Arnejo (Mestra especialista en Idioma Estranxeiro)

- Ana Isabel Vázquez García (Mestra de especialista en Pedagoxía Terapéutica.)

O día de atención a pais e nais das titoras deste nivel será os luns de 16:30 ás 17:30.

6


2. RELACIÓN DE ESTÁNDARES DE APRENDIZAXE

AVALABLES. CONTRIBUCIÓN DE CADA ÁREA AO

DESENVOLVEMENTO DAS COMPETENCIAS CLAVE

7


PERFIL COMPETENCIAL

Competencia Clave: Comunicación Lingüística

Nivel Área

5º CN 5º-CNB1.1.1 - Busca, selecciona e organiza información concreta e relevante, analízaa, obtén conclusións, elabora informes e comunica os re

5º CN 5º-CNB1.1.2 - Expresa oralmente e por escrito, de forma clara e ordenada contidos relacionados coa área manifestando a comprensión de texto

5º CN 5º-CNB1.1.3 - Emprega de forma autónoma o tratamento de textos (axuste de páxina, inserción de ilustracións ou notas etc.).

5º CN 5º-CNB1.1.4 - Manexa estratexias axeitadas para acceder á información dos textos de carácter científico.

5º CN 5º-CNB1.4.1 - Realiza proxectos, experiencias sinxelas e pequenas investigacións formulando problemas, enunciando hipóteses, seleccionando comunicando os resultados.

5º CN 5º-CNB1.4.2 - Presenta un informe, de forma oral ou escrita, empregando soportes variados, recollendo información de diferentes fontes (directas, libros, internet)realización de proxectos, experiencias sinxelas e pequenas investigacións.

5º CN 5º-CNB2.3.2 - Coñece os principios das dietas equilibradas, e elabora menús variados identificando ás prácticas saudables.

5º CN 5º-CNB3.1.1 - Identifica e describe a estrutura dos seres vivos: células, tecidos, órganos, aparellos e sistemas, nomeando

5º CN 5º-CNB3.3.1 - Coñece e explica, con rigorosidade, as principais características e compoñentes dun ecosistema.

5º CN 5º-CNB3.3.2 - Investiga con criterio científico, ecosistemas próximos e

5º CN 5º-CNB3.3.5 - Observa e rexistra algún proceso asociado á vida dos seres vivos, utiliza os instrumentos e os medios audiovisuais e tecnolóx

5º CN 5º-CNB4.2.2 - Describe a diferenza entre masa e volume.

5º CN 5º-CNB4.2.3 - Identifica e explica as principais características da flotación nun medio líquido.

Estándares

Busca, selecciona e organiza información concreta e relevante, analízaa, obtén conclusións, elabora informes e comunica os resultados en

Expresa oralmente e por escrito, de forma clara e ordenada contidos relacionados coa área manifestando a comprensión de textos orais e/ou escritos.

Emprega de forma autónoma o tratamento de textos (axuste de páxina, inserción de ilustracións ou notas etc.).

Manexa estratexias axeitadas para acceder á información dos textos de carácter científico.

Realiza proxectos, experiencias sinxelas e pequenas investigacións formulando problemas, enunciando hipóteses, seleccionando o material necesario, realizando, extraendo conclusións e

forma oral ou escrita, empregando soportes variados, recollendo información de diferentes fontes (directas, libros, internet)realización de proxectos, experiencias sinxelas e pequenas investigacións.

Coñece os principios das dietas equilibradas, e elabora menús variados identificando ás prácticas saudables.

Identifica e describe a estrutura dos seres vivos: células, tecidos, órganos, aparellos e sistemas, nomeando as principais características e funcións de cada un deles.

Coñece e explica, con rigorosidade, as principais características e compoñentes dun ecosistema.

Investiga con criterio científico, ecosistemas próximos e presenta resultados en diferentes soportes.

Observa e rexistra algún proceso asociado á vida dos seres vivos, utiliza os instrumentos e os medios audiovisuais e tecnolóxicos apropiados e comunica de xeito oral e escrito os resultados.

Describe a diferenza entre masa e volume.

Identifica e explica as principais características da flotación nun medio líquido.

sultados en diferentes soportes.

s orais e/ou escritos.

o material necesario, realizando, extraendo conclusións e

forma oral ou escrita, empregando soportes variados, recollendo información de diferentes fontes (directas, libros, internet) cando traballa de forma individual ou en equipo na

as principais características e funcións de cada un deles.

icos apropiados e comunica de xeito oral e escrito os resultados.

8


5º CN 5º-CNB4.3.1 - Identifica e explica as diferenzas entre enerxías renovables e non

5º CN 5º-CNB4.4.1 - Realiza experiencias sinxelas, en equipo, sobre reaccións químicas habituais na vida cotiá; formular problemas, enunciar os resultados en diferentes soportes.

5º CN 5º-CNB5.1.2 - Observa, identifica e explica algúns efectos da electricidade da vida cotiá.

5º CN 5º-CNB5.1.3 - Expón exemplos de materiais condutores e illantes, argumentado a súa exposición.

5º CN 5º-CNB5.2.1 - Coñece algúns dos grandes descubrimentos e inventos da humanidade e explica os beneficios ou riscos para á sociedade.

5º CN 5º-CNB5.2.2 - Valora e describe a influencia do desenvolvemento tecnolóxico nas condicións de vida e no traballo.

5º CN 5º-CNB5.2.3 - Coñece e explica algúns dos avances da ciencia no fogar e na vida cotiá, na medicina, na cultura e no lecer, na arte, na músicomunicación.

5º CS 5º-CSB1.1.1 - Busca información (empregando as TIC e outras fontes directas e indirectas), selecciona a información relevante, a organiza, escrito.

5º CS 5º-CSB1.1.3 - Realiza as tarefas encomendadas e presenta os traballos de maneira ordenada, clara e limpa.

5º CS 5º-CSB1.3.1 - Emprega de maneira axeitada o vocabulario adquirido para ser capaz de ler, escribir e falar sobre Ciencias sociais.

5º CS 5º-CSB1.3.2 - Expón oralmente de forma clara e ordenada, contidos relacionados coa área, que manifesten a comprensión de textos orais e /ou

5º CS 5º-CSB1.3.3 - Analiza informacións relacionadas coa

5º CS 5º-CSB2.1.1 - Describe como é e de que forma se orixinou o Universo e explica os seus principais compoñentes identificando galaxia, estrela

5º CS 5º-CSB2.2.1 - Describe as características, compoñentes do Sistema Solar, localizando o Sol no centro do mesmo e os planetas segundo a súa p

5º CS 5º-CSB2.3.1 - Define e representa o movemento de

5º CS 5º-CSB2.3.2 - Explica o día e a noite como consecuencia da rotación terrestre e como unidades para medir o

Identifica e explica as diferenzas entre enerxías renovables e non renovables e argumenta sobre as accións necesarias para o desenvolvemento enerxético, sostible e equitativo

Realiza experiencias sinxelas, en equipo, sobre reaccións químicas habituais na vida cotiá; formular problemas, enunciar hipóteses, seleccionar o material necesario, extraer conclusións e comunicar

Observa, identifica e explica algúns efectos da electricidade da vida cotiá.

materiais condutores e illantes, argumentado a súa exposición.

Coñece algúns dos grandes descubrimentos e inventos da humanidade e explica os beneficios ou riscos para á sociedade.

desenvolvemento tecnolóxico nas condicións de vida e no traballo.

Coñece e explica algúns dos avances da ciencia no fogar e na vida cotiá, na medicina, na cultura e no lecer, na arte, na música, no cine e no deporte e nas tecnoloxías

Busca información (empregando as TIC e outras fontes directas e indirectas), selecciona a información relevante, a organiza, analiza, obtén conclusións sinxelas e as comunica oralmente e/ou por

Realiza as tarefas encomendadas e presenta os traballos de maneira ordenada, clara e limpa.

Emprega de maneira axeitada o vocabulario adquirido para ser capaz de ler, escribir e falar sobre Ciencias sociais.

Expón oralmente de forma clara e ordenada, contidos relacionados coa área, que manifesten a comprensión de textos orais e /ou escritos de carácter xeográfico, social e histórico.

Analiza informacións relacionadas coa área e manexa imaxes, táboas, gráficos, esquemas, resumos e as tecnoloxías da información e a comunicación.

Describe como é e de que forma se orixinou o Universo e explica os seus principais compoñentes identificando galaxia, estrela, planeta, satélite, asteroide e cometa.

Describe as características, compoñentes do Sistema Solar, localizando o Sol no centro do mesmo e os planetas segundo a súa proximidade.

Define e representa o movemento de translación terrestre, o eixe do xiro e os polos xeográficos, asocia as estacións do ano ao seu efecto combinado e calcula os

Explica o día e a noite como consecuencia da rotación terrestre e como unidades para medir o tempo.

renovables e argumenta sobre as accións necesarias para o desenvolvemento enerxético, sostible e equitativo

hipóteses, seleccionar o material necesario, extraer conclusións e comunicar

ca, no cine e no deporte e nas tecnoloxías da información e a

analiza, obtén conclusións sinxelas e as comunica oralmente e/ou por

escritos de carácter xeográfico, social e histórico.

área e manexa imaxes, táboas, gráficos, esquemas, resumos e as tecnoloxías da información e a comunicación.

planeta, satélite, asteroide e cometa.

roximidade.

translación terrestre, o eixe do xiro e os polos xeográficos, asocia as estacións do ano ao seu efecto combinado e calcula os fusos horarios.

9


5º CS 5º-CSB2.3.3 - Define a translación da Lúa identificando e nomeando as fases lunares.

5º CS 5º-CSB2.5.1 - Define clima, nomea os seus elementos e identifica os factores que determinan en España.

5º CS 5º-CSB2.6.1 - Explica que é unha zona climática, nomeando as tres zonas climáticas do planeta e describindo as súas características principais.

5º CS 5º-CSB2.6.2 - Describe e sinala nun mapa os tipos de climas de España, e as zonas ás que afecta cada un, interpretando e analizando climogrque pertence.

5º CS 5º-CSB2.7.1 - Define paisaxe, identifica os seus elementos e explica as características das principais paisaxes de España valorando a súa d

5º CS 5º-CSB2.9.1 - Explica a importancia do coidado do medio, así como as consecuencias da acción humana neste.

5º CS 5º-CSB3.1.1 - Identifica, respecta e valora os principios democráticos máis importantes establecidos na Constitución e explica a importanci

5º CS 5º-CSB3.2.1 - Identifica as principais institucións do Estado español e describe as súas funcións e a súa organización.

5º CS 5º-CSB3.2.2 - Identifica e comprende a división de poderes do

5º CS 5º-CSB3.3.1 - Explica a organización territorial de España, nomea as estruturas básicas de goberno e localiza en mapas políticos as distintprovincias.

5º CS 5º-CSB3.4.1 - Valora, partindo da realidade do estado español, a diversidade cultural, social, política e lingüística nun mesmo territorio

5º CS 5º-CSB3.5.1 - Define demografía e poboación, comprende os principais conceptos demográficos e os principais factores que afectan á de poboación.

5º CS 5º-CSB3.6.1 - Describe os principais rasgos da poboación española.

5º CS 5º-CSB3.6.2 - Explica o proceso da evolución da poboación en España e describe a incidencia que tiveron nesta, factores como a esperanza de vida ou a natalidade.

5º CS 5º-CSB3.6.3 - Describe os factores que condicionan a distribución da poboación española.

5º CS 5º-CSB3.7.1 - Explica o éxodo rural, a emigración a Europa, e a chegada de inmigrantes ao noso país

Define a translación da Lúa identificando e nomeando as fases lunares.

Define clima, nomea os seus elementos e identifica os factores que determinan en España.

climática, nomeando as tres zonas climáticas do planeta e describindo as súas características principais.

Describe e sinala nun mapa os tipos de climas de España, e as zonas ás que afecta cada un, interpretando e analizando climogramas de distintos territorios de España e relacionándoos co clima ao

Define paisaxe, identifica os seus elementos e explica as características das principais paisaxes de España valorando a súa diversidade.

Explica a importancia do coidado do medio, así como as consecuencias da acción humana neste.

Identifica, respecta e valora os principios democráticos máis importantes establecidos na Constitución e explica a importancia que a Constitución ten para o funcionamento do Estado español.

Identifica as principais institucións do Estado español e describe as súas funcións e a súa organización.

Identifica e comprende a división de poderes do Estado e cales son as atribucións recollidas na Constitución para cada un deles.

Explica a organización territorial de España, nomea as estruturas básicas de goberno e localiza en mapas políticos as distintas comunidades autónomas que

Valora, partindo da realidade do estado español, a diversidade cultural, social, política e lingüística nun mesmo territorio como fonte de enriquecemento cultural.

demografía e poboación, comprende os principais conceptos demográficos e os principais factores que afectan á de poboación.

Describe os principais rasgos da poboación española.

poboación en España e describe a incidencia que tiveron nesta, factores como a esperanza de vida ou a natalidade.

Describe os factores que condicionan a distribución da poboación española.

emigración a Europa, e a chegada de inmigrantes ao noso país

de distintos territorios de España e relacionándoos co clima ao

iversidade.

Constitución ten para o funcionamento do Estado español.

as comunidades autónomas que forman España, así como as súas

como fonte de enriquecemento cultural.

poboación en España e describe a incidencia que tiveron nesta, factores como a esperanza de vida ou a natalidade.

10


5º CS 5º-CSB3.7.2 - Identifica e describe os principais problemas actuais da poboación española: migracións, envellecemento, etc.

5º CS 5º-CSB3.8.1 - Identifica e define materias primas e produto elaborado e os asocia coas actividades nas que se obteñen.

5º CS 5º-CSB3.8.2 - Describe ordenadamente o proceso de obtención dun produto ata a súa venda e identifica os sectores aos que pertencen.

5º CS 5º-CSB3.9.2 - Explica as actividades relevantes dos sectores primario, secundario e terciario en España e as súas localizacións nos territorios correspondentes.

5º CS 5º-CSB4.1.1 - Identifica a idea de idade da historia e data a Idade Media e Moderna, asociándoas aos feitos que marcan os

5º CS 5º-CSB4.4.2 - Identifica e localiza no tempo e no espazo os feitos fundamentais da historia medieval e moderna de España, describindo as pr

5º CS 5º-CSB4.4.5 - Identifica as características distintivas das culturas que conviviron nos reinos peninsulares durante a Idade Media describindo a evolución

5º CS 5º-CSB4.4.6 - Explica as características da Idade Moderna e certos acontecementos que determinaron cambios fundamentais no rumbo da historiBorbóns, s. XVIII).

5º EP 5º-EPB1.2.1 - Identifica os recursos e os materiais utilizados para elaborar unha obra.

5º EP 5º-EPB1.3.1 - Coñece a evolución da fotografía desde o branco/negro á cor, do formato papel ao dixital, e valora as posibilidades que propo

5º EP 5º-EPB1.3.2 - Realiza fotografías utilizando medios tecnolóxicos, analizando, a posteriori, se o encadre é o máis axeitado para o propósito

5º EP 5º-EPB2.1.1 - Realiza composicións que transmitan emocións e sensacións básicas, utilizando distintos elementos e

5º EP 5º-EPB2.3.1 - Representa con claroscuro a sensación espacial de composicións volumétricas.

5º LC 5º-LCB1.1.1 - Emprega a lingua oral e axusta os rexistros lingüísticos ao grao de formalidade dos contextos

5º LC 5º-LCB1.1.2 - Expresa ideas, pensamentos, opinións, sentimentos e emocións con claridade.

5º LC 5º-LCB1.1.3 - Aplica as normas sociocomunicativas: escoita activa, espera

Identifica e describe os principais problemas actuais da poboación española: migracións, envellecemento, etc.

produto elaborado e os asocia coas actividades nas que se obteñen.

Describe ordenadamente o proceso de obtención dun produto ata a súa venda e identifica os sectores aos que pertencen.

relevantes dos sectores primario, secundario e terciario en España e as súas localizacións nos territorios correspondentes.

Identifica a idea de idade da historia e data a Idade Media e Moderna, asociándoas aos feitos que marcan os seus inicios e finais.

Identifica e localiza no tempo e no espazo os feitos fundamentais da historia medieval e moderna de España, describindo as principais características de cada unha delas

características distintivas das culturas que conviviron nos reinos peninsulares durante a Idade Media describindo a evolución

Explica as características da Idade Moderna e certos acontecementos que determinaron cambios fundamentais no rumbo da historia neste período de tempo (Monarquía dos Austrias, s. XVI

os recursos e os materiais utilizados para elaborar unha obra.

Coñece a evolución da fotografía desde o branco/negro á cor, do formato papel ao dixital, e valora as posibilidades que proporciona a tecnoloxía.

Realiza fotografías utilizando medios tecnolóxicos, analizando, a posteriori, se o encadre é o máis axeitado para o propósito inicial.

Realiza composicións que transmitan emocións e sensacións básicas, utilizando distintos elementos e recursos para os axustar ás necesidades.

Representa con claroscuro a sensación espacial de composicións volumétricas.

Emprega a lingua oral e axusta os rexistros lingüísticos ao grao de formalidade dos contextos nos que produce o seu discurso: debates, exposicións planificadas, conversas.

Expresa ideas, pensamentos, opinións, sentimentos e emocións con claridade.

Aplica as normas sociocomunicativas: escoita activa, espera de quendas, participación respectuosa, adecuación á intervención da persoa interlocutora e normas básicas de cortesía.

relevantes dos sectores primario, secundario e terciario en España e as súas localizacións nos territorios correspondentes.

incipais características de cada unha delas

características distintivas das culturas que conviviron nos reinos peninsulares durante a Idade Media describindo a evolución política e os distintos modelos sociais.

a neste período de tempo (Monarquía dos Austrias, s. XVI-XVII. Os

rciona a tecnoloxía.

recursos para os axustar ás necesidades.

nos que produce o seu discurso: debates, exposicións planificadas, conversas.

de quendas, participación respectuosa, adecuación á intervención da persoa interlocutora e normas básicas de cortesía.

11


5º LC 5º-LCB1.2.1 - Emprega recursos lingüísticos e non lingüísticos para comunicarse nas interaccións orais, recoñecendo o valor

5º LC 5º-LCB1.2.2 - Exprésase cunha pronunciación e unha dicción correctas: articulación, ritmo, entoación e volume axeitados.

5º LC 5º-LCB1.2.3 - Interpreta de forma global o sentido de elementos básicos do texto

5º LC 5º-LCB1.3.1 - Expresa as súas propias ideas comprensiblemente, substituíndo elementos básicos do modelo dado.

5º LC 5º-LCB1.3.2 - Participa activamente e con coherencia na secuencia das súas ideas en diversas situacións de das tecnoloxías da información e comunicación.

5º LC 5º-LCB1.3.3 - Participa activamente nas tarefas de aula, cooperando en situación de aprendizaxe

5º LC 5º-LCB1.4.1 - Utiliza o vocabulario axeitado a súa idade para expresarse con progresiva precisión nos diferentes contextos de comunicación.

5º LC 5º-LCB1.4.2 - Diferencia polo contexto o significado de correspondencias fonema

5º LC 5º-LCB1.5.1 - Comprende de forma global a información xeral de textos orais de uso habitual, do ámbito escolar e social, identifica o tema

5º LC 5º-LCB1.5.2 - Recoñece a tipoloxía de textos orais atendendo á forma da mensaxe (descritivos, narrativos, dialogados, expositivos e argumenprescritivos e persuasivos).

5º LC 5º-LCB1.5.3 - Responde preguntas correspondentes á comprensión interpretativa.

5º LC 5º-LCB1.5.4 - Utiliza a información recollida para levar a cabo diversas actividades en situación de aprendizaxe individual ou colectivo.

5º LC 5º-LCB1.6.1 - Reproduce de memoria breves textos literarios ou non literarios e propios, axeitados aos seus gustos e intereses..

5º LC 5º-LCB1.7.1 - Elabora comprensiblemente textos orais do ámbito escolar e social e de diferente tipoloxía, seguindo unha secuencia lineal, a

5º LC 5º-LCB1.7.2 - Organiza e planifica o discurso axeitándose aos diferentes modos discursivos(narrar, expoñer, describir, informarse, dialogar

5º LC 5º-LCB1.8.1 - Emprega de xeito efectivo a linguaxe oral para comunicarse e aprender: escoita activa, recollida de datos, pregunta e repregu

Emprega recursos lingüísticos e non lingüísticos para comunicarse nas interaccións orais, recoñecendo o valor complementario e modificador destes.

Exprésase cunha pronunciación e unha dicción correctas: articulación, ritmo, entoación e volume axeitados.

Interpreta de forma global o sentido de elementos básicos do texto (léxico e locucións).

Expresa as súas propias ideas comprensiblemente, substituíndo elementos básicos do modelo dado.

Participa activamente e con coherencia na secuencia das súas ideas en diversas situacións de comunicación: - diálogos -exposicións orais seguindo modelos e guiadas, con axuda, cando cumpra,

Participa activamente nas tarefas de aula, cooperando en situación de aprendizaxe compartida.

Utiliza o vocabulario axeitado a súa idade para expresarse con progresiva precisión nos diferentes contextos de comunicación.

Diferencia polo contexto o significado de correspondencias fonema-grafía idénticas.

Comprende de forma global a información xeral de textos orais de uso habitual, do ámbito escolar e social, identifica o tema e selecciona as ideas principais

Recoñece a tipoloxía de textos orais atendendo á forma da mensaxe (descritivos, narrativos, dialogados, expositivos e argumentativos) e a súa intención comunicativa (informativos, literarios,

Responde preguntas correspondentes á comprensión interpretativa.

Utiliza a información recollida para levar a cabo diversas actividades en situación de aprendizaxe individual ou colectivo.

breves textos literarios ou non literarios e propios, axeitados aos seus gustos e intereses..

Elabora comprensiblemente textos orais do ámbito escolar e social e de diferente tipoloxía, seguindo unha secuencia lineal, adecuados ao

Organiza e planifica o discurso axeitándose aos diferentes modos discursivos(narrar, expoñer, describir, informarse, dialogar)

Emprega de xeito efectivo a linguaxe oral para comunicarse e aprender: escoita activa, recollida de datos, pregunta e repregunta, para obter información e verificar a comprensión.

complementario e modificador destes.

exposicións orais seguindo modelos e guiadas, con axuda, cando cumpra,

e selecciona as ideas principais

tativos) e a súa intención comunicativa (informativos, literarios,

decuados ao nivel e imitando modelos

nta, para obter información e verificar a comprensión.

12


5º LC 5º-LCB1.8.2 - Participa en enquisas e entrevistas, asegurándose mediante preguntas adecuadas, da comprensión propia e por parte da persoa interlocutora.

5º LC 5º-LCB1.8.3 - Participa en debates explicando as súas opinións e ideas, emitindo xuízos persoais fundamentados sobre os temas e coa profund

5º LC 5º-LCB1.9.1 - Resume entrevistas, noticias e debates infantís procedentes da radio, televisión e da internet.

5º LC 5º-LCB1.9.2 - Transforma en noticias feitos cotiás próximos á súa realidade, imitando modelos.

5º LC 5º-LCB1.9.3 - Realiza entrevistas e reportaxes sobre temas de interese, seguindo modelos.

5º LC 5º-LCB2.1.1 - Le en voz alta diferentes tipos de textos apropiados á súa idade con velocidade, fluidez e entoación adecuada.

5º LC 5º-LCB2.1.2 - Lee en silencio coa velocidade adecuada textos de diferente complexidade.

5º LC 5º-LCB2.1.3 - Comprende información global e específica en textos de diferente tipoloxía do ámbito escolar e social:

5º LC 5º-LCB2.1.4 - Resume textos lidos de diferente tipoloxía e

5º LC 5º-LCB2.2.1 - Utiliza o título e as ilustracións para activar coñecementos previos sobre o tema, axudándose deles para acceder máis doadame

5º LC 5º-LCB2.2.3 - Identifica as palabras clave dun texto.

5º LC 5º-LCB2.2.4 - Formula hipóteses sobre o contido do texto a partir do título e das ilustracións e esquemas que o acompañan.

5º LC 5º-LCB2.2.5 - Relaciona a información contida nos gráficos

5º LC 5º-LCB2.2.6 - Interpreta mapas conceptuais sinxelos.

5º LC 5º-LCB2.3.1 - Programa de xeito autónomo un tempo semanal para ler diferentes textos.

5º LC 5º-LCB2.3.2 - Le voluntariamente en función dos seus gustos e finalidade persoal.

asegurándose mediante preguntas adecuadas, da comprensión propia e por parte da persoa interlocutora.

Participa en debates explicando as súas opinións e ideas, emitindo xuízos persoais fundamentados sobre os temas e coa profundidade

Resume entrevistas, noticias e debates infantís procedentes da radio, televisión e da internet.

Transforma en noticias feitos cotiás próximos á súa realidade, imitando modelos.

Realiza entrevistas e reportaxes sobre temas de interese, seguindo modelos.

Le en voz alta diferentes tipos de textos apropiados á súa idade con velocidade, fluidez e entoación adecuada.

silencio coa velocidade adecuada textos de diferente complexidade.

Comprende información global e específica en textos de diferente tipoloxía do ámbito escolar e social:

Resume textos lidos de diferente tipoloxía e adecuados a súa idade, reflectindo a estrutura e destacando as ideas principais.

Utiliza o título e as ilustracións para activar coñecementos previos sobre o tema, axudándose deles para acceder máis doadamente ao contido dun texto.

Identifica as palabras clave dun texto.

Formula hipóteses sobre o contido do texto a partir do título e das ilustracións e esquemas que o acompañan.

Relaciona a información contida nos gráficos e ilustracións e a relaciona coa información que aparece no texto

Interpreta mapas conceptuais sinxelos.

Programa de xeito autónomo un tempo semanal para ler diferentes textos.

voluntariamente en función dos seus gustos e finalidade persoal.

asegurándose mediante preguntas adecuadas, da comprensión propia e por parte da persoa interlocutora.

idade propia da súa idade.

nte ao contido dun texto.

13


5º LC 5º-LCB2.4.1 - Consulta na biblioteca diferentes fontes bibliográficas e textos de soporte informático para obter información para realizar

5º LC 5º-LCB2.4.2 - Localiza na biblioteca de aula e centro lecturas axeitadas ao seu gusto persoal e intereses, aplicando as normas básicas de f

5º LC 5º-LCB2.4.3 - Identifica o argumento de lecturas realizadas dando conta dalgunhas

5º LC 5º-LCB2.4.4 - Selecciona lecturas con criterio persoal e manifesta a súa opinión sobre os textos lidos.

5º LC 5º-LCB2.5.1 - Coida, conserva e organiza os seus libros.

5º LC 5º-LCB2.6.1 - Identifica a intención comunicativa de textos xornalísticos e publicitarios. Diferenza entre información e publicidade.

5º LC 5º-LCB2.6.2 - Interpreta a linguaxe figurada, en textos publicitarios.

5º LC 5º-LCB2.7.1 - Utiliza as Tecnoloxías da Información

5º LC 5º-LCB3.1.1 - Escribe, en diferentes soportes, textos sinxelos propios da vida cotiá e do ámbito social e escolar, atendendo á forma da mena súa intención comunicativa (informativos, literarios, prescritivos e persuasivos): diarios, cartas, correos electrónicos, noticias, contos, folletos informativos e lpublicitarios, regulamentos, receitas, instrucións, normas...

5º LC 5º-LCB3.1.2 - Escribe textos organizando as ideas con cohesión básica e respectando as normas gramaticais e ortográficas.

5º LC 5º-LCB3.1.3 - Escribe, de forma creativa, diferentes tipos de textos adecuando a linguaxe ás características do xénero.

5º LC 5º-LCB3.1.4 - Elabora un informe seguindo un guión establecido que supoña a procura, selección e organización da información de textos de c

5º LC 5º-LCB3.1.5 - Presenta un informe, utilizando soporte papel e conclusións.

5º LC 5º-LCB3.1.6 - Presenta os seus textos con caligrafía clara e limpeza.

5º LC 5º-LCB3.2.1 - Valora a súa propia produción escrita, así como a produción escrita dos seus compañeiros.

5º LC 5º-LCB3.3.1 - Aplica correctamente os signos de puntuación, as regras de acentuación e ortográficas propias do nivel nos seus textos escrit

Consulta na biblioteca diferentes fontes bibliográficas e textos de soporte informático para obter información para realizar traballos individuais ou en grupo.

Localiza na biblioteca de aula e centro lecturas axeitadas ao seu gusto persoal e intereses, aplicando as normas básicas de funcionamento da mesma.

Identifica o argumento de lecturas realizadas dando conta dalgunhas referencias bibliográficas: autor ou autora, xénero.

Selecciona lecturas con criterio persoal e manifesta a súa opinión sobre os textos lidos.

Coida, conserva e organiza os seus libros.

Identifica a intención comunicativa de textos xornalísticos e publicitarios. Diferenza entre información e publicidade.

Interpreta a linguaxe figurada, en textos publicitarios.

e Comunicación para a procura e tratamento guiado da información.

Escribe, en diferentes soportes, textos sinxelos propios da vida cotiá e do ámbito social e escolar, atendendo á forma da mensaxe (descritivos, narrativos, dialogados, expositivos e argumentativos) e , literarios, prescritivos e persuasivos): diarios, cartas, correos electrónicos, noticias, contos, folletos informativos e l

publicitarios, regulamentos, receitas, instrucións, normas...

Escribe textos organizando as ideas con cohesión básica e respectando as normas gramaticais e ortográficas.

Escribe, de forma creativa, diferentes tipos de textos adecuando a linguaxe ás características do xénero.

Elabora un informe seguindo un guión establecido que supoña a procura, selección e organización da información de textos de carácter científico, xeográfico ou histórico.

Presenta un informe, utilizando soporte papel e informático, sobre situacións sinxelas, recollendo información de diferentes fontes (directas, libros, Internet), seguindo un

Presenta os seus textos con caligrafía clara e limpeza.

Valora a súa propia produción escrita, así como a produción escrita dos seus compañeiros.

Aplica correctamente os signos de puntuación, as regras de acentuación e ortográficas propias do nivel nos seus textos escritos.

traballos individuais ou en grupo.

uncionamento da mesma.

saxe (descritivos, narrativos, dialogados, expositivos e argumentativos) e , literarios, prescritivos e persuasivos): diarios, cartas, correos electrónicos, noticias, contos, folletos informativos e literarios, narracións, textos científicos, anuncios

arácter científico, xeográfico ou histórico.

informático, sobre situacións sinxelas, recollendo información de diferentes fontes (directas, libros, Internet), seguindo un plan de traballo e expresando

14


5º LC 5º-LCB3.3.2 - Reproduce textos ditados, logo de identificar o sentido global e a información específica neles.

5º LC 5º-LCB3.3.3 - Emprega, de xeito guiado e seguindo modelos, estratexias de planificación, procura e selección da información: tomar

5º LC 5º-LCB3.3.4 - Redacta o texto e revísao para melloralo, utilizando borradores que amosan: a xeración e selección de ideas, a revisión ortog

5º LC 5º-LCB3.3.5 - Amosa na evolución dos seus escritos interese e esforzo por escribir correctamente de forma persoal.

5º LC 5º-LCB3.4.1 - Utiliza habitualmente o dicionario,en diferentes soportes, no proceso de escritura.

5º LC 5º-LCB3.5.1 - Elabora gráficas a partir de datos seleccionados e organizados procedentes de diferentes textos (libros de consulta, xornais,

5º LC 5º-LCB3.5.2 - Elabora con creatividade textos do seu interese: contos, anuncios, rimas, presentación.

5º LC 5º-LCB3.6.1 - Expresa, por escrito, utilizando de xeito habitual, unha linguaxe non sexista e respectuosa coas

5º LC 5º-LCB3.7.1 - Usa con axuda Internet e as Tecnoloxías da Información e a Comunicación para escribir, presentar e ilustrar os textos, buscar

5º LC 5º-LCB3.8.1 - Produce os textos establecidos no plan

5º LC 5º-LCB4.1.1 - Coñece e recoñece as categorías gramaticais pola súa función na lingua: presentar ao nome, substituír ao nome, expresar caracpalabras.

5º LC 5º-LCB4.1.2 - Utiliza con corrección os tempos simples e compostos nas formas persoais e non persoais do modo indicativo e subxuntivo de to

5º LC 5º-LCB4.1.3 - Diferenza familias de palabras.

5º LC 5º-LCB4.2.1 - Coñece, recoñece e usa sinónimos, antónimos, polisémicos, homófonos, frases feitas na súa expresión oral e escrita.

5º LC 5º-LCB4.2.2 - Recoñece palabras compostas, prefixos e sufixos e crea palabras derivadas.

5º LC 5º-LCB4.2.3 - Identifica e clasifica os diferentes tipos de palabras nun texto.

Reproduce textos ditados, logo de identificar o sentido global e a información específica neles.

Emprega, de xeito guiado e seguindo modelos, estratexias de planificación, procura e selección da información: tomar notas, elaborar esquemas, guións, borradores e mapas conceptuais.

Redacta o texto e revísao para melloralo, utilizando borradores que amosan: a xeración e selección de ideas, a revisión ortográfica e da secuencia coherente do escrito.

Amosa na evolución dos seus escritos interese e esforzo por escribir correctamente de forma persoal.

Utiliza habitualmente o dicionario,en diferentes soportes, no proceso de escritura.

Elabora gráficas a partir de datos seleccionados e organizados procedentes de diferentes textos (libros de consulta, xornais, revistas etc.)

Elabora con creatividade textos do seu interese: contos, anuncios, rimas, cancións, cómics, carteis facendo ilustracións e buscando imaxes dixitais para facilitar a súa comprensión ou mellorar a súa

Expresa, por escrito, utilizando de xeito habitual, unha linguaxe non sexista e respectuosa coas diferenzas.

Usa con axuda Internet e as Tecnoloxías da Información e a Comunicación para escribir, presentar e ilustrar os textos, buscar información, crear táboas e gráficas

Produce os textos establecidos no plan de escritura axeitados á súa idade e nivel.

Coñece e recoñece as categorías gramaticais pola súa función na lingua: presentar ao nome, substituír ao nome, expresar características do nome, expresar accións ou estados, enlazar ou

Utiliza con corrección os tempos simples e compostos nas formas persoais e non persoais do modo indicativo e subxuntivo de todos os verbos ao producir textos orais e escritos.

Coñece, recoñece e usa sinónimos, antónimos, polisémicos, homófonos, frases feitas na súa expresión oral e escrita.

Recoñece palabras compostas, prefixos e sufixos e crea palabras derivadas.

Identifica e clasifica os diferentes tipos de palabras nun texto.

notas, elaborar esquemas, guións, borradores e mapas conceptuais.

ráfica e da secuencia coherente do escrito.

revistas etc.)

cancións, cómics, carteis facendo ilustracións e buscando imaxes dixitais para facilitar a súa comprensión ou mellorar a súa

información, crear táboas e gráficas

terísticas do nome, expresar accións ou estados, enlazar ou relacionar

dos os verbos ao producir textos orais e escritos.

15


5º LC 5º-LCB4.2.4 - Utiliza diversos conectores básicos entre oracións nos textos orais e escritos.

5º LC 5º-LCB4.2.5 - Recoñece a oración simple en textos sinxelos e

5º LC 5º-LCB4.3.1 - Coñece a estrutura do dicionario e úsao, en diferentes soportes para buscar o significado de calquera palabra (derivados, sin

5º LC 5º-LCB4.3.2 - Selecciona a acepción correcta segundo o

5º LC 5º-LCB4.3.3 - Utiliza as normas ortográficas axeitadas ao nivel e aplícaas nas súas producións escritas.

5º LC 5º-LCB4.4.1 - Sinala as características que definen ás diferentes clases de

5º LC 5º-LCB4.4.2 - Utiliza correctamente as normas de concordancia de xénero e número na expresión oral e escrita.

5º LC 5º-LCB4.4.3 - Aplica as normas de acentuación e clasifica as palabras dun texto.

5º LC 5º-LCB4.4.4 - Utiliza os signos de puntuación nas súas producións escritas.

5º LC 5º-LCB4.4.5 - Aplica as normas do uso da til nos textos de elaboración propia.

5º LC 5º-LCB4.4.6 - Utiliza unha sintaxe básica nas producións escritas propias.

5º LC 5º-LCB4.5.1 - Utiliza distintos programas educativos dixitais e outros recursos didácticos ao seu alcance e propios da súa idade, como apoi

5º LC 5º-LCB4.6.1 - Valora a variedade lingüística de España e o español de América.

5º LC 5º-LCB4.7.1 - Compara aspectos (gráficos, sintácticos e léxicos) das linguas que coñece.

5º LC 5º-LCB5.1.1 - Valora e recoñece as características fundamentais de textos literarios narrativos,

5º LC 5º-LCB5.2.1 - Realiza lecturas guiadas de textos narrativos de tradición oral, literatura infantil, adaptacións de obras clásicas e literat

Utiliza diversos conectores básicos entre oracións nos textos orais e escritos.

Recoñece a oración simple en textos sinxelos e distingue suxeito e predicado.

Coñece a estrutura do dicionario e úsao, en diferentes soportes para buscar o significado de calquera palabra (derivados, sinónimos etc.).

Selecciona a acepción correcta segundo o contexto de entre as varias que lle ofrece o dicionario.

Utiliza as normas ortográficas axeitadas ao nivel e aplícaas nas súas producións escritas.

Sinala as características que definen ás diferentes clases de palabras e nomes: clasificación e uso para construír un discurso sinxelo nos diferentes tipos de producións.

Utiliza correctamente as normas de concordancia de xénero e número na expresión oral e escrita.

normas de acentuación e clasifica as palabras dun texto.

Utiliza os signos de puntuación nas súas producións escritas.

Aplica as normas do uso da til nos textos de elaboración propia.

unha sintaxe básica nas producións escritas propias.

Utiliza distintos programas educativos dixitais e outros recursos didácticos ao seu alcance e propios da súa idade, como apoio e reforzo da aprendizaxe.

variedade lingüística de España e o español de América.

Compara aspectos (gráficos, sintácticos e léxicos) das linguas que coñece.

Valora e recoñece as características fundamentais de textos literarios narrativos, poéticos e dramáticos.

Realiza lecturas guiadas de textos narrativos de tradición oral, literatura infantil, adaptacións de obras clásicas e literatura actual.

ónimos etc.).

palabras e nomes: clasificación e uso para construír un discurso sinxelo nos diferentes tipos de producións.

o e reforzo da aprendizaxe.

16


5º LC 5º-LCB5.2.2 - Interpreta a linguaxe figurada, en textos literarios.

5º LC 5º-LCB5.3.1 - Distingue algúns recursos retóricos e métricos básicos propios dos poemas.

5º LC 5º-LCB5.3.2 - Utiliza comparacións, metáforas, aumentativos, diminutivos e sinónimos en textos literarios.

5º LC 5º-LCB5.4.1 - Crea sinxelos textos literarios (contos, poemas, cancións e sinxelas obras teatrais) a partir de pautas ou modelos dados.

5º LC 5º-LCB5.5.1 - Realiza dramatizacións individualmente e en grupo de textos literarios axeitados á súa idade ou de produción propia.

5º LC 5º-LCB5.5.2 - Memoriza e reproduce textos orais adecuados á súa idade: contos, poemas, cancións.

5º LC 5º-LCB5.6.1 - Realiza dramatizacións individualmente e en grupo de textos literarios axeitados á súa idade.

5º LC 5º-LCB5.7.1 - Valora a literatura en calquera lingua, especialmente en lingua galega, como vehículo de comunicación e como recurso de gozo persoal.

5º LG 5º-LG-B1.1.1 - Comprende as ideas principais dun texto oral sinxelo, procedentes da radio, da televisión ou de internet, identifica o tema

5º LG 5º-LGB1.1.2 - Comprende o significado literal e inferencial dun texto oral sinxelo, distinguindo, de maneira xeral, información de opinión.

5º LG 5º-LGB1.10.1 - Amosa respecto ás ideas dos e das demais e contribúe ao traballo

5º LG 5º-LGB1.11.1 - Interésase por expresarse oralmente coa pronuncia e entoación adecuada a cada acto comunicativo.

5º LG 5º-LGB1.12.1 - Usa, de maneira xeral, unha linguaxe non sexista.

5º LG 5º-LGB1.12.2 - Usa, de maneira xeral, unha linguaxe respectuosa coas diferenzas.

5º LG 5º-LGB1.13.1 - Recoñece textos orais sinxelos pertencentes a diferentes variedades dialectais moi evidentes da lingua galega.

5º LG 5º-LGB1.13.2 - Valora as diferenzas dialectais orais da lingua galega como un

Interpreta a linguaxe figurada, en textos literarios.

Distingue algúns recursos retóricos e métricos básicos propios dos poemas.

Utiliza comparacións, metáforas, aumentativos, diminutivos e sinónimos en textos literarios.

literarios (contos, poemas, cancións e sinxelas obras teatrais) a partir de pautas ou modelos dados.

Realiza dramatizacións individualmente e en grupo de textos literarios axeitados á súa idade ou de produción propia.

Memoriza e reproduce textos orais adecuados á súa idade: contos, poemas, cancións.

Realiza dramatizacións individualmente e en grupo de textos literarios axeitados á súa idade.

calquera lingua, especialmente en lingua galega, como vehículo de comunicación e como recurso de gozo persoal.

Comprende as ideas principais dun texto oral sinxelo, procedentes da radio, da televisión ou de internet, identifica o tema e elabora un resumo.

Comprende o significado literal e inferencial dun texto oral sinxelo, distinguindo, de maneira xeral, información de opinión.

Amosa respecto ás ideas dos e das demais e contribúe ao traballo en grupo.

Interésase por expresarse oralmente coa pronuncia e entoación adecuada a cada acto comunicativo.

Usa, de maneira xeral, unha linguaxe non sexista.

linguaxe respectuosa coas diferenzas.

Recoñece textos orais sinxelos pertencentes a diferentes variedades dialectais moi evidentes da lingua galega.

Valora as diferenzas dialectais orais da lingua galega como un símbolo de riqueza lingüística e cultural e o estándar como variante unificadora.

calquera lingua, especialmente en lingua galega, como vehículo de comunicación e como recurso de gozo persoal.

e elabora un resumo.

símbolo de riqueza lingüística e cultural e o estándar como variante unificadora.

17


5º LG 5º-LGB1.14.1 - Identifica a lingua galega oral con calquera contexto profesional: sanidade, educación, medios de comunicación...

5º LG 5º-LGB1.14.2 - Recoñece a validez da lingua galega para conversas con persoas coñecidas ou descoñecidas.

5º LG 5º-LGB1.2.1 - Accede a documentos audiovisuais e dixitais, para obter, seleccionar e clasificar, con certa autonomía, a información relevanos medios de comunicación como instrumento de aprendizaxe.

5º LG 5º-LGB1.2.2 - Elabora textos orais sinxelos imitando modelos de calquera medio de comunicación.

5º LG 5º-LGB1.3.1 - Interpreta en producións orais a retranca, a ironía e os dobres sentidos.

5º LG 5º-LGB1.4.1 - Participa axeitadamente nunha conversa entre iguais, comprendendo o que di o interlocutor e intervindo coas propostas propias

5º LG 5º-LGB1.4.2 - Sigue unha exposición da clase e extrae, de xeito global, as ideas máis destacadas.

5º LG 5º-LGB1.4.3 - Iníciase na elaboración de pequenas exposicións orais na aula adecuando o discurso ás diferentes necesidades comunicativas (n

5º LG 5º-LGB1.4.4 - Participa activamente no traballo en grupo, así como nos debates.

5º LG 5º-LGB1.4.5 - Identifica o grao de formalidade da situación de comunicación e axusta a este a súa produción.

5º LG 5º-LGB1.5.1 - Atende ás intervencións dos e das demais en actos de fala orais, sen interromper

5º LG 5º-LGB1.5.2 - Respecta as opinións dos e das demais

5º LG 5º-LGB1.6.1 - Respecta as quendas de palabra nos intercambios orais.

5º LG 5º-LGB1.6.2 - Respecta as opinións das persoas participantes nos intercambios orais e é consciente da posibilidade de empregar a lingua galega en calquera intercambio oral

5º LG 5º-LGB1.6.3 - Emprega unha postura e xestualidade

5º LG 5º-LGB1.6.4 - Exprésase cunha pronuncia e dicción correctas: articulación, ritmo, entoación e volume.

Identifica a lingua galega oral con calquera contexto profesional: sanidade, educación, medios de comunicación...

validez da lingua galega para conversas con persoas coñecidas ou descoñecidas.

Accede a documentos audiovisuais e dixitais, para obter, seleccionar e clasificar, con certa autonomía, a información relevante e necesaria para realizar os medios de comunicación como instrumento de aprendizaxe.

Elabora textos orais sinxelos imitando modelos de calquera medio de comunicación.

orais a retranca, a ironía e os dobres sentidos.

Participa axeitadamente nunha conversa entre iguais, comprendendo o que di o interlocutor e intervindo coas propostas propias.

extrae, de xeito global, as ideas máis destacadas.

Iníciase na elaboración de pequenas exposicións orais na aula adecuando o discurso ás diferentes necesidades comunicativas (narrar, describir e expoñer), utilizando o dicionario se é

Participa activamente no traballo en grupo, así como nos debates.

Identifica o grao de formalidade da situación de comunicación e axusta a este a súa produción.

dos e das demais en actos de fala orais, sen interromper

Respecta as opinións dos e das demais

Respecta as quendas de palabra nos intercambios orais.

participantes nos intercambios orais e é consciente da posibilidade de empregar a lingua galega en calquera intercambio oral

Emprega unha postura e xestualidade adaptada ao discurso, para reforzalo e facilitar a súa comprensión.

Exprésase cunha pronuncia e dicción correctas: articulación, ritmo, entoación e volume.

te e necesaria para realizar traballos ou completar información, valorando

arrar, describir e expoñer), utilizando o dicionario se é preciso.

participantes nos intercambios orais e é consciente da posibilidade de empregar a lingua galega en calquera intercambio oral dentro da escola ou fóra dela.

18


5º LG 5º-LGB1.6.5 - Participa na conversa formulando e contestando preguntas.

5º LG 5º-LGB1.7.1 - Planifica e elabora un discurso oral coherente, sen contradicións nin repeticións innecesarias, utilizando un vocabulario ade

5º LG 5º-LGB1.7.2 - Elabora un discurso oral cohesivo, utilizando nexos básicos

5º LG 5º-LGB1.7.3 - Emprega o rexistro lingüístico (formal ou informal) adecuado a cada contexto.

5º LG 5º-LGB1.7.4 - Amosa un discurso oral fluído, claro, cunha pronuncia e entoación axeitada e propia da lingua galega.

5º LG 5º-LGB1.8.1 - Elabora textos sinxelos propios dos medios de comunicación.

5º LG 5º-LGB1.9.1 - Utiliza a expresividade corporal: miradas e postura corporal para reforzar o sentido das súas producións orais.

5º LG 5º-LGB2.1.1 - Comprende a información relevante de

5º LG 5º-LGB2.1.2 - Identifica as ideas principais e secundarias dun texto (narrativo, descritivo e expositivo).

5º LG 5º-LGB2.1.3 - Busca, localiza e selecciona información concreta dun texto sinxelo, deducindo o significado de palabras e expresións polo contexto.

5º LG 5º-LGB2.1.4 - Interpreta, personificacións, hipérboles, ironías e dobres sentidos en textos.

5º LG 5º-LGB2.1.5 - Identifica a estrutura dun texto e recoñece algúns mecanismos de cohesión (repeticións, sinónimos, anáforas).

5º LG 5º-LGB2.1.6 - Identifica o punto de vista do autor ou autora e diferencia, de maneira xeral, información, opinión e publicidade de carácter

5º LG 5º-LGB2.1.7 - Emprega o dicionario para resolver as dúbidas de vocabulario que atopa nos textos.

5º LG 5º-LGB2.1.8 - Fai unha lectura rápida, selectiva ou integral en función das necesidades de cada momento.

5º LG 5º-LGB2.10.1 - Amosa interese pola lectura como fonte de aprendizaxe e medio de comunicación

Participa na conversa formulando e contestando preguntas.

Planifica e elabora un discurso oral coherente, sen contradicións nin repeticións innecesarias, utilizando un vocabulario adecuado á súa idade.

Elabora un discurso oral cohesivo, utilizando nexos básicos adecuados.

Emprega o rexistro lingüístico (formal ou informal) adecuado a cada contexto.

Amosa un discurso oral fluído, claro, cunha pronuncia e entoación axeitada e propia da lingua galega.

Elabora textos sinxelos propios dos medios de comunicación.

Utiliza a expresividade corporal: miradas e postura corporal para reforzar o sentido das súas producións orais.

Comprende a información relevante de textos procedentes dos medios de comunicación social ou propios de situacións cotiás.

Identifica as ideas principais e secundarias dun texto (narrativo, descritivo e expositivo).

información concreta dun texto sinxelo, deducindo o significado de palabras e expresións polo contexto.

Interpreta, personificacións, hipérboles, ironías e dobres sentidos en textos.

texto e recoñece algúns mecanismos de cohesión (repeticións, sinónimos, anáforas).

Identifica o punto de vista do autor ou autora e diferencia, de maneira xeral, información, opinión e publicidade de carácter bastante evidente.

Emprega o dicionario para resolver as dúbidas de vocabulario que atopa nos textos.

Fai unha lectura rápida, selectiva ou integral en función das necesidades de cada momento.

lectura como fonte de aprendizaxe e medio de comunicación

cuado á súa idade.

bastante evidente.

19


5º LG 5º-LGB2.11.1 - Selecciona persoalmente as lecturas que desexa realizar e é quen de xustificalas en función dos seus gustos e necesidades.

5º LG 5º-LGB2.11.2 - Expresa, de maneira sinxela, opinións e valoracións sobre as lecturas feitas.

5º LG 5º-LGB2.12.1 - Identifica, de maneira global, as diferenzas lingüísticas, bastante evidentes, das variedades da lingua galega.

5º LG 5º-LGB2.12.2 - Valora a variedade interna da lingua como símbolo

5º LG 5º-LGB2.2.1 - Interpreta e comprende, de maneira xeral, a información de gráficos, esquemas sinxelos e ilustracións redundantes, relacionán

5º LG 5º-LGB2.3.1 - Realiza o subliñado das ideas principais dun texto sinxelo.

5º LG 5º-LGB2.3.2 - Esquematiza as ideas dun texto sinxelo, indicando as ideas principais e secundarias.

5º LG 5º-LGB2.3.3 - Realiza o resumo dun texto sinxelo.

5º LG 5º-LGB2.4.1 - Deduce o posible contido dun texto sinxelo antes de lelo, axudándose do título e as ilustracións.

5º LG 5º-LGB2.4.2 - Relé un texto e marca as palabras clave para acadar a comprensión integral, cando é preciso.

5º LG 5º-LGB2.5.1 - Utiliza as tecnoloxías da información para localizar e seleccionar a información nun texto sinxelo adecuado á súa idade.

5º LG 5º-LGB2.5.2 - Utiliza as tecnoloxías da información para organizar a información dun texto sinxelo adecuado á súa idade.

5º LG 5º-LGB2.5.3 - Utiliza dicionarios dixitais para interpretar a información dun texto.

5º LG 5º-LGB2.6.1 - Realiza diferentes tipos de lectura en función de cada texto: de investigación, de aprendizaxe, de gozo persoal ou de resoluc

5º LG 5º-LGB2.7.1 - Descodifica con precisión e rapidez as palabras.

5º LG 5º-LGB2.7.2 - Le textos en voz alta con fluidez e precisión.

Selecciona persoalmente as lecturas que desexa realizar e é quen de xustificalas en función dos seus gustos e necesidades.

opinións e valoracións sobre as lecturas feitas.

Identifica, de maneira global, as diferenzas lingüísticas, bastante evidentes, das variedades da lingua galega.

Valora a variedade interna da lingua como símbolo de riqueza lingüística e cultural, así como o estándar como variante unificadora.

Interpreta e comprende, de maneira xeral, a información de gráficos, esquemas sinxelos e ilustracións redundantes, relacionándoa co contido do texto que

Realiza o subliñado das ideas principais dun texto sinxelo.

Esquematiza as ideas dun texto sinxelo, indicando as ideas principais e secundarias.

Deduce o posible contido dun texto sinxelo antes de lelo, axudándose do título e as ilustracións.

Relé un texto e marca as palabras clave para acadar a comprensión integral, cando é preciso.

Utiliza as tecnoloxías da información para localizar e seleccionar a información nun texto sinxelo adecuado á súa idade.

Utiliza as tecnoloxías da información para organizar a información dun texto sinxelo adecuado á súa idade.

Utiliza dicionarios dixitais para interpretar a información dun texto.

Realiza diferentes tipos de lectura en función de cada texto: de investigación, de aprendizaxe, de gozo persoal ou de resolución de problemas.

Descodifica con precisión e rapidez as palabras.

Le textos en voz alta con fluidez e precisión.

doa co contido do texto que acompaña.

ión de problemas.

20


5º LG 5º-LGB2.7.3 - Le textos en voz alta con ritmo, velocidade e ton da voz adecuados.

5º LG 5º-LGB2.7.4 - Le en voz alta adaptándose ao interese do auditorio: gozar escoitando, obter nova información...

5º LG 5º-LGB2.7.5 - Fai lecturas dramatizadas de textos.

5º LG 5º-LGB2.8.1 - Usa a biblioteca de aula con certa autonomía, para obter datos e informacións, e colabora no

5º LG 5º-LGB2.8.2 - Usa a biblioteca de centro con certa autonomía,para obter datos e informacións, e colabora no seu coidado e mellora.

5º LG 5º-LGB2.8.3 - Usa as bibliotecas virtuais, para obter datos e informacións, con certa

5º LG 5º-LGB2.9.1 - Amosa interese pola conservación e organización dos seus libros físicos e/ou virtuais

5º LG 5º-LGB3.1.1 - Planifica a elaboración do texto, antes de comezar a escribir, xerando ideas, seleccionando e estruturando a

5º LG 5º-LGB3.1.2 - Elabora o texto cunha estrutura definida, con coherencia e cohesionando, de maneira xeral, os enunciados.

5º LG 5º-LGB3.1.3 - Utiliza os signos de puntuación (punto, coma, punto e coma,

5º LG 5º-LGB3.1.4 - Aplica, de maneira xeral, a norma lingüística: ortografía, acentuación, léxico, morfosintaxe e usa, habitualmente, unha lingu

5º LG 5º-LGB3.1.5 - Escribe e presenta textos propios elaborando borradores.

5º LG 5º-LGB3.1.6 - Usa o dicionario durante a elaboración de textos.

5º LG 5º-LGB3.2.1 - Elabora, en diferentes soportes, textos propios da vida cotiá e académica, imitando modelos: cartas e

5º LG 5º-LGB3.2.2 - Redacta textos xornalísticos (noticias, crónicas, reportaxes, entrevistas) e (anuncios e carteis), imitando modelos publicita

5º LG 5º-LGB3.2.3 - Crea diferentes tipos de textos (narrativos, expositivos, descritivos ou argumentativos) seguindo un guión establecido e adap

Le textos en voz alta con ritmo, velocidade e ton da voz adecuados.

adaptándose ao interese do auditorio: gozar escoitando, obter nova información...

Usa a biblioteca de aula con certa autonomía, para obter datos e informacións, e colabora no seu coidado e mellora.

Usa a biblioteca de centro con certa autonomía,para obter datos e informacións, e colabora no seu coidado e mellora.

Usa as bibliotecas virtuais, para obter datos e informacións, con certa autonomía.

Amosa interese pola conservación e organización dos seus libros físicos e/ou virtuais

Planifica a elaboración do texto, antes de comezar a escribir, xerando ideas, seleccionando e estruturando a información, mediante notas, esquemas ou guións.

Elabora o texto cunha estrutura definida, con coherencia e cohesionando, de maneira xeral, os enunciados.

Utiliza os signos de puntuación (punto, coma, punto e coma, dous puntos, puntos suspensivos, signos de exclamación e interrogación).

Aplica, de maneira xeral, a norma lingüística: ortografía, acentuación, léxico, morfosintaxe e usa, habitualmente, unha linguaxe non sexista.

Escribe e presenta textos propios elaborando borradores.

Usa o dicionario durante a elaboración de textos.

Elabora, en diferentes soportes, textos propios da vida cotiá e académica, imitando modelos: cartas e correos electrónicos, mensaxes curtas, normas, notas e invitacións

Redacta textos xornalísticos (noticias, crónicas, reportaxes, entrevistas) e (anuncios e carteis), imitando modelos publicitarios moi sinxelos.

Crea diferentes tipos de textos (narrativos, expositivos, descritivos ou argumentativos) seguindo un guión establecido e adaptando a linguaxe ás características de cada xénero.

información, mediante notas, esquemas ou guións.

axe non sexista.

correos electrónicos, mensaxes curtas, normas, notas e invitacións

rios moi sinxelos.

tando a linguaxe ás características de cada xénero.

21


5º LG 5º-LGB3.2.4 - Escribe textos coherentes e empregando

5º LG 5º-LGB3.2.5 - Resume o contido de textos sinxelos propios do ámbito da vida persoal ou familiar ou dos medios de comunicación.

5º LG 5º-LGB3.3.1 - Elabora textos escritos propios do ámbito académico (cuestionarios, resumos, descricións, explicacións...) para obter, organizar e comunicar información.

5º LG 5º-LGB3.4.1 - Elabora textos sinxelos que combinan a linguaxe verbal e non verbal: carteis publicitarios, anuncios, cómic, contos,

5º LG 5º-LGB3.4.2 - Escribe textos sinxelos de carácter creativo.

5º LG 5º-LGB3.4.3 - Aprecio polos usos creativos da linguaxe.

5º LG 5º-LGB3.5.1 - Busca e selecciona información en diferentes fontes e soportes dixitais.

5º LG 5º-LGB3.5.2 - Emprega procesadores de textos con certa autonomía.

5º LG 5º-LGB3.5.3 - Utiliza, habitualmente, correctores de textos.

5º LG 5º-LGB3.5.4 - Utiliza as TIC, con certa autonomía, para realizar presentacións elementais

5º LG 5º-LGB3.6.1 - Usa recursos gráficos e paratextuais para facilitar a comprensión dos textos e ilustralos de maneira creativa.

5º LG 5º-LGB3.7.1 - Coida a presentación dos textos seguindo as normas básicas de presentación establecidas: marxes, disposición calquera soporte.

5º LG 5º-LGB3.7.2 - Valora a lingua escrita como medio de comunicación.

5º LG 5º-LGB4.1.1 - Recoñece as diferentes categorías gramaticais pola súa

5º LG 5º-LGB4.1.2 - Conxuga e usa con corrección as formas verbais persoais e non persoais dos verbos.

5º LG 5º-LGB4.1.3 - Diferencia as sílabas que conforman cada palabra, diferenciando a sílaba tónica das átonas.

Escribe textos coherentes e empregando algúns elementos básicos de cohesión, usando o rexistro adecuado.

Resume o contido de textos sinxelos propios do ámbito da vida persoal ou familiar ou dos medios de comunicación.

ámbito académico (cuestionarios, resumos, descricións, explicacións...) para obter, organizar e comunicar información.

Elabora textos sinxelos que combinan a linguaxe verbal e non verbal: carteis publicitarios, anuncios, cómic, contos, poemas, cancións e anécdotas.

Escribe textos sinxelos de carácter creativo.

Aprecio polos usos creativos da linguaxe.

Busca e selecciona información en diferentes fontes e soportes dixitais.

Emprega procesadores de textos con certa autonomía.

Utiliza, habitualmente, correctores de textos.

Utiliza as TIC, con certa autonomía, para realizar presentacións elementais

Usa recursos gráficos e paratextuais para facilitar a comprensión dos textos e ilustralos de maneira creativa.

Coida a presentación dos textos seguindo as normas básicas de presentación establecidas: marxes, disposición no papel, limpeza, calidade caligráfica, separación entre parágrafos, interliñado? en

Valora a lingua escrita como medio de comunicación.

Recoñece as diferentes categorías gramaticais pola súa función na lingua: substantivo, artigo, pronome, adxectivo, adverbio, verbo e preposición.

Conxuga e usa con corrección as formas verbais persoais e non persoais dos verbos.

as sílabas que conforman cada palabra, diferenciando a sílaba tónica das átonas.

ámbito académico (cuestionarios, resumos, descricións, explicacións...) para obter, organizar e comunicar información.

poemas, cancións e anécdotas.

no papel, limpeza, calidade caligráfica, separación entre parágrafos, interliñado? en

función na lingua: substantivo, artigo, pronome, adxectivo, adverbio, verbo e preposición.

22


5º LG 5º-LGB4.1.4 - Identifica e clasifica os diferentes tipos de enunciado: declarativo, interrogativo, exclamativo, imperativo.

5º LG 5º-LGB4.1.5 - Recoñece as oracións simples, comprende o seu significado, utiliza correctamente a concordancia de xénero e número e identifica o verbo e os seus complementos do nome.

5º LG 5º-LGB4.2.1 - Aplica xeralmente as normas de acentuación xerais e

5º LG 5º-LGB4.2.2 - Coñece e utiliza as normas ortográficas, aplicándoas nas súas producións escritas con especial atención nas regras do h, b/v,

5º LG 5º-LGB4.3.1 - Emprega con corrección os signos de puntuación, facendo unha valoración dos resultados.

5º LG 5º-LGB4.3.2 - Usa unha sintaxe adecuada nas súas producións.

5º LG 5º-LGB4.3.3 - Respecta, de xeito xeral, as normas morfosintácticas de colocación do pronome átono.

5º LG 5º-LGB4.4.1 - Usa diversos conectores básicos entre oracións: causa, consecuencia, finalidade, contradición...

5º LG 5º-LGB4.4.2 - Recoñece determinados procesos de cohesión nos textos: anáfora,

5º LG 5º-LGB4.5.1 - Identifica, en oracións sinxelas, o papel semántico do suxeito..

5º LG 5º-LGB4.5.2 - Recoñece se a oración é activa ou pasiva e é quen de facer a transformación dunha noutra.

5º LG 5º-LGB4.6.1 - Transforma un texto sinxelo narrativo de estilo directo noutro de estilo indirecto.

5º LG 5º-LGB4.7.1 - Usa axeitadamente o dicionario en papel ou dixital para buscar calquera palabra, seleccionando a acepción precisa segundo cad

5º LG 5º-LGB4.7.2 - Recoñece e crea palabras derivadas (prefixación e sufixación) e compostas, identificando e formando familias de palabras.

5º LG 5º-LGB4.7.3 - Recoñece e usa sinónimos, antónimos, homónimos, palabras polisémicas de uso frecuente, frases

5º LG 5º-LGB4.8.1 - Coñece, de xeito xeral, as características máis relevantes (históricas, socioculturais...) da lingua galega.

Identifica e clasifica os diferentes tipos de enunciado: declarativo, interrogativo, exclamativo, imperativo.

simples, comprende o seu significado, utiliza correctamente a concordancia de xénero e número e identifica o verbo e os seus

Aplica xeralmente as normas de acentuación xerais e de acentuación diacrítica e aprecia o seu valor social e a necesidade de cinguirse a elas.

Coñece e utiliza as normas ortográficas, aplicándoas nas súas producións escritas con especial atención nas regras do h, b/v, c/cc, s/x,

Emprega con corrección os signos de puntuación, facendo unha valoración dos resultados.

Usa unha sintaxe adecuada nas súas producións.

morfosintácticas de colocación do pronome átono.

Usa diversos conectores básicos entre oracións: causa, consecuencia, finalidade, contradición...

Recoñece determinados procesos de cohesión nos textos: anáfora, sinónimos...

Identifica, en oracións sinxelas, o papel semántico do suxeito..

Recoñece se a oración é activa ou pasiva e é quen de facer a transformación dunha noutra.

sinxelo narrativo de estilo directo noutro de estilo indirecto.

Usa axeitadamente o dicionario en papel ou dixital para buscar calquera palabra, seleccionando a acepción precisa segundo cada contexto e como consulta ortográfica.

Recoñece e crea palabras derivadas (prefixación e sufixación) e compostas, identificando e formando familias de palabras.

Recoñece e usa sinónimos, antónimos, homónimos, palabras polisémicas de uso frecuente, frases feitas, siglas e abreviaturas.

Coñece, de xeito xeral, as características máis relevantes (históricas, socioculturais...) da lingua galega.

simples, comprende o seu significado, utiliza correctamente a concordancia de xénero e número e identifica o verbo e os seus complementos: o suxeito, así como os

de acentuación diacrítica e aprecia o seu valor social e a necesidade de cinguirse a elas.

c/cc, s/x, ll/i/x.

a contexto e como consulta ortográfica.

23


5º LG 5º-LGB4.8.2 - Identifica e valora a lingua galega dentro da realidade plurilingüe e

5º LG 5º-LGB4.9.1 - Recoñece, de forma xeral, e evita as interferencias entre as linguas que está a aprender.

5º LG 5º-LGB4.9.2 - Identifica diferenzas, regularidades e semellanzas, ortográficas e léxicas entre todas

5º LG 5º-LGB5.1.1 - Escoita, memoriza, e reproduce textos procedentes da literatura popular oral galega (refráns, adiviñas, lendas, contos, poema

5º LG 5º-LGB5.1.2 - Valora os textos da literatura oral galega como fonte de coñecemento da nosa cultura e como recurso de gozo persoal.

5º LG 5º-LGB5.2.1 - Le en silencio obras e textos en galego da literatura

5º LG 5º-LGB5.2.2 - Le en voz alta obras e textos en galego da literatura infantil, adaptacións breves de obras clásicas e literatura actual,

5º LG 5º-LGB5.3.2 - Distingue algúns recursos retóricos e métricos propios dos poemas.

5º LG 5º-LGB5.3.3 - Identifica e emprega algunhas figuras literarias: comparacións, personificacións, hipérboles e xogos de

5º LG 5º-LGB5.3.4 - Identifica os temas recorrentes na literatura.

5º LG 5º-LGB5.4.1 - Recrea e compón poemas e relatos, a partir de modelos sinxelos, para comunicar sentimentos, emocións, estados de ánimo e lemb

5º LG 5º-LGB5.5.1 - Participa activamente en dramatizacións de textos literarios.

5º LG 5º-LGB5.6.1 - Valora a literatura en calquera lingua, como vehículo de comunicación, fonte de coñecemento e como recurso de gozo persoal.

5º MT 5º-MTB1.3.2 - Iniciase na formulación de preguntas e na busca de respostas apropiadas, tanto no estudo dos conceptos coma na resolución de problemas.

5º MT 5º-MTB2.1.2 - Le, escribe e ordena en textos numéricos e da vida cotiá, números (naturais, fraccións e decimais ata as milésimas), unha das súas cifras.

5º MT 5º-MTB2.2.1 - Interpreta en textos numéricos e da vida cotiá, números (naturais, fraccións e decimais ata as milésimas), utilizando razoamesúas cifras.

Identifica e valora a lingua galega dentro da realidade plurilingüe e pluricultural de España e de Europa.

Recoñece, de forma xeral, e evita as interferencias entre as linguas que está a aprender.

Identifica diferenzas, regularidades e semellanzas, ortográficas e léxicas entre todas as linguas que coñece e/ou está a aprender, como punto de apoio para a súa aprendizaxe.

Escoita, memoriza, e reproduce textos procedentes da literatura popular oral galega (refráns, adiviñas, lendas, contos, poemas, conxuros, ditos,

Valora os textos da literatura oral galega como fonte de coñecemento da nosa cultura e como recurso de gozo persoal.

Le en silencio obras e textos en galego da literatura infantil, adaptacións breves de obras clásicas e literatura actual, adaptadas á idade e en diferentes soportes.

Le en voz alta obras e textos en galego da literatura infantil, adaptacións breves de obras clásicas e literatura actual, adaptadas á idade e en diferentes soportes.

Distingue algúns recursos retóricos e métricos propios dos poemas.

Identifica e emprega algunhas figuras literarias: comparacións, personificacións, hipérboles e xogos de palabras.

Identifica os temas recorrentes na literatura.

Recrea e compón poemas e relatos, a partir de modelos sinxelos, para comunicar sentimentos, emocións, estados de ánimo e lembranzas.

Participa activamente en dramatizacións de textos literarios.

Valora a literatura en calquera lingua, como vehículo de comunicación, fonte de coñecemento e como recurso de gozo persoal.

preguntas e na busca de respostas apropiadas, tanto no estudo dos conceptos coma na resolución de problemas.

Le, escribe e ordena en textos numéricos e da vida cotiá, números (naturais, fraccións e decimais ata as milésimas), utilizando razoamentos apropiados e interpretando o valor de posición de cada

Interpreta en textos numéricos e da vida cotiá, números (naturais, fraccións e decimais ata as milésimas), utilizando razoamentos apropiados e interpretando o valor de posición de cada unha das

as linguas que coñece e/ou está a aprender, como punto de apoio para a súa aprendizaxe.

s, conxuros, ditos, cantigas) e da literatura galega en xeral.

infantil, adaptacións breves de obras clásicas e literatura actual, adaptadas á idade e en diferentes soportes.

adaptadas á idade e en diferentes soportes.

ranzas.

preguntas e na busca de respostas apropiadas, tanto no estudo dos conceptos coma na resolución de problemas.

utilizando razoamentos apropiados e interpretando o valor de posición de cada

apropiados e interpretando o valor de posición de cada unha das

24


5º MT 5º-MTB2.4.2 - Utiliza diferentes tipos de números en contextos reais, establecendo equivalencias entre eles, identificándoos e utilizándoos

5º MT 5º-MTB2.7.1 - Resolve problemas que impliquen o dominio dos contidos traballados, empregando estratexias heurísticas, de razoamento (clasifcreando conxecturas, construíndo, argumentando e tomando decisións, valorando as súas consecuencias e a conveniencia do seu u

5º MT 5º-MTB2.7.2 - Reflexiona sobre o procedemento aplicado á resolución de problemas: revisando as operacións empregadas, asbuscando outras formas de resolvelo.

5º MT 5º-MTB3.1.1 - Estima lonxitudes, capacidades, masas e superficies; elixindo a unidade e os instrumentos máis axeitados para medir eestratexia utilizada.

5º MT 5º-MTB4.4.1 - Resolve problemas xeométricos que impliquen dominio dos contidos traballados, utilizando estratexias heurísticas de razoamentcontrarios), creando conxecturas, construíndo, argumentando, e tomando decisións, valorando as súas consecuencias e a conveni

5º MT 5º-MTB5.2.1 - Realiza análise crítica e argumentada

5º MT 5º-MTB5.4.1 - Resolve problemas que impliquen dominio dos contidos propios da estatística e probabilidade, utilizando estratexias heurísticexemplos contrarios), creando conxecturas, construíndo, argumentando e tomando decisións, valorando as consecuencias destas e

5º MT 5º-MTB5.4.2 - Reflexiona sobre o proceso de resolución de problemas revisando as operacións utilizadas, as unidades dos resultados, comprobando e interpretando as soluciformas de resolvelo.

5º VSC 5º-VSCB1.2.3 - Expresa os seus sentimentos, necesidades e

5º VSC 5º-VSCB1.5.2 - Define e formula claramente problemas de convivencia e achega solucións potencialmente efectivas.

5º VSC 5º-VSCB2.1.1 - Emprega apropiadamente os elementos da comunicación verbal e non verbal, para expresar con coherencia opinión, sentimentos e emocións.

5º VSC 5º-VSCB2.1.2 - Emprega a comunicación verbal en relación coa non verbal en exposicións orais e debates.

5º VSC 5º-VSCB2.2.1 - Dialoga interpretando e dando sentido ao que oe.

5º VSC 5º-VSCB2.2.2 - Realiza actividades cooperativas detectando os sentimentos e pensamentos que subxacen no que se está a dicir.

5º VSC 5º-VSCB2.2.3 - Colabora en proxectos grupais escoitando activamente, demostrando interese polas outras persoas.

5º VSC 5º-VSCB2.3.1 - Comunícase empregando expresións para mellorar a comunicación e facilitar o achegamento co seu interlocutor nas conversas.

Utiliza diferentes tipos de números en contextos reais, establecendo equivalencias entre eles, identificándoos e utilizándoos como operadores na

Resolve problemas que impliquen o dominio dos contidos traballados, empregando estratexias heurísticas, de razoamento (clasificación, recoñecemento das relacións, uso de exemplos contrarios), creando conxecturas, construíndo, argumentando e tomando decisións, valorando as súas consecuencias e a conveniencia do seu uso.

Reflexiona sobre o procedemento aplicado á resolución de problemas: revisando as operacións empregadas, as unidades dos resultados, comprobando e interpretando as solucións no contexto e

Estima lonxitudes, capacidades, masas e superficies; elixindo a unidade e os instrumentos máis axeitados para medir e expresar unha medida, explicando de forma oral o proceso seguido e a

Resolve problemas xeométricos que impliquen dominio dos contidos traballados, utilizando estratexias heurísticas de razoamento (clasificación, contrarios), creando conxecturas, construíndo, argumentando, e tomando decisións, valorando as súas consecuencias e a conveniencia da súa utilización.

Realiza análise crítica e argumentada sobre as informacións que se presentan mediante gráficas estatísticas.

Resolve problemas que impliquen dominio dos contidos propios da estatística e probabilidade, utilizando estratexias heurísticas, de razoamento (clasificación, exemplos contrarios), creando conxecturas, construíndo, argumentando e tomando decisións, valorando as consecuencias destas e a conveniencia da súa utilización.

resolución de problemas revisando as operacións utilizadas, as unidades dos resultados, comprobando e interpretando as soluci

Expresa os seus sentimentos, necesidades e dereitos, á vez que respecta os dos e das demais nas actividades cooperativas.

Define e formula claramente problemas de convivencia e achega solucións potencialmente efectivas.

elementos da comunicación verbal e non verbal, para expresar con coherencia opinión, sentimentos e emocións.

Emprega a comunicación verbal en relación coa non verbal en exposicións orais e debates.

interpretando e dando sentido ao que oe.

Realiza actividades cooperativas detectando os sentimentos e pensamentos que subxacen no que se está a dicir.

escoitando activamente, demostrando interese polas outras persoas.

Comunícase empregando expresións para mellorar a comunicación e facilitar o achegamento co seu interlocutor nas conversas.

como operadores na interpretación e resolución de problemas.

icación, recoñecemento das relacións, uso de exemplos contrarios),

unidades dos resultados, comprobando e interpretando as solucións no contexto e

expresar unha medida, explicando de forma oral o proceso seguido e a

o (clasificación, recoñecemento das relacións, uso de exemplos encia da súa utilización.

as, de razoamento (clasificación, recoñecemento das relacións, uso de a conveniencia da súa utilización.

resolución de problemas revisando as operacións utilizadas, as unidades dos resultados, comprobando e interpretando as solucións no contexto e propoñendo outras

elementos da comunicación verbal e non verbal, para expresar con coherencia opinión, sentimentos e emocións.

25


5º VSC 5º-VSCB2.3.2 - Comparte sentimentos durante o diálogo

5º VSC 5º-VSCB2.3.3 - Utiliza os elementos que contribúen ao diálogo.

5º VSC 5º-VSCB2.3.4 - Recoñece os elementos que bloquean a comunicación en diferentes situacións.

5º VSC 5º-VSCB2.4.1 - Realiza unha defensa tranquila e respectuosa das posicións persoais.

5º VSC 5º-VSCB2.4.2 - Emprega a linguaxe positiva.

5º VSC 5º-VSCB2.5.1 - Infire, de xeito guiado, e dá o sentido adecuado á expresión das demais persoas.

5º VSC 5º-VSCB2.5.2 - Relaciona diferentes ideas e opinións

5º VSC 5º-VSCB2.6.1 - Interacciona con empatía.

5º VSC 5º-VSCB2.8.4 - Expón en historias creativas as características da relación da amizade.

5º VSC 5º-VSCB3.11.2 - Expresa a importancia de garantir os dereitos e

5º VSC 5º-VSCB3.12.1 - Expresa as notas características da convivencia democrática.

5º VSC 5º-VSCB3.12.2 - Argumenta a importancia dos valores cívicos na sociedade democrática.

5º VSC 5º-VSCB3.13.3 - Argumenta comportamentos de defensa e recuperación do equilibrio ecolóxico e de conservación do medio ambiente.

5º VSC 5º-VSCB3.15.2 - Analiza información na prensa en relación cos accidentes de tráfico.

5º VSC 5º-VSCB3.15.4 - Explica as consecuencias de diferentes accidentes de tráfico.

5º VSC 5º-VSCB3.16.2 - Reflexiona sobre o modo no que se poderían evitar accidentes de tráfico e expón as súas conclusións.

sentimentos durante o diálogo

Utiliza os elementos que contribúen ao diálogo.

Recoñece os elementos que bloquean a comunicación en diferentes situacións.

respectuosa das posicións persoais.

Infire, de xeito guiado, e dá o sentido adecuado á expresión das demais persoas.

Relaciona diferentes ideas e opinións para atopar os seus aspectos comúns.

Expón en historias creativas as características da relación da amizade.

Expresa a importancia de garantir os dereitos e deberes dos cidadáns e cidadás do seu contorno.

Expresa as notas características da convivencia democrática.

Argumenta a importancia dos valores cívicos na sociedade democrática.

Argumenta comportamentos de defensa e recuperación do equilibrio ecolóxico e de conservación do medio ambiente.

Analiza información na prensa en relación cos accidentes de tráfico.

diferentes accidentes de tráfico.

Reflexiona sobre o modo no que se poderían evitar accidentes de tráfico e expón as súas conclusións.

26


5º VSC 5º-VSCB3.16.3 - Explica as principais medidas que se poderían tomar para previr

5º VSC 5º-VSCB3.3.1 - Argumenta a necesidade de que existan normas de convivencia nos diferentes espazos de interacción social.

5º VSC 5º-VSCB3.3.2 - Participa na elaboración das normas da aula.

5º VSC 5º-VSCB3.4.3 - Manexa a linguaxe positiva na comunicación de pensamentos, intencións e posicionamentos nas relacións interpersoais.

5º VSC 5º-VSCB3.5.3 - Describe condutas solidarias.

5º VSC 5º-VSCB3.6.2 - É capaz de sensibilizar sobre causas altruístas

5º VSC 5º-VSCB3.8.1 - Argumenta o carácter universal dos dereitos humanos.

5º VSC 5º-VSCB3.8.2 - Expón a importancia de que todas as persoas gocen dos dereitos básicos: saúde, benestar,

5º VSC 5º-VSCB3.9.1 - Argumenta e expón mediante imaxes a importancia de garantir a igualdade de dereitos e a non discriminación por razón de nacemcircunstancia persoal ou social.

Explica as principais medidas que se poderían tomar para previr accidentes de tráfico.

Argumenta a necesidade de que existan normas de convivencia nos diferentes espazos de interacción social.

Participa na elaboración das normas da aula.

Manexa a linguaxe positiva na comunicación de pensamentos, intencións e posicionamentos nas relacións interpersoais.

É capaz de sensibilizar sobre causas altruístas realizando exposicións orais sobre o seu valor e cometidos.

Argumenta o carácter universal dos dereitos humanos.

Expón a importancia de que todas as persoas gocen dos dereitos básicos: saúde, benestar, alimentación, vestido, vivenda e asistencia médica.

Argumenta e expón mediante imaxes a importancia de garantir a igualdade de dereitos e a non discriminación por razón de nacemento, raza, sexo, relixión, opinión ou calquera outra

alimentación, vestido, vivenda e asistencia médica.

ento, raza, sexo, relixión, opinión ou calquera outra condición ou

27

PROGRAMACIÓN 5º EDUCACIÓN PRIMARIA

PERFIL COMPETENCIAL

Competencia Clave: Matemática, ciencia e tecnoloxía

Nivel Área


5º CN 5º-CNB1.1.2 - Expresa oralmente e por escrito, de forma clara e ordenada contidos relacionados coa área manifestando a comprensión de texto



5º CN 5º-CNB1.1.5 - Efectúa búsquedas guiadas de información na rede.

5º CN 5º-CNB1.1.6 - Coñece e aplica estratexias de acceso e traballo na rede.

5º CN 5º-CNB1.2.1 - Manifesta autonomía na planificación e execución de accións e tarefas e ten iniciativa na

5º CN 5º-CNB1.3.1 - Utiliza estratexias para realizar traballos de forma individual e en equipo, amosando habilidades para a resolución pacífica

5º CN 5º-CNB1.3.2 - Coñece e emprega as normas de uso e de seguridade dos

5º CN 5º-CNB1.3.3 - Utiliza algúns recursos ao seu alcance proporcionados polas tecnoloxías da información para comunicarse e colaborar.

5º CN 5º-CNB1.4.1 - Realiza proxectos, experiencias sinxelas e pequenas investigacións formulando problemas, enunciando hipóteses, seleccionando o matericomunicando os resultados.

5º CN 5º-CNB1.4.2 - Presenta un informe, de forma oral ou escrita, empregando soportes variados, recollendo información de diferentes fontes (directas, libros, internet) candorealización de proxectos, experiencias sinxelas e pequenas investigacións.

5º CN 5º-CNB2.1.1 - Identifica e localiza os principais órganos implicados na realización das funcións vitais do corpo humano.

Estándares

Busca, selecciona e organiza información concreta e relevante, analízaa, obtén conclusións, elabora informes e comunica os resultados en

Expresa oralmente e por escrito, de forma clara e ordenada contidos relacionados coa área manifestando a comprensión de textos orais e/ou escritos.



Efectúa búsquedas guiadas de información na rede.

Coñece e aplica estratexias de acceso e traballo na rede.

Manifesta autonomía na planificación e execución de accións e tarefas e ten iniciativa na toma de decisións.

Utiliza estratexias para realizar traballos de forma individual e en equipo, amosando habilidades para a resolución pacífica de conflitos.

Coñece e emprega as normas de uso e de seguridade dos instrumentos, dos materiais de traballo e das tecnoloxías da información e comunicación.

Utiliza algúns recursos ao seu alcance proporcionados polas tecnoloxías da información para comunicarse e colaborar.

proxectos, experiencias sinxelas e pequenas investigacións formulando problemas, enunciando hipóteses, seleccionando o materi

oral ou escrita, empregando soportes variados, recollendo información de diferentes fontes (directas, libros, internet) candorealización de proxectos, experiencias sinxelas e pequenas investigacións.

Identifica e localiza os principais órganos implicados na realización das funcións vitais do corpo humano.


s orais e/ou escritos.

instrumentos, dos materiais de traballo e das tecnoloxías da información e comunicación.

proxectos, experiencias sinxelas e pequenas investigacións formulando problemas, enunciando hipóteses, seleccionando o material necesario, realizando, extraendo conclusións e

oral ou escrita, empregando soportes variados, recollendo información de diferentes fontes (directas, libros, internet) cando traballa de forma individual ou en equipo na

28


5º CN 5º-CNB2.1.2 - Identifica as principais características dos aparellos respiratorio, dixestivo, locomotor, circulatorio e excretor

5º CN 5º-CNB2.3.1 - Investiga sobre enfermidades relacionadas cunha alimentación inadecuada e presenta conclusións en diversos soportes.

5º CN 5º-CNB2.3.2 - Coñece os principios das dietas equilibradas, e elabora menús

5º CN 5º-CNB2.3.3 - Recoñece os efectos nocivos do consumo de alcohol e drogas.

5º CN 5º-CNB3.1.1 - Identifica e describe a estrutura dos seres vivos: células, tecidos, órganos, aparellos e sistemas,

5º CN 5º-CNB3.2.1 - Clasifica aos seres vivos e nomea as principais características atendendo ao seu reino: Reino animal. Reino das plantas. Reintecnolóxicos.

5º CN 5º-CNB3.2.2 - Utiliza guías na identificación científica de animais vertebrados, invertebrados e plantas.

5º CN 5º-CNB3.3.1 - Coñece e explica, con rigorosidade, as principais características e

5º CN 5º-CNB3.3.2 - Investiga con criterio científico, ecosistemas próximos e presenta resultados en diferentes soportes.

5º CN 5º-CNB3.3.3 - Identifica algunhas actuacións humanas que modifican o medio natural e as causas de

5º CN 5º-CNB3.3.4 - Usa a lupa e outros medios tecnolóxicos para a observación científica.

5º CN 5º-CNB3.3.5 - Observa e rexistra algún proceso asociado á vida dos seres vivos,

5º CN 5º-CNB4.1.1 - Coñece e clasifica materiais segundo as súas propiedades (dureza, solubilidade, estado de agregación e conduti

5º CN 5º-CNB4.2.1 - Utiliza diferentes procedementos para determinar a medida da masa e do volume dun corpo.

5º CN 5º-CNB4.2.2 - Describe a diferenza entre masa e volume.

5º CN 5º-CNB4.2.3 - Identifica e explica as principais características da flotación nun medio líquido.

Identifica as principais características dos aparellos respiratorio, dixestivo, locomotor, circulatorio e excretor e explica as principais funcións.

Investiga sobre enfermidades relacionadas cunha alimentación inadecuada e presenta conclusións en diversos soportes.


Recoñece os efectos nocivos do consumo de alcohol e drogas.

Identifica e describe a estrutura dos seres vivos: células, tecidos, órganos, aparellos e sistemas, nomeando as principais características e funcións de cada un deles.

Clasifica aos seres vivos e nomea as principais características atendendo ao seu reino: Reino animal. Reino das plantas. Reino dos fungos e outros reinos empregando

Utiliza guías na identificación científica de animais vertebrados, invertebrados e plantas.

Coñece e explica, con rigorosidade, as principais características e compoñentes dun ecosistema.

Investiga con criterio científico, ecosistemas próximos e presenta resultados en diferentes soportes.

Identifica algunhas actuacións humanas que modifican o medio natural e as causas de extinción de especies e explica algunhas actuacións para o seu coidado.

Usa a lupa e outros medios tecnolóxicos para a observación científica.


Coñece e clasifica materiais segundo as súas propiedades (dureza, solubilidade, estado de agregación e condutividade térmica).

Utiliza diferentes procedementos para determinar a medida da masa e do volume dun corpo.

Describe a diferenza entre masa e volume.

características da flotación nun medio líquido.

e explica as principais funcións.

nomeando as principais características e funcións de cada un deles.

o dos fungos e outros reinos empregando criterios científicos e medios

extinción de especies e explica algunhas actuacións para o seu coidado.

utiliza os instrumentos e os medios audiovisuais e tecnolóxicos apropiados e comunica de xeito oral e escrito os resultados.

29


5º CN 5º-CNB4.3.1 - Identifica e explica as diferenzas entre enerxías renovables e non renovables e argumenta sobre as accións necesarias para o

5º CN 5º-CNB4.4.1 - Realiza experiencias sinxelas, en equipo, sobre reaccións químicas habituais na vida cotiá; formular problemas, enunciar hipóos resultados en diferentes soportes.

5º CN 5º-CNB4.4.2 - Identifica produtos químicos habituais no fogar e os posibles riscos para o organismo.

5º CN 5º-CNB4.4.3 - Identifica e explica os símbolos de perigo máis comúns na etiquetaxe.

5º CN 5º-CNB4.4.4 - Respecta as normas de uso, de seguridade,

5º CN 5º-CNB5.1.1 - Observa e identifica os elementos dun circuíto eléctrico e constrúe un.

5º CN 5º-CNB5.1.2 - Observa, identifica e explica algúns efectos da electricidade da vida cotiá.

5º CN 5º-CNB5.1.3 - Expón exemplos de materiais condutores e illantes, argumentado a súa exposición.

5º CN 5º-CNB5.2.1 - Coñece algúns dos grandes descubrimentos e inventos da humanidade e explica os



5º CS 5º-CSB1.1.1 - Busca información (empregando as TIC e outras fontes directas e indirectas), selecciona a información relevante, a organiza, analiza, obtén conescrito.

5º CS 5º-CSB1.3.1 - Emprega de maneira axeitada o vocabulario


5º CS 5º-CSB1.3.3 - Analiza informacións relacionadas coa área e manexa imaxes, táboas, gráficos, esquemas, resumos e as tecnoloxías da informaci

5º CS 5º-CSB2.1.1 - Describe como é e de que forma se orixinou o

Identifica e explica as diferenzas entre enerxías renovables e non renovables e argumenta sobre as accións necesarias para o desenvolvemento enerxético, sostible e equitativo


Identifica produtos químicos habituais no fogar e os posibles riscos para o organismo.

Identifica e explica os símbolos de perigo máis comúns na etiquetaxe.

Respecta as normas de uso, de seguridade, de conservación e de mantemento dos instrumentos de observación e dos materiais de traballo, na aula e no centro.

Observa e identifica os elementos dun circuíto eléctrico e constrúe un.

explica algúns efectos da electricidade da vida cotiá.

Expón exemplos de materiais condutores e illantes, argumentado a súa exposición.


Valora e describe a influencia do desenvolvemento tecnolóxico nas condicións de vida e no traballo.

Coñece e explica algúns dos avances da ciencia no fogar e na vida cotiá, na medicina, na cultura e no lecer, na arte, na música, no cine e no deporte e nas tecnoloxías da información e a

(empregando as TIC e outras fontes directas e indirectas), selecciona a información relevante, a organiza, analiza, obtén con


Expón oralmente de forma clara e ordenada, contidos relacionados coa área, que manifesten a comprensión de textos orais e /ou escritos de carácter xeográfico,


Describe como é e de que forma se orixinou o Universo e explica os seus principais compoñentes identificando galaxia, estrela, planeta, satélite, asteroide e cometa.

desenvolvemento enerxético, sostible e equitativo

teses, seleccionar o material necesario, extraer conclusións e comunicar

de conservación e de mantemento dos instrumentos de observación e dos materiais de traballo, na aula e no centro.


(empregando as TIC e outras fontes directas e indirectas), selecciona a información relevante, a organiza, analiza, obtén conclusións sinxelas e as comunica oralmente e/ou por


ón e a comunicación.

Universo e explica os seus principais compoñentes identificando galaxia, estrela, planeta, satélite, asteroide e cometa.

30


5º CS 5º-CSB2.2.1 - Describe as características, compoñentes do Sistema Solar, localizando o Sol no centro do mesmo e os planetas segu

5º CS 5º-CSB2.3.1 - Define e representa o movemento de translación terrestre, o eixe do xiro e os polos xeográficos, asocia as estacións do ano a

5º CS 5º-CSB2.3.2 - Explica o día e a noite como consecuencia da rotación terrestre e como unidades para medir o tempo.

5º CS 5º-CSB2.3.3 - Define a translación da Lúa identificando e nomeando as fases lunares.

5º CS 5º-CSB2.4.1 - Identifica e clasifica os diferentes tipos de mapas,

5º CS 5º-CSB2.5.1 - Define clima, nomea os seus elementos e identifica os factores que determinan en España.

5º CS 5º-CSB2.6.1 - Explica que é unha zona climática, nomeando as tres zonas climáticas do planeta e describindo as súas características principais.


5º CS 5º-CSB2.8.1 - Localiza nun mapa as principais unidades de relevo en España e as súas vertentes hidrográficas.

5º CS 5º-CSB2.8.2 - Sitúa nun mapa os mares, océanos e os grandes ríos de España.

5º CS 5º-CSB3.5.1 - Define demografía e poboación, comprende os principais conceptos

5º CS 5º-CSB3.5.2 - Interpreta unha pirámide de poboación e outros gráficos usados no estudo da poboación.

5º CS 5º-CSB3.8.2 - Describe ordenadamente o proceso de obtención dun produto ata

5º CS 5º-CSB3.9.1 - Identifica os tres sectores de actividades económicas e clasifica distintas actividades no grupo ao que pertencen.

5º CS 5º-CSB4.1.1 - Identifica a idea de idade da historia e

5º CS 5º-CSB4.2.1 - Coñece algunhas fontes da historia representativas de cada unha das idades da historia, facendo fincapé na Idade Contemporáne

Describe as características, compoñentes do Sistema Solar, localizando o Sol no centro do mesmo e os planetas segundo a súa proximidade.

Define e representa o movemento de translación terrestre, o eixe do xiro e os polos xeográficos, asocia as estacións do ano ao seu efecto combinado e calcula os fusos horarios.

e a noite como consecuencia da rotación terrestre e como unidades para medir o tempo.

Define a translación da Lúa identificando e nomeando as fases lunares.

Identifica e clasifica os diferentes tipos de mapas, define que é a escala nun mapa e emprega e interpreta os signos convencionais máis usuais que poden aparecer nel.

Define clima, nomea os seus elementos e identifica os factores que determinan en España.

é unha zona climática, nomeando as tres zonas climáticas do planeta e describindo as súas características principais.


mapa as principais unidades de relevo en España e as súas vertentes hidrográficas.

Sitúa nun mapa os mares, océanos e os grandes ríos de España.

Define demografía e poboación, comprende os principais conceptos demográficos e os principais factores que afectan á de poboación.

Interpreta unha pirámide de poboación e outros gráficos usados no estudo da poboación.

Describe ordenadamente o proceso de obtención dun produto ata a súa venda e identifica os sectores aos que pertencen.

Identifica os tres sectores de actividades económicas e clasifica distintas actividades no grupo ao que pertencen.


Coñece algunhas fontes da historia representativas de cada unha das idades da historia, facendo fincapé na Idade Contemporánea.

ndo a súa proximidade.

o seu efecto combinado e calcula os fusos horarios.

define que é a escala nun mapa e emprega e interpreta os signos convencionais máis usuais que poden aparecer nel.

amas de distintos territorios de España e relacionándoos co clima ao

31


5º CS 5º-CSB4.3.1 - Usa diferentes técnicas para localizar no tempo e no espazo feitos do pasado, percibindo a duración, a simultaneidade e as re

5º CS 5º-CSB4.4.1 - Sitúa nunha liña do tempo as etapas históricas máis importantes


5º CS 5º-CSB4.4.4 - Describe en orde cronolóxica os principais movementos artísticos e culturais da Idade Media e da Idade Moderna en España cita

5º EP 5º-EPB2.2.1 - Confecciona planos, e mapas simples coa axuda das ferramentas

5º EP 5º-EPB2.2.2 - Utiliza e manexa os elementos que estruturan o espazo gráfico (cuadrícula).

5º EP 5º-EPB2.3.2 - Experimenta coa superposición de planos para crear volume.

5º EP 5º-EPB2.3.3 - Utiliza a liña horizontal como elemento expresivo para proporcionar sensación de profundidade.

5º EP 5º-EPB2.4.2 - Organiza os espazos das súas producións bidimensionais, utilizando conceptos básicos de composición, equilibrio e proporción

5º EP 5º-EPB2.4.3 - Analiza e compara as texturas naturais e artificiais, así como as texturas visuais e táctiles, sendo capaz de realizar traballos artíst

5º EP 5º-EPB2.4.4 - Distingue o tema ou xénero de obras plásticas.

5º EP 5º-EPB3.1.1 - Coñece e usa as principais ferramentas básicas do debuxo xeométrico (regra, escuadro, cartabón, semicírculo etc.)

5º EP 5º-EPB3.1.2 - Utiliza o trazado de rectas paralelas.

5º EP 5º-EPB3.1.3 - Traza ángulos rectos, de 30 e de 60 graos

5º EP 5º-EPB3.1.4 - Manexa os efectos visuais da perspectiva para debuxar triángulos e cuadriláteros.

5º EP 5º-EPB3.1.5 - Representa e aplica adecuadamente o eixe de simetría.

Usa diferentes técnicas para localizar no tempo e no espazo feitos do pasado, percibindo a duración, a simultaneidade e as relacións entre os acontecementos.

Sitúa nunha liña do tempo as etapas históricas máis importantes da Idade Media e Idade Moderna en España.


Describe en orde cronolóxica os principais movementos artísticos e culturais da Idade Media e da Idade Moderna en España citando aos seus representantes máis significativos.

Confecciona planos, e mapas simples coa axuda das ferramentas básicas, individualmente e en grupo.

Utiliza e manexa os elementos que estruturan o espazo gráfico (cuadrícula).

Experimenta coa superposición de planos para crear volume.

horizontal como elemento expresivo para proporcionar sensación de profundidade.

Organiza os espazos das súas producións bidimensionais, utilizando conceptos básicos de composición, equilibrio e proporción

compara as texturas naturais e artificiais, así como as texturas visuais e táctiles, sendo capaz de realizar traballos artísticos utilizando estes coñecementos.

Distingue o tema ou xénero de obras plásticas.

Coñece e usa as principais ferramentas básicas do debuxo xeométrico (regra, escuadro, cartabón, semicírculo etc.)

Traza ángulos rectos, de 30 e de 60 graos utilizando as ferramentas básicas.

Manexa os efectos visuais da perspectiva para debuxar triángulos e cuadriláteros.

Representa e aplica adecuadamente o eixe de simetría.

lacións entre os acontecementos.


ndo aos seus representantes máis significativos.

icos utilizando estes coñecementos.

32


5º EP 5º-EPB3.1.6 - Representa formas xeométricas con precisión e coa axuda da cuadrícula e as ferramentas básicas.

5º LC 5º-LCB2.2.5 - Relaciona a información contida nos gráficos e ilustracións e a relaciona coa información que aparece no texto

5º LG 5º-LGB2.2.1 - Interpreta e comprende, de maneira xeral, a información de gráficos, esquemas sinxelos e ilustracións redundantes, relacionándoa co contido do texto

5º MT 5º-MTB1.1.1 - Identifica patróns, regularidades e leis matemáticas en situacións de cambio, en contextos numér

5º MT 5º-MTB1.2.1 - Realiza estimacións sobre os resultados esperados e contrasta a súa validez valorando as vantaxes e os inconvenientes do seu

5º MT 5º-MTB1.3.1 - Distingue entre problemas e exercicios e aplica as

5º MT 5º-MTB1.3.2 - Iniciase na formulación de preguntas e na busca de respostas apropiadas, tanto no estudo dos conceptos coma na resolución de

5º MT 5º-MTB1.4.1 - Toma decisións nos procesos de resolucións

5º MT 5º-MTB1.5.1 - Iníciase na reflexión sobre os problemas resoltos e os procesos desenvoltos, valorando as ideas claves, aprendendo para situa

5º MT 5º-MTB2.1.1 - Identifica os números romanos aplicando o coñecemento á comprensión de datacións.

5º MT 5º-MTB2.1.2 - Le, escribe e ordena en textos numéricos e da vida cotiá, números (naturais, fraccións e decimais ata as unha das súas cifras.

5º MT 5º-MTB2.2.1 - Interpreta en textos numéricos e da vida cotiá, números (naturais, fraccións e decimais ata as milésimas), utilizando súas cifras.

5º MT 5º-MTB2.2.2 - Ordena números enteiros, decimais e fraccións básicas por comparación, representación na recta numérica e transformación duns

5º MT 5º-MTB2.3.1 - Reduce dúas ou máis fraccións a común denominador e calcula fraccións equivalentes.

5º MT 5º-MTB2.3.2 - Redondea números decimais á décima, centésima ou milésima máis próxima.

5º MT 5º-MTB2.3.3 - Ordena fraccións aplicando á relación entre

xeométricas con precisión e coa axuda da cuadrícula e as ferramentas básicas.


de maneira xeral, a información de gráficos, esquemas sinxelos e ilustracións redundantes, relacionándoa co contido do texto

Identifica patróns, regularidades e leis matemáticas en situacións de cambio, en contextos numéricos, xeométricos e funcionais.

Realiza estimacións sobre os resultados esperados e contrasta a súa validez valorando as vantaxes e os inconvenientes do seu uso.

Distingue entre problemas e exercicios e aplica as estratexias idóneas para cada caso.

Iniciase na formulación de preguntas e na busca de respostas apropiadas, tanto no estudo dos conceptos coma na resolución de problemas.

Toma decisións nos procesos de resolucións de problemas valorando as consecuencias destas e a súa conveniencia pola súa sinxeleza e utilidade.

Iníciase na reflexión sobre os problemas resoltos e os procesos desenvoltos, valorando as ideas claves, aprendendo para situacións fut

Identifica os números romanos aplicando o coñecemento á comprensión de datacións.


Interpreta en textos numéricos e da vida cotiá, números (naturais, fraccións e decimais ata as milésimas), utilizando razoamentos apropiados e interpretando o valor de posición de cada unha das

Ordena números enteiros, decimais e fraccións básicas por comparación, representación na recta numérica e transformación duns noutros

Reduce dúas ou máis fraccións a común denominador e calcula fraccións equivalentes.

Redondea números decimais á décima, centésima ou milésima máis próxima.

Ordena fraccións aplicando á relación entre fracción e número decimal.

de maneira xeral, a información de gráficos, esquemas sinxelos e ilustracións redundantes, relacionándoa co contido do texto que acompaña.

problemas.

de problemas valorando as consecuencias destas e a súa conveniencia pola súa sinxeleza e utilidade.

cións futuras semellantes.

milésimas), utilizando razoamentos apropiados e interpretando o valor de posición de cada

razoamentos apropiados e interpretando o valor de posición de cada unha das

noutros

33


5º MT 5º-MTB2.4.1 - Opera cos números coñecendo a xerarquía das operacións.

5º MT 5º-MTB2.4.2 - Utiliza diferentes tipos de números en contextos reais, establecendo equivalencias entre eles, identificándoos e utilizándoos

5º MT 5º-MTB2.4.3 - Estima e comproba resultados mediante diferentes estratexias.

5º MT 5º-MTB2.5.1 - Realiza sumas e restas de fraccións co mesmo denominador. Calcula o produto dunha fracción por

5º MT 5º-MTB2.5.2 - Realiza operacións con números decimais.

5º MT 5º-MTB2.6.1 - Emprega e automatiza algoritmos estándar de suma, resta, multiplicación e división con distintos tipos de números, en comprobsituacións cotiás.

5º MT 5º-MTB2.6.2 - Descompón de forma aditiva e de forma aditivo

5º MT 5º-MTB2.6.3 - Identifica múltiplos e divisores empregando as táboas de multiplicar.

5º MT 5º-MTB2.6.4 - Calcula os primeiros múltiplos dun número dado.

5º MT 5º-MTB2.6.5 - Calcula todos os divisores de calquera número menor de 100.

5º MT 5º-MTB2.6.6 - Calcula o mcm e o mcd.

5º MT 5º-MTB2.6.7 - Descompón números decimais atendendo o valor de posición das súas cifras.

5º MT 5º-MTB2.6.8 - Elabora e emprega estratexias de cálculo mental.

5º MT 5º-MTB2.6.9 - Estima e redondea o resultado de un cálculo valorando a resposta.

5º MT 5º-MTB2.7.1 - Resolve problemas que impliquen o dominio dos contidos traballados, empregando estratexias heurísticas, de razoamento (clasifcreando conxecturas, construíndo, argumentando e t

5º MT 5º-MTB2.7.2 - Reflexiona sobre o procedemento aplicado á resolución de problemas: revisando as operacións empregadas, as unidades dos resulbuscando outras formas de resolvelo.

Opera cos números coñecendo a xerarquía das operacións.

Utiliza diferentes tipos de números en contextos reais, establecendo equivalencias entre eles, identificándoos e utilizándoos como operadores na interpretación e resolución de problemas.

Estima e comproba resultados mediante diferentes estratexias.

Realiza sumas e restas de fraccións co mesmo denominador. Calcula o produto dunha fracción por un número.

Realiza operacións con números decimais.

Emprega e automatiza algoritmos estándar de suma, resta, multiplicación e división con distintos tipos de números, en comprobación de resultados en contextos de

Descompón de forma aditiva e de forma aditivo-multiplicativa, números menores de un millón, atendendo o valor de posición das súas cifras.

divisores empregando as táboas de multiplicar.

Calcula os primeiros múltiplos dun número dado.

Calcula todos os divisores de calquera número menor de 100.

Descompón números decimais atendendo o valor de posición das súas cifras.

Elabora e emprega estratexias de cálculo mental.

Estima e redondea o resultado de un cálculo valorando a resposta.


Reflexiona sobre o procedemento aplicado á resolución de problemas: revisando as operacións empregadas, as unidades dos resultados, comprobando e interpreta

operadores na interpretación e resolución de problemas.

ación de resultados en contextos de resolución de problemas e en

multiplicativa, números menores de un millón, atendendo o valor de posición das súas cifras.


tados, comprobando e interpretando as solucións no contexto e

34


5º MT 5º-MTB3.1.1 - Estima lonxitudes, capacidades, masas e superficies; elixindo a unidade e os instrumentos máis axeitados para medir e expresaestratexia utilizada.

5º MT 5º-MTB3.1.2 - Mide con instrumentos, utilizando estratexias e unidades convencionais e non convencionais, elixindo a unidade máis axeitada

5º MT 5º-MTB3.2.1 - Suma e resta medidas de lonxitude, capacidade, masa e superficie en forma simple dando o resultado na unidade determinada de

5º MT 5º-MTB3.2.2 - Expresa en forma simple a medición da lonxitude, capacidade ou masa dada en forma

5º MT 5º-MTB3.2.3 - Compara e ordena medidas dunha mesma magnitude.

5º MT 5º-MTB3.2.4 - Compara superficies de figuras planas por superposición, descomposición e medición.

5º MT 5º-MTB3.3.1 - Realiza equivalencias e transformacións

5º MT 5º-MTB3.4.1 - Identifica o ángulo como medida dun xiro ou abertura.

5º MT 5º-MTB3.4.2 - Mide ángulos usando instrumentos convencionais.

5º MT 5º-MTB3.5.1 - Resolve problemas de medida, utilizando estratexias heurísticas, de razoamento (clasificación, recoñecemento das relacións, uargumentando e tomando decisións, valorando as súas

5º MT 5º-MTB4.1.1 - Identifica e representa ángulos en diferentes posicións: consecutivos, adxacentes, opostos polo vértice?

5º MT 5º-MTB4.1.2 - Traza unha figura plana simétrica doutra respecto dun

5º MT 5º-MTB4.1.3 - Realiza ampliacións e reducións.

5º MT 5º-MTB4.2.1 - Calcula a área e o perímetro de: rectángulo, cadrado e triángulo.

5º MT 5º-MTB4.2.2 - Aplica os conceptos de perímetro e superficie de figuras para a realización de cálculos

5º MT 5º-MTB4.3.1 - Identifica e diferencia os elementos básicos da circunferencia e círculo: centro, raio, diámetro, corda, arco, tanxente e sec

Estima lonxitudes, capacidades, masas e superficies; elixindo a unidade e os instrumentos máis axeitados para medir e expresar unha medida, explicando de forma oral o

Mide con instrumentos, utilizando estratexias e unidades convencionais e non convencionais, elixindo a unidade máis axeitada para a expresión dunha medida.

Suma e resta medidas de lonxitude, capacidade, masa e superficie en forma simple dando o resultado na unidade determinada de antemán.

Expresa en forma simple a medición da lonxitude, capacidade ou masa dada en forma complexa e viceversa.

Compara e ordena medidas dunha mesma magnitude.

Compara superficies de figuras planas por superposición, descomposición e medición.

Realiza equivalencias e transformacións entre horas, minutos e segundos.

Identifica o ángulo como medida dun xiro ou abertura.

Mide ángulos usando instrumentos convencionais.

Resolve problemas de medida, utilizando estratexias heurísticas, de razoamento (clasificación, recoñecemento das relacións, uso de exemplos contrarios...), creando conxecturas, construíndo, argumentando e tomando decisións, valorando as súas consecuencias e a conveniencia da súa utilización.

Identifica e representa ángulos en diferentes posicións: consecutivos, adxacentes, opostos polo vértice?

Traza unha figura plana simétrica doutra respecto dun eixe.

Calcula a área e o perímetro de: rectángulo, cadrado e triángulo.

Aplica os conceptos de perímetro e superficie de figuras para a realización de cálculos sobre planos e espazos reais e para interpretar situacións da vida diaria.

Identifica e diferencia os elementos básicos da circunferencia e círculo: centro, raio, diámetro, corda, arco, tanxente e sector circular

r unha medida, explicando de forma oral o proceso seguido e a

para a expresión dunha medida.

antemán.

so de exemplos contrarios...), creando conxecturas, construíndo,

sobre planos e espazos reais e para interpretar situacións da vida diaria.

35


5º MT 5º-MTB4.3.2 - Utiliza a composición e descomposición para formar figuras planas e corpos xeométricos a partir doutras.

5º MT 5º-MTB4.4.1 - Resolve problemas xeométricos que impliquen dominio dos contidos traballados, utilizando estratexias heurísticas de razoamentcontrarios), creando conxecturas, construíndo, argumentando, e tomando decisións, valorando as súas consecuencias e a conveni

5º MT 5º-MTB4.4.2 - Reflexiona sobre o proceso de resolución de problemas revisando as operacións utilizadas, as unidades dos resultados, comprobando e interpretandformas de resolvelo

5º MT 5º-MTB5.1.1 - Aplica de forma intuitiva a situacións familiares as medidas de centralización: a media aritmética, a moda e o rango.

5º MT 5º-MTB5.1.2 - Realiza e interpreta gráficos moi sinxelos: diagramas de barras, poligonais e sectoriais, con datos obtidos de situacións moi

5º MT 5º-MTB5.2.1 - Realiza análise crítica e argumentada sobre as informacións que se presentan mediante gráficas estatísticas.

5º MT 5º-MTB5.3.1 - Identifica situacións de carácter aleatorio.

5º MT 5º-MTB5.3.2 - Realiza conxecturas e estimacións sobre algúns xogos


5º MT 5º-MTB5.4.2 - Reflexiona sobre o proceso de resolución de problemas revisando as formas de resolvelo.

5º VSC 5º-VSCB3.13.2 - Investiga criticamente a intervención humana no medio ambiente e comunica os resultados



5º VSC 5º-VSCB3.16.1 - Desenvolve proxectos relacionados coas principais

Utiliza a composición e descomposición para formar figuras planas e corpos xeométricos a partir doutras.

Resolve problemas xeométricos que impliquen dominio dos contidos traballados, utilizando estratexias heurísticas de razoamento (clasificación, recoñecemento das relacións, uso de exemplos contrarios), creando conxecturas, construíndo, argumentando, e tomando decisións, valorando as súas consecuencias e a conveniencia da súa utilización.

proceso de resolución de problemas revisando as operacións utilizadas, as unidades dos resultados, comprobando e interpretand

familiares as medidas de centralización: a media aritmética, a moda e o rango.

Realiza e interpreta gráficos moi sinxelos: diagramas de barras, poligonais e sectoriais, con datos obtidos de situacións moi próximas.


Identifica situacións de carácter aleatorio.

Realiza conxecturas e estimacións sobre algúns xogos (moedas, dados, cartas, loterías).

Resolve problemas que impliquen dominio dos contidos propios da estatística e probabilidade, utilizando estratexias heurísticas, de razoamento (clasificación, recoñecemento das relacións, uso de exemplos contrarios), creando conxecturas, construíndo, argumentando e tomando decisións, valorando as consecuencias destas e a conveniencia da súa utilización.

Reflexiona sobre o proceso de resolución de problemas revisando as operacións utilizadas, as unidades dos resultados, comprobando e interpretando as solucións no contexto e propoñendo outras

Investiga criticamente a intervención humana no medio ambiente e comunica os resultados.


Explica as consecuencias de diferentes accidentes de tráfico.

Desenvolve proxectos relacionados coas principais causas dos accidentes de tráfico, sobre os que se informa en diferentes medios de comunicación.

(clasificación, recoñecemento das relacións, uso de exemplos encia da súa utilización.

proceso de resolución de problemas revisando as operacións utilizadas, as unidades dos resultados, comprobando e interpretando as solucións no contexto e propoñendo outras


operacións utilizadas, as unidades dos resultados, comprobando e interpretando as solucións no contexto e propoñendo outras

causas dos accidentes de tráfico, sobre os que se informa en diferentes medios de comunicación.

36

PROGRAMACIÓN DIDÁCTICA 5º EDUCACIÓN PRIMARIA

PERFIL COMPETENCIAL

Competencia Clave: Competencia Dixital

Nivel Área




5º CN 5º-CNB1.1.6 - Coñece e aplica estratexias de acceso e traballo na rede.

5º CN 5º-CNB1.3.2 - Coñece e emprega as normas de uso e de seguridade dos instrumentos, dos materiais de traballo e das tecnoloxías da informació


5º CN 5º-CNB1.4.2 - Presenta un informe, de forma oral ou escrita, empregando soportes variados, recollendo información de diferentes fontes (dirrealización de proxectos, experiencias sinxelas e pequenas investigacións.

5º CN 5º-CNB3.3.5 - Observa e rexistra algún proceso asociado á vida dos seres vivos, utiliza os instrumentos e os




5º EP 5º-EPB2.7.1 - Emprega as novas tecnoloxías para se iniciar no deseño dixital, no tratamento de imaxes ou na animación.

5º LC 5º-LCB1.3.2 - Participa activamente e con coherencia na secuencia das súas ideas en diversas situacións de comunicación: das tecnoloxías da información e comunicación.

Estándares

Busca, selecciona e organiza información concreta e relevante, analízaa, obtén conclusións, elabora informes e comunica os resultados en diferentes



estratexias de acceso e traballo na rede.


seu alcance proporcionados polas tecnoloxías da información para comunicarse e colaborar.

Presenta un informe, de forma oral ou escrita, empregando soportes variados, recollendo información de diferentes fontes (directas, libros, realización de proxectos, experiencias sinxelas e pequenas investigacións.





Emprega as novas tecnoloxías para se iniciar no deseño dixital, no tratamento de imaxes ou na animación.



n e comunicación.

ectas, libros, internet) cando traballa de forma individual ou en equipo na

medios audiovisuais e tecnolóxicos apropiados e comunica de xeito oral e escrito os resultados.

seleccionar o material necesario, extraer conclusións e comunicar




37




5º LC 5º-LCB2.4.2 - Localiza na biblioteca de aula e centro lecturas axeitadas ao

5º LC 5º-LCB2.7.1 - Utiliza as Tecnoloxías da Información e Comunicación para a procura e tratamento guiado da información.

5º LC 5º-LCB3.1.1 - Escribe, en diferentes soportes, textos sinxelos propios da vida cotiá e do ámbito social e escolar, atendendo á forma da mensaxe (descritivos, narra súa intención comunicativa (informativos, literarios, prescritivos e persuasipublicitarios, regulamentos, receitas, instrucións, normas...

5º LC 5º-LCB3.1.4 - Elabora un informe seguindo un guión establecido que supoña a procura, selección e organización da información de textos de carácter científico, xeográfico

5º LC 5º-LCB3.1.5 - Presenta un informe, utilizando soporte papel e informático, sobre situacións sinxelas, conclusións.

5º LC 5º-LCB3.3.3 - Emprega, de xeito guiado e seguindo modelos, estratexias de planificación, procura e selección da informac

5º LC 5º-LCB3.5.2 - Elabora con creatividade textos do seu interese: contos, anuncios, rimas, cancións, cómics, carteis facendo ilustracións e bupresentación.



5º LG 5º-LGB1.2.1 - Accede a documentos audiovisuais e dixitais, para obter, seleccionaros medios de comunicación como instrumento de aprendizaxe.

5º LG 5º-LGB1.2.2 - Elabora textos orais sinxelos imitando model


5º LG 5º-LGB2.1.1 - Comprende a información relevante de textos procedentes dos medios de comunicación social ou propios de situacións

5º LG 5º-LGB2.5.1 - Utiliza as tecnoloxías da información para localizar e seleccionar a información nun texto sinxelo adecuado á súa idade.




Utiliza as Tecnoloxías da Información e Comunicación para a procura e tratamento guiado da información.

soportes, textos sinxelos propios da vida cotiá e do ámbito social e escolar, atendendo á forma da mensaxe (descritivos, narra súa intención comunicativa (informativos, literarios, prescritivos e persuasivos): diarios, cartas, correos electrónicos, noticias, contos, folletos informativos e literarios, narracións, textos científpublicitarios, regulamentos, receitas, instrucións, normas...

guión establecido que supoña a procura, selección e organización da información de textos de carácter científico, xeográfico

Presenta un informe, utilizando soporte papel e informático, sobre situacións sinxelas, recollendo información de diferentes fontes (directas, libros, Internet), seguindo un plan de traballo e expresando


Elabora con creatividade textos do seu interese: contos, anuncios, rimas, cancións, cómics, carteis facendo ilustracións e buscando imaxes dixitais para



Accede a documentos audiovisuais e dixitais, para obter, seleccionar e clasificar, con certa autonomía, a información relevante e necesaria para realizar traballos ou completar información, valoos medios de comunicación como instrumento de aprendizaxe.






seu gusto persoal e intereses, aplicando as normas básicas de funcionamento da mesma.

soportes, textos sinxelos propios da vida cotiá e do ámbito social e escolar, atendendo á forma da mensaxe (descritivos, narrativos, dialogados, expositivos e argumentativos) e vos): diarios, cartas, correos electrónicos, noticias, contos, folletos informativos e literarios, narracións, textos científicos, anuncios

guión establecido que supoña a procura, selección e organización da información de textos de carácter científico, xeográfico ou histórico.

recollendo información de diferentes fontes (directas, libros, Internet), seguindo un plan de traballo e expresando

ión: tomar notas, elaborar esquemas, guións, borradores e mapas conceptuais.

scando imaxes dixitais para facilitar a súa comprensión ou mellorar a súa



e clasificar, con certa autonomía, a información relevante e necesaria para realizar traballos ou completar información, valorando

38


5º LG 5º-LGB2.5.2 - Utiliza as tecnoloxías da información para organizar a información dun texto sinxelo


5º LG 5º-LGB2.8.3 - Usa as bibliotecas virtuais, para obter datos e informacións, con certa autonomía.

5º LG 5º-LGB3.2.1 - Elabora, en diferentes soportes, textos propios da vida cotiá e académica, imitando modelos: cartas e correos electrónicos, mensaxes curt






5º LG 5º-LGB3.7.1 - Coida a presentación dos textos seguindo as normas básicas de presentación establecidas: marxes, disposición no papel, calquera soporte.

5º LG 5º-LGB4.7.1 - Usa axeitadamente o dicionario en papel ou dixital para buscar calquera palabra, seleccionando a acepción precisa segundo cad

5º LG 5º-LGB5.2.1 - Le en silencio obras e textos en galego da literatura infantil, adaptacións breves de obras clásicas e literatura actual, ada

5º LG 5º-LGB5.2.2 - Le en voz alta obras e textos en galego da literatura infantil, adaptacións breves de obras clásicas e literatura actual, adaptadas á idade e en d


5º VSC 5º-VSCB3.14.1 - Realiza un uso ético das novas tecnoloxías.

5º VSC 5º-VSCB3.14.2 - Coñece o emprego seguro das novas tecnoloxías.

Utiliza as tecnoloxías da información para organizar a información dun texto sinxelo adecuado á súa idade.



diferentes soportes, textos propios da vida cotiá e académica, imitando modelos: cartas e correos electrónicos, mensaxes curt






Coida a presentación dos textos seguindo as normas básicas de presentación establecidas: marxes, disposición no papel, limpeza, calidade caligráfica, separación entre parágrafos, interliñado? en

Usa axeitadamente o dicionario en papel ou dixital para buscar calquera palabra, seleccionando a acepción precisa segundo cada contexto e


e textos en galego da literatura infantil, adaptacións breves de obras clásicas e literatura actual, adaptadas á idade e en d


Realiza un uso ético das novas tecnoloxías.

Coñece o emprego seguro das novas tecnoloxías.

diferentes soportes, textos propios da vida cotiá e académica, imitando modelos: cartas e correos electrónicos, mensaxes curtas, normas, notas e invitacións

limpeza, calidade caligráfica, separación entre parágrafos, interliñado? en

a contexto e como consulta ortográfica.

ptadas á idade e en diferentes soportes.

e textos en galego da literatura infantil, adaptacións breves de obras clásicas e literatura actual, adaptadas á idade e en diferentes soportes.

39



5º VSC 5º-VSCB3.15.3 - Investiga sobre as principais causas dos accidentes de tráfico coa axuda das novas tecnoloxías.



Investiga sobre as principais causas dos accidentes de tráfico coa axuda das novas tecnoloxías.

Explica as consecuencias de diferentes accidentes de tráfico.

40


PERFIL COMPETENCIAL

Competencia Clave: Sociais e cívicas

Nivel Área


5º CN 5º-CNB1.3.2 - Coñece e emprega as normas de uso e de seguridade dos instrumentos, dos materiais de traballo e das tecnoloxías da informació

5º CN 5º-CNB1.4.2 - Presenta un informe, de forma oral ou escrita, empregando soportes variados, realización de proxectos, experiencias sinxelas e pequenas investigacións.

5º CN 5º-CNB2.3.1 - Investiga sobre enfermidades relacionadas cunha alimentación inadecuada e presenta conclusións en diversos soportes.

5º CN 5º-CNB2.3.2 - Coñece os principios das dietas equilibradas, e elabora menús variados identificando ás prácticas saudables.

5º CN 5º-CNB2.3.3 - Recoñece os efectos nocivos do consumo de alcohol e drogas.

5º CN 5º-CNB3.3.3 - Identifica algunhas actuacións humanas que modifican o medio natural e as causas de extinción de especies e explica algunhas

5º CN 5º-CNB4.3.1 - Identifica e explica as diferenzas entre enerxías renovables e non renovables e argumenta sobre as accións necesarias para o desenvolvem

5º CN 5º-CNB5.2.1 - Coñece algúns dos grandes descubrimentos e inventos da humanidade e


5º CN 5º-CNB5.2.3 - Coñece e explica algúns dos avances da ciencia no fogar e na comunicación.

5º CS 5º-CSB1.2.1 - Participa en actividades individuais e de grupo, e emprega estratexias de traballo cooperativo

5º CS 5º-CSB1.2.2 - Adopta un comportamento responsable, construtivo e solidario, respectando diferentes ideas e achegas nos debates e recoñecendfuncionamento democrático.

Estándares



Presenta un informe, de forma oral ou escrita, empregando soportes variados, recollendo información de diferentes fontes (directas, libros, internet) cando traballa de forma individual ou en equipo na realización de proxectos, experiencias sinxelas e pequenas investigacións.

relacionadas cunha alimentación inadecuada e presenta conclusións en diversos soportes.


efectos nocivos do consumo de alcohol e drogas.

Identifica algunhas actuacións humanas que modifican o medio natural e as causas de extinción de especies e explica algunhas actuacións para o seu coidado.

e explica as diferenzas entre enerxías renovables e non renovables e argumenta sobre as accións necesarias para o desenvolvem


Valora e describe a influencia do desenvolvemento tecnolóxico nas condicións de vida e no traballo.

Coñece e explica algúns dos avances da ciencia no fogar e na vida cotiá, na medicina, na cultura e no lecer, na arte, na música, no cine e no deporte e nas tecnoloxías da información e a

Participa en actividades individuais e de grupo, e emprega estratexias de traballo cooperativo valorando o esforzo e o coidado do material.

Adopta un comportamento responsable, construtivo e solidario, respectando diferentes ideas e achegas nos debates e recoñecendo a cooperación e o diálogo como principios básicos do

n e comunicación.

recollendo información de diferentes fontes (directas, libros, internet) cando traballa de forma individual ou en equipo na

actuacións para o seu coidado.

e explica as diferenzas entre enerxías renovables e non renovables e argumenta sobre as accións necesarias para o desenvolvemento enerxético, sostible e equitativo

vida cotiá, na medicina, na cultura e no lecer, na arte, na música, no cine e no deporte e nas tecnoloxías da información e a

valorando o esforzo e o coidado do material.

o a cooperación e o diálogo como principios básicos do

41



5º CS 5º-CSB1.3.2 - Expón oralmente de forma clara e ordenada, contidos relacionados coa


5º CS 5º-CSB2.7.1 - Define paisaxe, identifica os seus elementos e explica as características das principais paisaxes de España valorando a súa d

5º CS 5º-CSB2.9.1 - Explica a importancia do coidado do medio, así como as

5º CS 5º-CSB2.9.2 - Favorece o desenvolvemento sostible e o consumo responsable.

5º CS 5º-CSB3.1.1 - Identifica, respecta e valora os principios democráticos máis importantes establecidos na Constitución e explica a

5º CS 5º-CSB3.2.1 - Identifica as principais institucións do Estado español e describe as súas funcións e a súa organización.

5º CS 5º-CSB3.2.2 - Identifica e comprende a división de poderes do Estado e cales son as atribucións recollidas na Constitución para cada un deles.

5º CS 5º-CSB3.3.1 - Explica a organización territorial de España, nomea as estruturas básicas de goberno e localiza en mapas políticos as distintprovincias.

5º CS 5º-CSB3.4.1 - Valora, partindo da realidade do estado español, a diversidade cultural, social, política e lingüística nun mesmo territorio

5º CS 5º-CSB3.5.1 - Define demografía e poboación, comprende os principais conceptos demográficos e os principais factores que afectan á de poboa

5º CS 5º-CSB3.6.1 - Describe os principais rasgos da poboación española.

5º CS 5º-CSB3.6.2 - Explica o proceso da evolución da poboación en España e describe a incidencia que tiveron nesta, factores como a esperanza de vida ou a

5º CS 5º-CSB3.6.3 - Describe os factores que condicionan a distribución da poboación española.

5º CS 5º-CSB3.6.4 - Sitúa nun mapa os maiores núcleos de poboación en España e as zonas máis densamente poboadas.




Define paisaxe, identifica os seus elementos e explica as características das principais paisaxes de España valorando a súa diversidade.

Explica a importancia do coidado do medio, así como as consecuencias da acción humana neste.

Favorece o desenvolvemento sostible e o consumo responsable.

Identifica, respecta e valora os principios democráticos máis importantes establecidos na Constitución e explica a importancia que a Constitución ten para o funcionamento do Estado español.

Identifica as principais institucións do Estado español e describe as súas funcións e a súa organización.

de poderes do Estado e cales son as atribucións recollidas na Constitución para cada un deles.

Explica a organización territorial de España, nomea as estruturas básicas de goberno e localiza en mapas políticos as distintas comunidades

Valora, partindo da realidade do estado español, a diversidade cultural, social, política e lingüística nun mesmo territorio como fonte de enriquecemento cultural.

Define demografía e poboación, comprende os principais conceptos demográficos e os principais factores que afectan á de poboación.

Describe os principais rasgos da poboación española.

proceso da evolución da poboación en España e describe a incidencia que tiveron nesta, factores como a esperanza de vida ou a

Describe os factores que condicionan a distribución da poboación española.

Sitúa nun mapa os maiores núcleos de poboación en España e as zonas máis densamente poboadas.

área, que manifesten a comprensión de textos orais e /ou escritos de carácter xeográfico, social e histórico.


iversidade.

importancia que a Constitución ten para o funcionamento do Estado español.

as comunidades autónomas que forman España, así como as súas

como fonte de enriquecemento cultural.

proceso da evolución da poboación en España e describe a incidencia que tiveron nesta, factores como a esperanza de vida ou a natalidade.

42


5º CS 5º-CSB3.7.1 - Explica o éxodo rural, a emigración a Europa, e a chegada de inmigrantes ao noso país

5º CS 5º-CSB3.7.2 - Identifica e describe os principais problemas actuais da poboación española: migracións, envellecemento, etc.

5º CS 5º-CSB3.8.1 - Identifica e define materias primas e produto elaborado e os asocia coas actividades nas que se obteñen.

5º CS 5º-CSB3.8.2 - Describe ordenadamente o proceso de obtención dun produto ata a súa venda e identifica os sectores aos que pertencen.

5º CS 5º-CSB3.9.1 - Identifica os tres sectores de actividades económicas e clasifica distintas actividades no grupo ao que pertencen.

5º CS 5º-CSB3.9.2 - Explica as actividades relevantes dos sectores primario, secundario e terciario en España e as súas localizacións nos territo

5º CS 5º-CSB4.1.1 - Identifica a idea de idade da historia e data a Idade Media e Moderna, asociándoas aos f

5º CS 5º-CSB4.2.1 - Coñece algunhas fontes da historia representativas de cada unha das idades da historia, facendo fincapé na Idade Contemporáne

5º CS 5º-CSB4.3.1 - Usa diferentes técnicas para localizar no

5º CS 5º-CSB4.4.1 - Sitúa nunha liña do tempo as etapas históricas máis importantes da Idade Media e Idade Moderna en España.


5º CS 5º-CSB4.4.3 - Explica aspectos relacionados coa forma de vida e


5º CS 5º-CSB4.4.5 - Identifica as características distintivas das culturas que conviviron nos reinos peninsulares durante a Idade Media describin

5º CS 5º-CSB4.4.6 - Explica as características da Idade Moderna e certos acontecementos que determinaron cambios fundamentais no rumbo da historia neste perBorbóns, s. XVIII).

5º CS 5º-CSB4.5.1 - Identifica, valora e respecta o patrimonio natural, histórico, cultural e artístico e asume as responsabilidades que supón a súa conservación e mellora.

Explica o éxodo rural, a emigración a Europa, e a chegada de inmigrantes ao noso país

principais problemas actuais da poboación española: migracións, envellecemento, etc.

Identifica e define materias primas e produto elaborado e os asocia coas actividades nas que se obteñen.

proceso de obtención dun produto ata a súa venda e identifica os sectores aos que pertencen.

Identifica os tres sectores de actividades económicas e clasifica distintas actividades no grupo ao que pertencen.

Explica as actividades relevantes dos sectores primario, secundario e terciario en España e as súas localizacións nos territorios correspondentes.


Coñece algunhas fontes da historia representativas de cada unha das idades da historia, facendo fincapé na Idade Contemporánea.




Explica aspectos relacionados coa forma de vida e organización social de España das distintas épocas históricas estudadas

Describe en orde cronolóxica os principais movementos artísticos e culturais da Idade Media e da Idade Moderna en España citando aos seus representantes máis

Identifica as características distintivas das culturas que conviviron nos reinos peninsulares durante a Idade Media describindo a evolución política e os distintos modelos sociais.

características da Idade Moderna e certos acontecementos que determinaron cambios fundamentais no rumbo da historia neste per

patrimonio natural, histórico, cultural e artístico e asume as responsabilidades que supón a súa conservación e mellora.

rios correspondentes.

tempo e no espazo feitos do pasado, percibindo a duración, a simultaneidade e as relacións entre os acontecementos.



do a evolución política e os distintos modelos sociais.

características da Idade Moderna e certos acontecementos que determinaron cambios fundamentais no rumbo da historia neste período de tempo (Monarquía dos Austrias, s. XVI-XVII. Os

patrimonio natural, histórico, cultural e artístico e asume as responsabilidades que supón a súa conservación e mellora.

43


5º CS 5º-CSB4.6.1 - Aprecia a herdanza cultural a escala local e nacional como a riqueza compartida que hai que coñecer, preservar e c

5º EP 5º-EPB2.2.1 - Confecciona planos, e mapas simples coa axuda das ferramentas básicas, individualmente e en grupo.

5º EP 5º-EPB2.2.3 - Participa nas actividades propostas e amosa interese por elas, colaborando sempre que se trate dun traballo

5º EP 5º-EPB2.5.1 - Valora os elementos e os recursos empregados para conseguir o efecto que máis se axuste ao resultado final.

5º EP 5º-EPB2.5.2 - Coida e respecta os materiais, os utensilios e os espazos utilizados.

5º EP 5º-EPB2.5.3 - Participa e amosa interese polas actividades propostas, colaborando na recollida e na organización do material.

5º EP 5º-EPB2.6.1 - Completa e realiza os debuxos utilizando os coñecementos aprendidos

5º EP 5º-EPB2.6.2 - Presenta as tarefas con orde e limpeza respectando as normas e indicacións establecidas.

5º EP 5º-EPB2.6.3 - Amosa interese polo traballo e a aplicación, apreciando a correcta realización dos exercicios e actividades.

5º LC 5º-LCB1.1.1 - Emprega a lingua oral e axusta os rexistros lingüísticos ao grao de formalidade dos contextos nos que produce o seu discurso:

5º LC 5º-LCB1.1.3 - Aplica as normas sociocomunicativas: escoita acti

5º LC 5º-LCB1.3.2 - Participa activamente e con coherencia na secuencia das súas ideas en diversas situacións de das tecnoloxías da información e comunicación.

5º LC 5º-LCB1.3.3 - Participa activamente nas tarefas de aula, cooperando en situación de aprendizaxe


5º LC 5º-LCB1.8.1 - Emprega de xeito efectivo a linguaxe oral para comunicarse e aprender: escoita

5º LC 5º-LCB1.8.2 - Participa en enquisas e entrevistas, asegurándose mediante preguntas adecuadas, da comprensión propia e por parte da persoa i

Aprecia a herdanza cultural a escala local e nacional como a riqueza compartida que hai que coñecer, preservar e coidar.


Participa nas actividades propostas e amosa interese por elas, colaborando sempre que se trate dun traballo en grupo

Valora os elementos e os recursos empregados para conseguir o efecto que máis se axuste ao resultado final.

Coida e respecta os materiais, os utensilios e os espazos utilizados.

Participa e amosa interese polas actividades propostas, colaborando na recollida e na organización do material.

Completa e realiza os debuxos utilizando os coñecementos aprendidos

limpeza respectando as normas e indicacións establecidas.

Amosa interese polo traballo e a aplicación, apreciando a correcta realización dos exercicios e actividades.


Aplica as normas sociocomunicativas: escoita activa, espera de quendas, participación respectuosa, adecuación á intervención da persoa interlocutora e normas básicas de corte





Participa en enquisas e entrevistas, asegurándose mediante preguntas adecuadas, da comprensión propia e por parte da persoa interlocu

debates, exposicións planificadas, conversas.

va, espera de quendas, participación respectuosa, adecuación á intervención da persoa interlocutora e normas básicas de cortesía.


activa, recollida de datos, pregunta e repregunta, para obter información e verificar a comprensión.

nterlocutora.

44



5º LC 5º-LCB1.9.1 - Resume entrevistas, noticias e debates infantís

5º LC 5º-LCB1.9.2 - Transforma en noticias feitos cotiás próximos á súa realidade, imitando modelos.

5º LC 5º-LCB2.6.2 - Interpreta a linguaxe figurada, en textos publicitarios.

5º LC 5º-LCB3.2.1 - Valora a súa propia produción escrita, así como a produción escrita dos seus compañeiros.

5º LC 5º-LCB3.6.1 - Expresa, por escrito, utilizando de xeito habitual, unha linguaxe non sexista e respectuosa coas diferenzas.

5º LC 5º-LCB4.6.1 - Valora a variedade lingüística de España e o español de América.

5º LC 5º-LCB4.7.1 - Compara aspectos (gráficos, sintácticos e léxicos) das linguas que coñece.

5º LC 5º-LCB5.5.1 - Realiza dramatizacións individualmente e en grupo de textos literarios axeitados á súa idade

5º LC 5º-LCB5.7.1 - Valora a literatura en calquera lingua, especialmente en lingua galega, como vehículo de comunicación e como recurso de gozo

5º LG 5º-LG-B5.7.2 - Amosa curiosidade por coñecer outras costumes e formas

5º LG 5º-LGB1.1.2 - Comprende o significado literal e inferencial dun texto oral sinxelo, distinguindo, de maneira xeral, información de opinión.

5º LG 5º-LGB1.12.1 - Usa, de maneira xeral, unha linguaxe non sexista.

5º LG 5º-LGB1.12.2 - Usa, de maneira xeral, unha linguaxe respectuosa coas diferenzas.

5º LG 5º-LGB1.13.2 - Valora as diferenzas dialectais orais da lingua galega como un símbolo de riqueza lingüística e cultural e o


Participa en debates explicando as súas opinións e ideas, emitindo xuízos persoais fundamentados sobre os temas e coa profundidade propia da súa idade.


Transforma en noticias feitos cotiás próximos á súa realidade, imitando modelos.

Interpreta a linguaxe figurada, en textos publicitarios.

a súa propia produción escrita, así como a produción escrita dos seus compañeiros.

Expresa, por escrito, utilizando de xeito habitual, unha linguaxe non sexista e respectuosa coas diferenzas.

lingüística de España e o español de América.

Compara aspectos (gráficos, sintácticos e léxicos) das linguas que coñece.


Valora a literatura en calquera lingua, especialmente en lingua galega, como vehículo de comunicación e como recurso de gozo persoal.

Amosa curiosidade por coñecer outras costumes e formas de relación social, respectando e valorando a diversidade cultural.

Comprende o significado literal e inferencial dun texto oral sinxelo, distinguindo, de maneira xeral, información de opinión.

xeral, unha linguaxe non sexista.

Usa, de maneira xeral, unha linguaxe respectuosa coas diferenzas.


Recoñece a validez da lingua galega para conversas con persoas coñecidas ou descoñecidas.


persoal.

estándar como variante unificadora.

45


5º LG 5º-LGB1.2.1 - Accede a documentos audiovisuais e dixitais, para obter, seleccionar e clasificar, con os medios de comunicación como instrumento de aprendizaxe.

5º LG 5º-LGB1.4.1 - Participa axeitadamente nunha conversa entre iguais,

5º LG 5º-LGB1.5.1 - Atende ás intervencións dos e das demais en actos de fala orais, sen interromper

5º LG 5º-LGB1.5.2 - Respecta as opinións dos e das demais


5º LG 5º-LGB1.6.2 - Respecta as opinións das persoas participantes nos intercambios orais e é consciente da posibilidade de empregar a lingua gal

5º LG 5º-LGB1.6.3 - Emprega unha postura e xestualidade adaptada ao discurso, para reforzalo e facilitar a súa comprensión.



5º LG 5º-LGB1.7.3 - Emprega o rexistro lingüístico (formal ou informal) adecuado a cada contexto.



5º LG 5º-LGB2.1.1 - Comprende a información relevante de textos procedentes dos medios de comunicación social ou propios de



5º LG 5º-LGB2.12.2 - Valora a variedade interna da lingua como símbolo de riqueza lingüística e cultural, así como o estándar como variante unificadora.

Accede a documentos audiovisuais e dixitais, para obter, seleccionar e clasificar, con certa autonomía, a información relevante e necesaria para realizar traballos ou completar información, valorando os medios de comunicación como instrumento de aprendizaxe.


Atende ás intervencións dos e das demais en actos de fala orais, sen interromper

Respecta as opinións dos e das demais


Respecta as opinións das persoas participantes nos intercambios orais e é consciente da posibilidade de empregar a lingua galega en calquera intercambio oral dentro da escola ou




Emprega o rexistro lingüístico (formal ou informal) adecuado a cada contexto.




Amosa interese pola lectura como fonte de aprendizaxe e medio de comunicación

Expresa, de maneira sinxela, opinións e valoracións sobre as lecturas feitas.

variedade interna da lingua como símbolo de riqueza lingüística e cultural, así como o estándar como variante unificadora.

certa autonomía, a información relevante e necesaria para realizar traballos ou completar información, valorando

ega en calquera intercambio oral dentro da escola ou fóra dela.

46


5º LG 5º-LGB2.2.1 - Interpreta e comprende, de maneira xeral, a información de gráficos, esquemas sinxelos e ilustracións

5º LG 5º-LGB2.7.5 - Fai lecturas dramatizadas de textos.

5º LG 5º-LGB2.8.1 - Usa a biblioteca de aula con certa autonomía, para obter datos e informacións, e colabora no seu coidado e mellora.



5º LG 5º-LGB3.1.4 - Aplica, de maneira xeral, a norma lingüística: ortografía, acentuación, léxico, morfosintaxe e usa, habitualmente, unha lingu

5º LG 5º-LGB3.2.2 - Redacta textos xornalísticos (noticias, crónicas, reportaxes, entrevistas) e (a

5º LG 5º-LGB3.2.4 - Escribe textos coherentes e empregando algúns elementos básicos de cohesión, usando o rexistro adecuado.

5º LG 5º-LGB3.2.5 - Resume o contido de textos sinxelos propios

5º LG 5º-LGB3.4.1 - Elabora textos sinxelos que combinan a linguaxe verbal e non verbal: carteis publicitarios, anuncios, cómic, contos, poemas,

5º LG 5º-LGB3.7.2 - Valora a lingua escrita como medio de comunicación.

5º LG 5º-LGB4.2.1 - Aplica xeralmente as normas de acentuación xerais e de acentuación diacrítica e aprecia o seu valor social e a necesidade de

5º LG 5º-LGB4.2.2 - Coñece e utiliza as normas ortográficas, aplicándoas nas súas producións escritas con especial atención nas regras do h, b/v, c/cc, s/x, ll/i/


5º LG 5º-LGB4.8.2 - Identifica e valora a lingua galega dentro da realidade plurilingüe e pluricultural de España e de Europa.

5º LG 5º-LGB5.4.1 - Recrea e compón poemas e relatos, a partir de modelos sinxelos, para comunicar sentimentos, emocións, estados de ánimo e

Interpreta e comprende, de maneira xeral, a información de gráficos, esquemas sinxelos e ilustracións redundantes, relacionándoa co contido do texto que acompaña.

Usa a biblioteca de aula con certa autonomía, para obter datos e informacións, e colabora no seu coidado e mellora.





Escribe textos coherentes e empregando algúns elementos básicos de cohesión, usando o rexistro adecuado.



Valora a lingua escrita como medio de comunicación.


as normas ortográficas, aplicándoas nas súas producións escritas con especial atención nas regras do h, b/v, c/cc, s/x, ll/i/

Respecta, de xeito xeral, as normas morfosintácticas de colocación do pronome átono.



redundantes, relacionándoa co contido do texto que acompaña.

axe non sexista.

nuncios e carteis), imitando modelos publicitarios moi sinxelos.

cancións e anécdotas.

cinguirse a elas.

as normas ortográficas, aplicándoas nas súas producións escritas con especial atención nas regras do h, b/v, c/cc, s/x, ll/i/x.

lembranzas.

47



5º LG 5º-LGB5.7.1 - Compara imaxes, símbolos e mitos sinxelos doutras culturas cos da cultura

5º VSC 5º-VSCB1.1.1 - Actúa de forma respectable e digna.

5º VSC 5º-VSCB1.2.2 - Aplica o autocontrol á toma de decisión e á resolución de conflitos.

5º VSC 5º-VSCB1.2.3 - Expresa os seus sentimentos, necesidades e

5º VSC 5º-VSCB1.3.1 - Traballa en equipo valorando o esforzo individual e colectivo e asumindo compromisos para a consecución de obxectivos

5º VSC 5º-VSCB1.3.2 - Realiza unha autoavaliación responsable da execución das tarefas, expresando propostas de mellora.

5º VSC 5º-VSCB1.4.1 - Utiliza o pensamento creativo na análise de problemas e na formulación de propostas de actuación.

5º VSC 5º-VSCB1.4.2 - Sabe facer fronte á incerteza, ao medo ou ao fracaso.

5º VSC 5º-VSCB1.5.1 - Identifica, define problemas sociais e cívicos e achega solucións potencialmente efectivas.

5º VSC 5º-VSCB1.5.2 - Define e formula claramente problemas de convivencia e achega solucións

5º VSC 5º-VSCB1.6.1 - Identifica vantaxes e inconvenientes dunha posible solución antes de tomar unha decisión ética.


5º VSC 5º-VSCB2.2.1 - Dialoga interpretando e dando sentido ao que oe.




Compara imaxes, símbolos e mitos sinxelos doutras culturas cos da cultura galega, amosando interese e respecto.

Actúa de forma respectable e digna.

Aplica o autocontrol á toma de decisión e á resolución de conflitos.


Traballa en equipo valorando o esforzo individual e colectivo e asumindo compromisos para a consecución de obxectivos

autoavaliación responsable da execución das tarefas, expresando propostas de mellora.

Utiliza o pensamento creativo na análise de problemas e na formulación de propostas de actuación.

incerteza, ao medo ou ao fracaso.

Identifica, define problemas sociais e cívicos e achega solucións potencialmente efectivas.

Define e formula claramente problemas de convivencia e achega solucións potencialmente efectivas.

Identifica vantaxes e inconvenientes dunha posible solución antes de tomar unha decisión ética.


Dialoga interpretando e dando sentido ao que oe.


grupais escoitando activamente, demostrando interese polas outras persoas.

48


5º VSC 5º-VSCB2.3.1 - Comunícase empregando expresións para mellorar a comunicación e facilitar o achegamento co seu interlocutor nas conversas.


5º VSC 5º-VSCB2.3.3 - Utiliza os elementos que contribúen ao diálogo.

5º VSC 5º-VSCB2.3.4 - Recoñece os elementos que bloquean a comunicación en diferentes situacións.


5º VSC 5º-VSCB2.4.2 - Emprega a linguaxe positiva.

5º VSC 5º-VSCB2.5.1 - Infire, de xeito guiado, e dá o sentido adecuado á expresión das demais persoas.

5º VSC 5º-VSCB2.5.2 - Relaciona diferentes ideas e opinións


5º VSC 5º-VSCB2.6.2 - Emprega diferentes habilidades sociais.

5º VSC 5º-VSCB2.7.1 - Comprende e aprecia positivamente as diferenzas culturais.

5º VSC 5º-VSCB2.8.1 - Forma parte activa das dinámicas do grupo

5º VSC 5º-VSCB2.8.2 - Establece e mantén relacións emocionais amigables, baseadas no intercambio de afecto e a confianza mutua.

5º VSC 5º-VSCB2.8.3 - Consegue a aceptación dos compañeiros e compañeiras.


5º VSC 5º-VSCB3.1.1 - Desenvolve proxectos e resolve problemas en colaboración.

Comunícase empregando expresións para mellorar a comunicación e facilitar o achegamento co seu interlocutor nas conversas.

sentimentos durante o diálogo

Utiliza os elementos que contribúen ao diálogo.

Recoñece os elementos que bloquean a comunicación en diferentes situacións.

respectuosa das posicións persoais.

Infire, de xeito guiado, e dá o sentido adecuado á expresión das demais persoas.

Relaciona diferentes ideas e opinións para atopar os seus aspectos comúns.

Emprega diferentes habilidades sociais.

Comprende e aprecia positivamente as diferenzas culturais.

Forma parte activa das dinámicas do grupo

Establece e mantén relacións emocionais amigables, baseadas no intercambio de afecto e a confianza mutua.

Consegue a aceptación dos compañeiros e compañeiras.


Desenvolve proxectos e resolve problemas en colaboración.

49


5º VSC 5º-VSCB3.1.2 - Pon de manifesto unha actitude aberta cara aos demais compartindo

5º VSC 5º-VSCB3.10.1 - Axuíza criticamente actitudes de falta de respecto á igualdade de oportunidades de homes e mulleres.

5º VSC 5º-VSCB3.10.2 - Colabora con persoas doutro sexo en

5º VSC 5º-VSCB3.10.3 - Realiza diferentes tipos de actividades independentemente do seu sexo.

5º VSC 5º-VSCB3.11.1 - Reflexiona sobre os dereitos e deberes da Constitución Española.

5º VSC 5º-VSCB3.11.2 - Expresa a importancia de garantir os dereitos e deberes dos cidadáns e cidadás do seu contorno.

5º VSC 5º-VSCB3.11.3 - Participa no benestar da contorna próxima baseándose nos dereitos e deberes dos cidadáns e cidadás.

5º VSC 5º-VSCB3.12.1 - Expresa as notas características da convivencia democrática.

5º VSC 5º-VSCB3.12.2 - Argumenta a importancia dos valores cívicos na sociedade democrática.

5º VSC 5º-VSCB3.13.1 - Analiza, explica e expón as causas e consecuencias da intervención humana no medio.

5º VSC 5º-VSCB3.13.2 - Investiga criticamente a intervención humana no medio ambiente e comunica os resultados.

5º VSC 5º-VSCB3.13.3 - Argumenta comportamentos de defensa e recuperación do equilibrio ecolóxico e de conservación do medio ambiente.

5º VSC 5º-VSCB3.14.1 - Realiza un uso ético das novas tecnoloxías.

5º VSC 5º-VSCB3.14.2 - Coñece o emprego seguro das novas tecnoloxías.

5º VSC 5º-VSCB3.15.1 - Colabora en campañas escolares sobre a importancia e a promoción do respecto das normas de educación


Pon de manifesto unha actitude aberta cara aos demais compartindo puntos de vista e sentimentos durante a interacción social na aula.

Axuíza criticamente actitudes de falta de respecto á igualdade de oportunidades de homes e mulleres.

Colabora con persoas doutro sexo en diferentes situacións escolares.

Realiza diferentes tipos de actividades independentemente do seu sexo.

Reflexiona sobre os dereitos e deberes da Constitución Española.

importancia de garantir os dereitos e deberes dos cidadáns e cidadás do seu contorno.

Participa no benestar da contorna próxima baseándose nos dereitos e deberes dos cidadáns e cidadás.

características da convivencia democrática.

Argumenta a importancia dos valores cívicos na sociedade democrática.

Analiza, explica e expón as causas e consecuencias da intervención humana no medio.


Argumenta comportamentos de defensa e recuperación do equilibrio ecolóxico e de conservación do medio ambiente.

Realiza un uso ético das novas tecnoloxías.

Coñece o emprego seguro das novas tecnoloxías.

Colabora en campañas escolares sobre a importancia e a promoción do respecto das normas de educación viaria.


puntos de vista e sentimentos durante a interacción social na aula.

50


5º VSC 5º-VSCB3.15.3 - Investiga sobre as principais causas dos accidentes de tráfico coa axuda das novas tecnoloxías.


5º VSC 5º-VSCB3.16.1 - Desenvolve proxectos relacionados coas principais causas dos accidentes de tráfico, sobre os que se informa en diferentes med

5º VSC 5º-VSCB3.16.2 - Reflexiona sobre o modo no que se poderían evitar accidentes de tráfico e expón as súas conclusións.

5º VSC 5º-VSCB3.16.3 - Explica as principais medidas que se poderían tomar para previr accidentes de tráfico.

5º VSC 5º-VSCB3.2.1 - Amosa boa disposición para ofrecer e recibir axuda para a aprendizaxe.

5º VSC 5º-VSCB3.2.2 - Recorre ás estratexias de axuda entre iguais.

5º VSC 5º-VSCB3.2.3 - Respecta as regras durante o traballo en equipo.

5º VSC 5º-VSCB3.3.1 - Argumenta a necesidade de que existan normas de

5º VSC 5º-VSCB3.3.2 - Participa na elaboración das normas da aula.

5º VSC 5º-VSCB3.3.3 - Respecta as normas do centro escolar

5º VSC 5º-VSCB3.4.1 - Resolve os conflitos de modo construtivo.

5º VSC 5º-VSCB3.4.2 - Sigue as fases da mediación en situacións reais e simulacións.

5º VSC 5º-VSCB3.4.3 - Manexa a linguaxe positiva na comunicación de pensamentos, intencións e posicionamentos nas relacións interpersoais.

5º VSC 5º-VSCB3.4.4 - Analiza as emocións, sentimentos, posibles pensamentos e puntos de vista das partes en conflito.

5º VSC 5º-VSCB3.5.1 - Razoa o sentido da responsabilidade social e da xustiza social.


consecuencias de diferentes accidentes de tráfico.


sobre o modo no que se poderían evitar accidentes de tráfico e expón as súas conclusións.


ofrecer e recibir axuda para a aprendizaxe.

Recorre ás estratexias de axuda entre iguais.

Respecta as regras durante o traballo en equipo.

Argumenta a necesidade de que existan normas de convivencia nos diferentes espazos de interacción social.

Participa na elaboración das normas da aula.

Respecta as normas do centro escolar

Resolve os conflitos de modo construtivo.

Sigue as fases da mediación en situacións reais e simulacións.

Manexa a linguaxe positiva na comunicación de pensamentos, intencións e posicionamentos nas relacións interpersoais.

emocións, sentimentos, posibles pensamentos e puntos de vista das partes en conflito.

Razoa o sentido da responsabilidade social e da xustiza social.

ios de comunicación.

51


5º VSC 5º-VSCB3.5.2 - Identifica e analiza criticamente desigualdades sociais.

5º VSC 5º-VSCB3.5.3 - Describe condutas solidarias.

5º VSC 5º-VSCB3.6.1 - Amósase xeneroso no seu contorno próximo.

5º VSC 5º-VSCB3.6.2 - É capaz de sensibilizar sobre causas altruístas realizando exposicións orais sobre o seu valor e cometidos.

5º VSC 5º-VSCB3.6.3 - Colabora en causas altruístas en colaboración coa comunidade educativa

5º VSC 5º-VSCB3.7.1 - Coñece e respecta os dereitos e deberes do alumnado.

5º VSC 5º-VSCB3.7.2 - Realiza xuízos morais, de xeito guiado, de situacións escolares.

5º VSC 5º-VSCB3.7.3 - Xustifica as súas actuacións en base a valores persoais como a dignidade, a liberdade, a autoestima, a seguridade nun mesmo e

5º VSC 5º-VSCB3.8.1 - Argumenta o carácter universal dos dereitos

5º VSC 5º-VSCB3.8.2 - Expón a importancia de que todas as persoas gocen dos dereitos básicos: saúde, benestar, alimentación, vestido, vivenda e asi

5º VSC 5º-VSCB3.8.3 - Axuíza criticamente as circunstancias de persoas que viven

5º VSC 5º-VSCB3.9.1 - Argumenta e expón mediante imaxes a importancia de garantir a igualdade de dereitos e a non discriminación por razón de nacemcircunstancia persoal ou social.

5º VSC 5º-VSCB3.9.2 - Descobre e axuíza criticamente casos próximos de desigualdade e discriminación.

Identifica e analiza criticamente desigualdades sociais.

Amósase xeneroso no seu contorno próximo.


Colabora en causas altruístas en colaboración coa comunidade educativa

Coñece e respecta os dereitos e deberes do alumnado.

Realiza xuízos morais, de xeito guiado, de situacións escolares.

Xustifica as súas actuacións en base a valores persoais como a dignidade, a liberdade, a autoestima, a seguridade nun mesmo e a capacidade de enfrontarse aos problemas.

Argumenta o carácter universal dos dereitos humanos.

Expón a importancia de que todas as persoas gocen dos dereitos básicos: saúde, benestar, alimentación, vestido, vivenda e asistencia médica.

Axuíza criticamente as circunstancias de persoas que viven en situacións de privación dos dereitos básicos.

Argumenta e expón mediante imaxes a importancia de garantir a igualdade de dereitos e a non discriminación por razón de nacemento, raza, sexo, relixión, opinión ou calquera outra

Descobre e axuíza criticamente casos próximos de desigualdade e discriminación.

a capacidade de enfrontarse aos problemas.

stencia médica.

ento, raza, sexo, relixión, opinión ou calquera outra condición ou

52


PERFIL COMPETENCIAL

Competencia Clave: Conciencia e expresións culturais

Nivel Área


5º CS 5º-CSB4.1.1 - Identifica a idea de idade da historia e data a Idade Media e Moderna, asociándoas aos feitos que marcan os seus inicios e fi

5º CS 5º-CSB4.2.1 - Coñece algunhas fontes da historia representativas de cada unha das idades da historia, facendo fincapé na Idade Contemporánea.

5º CS 5º-CSB4.3.1 - Usa diferentes técnicas para localizar no tempo e no espazo feitos do pasado, percibindo a duración, a simultaneidade e as

5º CS 5º-CSB4.4.1 - Sitúa nunha liña do tempo as etapas históricas máis importantes da Idade Media e Idade Moderna en España.

5º CS 5º-CSB4.4.2 - Identifica e localiza no tempo e no espazo os feitos fundamentais da

5º CS 5º-CSB4.4.3 - Explica aspectos relacionados coa forma de vida e organización social de España das distintas épocas históricas estudadas


5º CS 5º-CSB4.4.5 - Identifica as características distintivas das

5º CS 5º-CSB4.4.6 - Explica as características da Idade ModeBorbóns, s. XVIII).

5º CS 5º-CSB4.5.1 - Identifica, valora e respecta o patrimonio natural, histórico, c

5º CS 5º-CSB4.6.1 - Aprecia a herdanza cultural a escala local e nacional como a riqueza compartida que hai que coñecer, preservar e coidar.

5º EP 5º-EPB1.1.1 - Recoñece as imaxes fixas e en movemento e clasifícaas

Estándares

Coñece e explica algúns dos avances da ciencia no fogar e na vida cotiá, na medicina, na cultura e no lecer, na arte, na música, no cine


fontes da historia representativas de cada unha das idades da historia, facendo fincapé na Idade Contemporánea.




Explica aspectos relacionados coa forma de vida e organización social de España das distintas épocas históricas estudadas

Describe en orde cronolóxica os principais movementos artísticos e culturais da Idade Media e da Idade Moderna en España citando aos seus representantes máis significativos.

Identifica as características distintivas das culturas que conviviron nos reinos peninsulares durante a Idade Media describindo a evolución política e os distintos modelos

Explica as características da Idade Moderna e certos acontecementos que determinaron cambios fundamentais no rumbo da historia neste período de tempo (Monarquía dos

Identifica, valora e respecta o patrimonio natural, histórico, cultural e artístico e asume as responsabilidades que supón a súa conservación e mellora.

Aprecia a herdanza cultural a escala local e nacional como a riqueza compartida que hai que coñecer, preservar e coidar.

Recoñece as imaxes fixas e en movemento e clasifícaas


relacións entre os acontecementos.

historia medieval e moderna de España, describindo as principais características de cada unha delas


culturas que conviviron nos reinos peninsulares durante a Idade Media describindo a evolución política e os distintos modelos sociais.

rna e certos acontecementos que determinaron cambios fundamentais no rumbo da historia neste período de tempo (Monarquía dos Austrias, s. XVI-XVII. Os

ultural e artístico e asume as responsabilidades que supón a súa conservación e mellora.

53


5º EP 5º-EPB1.1.2 - Debuxa aspectos da vida cotiá.

5º EP 5º-EPB1.2.1 - Identifica os recursos e os materiais utilizados para elaborar unha obra.

5º EP 5º-EPB1.2.2 - Analiza as posibilidades de materiais, texturas, formas e cores aplicadas sobre diferentes soportes.

5º EP 5º-EPB1.3.1 - Coñece a evolución da fotografía desde o branco/negro á cor, do formato papel ao dixital, e valora as posibilidades que propo

5º EP 5º-EPB1.3.2 - Realiza fotografías utilizando medios tecnolóxicos, analizando, a posteriori, se o encadre é o máis axeitado para o propósito

5º EP 5º-EPB1.3.3 - Recoñece os diferentes temas da fotografía.

5º EP 5º-EPB2.1.1 - Realiza composicións que transmitan emocións e sensacións básicas, utilizando distintos elementos e recursos para os axustar ás necesidades.

5º EP 5º-EPB2.1.2 - Busca un cartel e confecciona o seu propio anuncio.

5º EP 5º-EPB2.2.1 - Confecciona planos, e mapas simples coa

5º EP 5º-EPB2.2.2 - Utiliza e manexa os elementos que estruturan o espazo gráfico (cuadrícula).

5º EP 5º-EPB2.3.1 - Representa con claroscuro a sensación espacial de composicións volumétricas.

5º EP 5º-EPB2.3.2 - Experimenta coa superposición de planos para crear volume.

5º EP 5º-EPB2.3.3 - Utiliza a liña horizontal como elemento expresivo para proporcionar sensación de profundidade.

5º EP 5º-EPB2.3.4 - Combina e analiza as cores para as utilizar correctamente na composición.

5º EP 5º-EPB2.3.5 - Aproveita a diferenza das texturas achegadas polos lapis de cores e as ceras.

5º EP 5º-EPB2.3.6 - Constrúe obxectos tridimensionais.

Identifica os recursos e os materiais utilizados para elaborar unha obra.

materiais, texturas, formas e cores aplicadas sobre diferentes soportes.

Coñece a evolución da fotografía desde o branco/negro á cor, do formato papel ao dixital, e valora as posibilidades que proporciona a tecnoloxía.

Realiza fotografías utilizando medios tecnolóxicos, analizando, a posteriori, se o encadre é o máis axeitado para o propósito inicial.

Recoñece os diferentes temas da fotografía.

que transmitan emocións e sensacións básicas, utilizando distintos elementos e recursos para os axustar ás necesidades.

Busca un cartel e confecciona o seu propio anuncio.


Utiliza e manexa os elementos que estruturan o espazo gráfico (cuadrícula).

Representa con claroscuro a sensación espacial de composicións volumétricas.

Experimenta coa superposición de planos para crear volume.

Utiliza a liña horizontal como elemento expresivo para proporcionar sensación de profundidade.

utilizar correctamente na composición.

Aproveita a diferenza das texturas achegadas polos lapis de cores e as ceras.

rciona a tecnoloxía.

que transmitan emocións e sensacións básicas, utilizando distintos elementos e recursos para os axustar ás necesidades.

54


5º EP 5º-EPB2.4.1 - Debuxa formas, figuras e elementos do

5º EP 5º-EPB2.4.2 - Organiza os espazos das súas producións bidimensionais, utilizando conceptos básicos de composición, equilibrio e proporción

5º EP 5º-EPB2.4.3 - Analiza e compara as texturas naturais e artificiais, así como as texturas visuais e táctiles, sendo capaz de realizar traballos artísticos utiliz

5º EP 5º-EPB2.4.4 - Distingue o tema ou xénero de obras plásticas.

5º EP 5º-EPB2.4.5 - Realiza imaxes humanas, animais e casas, partindo dun bosquexo.

5º EP 5º-EPB2.5.1 - Valora os elementos e os recursos empregados para conseguir o efecto que máis se axuste ao resultado final.

5º EP 5º-EPB2.6.1 - Completa e realiza os debuxos utilizando os coñecementos

5º EP 5º-EPB2.6.2 - Presenta as tarefas con orde e limpeza respectando as normas e indicacións establecidas.

5º EP 5º-EPB2.6.3 - Amosa interese polo traballo e a aplicación, apreciando a correcta realización dos exercicios e actividades.

5º EP 5º-EPB2.7.1 - Emprega as novas tecnoloxías para se iniciar no deseño dixital, no tratamento de imaxes ou na animación.

5º EP 5º-EPB3.1.1 - Coñece e usa as principais ferramentas básicas do debuxo xeométrico (regra, escuadro, cartabón, semicírculo etc.)

5º EP 5º-EPB3.1.2 - Utiliza o trazado de rectas paralelas.

5º EP 5º-EPB3.1.3 - Traza ángulos rectos, de 30 e de 60 graos utilizando as ferramentas básicas.

5º EP 5º-EPB3.1.4 - Manexa os efectos visuais da perspectiva para debuxar triángulos e

5º EP 5º-EPB3.1.5 - Representa e aplica adecuadamente o eixe de simetría.

5º EP 5º-EPB3.1.6 - Representa formas xeométricas con precisión e coa axuda da cuadrícula e as ferramentas básicas.

Debuxa formas, figuras e elementos do contexto con dimensións, proporcións, cores e tamaños axeitados.

Organiza os espazos das súas producións bidimensionais, utilizando conceptos básicos de composición, equilibrio e proporción

texturas naturais e artificiais, así como as texturas visuais e táctiles, sendo capaz de realizar traballos artísticos utiliz

Distingue o tema ou xénero de obras plásticas.

humanas, animais e casas, partindo dun bosquexo.

Valora os elementos e os recursos empregados para conseguir o efecto que máis se axuste ao resultado final.


Presenta as tarefas con orde e limpeza respectando as normas e indicacións establecidas.

Amosa interese polo traballo e a aplicación, apreciando a correcta realización dos exercicios e actividades.

Emprega as novas tecnoloxías para se iniciar no deseño dixital, no tratamento de imaxes ou na animación.

Coñece e usa as principais ferramentas básicas do debuxo xeométrico (regra, escuadro, cartabón, semicírculo etc.)

Traza ángulos rectos, de 30 e de 60 graos utilizando as ferramentas básicas.

Manexa os efectos visuais da perspectiva para debuxar triángulos e cuadriláteros.

Representa e aplica adecuadamente o eixe de simetría.

Representa formas xeométricas con precisión e coa axuda da cuadrícula e as ferramentas básicas.

texturas naturais e artificiais, así como as texturas visuais e táctiles, sendo capaz de realizar traballos artísticos utilizando estes coñecementos.

55




5º LC 5º-LCB5.1.1 - Valora e recoñece as características fundamentais de textos literarios narrativos, poéticos e dramáticos.

5º LC 5º-LCB5.2.1 - Realiza lecturas guiadas de textos narrativos de tradición oral, literatura

5º LC 5º-LCB5.3.1 - Distingue algúns recursos retóricos e métricos básicos propios dos poemas.

5º LC 5º-LCB5.3.2 - Utiliza comparacións, metáforas, aumentativos, diminutivos e sinónimos en


5º LC 5º-LCB5.5.1 - Realiza dramatizacións individualmente e en grupo de textos literarios


5º LC 5º-LCB5.6.1 - Realiza dramatizacións individualmente e en grupo de textos literarios axeitados á

5º LC 5º-LCB5.7.1 - Valora a literatura en calquera lingua, especialmente en lingua galega, como vehículo de comunicación e como recurso de gozo

5º LG 5º-LG-B5.7.2 - Amosa curiosidade por coñecer outras costumes e formas de relación


5º LG 5º-LGB1.13.1 - Recoñece textos orais sinxelos pertencentes a diferentes

5º LG 5º-LGB1.13.2 - Valora as diferenzas dialectais orais da lingua galega como un símbolo de riqueza lingüística e cultural e o estándar como va

5º LG 5º-LGB1.14.1 - Identifica a lingua galega oral con calquera contexto profesional: sanidade, educación, medios de comunicación...

textos literarios ou non literarios e propios, axeitados aos seus gustos e intereses..

Elabora un informe seguindo un guión establecido que supoña a procura, selección e organización da información de textos de carácter científico,

Valora e recoñece as características fundamentais de textos literarios narrativos, poéticos e dramáticos.

Realiza lecturas guiadas de textos narrativos de tradición oral, literatura infantil, adaptacións de obras clásicas e literatura actual.

Distingue algúns recursos retóricos e métricos básicos propios dos poemas.

Utiliza comparacións, metáforas, aumentativos, diminutivos e sinónimos en textos literarios.

Crea sinxelos textos literarios (contos, poemas, cancións e sinxelas obras teatrais) a partir de pautas ou modelos dados.



Realiza dramatizacións individualmente e en grupo de textos literarios axeitados á súa idade.

Valora a literatura en calquera lingua, especialmente en lingua galega, como vehículo de comunicación e como recurso de gozo persoal.

Amosa curiosidade por coñecer outras costumes e formas de relación social, respectando e valorando a diversidade cultural.


Recoñece textos orais sinxelos pertencentes a diferentes variedades dialectais moi evidentes da lingua galega.


lingua galega oral con calquera contexto profesional: sanidade, educación, medios de comunicación...


persoal.

riante unificadora.

56



5º LG 5º-LGB1.6.2 - Respecta as opinións das persoas participantes nos intercambios orais e é consciente da posibilidade de empregar a lingua galega en calquera inter

5º LG 5º-LGB1.6.3 - Emprega unha postura e xestualidade



5º LG 5º-LGB1.7.4 - Amosa un discurso oral fluído, claro, cunha pronuncia e entoación axeitada e propia da lingua galega.



5º LG 5º-LGB2.12.1 - Identifica, de maneira global, as diferenzas lingüísticas, bastante evidentes, das variedades da lingua galega.

5º LG 5º-LGB2.12.2 - Valora a variedade interna da lingua como símbolo de riqueza lingüística e cultural, así como o estándar como variante unific

5º LG 5º-LGB3.1.4 - Aplica, de maneira xeral, a norma lingüística: ortografía, acentuación, léxico, morfosintaxe e usa,


5º LG 5º-LGB3.2.4 - Escribe textos coherentes e empregando algúns elementos básicos de cohesión, usando o rexistro adecuado.


5º LG 5º-LGB4.2.1 - Aplica xeralmente as normas de acentuación xerais e de acentuación diacrítica e aprecia o seu valor social e a necesidade de

5º LG 5º-LGB4.2.2 - Coñece e utiliza as normas ortográficas, aplicándoas nas súas producións

Recoñece a validez da lingua galega para conversas con persoas coñecidas ou descoñecidas.

das persoas participantes nos intercambios orais e é consciente da posibilidade de empregar a lingua galega en calquera inter




Amosa un discurso oral fluído, claro, cunha pronuncia e entoación axeitada e propia da lingua galega.



Identifica, de maneira global, as diferenzas lingüísticas, bastante evidentes, das variedades da lingua galega.

Valora a variedade interna da lingua como símbolo de riqueza lingüística e cultural, así como o estándar como variante unificadora.



empregando algúns elementos básicos de cohesión, usando o rexistro adecuado.



Coñece e utiliza as normas ortográficas, aplicándoas nas súas producións escritas con especial atención nas regras do h, b/v, c/cc, s/x, ll/i/x.

das persoas participantes nos intercambios orais e é consciente da posibilidade de empregar a lingua galega en calquera intercambio oral dentro da escola ou fóra dela.

habitualmente, unha linguaxe non sexista.

rios moi sinxelos.


cinguirse a elas.

escritas con especial atención nas regras do h, b/v, c/cc, s/x, ll/i/x.

57



5º LG 5º-LGB4.8.1 - Coñece, de xeito xeral, as características máis

5º LG 5º-LGB4.8.2 - Identifica e valora a lingua galega dentro da realidade plurilingüe e pluricultural de España e de Europa.

5º LG 5º-LGB4.9.1 - Recoñece, de forma xeral, e evita as interferencias entre as linguas que está a aprender.

5º LG 5º-LGB5.1.1 - Escoita, memoriza, e reproduce textos procedentes da literatura popular oral galega (refráns, adiviñas, lendas, contos, poema

5º LG 5º-LGB5.1.2 - Valora os textos da literatura oral galega como fonte de coñecemento da nosa cultura e como recurso de gozo persoal.

5º LG 5º-LGB5.2.1 - Le en silencio obras e textos en galego da literatura infantil, adaptacións breves de

5º LG 5º-LGB5.2.2 - Le en voz alta obras e textos en galego da literatura infantil, adaptacións breves de obras clásicas e literatura actual, ada

5º LG 5º-LGB5.3.1 - Identifica as características principais dos diferentes xéneros literarios: narrativa, poesía e teatro.

5º LG 5º-LGB5.3.3 - Identifica e emprega algunhas figuras literarias: comparacións, personificacións, hipérboles e

5º LG 5º-LGB5.3.4 - Identifica os temas recorrentes na literatura.

5º LG 5º-LGB5.4.1 - Recrea e compón poemas e relatos, a partir de modelos sinxelos, para comunicar sentimentos, emocións, estados de ánimo e lemb


5º LG 5º-LGB5.7.1 - Compara imaxes, símbolos e mitos sinxelos doutras culturas cos da cultura galega, amosando intere

5º MT 5º-MTB2.1.1 - Identifica os números romanos aplicando o coñecemento á comprensión de datacións.


Respecta, de xeito xeral, as normas morfosintácticas de colocación do pronome átono.

Coñece, de xeito xeral, as características máis relevantes (históricas, socioculturais...) da lingua galega.


interferencias entre as linguas que está a aprender.

Escoita, memoriza, e reproduce textos procedentes da literatura popular oral galega (refráns, adiviñas, lendas, contos, poemas, conxuros, ditos, cantigas) e da literatura galega en

Valora os textos da literatura oral galega como fonte de coñecemento da nosa cultura e como recurso de gozo persoal.


Le en voz alta obras e textos en galego da literatura infantil, adaptacións breves de obras clásicas e literatura actual, adaptadas á idade e en diferentes

Identifica as características principais dos diferentes xéneros literarios: narrativa, poesía e teatro.


Identifica os temas recorrentes na literatura.



Compara imaxes, símbolos e mitos sinxelos doutras culturas cos da cultura galega, amosando interese e respecto.

Identifica os números romanos aplicando o coñecemento á comprensión de datacións.


s, conxuros, ditos, cantigas) e da literatura galega en xeral.

obras clásicas e literatura actual, adaptadas á idade e en diferentes soportes.

ptadas á idade e en diferentes soportes.

ranzas.

58


5º VSC 5º-VSCB3.9.1 - Argumenta e expón mediante imaxes a importancia de garantir a igualdade de dereitos e a non discriminación por razón de nacemento, raza, sexo, circunstancia persoal ou social.

mediante imaxes a importancia de garantir a igualdade de dereitos e a non discriminación por razón de nacemento, raza, sexo,

mediante imaxes a importancia de garantir a igualdade de dereitos e a non discriminación por razón de nacemento, raza, sexo, relixión, opinión ou calquera outra condición ou

59


PERFIL COMPETENCIAL

Competencia Clave: Aprender a aprender

Nivel Área




5º CN 5º-CNB1.1.6 - Coñece e aplica estratexias de acceso e

5º CN 5º-CNB1.2.1 - Manifesta autonomía na planificación e execución de accións e tarefas e ten iniciativa na toma de decisións.

5º CN 5º-CNB1.3.1 - Utiliza estratexias para realizar traballos de forma individual e en equipo, amosando


5º CN 5º-CNB1.4.1 - Realiza proxectos, experiencias sinxelas e comunicando os resultados.

5º CN 5º-CNB1.4.2 - Presenta un informe, de forma oral ou escrita, empregando soportes realización de proxectos, experiencias sinxelas e pequenas investigacións.



5º CS 5º-CSB1.1.2 - Manifesta autonomía na planificación e execución de accións e tarefas, ten iniciativa na toma de decisións e asume responsabilidades.

5º CS 5º-CSB1.1.3 - Realiza as tarefas encomendadas e presenta os traballos de maneira ordenada, clara e limpa.

Estándares

Busca, selecciona e organiza información concreta e relevante, analízaa, obtén conclusións, elabora informes e comunica os resultados en diferentes



Coñece e aplica estratexias de acceso e traballo na rede.



Utiliza algúns recursos ao seu alcance proporcionados polas tecnoloxías da información para comunicarse e colaborar.

Realiza proxectos, experiencias sinxelas e pequenas investigacións formulando problemas, enunciando hipóteses, seleccionando o material necesario, realizando, extraendo

Presenta un informe, de forma oral ou escrita, empregando soportes variados, recollendo información de diferentes fontes (directas, libros, internet) cando traballa de forma individual ou en erealización de proxectos, experiencias sinxelas e pequenas investigacións.



autonomía na planificación e execución de accións e tarefas, ten iniciativa na toma de decisións e asume responsabilidades.

Realiza as tarefas encomendadas e presenta os traballos de maneira ordenada, clara e limpa.


pequenas investigacións formulando problemas, enunciando hipóteses, seleccionando o material necesario, realizando, extraendo conclusións e

variados, recollendo información de diferentes fontes (directas, libros, internet) cando traballa de forma individual ou en equipo na



60


5º CS 5º-CSB1.2.1 - Participa en actividades individuais e de grupo, e emprega estratexias de traballo cooperativo valorando o esforzo e o coidad

5º CS 5º-CSB1.2.2 - Adopta un comportamento responsable, construtivo e solidario, respectando diferentes ideas e funcionamento democrático.



5º CS 5º-CSB2.3.1 - Define e representa o movemento de

5º CS 5º-CSB2.3.2 - Explica o día e a noite como consecuencia da

5º CS 5º-CSB2.4.1 - Identifica e clasifica os diferentes tipos de mapas, define que é a escala nun mapa e emprega e interpreta os signos convenci


5º CS 5º-CSB2.7.1 - Define paisaxe, identifica os seus elementos e explica as características das principais paisaxes de España valorando a súa diversidade.

5º CS 5º-CSB2.9.2 - Favorece o desenvolvemento sostible e o consumo responsable.

5º EP 5º-EPB2.4.1 - Debuxa formas, figuras e elementos do contexto con dimensións, proporcións, cores e tamaños axeitados.

5º EP 5º-EPB2.6.1 - Completa e realiza os debuxos utilizando os coñecementos aprendidos

5º LC 5º-LCB1.1.1 - Emprega a lingua oral e axusta os rexistros lingüísticos ao grao de

5º LC 5º-LCB1.1.2 - Expresa ideas, pensamentos, opinións, sentimentos e emocións con claridade.

5º LC 5º-LCB1.1.3 - Aplica as normas sociocomunicativas: escoita activa, espera de quendas, participación respectuosa, adecuación á intervención da persoa interlo

5º LC 5º-LCB1.3.2 - Participa activamente e con coherencia na secuencia das súas ideas en das tecnoloxías da información e comunicación.

Participa en actividades individuais e de grupo, e emprega estratexias de traballo cooperativo valorando o esforzo e o coidado do material.

Adopta un comportamento responsable, construtivo e solidario, respectando diferentes ideas e achegas nos debates e recoñecendo a cooperación e o diálogo como principios básicos do



Define e representa o movemento de translación terrestre, o eixe do xiro e os polos xeográficos, asocia as estacións do ano ao seu efecto combinado e calcula os

Explica o día e a noite como consecuencia da rotación terrestre e como unidades para medir o tempo.

Identifica e clasifica os diferentes tipos de mapas, define que é a escala nun mapa e emprega e interpreta os signos convencionais máis usuais que poden aparecer nel.


e, identifica os seus elementos e explica as características das principais paisaxes de España valorando a súa diversidade.

Favorece o desenvolvemento sostible e o consumo responsable.

elementos do contexto con dimensións, proporcións, cores e tamaños axeitados.



Expresa ideas, pensamentos, opinións, sentimentos e emocións con claridade.

sociocomunicativas: escoita activa, espera de quendas, participación respectuosa, adecuación á intervención da persoa interlo


o do material.

achegas nos debates e recoñecendo a cooperación e o diálogo como principios básicos do


translación terrestre, o eixe do xiro e os polos xeográficos, asocia as estacións do ano ao seu efecto combinado e calcula os fusos horarios.

onais máis usuais que poden aparecer nel.

amas de distintos territorios de España e relacionándoos co clima ao

e, identifica os seus elementos e explica as características das principais paisaxes de España valorando a súa diversidade.

formalidade dos contextos nos que produce o seu discurso: debates, exposicións planificadas, conversas.

sociocomunicativas: escoita activa, espera de quendas, participación respectuosa, adecuación á intervención da persoa interlocutora e normas básicas de cortesía.


61


5º LC 5º-LCB1.3.3 - Participa activamente nas tarefas de aula, cooperando en situación

5º LC 5º-LCB1.5.1 - Comprende de forma global a información xeral de textos orais de uso habitual, do ámbito escolar e social, identifica o tema

5º LC 5º-LCB1.5.2 - Recoñece a tipoloxía de textos orais atendendo á forma da mensaxe (descritivos, narrativos, dialogados, expositivos e argumentativos) e a súa intenciprescritivos e persuasivos).



5º LC 5º-LCB1.7.1 - Elabora comprensiblemente textos orais do ámbito escolar e social e de diferente tipoloxía, seguindo unha secuencia lineal, adecuados

5º LC 5º-LCB1.7.2 - Organiza e planifica o discurso axeitándose aos diferentes modos discursivos(narr

5º LC 5º-LCB1.8.1 - Emprega de xeito efectivo a linguaxe oral para comunicarse e aprender: escoita activa, recollida de datos, pregunta e repregu


5º LC 5º-LCB1.8.3 - Participa en debates explicando as súas opinións e ideas, emitindo xuízos persoais


5º LC 5º-LCB1.9.3 - Realiza entrevistas e reportaxes sobre temas de

5º LC 5º-LCB2.1.3 - Comprende información global e específica en textos de diferente tipoloxía do ámbito escolar e social:

5º LC 5º-LCB2.1.4 - Resume textos lidos de diferente tipoloxía e adecuados a súa idade, reflectindo a

5º LC 5º-LCB2.2.1 - Utiliza o título e as ilustracións para activar coñecementos previos sobre o tema, axudándose deles para acceder máis doadame

5º LC 5º-LCB2.2.3 - Identifica as palabras clave dun texto.


Comprende de forma global a información xeral de textos orais de uso habitual, do ámbito escolar e social, identifica o tema e selecciona as ideas principais

textos orais atendendo á forma da mensaxe (descritivos, narrativos, dialogados, expositivos e argumentativos) e a súa intenci

levar a cabo diversas actividades en situación de aprendizaxe individual ou colectivo.

Reproduce de memoria breves textos literarios ou non literarios e propios, axeitados aos seus gustos e intereses..

comprensiblemente textos orais do ámbito escolar e social e de diferente tipoloxía, seguindo unha secuencia lineal, adecuados



Participa en enquisas e entrevistas, asegurándose mediante preguntas adecuadas, da comprensión propia e por parte da persoa interlocutora.




Comprende información global e específica en textos de diferente tipoloxía do ámbito escolar e social:

Resume textos lidos de diferente tipoloxía e adecuados a súa idade, reflectindo a estrutura e destacando as ideas principais.

Utiliza o título e as ilustracións para activar coñecementos previos sobre o tema, axudándose deles para acceder máis doadamente ao contido dun texto.

palabras clave dun texto.

e selecciona as ideas principais

textos orais atendendo á forma da mensaxe (descritivos, narrativos, dialogados, expositivos e argumentativos) e a súa intención comunicativa (informativos, literarios,

ao nivel e imitando modelos

nta, para obter información e verificar a comprensión.

nterlocutora.

fundamentados sobre os temas e coa profundidade propia da súa idade.

nte ao contido dun texto.

62


5º LC 5º-LCB2.2.4 - Formula hipóteses sobre o contido do texto a partir do título e das ilustracións e esquemas que o acompañan.

5º LC 5º-LCB2.2.5 - Relaciona a información contida nos gráficos e ilustracións e a relaciona coa

5º LC 5º-LCB2.2.6 - Interpreta mapas conceptuais sinxelos.


5º LC 5º-LCB2.3.2 - Le voluntariamente en función dos seus gustos e


5º LC 5º-LCB2.4.2 - Localiza na biblioteca de aula e centro lecturas axeitadas ao seu gusto persoal e intereses, aplicando as normas básicas de funcionamento da mesma.

5º LC 5º-LCB2.4.3 - Identifica o argumento de lecturas realizadas dando conta dalgunhas referencias bibliográficas: autor ou autora, xénero.


5º LC 5º-LCB2.6.1 - Identifica a intención comunicativa de textos xornalísticos e publicitarios. Diferenza entre información e publicidade.

5º LC 5º-LCB2.7.1 - Utiliza as Tecnoloxías da Información e Comunicación para a procura e tratamento guiado da información.

5º LC 5º-LCB3.1.1 - Escribe, en diferentes soportes, textos sinxelos propios da vida cotiá e do ámbito social e escolar, atendendo á a súa intención comunicativa (informativos, literarios, prescritivos e persuasivos): diarios, cartas, correos electrónicos, npublicitarios, regulamentos, receitas, instrucións, normas...

5º LC 5º-LCB3.1.2 - Escribe textos organizando as ideas con cohesión básica e respectando as normas gramaticais e ortográficas.


5º LC 5º-LCB3.1.5 - Presenta un informe, utilizando soporte papel e conclusións.

5º LC 5º-LCB3.1.6 - Presenta os seus textos con caligrafía clara e limpeza.

Formula hipóteses sobre o contido do texto a partir do título e das ilustracións e esquemas que o acompañan.


Interpreta mapas conceptuais sinxelos.


Le voluntariamente en función dos seus gustos e finalidade persoal.


centro lecturas axeitadas ao seu gusto persoal e intereses, aplicando as normas básicas de funcionamento da mesma.



Identifica a intención comunicativa de textos xornalísticos e publicitarios. Diferenza entre información e publicidade.

Utiliza as Tecnoloxías da Información e Comunicación para a procura e tratamento guiado da información.

Escribe, en diferentes soportes, textos sinxelos propios da vida cotiá e do ámbito social e escolar, atendendo á forma da mensaxe (descritivos, narrativos, dialogados, expositivos e argumentativos) e a súa intención comunicativa (informativos, literarios, prescritivos e persuasivos): diarios, cartas, correos electrónicos, noticias, contos, folletos informativos e litpublicitarios, regulamentos, receitas, instrucións, normas...

Escribe textos organizando as ideas con cohesión básica e respectando as normas gramaticais e ortográficas.


Presenta un informe, utilizando soporte papel e informático, sobre situacións sinxelas, recollendo información de diferentes fontes (directas, libros, Internet), seguindo un

Presenta os seus textos con caligrafía clara e limpeza.


centro lecturas axeitadas ao seu gusto persoal e intereses, aplicando as normas básicas de funcionamento da mesma.

forma da mensaxe (descritivos, narrativos, dialogados, expositivos e argumentativos) e oticias, contos, folletos informativos e literarios, narracións, textos científicos, anuncios


informático, sobre situacións sinxelas, recollendo información de diferentes fontes (directas, libros, Internet), seguindo un plan de traballo e expresando

63


5º LC 5º-LCB3.3.3 - Emprega, de xeito guiado e seguindo modelos, estratexias de planificación, procura e selección da información: tomar notas, e

5º LC 5º-LCB3.3.4 - Redacta o texto e revísao para melloralo, utilizando borradores que amosan: a xeración e selección de ideas, a revisión ortográfica e da secuencia coherente

5º LC 5º-LCB3.3.5 - Amosa na evolución dos seus escritos interese e esforzo por escribir correctamente de forma

5º LC 5º-LCB3.4.1 - Utiliza habitualmente o dicionario,en diferentes soportes, no proceso de escritura.

5º LC 5º-LCB3.5.1 - Elabora gráficas a partir de datos seleccionados e organizados procedentes de diferentes textos (libros de consulta,

5º LC 5º-LCB3.5.2 - Elabora con creatividade textos do seu interese: contos, anuncios, rimas, cancións, cómics, carteis facendo ilustracións e bupresentación.


5º LC 5º-LCB3.8.1 - Produce os textos establecidos no plan de escritura axeitados á súa idade e nivel.

5º LC 5º-LCB4.3.1 - Coñece a estrutura do dicionario e úsao, en diferentes soportes para buscar o significado de calquera palabra (derivados, sin

5º LC 5º-LCB4.3.2 - Selecciona a acepción correcta segundo o contexto de entre as varias que lle ofrece o dicionario.


5º LC 5º-LCB5.2.2 - Interpreta a linguaxe figurada, en textos literarios.


5º LC 5º-LCB5.5.1 - Realiza dramatizacións individualmente e en grupo de textos literarios axeitados á súa idade ou de produción propia.


5º LC 5º-LCB5.6.1 - Realiza dramatizacións individualmente e en grupo de textos literarios axeitados á súa idade.


melloralo, utilizando borradores que amosan: a xeración e selección de ideas, a revisión ortográfica e da secuencia coherente


Utiliza habitualmente o dicionario,en diferentes soportes, no proceso de escritura.

Elabora gráficas a partir de datos seleccionados e organizados procedentes de diferentes textos (libros de consulta, xornais, revistas etc.)



plan de escritura axeitados á súa idade e nivel.

Coñece a estrutura do dicionario e úsao, en diferentes soportes para buscar o significado de calquera palabra (derivados, sinónimos etc.).

correcta segundo o contexto de entre as varias que lle ofrece o dicionario.


Interpreta a linguaxe figurada, en textos literarios.


individualmente e en grupo de textos literarios axeitados á súa idade ou de produción propia.


individualmente e en grupo de textos literarios axeitados á súa idade.

laborar esquemas, guións, borradores e mapas conceptuais.

melloralo, utilizando borradores que amosan: a xeración e selección de ideas, a revisión ortográfica e da secuencia coherente do escrito.

xornais, revistas etc.)

scando imaxes dixitais para facilitar a súa comprensión ou mellorar a súa


ónimos etc.).


64


5º LG 5º-LG-B1.1.1 - Comprende as ideas principais dun texto oral sinxelo, procedentes da radio, da televisión ou de internet, identifica o tema e

5º LG 5º-LGB1.10.1 - Amosa respecto ás ideas dos e das demais e contribúe ao traballo en grupo.


5º LG 5º-LGB1.2.1 - Accede a documentos audiovisuais e dixitais, para obter, seleccionar e clasificar, con certa autonomía, a información relevante e necesaria para os medios de comunicación como instrumento de aprendizaxe.


5º LG 5º-LGB1.4.1 - Participa axeitadamente nunha conversa entre iguais, comprendendo o que di o interlocutor e intervindo coas propostas propias

5º LG 5º-LGB1.4.2 - Sigue unha exposición da clase e extrae, de xeito global, as ideas máis destacadas.





5º LG 5º-LGB1.7.1 - Planifica e elabora un discurso oral coherente, sen contradicións nin repeticións innecesarias, utilizando un vocabulario ade



5º LG 5º-LGB2.1.3 - Busca, localiza e selecciona información concreta dun texto


Comprende as ideas principais dun texto oral sinxelo, procedentes da radio, da televisión ou de internet, identifica o tema e elabora un resumo.



audiovisuais e dixitais, para obter, seleccionar e clasificar, con certa autonomía, a información relevante e necesaria para os medios de comunicación como instrumento de aprendizaxe.



Sigue unha exposición da clase e extrae, de xeito global, as ideas máis destacadas.

Iníciase na elaboración de pequenas exposicións orais na aula adecuando o discurso ás diferentes necesidades comunicativas (narrar,

Participa activamente no traballo en grupo, así como nos debates.


conversa formulando e contestando preguntas.

Planifica e elabora un discurso oral coherente, sen contradicións nin repeticións innecesarias, utilizando un vocabulario adecuado á súa idade.

propios dos medios de comunicación.


Busca, localiza e selecciona información concreta dun texto sinxelo, deducindo o significado de palabras e expresións polo contexto.


elabora un resumo.

audiovisuais e dixitais, para obter, seleccionar e clasificar, con certa autonomía, a información relevante e necesaria para realizar traballos ou completar información, valorando


cuado á súa idade.

65


5º LG 5º-LGB2.1.6 - Identifica o punto de vista do autor ou autora e diferencia,


5º LG 5º-LGB2.1.8 - Fai unha lectura rápida, selectiva ou integral




5º LG 5º-LGB2.3.1 - Realiza o subliñado das ideas principais dun texto sinxelo

5º LG 5º-LGB2.3.2 - Esquematiza as ideas dun texto sinxelo, indicando as ideas principais e secundarias.

5º LG 5º-LGB2.3.3 - Realiza o resumo dun texto sinxelo.

5º LG 5º-LGB2.4.1 - Deduce o posible contido dun texto sinxelo antes de lelo, axudándose


5º LG 5º-LGB2.5.1 - Utiliza as tecnoloxías da información para localizar e seleccionar a información nun texto


5º LG 5º-LGB2.6.1 - Realiza diferentes tipos de lectura en función de cada texto: de investigación, de aprendizaxe, de gozo persoal

5º LG 5º-LGB2.7.1 - Descodifica con precisión e rapidez as palabras.

5º LG 5º-LGB2.7.4 - Le en voz alta adaptándose ao interese do auditorio: gozar escoitando, obter nova información...

Identifica o punto de vista do autor ou autora e diferencia, de maneira xeral, información, opinión e publicidade de carácter bastante evidente.






Realiza o subliñado das ideas principais dun texto sinxelo.

Esquematiza as ideas dun texto sinxelo, indicando as ideas principais e secundarias.






Descodifica con precisión e rapidez as palabras.

Le en voz alta adaptándose ao interese do auditorio: gozar escoitando, obter nova información...

de maneira xeral, información, opinión e publicidade de carácter bastante evidente.


ou de resolución de problemas.

66


5º LG 5º-LGB2.8.1 - Usa a biblioteca de aula con certa autonomía, para obter datos e informacións, e colabora no seu coidado e mellora.


5º LG 5º-LGB2.8.3 - Usa as bibliotecas virtuais, para obter datos e informacións, con certa autonomía.


5º LG 5º-LGB3.1.1 - Planifica a elaboración do texto, antes de


5º LG 5º-LGB3.1.3 - Utiliza os signos de puntuación (punto, coma, punto e coma, dous puntos, puntos suspensivos, signos de exclamación e interrog



5º LG 5º-LGB3.2.1 - Elabora, en diferentes soportes, textos propios da vida cotiá e académica, imitando modelos: cartas e correos electrónicos, m


5º LG 5º-LGB3.2.3 - Crea diferentes tipos de textos (narrativos, expositivos, descritivos ou argumentativos) se

5º LG 5º-LGB3.2.5 - Resume o contido de textos sinxelos propios do ámbito da vida persoal ou familiar ou dos medios de comunicación.

5º LG 5º-LGB3.3.1 - Elabora textos escritos propios do ámbito académico (cuestionarios, resumos, descricións, explicacións...) para obter, organizar e comunicar

5º LG 5º-LGB3.4.1 - Elabora textos sinxelos que combinan a linguaxe verbal e non verbal: carteis publicitarios,


de aula con certa autonomía, para obter datos e informacións, e colabora no seu coidado e mellora.








dicionario durante a elaboración de textos.

Elabora, en diferentes soportes, textos propios da vida cotiá e académica, imitando modelos: cartas e correos electrónicos, mensaxes curtas, normas, notas e invitacións


Crea diferentes tipos de textos (narrativos, expositivos, descritivos ou argumentativos) seguindo un guión establecido e adaptando a linguaxe ás características de cada xénero.


escritos propios do ámbito académico (cuestionarios, resumos, descricións, explicacións...) para obter, organizar e comunicar



comezar a escribir, xerando ideas, seleccionando e estruturando a información, mediante notas, esquemas ou guións.

ensaxes curtas, normas, notas e invitacións

rios moi sinxelos.

guindo un guión establecido e adaptando a linguaxe ás características de cada xénero.

escritos propios do ámbito académico (cuestionarios, resumos, descricións, explicacións...) para obter, organizar e comunicar información.

anuncios, cómic, contos, poemas, cancións e anécdotas.

67



5º LG 5º-LGB3.5.1 - Busca e selecciona información en diferentes



5º LG 5º-LGB3.7.1 - Coida a presentación dos textos seguindo as normas básicas de calquera soporte.

5º LG 5º-LGB4.1.1 - Recoñece as diferentes categorías gramaticais pola súa función na lingua: substantiv

5º LG 5º-LGB4.1.2 - Conxuga e usa con corrección as formas verbais persoais e non persoais dos verbos.

5º LG 5º-LGB4.1.3 - Diferencia as sílabas que conforman cada palabra, diferenciando a

5º LG 5º-LGB4.1.4 - Identifica e clasifica os diferentes tipos de enunciado: declarativo, interrogativo, exclamativo, imperativo.

5º LG 5º-LGB4.1.5 - Recoñece as oracións simples, comprende o seu significado, utiliza complementos do nome.

5º LG 5º-LGB4.4.1 - Usa diversos conectores básicos entre oracións: causa, consecuencia, finalidade, contradición...

5º LG 5º-LGB4.4.2 - Recoñece determinados procesos de cohesión nos textos: anáfora, sinónimos...

5º LG 5º-LGB4.5.1 - Identifica, en oracións sinxelas, o papel semántico do suxeito..

5º LG 5º-LGB4.5.2 - Recoñece se a oración é activa ou pasiva e é quen

5º LG 5º-LGB4.6.1 - Transforma un texto sinxelo narrativo de estilo directo noutro de estilo indirecto.

5º LG 5º-LGB4.7.1 - Usa axeitadamente o dicionario en papel ou dixital para buscar calquera palabra,





Coida a presentación dos textos seguindo as normas básicas de presentación establecidas: marxes, disposición no papel, limpeza, calidade caligráfica, separación entre parágrafos, interliñ

Recoñece as diferentes categorías gramaticais pola súa función na lingua: substantivo, artigo, pronome, adxectivo, adverbio, verbo e preposición.

Conxuga e usa con corrección as formas verbais persoais e non persoais dos verbos.

Diferencia as sílabas que conforman cada palabra, diferenciando a sílaba tónica das átonas.

Identifica e clasifica os diferentes tipos de enunciado: declarativo, interrogativo, exclamativo, imperativo.

Recoñece as oracións simples, comprende o seu significado, utiliza correctamente a concordancia de xénero e número e identifica o verbo e os seus complementos: o suxeito, así como os

Usa diversos conectores básicos entre oracións: causa, consecuencia, finalidade, contradición...

Recoñece determinados procesos de cohesión nos textos: anáfora, sinónimos...

Identifica, en oracións sinxelas, o papel semántico do suxeito..

Recoñece se a oración é activa ou pasiva e é quen de facer a transformación dunha noutra.

Transforma un texto sinxelo narrativo de estilo directo noutro de estilo indirecto.

Usa axeitadamente o dicionario en papel ou dixital para buscar calquera palabra, seleccionando a acepción precisa segundo cada contexto e como consulta ortográfica.

presentación establecidas: marxes, disposición no papel, limpeza, calidade caligráfica, separación entre parágrafos, interliñado? en

o, artigo, pronome, adxectivo, adverbio, verbo e preposición.

correctamente a concordancia de xénero e número e identifica o verbo e os seus complementos: o suxeito, así como os

seleccionando a acepción precisa segundo cada contexto e como consulta ortográfica.

68


5º LG 5º-LGB4.7.2 - Recoñece e crea palabras derivadas (prefixación e sufixación) e compostas, identificando e formando familias de palabras.

5º LG 5º-LGB4.7.3 - Recoñece e usa sinónimos, antónimos, homónimos, palabras polisémicas de uso frecuente, frases feitas, siglas e abreviaturas.

5º LG 5º-LGB5.1.1 - Escoita, memoriza, e reproduce textos procedentes da literatura popular oral galega (refráns, adiviñas, lendas,

5º LG 5º-LGB5.3.3 - Identifica e emprega algunhas figuras literarias: comparacións, personificacións, hipérboles e xogos de palabras.

5º MT 5º-MTB1.1.1 - Identifica patróns, regularidades e leis matemáticas en situacións de cambio, en contextos numéricos, xeométricos e funcionais.

5º MT 5º-MTB1.2.1 - Realiza estimacións sobre os resultados esperados e contrasta a súa validez valorando as vantaxes e os inconvenientes do seu

5º MT 5º-MTB1.3.1 - Distingue entre problemas e exercicios e aplica as estratexias idóneas para cada caso.

5º MT 5º-MTB1.3.2 - Iniciase na formulación de preguntas e na busca de respostas apropiadas, tanto no estudo dos conceptos coma na resolución

5º MT 5º-MTB1.4.1 - Toma decisións nos procesos de resolucións de problemas valorando as consecuencias destas e a súa conveniencia pola súa sinxe

5º MT 5º-MTB1.5.1 - Iníciase na reflexión sobre os problemas resoltos e os

5º MT 5º-MTB2.1.2 - Le, escribe e ordena en textos numéricos e da vida cotiá, números (naturais, fraccións e decimais ata as milésimas), utilizanunha das súas cifras.

5º MT 5º-MTB2.2.1 - Interpreta en textos numéricos e da vida cotiá, números (naturais, fraccións e decimais ata as milésimas), utilizando razoamesúas cifras.

5º MT 5º-MTB2.4.3 - Estima e comproba resultados mediante diferentes estratexias.

5º MT 5º-MTB2.6.1 - Emprega e automatiza algoritmos estándar de suma, resta, multiplicación e división con situacións cotiás.

5º MT 5º-MTB2.6.8 - Elabora e emprega estratexias de cálculo mental.

5º MT 5º-MTB2.6.9 - Estima e redondea o resultado de un cálculo

Recoñece e crea palabras derivadas (prefixación e sufixación) e compostas, identificando e formando familias de palabras.

e usa sinónimos, antónimos, homónimos, palabras polisémicas de uso frecuente, frases feitas, siglas e abreviaturas.

Escoita, memoriza, e reproduce textos procedentes da literatura popular oral galega (refráns, adiviñas, lendas, contos, poemas, conxuros, ditos, cantigas) e da literatura galega en xeral.


regularidades e leis matemáticas en situacións de cambio, en contextos numéricos, xeométricos e funcionais.

Realiza estimacións sobre os resultados esperados e contrasta a súa validez valorando as vantaxes e os inconvenientes do seu uso.


Iniciase na formulación de preguntas e na busca de respostas apropiadas, tanto no estudo dos conceptos coma na resolución de problemas.


Iníciase na reflexión sobre os problemas resoltos e os procesos desenvoltos, valorando as ideas claves, aprendendo para situacións futuras semellantes.


Interpreta en textos numéricos e da vida cotiá, números (naturais, fraccións e decimais ata as milésimas), utilizando razoamentos apropiados e

Estima e comproba resultados mediante diferentes estratexias.

Emprega e automatiza algoritmos estándar de suma, resta, multiplicación e división con distintos tipos de números, en comprobación de resultados en contextos de resolución de problemas e en

Elabora e emprega estratexias de cálculo mental.

Estima e redondea o resultado de un cálculo valorando a resposta.

contos, poemas, conxuros, ditos, cantigas) e da literatura galega en xeral.

de problemas.

leza e utilidade.

procesos desenvoltos, valorando as ideas claves, aprendendo para situacións futuras semellantes.

razoamentos apropiados e interpretando o valor de posición de cada

ntos apropiados e interpretando o valor de posición de cada unha das

distintos tipos de números, en comprobación de resultados en contextos de resolución de problemas e en

69


5º MT 5º-MTB2.7.1 - Resolve problemas que impliquen o dominio dos contidos traballados, empregando estratexias heurísticas, de razoamento (clasifcreando conxecturas, construíndo, argumentando e tomando decisións, valorando as súas consecuencias e a conveniencia do seu uso.

5º MT 5º-MTB2.7.2 - Reflexiona sobre o procedemento aplicado á resolución de problemas: revisando as operacións empregadas, as unidades dos buscando outras formas de resolvelo.

5º MT 5º-MTB3.1.1 - Estima lonxitudes, capacidades, masas e superficies; elixindo a unidade e os instrumentos máis axeitados para medir e expresaestratexia utilizada.

5º MT 5º-MTB3.1.2 - Mide con instrumentos, utilizando estratexias e unidades convencionais e non convencionais, elixindo a unidade máis axeitada para a expresión dunha


5º MT 5º-MTB4.2.2 - Aplica os conceptos de perímetro e superficie de figuras para a realización de cálculos sobre planos e espazos reais e para i

5º MT 5º-MTB4.4.1 - Resolve problemas xeométricos que impliquen dominio dos contidos traballados, utilizando estratexias heurísticas de razoamentcontrarios), creando conxecturas, construíndo, argumentando, e toman

5º MT 5º-MTB4.4.2 - Reflexiona sobre o proceso de resolución de problemas revisando as operacións utilizadas, as unidades dos resultados, comprobformas de resolvelo

5º MT 5º-MTB5.1.1 - Aplica de forma intuitiva a situacións familiares as medidas de centralización: a media aritmética, a moda e o rango.

5º MT 5º-MTB5.1.2 - Realiza e interpreta gráficos moi sinxelos: diagramas de barras, poligonais e sectoriais, con datos obtidos de situacións moi próximas.

5º MT 5º-MTB5.2.1 - Realiza análise crítica e argumentada sobre as informacións que se presentan mediante gráficas estatísticas.

5º MT 5º-MTB5.3.2 - Realiza conxecturas e estimacións sobre algúns xogos (moedas, dados, cartas, loterías).


5º MT 5º-MTB5.4.2 - Reflexiona sobre o proceso de resolución de problemas revisando as operacións utilizadas, as unidades dos resultados, comprobando e interpretando aformas de resolvelo.

5º VSC 5º-VSCB1.2.1 - Utiliza, de xeito guiado, estratexias de


Resolve problemas que impliquen o dominio dos contidos traballados, empregando estratexias heurísticas, de razoamento (clasificación, recoñecemento das relacións, uso de exemplos contrarios), construíndo, argumentando e tomando decisións, valorando as súas consecuencias e a conveniencia do seu uso.

Reflexiona sobre o procedemento aplicado á resolución de problemas: revisando as operacións empregadas, as unidades dos resultados, comprobando e interpretando as solucións no contexto e

Estima lonxitudes, capacidades, masas e superficies; elixindo a unidade e os instrumentos máis axeitados para medir e expresar unha medida, explicando de forma oral o proceso seguido e a

utilizando estratexias e unidades convencionais e non convencionais, elixindo a unidade máis axeitada para a expresión dunha


Aplica os conceptos de perímetro e superficie de figuras para a realización de cálculos sobre planos e espazos reais e para interpretar situacións da vida diaria.


Reflexiona sobre o proceso de resolución de problemas revisando as operacións utilizadas, as unidades dos resultados, comprobando e interpretando as

Aplica de forma intuitiva a situacións familiares as medidas de centralización: a media aritmética, a moda e o rango.

sinxelos: diagramas de barras, poligonais e sectoriais, con datos obtidos de situacións moi próximas.


Realiza conxecturas e estimacións sobre algúns xogos (moedas, dados, cartas, loterías).

Resolve problemas que impliquen dominio dos contidos propios da estatística e probabilidade, utilizando estratexias heurísticas, de razoamento exemplos contrarios), creando conxecturas, construíndo, argumentando e tomando decisións, valorando as consecuencias destas e a conveniencia da súa utilización.

ceso de resolución de problemas revisando as operacións utilizadas, as unidades dos resultados, comprobando e interpretando a

Utiliza, de xeito guiado, estratexias de reestruturación cognitiva.

Realiza unha autoavaliación responsable da execución das tarefas, expresando propostas de mellora.


resultados, comprobando e interpretando as solucións no contexto e

r unha medida, explicando de forma oral o proceso seguido e a

utilizando estratexias e unidades convencionais e non convencionais, elixindo a unidade máis axeitada para a expresión dunha medida.


nterpretar situacións da vida diaria.

o (clasificación, recoñecemento das relacións, uso de exemplos do decisións, valorando as súas consecuencias e a conveniencia da súa utilización.

ando e interpretando as solucións no contexto e propoñendo outras


ceso de resolución de problemas revisando as operacións utilizadas, as unidades dos resultados, comprobando e interpretando as solucións no contexto e propoñendo outras

70







5º VSC 5º-VSCB3.15.3 - Investiga sobre as principais causas dos accidentes de tráfico coa axuda das


5º VSC 5º-VSCB3.2.1 - Amosa boa disposición para ofrecer e recibir


5º VSC 5º-VSCB3.5.1 - Razoa o sentido da responsabilidade social e da xustiza social.

Sabe facer fronte á incerteza, ao medo ou ao fracaso.

a comunicación verbal en relación coa non verbal en exposicións orais e debates.

Colabora en proxectos grupais escoitando activamente, demostrando interese polas outras persoas.

características da relación da amizade.




Amosa boa disposición para ofrecer e recibir axuda para a aprendizaxe.


Razoa o sentido da responsabilidade social e da xustiza social.


71

PROGRAMACIÓN 5º - EDUCACIÓN PRIMARIA

PERFIL COMPETENCIAL

Competencia Clave: Sentido de iniciativa e espírito emprendedor

Nivel Área



5º CN 5º-CNB1.2.1 - Manifesta autonomía na planificación e execución de accións e tarefas e ten iniciativa na toma de decisións.


5º CN 5º-CNB1.4.1 - Realiza proxectos, experiencias sinxelas e pequenas investigacións formulando problemas, enunciando hipóteses, seleccionando comunicando os resultados.

5º CN 5º-CNB1.4.2 - Presenta un informe, de forma oral ou escrita, empregando soportes variados, recollendo información de diferentes fontes (dirrealización de proxectos, experiencias sinxelas e pequenas investigacións.


5º CN 5º-CNB5.1.1 - Observa e identifica os elementos dun circuíto eléctrico e constrúe un.

5º CS 5º-CSB1.1.2 - Manifesta autonomía na planificación e execución de accións e tarefas, ten iniciativa na toma de decisións e asume responsabi

5º EM 5º-EMB3.3.1 - Planifica a coreografía de acordo coa estrutura musical dada.

5º EP 5º-EPB1.1.1 - Recoñece as imaxes fixas e en movemento e clasifícaas

5º EP 5º-EPB1.1.2 - Debuxa aspectos da vida cotiá.

5º EP 5º-EPB2.1.1 - Realiza composicións que transmitan emocións e sensacións básicas, utilizando distintos elementos e recursos para os axustar

Sentido de iniciativa e espírito emprendedor

Estándares

Busca, selecciona e organiza información concreta e relevante, analízaa, obtén conclusións, elabora informes e comunica os resultados en diferentes soportes.




Realiza proxectos, experiencias sinxelas e pequenas investigacións formulando problemas, enunciando hipóteses, seleccionando o material necesario, realizando, extraendo conclusións e

Presenta un informe, de forma oral ou escrita, empregando soportes variados, recollendo información de diferentes fontes (directas, libros, internet) cando traballa de forma individual ou en equipo na nxelas e pequenas investigacións.


Observa e identifica os elementos dun circuíto eléctrico e constrúe un.

Manifesta autonomía na planificación e execución de accións e tarefas, ten iniciativa na toma de decisións e asume responsabilidades.

Planifica a coreografía de acordo coa estrutura musical dada.

Recoñece as imaxes fixas e en movemento e clasifícaas

Realiza composicións que transmitan emocións e sensacións básicas, utilizando distintos elementos e recursos para os axustar ás necesidades.


o material necesario, realizando, extraendo conclusións e

ectas, libros, internet) cando traballa de forma individual ou en equipo na


ás necesidades.

72


5º EP 5º-EPB2.1.2 - Busca un cartel e confecciona o seu propio anuncio.

5º EP 5º-EPB2.3.6 - Constrúe obxectos tridimensionais.

5º EP 5º-EPB2.4.5 - Realiza imaxes humanas, animais e casas, partindo dun bosquexo.

5º LC 5º-LCB1.3.2 - Participa activamente e con coherencia na secuencia das súas ideas en diversas situacións de comunicación: das tecnoloxías da información e comunicación.

5º LC 5º-LCB1.3.3 - Participa activamente nas tarefas de aula, cooperando en situación de aprendizaxe compartida.


5º LC 5º-LCB1.7.1 - Elabora comprensiblemente textos orais do ámbito escolar e social e de diferente tipoloxía, seguindo unha secuencia lineal, a

5º LC 5º-LCB1.7.2 - Organiza e planifica o discurso axeitándose aos diferentes modos discursivos(narrar, expoñer, describir, informarse, dialogar

5º LC 5º-LCB1.8.1 - Emprega de xeito efectivo a linguaxe oral para comunicarse e aprender: escoita activa, recolli



5º LC 5º-LCB1.9.3 - Realiza entrevistas e reportaxes sobre temas de interese, seguindo modelos.


5º LC 5º-LCB2.3.2 - Le voluntariamente en función dos seus gustos e finalidade persoal.

5º LC 5º-LCB2.4.2 - Localiza na biblioteca de aula e centro lecturas axeitadas ao seu gusto persoal e intereses, aplicando as normas básicas de f

5º LC 5º-LCB2.4.3 - Identifica o argumento de lecturas realizadas dando conta dalgunhas referencias bibliográficas: autor ou autora, xénero.

Busca un cartel e confecciona o seu propio anuncio.

Realiza imaxes humanas, animais e casas, partindo dun bosquexo.




Elabora comprensiblemente textos orais do ámbito escolar e social e de diferente tipoloxía, seguindo unha secuencia lineal, adecuados ao nivel e imitando modelos



Participa en enquisas e entrevistas, asegurándose mediante preguntas adecuadas, da comprensión propia e por parte da persoa interlocutora.




Le voluntariamente en función dos seus gustos e finalidade persoal.




decuados ao nivel e imitando modelos

da de datos, pregunta e repregunta, para obter información e verificar a comprensión.

nterlocutora.


uncionamento da mesma.

73



5º LC 5º-LCB3.1.3 - Escribe, de forma creativa, diferentes tipos de textos adecuando a linguaxe ás características do xénero.


5º LC 5º-LCB3.1.5 - Presenta un informe, utilizando soporte papel e informático, sobre situacións sinxelas, recollendo información de diferentes conclusións.

5º LC 5º-LCB3.3.3 - Emprega, de xeito guiado e seguindo modelos, estratexias de planificación, procura e selección da información: tomar notas, elabo

5º LC 5º-LCB3.3.4 - Redacta o texto e revísao para melloralo, utilizando borradores que amosan: a xeración e selección de ideas, a revisión ortog

5º LC 5º-LCB3.3.5 - Amosa na evolución dos seus escritos interese e esforzo por escribir correctamente de forma persoal.

5º LC 5º-LCB3.5.2 - Elabora con creatividade textos do seu interese: contos, anuncios, rimas, cancións, cómics, carteis facendo ilustraciónspresentación.


5º LG 5º-LGB1.10.1 - Amosa respecto ás ideas dos e das demais e contribúe ao traballo en grupo.






5º LG 5º-LGB2.1.3 - Busca, localiza e selecciona información concreta dun texto sinxelo, deducindo o significado de palabras e expresións polo co


Escribe, de forma creativa, diferentes tipos de textos adecuando a linguaxe ás características do xénero.


Presenta un informe, utilizando soporte papel e informático, sobre situacións sinxelas, recollendo información de diferentes fontes (directas, libros, Internet), seguindo un plan de traballo e expresando

ega, de xeito guiado e seguindo modelos, estratexias de planificación, procura e selección da información: tomar notas, elaborar esquemas, guións, borradores e mapas conceptuais.

Redacta o texto e revísao para melloralo, utilizando borradores que amosan: a xeración e selección de ideas, a revisión ortográfica e da secuencia coherente do escrito.







Iníciase na elaboración de pequenas exposicións orais na aula adecuando o discurso ás diferentes necesidades comunicativas (narrar, describir e expoñer), utilizando o dicionario se é preciso.

allo en grupo, así como nos debates.


Busca, localiza e selecciona información concreta dun texto sinxelo, deducindo o significado de palabras e expresións polo contexto.


fontes (directas, libros, Internet), seguindo un plan de traballo e expresando

rar esquemas, guións, borradores e mapas conceptuais.

ráfica e da secuencia coherente do escrito.

e buscando imaxes dixitais para facilitar a súa comprensión ou mellorar a súa


74




5º LG 5º-LGB2.1.8 - Fai unha lectura rápida, selectiva ou integral en función das necesidades de cada momento.



5º LG 5º-LGB2.4.1 - Deduce o posible contido dun texto sinxelo antes de lelo, axudándose do título e as ilustracións.



5º LG 5º-LGB2.6.1 - Realiza diferentes tipos de lectura en función de cada texto: de investigación, de aprendizaxe, de gozo persoal ou de resoluc

5º LG 5º-LGB3.1.1 - Planifica a elaboración do texto, antes de comezar a escribir, xerando ideas, seleccionando e estruturando a información, med


5º LG 5º-LGB3.1.3 - Utiliza os signos de puntuación (punto, coma, punto e coma, dous puntos, puntos suspensivos, signos de exclamación e interrog



5º LG 5º-LGB3.3.1 - Elabora textos escritos propios do ámbito académico (cuestionarios, resumos, descricións, explicacións...) para obter, organi















Usa o dicionario durante a elaboración de textos.

Elabora textos escritos propios do ámbito académico (cuestionarios, resumos, descricións, explicacións...) para obter, organizar e comunicar información.



ión de problemas.

iante notas, esquemas ou guións.

zar e comunicar información.


75









5º MT 5º-MTB1.3.1 - Distingue entre problemas e exercicios e aplica as estratexias idóneas para cada caso.

5º MT 5º-MTB1.4.1 - Toma decisións nos procesos de resolucións de problemas valorando as consecuencias destas e a súa conveniencia pola súa sinxe

5º MT 5º-MTB1.5.1 - Iníciase na reflexión sobre os problemas resoltos e os procesos desenvoltos, valorando as ideas claves, aprendendo para situa

5º MT 5º-MTB2.7.1 - Resolve problemas que impliquen o dominio dos contidos traballados, empregando estratexias heurísticas, de razoamento (clasifcreando conxecturas, construíndo, argumentando e t

5º MT 5º-MTB2.7.2 - Reflexiona sobre o procedemento aplicado á resolución de problemas: revisando as operacións empregadas, as unidades dos resulbuscando outras formas de resolvelo.


5º MT 5º-MTB4.4.1 - Resolve problemas xeométricos que impliquen dominio dos contidos traballados, utilizando estratexias heurísticas de razoamentcontrarios), creando conxecturas, construíndo, argumen


5º MT 5º-MTB5.4.2 - Reflexiona sobre o proceso de resolución de problemas revisando as operacións utilizadas, as unidades dos resultados, comprobformas de resolvelo.










Iníciase na reflexión sobre os problemas resoltos e os procesos desenvoltos, valorando as ideas claves, aprendendo para situacións futuras semellantes.


Reflexiona sobre o procedemento aplicado á resolución de problemas: revisando as operacións empregadas, as unidades dos resultados, comprobando e interpreta



Resolve problemas que impliquen dominio dos contidos propios da estatística e probabilidade, utilizando estratexias heurísticas, de razoamexemplos contrarios), creando conxecturas, construíndo, argumentando e tomando decisións, valorando as consecuencias destas e a conveniencia da súa utilización.

Reflexiona sobre o proceso de resolución de problemas revisando as operacións utilizadas, as unidades dos resultados, comprobando e interpretando as solucións no contexto e propoñendo outras

leza e utilidade.

cións futuras semellantes.


tados, comprobando e interpretando as solucións no contexto e


o (clasificación, recoñecemento das relacións, uso de exemplos tando, e tomando decisións, valorando as súas consecuencias e a conveniencia da súa utilización.


ando e interpretando as solucións no contexto e propoñendo outras

76


5º VSC 5º-VSCB1.1.1 - Actúa de forma respectable e digna.

5º VSC 5º-VSCB1.2.2 - Aplica o autocontrol á toma de decisión e á resolución de conflitos.

5º VSC 5º-VSCB1.2.3 - Expresa os seus sentimentos, necesidades e dereitos, á vez que respecta os dos e das demais nas actividades cooperativas.

5º VSC 5º-VSCB1.3.1 - Traballa en equipo valorando o esforzo individual e colectivo e asumindo compromisos para a consecución de obxectivos


5º VSC 5º-VSCB1.4.1 - Utiliza o pensamento creativo na análise de problemas e na formulación de propostas de actuación.


5º VSC 5º-VSCB1.5.1 - Identifica, define problemas sociais e cívicos e achega solucións potencialmente efectivas.

5º VSC 5º-VSCB1.6.1 - Identifica vantaxes e inconvenientes dunha posible solución antes de tomar unha decisión ética.







5º VSC 5º-VSCB2.8.1 - Forma parte activa das dinámicas do grupo

Actúa de forma respectable e digna.

Aplica o autocontrol á toma de decisión e á resolución de conflitos.


Traballa en equipo valorando o esforzo individual e colectivo e asumindo compromisos para a consecución de obxectivos

Realiza unha autoavaliación responsable da execución das tarefas, expresando propostas de mellora.

Utiliza o pensamento creativo na análise de problemas e na formulación de propostas de actuación.

Sabe facer fronte á incerteza, ao medo ou ao fracaso.

Identifica, define problemas sociais e cívicos e achega solucións potencialmente efectivas.

Identifica vantaxes e inconvenientes dunha posible solución antes de tomar unha decisión ética.



Colabora en proxectos grupais escoitando activamente, demostrando interese polas outras persoas.

Comparte sentimentos durante o diálogo

Realiza unha defensa tranquila e respectuosa das posicións persoais.

Forma parte activa das dinámicas do grupo

77


5º VSC 5º-VSCB2.8.2 - Establece e mantén relacións emocionais amigables, baseadas no intercambio de afecto e a confianza mutua.

5º VSC 5º-VSCB2.8.3 - Consegue a aceptación dos compañeiros e compañeiras.

5º VSC 5º-VSCB3.1.1 - Desenvolve proxectos e resolve problemas en colaboración.

5º VSC 5º-VSCB3.1.2 - Pon de manifesto unha actitude aberta cara aos demais compartindo puntos de vista e sentimentos durante a interacción social

5º VSC 5º-VSCB3.10.1 - Axuíza criticamente actitudes de falta de respecto á igualdade de oportunidades de homes e mulleres.

5º VSC 5º-VSCB3.10.2 - Colabora con persoas doutro sexo en diferentes situacións escolares.

5º VSC 5º-VSCB3.10.3 - Realiza diferentes tipos de actividades independentemente do seu sexo.

5º VSC 5º-VSCB3.11.3 - Participa no benestar da contorna próxima baseándose nos dereitos e deberes dos cidadáns e cidadás.

5º VSC 5º-VSCB3.13.1 - Analiza, explica e expón as causas e consecuencias da intervención humana no medio.


5º VSC 5º-VSCB3.15.1 - Colabora en campañas escolares sobre a importancia e a promoción do respecto das normas de educación viaria.


5º VSC 5º-VSCB3.16.3 - Explica as principais medidas que se poderían tomar para previr accide

5º VSC 5º-VSCB3.2.1 - Amosa boa disposición para ofrecer e recibir axuda para a aprendizaxe.


5º VSC 5º-VSCB3.4.1 - Resolve os conflitos de modo construtivo.

Establece e mantén relacións emocionais amigables, baseadas no intercambio de afecto e a confianza mutua.

Consegue a aceptación dos compañeiros e compañeiras.

Desenvolve proxectos e resolve problemas en colaboración.

Pon de manifesto unha actitude aberta cara aos demais compartindo puntos de vista e sentimentos durante a interacción social na aula.

Axuíza criticamente actitudes de falta de respecto á igualdade de oportunidades de homes e mulleres.

Colabora con persoas doutro sexo en diferentes situacións escolares.

Realiza diferentes tipos de actividades independentemente do seu sexo.

Participa no benestar da contorna próxima baseándose nos dereitos e deberes dos cidadáns e cidadás.

Analiza, explica e expón as causas e consecuencias da intervención humana no medio.


Colabora en campañas escolares sobre a importancia e a promoción do respecto das normas de educación viaria.



Amosa boa disposición para ofrecer e recibir axuda para a aprendizaxe.


Resolve os conflitos de modo construtivo.

na aula.


78


5º VSC 5º-VSCB3.4.2 - Sigue as fases da mediación en situacións reais e simulacións.

5º VSC 5º-VSCB3.4.4 - Analiza as emocións, sentimentos, posibles pensamentos e puntos de vista das partes en conflito.

5º VSC 5º-VSCB3.5.2 - Identifica e analiza criticamente desigualdades sociais.

5º VSC 5º-VSCB3.6.2 - É capaz de sensibilizar sobre causas altruístas realizando exposicións orais sobre o seu valor e cometidos.

5º VSC 5º-VSCB3.6.3 - Colabora en causas altruístas en colaboración coa comunidade educativa

5º VSC 5º-VSCB3.7.2 - Realiza xuízos morais, de xeito guiado, de situacións escolares.

5º VSC 5º-VSCB3.7.3 - Xustifica as súas actuacións en base a valores persoais como a dignidade, a liberdade, a autoestima, a seguridade nun mesmo e

5º VSC 5º-VSCB3.8.3 - Axuíza criticamente as circunstancias de persoas que viven en situacións de privación dos dereitos básicos.

5º VSC 5º-VSCB3.9.2 - Descobre e axuíza criticamente casos próximos de desigualdade e discriminación.

Sigue as fases da mediación en situacións reais e simulacións.

Analiza as emocións, sentimentos, posibles pensamentos e puntos de vista das partes en conflito.

Identifica e analiza criticamente desigualdades sociais.


Colabora en causas altruístas en colaboración coa comunidade educativa

Realiza xuízos morais, de xeito guiado, de situacións escolares.

Xustifica as súas actuacións en base a valores persoais como a dignidade, a liberdade, a autoestima, a seguridade nun mesmo e a capacidade de enfrontarse aos problemas.

Axuíza criticamente as circunstancias de persoas que viven en situacións de privación dos dereitos básicos.

Descobre e axuíza criticamente casos próximos de desigualdade e discriminación.

a capacidade de enfrontarse aos problemas.

79


AREA DE LENGUA CASTELLANA E LINGUA GALEGA

A propia concepción do currículo desta área, ao poñer a énfase no uso social dalingua en diferentes contextos

comunicativos, fai evidente a súa contribución directa aodesenvolvemento de todos os aspectos que conforman a competencia

en comunicación lingüística.

Cabe tamén destacar que as estratexias que constitúen a competenciacomunicativa adquírense desde unha lingua

determinada, pero non se refirenexclusivamente a saber usar esta lingua, senón ao uso da linguaxe en xeral. Esta

característicada aprendizaxe lingüística ten unha gran importancia, xa que asaprendizaxes que se efectúan nunha lingua

aplícanse á aprendizaxe doutras, cuxocoñecemento contribúe, á súa vez, a acrecentar esta competencia sobre o uso da

linguaxeen xeral.

O acceso ao saber e á construción de coñecementos mediante a linguaxe relaciónase directamente coa competencia

para aprender a aprender, e co sentido de iniciativa e espírito emprendedor. A linguaxe, ademais de instrumento de

comunicación, é unmedio de representación do mundo e está na base do pensamento e do coñecemento,permite comunicarse

cun mesmo, analizar problemas, elaborar plans e emprenderprocesos de decisión. En suma, regula e orienta nosa propia

actividade con progresivaautonomía. Por elo o seu desenvolvemento e a súa mellora desde a área contribúen a organizar

opensamento, a comunicar afectos e sentimentos, e a regular emocións, favorecendo odesenvolvemento de ambas as

competencias.

A área de Lingua castelá e literatura é un ámbito privilexiado para desenvolver ahabilidade de interpretar e expresar con

claridade e precisión informacións, datos eargumentacións e así colaborar na consecución da competencia matemática e das

80


competencias básicas en ciencias e tecnoloxía dasquea habilidade mencionada forma parte. Mediante a lectura atenta, a

comprensión literal einferencial dos enunciados, esta área contribúe no proceso de resolución de problemas.

A área contribúe ao tratamento da información e competencia dixital despois de queproporciona coñecementos e

destrezas para a procura, selección, tratamento dainformación e comunicación, en especial, para a comprensión da devandita

información, dasúa estrutura e organización textual, e para a súa utilización na produción oral e escrita.

O currículo da área inclúe o uso de soportes electrónicos na composición de textos, oque significa algo máis que un

cambio de soporte, xa que afecta as operacións mesmasque interveñen no proceso de escritura (planificación, execución do

texto, revisión...) eque constitúen un dos contidos básicos desta área. Por elo, na medida en que se utilicen está a mellorarse, á

vez, a competencia dixital e o tratamento dainformación. Pero, ademais, os novos medios de comunicación dixitais que xorden

continuamente, implican un uso social e colaborativo da escritura, o que permiteconcibir a aprendizaxe da lingua escrita no

marco dun verdadeiro intercambiocomunicativo.

Esta área contribúe poderosamente ao desenvolvemento da competencia social e cívica, entendida como habilidades e

destrezas para a convivencia, o respecto e oentendemento entre as persoas, xa que necesariamente a súa adquisición require o

uso dalingua como base da comunicación. Aprender lingua é, ante todo, aprender a comunicarsecos outros, a comprender o que

estes transmiten, a tomar contacto con distintasrealidades e a asumir a propia expresión como modalidade fundamental de

aperturaaos demais.

Por outra banda na medida que unha educación lingüística satisfactoria valora todas as linguas como igualmente aptas

para desempeñar as funcións de comunicación e de representación,analiza os modos mediante os que a linguaxe transmite e

sancionaprexuízos e imaxes estereotipadas do mundo, co obxecto de contribuír áerradicación dos usos discriminatorios da

linguaxe, está a contribuírse ao desenvolvementodesta competencia

81


Ademais de recoñecer a lingua propia como elemento cultural de primeira orde, nestaárea a lectura, comprensión e

valoración das obras literarias contribúen ao desenvolvementoda competencia en conciencia e Expresións culturais cultural

e artística.

AREA DE MATEMÁTICAS

Os contidos da área de Matemáticas oriéntanse de xeito prioritario a garantir o desenvolvemento da competencia

matemática en todos e cada un dos seus aspectos. Esta competencia está presente na comprensión dos diferentes tipos de

números e as súas operacións, así como na utilización de diversos contextos para a construción de novos coñecementos

matemáticos; na facultade de desenvolver razoamentos, construíndo conceptos e avaliando a veracidade das ideas expresadas;

na habilidade para identificar os distintos elementos matemáticos que se esconden tras un problema; tamén cando empregamos

os medios para comunicar os resultados da actividade matemática ou cando utilizamos os coñecementos e as destrezas propias

da área nas situacións que o requiran, tanto para obter conclusións como para tomar decisións con confianza. É necesario

remarcar, non obstante, que a contribución á competencia matemática se logra na medida que a aprendizaxe dos devanditos

contidos vai dirixida, precisamente, á súa utilidade para enfrontarse ás múltiples ocasións nas que nenos e nenas empregan as

matemáticas fóra da aula.

O desenvolvemento do pensamento matemático contribúe ás competencias básicas en ciencia e tecnoloxía porque fai

posibles unha mellor comprensión e unha descrición máis axustada do ámbito. En primeiro lugar, co desenvolvemento da

visualización (concepción espacial), os alumnos e as alumnas melloran a súa capacidade para facer construcións e manipular

mentalmente figuras no plano e no espazo, o que lles será de grande utilidade no emprego de mapas, planificación de rutas,

deseño de planos, elaboración de debuxos, etc. En segundo lugar, a través da medida lógrase un mellor coñecemento da

82


realidade e auméntanse as posibilidades de interactuar con ela e de transmitir informacións cada vez máis precisas sobre

aspectos cuantificables do ámbito. Por último, a destreza na utilización de representacións gráficas para interpretar a

información achega unha ferramenta moi valiosa para coñecer e analizar mellor a realidade.

Para fomentar o desenvolvemento da competencia en comunicación lingüística desde a área de Matemáticas débese

insistir en dous aspectos. Por unha parte, a incorporación do esencial da linguaxe matemática á expresión habitual, a adecuada

precisión no seu uso e a utilización das linguaxes gráfica e estatística, esenciais para interpretar a información sobre a realidade.

Por outra parte, é necesario incidir nos contidos asociados á descrición verbal dos razoamentos e dos procesos. Trátase tanto

de facilitar a expresión como de propiciar a escoita das explicacións dos demais, o que desenvolve a propia comprensión, o

espírito crítico e a mellora das destrezas comunicativas.

As matemáticas contribúen á adquisición da competencia dixital en varios sentidos. Por unha parte porque proporcionan

destrezas asociadas ao uso dos números, tales como a comparación, a aproximación ou as relacións entre as diferentes formas

de expresalos, facilitando así a comprensión de informacións que incorporan cantidades ou medidas. Por outra parte, a través

dos contidos do bloque cuxo nome é, precisamente, tratamento da información contribúese á utilización das linguaxes gráfica e

estatística, esenciais para interpretar a información sobre a realidade. A iniciación ao uso de calculadoras e de ferramentas

tecnolóxicas para facilitar a comprensión de contidos matemáticos está tamén unida ao desenvolvemento da competencia

dixital.

As matemáticas contribúen á competencia conciencia e expresións culturais desde a consideración do coñecemento

matemático como contribución ao desenvolvemento cultural da humanidade. Así mesmo, o recoñecemento das relacións e

formas xeométricas axuda na análise de determinadas producións artísticas, sendo capaz de utilizar os seus coñecementos

matemáticos na creación das súas propias obras.

83


Os contidos de Ciencias Sociais (economía, climatoloxía, xeografía, poboación, produción, etc.) exprésanse en termos

numéricos, gráficos, etc. Por exemplo, a interpretación de pirámides de poboación, de gráficos económicos sobre o valor das

cousas e climogramas trátanse desde a área de Matemáticas para desenvolver aspectos vinculados coa competencia social e

cívica. A achega a esta competencia adquire unha dimensión singular a través do traballo en equipo se se aprende a aceptar

outros puntos de vista distintos ao propio, en particular á hora de utilizar estratexias persoais de resolución de problemas.

A resolución de problemas ten, polo menos, tres vertentes complementarias asociadas ao desenvolvemento desta

competencia: a planificación, a xestión dos recursos e a valoración dos resultados. A planificación está aquí asociada á

comprensión en detalle da situación formulada para trazar un plan, buscar estratexias e tomar decisións; a xestión dos recursos

inclúe a optimización dos procesos de resolución; por último, a avaliación periódica do proceso e a valoración dos resultados

permiten facer fronte a outros problemas ou situacións con maiores posibilidades de éxito. Na medida en que a ensinanza das

matemáticas incida nestes procesos e se consideren situacións abertas, verdadeiros problemas, mellorarase a contribución da

área á competencia sentido de iniciativa e espírito emprendedor. Actitudes asociadas á confianza na propia capacidade para

enfrontarse con éxito a situacións incertas están incorporadas a través de diferentes contidos do currículo.

O carácter instrumental dunha parte importante dos contidos da área proporciona valor para o desenvolvemento da

competencia aprender a aprender. A miúdo é un requisito para a aprendizaxe a posibilidade de utilizar as ferramentas

matemáticas básicas ou comprender informacións que utilizan soportes matemáticos. Para o desenvolvemento desta

competencia é necesario incidir desde a área nos contidos relacionados coa autonomía, a perseveranza e o esforzo ao tratar

situacións de crecente complexidade, a sistematización, a mirada crítica e a habilidade para comunicar con eficacia os

resultados do propio traballo. Por último, a verbalización do proceso seguido na aprendizaxe, contido que aparece con

frecuencia neste currículo, axuda á reflexión sobre qué se aprendeu, qué falta por aprender, como e para que, o que potencia o

desenvolvemento de estratexias que facilitan aprender a aprender.

84


ÁREA DE CC. SOCIAIS

A área contribúe de forma substancial á Competencia matemática e competencias básicas en ciencia e tecnoloxía xa

que ofrece o uso de ferramentas matemáticas, tales como medidas, escalas, táboas ou representacións gráficas, contribuíndo

así ao desenvolvemento da competencia matemática para a resolución de tarefas e problemas da vida cotiá. Ao mesmo tempo,

debe potenciar a interacción co mundo físico, xa que moitas das aprendizaxes integradoras están totalmente centrados na

interacción do ser humano co mundo que o rodea. Así se vai desenvolvendo a competencia que permite interpretar o mundo

físico, o achegamento ao método científico e tecnolóxico: saber definir problemas, estimar solucións posibles, elaborar

estratexias, deseñar pequenas investigacións, analizar resultados e comunicalos.

A área de Ciencias Sociais contribúe significativamente a fomentar e mellorar a comunicación e o diálogo no alumnado, a

estruturación do discurso, a capacidade de síntese e, polo tanto, o desenvolvemento da Competencia en comunicación

lingüística.

Contribúe tamén de forma relevante, á Competencia dixital. En primeiro lugar, a información aparece como elemento

imprescindible dunha boa parte das aprendizaxes da área, esta información preséntase en diferentes códigos, formatos e

linguaxes e require, polo tanto, procedementos diferentes para a súa comprensión. Ler un mapa, interpretar un gráfico, observar

un fenómeno ou utilizar unha fonte histórica, esixe o uso de procedementos diferenciados de busca, selección, organización e

interpretación, que son obxecto de aprendizaxe, nesta área.

85


A contribución da área á Competencia conciencia e expresións culturais céntrase no coñecemento das manifestacións

culturais, a valoración da súa diversidade e o recoñecemento daquelas que forman parte do patrimonio.

Respecto das competencias sociais e cívicas hai que considerar dous ámbitos. Por un lado as relacións próximas (a

familia, os amigos/ás, os compañeiros/ás, etc.), que requiren favorecer a toma de conciencia persoal de emocións e sentimentos

e o desenvolvemento de actitudes de comunicación, diálogo, de resolución de conflitos con asertividade. Un segundo ámbito é

aquel que transcende as relacións próximas ao alumnado, abordar o barrio, o municipio, a comunidade, o estado, a Unión

Europea, etc. Comprender a súa organización, as súas funcións e os mecanismos de participación da cidadanía, vai máis alá

dos aspectos conceptuais e require da aprendizaxe de destrezas sociais e actitudes.Esta área convértese así nun espazo

privilexiado para reflexionar sobre os conflitos, asumir responsabilidades con el respecto ao grupo, aceptar e elaborar normas de

convivencia, tanto en situacións reais que hai que resolver diariamente coma nas propias do ámbito social en que se vive.

Inclúense contidos directamente relacionados co desenvolvemento da competencia Sentido de iniciativa e espírito

emprendedor, ao ensinar a tomar decisións e iniciativas de forma autónoma e creativa de actividades de ocio.

A aprendizaxe das Ciencias Sociais contribuirá ao desenvolvemento da competencia aprender a aprender, mediante

desenvolvemento de técnicas para tratar a información: a realización de resumos, esquemas ou mapas conceptuais que resultan

especialmente útiles nos procesos de aprendizaxe. Por outra parte, a reflexión e a expresión oral e escrita sobre que se

aprendeu, como e para que, contribuirá ao desenvolvemento desta competencia.

86


AREA DA ÁREA DE C.C. NATURAIS

A área contribúe de forma substancial á competencia básica en ciencia e tecnoloxía xa que moitas das aprendizaxes

que integra están totalmente centradas na interacción do ser humano co mundo que o rodea. A competencia vaise construíndo a

través da apropiación de conceptos e habilidades que permiten interpretar o mundo físico próximo, así como do achegamento a

determinados trazos do método co que se constrúe o coñecemento científico: saber definir problemas, estimar solucións

posibles, elaborar estratexias, deseñar pequenas investigacións, analizar resultados e comunicalos.

A área, por outra parte, axúdalle ao alumnado a construír un coñecemento da realidade que, partindo das súas propias

vivencias, percepcións e representacións, sexa progresivamente máis obxectivo e compartido, ademais de proporcionarlle os

instrumentos necesarios para comprender, explicar e actuar nesa realidade. Así mesmo, contribúe de xeito significativo á

educación para a sustentabilidade, desenvolvendo habilidades e competencias que fomentan o uso responsable dos recursos

naturais, a conservación da diversidade natural, o consumo racional, a protección da saúde individual e colectiva, a repartición

equitativa da riqueza e a solidariedade global e interxeracional.

A área ofrece a posibilidade de utilizar as ferramentas matemáticas en contextos significativos de uso, tales como: lectura

de mapas; comprensión e realización de escalas; lectura, representación interpretación e comunicación de gráficas; emprego de

unidades de medida, etc., contribuíndo así ao desenvolvemento da competencia matemática.

87


A área contribúe de forma substancial á competencia en comunicación lingüística porque a información aparece como

elemento imprescindible dunha boa parte das súas aprendizaxes. A información preséntase en diferentes códigos, formatos e

linguaxes e require, xa que logo, procedementos diferentes para a súa comprensión. Ler un mapa, interpretar un gráfico ou

observar un fenómeno, esixe procedementos diferenciados de busca, selección, organización e interpretación que son obxecto

prioritario de aprendizaxe na área.

O alumnado deberá diferenciar progresivamente entre a linguaxe que fai posible a comunicación entre as persoas e a que

utiliza a ciencia para explicar os feitos e fenómenos. Empregarase tanto a linguaxe oral coma a escrita, a gráfica ou a simbólica.

É importante o vocabulario específico utilizado pola área. Ademais da contribución da área ao aumento significativo da riqueza

do vocabulario específico, na medida que, nos intercambios comunicativos se valore a claridade, exposición, rigor no emprego

dos termos, a estruturación do discurso, a sintaxe, etc..., estarase desenvolvendo esta competencia.

A área inclúe explicitamente os contidos que conducen á alfabetización dixital, coñecemento cuxa aplicación contribuirá

ao desenvolvemento da competencia dixital. A utilización básica do ordenador, o manexo dun procesador de textos e a busca

guiada na internet, contribúen de forma decisiva ao desenvolvemento desta competencia. As TIC constitúen un acceso rápido e

sinxelo á información sobre o medio. Ademais é unha ferramenta atractiva, motivadora e facilitadora das aprendizaxes, pois

permite aproximar seres vivos, reaccións químicas ou fenómenos físicos á súa experiencia.

A competencia relacionada coa Conciencia e expresións culturais, con respecto á área de Ciencias Naturais, require os

coñecementos que lles permitan acceder ás distintas manifestacións da herdanza cultural nos ámbitos tecnolóxicos e

ambientais.

88


Desde a área de Ciencias da Natureza contribuiremos á competencia social e cívicana medida que os alumnos

desenvolverán as súas habilidades de relación social e respecto nos traballos grupais, así como no uso de novas metodoloxías

como o traballo por proxectos ou as aprendizaxes baseadas en problemas que requirirán dunha maior autonomía e capacidade

de reacción do alumnado de modo que se potencien estas habilidades.

A área de Ciencias da Natureza inclúe contidos directamente relacionados co desenvolvemento do sentido de

iniciativapersoal e o espírito emprendedorao ensinar a tomar decisións desde o coñecemento dun mesmo, tanto no ámbito

escolar coma na planificación de forma autónoma e creativa de actividades de lecer. A planificación e xestión de proxectos de

traballo ben de forma individual ou en equipo, contribúen ao desenvolvemento desta competencia xa que implican transformar

as ideas en accións, afrontar os problemas e aprender dos erros, calcular e asumir riscos, elixir con criterio propio, ser

perseverante e responsable, ser creativo e emprendedor, manter a motivación, ser crítico e manter a autoestima e tamén obriga

a dispoñer de habilidades sociais de relación e liderado de proxectos. Nesta área o traballo por proxectos ou a aprendizaxe

baseada en problemas farán que o alumno adquira todas estas destrezas.

Para que esta área contribúa ao desenvolvemento da competencia para aprender a aprender, deberá orientarse de

maneira que se favoreza o desenvolvemento de técnicas para aprender, para organizar, memorizar e recuperar a información,

tales como resumos, esquemas ou mapas mentais que resultan especialmente útiles nos procesos de aprendizaxe desta área.

Por outra banda, a reflexión sobre que se aprendeu, como e o esforzo por contalo, oralmente e por escrito, contribuirá ao

desenvolvemento desta competencia.

89


AREA DA ÁREA DE VALORES CÍVICOS E SOCIAIS

O desenvolvemento da competencia matemática e competencias básicas en ciencia e tecnoloxíanesta área

curricular permítenos utilizar, interpretar e expresar con claridade elementos e razoamentos matemáticos para enfrontarse a

aquelas situacións cotiás que os precisan. Así mesmo, esta competencia ofrece a posibilidade de empregar o razoamento

lóxico, analizar e axuizar a partir de conflitos, resolución de problemas e xuízos morais, os problemas sociais e históricos.

Para o bo desenvolvemento da competencia en comunicación lingüística nesta área, será decisivo o fomento da

lectura a través de libros e de fragmentos de textos escollidos para comentar na aula con dúas finalidades: mellorar a

comprensión lectora e a adquisición de destrezas para a expresión escrita, e adquirir identidade sobre o que significa unha

sociedade cívica, co fin de favorecer o coñecemento dos valores, os dereitos e os deberes destacados nos dereitos humanos.

Trataremos desde esta área, que adquiran as destrezas comunicativas tanto orais coma escritas; para iso, procuraremos

adestrar polo menos un descritor en cada unha das unidades didácticas.

Desenvolver a competencia dixital desde esta área axudaranos a manexar ferramentas que posibiliten o acceso ao

coñecemento e á vez, nos ensine o seu uso responsable; a devandita competencia favorecerá dous tipos de traballo: autónomo

e participativo, nos que se fomentará a identidade persoal e a relación interpersoal, respectivamente, desde unhas bases sólidas

nas que poidan empezar a xerar os seus propios criterios sobre situacións reais da sociedade na que viven.

90


A través dacompetencia relacionada coa conciencia e expresións culturais desde esta área, posibilítase a adquisición

de pautas sociais e cívicas persoais, interpersoais e interculturais para participar dunha forma eficaz e construtiva en sociedades

cada vez máis diversificadas.

A área de Valores Sociais e Cívicos pídenos que se facilite a construción da identidade individual e se potencien as

relacións interpersoais para favorecer a convivencia de acordo a valores cívicos socialmente recoñecidos, polo que a

competencia social e cívicafomentará todos aqueles aspectos que axuden ao alumnado a formarse como persoas e cidadáns

participativos na mellora e no desenvolvemento dunha sociedade democrática.

O sentido de iniciativa e espírito emprendedor beneficiará o alumnado, xa que se iniciará no autocoñecemento a

distintos niveis para poder desenvolver habilidades que o leven a tomar iniciativas emprendedoras. Estas facilitarían a asunción

da complexa convivencia social, propiciando valores de interdependencia positiva e de cooperación de acordo cos valores, os

dereitos e os deberes da sociedade na que se desenvolven.

A competencia de aprender a aprender favorece a forma en que o proceso de ensino-aprendizaxe se vai consolidando

no alumnado. As metodoloxías empregadas nesta área estarán relacionadas co traballo de investigación, de forma que a

participación e a implicación do alumnado sexan reais, así como o recoñecemento e a aceptación das normas sociais e de

convivencia.

91


3. CONCRECION DE OBXECTIVOS DE CURSO POR

ÁREAS

92


OBXECTIVOS DE ETAPA DE EDUCACIÓN PRIMARIA.

a) Coñecer e apreciar os valores e as normas de convivencia, aprender a obrar de acordo con elas,

prepararse para o exercicio activo da cidadanía e respectar os dereitos humanos, así como o

pluralismo propio dunha sociedade democrática.

b) Desenvolver hábitos de traballo individual e de equipo, de esforzo e de responsabilidade no

estudo, así como actitudes de confianza en si mesmo/a, sentido crítico, iniciativa persoal,

curiosidade, interese e creatividade na aprendizaxe, e espírito emprendedor

c) Adquirir habilidades para a prevención e para a resolución pacífica de conflitos que lles permitan

desenvolverse con autonomía no ámbito familiar e doméstico, así como nos grupos sociais cos que

se relacionan.

d) Coñecer, comprender e respectar as diferentes culturas e as diferenzas entre as persoas, a

igualdade de dereitos e oportunidades de homes e mulleres e a non discriminación de persoas con

discapacidade nin por outros motivos.

e) Coñecer e utilizar de xeito apropiado a lingua galega e a lingua castelá, e desenvolver hábitos de

lectura en ambas as linguas.

f) Adquirir en, polo menos, unha lingua estranxeira a competencia comunicativa básica que lles

permita expresar e comprender mensaxes sinxelas e desenvolverse en situacións cotiás.

g) Desenvolver as competencias matemáticas básicas e iniciarse na resolución de problemas que

requiran a realización de operacións elementais de cálculo, coñecementos xeométricos e

93


estimacións, así como ser quen de aplicalos ás situacións da súa vida cotiá.

h) Coñecer os aspectos fundamentais das ciencias da natureza, as ciencias sociais, a xeografía, a

historia e a cultura, con especial atención aos relacionados e vinculados con Galicia.

i) Iniciarse na utilización, para a aprendizaxe, das tecnoloxías da información e da comunicación,

desenvolvendo un espírito crítico ante as mensaxes que reciben e elaboran.

j) Utilizar diferentes representacións e expresións artísticas e iniciarse na construción de propostas

visuais e audiovisuais.

k) Valorar a hixiene e a saúde, aceptar o propio corpo e o das demais persoas, respectar as

diferenzas e utilizar a educación física e o deporte como medios para favorecer o desenvolvemento

persoal e social.

l) Coñecer e valorar os animais máis próximos ao ser humano e adoptar modos de comportamento

que favorezan o seu coidado.

m) Desenvolver as súas capacidades afectivas en todos os ámbitos da personalidade e nas súas

relacións coas demais persoas, así como unha actitude contraria á violencia, aos prexuízos de

calquera tipo e aos estereotipos sexistas e de discriminación por cuestións de diversidade afectivo-

sexual.

n) Fomentar a educación viaria e actitudes de respecto que incidan na prevención dos accidentes de

tráfico.

o) Coñecer, apreciar e valorar as singularidades culturais, lingüísticas, físicas e sociais de Galicia,

94


poñendo de relevancia as mulleres e homes que realizaron achegas importantes á cultura e á

sociedade galegas.

OBXECTIVOS DE LENGUA CASTELLANA 5º CURSO

a) Coñecer e apreciar os valores e as normas de convivencia, aprender a obrar de acordo con elas, prepararse para o

exercicio activo da cidadanía e respectar os dereitos humanos, así como o pluralismo propio dunha sociedade democrática.

b) Desenvolver hábitos de traballo individual e de equipo, de esforzo e de responsabilidade no estudo, así como actitudes de

confianza en si mesmo, sentido crítico, iniciativa persoal, curiosidade, interese e creatividade na aprendizaxe, e espírito

emprendedor.

c) Adquirir habilidades para a prevención e para a resolución pacífica de conflitos, que lles permitan desenvolverse con

autonomía no ámbito familiar e doméstico, así como nos grupos sociais cos que se relacionan.

d) Coñecer, comprender e respectar as diferentes culturas e as diferenzas entre as persoas, a igualdade de dereitos e

oportunidades de homes e mulleres e a non discriminación de persoas con discapacidade.

e) Coñecer e utilizar de forma apropiada a lingua galega e a lingua castelá, e desenvolver hábitos de lectura en ambas as

dúas linguas.

i) Iniciarse no uso das tecnoloxías da información e da comunicación, para a aprendizaxe, desenvolvendo un espírito crítico

95


ante as mensaxes que reciban e elaboren.

j) Utilizar diferentes representacións e expresións artísticas e iniciarse na construción de propostas visuais e audiovisuais.

o) Coñecer, apreciar e valorar as singularidades culturais, lingüísticas, físicas e sociais de Galicia, destacando as mulleres e

os homes que realizaron achegas importantes á cultura e á sociedade galegas.

OBXECTIVOS DE LINGUA GALEGA 5º CURSO





emprendedor.





e) Coñecer e utilizar de xeito apropiado a lingua galega e a lingua castelá, e desenvolver hábitos de lectura en ambas as dúas

linguas.

96


h) Coñecer os aspectos fundamentais das ciencias da natureza, as ciencias sociais, a xeografía, a historia e a cultura, con

especial atención aos relacionados e vinculados con Galicia.




m) Desenvolver as súas capacidades afectivas en todos os ámbitos da personalidade e nas súas relacións coas demais

persoas, así como unha actitude contraria á violencia, aos prexuízos de calquera tipo e aos estereotipos sexistas e de

discriminación por cuestións de diversidade afectivo-sexual.



OBXECTIVOS DE MATEMÁTICAS 5º CURSO



emprendedor.

97


e) Coñecer e utilizar de forma apropiada a lingua galega e a lingua castelá, e desenvolver hábitos de lectura en ambas as

dúas linguas.

g) Desenvolver as competencias matemáticas básicas e iniciarse na resolución de problemas que requiran a realización de

operacións elementais de cálculo, coñecementos xeométricos e estimacións, así como ser capaces de aplicalos ás situacións

da súa vida cotiá.



OBXECTIVOS DE C.C. NATURAIS 5º CURSO





emprendedor.




98



e) Coñecer e utilizar de forma apropiada a lingua castelá e, se existe, a lingua cooficial da Comunidade Autónoma e

desenvolver hábitos de lectura.









k) Valorar a hixiene e a saúde, aceptar o propio corpo e o das demais persoas, respectar as diferenzas e utilizar a educación

física e o deporte como medios para favorecer o desenvolvemento persoal e social.

l) Coñecer e valorar os animais máis próximos ao ser humano e adoptar modos de comportamento que favorezan o seu

coidado.



99





OBXECTIVOS DE C.C. SOCIAIS 5º CURSO





emprendedor.






100


linguas.










OBXECTIVOS DE VALORES CÍVICOS E SOCIAIS 5º CURSO



101




emprendedor.






linguas.


operacións elementais de cálculo, coñecementos xeométricos e estimacións, así como ser quen de aplicalos ás situacións da

súa vida cotiá.



i) Iniciarse na utilización , para a aprendizaxe, das tecnoloxías da información e da comunicación desenvolvendo un sentido

crítico ante as mensaxes que reciben e elaboran.

k) Valorar a hixiene e a saúde, aceptar o propio corpo e o das demais persoas, respectar as diferenzas e utilizar a educación

102


física e o deporte como medios para favorecer o desenvolvemento persoal e social.




n) Fomentar a educación viaria e actitudes de respecto que incidan na prevención dos accidentes de tráfico.

o) Coñecer, apreciar e valorar as singularidades culturais, lingüísticas, físicas e sociais de Galicia, poñendo de relevancia as

mulleres e os homes que realizaron achegas importantes á cultura e á sociedade galegas.

OBXECTIVOS DE EDUCACIÓN PLÁSTICA 5º CURSO





emprendedor.



e) Coñecer e utilizar de forma apropiada a lingua castelá e, se existe, a lingua cooficial da Comunidade Autónoma e

103


desenvolver hábitos de lectura.









104


4. CONCRECIÓN PARA CADA ESTÁNDAR AVALIABLE:

GRADO MÍNIMO DE CONSECUCIÓN PARA SUPERAR A

MATERIA, PROCEDEMENTOS E INSTRUMENTOS DE

AVALIACIÓN E TEMPORALIZACIÓN.

105

PROGRAMACIÓN DE 5º EDUCACIÓN PRIMARIA

ÁREA DE LINGUA CASTELÁ E LITERATURA

106


TEMPORALIZACIÓN, PONDERACIÓN E INSTRUMENTOS DE AVALIACIÓN DOS ESTÁNDARES DO CURSO

CURSO 5 º 2019-2020

NIVEL 5º PRIMARIA ÁREA Lingua Castelá (LC)

Criterio de avaliación

Estándares Grao mínimo para superar a área Indicador mínimo de logro

T 1

T 2

T 3

CRITERIOS PARA A CUALIFICACIÓN

C.C. Instrumentos de avaliación / Procedementos de avaliación (%)*

Bloque 1: Comunicación oral: Falar e escoitar

LC-B1.1

5º-LCB1.1.1 - Emprega a lingua oral e axusta os rexistros lingüísticos ao grao de formalidade dos contextos nos que produce o seu discurso: debates, exposicións planificadas, conversas.

50 X X X PROCEDEMENTOS: Observación sistemática.

INSTRUMENTOS: Diario de clase.

CCL CAA CSC

LC-B1.1

5º-LCB1.1.2 - Expresa ideas, pensamentos, opinións, sentimentos e emocións con claridade.

100 X X X

PROCEDEMENTOS: Análise das producións dos alumnos/as.

INSTRUMENTOS: Producións orais.

CCL CAA

LC-B1.1

5º-LCB1.1.3 - Aplica as normas sociocomunicativas: escoita activa, espera de quendas, participación respectuosa, adecuación á intervención da persoa interlocutora e normas básicas de cortesía.



CCL CAA CSC

LC-B1.2

5º-LCB1.2.1 - Emprega recursos lingüísticos e non lingüísticos para comunicarse nas

75 X X X



CCL

107


interaccións orais, recoñecendo o valor complementario e modificador destes.

LC-B1.2

5º-LCB1.2.2 - Exprésase cunha pronunciación e unha dicción correctas: articulación, ritmo, entoación e volume axeitados.

75 X X X



CCL

LC-B1.2

5º-LCB1.2.3 - Interpreta de forma global o sentido de elementos básicos do texto (léxico e locucións).



CCL

LC-B1.3

5º-LCB1.3.1 - Expresa as súas propias ideas comprensiblemente, substituíndo elementos básicos do modelo dado.

100 X X X



CCL

LC-B1.3

5º-LCB1.3.2 - Participa activamente e con coherencia na secuencia das súas ideas en diversas situacións de comunicación: - diálogos -exposicións orais seguindo modelos e guiadas, con axuda, cando cumpra, das tecnoloxías da información e comunicación.

75 X X X



CCL CD CAA CSC CSIEE

LC-B1.3

5º-LCB1.3.3 - Participa activamente nas tarefas de aula, cooperando en situación de aprendizaxe compartida.


INSTRUMENTOS: Rúbrica.

CCL CAA CSC CSIEE

LC-B1.4 5º-LCB1.4.1 - Utiliza o vocabulario axeitado a súa idade para expresarse con

75 X X X PROCEDEMENTOS: Análise das producións dos alumnos/as.

CCL

108


progresiva precisión nos diferentes contextos de comunicación.


LC-B1.4

5º-LCB1.4.2 - Diferencia polo contexto o significado de correspondencias fonema-grafía idénticas.



CCL

LC-B1.5

5º-LCB1.5.1 - Comprende de forma global a información xeral de textos orais de uso habitual, do ámbito escolar e social, identifica o tema e selecciona as ideas principais

75 X X X


INSTRUMENTOS: Portfolio.

CCL CAA

LC-B1.5

5º-LCB1.5.2 - Recoñece a tipoloxía de textos orais atendendo á forma da mensaxe (descritivos, narrativos, dialogados, expositivos e argumentativos) e a súa intención comunicativa (informativos, literarios, prescritivos e persuasivos).

75 X X X



CCL CAA

LC-B1.5

5º-LCB1.5.3 - Responde preguntas correspondentes á comprensión interpretativa.

100 X X X



CCL

LC-B1.5

5º-LCB1.5.4 - Utiliza a información recollida para levar a cabo diversas actividades en situación de aprendizaxe individual ou colectivo.

75 X X X



CCL CAA CSC CSIEE

LC-B1.6 5º-LCB1.6.1 - Reproduce de memoria breves textos literarios ou non literarios e



CCL CAA CCEC

109


propios, axeitados aos seus gustos e intereses..

LC-B1.7

5º-LCB1.7.1 - Elabora comprensiblemente textos orais do ámbito escolar e social e de diferente tipoloxía, seguindo unha secuencia lineal, adecuados ao nivel e imitando modelos

75 X X X



CCL CAA CSIEE

LC-B1.7

5º-LCB1.7.2 - Organiza e planifica o discurso axeitándose aos diferentes modos discursivos(narrar, expoñer, describir, informarse, dialogar)

75 X X X



CCL CAA CSIEE

LC-B1.8

5º-LCB1.8.1 - Emprega de xeito efectivo a linguaxe oral para comunicarse e aprender: escoita activa, recollida de datos, pregunta e repregunta, para obter información e verificar a comprensión.

100 X X X



CCL CAA CSC CSIEE

LC-B1.8

5º-LCB1.8.2 - Participa en enquisas e entrevistas, asegurándose mediante preguntas adecuadas, da comprensión propia e por parte da persoa interlocutora.



CCL CAA CSC CSIEE

LC-B1.8

5º-LCB1.8.3 - Participa en debates explicando as súas opinións e ideas, emitindo xuízos persoais fundamentados sobre os temas e coa profundidade propia da súa idade.

75 X X X



CCL CAA CSC CSIEE

110


LC-B1.9

5º-LCB1.9.1 - Resume entrevistas, noticias e debates infantís procedentes da radio, televisión e da internet.

75 X X X



CCL CD CAA CSC

LC-B1.9

5º-LCB1.9.2 - Transforma en noticias feitos cotiás próximos á súa realidade, imitando modelos.

75 X X X



CCL CSC

LC-B1.9

5º-LCB1.9.3 - Realiza entrevistas e reportaxes sobre temas de interese, seguindo modelos.

50 X X X



CCL CAA CSIEE

Bloque 2: Comunicación escrita: ler

LC-B2.1

5º-LCB2.1.1 - Le en voz alta diferentes tipos de textos apropiados á súa idade con velocidade, fluidez e entoación adecuada.

100 X X X



CCL

LC-B2.1

5º-LCB2.1.2 - Lee en silencio coa velocidade adecuada textos de diferente complexidade.



CCL

LC-B2.1

5º-LCB2.1.3 - Comprende información global e específica en textos de diferente tipoloxía do ámbito escolar e social:

100 X X X



CCL CAA

LC-B2.1

5º-LCB2.1.4 - Resume textos lidos de diferente tipoloxía e adecuados a súa idade, reflectindo a estrutura e destacando as ideas principais.

100 X X X



CCL CAA

LC-B2.2 5º-LCB2.2.1 - Utiliza o título e as ilustracións para


CCL CAA

111


activar coñecementos previos sobre o tema, axudándose deles para acceder máis doadamente ao contido dun texto.


LC-B2.2 5º-LCB2.2.3 - Identifica as palabras clave dun texto.

75 X X X



CCL CAA

LC-B2.2

5º-LCB2.2.4 - Formula hipóteses sobre o contido do texto a partir do título e das ilustracións e esquemas que o acompañan.

75 X X X



CCL CAA

LC-B2.2

5º-LCB2.2.5 - Relaciona a información contida nos gráficos e ilustracións e a relaciona coa información que aparece no texto



CCL CMCT CAA

LC-B2.2 5º-LCB2.2.6 - Interpreta mapas conceptuais sinxelos.

75 X X X



CCL CAA

LC-B2.3

5º-LCB2.3.1 - Programa de xeito autónomo un tempo semanal para ler diferentes textos.



CCL CAA CSIEE

LC-B2.3

5º-LCB2.3.2 - Le voluntariamente en función dos seus gustos e finalidade persoal.



CCL CAA CSIEE

LC-B2.4

5º-LCB2.4.1 - Consulta na biblioteca diferentes fontes bibliográficas e textos de soporte informático para obter información para realizar traballos



CCL CD CAA

112


individuais ou en grupo.

LC-B2.4

5º-LCB2.4.2 - Localiza na biblioteca de aula e centro lecturas axeitadas ao seu gusto persoal e intereses, aplicando as normas básicas de funcionamento da mesma.



CCL CD CAA CSIEE

LC-B2.4

5º-LCB2.4.3 - Identifica o argumento de lecturas realizadas dando conta dalgunhas referencias bibliográficas: autor ou autora, xénero.



CCL CAA CSIEE

LC-B2.4

5º-LCB2.4.4 - Selecciona lecturas con criterio persoal e manifesta a súa opinión sobre os textos lidos.



CCL CAA CSIEE

LC-B2.5 5º-LCB2.5.1 - Coida, conserva e organiza os seus libros.



CCL

LC-B2.6

5º-LCB2.6.1 - Identifica a intención comunicativa de textos xornalísticos e publicitarios. Diferenza entre información e publicidade.

75 X PROCEDEMENTOS: Observación sistemática.


CCL CAA

LC-B2.6 5º-LCB2.6.2 - Interpreta a linguaxe figurada, en textos publicitarios.



CCL CSC

LC-B2.7

5º-LCB2.7.1 - Utiliza as Tecnoloxías da Información e Comunicación para a procura e tratamento guiado da información.

75 X X X


INSTRUMENTOS: Resolución de exercicios e problemas.

CCL CD CAA

113


Bloque 3: Comunicación escrita: escribir

LC-B3.1

5º-LCB3.1.1 - Escribe, en diferentes soportes, textos sinxelos propios da vida cotiá e do ámbito social e escolar, atendendo á forma da mensaxe (descritivos, narrativos, dialogados, expositivos e argumentativos) e a súa intención comunicativa (informativos, literarios, prescritivos e persuasivos): diarios, cartas, correos electrónicos, noticias, contos, folletos informativos e literarios, narracións, textos científicos, anuncios publicitarios, regulamentos, receitas, instrucións, normas...

100 X X X



CCL CD CAA

LC-B3.1

5º-LCB3.1.2 - Escribe textos organizando as ideas con cohesión básica e respectando as normas gramaticais e ortográficas.

100 X X X



CCL CAA

LC-B3.1

5º-LCB3.1.3 - Escribe, de forma creativa, diferentes tipos de textos adecuando a linguaxe ás características do xénero.

100 X X X



CCL CCA CSIEE

LC-B3.1

5º-LCB3.1.4 - Elabora un informe seguindo un guión establecido que supoña a procura, selección e organización da información de textos de carácter científico,

50 X X X



CCL CD CAA CSIEE CCEC

114


xeográfico ou histórico.

LC-B3.1

5º-LCB3.1.5 - Presenta un informe, utilizando soporte papel e informático, sobre situacións sinxelas, recollendo información de diferentes fontes (directas, libros, Internet), seguindo un plan de traballo e expresando conclusións.

100 X X X



CCL CD CAA CSIEE

LC-B3.1 5º-LCB3.1.6 - Presenta os seus textos con caligrafía clara e limpeza.

100 X X X



CCL CAA

LC-B3.2

5º-LCB3.2.1 - Valora a súa propia produción escrita, así como a produción escrita dos seus compañeiros.



CCL CSC

LC-B3.3

5º-LCB3.3.1 - Aplica correctamente os signos de puntuación, as regras de acentuación e ortográficas propias do nivel nos seus textos escritos.

100 X X X PROCEDEMENTOS: Probas específicas.

INSTRUMENTOS: Proba obxectiva.

CCL

LC-B3.3

5º-LCB3.3.2 - Reproduce textos ditados, logo de identificar o sentido global e a información específica neles.



CCL

LC-B3.3

5º-LCB3.3.3 - Emprega, de xeito guiado e seguindo modelos, estratexias de planificación, procura e selección da información: tomar notas, elaborar esquemas, guións,

75 X X X



CCL CD CAA CSIEE

115


borradores e mapas conceptuais.

LC-B3.3

5º-LCB3.3.4 - Redacta o texto e revísao para melloralo, utilizando borradores que amosan: a xeración e selección de ideas, a revisión ortográfica e da secuencia coherente do escrito.

100 X X X



CCL CAA CSIEE

LC-B3.3

5º-LCB3.3.5 - Amosa na evolución dos seus escritos interese e esforzo por escribir correctamente de forma persoal.

75 X X X



CCL CAA CSIEE

LC-B3.4

5º-LCB3.4.1 - Utiliza habitualmente o dicionario,en diferentes soportes, no proceso de escritura.



CCL CAA

LC-B3.5

5º-LCB3.5.1 - Elabora gráficas a partir de datos seleccionados e organizados procedentes de diferentes textos (libros de consulta, xornais, revistas etc.)

50 X X X



CCL CAA

LC-B3.5

5º-LCB3.5.2 - Elabora con creatividade textos do seu interese: contos, anuncios, rimas, cancións, cómics, carteis facendo ilustracións e buscando imaxes dixitais para facilitar a súa comprensión ou mellorar a súa presentación.

75 X X X



CCL CD CAA CSIEE

LC-B3.6 5º-LCB3.6.1 - Expresa, por escrito, utilizando de xeito


CCL CSC

116


habitual, unha linguaxe non sexista e respectuosa coas diferenzas.


LC-B3.7

5º-LCB3.7.1 - Usa con axuda Internet e as Tecnoloxías da Información e a Comunicación para escribir, presentar e ilustrar os textos, buscar información, crear táboas e gráficas

100 X X X



CCL CD CAA

LC-B3.8

5º-LCB3.8.1 - Produce os textos establecidos no plan de escritura axeitados á súa idade e nivel.

75 X X X



CCL CAA

Bloque 4: Coñecemento da língua

LC-B4.1

5º-LCB4.1.1 - Coñece e recoñece as categorías gramaticais pola súa función na lingua: presentar ao nome, substituír ao nome, expresar características do nome, expresar accións ou estados, enlazar ou relacionar palabras.



CCL

LC-B4.1

5º-LCB4.1.2 - Utiliza con corrección os tempos simples e compostos nas formas persoais e non persoais do modo indicativo e subxuntivo de todos os verbos ao producir textos orais e escritos.



CCL

LC-B4.1 5º-LCB4.1.3 - Diferenza familias de palabras.

50 X PROCEDEMENTOS: Análise das producións dos alumnos/as.

CCL

117



LC-B4.2

5º-LCB4.2.1 - Coñece, recoñece e usa sinónimos, antónimos, polisémicos, homófonos, frases feitas na súa expresión oral e escrita.

50 X PROCEDEMENTOS: Probas específicas.


CCL

LC-B4.2

5º-LCB4.2.2 - Recoñece palabras compostas, prefixos e sufixos e crea palabras derivadas.



CCL

LC-B4.2 5º-LCB4.2.3 - Identifica e clasifica os diferentes tipos de palabras nun texto.



CCL

LC-B4.2

5º-LCB4.2.4 - Utiliza diversos conectores básicos entre oracións nos textos orais e escritos.

50 X X X



CCL

LC-B4.2

5º-LCB4.2.5 - Recoñece a oración simple en textos sinxelos e distingue suxeito e predicado.

50 X X PROCEDEMENTOS: Probas específicas.


CCL

LC-B4.3

5º-LCB4.3.1 - Coñece a estrutura do dicionario e úsao, en diferentes soportes para buscar o significado de calquera palabra (derivados, sinónimos etc.).



CCL CAA

LC-B4.3

5º-LCB4.3.2 - Selecciona a acepción correcta segundo o contexto de entre as varias que lle ofrece o dicionario.



CCL CAA

LC-B4.3 5º-LCB4.3.3 - Utiliza as 100 X X X PROCEDEMENTOS: Probas específicas. CCL

118


normas ortográficas axeitadas ao nivel e aplícaas nas súas producións escritas.


LC-B4.4

5º-LCB4.4.1 - Sinala as características que definen ás diferentes clases de palabras e nomes: clasificación e uso para construír un discurso sinxelo nos diferentes tipos de producións.

50 X X X



CCL

LC-B4.4

5º-LCB4.4.2 - Utiliza correctamente as normas de concordancia de xénero e número na expresión oral e escrita.



CCL

LC-B4.4

5º-LCB4.4.3 - Aplica as normas de acentuación e clasifica as palabras dun texto.



CCL

LC-B4.4 5º-LCB4.4.4 - Utiliza os signos de puntuación nas súas producións escritas.



CCL

LC-B4.4

5º-LCB4.4.5 - Aplica as normas do uso da til nos textos de elaboración propia.

100 X X X



CCL

LC-B4.4

5º-LCB4.4.6 - Utiliza unha sintaxe básica nas producións escritas propias.

75 X X X



CCL

LC-B4.5

5º-LCB4.5.1 - Utiliza distintos programas educativos dixitais e outros recursos didácticos ao seu alcance e propios da súa idade, como apoio e



CCL CD CAA

119


reforzo da aprendizaxe.

LC-B4.6

5º-LCB4.6.1 - Valora a variedade lingüística de España e o español de América.

50 X X X



CCL CSC

LC-B4.7

5º-LCB4.7.1 - Compara aspectos (gráficos, sintácticos e léxicos) das linguas que coñece.



CCL CSC

Bloque 5: Educación Literaria

LC-B5.1

5º-LCB5.1.1 - Valora e recoñece as características fundamentais de textos literarios narrativos, poéticos e dramáticos.

75 X X X

PROCEDEMENTOS: Probas específicas. Análise das producións dos alumnos/as.

INSTRUMENTOS: Proba obxectiva. Portfolio.

CCL CCEC

LC-B5.2

5º-LCB5.2.1 - Realiza lecturas guiadas de textos narrativos de tradición oral, literatura infantil, adaptacións de obras clásicas e literatura actual.



CCL CCEC

LC-B5.2 5º-LCB5.2.2 - Interpreta a linguaxe figurada, en textos literarios.



CCL CAA

LC-B5.3

5º-LCB5.3.1 - Distingue algúns recursos retóricos e métricos básicos propios dos poemas.



CCL CCEC

LC-B5.3

5º-LCB5.3.2 - Utiliza comparacións, metáforas, aumentativos, diminutivos e sinónimos en textos literarios.

50 X X X



CCL CCEC

LC-B5.4 5º-LCB5.4.1 - Crea sinxelos textos literarios


CCL CAA

120


(contos, poemas, cancións e sinxelas obras teatrais) a partir de pautas ou modelos dados.


CSIEE CCEC

LC-B5.5

5º-LCB5.5.1 - Realiza dramatizacións individualmente e en grupo de textos literarios axeitados á súa idade ou de produción propia.

75 X X X



CCL CAA CSC CCEC

LC-B5.5

5º-LCB5.5.2 - Memoriza e reproduce textos orais adecuados á súa idade: contos, poemas, cancións.



CCL CAA CCEC

LC-B5.6

5º-LCB5.6.1 - Realiza dramatizacións individualmente e en grupo de textos literarios axeitados á súa idade.



CCL CAA CCEC

LC-B5.7

5º-LCB5.7.1 - Valora a literatura en calquera lingua, especialmente en lingua galega, como vehículo de comunicación e como recurso de gozo persoal.



CCL CSC CCEC

121

PROGRAMACIÓN DE 5º

ÁREA DE LINGUA GALEGA E LITERATURA

122



CURSO 5º 2019-2020

NIVEL 5º PRIMARIA ÁREA Lingua Galega (LG)



T 1

T 2

T 3



Bloque 1: Comunicación oral: falar e escoitar

LG-B1.1

5º-LG-B1.1.1 - Comprende as ideas principais dun texto oral sinxelo, procedentes da radio, da televisión ou de internet, identifica o tema e elabora un resumo.



CCL CAA

LG-B1.1

5º-LGB1.1.2 - Comprende o significado literal e inferencial dun texto oral sinxelo, distinguindo, de maneira xeral, información de opinión.



CCL CSC

LG-B1.2

5º-LGB1.2.1 - Accede a documentos audiovisuais e dixitais, para obter, seleccionar e clasificar, con certa autonomía, a información relevante e necesaria para realizar traballos ou completar información, valorando os medios de comunicación como instrumento de aprendizaxe.



CCL CD CAA CSC

123


LG-B1.2

5º-LGB1.2.2 - Elabora textos orais sinxelos imitando modelos de calquera medio de comunicación.



CCL CD CAA CSIEE

LG-B1.3

5º-LGB1.3.1 - Interpreta en producións orais a retranca, a ironía e os dobres sentidos.

75 X X X



CCL

LG-B1.4

5º-LGB1.4.1 - Participa axeitadamente nunha conversa entre iguais, comprendendo o que di o interlocutor e intervindo coas propostas propias.



CCL CAA CSC CSEIEE

LG-B1.4

5º-LGB1.4.2 - Sigue unha exposición da clase e extrae, de xeito global, as ideas máis destacadas.



CCL CAA

LG-B1.4

5º-LGB1.4.3 - Iníciase na elaboración de pequenas exposicións orais na aula adecuando o discurso ás diferentes necesidades comunicativas (narrar, describir e expoñer), utilizando o dicionario se é preciso.



CCL CSIEE CAA

LG-B1.4

5º-LGB1.4.4 - Participa activamente no traballo en grupo, así como nos debates.



CCL CSIEE CAA

LG-B1.4

5º-LGB1.4.5 - Identifica o grao de formalidade da situación de comunicación e axusta a este a súa produción.



CCL

LG-B1.5 5º-LGB1.5.1 - Atende ás 100 X X X PROCEDEMENTOS: Observación sistemática. CCL

124


intervencións dos e das demais en actos de fala orais, sen interromper


CSC

LG-B1.5 5º-LGB1.5.2 - Respecta as opinións dos e das demais



CCL CSC

LG-B1.6 5º-LGB1.6.1 - Respecta as quendas de palabra nos intercambios orais.



CCL CSC CAA

LG-B1.6

5º-LGB1.6.2 - Respecta as opinións das persoas participantes nos intercambios orais e é consciente da posibilidade de empregar a lingua galega en calquera intercambio oral dentro da escola ou fóra dela.



CCL CSC CCEC

LG-B1.6

5º-LGB1.6.3 - Emprega unha postura e xestualidade adaptada ao discurso, para reforzalo e facilitar a súa comprensión.



CCL CSC CCEC

LG-B1.6

5º-LGB1.6.4 - Exprésase cunha pronuncia e dicción correctas: articulación, ritmo, entoación e volume.



CCL CSC CCEC

LG-B1.6 5º-LGB1.6.5 - Participa na conversa formulando e contestando preguntas.



CCL CSC CCEC CAA

LG-B1.7

5º-LGB1.7.1 - Planifica e elabora un discurso oral coherente, sen contradicións nin repeticións innecesarias, utilizando un vocabulario

75 X X X



CCL CAA

125


adecuado á súa idade.

LG-B1.7

5º-LGB1.7.2 - Elabora un discurso oral cohesivo, utilizando nexos básicos adecuados.



CCL

LG-B1.7

5º-LGB1.7.3 - Emprega o rexistro lingüístico (formal ou informal) adecuado a cada contexto.



CCL CSC

LG-B1.7

5º-LGB1.7.4 - Amosa un discurso oral fluído, claro, cunha pronuncia e entoación axeitada e propia da lingua galega.



CCL CCEC

LG-B1.8 5º-LGB1.8.1 - Elabora textos sinxelos propios dos medios de comunicación.

75 X X X



CCL CD CAA CSIEE CSC

LG-B1.9

5º-LGB1.9.1 - Utiliza a expresividade corporal: miradas e postura corporal para reforzar o sentido das súas producións orais.



CCL CCEC CSC CAA

LG-B1.10

5º-LGB1.10.1 - Amosa respecto ás ideas dos e das demais e contribúe ao traballo en grupo.



CCL CAA CSIEE

LG-B1.11

5º-LGB1.11.1 - Interésase por expresarse oralmente coa pronuncia e entoación adecuada a cada acto comunicativo.



CCL CAA CCEC CSIEE

LG-B1.12 5º-LGB1.12.1 - Usa, de maneira xeral, unha linguaxe non sexista.



CCL CSC

LG-B1.12 5º-LGB1.12.2 - Usa, de maneira xeral, unha


CCL CSC

126


linguaxe respectuosa coas diferenzas.


LG-B1.13

5º-LGB1.13.1 - Recoñece textos orais sinxelos pertencentes a diferentes variedades dialectais moi evidentes da lingua galega.



CCL CCEC

LG-B1.13

5º-LGB1.13.2 - Valora as diferenzas dialectais orais da lingua galega como un símbolo de riqueza lingüística e cultural e o estándar como variante unificadora.



CCL CSC CCEC

LG-B1.14

5º-LGB1.14.1 - Identifica a lingua galega oral con calquera contexto profesional: sanidade, educación, medios de comunicación...



CCL CCEC

LG-B1.14

5º-LGB1.14.2 - Recoñece a validez da lingua galega para conversas con persoas coñecidas ou descoñecidas.



CCL CCEC CSC

Bloque 2: Comunicación escrita: ler

LG-B2.1

5º-LGB2.1.1 - Comprende a información relevante de textos procedentes dos medios de comunicación social ou propios de situacións cotiás.



CCL CD CSC

LG-B2.1

5º-LGB2.1.2 - Identifica as ideas principais e secundarias dun texto (narrativo, descritivo e expositivo).



CCL

127


LG-B2.1

5º-LGB2.1.3 - Busca, localiza e selecciona información concreta dun texto sinxelo, deducindo o significado de palabras e expresións polo contexto.



CCL CAA CSIEE

LG-B2.1

5º-LGB2.1.4 - Interpreta, personificacións, hipérboles, ironías e dobres sentidos en textos.



CCL CAA CSIEE

LG-B2.1

5º-LGB2.1.5 - Identifica a estrutura dun texto e recoñece algúns mecanismos de cohesión (repeticións, sinónimos, anáforas).



CCL

LG-B2.1

5º-LGB2.1.6 - Identifica o punto de vista do autor ou autora e diferencia, de maneira xeral, información, opinión e publicidade de carácter bastante evidente.



CCL CAA

LG-B2.1

5º-LGB2.1.7 - Emprega o dicionario para resolver as dúbidas de vocabulario que atopa nos textos.



CCL CAA CSIEE

LG-B2.1

5º-LGB2.1.8 - Fai unha lectura rápida, selectiva ou integral en función das necesidades de cada momento.



CCL CAA CSIEE

LG-B2.2

5º-LGB2.2.1 - Interpreta e comprende, de maneira xeral, a información de gráficos, esquemas sinxelos e ilustracións redundantes, relacionándoa co contido



CCL CAA CSC CSIEE CMCT

128


do texto que acompaña.

LG-B2.3

5º-LGB2.3.1 - Realiza o subliñado das ideas principais dun texto sinxelo.

75 X X X



CCL CAA

LG-B2.3

5º-LGB2.3.2 - Esquematiza as ideas dun texto sinxelo, indicando as ideas principais e secundarias.

75 X X X



CCL CAA

LG-B2.3 5º-LGB2.3.3 - Realiza o resumo dun texto sinxelo.

100 X X X



CCL CAA

LG-B2.4

5º-LGB2.4.1 - Deduce o posible contido dun texto sinxelo antes de lelo, axudándose do título e as ilustracións.



CCL CAA CSIEE

LG-B2.4

5º-LGB2.4.2 - Relé un texto e marca as palabras clave para acadar a comprensión integral, cando é preciso.

75 X X X



CCL CAA CSIEE

LG-B2.5

5º-LGB2.5.1 - Utiliza as tecnoloxías da información para localizar e seleccionar a información nun texto sinxelo adecuado á súa idade.



CCL CD CAA

LG-B2.5

5º-LGB2.5.2 - Utiliza as tecnoloxías da información para organizar a información dun texto sinxelo adecuado á súa idade.



CCL CD

LG-B2.5 5º-LGB2.5.3 - Utiliza dicionarios dixitais para


CCL CAA CD

129


interpretar a información dun texto.

INSTRUMENTOS: Diario de clase. CSIEE

LG-B2.6

5º-LGB2.6.1 - Realiza diferentes tipos de lectura en función de cada texto: de investigación, de aprendizaxe, de gozo persoal ou de resolución de problemas.



CCL CSIEE CAA

LG-B2.7 5º-LGB2.7.1 - Descodifica con precisión e rapidez as palabras.



CCL CAA

LG-B2.7 5º-LGB2.7.2 - Le textos en voz alta con fluidez e precisión.



CCL

LG-B2.7

5º-LGB2.7.3 - Le textos en voz alta con ritmo, velocidade e ton da voz adecuados.



CCL

LG-B2.7

5º-LGB2.7.4 - Le en voz alta adaptándose ao interese do auditorio: gozar escoitando, obter nova información...



CCL CAA

LG-B2.7 5º-LGB2.7.5 - Fai lecturas dramatizadas de textos.



CCL CSC

LG-B2.8

5º-LGB2.8.1 - Usa a biblioteca de aula con certa autonomía, para obter datos e informacións, e colabora no seu coidado e mellora.



CCL CAA CSC

LG-B2.8

5º-LGB2.8.2 - Usa a biblioteca de centro con certa autonomía,para obter datos e informacións, e



CCL CAA CSC

130


colabora no seu coidado e mellora.

LG-B2.8

5º-LGB2.8.3 - Usa as bibliotecas virtuais, para obter datos e informacións, con certa autonomía.



CCL CAA CD

LG-B2.9

5º-LGB2.9.1 - Amosa interese pola conservación e organización dos seus libros físicos e/ou virtuais



CCL CAA CSC

LG-B2.10

5º-LGB2.10.1 - Amosa interese pola lectura como fonte de aprendizaxe e medio de comunicación



CCL CAA CSC CCEC

LG-B2.11

5º-LGB2.11.1 - Selecciona persoalmente as lecturas que desexa realizar e é quen de xustificalas en función dos seus gustos e necesidades.



CCL

LG-B2.11

5º-LGB2.11.2 - Expresa, de maneira sinxela, opinións e valoracións sobre as lecturas feitas.

75 X X X



CCL CSC CAA CSIEE

LG-B2.12

5º-LGB2.12.1 - Identifica, de maneira global, as diferenzas lingüísticas, bastante evidentes, das variedades da lingua galega.



CCL CCEC

LG-B2.12

5º-LGB2.12.2 - Valora a variedade interna da lingua como símbolo de riqueza lingüística e cultural, así como o estándar como variante unificadora.



CCL CSC CCEC

Bloque 3: Comunicación escrita: escribir

131


LG-B3.1

5º-LGB3.1.1 - Planifica a elaboración do texto, antes de comezar a escribir, xerando ideas, seleccionando e estruturando a información, mediante notas, esquemas ou guións.



CCL CSIEE CAA

LG-B3.1

5º-LGB3.1.2 - Elabora o texto cunha estrutura definida, con coherencia e cohesionando, de maneira xeral, os enunciados.



CCL CSIEE CAA

LG-B3.1

5º-LGB3.1.3 - Utiliza os signos de puntuación (punto, coma, punto e coma, dous puntos, puntos suspensivos, signos de exclamación e interrogación).



CCL CAA CSIEE

LG-B3.1

5º-LGB3.1.4 - Aplica, de maneira xeral, a norma lingüística: ortografía, acentuación, léxico, morfosintaxe e usa, habitualmente, unha linguaxe non sexista.



CCL CSC CCEC

LG-B3.1 5º-LGB3.1.5 - Escribe e presenta textos propios elaborando borradores.



CCL CAA CSIEE

LG-B3.1 5º-LGB3.1.6 - Usa o dicionario durante a elaboración de textos.



CCL CAA CSIEE

LG-B3.2

5º-LGB3.2.1 - Elabora, en diferentes soportes, textos propios da vida cotiá e académica, imitando

100 X X X



CCL CAA CD

132


modelos: cartas e correos electrónicos, mensaxes curtas, normas, notas e invitacións

LG-B3.2

5º-LGB3.2.2 - Redacta textos xornalísticos (noticias, crónicas, reportaxes, entrevistas) e (anuncios e carteis), imitando modelos publicitarios moi sinxelos.

100 X X X



CCL CSC CCEC CAA

LG-B3.2

5º-LGB3.2.3 - Crea diferentes tipos de textos (narrativos, expositivos, descritivos ou argumentativos) seguindo un guión establecido e adaptando a linguaxe ás características de cada xénero.

100 X X X



CCL CAA

LG-B3.2

5º-LGB3.2.4 - Escribe textos coherentes e empregando algúns elementos básicos de cohesión, usando o rexistro adecuado.

100 X X X



CCL CSC CCEC

LG-B3.2

5º-LGB3.2.5 - Resume o contido de textos sinxelos propios do ámbito da vida persoal ou familiar ou dos medios de comunicación.

100 X X X



CCL CSC CAA

LG-B3.3

5º-LGB3.3.1 - Elabora textos escritos propios do ámbito académico (cuestionarios, resumos, descricións, explicacións...) para obter, organizar e comunicar información.

100 X X X



CCL CAA CSIEE

133


LG-B3.4

5º-LGB3.4.1 - Elabora textos sinxelos que combinan a linguaxe verbal e non verbal: carteis publicitarios, anuncios, cómic, contos, poemas, cancións e anécdotas.

100 X X X



CCL CSC CCEC CAA CSIEE

LG-B3.4 5º-LGB3.4.2 - Escribe textos sinxelos de carácter creativo.

75 X X X



CCL CAA CSIEE

LG-B3.4 5º-LGB3.4.3 - Aprecio polos usos creativos da linguaxe.



CCL CAA CSIEE

LG-B3.5

5º-LGB3.5.1 - Busca e selecciona información en diferentes fontes e soportes dixitais.



CCL CD CAA CSIEE

LG-B3.5 5º-LGB3.5.2 - Emprega procesadores de textos con certa autonomía.



CCL CD CAA CSIEE

LG-B3.5 5º-LGB3.5.3 - Utiliza, habitualmente, correctores de textos.



CCL CD CAA CSIEE

LG-B3.5

5º-LGB3.5.4 - Utiliza as TIC, con certa autonomía, para realizar presentacións elementais



CCL CD CSIEE

LG-B3.6

5º-LGB3.6.1 - Usa recursos gráficos e paratextuais para facilitar a comprensión dos textos e ilustralos de maneira creativa.

75 X X X



CCL CD CSIEE

LG-B3.7 5º-LGB3.7.1 - Coida a presentación dos textos seguindo as normas



CCL CD CAA

134


básicas de presentación establecidas: marxes, disposición no papel, limpeza, calidade caligráfica, separación entre parágrafos, interliñado? en calquera soporte.

LG-B3.7 5º-LGB3.7.2 - Valora a lingua escrita como medio de comunicación.



CCL CSC

Bloque 4: Coñecemento da lingua

LG-B4.1

5º-LGB4.1.1 - Recoñece as diferentes categorías gramaticais pola súa función na lingua: substantivo, artigo, pronome, adxectivo, adverbio, verbo e preposición.



CCL CAA

LG-B4.1

5º-LGB4.1.2 - Conxuga e usa con corrección as formas verbais persoais e non persoais dos verbos.



CCL CAA

LG-B4.1

5º-LGB4.1.3 - Diferencia as sílabas que conforman cada palabra, diferenciando a sílaba tónica das átonas.



CCL CAA

LG-B4.1

5º-LGB4.1.4 - Identifica e clasifica os diferentes tipos de enunciado: declarativo, interrogativo, exclamativo, imperativo.



CCL CAA

LG-B4.1

5º-LGB4.1.5 - Recoñece as oracións simples, comprende o seu significado, utiliza



CCL CAA

135


correctamente a concordancia de xénero e número e identifica o verbo e os seus complementos: o suxeito, así como os complementos do nome.

LG-B4.2

5º-LGB4.2.1 - Aplica xeralmente as normas de acentuación xerais e de acentuación diacrítica e aprecia o seu valor social e a necesidade de cinguirse a elas.



CCL CSC CCEC

LG-B4.2

5º-LGB4.2.2 - Coñece e utiliza as normas ortográficas, aplicándoas nas súas producións escritas con especial atención nas regras do h, b/v, c/cc, s/x, ll/i/x.



CCL CSC CCEC

LG-B4.3

5º-LGB4.3.1 - Emprega con corrección os signos de puntuación, facendo unha valoración dos resultados.



CCL

LG-B4.3 5º-LGB4.3.2 - Usa unha sintaxe adecuada nas súas producións.

75 X X X



CCL

LG-B4.3

5º-LGB4.3.3 - Respecta, de xeito xeral, as normas morfosintácticas de colocación do pronome átono.

75 X X X



CCL CSC CCEC

LG-B4.4

5º-LGB4.4.1 - Usa diversos conectores básicos entre oracións: causa, consecuencia, finalidade,

75 X X X



CCL CAA

136


contradición...

LG-B4.4

5º-LGB4.4.2 - Recoñece determinados procesos de cohesión nos textos: anáfora, sinónimos...



CCL CAA

LG-B4.5 5º-LGB4.5.1 - Identifica, en oracións sinxelas, o papel semántico do suxeito..



CCL CAA

LG-B4.5

5º-LGB4.5.2 - Recoñece se a oración é activa ou pasiva e é quen de facer a transformación dunha noutra.



CCL CAA

LG-B4.6

5º-LGB4.6.1 - Transforma un texto sinxelo narrativo de estilo directo noutro de estilo indirecto.



CCL CAA

LG-B4.7

5º-LGB4.7.1 - Usa axeitadamente o dicionario en papel ou dixital para buscar calquera palabra, seleccionando a acepción precisa segundo cada contexto e como consulta ortográfica.



CCL CAA CD

LG-B4.7

5º-LGB4.7.2 - Recoñece e crea palabras derivadas (prefixación e sufixación) e compostas, identificando e formando familias de palabras.

75 X X X



CCL CAA

LG-B4.7

5º-LGB4.7.3 - Recoñece e usa sinónimos, antónimos, homónimos, palabras polisémicas de uso frecuente, frases feitas, siglas e abreviaturas.

75 X X X



CCL CAA

137


LG-B4.8

5º-LGB4.8.1 - Coñece, de xeito xeral, as características máis relevantes (históricas, socioculturais...) da lingua galega.



CCL CCEC

LG-B4.8

5º-LGB4.8.2 - Identifica e valora a lingua galega dentro da realidade plurilingüe e pluricultural de España e de Europa.



CCL CSC CCEC

LG-B4.9

5º-LGB4.9.1 - Recoñece, de forma xeral, e evita as interferencias entre as linguas que está a aprender.



CCL CCEC

LG-B4.9

5º-LGB4.9.2 - Identifica diferenzas, regularidades e semellanzas, ortográficas e léxicas entre todas as linguas que coñece e/ou está a aprender, como punto de apoio para a súa aprendizaxe.



CCL

Bloque 5: Educación literaria

LG-B5.1

5º-LGB5.1.1 - Escoita, memoriza, e reproduce textos procedentes da literatura popular oral galega (refráns, adiviñas, lendas, contos, poemas, conxuros, ditos, cantigas) e da literatura galega en xeral.



CCL CAA CCEC

LG-B5.1

5º-LGB5.1.2 - Valora os textos da literatura oral galega como fonte de coñecemento da nosa



CCL CCEC

138


cultura e como recurso de gozo persoal.

LG-B5.2

5º-LGB5.2.1 - Le en silencio obras e textos en galego da literatura infantil, adaptacións breves de obras clásicas e literatura actual, adaptadas á idade e en diferentes soportes.



CCL CCEC CD

LG-B5.2

5º-LGB5.2.2 - Le en voz alta obras e textos en galego da literatura infantil, adaptacións breves de obras clásicas e literatura actual, adaptadas á idade e en diferentes soportes.



CCL CCEC CD

LG-B5.3

5º-LGB5.3.1 - Identifica as características principais dos diferentes xéneros literarios: narrativa, poesía e teatro.



CCEC

LG-B5.3

5º-LGB5.3.2 - Distingue algúns recursos retóricos e métricos propios dos poemas.



CCL

LG-B5.3

5º-LGB5.3.3 - Identifica e emprega algunhas figuras literarias: comparacións, personificacións, hipérboles e xogos de palabras.



CCL CCEC CAA

LG-B5.3 5º-LGB5.3.4 - Identifica os temas recorrentes na literatura.



CCL CCEC

LG-B5.4

5º-LGB5.4.1 - Recrea e compón poemas e relatos, a partir de modelos sinxelos, para comunicar

75 X X X



CCL CCEC CSC

139


sentimentos, emocións, estados de ánimo e lembranzas.

LG-B5.5

5º-LGB5.5.1 - Participa activamente en dramatizacións de textos literarios.



CCL

LG-B5.6

5º-LGB5.6.1 - Valora a literatura en calquera lingua, como vehículo de comunicación, fonte de coñecemento e como recurso de gozo persoal.



CCL CSC CCEC

LG-B5.7

5º-LGB5.7.1 - Compara imaxes, símbolos e mitos sinxelos doutras culturas cos da cultura galega, amosando interese e respecto.



CSC CCEC

LG-B5.7

5º-LG-B5.7.2 - Amosa curiosidade por coñecer outras costumes e formas de relación social, respectando e valorando a diversidade cultural.



CSC CCEC

140


ÁREA DE MATEMÁTICAS

141



CURSO 5º 2019-2020

NIVEL 5º PRIMARIA ÁREA Matemáticas (MT)



T 1

T 2

T 3



Bloque 1: Procesos, métodos e actitudes en matemáticas

MT-B1.1

5º-MTB1.1.1 - Identifica patróns, regularidades e leis matemáticas en situacións de cambio, en contextos numéricos, xeométricos e funcionais.



CMCT CAA

MT-B1.2

5º-MTB1.2.1 - Realiza estimacións sobre os resultados esperados e contrasta a súa validez valorando as vantaxes e os inconvenientes do seu uso.



CMCT CAA

MT-B1.3

5º-MTB1.3.1 - Distingue entre problemas e exercicios e aplica as estratexias idóneas para cada caso.



CMCT CSIEE CAA

MT-B1.3

5º-MTB1.3.2 - Iniciase na formulación de preguntas e na busca de respostas apropiadas, tanto no estudo dos conceptos coma na resolución de problemas.



CMCT CAA CCL

142


MT-B1.4

5º-MTB1.4.1 - Toma decisións nos procesos de resolucións de problemas valorando as consecuencias destas e a súa conveniencia pola súa sinxeleza e utilidade.



CMCT CAA CSIEE

MT-B1.5

5º-MTB1.5.1 - Iníciase na reflexión sobre os problemas resoltos e os procesos desenvoltos, valorando as ideas claves, aprendendo para situacións futuras semellantes.



CMCT CAA CSIEE

Bloque 2: Números

MT-B2.1

5º-MTB2.1.1 - Identifica os números romanos aplicando o coñecemento á comprensión de datacións.



CMCT CCEC

MT-B2.1

5º-MTB2.1.2 - Le, escribe e ordena en textos numéricos e da vida cotiá, números (naturais, fraccións e decimais ata as milésimas), utilizando razoamentos apropiados e interpretando o valor de posición de cada unha das súas cifras.



CMCT CAA CCL

MT-B2.2

5º-MTB2.2.1 - Interpreta en textos numéricos e da vida cotiá, números (naturais, fraccións e decimais ata as milésimas), utilizando razoamentos apropiados e interpretando o valor de posición de cada unha das



CMCT CAA CCL

143


súas cifras.

MT-B2.2

5º-MTB2.2.2 - Ordena números enteiros, decimais e fraccións básicas por comparación, representación na recta numérica e transformación duns noutros



CMCT

MT-B2.3

5º-MTB2.3.1 - Reduce dúas ou máis fraccións a común denominador e calcula fraccións equivalentes.



CMCT

MT-B2.3

5º-MTB2.3.2 - Redondea números decimais á décima, centésima ou milésima máis próxima.



CMCT

MT-B2.3

5º-MTB2.3.3 - Ordena fraccións aplicando á relación entre fracción e número decimal.



CMCT

MT-B2.4 5º-MTB2.4.1 - Opera cos números coñecendo a xerarquía das operacións.



CMCT

MT-B2.4

5º-MTB2.4.2 - Utiliza diferentes tipos de números en contextos reais, establecendo equivalencias entre eles, identificándoos e utilizándoos como operadores na interpretación e resolución de problemas.



CMCT CCL

MT-B2.4

5º-MTB2.4.3 - Estima e comproba resultados mediante diferentes estratexias.



CMCT CAA

144


MT-B2.5

5º-MTB2.5.1 - Realiza sumas e restas de fraccións co mesmo denominador. Calcula o produto dunha fracción por un número.



CMCT

MT-B2.5 5º-MTB2.5.2 - Realiza operacións con números decimais.



CMCT

MT-B2.6

5º-MTB2.6.1 - Emprega e automatiza algoritmos estándar de suma, resta, multiplicación e división con distintos tipos de números, en comprobación de resultados en contextos de resolución de problemas e en situacións cotiás.



CMCT CAA

MT-B2.6

5º-MTB2.6.2 - Descompón de forma aditiva e de forma aditivo-multiplicativa, números menores de un millón, atendendo o valor de posición das súas cifras.



CMCT

MT-B2.6

5º-MTB2.6.3 - Identifica múltiplos e divisores empregando as táboas de multiplicar.



CMCT

MT-B2.6 5º-MTB2.6.4 - Calcula os primeiros múltiplos dun número dado.



CMCT

MT-B2.6

5º-MTB2.6.5 - Calcula todos os divisores de calquera número menor de 100.



CMCT

MT-B2.6 5º-MTB2.6.6 - Calcula o 75 X X PROCEDEMENTOS: Probas específicas. CMCT

145


mcm e o mcd. INSTRUMENTOS: Proba obxectiva.

MT-B2.6

5º-MTB2.6.7 - Descompón números decimais atendendo o valor de posición das súas cifras.



CMCT

MT-B2.6 5º-MTB2.6.8 - Elabora e emprega estratexias de cálculo mental.



CMCT CAA

MT-B2.6

5º-MTB2.6.9 - Estima e redondea o resultado de un cálculo valorando a resposta.



CMCT CAA

MT-B2.7

5º-MTB2.7.1 - Resolve problemas que impliquen o dominio dos contidos traballados, empregando estratexias heurísticas, de razoamento (clasificación, recoñecemento das relacións, uso de exemplos contrarios), creando conxecturas, construíndo, argumentando e tomando decisións, valorando as súas consecuencias e a conveniencia do seu uso.



CMCT CAA CCL CSIEE

MT-B2.7

5º-MTB2.7.2 - Reflexiona sobre o procedemento aplicado á resolución de problemas: revisando as operacións empregadas, as unidades dos resultados, comprobando e interpretando as solucións no contexto e buscando outras formas de resolvelo.



CMCT CAA CCL CSIEE

Bloque 3: Medida

146


MT-B3.1

5º-MTB3.1.1 - Estima lonxitudes, capacidades, masas e superficies; elixindo a unidade e os instrumentos máis axeitados para medir e expresar unha medida, explicando de forma oral o proceso seguido e a estratexia utilizada.

50 X X



CMCT CCL CAA

MT-B3.1

5º-MTB3.1.2 - Mide con instrumentos, utilizando estratexias e unidades convencionais e non convencionais, elixindo a unidade máis axeitada para a expresión dunha medida.

50 X X X



CMCT CAA

MT-B3.2

5º-MTB3.2.1 - Suma e resta medidas de lonxitude, capacidade, masa e superficie en forma simple dando o resultado na unidade determinada de antemán.



CMCT

MT-B3.2

5º-MTB3.2.2 - Expresa en forma simple a medición da lonxitude, capacidade ou masa dada en forma complexa e viceversa.



CMCT

MT-B3.2 5º-MTB3.2.3 - Compara e ordena medidas dunha mesma magnitude.



CMCT

MT-B3.2

5º-MTB3.2.4 - Compara superficies de figuras planas por superposición, descomposición e medición.



CMCT

147


MT-B3.3

5º-MTB3.3.1 - Realiza equivalencias e transformacións entre horas, minutos e segundos.



CMCT

MT-B3.4 5º-MTB3.4.1 - Identifica o ángulo como medida dun xiro ou abertura.



CMCT

MT-B3.4

5º-MTB3.4.2 - Mide ángulos usando instrumentos convencionais.



CMCT

MT-B3.5

5º-MTB3.5.1 - Resolve problemas de medida, utilizando estratexias heurísticas, de razoamento (clasificación, recoñecemento das relacións, uso de exemplos contrarios...), creando conxecturas, construíndo, argumentando e tomando decisións, valorando as súas consecuencias e a conveniencia da súa utilización.



CMCT CAA CSIEE

Bloque 4: Xeometría

MT-B4.1

5º-MTB4.1.1 - Identifica e representa ángulos en diferentes posicións: consecutivos, adxacentes, opostos polo vértice?



CMCT

MT-B4.1 5º-MTB4.1.2 - Traza unha figura plana simétrica doutra respecto dun eixe.



CMCT

MT-B4.1 5º-MTB4.1.3 - Realiza ampliacións e reducións.


CMCT

148



MT-B4.2

5º-MTB4.2.1 - Calcula a área e o perímetro de: rectángulo, cadrado e triángulo.



CMCT

MT-B4.2

5º-MTB4.2.2 - Aplica os conceptos de perímetro e superficie de figuras para a realización de cálculos sobre planos e espazos reais e para interpretar situacións da vida diaria.



CMCT CAA

MT-B4.3

5º-MTB4.3.1 - Identifica e diferencia os elementos básicos da circunferencia e círculo: centro, raio, diámetro, corda, arco, tanxente e sector circular



CMCT

MT-B4.3

5º-MTB4.3.2 - Utiliza a composición e descomposición para formar figuras planas e corpos xeométricos a partir doutras.



CMCT

MT-B4.4

5º-MTB4.4.1 - Resolve problemas xeométricos que impliquen dominio dos contidos traballados, utilizando estratexias heurísticas de razoamento (clasificación, recoñecemento das relacións, uso de exemplos contrarios), creando conxecturas, construíndo, argumentando, e tomando decisións, valorando as súas consecuencias e a conveniencia da súa



CMCT CAA CCL CSIEE

149


utilización.

MT-B4.4

5º-MTB4.4.2 - Reflexiona sobre o proceso de resolución de problemas revisando as operacións utilizadas, as unidades dos resultados, comprobando e interpretando as solucións no contexto e propoñendo outras formas de resolvelo



CMCT CAA

Bloque 5: Estatística e probabilidade

MT-B5.1

5º-MTB5.1.1 - Aplica de forma intuitiva a situacións familiares as medidas de centralización: a media aritmética, a moda e o rango.



CMCT CAA

MT-B5.1

5º-MTB5.1.2 - Realiza e interpreta gráficos moi sinxelos: diagramas de barras, poligonais e sectoriais, con datos obtidos de situacións moi próximas.

75 X X X



CMCT CAA

MT-B5.2

5º-MTB5.2.1 - Realiza análise crítica e argumentada sobre as informacións que se presentan mediante gráficas estatísticas.



CMCT CAA CCL

MT-B5.3 5º-MTB5.3.1 - Identifica situacións de carácter aleatorio.



CMCT

MT-B5.3

5º-MTB5.3.2 - Realiza conxecturas e estimacións sobre algúns xogos (moedas, dados, cartas, loterías).



CMCT CAA

150


MT-B5.4

5º-MTB5.4.1 - Resolve problemas que impliquen dominio dos contidos propios da estatística e probabilidade, utilizando estratexias heurísticas, de razoamento (clasificación, recoñecemento das relacións, uso de exemplos contrarios), creando conxecturas, construíndo, argumentando e tomando decisións, valorando as consecuencias destas e a conveniencia da súa utilización.



CMCT CAA CCL CSIEE

MT-B5.4

5º-MTB5.4.2 - Reflexiona sobre o proceso de resolución de problemas revisando as operacións utilizadas, as unidades dos resultados, comprobando e interpretando as solucións no contexto e propoñendo outras formas de resolvelo.



CMCT CAA CCL CSIEE

151


ÁREA DE CIENCIAS NATURAIS

152



CURSO 5º 2019-2020

NIVEL 5º PRIMARIA ÁREA Ciencias Naturais (CN)



T 1

T 2

T 3



Bloque 1: Iniciación á actividade científica

CN-B1.1

5º-CNB1.1.1 - Busca, selecciona e organiza información concreta e relevante, analízaa, obtén conclusións, elabora informes e comunica os resultados en diferentes soportes.

75 X X X


INSTRUMENTOS: Caderno de clase.

CCL CSIEE CAA CD CMCT

CN-B1.1

5º-CNB1.1.2 - Expresa oralmente e por escrito, de forma clara e ordenada contidos relacionados coa área manifestando a comprensión de textos orais e/ou escritos.


INSTRUMENTOS: Proba aberta. Exposición dun tema.

CCL CMCT

CN-B1.1

5º-CNB1.1.3 - Emprega de forma autónoma o tratamento de textos (axuste de páxina, inserción de ilustracións ou notas etc.).

50 X X X



CCL CSIEE CMCT CD

CN-B1.1

5º-CNB1.1.4 - Manexa estratexias axeitadas para acceder á información dos textos de carácter



CMCTCAA CCL

153


científico.

CN-B1.1 5º-CNB1.1.5 - Efectúa búsquedas guiadas de información na rede.



CAA CMCT CD

CN-B1.1 5º-CNB1.1.6 - Coñece e aplica estratexias de acceso e traballo na rede.



CAA CMCT CD

CN-B1.2

5º-CNB1.2.1 - Manifesta autonomía na planificación e execución de accións e tarefas e ten iniciativa na toma de decisións.



CSIEE CAA CMCT

CN-B1.3

5º-CNB1.3.1 - Utiliza estratexias para realizar traballos de forma individual e en equipo, amosando habilidades para a resolución pacífica de conflitos.



CAA CSC CMCT CSIEE

CN-B1.3

5º-CNB1.3.2 - Coñece e emprega as normas de uso e de seguridade dos instrumentos, dos materiais de traballo e das tecnoloxías da información e comunicación.



CMCT CSC CD

CN-B1.3

5º-CNB1.3.3 - Utiliza algúns recursos ao seu alcance proporcionados polas tecnoloxías da información para comunicarse e colaborar.



CD CAA CMCT

CN-B1.4

5º-CNB1.4.1 - Realiza proxectos, experiencias sinxelas e pequenas investigacións formulando problemas, enunciando hipóteses, seleccionando o

50 X X X



CMCT CCLCAA CSIEE

154


material necesario, realizando, extraendo conclusións e comunicando os resultados.

CN-B1.4

5º-CNB1.4.2 - Presenta un informe, de forma oral ou escrita, empregando soportes variados, recollendo información de diferentes fontes (directas, libros, internet) cando traballa de forma individual ou en equipo na realización de proxectos, experiencias sinxelas e pequenas investigacións.

100 X X X



CMCT CCL CSCCDCAA CSIEE

Bloque 2: O ser humano e saúde

CN-B2.1

5º-CNB2.1.1 - Identifica e localiza os principais órganos implicados na realización das funcións vitais do corpo humano.



CMCT

CN-B2.1

5º-CNB2.1.2 - Identifica as principais características dos aparellos respiratorio, dixestivo, locomotor, circulatorio e excretor e explica as principais funcións.



CMCT

CN-B2.3

5º-CNB2.3.1 - Investiga sobre enfermidades relacionadas cunha alimentación inadecuada e presenta conclusións en diversos soportes.

50 X



CMCTCSC

CN-B2.3 5º-CNB2.3.2 - Coñece os principios das dietas


CMCTCCLCSC

155


equilibradas, e elabora menús variados identificando ás prácticas saudables.


CN-B2.3

5º-CNB2.3.3 - Recoñece os efectos nocivos do consumo de alcohol e drogas.



CMCTCSC

Bloque 3: Os seres vivos

CN-B3.1

5º-CNB3.1.1 - Identifica e describe a estrutura dos seres vivos: células, tecidos, órganos, aparellos e sistemas, nomeando as principais características e funcións de cada un deles.



CMCT CCL

CN-B3.2

5º-CNB3.2.1 - Clasifica aos seres vivos e nomea as principais características atendendo ao seu reino: Reino animal. Reino das plantas. Reino dos fungos e outros reinos empregando criterios científicos e medios tecnolóxicos.



CMCT

CN-B3.2

5º-CNB3.2.2 - Utiliza guías na identificación científica de animais vertebrados, invertebrados e plantas.

50 X X PROCEDEMENTOS: Observación sistemática.


CMCT

CN-B3.3

5º-CNB3.3.1 - Coñece e explica, con rigorosidade, as principais características e compoñentes dun ecosistema.



CMCTCCL

CN-B3.3 5º-CNB3.3.2 - Investiga con criterio científico,

50 X X PROCEDEMENTOS: Análise das producións dos alumnos/as.

CMCTCCL

156


ecosistemas próximos e presenta resultados en diferentes soportes.


CN-B3.3

5º-CNB3.3.3 - Identifica algunhas actuacións humanas que modifican o medio natural e as causas de extinción de especies e explica algunhas actuacións para o seu coidado.


INSTRUMENTOS: Exposición dun tema.

CMCTCSC

CN-B3.3

5º-CNB3.3.4 - Usa a lupa e outros medios tecnolóxicos para a observación científica.



CMCT

CN-B3.3

5º-CNB3.3.5 - Observa e rexistra algún proceso asociado á vida dos seres vivos, utiliza os instrumentos e os medios audiovisuais e tecnolóxicos apropiados e comunica de xeito oral e escrito os resultados.

75 X X



CMCTCCL CD

Bloque 4: Materia e enerxía

CN-B4.1

5º-CNB4.1.1 - Coñece e clasifica materiais segundo as súas propiedades (dureza, solubilidade, estado de agregación e condutividade térmica).



CMCT

CN-B4.2

5º-CNB4.2.1 - Utiliza diferentes procedementos para determinar a medida da masa e do volume dun corpo.

50 X


INSTRUMENTOS: Caderno de Campo.

CMCT

CN-B4.2 5º-CNB4.2.2 - Describe a diferenza entre masa e


CMCTCCL

157


volume. INSTRUMENTOS: Proba obxectiva.

CN-B4.2

5º-CNB4.2.3 - Identifica e explica as principais características da flotación nun medio líquido.



CMCTCCL

CN-B4.3

5º-CNB4.3.1 - Identifica e explica as diferenzas entre enerxías renovables e non renovables e argumenta sobre as accións necesarias para o desenvolvemento enerxético, sostible e equitativo



CMCTCCL CSC

CN-B4.4

5º-CNB4.4.1 - Realiza experiencias sinxelas, en equipo, sobre reaccións químicas habituais na vida cotiá; formular problemas, enunciar hipóteses, seleccionar o material necesario, extraer conclusións e comunicar os resultados en diferentes soportes.

75 X



CMCT CAA CSIEE CCL CD

CN-B4.4

5º-CNB4.4.2 - Identifica produtos químicos habituais no fogar e os posibles riscos para o organismo.



CMCT

CN-B4.4

5º-CNB4.4.3 - Identifica e explica os símbolos de perigo máis comúns na etiquetaxe.



CMCT

CN-B4.4

5º-CNB4.4.4 - Respecta as normas de uso, de seguridade, de conservación e de



CMCT

158


mantemento dos instrumentos de observación e dos materiais de traballo, na aula e no centro.

Bloque 5: A tecnoloxía: obxectos e máquinas

CN-B5.1

5º-CNB5.1.1 - Observa e identifica os elementos dun circuíto eléctrico e constrúe un.



CMCT CSIEE

CN-B5.1

5º-CNB5.1.2 - Observa, identifica e explica algúns efectos da electricidade da vida cotiá.



CMCTCCL

CN-B5.1

5º-CNB5.1.3 - Expón exemplos de materiais condutores e illantes, argumentado a súa exposición.



CMCTCCL

CN-B5.2

5º-CNB5.2.1 - Coñece algúns dos grandes descubrimentos e inventos da humanidade e explica os beneficios ou riscos para á sociedade.



CMCT CCL CSC

CN-B5.2

5º-CNB5.2.2 - Valora e describe a influencia do desenvolvemento tecnolóxico nas condicións de vida e no traballo.



CMCT CCL CSC

CN-B5.2

5º-CNB5.2.3 - Coñece e explica algúns dos avances da ciencia no fogar e na vida cotiá, na medicina, na cultura e no lecer, na arte, na música, no cine e no deporte e nas tecnoloxías da información



CMCT CCL CSC CCEC

159


e a comunicación.

160


ÁREA DE CIENCIAS SOCIAIS

161



CURSO 5º 2019-2020

NIVEL 5º PRIMARIA ÁREA Ciencias Socias (CS)



T 1

T 2

T 3



Bloque 1: Contidos comúns

CS-B1.1

5º-CSB1.1.1 - Busca información (empregando as TIC e outras fontes directas e indirectas), selecciona a información relevante, a organiza, analiza, obtén conclusións sinxelas e as comunica oralmente e/ou por escrito.

75 X X X



CAA CD CMCT CCL

CS-B1.1

5º-CSB1.1.2 - Manifesta autonomía na planificación e execución de accións e tarefas, ten iniciativa na toma de decisións e asume responsabilidades.



CSIEE CAA

CS-B1.1

5º-CSB1.1.3 - Realiza as tarefas encomendadas e presenta os traballos de maneira ordenada, clara e limpa.



CCL CAA

CS-B1.2

5º-CSB1.2.1 - Participa en actividades individuais e de grupo, e emprega estratexias de traballo cooperativo valorando o



CSC CAA

162


esforzo e o coidado do material.

CS-B1.2

5º-CSB1.2.2 - Adopta un comportamento responsable, construtivo e solidario, respectando diferentes ideas e achegas nos debates e recoñecendo a cooperación e o diálogo como principios básicos do funcionamento democrático.



CSC CAA

CS-B1.3

5º-CSB1.3.1 - Emprega de maneira axeitada o vocabulario adquirido para ser capaz de ler, escribir e falar sobre Ciencias sociais.



CCL CAA CMCT CSC

CS-B1.3

5º-CSB1.3.2 - Expón oralmente de forma clara e ordenada, contidos relacionados coa área, que manifesten a comprensión de textos orais e /ou escritos de carácter xeográfico, social e histórico.

100 X X X



CCL CMCT CSC CAA

CS-B1.3

5º-CSB1.3.3 - Analiza informacións relacionadas coa área e manexa imaxes, táboas, gráficos, esquemas, resumos e as tecnoloxías da información e a comunicación.

75 X X X



CCL CD CMCT CSC

Bloque 2: O mundo que nos rodea

CS-B2.1 5º-CSB2.1.1 - Describe como é e de que forma se


CMCT CCL

163


orixinou o Universo e explica os seus principais compoñentes identificando galaxia, estrela, planeta, satélite, asteroide e cometa.


CS-B2.2

5º-CSB2.2.1 - Describe as características, compoñentes do Sistema Solar, localizando o Sol no centro do mesmo e os planetas segundo a súa proximidade.



CMCT CCL

CS-B2.3

5º-CSB2.3.1 - Define e representa o movemento de translación terrestre, o eixe do xiro e os polos xeográficos, asocia as estacións do ano ao seu efecto combinado e calcula os fusos horarios.



CMCT CCL CAA

CS-B2.3

5º-CSB2.3.2 - Explica o día e a noite como consecuencia da rotación terrestre e como unidades para medir o tempo.



CMCT CCL CAA

CS-B2.3

5º-CSB2.3.3 - Define a translación da Lúa identificando e nomeando as fases lunares.



CMCT CCL

CS-B2.4

5º-CSB2.4.1 - Identifica e clasifica os diferentes tipos de mapas, define que é a escala nun mapa e emprega e interpreta os signos convencionais máis usuais que poden aparecer nel.



CMCT CAA

164


CS-B2.5

5º-CSB2.5.1 - Define clima, nomea os seus elementos e identifica os factores que determinan en España.



CMCT CCL

CS-B2.6

5º-CSB2.6.1 - Explica que é unha zona climática, nomeando as tres zonas climáticas do planeta e describindo as súas características principais.



CMCT CCL

CS-B2.6

5º-CSB2.6.2 - Describe e sinala nun mapa os tipos de climas de España, e as zonas ás que afecta cada un, interpretando e analizando climogramas de distintos territorios de España e relacionándoos co clima ao que pertence.



CMCT CAA CCL

CS-B2.7

5º-CSB2.7.1 - Define paisaxe, identifica os seus elementos e explica as características das principais paisaxes de España valorando a súa diversidade.



CCL CSC CAA

CS-B2.8

5º-CSB2.8.1 - Localiza nun mapa as principais unidades de relevo en España e as súas vertentes hidrográficas.



CMCT

CS-B2.8

5º-CSB2.8.2 - Sitúa nun mapa os mares, océanos e os grandes ríos de España.



CMCT

CS-B2.9 5º-CSB2.9.1 - Explica a importancia do coidado do


CSC CCL

165


medio, así como as consecuencias da acción humana neste.


CS-B2.9 5º-CSB2.9.2 - Favorece o desenvolvemento sostible e o consumo responsable.

75 X



CSC CAA

Bloque 3: Vivir en sociedade

CS-B3.1

5º-CSB3.1.1 - Identifica, respecta e valora os principios democráticos máis importantes establecidos na Constitución e explica a importancia que a Constitución ten para o funcionamento do Estado español.



CSC CCL

CS-B3.2

5º-CSB3.2.1 - Identifica as principais institucións do Estado español e describe as súas funcións e a súa organización.



CSC CCL

CS-B3.2

5º-CSB3.2.2 - Identifica e comprende a división de poderes do Estado e cales son as atribucións recollidas na Constitución para cada un deles.



CSC CCL

CS-B3.3

5º-CSB3.3.1 - Explica a organización territorial de España, nomea as estruturas básicas de goberno e localiza en mapas políticos as distintas comunidades autónomas que forman España, así como as súas



CSC CCL

166


provincias.

CS-B3.4

5º-CSB3.4.1 - Valora, partindo da realidade do estado español, a diversidade cultural, social, política e lingüística nun mesmo territorio como fonte de enriquecemento cultural.



CSC CCL

CS-B3.5

5º-CSB3.5.1 - Define demografía e poboación, comprende os principais conceptos demográficos e os principais factores que afectan á de poboación.



CMCT CCL CSC

CS-B3.5

5º-CSB3.5.2 - Interpreta unha pirámide de poboación e outros gráficos usados no estudo da poboación.

100 X


INSTRUMENTOS: Caderno de clase.

CMCT CAA

CS-B3.6 5º-CSB3.6.1 - Describe os principais rasgos da poboación española.



CCL CSC

CS-B3.6

5º-CSB3.6.2 - Explica o proceso da evolución da poboación en España e describe a incidencia que tiveron nesta, factores como a esperanza de vida ou a natalidade.



CCL CSC

CS-B3.6

5º-CSB3.6.3 - Describe os factores que condicionan a distribución da poboación española.



CCL CSC

CS-B3.6

5º-CSB3.6.4 - Sitúa nun mapa os maiores núcleos de poboación en España e as zonas máis



CSC

167


densamente poboadas.

CS-B3.7

5º-CSB3.7.1 - Explica o éxodo rural, a emigración a Europa, e a chegada de inmigrantes ao noso país



CSC CCL

CS-B3.7

5º-CSB3.7.2 - Identifica e describe os principais problemas actuais da poboación española: migracións, envellecemento, etc.



CSC CCL

CS-B3.8

5º-CSB3.8.1 - Identifica e define materias primas e produto elaborado e os asocia coas actividades nas que se obteñen.



CSC CCL

CS-B3.8

5º-CSB3.8.2 - Describe ordenadamente o proceso de obtención dun produto ata a súa venda e identifica os sectores aos que pertencen.



CCL CSC CMCT

CS-B3.9

5º-CSB3.9.1 - Identifica os tres sectores de actividades económicas e clasifica distintas actividades no grupo ao que pertencen.



CSC CMCT

CS-B3.9

5º-CSB3.9.2 - Explica as actividades relevantes dos sectores primario, secundario e terciario en España e as súas localizacións nos territorios correspondentes.



CCL CSC

Bloque 4: As pegadas do tempo

CS-B4.1 5º-CSB4.1.1 - Identifica a 75 X PROCEDEMENTOS: Probas específicas. CSC

168


idea de idade da historia e data a Idade Media e Moderna, asociándoas aos feitos que marcan os seus inicios e finais.


CMCT CCL CCEC

CS-B4.2

5º-CSB4.2.1 - Coñece algunhas fontes da historia representativas de cada unha das idades da historia, facendo fincapé na Idade Contemporánea.



CSC CMCT CAA CCEC

CS-B4.3

5º-CSB4.3.1 - Usa diferentes técnicas para localizar no tempo e no espazo feitos do pasado, percibindo a duración, a simultaneidade e as relacións entre os acontecementos.



CSC CMCT CAA CCEC

CS-B4.4

5º-CSB4.4.1 - Sitúa nunha liña do tempo as etapas históricas máis importantes da Idade Media e Idade Moderna en España.

100 X



CMCT CSC CCEC

CS-B4.4

5º-CSB4.4.2 - Identifica e localiza no tempo e no espazo os feitos fundamentais da historia medieval e moderna de España, describindo as principais características de cada unha delas



CMCT CSC CCEC CCL

CS-B4.4

5º-CSB4.4.3 - Explica aspectos relacionados coa forma de vida e organización social de España das distintas épocas históricas estudadas



CSC CCEC CAA

169


CS-B4.4

5º-CSB4.4.4 - Describe en orde cronolóxica os principais movementos artísticos e culturais da Idade Media e da Idade Moderna en España citando aos seus representantes máis significativos.



CMCT CSC CCEC

CS-B4.4

5º-CSB4.4.5 - Identifica as características distintivas das culturas que conviviron nos reinos peninsulares durante a Idade Media describindo a evolución política e os distintos modelos sociais.



CCEC CSC CCL

CS-B4.4

5º-CSB4.4.6 - Explica as características da Idade Moderna e certos acontecementos que determinaron cambios fundamentais no rumbo da historia neste período de tempo (Monarquía dos Austrias, s. XVI-XVII. Os Borbóns, s. XVIII).



CSC CCL CCEC

CS-B4.5

5º-CSB4.5.1 - Identifica, valora e respecta o patrimonio natural, histórico, cultural e artístico e asume as responsabilidades que supón a súa conservación e mellora.



CSC CCEC

CS-B4.6

5º-CSB4.6.1 - Aprecia a herdanza cultural a escala local e nacional como a riqueza compartida que hai



CSC CCEC

170


que coñecer, preservar e coidar.

171


ÁREA DE EDUCACIÓN PLÁSTICA

172



CURSO 5º 2019-2020

NIVEL 5º PRIMARIA ÁREA Educación Plástica (EP)



T 1

T 2

T 3



Bloque 1: Educación audiovisual

EP-B1.1 5º-EPB1.1.1 - Recoñece as imaxes fixas e en movemento e clasifícaas



CCEC CSIEE

EP-B1.1 5º-EPB1.1.2 - Debuxa aspectos da vida cotiá.

100 X X X



CCEC CSIEE

EP-B1.2

5º-EPB1.2.1 - Identifica os recursos e os materiais utilizados para elaborar unha obra.



CCEC CCL

EP-B1.2

5º-EPB1.2.2 - Analiza as posibilidades de materiais, texturas, formas e cores aplicadas sobre diferentes soportes.



CCEC

EP-B1.3

5º-EPB1.3.1 - Coñece a evolución da fotografía desde o branco/negro á cor, do formato papel ao dixital, e valora as posibilidades que proporciona a tecnoloxía.

75 X X



CCEC CCL

EP-B1.3 5º-EPB1.3.2 - Realiza 100 X X PROCEDEMENTOS: Análise das producións dos CCEC

173


fotografías utilizando medios tecnolóxicos, analizando, a posteriori, se o encadre é o máis axeitado para o propósito inicial.

alumnos/as.


CCL

EP-B1.3 5º-EPB1.3.3 - Recoñece os diferentes temas da fotografía.

75 X X



CCEC

Bloque 2: Expresión artística

EP-B2.1

5º-EPB2.1.1 - Realiza composicións que transmitan emocións e sensacións básicas, utilizando distintos elementos e recursos para os axustar ás necesidades.

100 X X X



CCEC CSIEE CCL

EP-B2.1 5º-EPB2.1.2 - Busca un cartel e confecciona o seu propio anuncio.

75 X



CCEC CSIEE

EP-B2.2

5º-EPB2.2.1 - Confecciona planos, e mapas simples coa axuda das ferramentas básicas, individualmente e en grupo.

50 X



CCEC CMCT CSC

EP-B2.2

5º-EPB2.2.2 - Utiliza e manexa os elementos que estruturan o espazo gráfico (cuadrícula).

75 X



CCEC CMCT

EP-B2.2

5º-EPB2.2.3 - Participa nas actividades propostas e amosa interese por elas, colaborando sempre que se trate dun traballo en grupo



CSC

174


EP-B2.3

5º-EPB2.3.1 - Representa con claroscuro a sensación espacial de composicións volumétricas.

75 X



CCEC CCL

EP-B2.3 5º-EPB2.3.2 - Experimenta coa superposición de planos para crear volume.

75 X



CCEC CMCT

EP-B2.3

5º-EPB2.3.3 - Utiliza a liña horizontal como elemento expresivo para proporcionar sensación de profundidade.

50 X



CCEC CMCT

EP-B2.3

5º-EPB2.3.4 - Combina e analiza as cores para as utilizar correctamente na composición.

75 X



CCEC

EP-B2.3

5º-EPB2.3.5 - Aproveita a diferenza das texturas achegadas polos lapis de cores e as ceras.

75 X



CCEC

EP-B2.3 5º-EPB2.3.6 - Constrúe obxectos tridimensionais.

50 X



CCEC CSIEE

EP-B2.4

5º-EPB2.4.1 - Debuxa formas, figuras e elementos do contexto con dimensións, proporcións, cores e tamaños axeitados.

75 X



CCEC CAA

EP-B2.4

5º-EPB2.4.2 - Organiza os espazos das súas producións bidimensionais, utilizando conceptos básicos de composición, equilibrio e proporción

50 X



CCEC CMCT

175


EP-B2.4

5º-EPB2.4.3 - Analiza e compara as texturas naturais e artificiais, así como as texturas visuais e táctiles, sendo capaz de realizar traballos artísticos utilizando estes coñecementos.



CCEC CMCT

EP-B2.4 5º-EPB2.4.4 - Distingue o tema ou xénero de obras plásticas.



CCEC CMCT

EP-B2.4

5º-EPB2.4.5 - Realiza imaxes humanas, animais e casas, partindo dun bosquexo.

50 X X



CCEC CSIEE

EP-B2.5

5º-EPB2.5.1 - Valora os elementos e os recursos empregados para conseguir o efecto que máis se axuste ao resultado final.



CCEC CSC

EP-B2.5

5º-EPB2.5.2 - Coida e respecta os materiais, os utensilios e os espazos utilizados.



CSC

EP-B2.5

5º-EPB2.5.3 - Participa e amosa interese polas actividades propostas, colaborando na recollida e na organización do material.



CSC

EP-B2.6

5º-EPB2.6.1 - Completa e realiza os debuxos utilizando os coñecementos aprendidos

75 X X X



CCEC CSC CAA

EP-B2.6 5º-EPB2.6.2 - Presenta as tarefas con orde e limpeza respectando as normas e



CSC CCEC

176


indicacións establecidas.

EP-B2.6

5º-EPB2.6.3 - Amosa interese polo traballo e a aplicación, apreciando a correcta realización dos exercicios e actividades.



CSC CCEC

EP-B2.7

5º-EPB2.7.1 - Emprega as novas tecnoloxías para se iniciar no deseño dixital, no tratamento de imaxes ou na animación.

75 X X X



CD CCEC

Bloque 3: Debuxo xeométrico

EP-B3.1

5º-EPB3.1.1 - Coñece e usa as principais ferramentas básicas do debuxo xeométrico (regra, escuadro, cartabón, semicírculo etc.)

75 X



CCEC CMCT

EP-B3.1 5º-EPB3.1.2 - Utiliza o trazado de rectas paralelas.

100 X



CCEC CMCT

EP-B3.1

5º-EPB3.1.3 - Traza ángulos rectos, de 30 e de 60 graos utilizando as ferramentas básicas.

75 X



CCEC CMCT

EP-B3.1

5º-EPB3.1.4 - Manexa os efectos visuais da perspectiva para debuxar triángulos e cuadriláteros.

50 X



CCEC CMCT

EP-B3.1 5º-EPB3.1.5 - Representa e aplica adecuadamente o eixe de simetría.

50 X X



CCEC CMCT

EP-B3.1 5º-EPB3.1.6 - Representa formas xeométricas con precisión e coa axuda da


CCEC CMCT

177


cuadrícula e as ferramentas básicas.


178


ÁREA DE VALORES CÍVICOS E SOCIAIS

179



CURSO 5º 2019-2020

NIVEL 5º PRIMARIA ÁREA Valores Sociais e Cívicos (VSC)



T 1

T 2

T 3



Bloque 1: A identidade e a dignidade da persoa

VSC-B1.1 5º-VSCB1.1.1 - Actúa de forma respectable e digna.



CSCCSIEE

VSC-B1.2

5º-VSCB1.2.1 - Utiliza, de xeito guiado, estratexias de reestruturación cognitiva.



CAA

VSC-B1.2

5º-VSCB1.2.2 - Aplica o autocontrol á toma de decisión e á resolución de conflitos.



CSC CSIEE

VSC-B1.2

5º-VSCB1.2.3 - Expresa os seus sentimentos, necesidades e dereitos, á vez que respecta os dos e das demais nas actividades cooperativas.



CSC CSIEE CCL

VSC-B1.3

5º-VSCB1.3.1 - Traballa en equipo valorando o esforzo individual e colectivo e asumindo compromisos para a consecución de obxectivos



CSC CSIEE

VSC-B1.3 5º-VSCB1.3.2 - Realiza 50 X X X PROCEDEMENTOS: Observación sistemática. CSCCA

180


unha autoavaliación responsable da execución das tarefas, expresando propostas de mellora.


ACSIEE

VSC-B1.4

5º-VSCB1.4.1 - Utiliza o pensamento creativo na análise de problemas e na formulación de propostas de actuación.



CSC CSIEE

VSC-B1.4 5º-VSCB1.4.2 - Sabe facer fronte á incerteza, ao medo ou ao fracaso.



CSC CSIEE CAA

VSC-B1.5

5º-VSCB1.5.1 - Identifica, define problemas sociais e cívicos e achega solucións potencialmente efectivas.



CSC CSIEE

VSC-B1.5

5º-VSCB1.5.2 - Define e formula claramente problemas de convivencia e achega solucións potencialmente efectivas.



CSC CCL

VSC-B1.6

5º-VSCB1.6.1 - Identifica vantaxes e inconvenientes dunha posible solución antes de tomar unha decisión ética.



CSC CSIEE

Bloque 2: A comprensión e o respecto nas relacións interpersoais

VSC-B2.1

5º-VSCB2.1.1 - Emprega apropiadamente os elementos da comunicación verbal e non verbal, para expresar con coherencia opinión, sentimentos e emocións.



CCL CSA

VSC-B2.1 5º-VSCB2.1.2 - Emprega a comunicación verbal en relación coa non verbal en



CCL CSC CAA

181


exposicións orais e debates.

CSIEE

VSC-B2.2 5º-VSCB2.2.1 - Dialoga interpretando e dando sentido ao que oe.

50 PROCEDEMENTOS:

INSTRUMENTOS:

CCL CSC

VSC-B2.2

5º-VSCB2.2.2 - Realiza actividades cooperativas detectando os sentimentos e pensamentos que subxacen no que se está a dicir.



CCL CSC CSIEE

VSC-B2.2

5º-VSCB2.2.3 - Colabora en proxectos grupais escoitando activamente, demostrando interese polas outras persoas.



CAA CSIEE CSC CCL

VSC-B2.3

5º-VSCB2.3.1 - Comunícase empregando expresións para mellorar a comunicación e facilitar o achegamento co seu interlocutor nas conversas.



CCL CSC

VSC-B2.3 5º-VSCB2.3.2 - Comparte sentimentos durante o diálogo



CCL CSC CSIEE

VSC-B2.3 5º-VSCB2.3.3 - Utiliza os elementos que contribúen ao diálogo.



CCL CSC CL CSC

VSC-B2.3

5º-VSCB2.3.4 - Recoñece os elementos que bloquean a comunicación en diferentes situacións.



CCL CSC CL CSC

VSC-B2.4

5º-VSCB2.4.1 - Realiza unha defensa tranquila e respectuosa das posicións persoais.



CCL CSC CSIEE

VSC-B2.4 5º-VSCB2.4.2 - Emprega a 75 X X X PROCEDEMENTOS: Observación sistemática. CCL

182


linguaxe positiva. INSTRUMENTOS: Diario de clase.

CSC

VSC-B2.5

5º-VSCB2.5.1 - Infire, de xeito guiado, e dá o sentido adecuado á expresión das demais persoas.



CCL CSC

VSC-B2.5

5º-VSCB2.5.2 - Relaciona diferentes ideas e opinións para atopar os seus aspectos comúns.



CCL CSC

VSC-B2.6 5º-VSCB2.6.1 - Interacciona con empatía.



CSC CCL CSIEE

VSC-B2.6 5º-VSCB2.6.2 - Emprega diferentes habilidades sociais.



CSC

VSC-B2.7

5º-VSCB2.7.1 - Comprende e aprecia positivamente as diferenzas culturais.



CSC

VSC-B2.8 5º-VSCB2.8.1 - Forma parte activa das dinámicas do grupo



CSC CSIEE

VSC-B2.8

5º-VSCB2.8.2 - Establece e mantén relacións emocionais amigables, baseadas no intercambio de afecto e a confianza mutua.



CSC CSIEE

VSC-B2.8

5º-VSCB2.8.3 - Consegue a aceptación dos compañeiros e compañeiras.



CSC CSIEE

VSC-B2.8 5º-VSCB2.8.4 - Expón en historias creativas as características da relación



CCL CSC CCEC

183


da amizade. CD CAA

Bloque 3: A convivencia e os valores sociais

VSC-B3.1

5º-VSCB3.1.1 - Desenvolve proxectos e resolve problemas en colaboración.



CSC CSIEE

VSC-B3.1

5º-VSCB3.1.2 - Pon de manifesto unha actitude aberta cara aos demais compartindo puntos de vista e sentimentos durante a interacción social na aula.



CSC CSIEE

VSC-B3.2

5º-VSCB3.2.1 - Amosa boa disposición para ofrecer e recibir axuda para a aprendizaxe.



CAA CSIEE CSC

VSC-B3.2 5º-VSCB3.2.2 - Recorre ás estratexias de axuda entre iguais.



CAA CSIEE CSC

VSC-B3.2 5º-VSCB3.2.3 - Respecta as regras durante o traballo en equipo.



CSC

VSC-B3.3

5º-VSCB3.3.1 - Argumenta a necesidade de que existan normas de convivencia nos diferentes espazos de interacción social.



CCL CSC

VSC-B3.3 5º-VSCB3.3.2 - Participa na elaboración das normas da aula.



CCL CSC

VSC-B3.3 5º-VSCB3.3.3 - Respecta as normas do centro escolar



CSC

VSC-B3.4 5º-VSCB3.4.1 - Resolve os 75 X X X PROCEDEMENTOS: Observación sistemática. CSC

184


conflitos de modo construtivo.


CSIEE

VSC-B3.4

5º-VSCB3.4.2 - Sigue as fases da mediación en situacións reais e simulacións.



CSC CSIEE

VSC-B3.4

5º-VSCB3.4.3 - Manexa a linguaxe positiva na comunicación de pensamentos, intencións e posicionamentos nas relacións interpersoais.



CCL CSC

VSC-B3.4

5º-VSCB3.4.4 - Analiza as emocións, sentimentos, posibles pensamentos e puntos de vista das partes en conflito.



CSC CSIEE

VSC-B3.5

5º-VSCB3.5.1 - Razoa o sentido da responsabilidade social e da xustiza social.



CAA CSC

VSC-B3.5 5º-VSCB3.5.2 - Identifica e analiza criticamente desigualdades sociais.



CSC CSIEE

VSC-B3.5 5º-VSCB3.5.3 - Describe condutas solidarias.



CSC CCL

VSC-B3.6 5º-VSCB3.6.1 - Amósase xeneroso no seu contorno próximo.



CSC

VSC-B3.6

5º-VSCB3.6.2 - É capaz de sensibilizar sobre causas altruístas realizando exposicións orais sobre o seu valor e cometidos.



CCL CSC CSIEE

VSC-B3.6 5º-VSCB3.6.3 - Colabora en causas altruístas en


CSC CSIEE

185


colaboración coa comunidade educativa


VSC-B3.7 5º-VSCB3.7.1 - Coñece e respecta os dereitos e deberes do alumnado.



CSC

VSC-B3.7

5º-VSCB3.7.2 - Realiza xuízos morais, de xeito guiado, de situacións escolares.



CSC CSIEE

VSC-B3.7

5º-VSCB3.7.3 - Xustifica as súas actuacións en base a valores persoais como a dignidade, a liberdade, a autoestima, a seguridade nun mesmo e a capacidade de enfrontarse aos problemas.



CSC CSIEE

VSC-B3.8 5º-VSCB3.8.1 - Argumenta o carácter universal dos dereitos humanos.



CSC CCL

VSC-B3.8

5º-VSCB3.8.2 - Expón a importancia de que todas as persoas gocen dos dereitos básicos: saúde, benestar, alimentación, vestido, vivenda e asistencia médica.



CSC CCL

VSC-B3.8

5º-VSCB3.8.3 - Axuíza criticamente as circunstancias de persoas que viven en situacións de privación dos dereitos básicos.



CSC CSIEE

VSC-B3.9

5º-VSCB3.9.1 - Argumenta e expón mediante imaxes a importancia de garantir a igualdade de dereitos e a non discriminación por



CCL CCEC CSC

186


razón de nacemento, raza, sexo, relixión, opinión ou calquera outra condición ou circunstancia persoal ou social.

VSC-B3.9

5º-VSCB3.9.2 - Descobre e axuíza criticamente casos próximos de desigualdade e discriminación.



CSC CSIEE

VSC-B3.10

5º-VSCB3.10.1 - Axuíza criticamente actitudes de falta de respecto á igualdade de oportunidades de homes e mulleres.



CSC CSIEE

VSC-B3.10

5º-VSCB3.10.2 - Colabora con persoas doutro sexo en diferentes situacións escolares.



CSC CSIEE

VSC-B3.10

5º-VSCB3.10.3 - Realiza diferentes tipos de actividades independentemente do seu sexo.



CSC CSIEE

VSC-B3.11

5º-VSCB3.11.1 - Reflexiona sobre os dereitos e deberes da Constitución Española.



CSC

VSC-B3.11

5º-VSCB3.11.2 - Expresa a importancia de garantir os dereitos e deberes dos cidadáns e cidadás do seu contorno.



CSC CCL

VSC-B3.11

5º-VSCB3.11.3 - Participa no benestar da contorna próxima baseándose nos dereitos e deberes dos



CSC CSIEE

187


cidadáns e cidadás.

VSC-B3.12 5º-VSCB3.12.1 - Expresa as notas características da convivencia democrática.



CSC CCL

VSC-B3.12

5º-VSCB3.12.2 - Argumenta a importancia dos valores cívicos na sociedade democrática.



CSC CCL

VSC-B3.13

5º-VSCB3.13.1 - Analiza, explica e expón as causas e consecuencias da intervención humana no medio.



CSC CSIEE

VSC-B3.13

5º-VSCB3.13.2 - Investiga criticamente a intervención humana no medio ambiente e comunica os resultados.



CSC CAA CSIEE CMCT

VSC-B3.13

5º-VSCB3.13.3 - Argumenta comportamentos de defensa e recuperación do equilibrio ecolóxico e de conservación do medio ambiente.



CSC CCL

VSC-B3.14 5º-VSCB3.14.1 - Realiza un uso ético das novas tecnoloxías.



CD CSC

VSC-B3.14 5º-VSCB3.14.2 - Coñece o emprego seguro das novas tecnoloxías.



CD CSC

VSC-B3.15

5º-VSCB3.15.1 - Colabora en campañas escolares sobre a importancia e a promoción do respecto das normas de educación viaria.



CSC CSIEE

188


VSC-B3.15

5º-VSCB3.15.2 - Analiza información na prensa en relación cos accidentes de tráfico.



CSC CCL CMCT CD

VSC-B3.15

5º-VSCB3.15.3 - Investiga sobre as principais causas dos accidentes de tráfico coa axuda das novas tecnoloxías.



CSC CD CAA

VSC-B3.15

5º-VSCB3.15.4 - Explica as consecuencias de diferentes accidentes de tráfico.



CSC CCL CMCT CD

VSC-B3.16

5º-VSCB3.16.1 - Desenvolve proxectos relacionados coas principais causas dos accidentes de tráfico, sobre os que se informa en diferentes medios de comunicación.



CSC CSIEE CAA CMCT

VSC-B3.16

5º-VSCB3.16.2 - Reflexiona sobre o modo no que se poderían evitar accidentes de tráfico e expón as súas conclusións.



CSC CCL

VSC-B3.16

5º-VSCB3.16.3 - Explica as principais medidas que se poderían tomar para previr accidentes de tráfico.



CSC CCL CSIEE

189


5. CONCRECIÓNS METODOLÓXICAS DA MATERIA

190


Os PRINCIPIOS nos que se basea a metodoloxía que se empregará para impartir as diferentes áreas (Matemáticas, Lingua

Castelá, Lingua Galega, Ciencias Sociais, Ciencias Naturais e Valores Sociais e Cívicos) son:

Non todos coñecemos igual en todo momento.

En cada momento hai influencias sobre o coñecemento que proveñen dasexperiencias previas e das situacións novas.

O coñecemento é o resultado da interacción entre as experiencias previas e as situacións novas; polo que, mais que

transmitirse, constrúese mediante a práctica, co cal pon de relevo o seu carácterconstrutivista, social e interactivo.

Calquera coñecemento pode ter diferentes lecturas, significados e presentacións, que poden ser todos obxectivos.

Ensinar/aprender supón contrastar perspectivas, enriquecer esquemas conceptuais con novas contribucións por parte de

todos, superar as lagoas e emendar os erros.

O ensino debe buscar interaccións cada vez mais ricas e significativas entre os elementos proporcionados por diferentes

soportes (textos, audiovisuais …), mediadores(docentes, compañeiros, pais), métodos (didácticas: xeral e especiais) e

situacións ou feitos (da vida cotiá, descubrimentos, centros de interese): globalidade e significatividade.

Partir do nivel de desenvolvemento do alumnado:

das súas características evolutivo-madurativas especificas, en xeral.

do seu nivel de competencia cognitiva e metacognitiva.

dos coñecementos previamente construídos.

Asegurar aprendizaxes construtivas e significativas:

diagnosticando os coñecementos previos que posúe.

conectando e integrando os contidos e estratexias previos cos novos por vivir e aprender. O alumnado, co que

sabe e grazas a maneira como o profesor ou a profesora lle presentan a información, reorganiza o seu

191


conecemento entrando en novas dimensións, transferindo ese coñecemento a outras situacións, descubrindo os

principios e procesos que o explican, mellorando a súa capacidade organizativa comprensiva para outras

experiencias, ideas, valores e procesos de pensamento que vai adquirir dentro e fora da aula.

Favorecer a aprendizaxe autónoma:

desenvolvendo un modelo curricular de natureza procesual que asegure que o alumnado realice aprendizaxes

significativas por si mesmos, aprendendo a aprender, adquirindo estratexias cognitivas e metacognitivas que

favorezan o asentamento dunha boa memoria comprensiva (semántica). Un modelo que, partindo do

establecemento de redes conceptuais que permitan representar toda a estrutura da materia de xeito sinxelo e

claro, das cales se poidan formar os esquemas conceptuais e cognitivos oportunos, permita a xeración de mapas

cognitivos que establezan relacións entre os distintos contidos e faciliten a percepción da súa estrutura ao dar

resposta adecuada aos tres interrogantes que a ciencia se fai: que (descrición) e os seus detalles (cales, como,

onde e cando), porque (explicación) e para que (intervención).

modificando progresivamente os esquemas previos do coñecemento dos alumnado desde o saber cotián ata o

saber científico.

Potenciar a actividade:

facilitando a reflexión a hora da acción.

Posibilitando que o alumno e a alumna cheguen a facer aquelas actividadesque aínda non son capaces de

realizar sos, pero si coa axuda conveniente (zona de desenvolvemento próximo).

Partir da avaliación inicial, especifica e global:

das súas aptitudes e actitudes.

das súas necesidades e intereses.

192


dos seus coñecementos previos, xerais e por areas.

Motivar axeitadamente:

creando situacións que conecten cos seus intereses e expectativas, partindo das súas propias experiencias.

propiciando un clima de comunicación, cooperación e harmonía nas relacións.

espertando unha motivación intrínseca que potencie o gusto por aprender, especialmente a través dunha

atribución causal positiva, tanto do profesorado como do propio alumnado.

Analizar os esquemas previos de coñecemento:

asegurando que se posúen os requisitos básicos para poder abordar a seguinte nova aprendizaxe.

reforzando os conceptos previos mais débiles e sensibles.

Fomentar a zona de desenvolvemento próximo na adquisición dos novos coñecementos:

incorporando mediante a actitude docente o exemplo adecuado que se debe seguir (currículooculto).

facilitando que poida desenvolver a súa actividade coa mínima axuda necesaria.

consolidando os enlaces entre os coñecementos previos e os novos.

estruturando e dosificando os novos contidos conceptuais de forma apropiada

promovendo a funcionalidade das aprendizaxes, aplicándoas e transferíndoas a outras situacións ou contidos

diferentes (xeneralización das aprendizaxes).

tendo moi en conta os coñecementos de cada materia, respectando a súa estrutura epistemolóxica, a súalóxica

interna especifica e os avances do momento.

193


Especificamente, estes principios deben facilitar:

a conexión co nivel de desenvolvemento real e potencial do alumnado atendendo as súas diferenzas individuais e

partindo do próximo para chegar ao afastado. Esta atención a diversidade requirira a elaboración de programas

específicos que asuman a función compensadora que pretende a Educación Primaria.

a comunicación a través do diálogo e a apertura a outras formas de pensar e obrar.

un clima afectivo rico en vivencias baseadas no respecto mutuo, que procure a motivación necesaria para espertar,

manter e incrementar o interese dos alumnos e das alumnas.

o progreso do xeral ao particular, de forma cíclica, en función do pensamentoglobalizado do alumno e da alumna,

integrando as áreas coa formulación de contidos, tendo en conta a transversalidadedo currículo.

a adaptación da acción educativa as diferenzas persoais (capacidade, intereses e ritmo de aprendizaxe), como base do

desenvolvemento integral e autónomo.

espírito de grupo co exercicio da participación e a cooperación, practicando a aprendizaxe grupal, a interacción e a

interrelación de iguais e de alumnos e docente.

a organización de contidos, de xeito que exista harmonía entre as metas e os medios que se utilizan para acadalas.

a flexibilidade adecuada nas diversas situacións de aprendizaxe, tanto na selección da metodoloxía mais aconsellable en

cada caso como nos aspectos organizativos espazo-temporais.

a aprendizaxe construtivo-significativa, partindo da consolidación do saber anterior e do reforzo daquel que permita

enlazar os organizadores previos co novo coñecemento que se debe adquirir.

a xogo como elemento motivador fundamental na construción da moralidade, xa que regula o paso da dependencia á

autonomía persoal e social.

194


a creatividade como forma diversificada e enriquecedora de comunicación.

Segundo o DECRETO 105/2014, do 4 de setembro, polo que se establece o currículo da educación primaria na

Comunidade Autónoma de Galicia:

Poñerase especial énfase na atención á diversidade do alumnado, na atención individualizada, na prevención das

dificultades de aprendizaxe e na posta en práctica de mecanismos de reforzo tan pronto como se detecten estas

dificultades.

A metodoloxía didáctica será fundamentalmente comunicativa, inclusiva, activa e participativa, e dirixida ao logro dos

obxectivos e das competencias clave. Neste sentido prestarase atención ao desenvolvemento de metodoloxías que

permitan integrar os elementos do currículo mediante o desenvolvemento de tarefas e actividades relacionadas coa

resolución de problemas en contextos da vida real.

Procurarse a integración das distintas experiencias e aprendizaxes do alumnado e terase en conta os seus diferentes

ritmos e estilos de aprendizaxe, favorecendo a capacidade de aprender por si mesmo e promovendo o traballo

cooperativo.

A lectura constitúe un factor fundamental para o desenvolvemento das competencias clave; é de especial relevancia o

desenvolvemento de estratexias de comprensión lectora de todo tipo de textos e imaxes, en calquera soporte e formato.

Co fin de fomentar o hábito da lectura, o centro organizará a súa práctica docente de xeito que se garanta a

incorporación dun tempo diario de lectura non inferior a trinta minutos.

A intervención educativa terá en conta como principio a diversidade do alumnado, entendendo que deste xeito se garante

o desenvolvemento de todo el e mais unha atención personalizada en función das necesidades de cadaquén.

195


Prestaráselle especial atención durante a etapa á atención personalizada dos alumnos e das alumnas, á realización de

diagnósticos precoces e ao establecemento de mecanismos de reforzo para lograr o éxito escolar.

Os mecanismos de reforzo que se poñerán en práctica tan pronto como se detecten dificultades de aprendizaxe,

poderán ser tanto organizativos como curriculares. Entre estas medidas poderán considerarse o apoio no grupo

ordinario, os agrupamentos flexibles ou as adaptacións do currículo.

Para unha adquisición eficaz das competencias e a súa integración efectiva no currículo, deseñaranse actividades de

aprendizaxe integradas que lle permitan ao alumnado avanzar cara aos resultados de aprendizaxe de máis dunha

competencia ao mesmo tempo.

Impartirase de xeito integrado o currículo de todas as linguas da súa oferta educativa, co fin de favorecer que todos os

coñecementos e as experiencias lingüísticas do alumnado contribúan ao desenvolvemento da súa competencia

comunicativa plurilingüe. No proxecto lingüístico do centro concretaranse as medidas tomadas para a impartición do

currículo integrado das linguas. Estas medidas incluirán, polo menos, acordos sobre criterios metodolóxicos básicos de

actuación en todas as linguas, acordos sobre a terminoloxía que se vaia empregar, e o tratamento que se lles dará aos

contidos, aos criterios de avaliación e aos estándares de aprendizaxe similares nas distintas áreas lingüísticas, de xeito

que se evite a repetición dos aspectos comúns á aprendizaxe de calquera lingua.

A aula estructúrase de forma que os alumnos podan realizar traballo cooperativo. Os grupos son de 4 ou 5 integrantes de distintas

capacidades e sexos, de forma que sexan o máis heteroxéneos posibles.

196


Realizarase unha temporalización que inclúa a elaboración dunhorario xeral, co correspondente desenvolvemento das

distintas áreas e dun horario de actividade docente (Diario de aula).

Na etapa de educación primaria preténdese que todas as áreas curriculares estean relacionadas entre si

(interdisciplinariedade). Os contidos impartidos nelas terán conexión e o profesorado das diferentes áreas coordinarase e

programará globalmente, o que favorecerá que os nenos e nenas perciban as aprendizaxes transmitidas como parte dun todo,

relacionadas, cohesionadas e con coherencia. Estruturar as aprendizaxes en base a centros de interese resulta unha boa

alternativa para afianzar os coñecementos e garantir calidade educativa.

Partirase de estilos de ensino que favorezan a busca, a indagación e a investigación e chegar a unha ou varias posibles

solucións. Debido ó dito anteriormente os estilos de ensinanza que máis utilizaremos serán:

Descubrimento guiado

A libre exploración

Imitación de modelos

Métodos mixtos

Mando directo (cando a tarefa a realizar o esixa implicitamente).

METODOLOXÍA ÁREA DE LENGUA CASTELLANA Y LITERATURA

Os métodos utilizados deben enfocarse á posibilitar a realización de tarefas que o alumnado deba resolver facendo uso axeitado

dos distintos tipos de coñecementos, destrezas, actitudes e valores. O traballo por proxectos resulta especialmente relevante para

a aprendizaxe por competencias pois permite aplicar a contextos da vida real ou verosímiles as aprendizaxes realizadas, e motiva

para aprender máis ao xerar nos nenos e nenas a curiosidade e a necesidade de adquirir novos coñecementos, destrezas,

197


actitudes e valores na resolución do proxecto.

A integración das TIC debe ir acompañada dun cambio metodolóxico que oriente a aprendizaxe da lingua cara á mellora dos

usos comunicativos, desterrando das aulas prácticas rutineiras centradas na análise e descrición de unidades lingüísticas

descontextualizadas. Para iso, o uso das TIC nas actividades de ensino- aprendizaxe debe darse sempre no marco de proxectos

de comunicación, inscritos en situacións reais, que teñan sentido para o alumnado e cuxa finalidade sexa a produción e a

comprensión de textos reais tanto de carácter oral como escrito.

Así mesmo, nas decisións metodolóxicas deben terse en conta a atención á diversidade e a consideración dos distintos ritmos e

estilos de aprendizaxe do alumnado, mediante prácticas de traballo individual e cooperativo que posibiliten a resolución conxunta

das tarefas, e potencien a inclusión do alumnado

En canto á avaliación, é recomendable a utilización de diferentes técnicas como, por exemplo, o portfolio, as rúbricas, mapas

conceptuais, debates, solución de problemas contextualizados, ademais das probas específicas.

A implicación das familias non proceso de ensino-aprendizaxe é un factor a potenciar, xa que o proceso de ensino-aprendizaxe

competencial dáse tanto desde os ámbitos formais coma nos informais e non formais. A súa colaboración redundará positivamente

no rendemento e nos resultados académicos do alumnado.

Finalmente, a situación de sociedade multilingüe na que vivimos solicita un enfoque metodolóxico de carácter plurilingüe que

potencie o desenvolvemento comunicativo dos nenos e nenas nas linguas que vaian adquirindo ao longo da súa vida, con

independencia da diferenza de fins e niveis de dominio con que as utilicen. Isto implica un tratamento integrado das linguas que o

alumnado está a aprender na escola. No caso das áreas de Lingua castelá e literatura e de Lingua galega e literatura, os currículos

presentan certos contidos similares, e unha distribución igualmente similar en cada un dos cursos que conforman a educación

primaria. Evidentemente, cada lingua ten as súas características propias, que requiren dun tratamento e traballo específico, pero

hai determinados aspectos do currículo que, pola afinidade ou similitude que presentan en ambas as áreas, precisan ben ser

198


abordados de maneira parella, ben ser presentados só nunha lingua pero traballados e practicados en cada unha delas. Así pois, o

profesorado implicado no proceso de ensino-aprendizaxe da Lingua castelá e literatura e de Lingua galega e literatura, en cada

curso da educación primaria, deberá organizar o seu labor para evitar a repetición de contidos naqueles aspectos comúns á

aprendizaxe de calquera lingua, como son as estratexias de lectura, ou o proceso de escritura, a tipoloxía textual ou a definición de

termos lingüísticos.

En consonancia co anterior, é preciso que o profesorado utilice a mesma terminoloxía nas dúas linguas para non dificultar

innecesariamente o proceso de aprendizaxe do alumnado.

Ademais, no centro teñen presenza lingua(s) estranxeira(s) que tamén son abordadas na aula desde un enfoque comunicativo

e intercultural, pois o coñecemento dos valores e as crenzas compartidas por grupos sociais doutros países resulta esencial para a

comunicación nesta sociedade globalizada. Así, para o tratamento integrado de linguas é preciso que, igual que acontece non caso

das dúas linguas cooficiais, haxa unha coordinación entre o profesorado destas e o de lingua estranxeira, para evitar a repetición

de contidos na liña das que se mencionaron para as linguas ambientais, e para unificar a terminoloxía. Pois, non se pode esquecer

que o achegamento do alumnado á lingua estranxeira prodúcese, na maior parte dos casos, partindo das linguas próximas, a

materna e a(s) ambiental(is).

METODOLOXÍA ÁREA DE LINGUA GALEGA E LITERATURA

Os tres primeiros bloques do currículo, a lingua oral e a escrita, desenvolveranse a través dun traballo sistemático que utilice

unha ampla gama de situacións comunicativas, cotiás e funcionais. Na vida diaria da escola prodúcense moitas situacións de

comunicación oral que se potenciarán e aproveitarán para acadar obxectivos de área; entre estas situacións están: as

199


comunicacións para planificar; chegar a consenso; poñer en común; debater; tomar decisións sobre procesos que se van seguir;

establecer responsabilidades; comunicar resultados; comparar; contrastar respostas, opinións e significados; xustificar e verbalizar

estratexias; valorar tarefas; transmitir emocións e informacións; estruturar coñecemento; defender argumentos e puntos de vista;

preguntar... A práctica destas situacións colaborará no labor da lingua como vehículo e instrumento para a aprendizaxe das

distintas áreas do currículo. Con todo, para acadar unha correcta competencia en comunicación lingüística, as prácticas orais

deben formar parte da actividade cotiá da aula en todas as áreas do currículo.

O cuarto bloque, debe ser abordado na aula, de forma contextualizada, relacionado coa comprensión e produción de textos,

froito da concepción do coñecemento da lingua como instrumento e non como fin en si mesmo. O quinto bloque pretende reforzar

o bloque 2, engadindo o achegamento ao feito literario, para que o alumnado o recoñeza como vehículo de comunicación, fonte de

coñecemento da nosa cultura e como recurso de gozo persoal. Do mesmo xeito, complementa o bloque 3, motivando outro tipo de

produción escrita que atenda especialmente a creatividade do alumnado.

O tratamento de todos estes contidos ten que ser abordado desde unha óptica competencial, valorando as relacións que cada

un deles ten coas competencias clave, que aparecen especificadas, a partir dos estándares de aprendizaxe avaliables, neste

currículo.

A avaliación terá que ser coherente coa diversidade de contidos traballados e, polo tanto, ter en conta os contidos abordados

nos 5 bloques en que se estrutura este currículo. Do mesmo xeito, deberá ser unha avaliación competencial, que teña en conta a

relación que se establece no currículo entre os estándares de aprendizaxe detallados en cada bloque, coas competencias clave.

Esta área de Lingua galega e literatura está estreitamente relacionada coa de lingua castelá e literatura. Ambas áreas teñen

unha distribución de contidos similar en cada un dos cursos que conforman a educación primaria. Evidentemente, cada lingua ten

as súas características propias, polo que requiren dun tratamento e traballo específico, pero hai determinados aspectos do

currículo que, pola afinidade que presentan en ambas as áreas, precisan ser abordados de maneira parella. O profesorado

200


implicado no proceso de ensino e aprendizaxe de lingua galega e literatura e de lingua castelá e literatura, en cada curso da

educación primaria, deberá organizar o seu labor para evitar a repetición de contidos teóricos cun tratamento similar. Serán os

contidos do bloque 4 os que requiren unha maior distribución entre as dúas áreas, pero algúns dos tres primeiros bloques, que

teñen que ver coas características da tipoloxía textual, coas normas básicas de presentación de traballos ou o uso da puntuación,

tampouco deben ser abordados en ambas as áreas desde un punto de vista teórico. Do mesmo xeito, é preciso que o profesorado

se decante polo uso da mesma terminoloxía nas dúas linguas para non dificultar innecesariamente o proceso de ensino e

aprendizaxe do alumnado. Todas estas medidas deberán ser contempladas na programación anual de cada área, para cada curso

da educación primaria, onde tamén deberá mencionarse, se é preciso, a colaboración entre o profesorado para desenvolver

determinadas actividades ou probas orais.

Do mesmo xeito, no centro teñen presenza lingua(s) estranxeira(s) que tamén son abordadas na aula desde un enfoque

comunicativo. Na busca dun tratamento integrado de linguas é preciso que, igual que acontece no caso das dúas linguas

cooficiais, haxa unha coordinación entre o profesorado destas linguas e o de lingua estranxeira, para evitar a repetición de contidos

teóricos, na liña dos que se mencionaron para as linguas ambientais, e se unifique a terminoloxía, sempre que sexa preciso.

Ademais, non se pode esquecer que o achegamento do alumnado á lingua estranxeira se produce, na maior parte dos casos,

partindo das linguas próximas, a materna e a(s) ambiental(is). Polo tanto, na programación de todas as áreas lingüísticas terán que

terse en conta as iniciativas que promoven o tratamento integrado das linguas, así como a colaboración entre o profesorado antes

detallada.

201


METODOLOXÍA ÁREA DE MATEMÁTICAS

Potenciarase un enfoque globalizador e interdisciplinario que teña en conta a transversalidade da aprendizaxe fundamentada

en competencias.

A selección dos contidos e as metodoloxías activas e contextualizadas deben asegurar o desenvolvemento das competencias

clave ao longo de toda a etapa.

Os métodos utilizados deben partir da perspectiva do persoal docente como persoal orientador, promotor e facilitador do

desenvolvemento competencial no alumnado; ademais, deben enfocarse á realización de tarefas ou situacións-problema nas

que o alumnado debe resolver facendo uso axeitado dos distintos tipos de coñecementos matemáticos, destrezas, actitudes e

valores. Así mesmo, mediante prácticas de traballo individual e cooperativo, terase en conta a atención á diversidade e o

respecto polos distintos ritmos e estilos de aprendizaxe.

As estruturas de aprendizaxe cooperativa posibilitarán a resolución conxunta das tarefas e dos problemas, e potenciarán a

inclusión do alumnado.

Resulta fundamental a motivación por aprender nos alumnos e nas alumnas, polo que o persoal docente deberá xerar neles e

nelas a curiosidade e a necesidade de adquirir e aplicar coñecementos, destrezas, actitudes e valores.

O traballo por proxectos, especialmente relevante para a aprendizaxe por competencias, susténtase na proposta dun plan de

acción co que se busca conseguir un determinado resultado práctico. Esta metodoloxía pretende axudarlle ao alumnado a

organizar o seu pensamento favorecendo nel a reflexión, a crítica, a elaboración de hipóteses e a tarefa investigadora a

través dun proceso no que cada un asume a responsabilidade da súa aprendizaxe, aplicando os seus coñecementos e

habilidades a proxectos reais.

Resulta recomendable a aplicación de diferentes técnicas para a avaliación do desempeño do alumnado como por exemplo o

202


portfolio, as rúbricas, mapas mentais, diarios, debates, probas específicas, solución de problemas…

O profesorado debe involucrarse na elaboración e no deseño de diferentes tipos de materiais, adaptados aos distintos niveis

e aos diferentes estilos e ritmos de aprendizaxe dos alumnos e das alumnas, co obxecto de atender a diversidade na aula e

personalizar os procesos de construción das aprendizaxes. Débese potenciar o uso dunha variedade de materiais e recursos,

considerando especialmente a integración das tecnoloxías da información e da comunicación no proceso de ensino-

aprendizaxe que permiten o acceso a recursos virtuais.

A implicación das familias no proceso de ensino-aprendizaxe é un factor determinante que tentaremos potenciar activamente.

A súa colaboración redundará positivamente no rendemento e nos resultados académicos do alumnado.

Finalmente, é necesaria unha axeitada coordinación entre o persoal docente sobre as estratexias metodolóxicas e didácticas

que se utilicen. Os equipos educativos deben formular, con criterios consensuados, unha reflexión común e compartida sobre

a eficacia das diferentes propostas metodolóxicas.

METODOLOXÍA ÁREA DE CIENCIAS SOCIAIS

Deseño e desenvolvemento de propostas didácticas integradas, activas, contextualizadas, cunha finalidade e funcionalidade

clara, planificadas con rigor, que impliquen e posibiliten a activación da variedade de procesos cognitivos e contribúan e

aseguren o desenvolvemento de todas as competencias ao longo de toda a etapa. Serán propostas de traballo que xurdan

dun problema, acontecemento ou inquedanza, que supoñan un proceso de investigación e acción que garanta a participación

activa do alumnado, a experimentación e a funcionalidade das aprendizaxes e que lle permita organizar o seu pensamento, a

203


reflexión crítica e facilite o proceso de autorregulación das aprendizaxes. O traballo por proxectos, os estudos de casos, a

aprendizaxe baseada en problemas, as experiencias de aprendizaxe por servizo, as prácticas de aprendizaxe colaborativa,

as prácticas de ensinanza e aprendizaxe baseadas no pensamento crítico e creativo e as experiencias en comunidades de

aprendizaxe serían propostas que responderían a ese perfil.

É fundamental na área de Ciencias sociais o aproveitamento dos recursos propios da contorna, non soamente físicos, senón

tamén humanos. Neste sentido, consideraranse as diferenzas interculturais como un aspecto enriquecedor que achega

posibilidades de aprendizaxe.

A planificación e o desenvolvemento destas propostas levan asociada a utilización de diversos instrumentos de avaliación:

cartafol, diarios, rúbricas, debates, mapas mentais, probas específicas etc. que evidencian os distintos graos de execución

das aprendizaxes. Destaca o papel activo do alumnado no proceso de avaliación, pois o uso do cartafol lle permite potenciar

a autonomía e desenvolver o pensamento crítico e reflexivo.

Para a construción e a consolidación das aprendizaxes partirase, en todo momento, dos coñecementos previos do alumnado,

do contexto máis próximo e do seu nivel evolutivo, cognitivo e emocional. Este proceso implica a secuenciación dos contidos

partindo do que eles xa coñecen para así avanzar e ir de aprendizaxes máis simples cara outros máis complexos.

O alumnado debe ser o protagonista das súas aprendizaxes, a construción das aprendizaxes é persoal e, polo tanto, moi

diversa polo que se presentarán propostas de traballo individual e de equipo que posibilitan a resolución conxunta das tarefas

e favorezan a inclusión do alumnado.

O persoal docente deberá buscar propostas e estratexias que activen ao alumnado que promovan a curiosidade e a

motivación neste, de cara á investigación e resolución de problemas e que lle permitan ser consciente de que el é o

responsable das súas aprendizaxes.

204


Desde o equipo educativo e as distintas comisións de coordinación fomentarase unha reflexión metodolóxica conxunta da

que xurda unha proposta de centro común, acordada e compartida á hora de desenvolver un currículo coherente cun enfoque

global e interdisciplinar que garanta o cumprimento dos principios pedagóxicos que se propoñen desde a área de Ciencias

sociais. A existencia de contidos compartidos entre distintas áreas fai necesaria a dita coordinación docente e a dita

concepción integral da proposta curricular.

METODOLOXÍA ÁREA DE CIENCIAS DA NATUREZA

Os contidos da área de Ciencias da natureza están interrelacionados cos doutras áreas polo que se potenciará un enfoque

globalizador e interdisciplinario que teña en conta a transversalidade da aprendizaxe baseada en competencias. Resulta

imprescindible unha estreita colaboración entre os docentes no desenvolvemento curricular e na transmisión de información

sobre a aprendizaxe dos alumnos e das alumnas, así como cambios nas prácticas de traballo e nos métodos de ensinanza.

Os contidos conceptuais, procedementais e actitudinais deben ser traballados na aula arredor da realización de tarefas

integradas que faciliten a contextualización de aprendizaxes, proxectos, pequenas investigacións no medio, actividades de

experimentación, resolución de problemas concretos, realización de debates sobre temas de actualidade (medioambientais,

de saúde, de consumo...), onde o alumnado avance no desempeño das competencias clave ao longo da etapa, elixindo en

cada caso a metodoloxía axeitada en función das necesidades.

As estruturas de aprendizaxe cooperativa posibilitarán a resolución conxunta de tarefas, proxectos e investigacións,

fomentarán hábitos de traballo en equipo, a resolución pacífica de conflitos e potenciarán unha axeitada atención á

205


diversidade.

Resulta recomendable a aplicación de diferentes técnicas para a avaliación do desempeño do alumnado como, por exemplo,

o portfolio, as rúbricas, os mapas mentais, diarios, debates, probas específicas, resolución de problemas…

Debe potenciarse a variedade de materiais e recursos, considerando especialmente a integración das tecnoloxías da

información e da comunicación no proceso de ensino-aprendizaxe.

No currículo establécense os estándares de aprendizaxe avaliables que permitirán definir os resultados das aprendizaxes e

que concretan mediante accións o que o alumnado debe saber e saber facer na área de Ciencias da natureza. Estes

estándares están graduados e secuenciados ao longo da etapa e, una vez finalizada esta, deberán estar acadados e

consolidados.

METODOLOXÍA ÁREA DE VALORES CÍVICOS E SOCIAIS

A metodoloxía na aula debe fundamentarse na relación entre o progreso persoal e o académico, porque equilibrio afectivo e

aprendizaxe van unidos e fortalécense mutuamente.

O ensino da área require que o profesorado estimule a axuda mutua e o traballo cooperativo, co que a través da comunicación

oral, o diálogo e a interacción entre o alumnado se contribuirá a desenvolver a competencia para participar activamente nun

equipo, a análise e a reorganización das propias ideas, o respecto crítico a outros puntos de vista, o recoñecemento dos propios

valores e limitacións, a adaptación ás necesidades colectivas e a solidariedade, a asunción de responsabilidades e o respecto ás

normas acordadas.

206


Debe potenciar, ademais, o desenvolvemento de competencias que lles permitan aos alumnos e as alumnas considerarse

valiosos e valiosas e axudar ás demais persoas, á vez que se senten recoñecidos e recoñecidas e se mostran receptivos e

receptivas para recibir axuda na resolución de problemas.

Para facilitar a concreción curricular establécense tres bloques de contidos. Non obstante, deben entenderse como un

conxunto e desenvolverse de forma global tendo en conta as conexións internas tanto a nivel de curso como ao longo da etapa.

As propostas metodolóxicas son decisivas para favorecer que se integren na súa vida cotiá o coñecemento de principios,

valores e estratexias de regulación emocional, contribuíndo así á súa incorporación á vida adulta de maneira satisfactoria,

desenvolvendo a capacidade de asumir os seus deberes e defender os seus dereitos, exercer a cidadanía activa e desenvolver

unha aprendizaxe permanente ao longo da vida.

Polo tanto, necesariamente, haberá que partir das experiencias, problemas e intereses do alumnado ─xa que todo o traballado

nesta área ten un compoñente vivencial─ para propiciar o pensamento en perspectiva e a implicación emocional. Cumprirá

deseñar tarefas e/ou proxectos de traballo en contextos auténticos que permitan levar a cabo estas vivencias e que potencien que

cada rapaz e cada rapaza teñan os seus tempos e os seus espazos de protagonismo e o recoñecemento da súa valía persoal e

das súas contribucións aos diferentes grupos nos que desenvolven a actividade. De aí a importancia de propoñer o traballo

cooperativo para a realización das tarefas, que lles permite ás alumnas e aos alumnos a análise, a expresión e a interpretación de

pensamentos, sentimentos e feitos en distintos contextos sociais e culturais, así como o uso da linguaxe para regular a conduta e

relacionarse cos demais.

Finalmente, mediante a toma de decisións baseadas en xuízos morais e a resolución de problemas e conflitos en colaboración,

contribúese á adquisición das competencias necesarias para seguir diversos procesos de pensamento, utilizar o razoamento lóxico

e analizar e axuizar criticamente os problemas sociais e históricos.

207


METODOLOXÍA ÁREA DE EDUCACIÓN PLÁSTICA

Darémoslle importancia á produción de obras ou traballos por parte do alumnado, feito no que se centran algúns dos

estándares deste currículo, xa que entendemos que o seu tratamento competencial só se pode desenvolver tendo como obxectivo

que o alumnado sexa protagonista final dos produtos de aprendizaxe.

A aprendizaxe por competencias na que se basea o currículo require metodoloxías activas e contextualizadas, e proponse, por

isto, introducir estratexias interactivas, proxectos cooperativos co uso das novas tecnoloxías e facendo fincapé na creación de

produtos reais que teñan efecto na comunidade educativa.

Faise necesaria unha implicación do profesorado na creación de materiais adecuados a estes modelos de aprendizaxe, así

como un compromiso co desenvolvemento destas metodoloxías na aula, feito que leva consigo un importante nivel de coordinación

de todos os membros da comunidade educativa -en particular as familias-, unha reflexión e a avaliación dos resultados, para definir

melloras posteriores.

En resumo e para rematar:

Evocaranse os coñecementos previos para abordar os contidos novos.

Deseñaranse actividades de aprendizaxe integradas que lles permitan aos alumnos avanzar cara aos resultados de

aprendizaxe de máis dunha competencia ao mesmo tempo.

A acción docente promoverá que os alumnos sexan capaces de aplicar as aprendizaxes nunha diversidade de

contextos.

Fomentarase a reflexión e investigación.

A actividade da aula favorecerá o traballo individual e o traballo cooperativo.

208


Así mesmo, poderanse realizar agrupamentos flexibles en función da tarefa e das características individuais dos

alumnos co obxecto de realizar determinadas tarefas de enriquecemento oureforzo.

Procurarase organizar os contidos ao redor de núcleos temáticos próximos e significativos.

O espazo organizarase en condicións básicas de accesibilidade e non discriminación necesarias para garantir a

participación de todos os alumnos nas actividades da aula e docentro.

Procurarase seleccionar materiais e recursos didácticos diversos, variados, interactivos e accesibles tanto no que se

refire ao contido como ao soporte.

Empregaranse as TIC como elemento para favorecer a construción de aprendizaxes con sentido, posto que nos

permite motivar o alumno/a, contextualizar o contido obxecto de aprendizaxe, facilitar a relación da nova

aprendizaxe con contextos reais, facilitar a transferencia, xeneralizar e ampliar o contido e facilitar a elaboración de

síntese e a transferencia do coñecemento.

Empregarase a manipulación de distintos materiais para chegar á abstracción dun contido desde oconcreto.

Proporanse actividades que propicien a interacción da persoa-colectivo co medio, cos seus pais ou codocente.

Proporanse proxectos e tarefas integradas nas que os alumnos poden desenvolver as súas capacidades ao redor da

planificación do traballo, a selección dun tema de interese, dos contidos e dos materiais que se utilizarán e en

relación coa elaboración e presentación do proxecto, a súa corrección e, finalmente, a exposición, todo nunha

contorna de colaboración e intercambio entre iguais. En definitiva, predominará o traballo cooperativo que permite

desenvolver a capacidade de discusión, a comunicación, o intercambio de ideas, o respecto e a comprensión das

opinións alleas, e a reflexión sobre as propias ideas.

209


5.1. PREVISIÓN DO DESENVOLVEMENTO DA PROGRAMACIÓN NOS ESCENARIOS DE

ACTIVIDADE LECTIVA PRESENCIAL, SEMIPRESENCIAL E NON PRESENCIAL.

5.1.1. Actividade Lectiva Presencial

Debido a situación que está provocando a pandemia, para poder cumprir co protocolo vímonos obrigados a

modificar a organización do horario lectivo de tal forma que, no noso nivel, o recreo adiantouse ás 11:30h polo que antes só

teríamos 2 sesións de clase e despois do recreo 3. Debido a necesidade de realizar unha entrada graduada pasouse a HORA

DE LER á primeira sesión da mañá (de 9:30 a 9:50h) e a última sesión de cada día vese significativamente reducidas debido á

necesidade de realizar novamente unha saídas do alumnado de xeito graduado.

Para facilitar a correcta desinfección e limpeza das aulas e en previsión dun repentino cambio na situación

sanitaria, o alumnado non queda no colexio ningún libro ni caderno do alumnado encargándose eles de traer os materiais

necesarios para aquelas materias que se impartan cada día.

5.1.2. Actividade Lectiva Semipresencial

Neste caso parte do alumnado asistiría ao colexio e a outra parte non o faría por estar confinado. O alumnado que

mantén a educación presencial seguiría as clases con normalidade e o que está en corentena realizaría o traballo a través da

Aula Virtual do centro que ademais estará enlazada coas plataformas dixitais de Santillana e Anaya que son as editorias coas

que traballamos neste nivel.

Manteremos o contacto coas familias do alumnado a través do Abalar Móbil e dunha conta de correo electrónico

creada especialmente para tal fin.

210


5.1.3. Actividade lectiva non presencial

Neste caso sería necesario, en primeiro lugar, contactar co Concello para que dotase de medios informáticos e conexión a

internet a dúas familias que non dispoñen deles e que, polo tanto, non poden usar as ferramentas axeitadas para realizar o traballo a distancia.

Os recursos a empregar neste escenario serían os seguintes:

A docencia realizarese a través da Aula Virtual do curso creado para cada área do 5º nivel.

Empregaranse tamén as plataformas dixitais das editoriais Anaya e Santillana coas que traballamos

A comunicación coas familias realizase a través do Abalar Móbil.

Empregarase as contas de correo electrónico creadas para cada un dos grupos de 5º nivel para resolver algunha

dúbida que poida xurdir e para que nos poidan enviar os traballos que se soliciten.

Facilitarase un novo horario coas materias que se traballarían cada día para facilitarlles a organización das tarefas e

sexa máis doado realizar o seguimento da evolución do traballo dos rapaces.

Realizaranse videoconferencias a través de Cisco Webex para dar algunha clase virtual sobre todo para resolver

posibles dúbidas e atender ao aspecto emocional.

5.2. CONCRECIÓN DAS APRENDIZAXES IMPRESCINDIBLES NON ADQUIRIDAS NO CURSO

ANTERIOR.

Dos informes individualizados do curso 2019-20 dedúcese que se traballaron a maior parte dos contidos programados

a non ser algúns dos relacionados co último bloque:

MATEMÁTICAS:

- Fraccións

- Números decimais

- Xeometría.

211


LENGUA CASTELLANA E LINGUA GALEGA:

- Pronomes

- Preposicións

- Conxuncións

- Adverbios

- Parte da oración: suxeito e predicado.

CC. SOCIAIS

- A Idade Antigua

CC. NATURAIS

- Materia e Enerxía

- Forzas e máquinas

5.3.LIÑAS XERAIS DO PLAN DE REFORZO E RECUPERACIÓN DAS APRENDIZAXES

IMPRESCINDIBLES NON ADQUIRIDAS O CURSO PASADO. MEDIDAS METODOLÓXICAS E

ORGANIZATIVAS.

Nas áreas instrumentais (Lengua Española, Lingua Galega e Matemáticas) e en Ciencias da Natureza constatamos que os

contidos que quedaron por impartir no anterior confinamento, volven a estar presentes no currículo de 5º nivel polo que cando

teñamos que abordalos adicaráselles máis tempo e recursos para afianzalos.

212


Na área de CienciasSociais quedaron por dar do curso anterior os contidos referentes á Idade Antiga.Para que non volvan

quedar os contidos relacionados coa Historia para o final de curso e que no de tempo a impartilos, decidimos intercalar os temas

de historia cos outros temas comezando pola Idade Antiga.

Nas avaliacións iniciais realizadas nas áreas instrumentais apréciase non se aprencian grandes desfases curriculares aínda

que, nunha parte do alumnado detéctase unha certa dificultade na adquisición de hábitos e rutinas propias da vida escolar, así

como na atención e na concentración probablemente achacable a todo este tempo alonxados da rutina escolar.

Tamén podemos constatar que, en xeral, o alumnado amosa pouca destreza no manexo de ferramentas TIC para a

presentación de traballos e proxectos e ningún coñecemento no traballo na aula virtual.

En resumo, pódese dicir que non apreciamos desfases significativos relacionados coas aprendizaxes non adquiridas e que

supoñerían modificacións substancias nesta programación didáctica.

Parécenos importante facer constar que consideramos excesivos os contidos recollidos no currículo para o 5º nivel de

Primaria. Se a isto lle engadimos o tempo que este curso lle debemos adicar ás entradas e saídas e ao reforzo que os aspectos

mencionados anteriormente van requirir, é bastante seguro que o currículo do 5º nivel resulte inabarcable.

213

PROGRAMACIÓN DIDÁCTICA 5º CURSO DE PRIMARIA

Documents

Transcript of PROGRAMACIÓN DIDÁCTICA 5º CURSO DE PRIMARIA