MENTXU GANDARIAS IPIÑA

MUNDUKO ESTATUAK

EstatuaEstatuen

arteko harremana

DEFINIZIOA

MUNDUKO ESTATUAK

FUNTZIOAK

KOOPERAZIOA ETA GATAZKA

ALDERDI POLITIKOAK

NBE

GKE

Munduko estatuak

Estatu motak

SAILKAPENA

DEMOKRAZIA ETA DIKTADURA

ESTATUA ETA ERLIJIOA

LURRALDE-ANTOLAKETA

GKE

ESTATUA ≠ HERRIA-NAZIOA

Estatua eta nazioa

Estatua eta nazioa

Zer mapa mota da hau? Koloreek zer

adierazten dute?

Estatua eta nazioa

Estatua eta nazioa

Mapa poliko honetan kolorez bereizita

dauden unitateak ESTATUAK dira

UNITATE POLITIKO ETA ADMINISTRATIBO

INDEPENDIENTE ETA BURUJABEA DA.INDEPENDIENTE ETA BURUJABEA DA.

• MUGA ARGIAK, ZEHATZAK DITU BESTE ESTATUETATIK BEREIZTEKO ETA NAZIOARTEAN ONARTUTA DAUDE.

Estatua eta nazioa

ESTATUAREN EZAUGARRIAK

ESTATUAK BERE MUGEN KONTROLA DU, INORK EZIN DITU ZEHARKATU

BAIMENIK GABE

Estatua eta nazioa

ESTATUAREN EZAUGARRIAK

ESTATUAK BERE MUGEN KONTROLA DU, INORK EZIN DITU ZEHARKATU

BAIMENIK GABE

Estatua eta nazioa

ESTATUAREN EZAUGARRIAK

ESTATUAK BERE MUGEN KONTROLA DU, INORK EZIN DITU ZEHARKATU

BAIMENIK GABE

ZER GERTATZEN ARI DA EGUNOTAN EUROPAKO HEGO-EKIALDEAN? NONDIK

DATOZ MILAKA ERREFUXIATU? ZEINTZUK DIRA ARAZOAK?

Estatua eta nazioa

ESTATUAREN EZAUGARRIAK

NATURALAK

GIZAKIAK SORTUAK

ARTIFIZIALAK

NATURAK SORTUAK

• NOLA SORTU DIRA EGUNGO MUGA POLITIKOAK? ZEINTZUK IZAN DIRAIRIZPIDEAK?

• Mendikateak

• Itsasoak eta ozeanoak

• Ibaiak

Forma irregularrak

Forma geometrikoak batzuetan

• Konkista militarrak

• Errege-dinastien arteko

ezkontzak

• Nazioarteko Itunak

• Interes ekonomikoak

Estatua eta nazioa

ESTATUAREN EZAUGARRIAK

NATURALAK ARTIFIZIALAK

• ESTATU BAKOITZAK BERE GOBERNU SISTEMA DAUKA ETA KANPO-HARREMAK ZUZENTZEN DITU.

• ESTATU BATEKO HERRITAR GUZTIEK GOBERNU ETA LEGE BERBERAK DITUZTE. HORREZ GAIN, ESKUBIDE ZEIN BETEBEHAR BERBERAK DAUZKATE (demokrazia batean).

Estatua eta nazioa

ESTATUAREN EZAUGARRIAK

Estatua eta nazioa

ESTATUAREN EZAUGARRIAK

• ESTATUAK ERAKUNDEAK SORTZEN DITU BERE ERABAKIAK BETEARAZTEKO.

Estatua eta nazioa

ESTATUAREN EZAUGARRIAK

• ESTATUEK BEREIZTEKO IKURRAK DAUZKATE: BANDERA, HIMNOA, MONETA,…

• UNITATE POLITIKO ETA ADMINISTRATIBO INDEPENDIENTE ETA BURUJABEA DA.

• MUGA ARGIAK, ZEHATZAK DITU ETA NAZIOARTEAN ONARTUTA DAUDE.

• ESTATU BAKOITZAK BERE GOBERNU SISTEMA DAUKA ETA KANPO-HARREMAK ZUZENTZEN DITU.

Estatua eta nazioa

ESTATUA

• ESTATU BATEKO HERRITAR GUZTIEK GOBERNU ETA LEGE BERBERAK DITUZTE. HORREZ GAIN, ESKUBIDE ZEIN BETEBEHAR BERBERAK DAUZKATE (estatu demokratikoetan)

• ESTATUAK ERAKUNDEAK SORTZEN DITU BERE ERABAKIAK BETEARAZTEKO.

• ESTATUEK BEREIZTEKO IKURRAK DAUZKATE: BANDERA, HIMNOA, MONETA,…

ESTATUA ≠ HERRIA-NAZIOA

Estatua eta nazioa

• XIX.MENDEAN JAIOTAKO IDEIA.

• MUGA POLITIKORIK EZ DU GARRANTZIRIK KONTZEPTU HONETAN.

• BEREIZGARRI KOMUNAK DITUZTEN PERTSONEK OSATZEN DUTE NAZIOA.

• INGURU GEOGRAFIKO KOMUNA

• HIZKUNTZA BERBERA

Estatua eta nazioa

NAZIOAREN EZAUGARRIAK

• HIZKUNTZA BERBERA

• KULTURA

• OHITURA ETA LEGEAK

• IRAGAN HISTORIKOA

• ARRAZA EDO ETNIA

• ERLIJIO BERBERA,…

• LURRALDE BATEKOAK IZATEAREN SENTIMENDUA DUTE.

• ESTATU BATEN BARRUAN HERRI-NAZIO EZBERDINAK EGON DAITEZKE:

• ERRESUMA BATUAN: INGELESAK, ESKOZIARRAK, GALESTARRAK, IPAR-IRLANDARRAK.

• ESPAINIAN: GALIZIARRAK, EUSKALDUNAK, KATALUNIARRAK, VALENTZIARRAK.

• NAZIO GUZTIEK EZ DUTE ESTATUA OSATU.

Estatua eta nazioa

NAZIOAREN EZAUGARRIAK

ESTATUA ≠ HERRIA-NAZIOA

ESPAINIA EUSKAL HERRIAFRANTZIA

Estatua eta nazioa

Estatuaren eta nazioaren arteko aldeak: euskaldunak

FRANTZIA

ESPAINIA

Estatuaren eta nazioaren arteko aldeak: kurduak

Estatua eta nazioa

• ESTATUAK ALDATU/AGERTU/DESAGERTU EGITEN DIRA. NAZIOAK EZ.

Estatua eta nazioa

EUROPA XVI.mendean

Estatua eta nazioa

• ESTATUAK ALDATU/AGERTU/DESAGERTU EGITEN DIRA. NAZIOAK EZ.

EUROPA XX.mendearen erdialdean

Estatua eta nazioa

• ESTATUAK ALDATU/AGERTU/DESAGERTU EGITEN DIRA. NAZIOAK EZ.

EUROPA gaur egun

Estatua eta nazioaESTATU BERRIAK ETORKIZUNEAN:

•ESKOZIA? •QUEBEC? •KATALUNIA?•EUSKAL HERRIA?

Munduko mapa politikoa

Estatuen aniztasuna

BERDINAK DIRA GUZTIAK?GUZTIAK?

Estatuen aniztasuna

SORTZE-DATAK?

TAMAINA GEOGRAFIKOA?

BOTEREA?

ESTATUAREN

FUNTZIOAK

KLASIKOAKONGIZATEAREN

ESTATUA

ORDENA

PUBLIKOA

ZAINTZEA

LURRALDEA

BABESTEA

ERASOETATIK

NAZIOARTEKO

HARREMANAK

IZATEA

LEGEAK EGITEAEKONOMIA ETA

LAN-

HARREMANAK

ARAUTZEA

OSASUN

PUBLIKOA

HEZKUNTZA

PUBLIKOAPENTSIOAK ETA

LANGABETUENTZA

KO LANGUNTZAK

Estatuaren funtzioak

ARAUTZEA

POLIZIA ARMADA PARLAMENTUA

EKONOMIA

ETA OGASUN

MINISTERIOA

OSASUN

MINISTERIOA

HEZKUNTZA

MINISTERIOA

GIZARTE

SEGURANTZA

KANPO

ARAZOETAKO

MINISTERITZA

ESTATUKO

ERAKUNDEAK

Ongizatearen estatua: Espainiako aurrekontuaren sailak, 2007rako

Estatuaren funtzioak

Estatuaren funtzioak

ONGIZATEAREN ESTATUA

Estatu motak

IRIZPIDEAKSAILKAPENA

EGITEKO

AGINTEALORTU ETA

ERABILTZEKOERA

ERLIJIOARENGARRANTZIA

ESTATUBURUALURRALDE-

ADMINISTRAZIOA

Estatu motak

AGINTEA LORTU ETA ERABILTZEKO ERA

HERRITARREN PARTE-HARTZEA SISTEMAN

ESTATUDEMOKRATIKOA

ESTATUDIKTATORIALA

Estatu motak

ESTATUDEMOKRATIKOA

Estatu motak

ESTATUDEMOKRATIKOA

Baldintzak

Adin

nagusiko

guztiak

Aniztasun

politikoa

Programa

askatasunez

aurkeztea

Hauteskundeak

aldian behin

burutzea

Prozesuaren

gardetasuna

Galtzaileen

oposizio askea

Estatu motak

ESTATUDEMOKRATIKOA

BOTERE BANAKETA

LEGEGILEA

Botere honen bidez, guztiok era bereanbehartzen gaituztenlegeak onartzen

BETEARAZLEA

Legeak aplikatzeazeta herrialdeaadministratzeazarduratzen den

JUDIZIALA

Botere honen bidez, legeak haustealeporatutakoherritarrak epaitzen

Estatu motak

ESTATUDEMOKRATIKOA

legeak onartzendituzte herritarrenordezkariek.

PARLAMENTUA

ESTATUKO ERAKUNDE POLITIKOAK

arduratzen den boterea.

herritarrak epaitzenditu estatuak.

GOBERNUA AUZITEGIAK

Estatuaren botere bakoitza erakunde batek erabiltzen du, autoritate-gehiegikeriarik gerta ez dadin.

Estatu motak

ESTATUDEMOKRATIKOA

Demokraziako botereen arteko kontrolak

Estatu motak

ESTATUDEMOKRATIKOA

Estatu motak

ESTATUDEMOKRATIKOA

Estatu motak

ESTATUDIKTATORIALA

ESTATU

DEMOKRATIKOAK

ESTATU

AUTORITARIOAK

AGINTEAREN MUGAK

HERRITARREN ESKUBIDE

ETA ASKATASUNAK

SUBIRANOTASUNA

Estatu motak

SUBIRANOTASUNA

ANIZTASUN POLITIKOA ETA

IDEOLOGIKOA

AGINTE BERRITZEA

BOTERE BANAKETA

ESTATU DEMOKRATIKOAKESTATU AUTORITARIOAK/

DIKTATORIALAK

AGINTEAREN MUGAK

-Konstituzioa

-Legeak

-Agintea duenak ez du mugarik

HERRITARREN ESKUBIDE ETA

ASKATASUNAK

SUBIRANOTASUNA

Estatu motak

SUBIRANOTASUNA

ANIZTASUN POLITIKOA ETA

IDEOLOGIKOA

AGINTE BERRITZEA

BOTERE BANAKETA

ESTATU DEMOKRATIKOAKESTATU AUTORITARIOAK/

DIKTATORIALAK

AGINTEAREN MUGAK

-Konstituzioa

-Legeak

-Agintea duenak ez du mugarik

HERRITARREN ESKUBIDE ETA

ASKATASUNAK

-Era zabalean ulertuta

-Berdinak herritar guztientzat

-Era murriztuan ulerturik

-Betebehar ugari eta eskubide gutxi

SUBIRANOTASUNA

Estatu motak

SUBIRANOTASUNA

ANIZTASUN POLITIKOA ETA

IDEOLOGIKOA

AGINTE BERRITZEA

BOTERE BANAKETA

ESTATU DEMOKRATIKOAKESTATU AUTORITARIOAK/

DIKTATORIALAK

AGINTEAREN MUGAK

-Konstituzioa

-Legeak

-Agintea duenak ez du mugarik

HERRITARREN ESKUBIDE ETA

ASKATASUNAK

-Era zabalean ulertuta

-Berdinak herritar guztientzat

-Era murriztuan ulerturik

-Betebehar ugari eta eskubide gutxi

SUBIRANOTASUNA

-Nazionala/ herriarena: agintea

herritik dator.

-Persona batena

-Batzuetan estatu-kolpe baten

Estatu motak

SUBIRANOTASUNA herritik dator. -Batzuetan estatu-kolpe baten

eraginez lortua

ANIZTASUN POLITIKOA ETA

IDEOLOGIKOA

AGINTE BERRITZEA

BOTERE BANAKETA

ESTATU DEMOKRATIKOAKESTATU AUTORITARIOAK/

DIKTATORIALAK

AGINTEAREN MUGAK

-Konstituzioa

-Legeak

-Agintea duenak ez du mugarik

HERRITARREN ESKUBIDE ETA

ASKATASUNAK

-Era zabalean ulertuta

-Berdinak herritar guztientzat

-Era murriztuan ulerturik

-Betebehar ugari eta eskubide gutxi

SUBIRANOTASUNA-Nazionala/ herriarena: agintea

herritik dator.

-Persona batena

Estatu motak

SUBIRANOTASUNA herritik dator.

ANIZTASUN POLITIKOA ETA

IDEOLOGIKOA

-Badago

-Ideologia ezberdinetako alderdi

politikoak, egunkariak, aldizkariak,

telebista kateak,…

-Ez dago

-Zentsura dago. Iritzi askatasunik ez

dago eta gobernuaren kontrako

adierazpenak debekatuta daude.

AGINTE BERRITZEA

BOTERE BANAKETA

ESTATU DEMOKRATIKOAKESTATU AUTORITARIOAK/

DIKTATORIALAK

AGINTEAREN MUGAK

-Konstituzioa

-Legeak

-Agintea duenak ez du mugarik

HERRITARREN ESKUBIDE ETA

ASKATASUNAK

-Era zabalean ulertuta

-Berdinak herritar guztientzat

-Era murriztuan ulerturik

-Betebehar ugari eta eskubide gutxi

SUBIRANOTASUNA-Nazionala/ herriarena: agintea

herritik dator.

-Persona batena

Estatu motak

SUBIRANOTASUNA herritik dator.

ANIZTASUN POLITIKOA ETA

IDEOLOGIKOA

-Badago

-Ideologia ezberdinetako alderdi

politikoak, egunkariak, aldizkariak,

telebista kateak,…

-Ez dago

-Zentsura dago. Iritzi askatasunik ez

dago eta gobernuaren kontrako

adierazpenak debekatuta daude.

AGINTE BERRITZEA

-Legeek markatzen duten

maiztasunaz

-Hauteskundeen bidez

-Ez da berrizten

-Agintariak nahi duenera arte

(askotan hil arte) mantentzen du.

BOTERE BANAKETA

ESTATU DEMOKRATIKOAKESTATU AUTORITARIOAK/

DIKTATORIALAK

AGINTEAREN MUGAK

-Konstituzioa

-Legeak

-Agintea duenak ez du mugarik

HERRITARREN ESKUBIDE ETA

ASKATASUNAK

-Era zabalean ulertuta

-Berdinak herritar guztientzat

-Era murriztuan ulerturik

-Betebehar ugari eta eskubide gutxi

SUBIRANOTASUNA-Nazionala/ herriarena: agintea

herritik dator.

-Persona batena

Estatu motak

SUBIRANOTASUNA herritik dator.

ANIZTASUN POLITIKOA ETA

IDEOLOGIKOA

-Badago

-Ideologia ezberdinetako alderdi

politikoak, egunkariak, aldizkariak,

telebista kateak,…

-Ez dago

-Zentsura dago. Iritzi askatasunik ez

dago eta gobernuaren kontrako

adierazpenak debekatuta daude.

AGINTE BERRITZEA

-Legeek markatzen duten

maiztasunaz

-Hauteskundeen bidez

-Ez da berrizten

-Agintariak nahi duenera arte

(askotan hil arte) mantentzen du.

BOTERE BANAKETA

-Bai

-Hiru botere:

-Legegilea

-Betearazlea

-Judiziala

-Ez dago botere banaketarik

-Botere kontzentrazio ikaragarri

handia dago.

Estatu motak

ERLIJIOAREN GARRANTZIA

ESTATULAIKOAK

ESTATUKONFESIONALAK

ESTATUTEOKRATIKOALAIKOAK KONFESIONALAK TEOKRATIKOA

Politika eta erlijioa islamiar herrialdeetan

Estatu motak

Estatu motak

ESTATUBURUA NOR DEN

MONARKIA ERREPUBLIKA

EZBAI EZBAI

EZBAI EZBAI

DIKTADURADEMOKRAZIA

Pertsona guztiek izan behar dute

hauteskundeetara aurkezteko aukera.

Beren ordezkariak hautatzeko botoa

emateko aukera izan behar dute

herritarrek.

HERRITARREN

Jarduera: diktadura ala demokrazia?

Estatu motak

EZBAI EZBAI

EZBAI EZBAI

EZBAI EZBAIHauteskundeen emaitzak ezin dira aldatu.

Hauteskundeak aldian-aldian egin behar

dira.

Hautagai guztiek izan behar dute beren

programak askatasunez azaltzeko aukera.

HERRITARREN PARTE-

HARTZEA

DIKTADURADEMOKRAZIA

Estatuko hiru botereak (legegilea,

betearazlea eta judiziala) erakunde

independenteek erabiltzen dituzte,

nagusikeriarik gerta ez dadin.

BOTEREEN

BANAKETA

EZBAI EZBAI

Jarduera: diktadura ala demokrazia?

Estatu motak

Pertsonen eskubideak urratuko ez direla

bermatzen da.

Konstituzioak herritarren eskubideak eta

betebeharrak arautzen ditu eta erakundeek

nola funtzionatu behar duten zehazten du.

Herritar guztiek errespetatu behar dituzte

legeak, baita politikariek ere.

ZUZENBIDE-

ESTATUA

EZBAI EZBAI

EZBAI EZBAI

EZBAI EZBAI

Estatu motak

LURRALDE ADMINISTRAZIOA

• ESTATUAK UNITATE ADMINISTRATIBO TXIKIAGOAK SORTZEN DITULURRALDEA ERREZAGO ADMINISTRATZEKO.

• IZENAK EZBERDINAK DIRA LURRALDEKA

• ESPAINIAREN KASUAN:

• UDALERRIAK• UDALERRIAK

• PROBINTZIAK

• AUTONOMIA-ERKIDEGOAK

• BI ERAKUNDE MOTA

• ESTATU-ERAKUNDEA

• ESKUALDE- eta

TOKI-ERAKUNDEAK

Estatu motak

LURRALDE ADMINISTRAZIOA

Estatu deszentralizatu baten administrazio-banaketa: Espainia

Estatu motak

Estatuen arteko harremanak

BAKETSUAK EDO GATAZKATSUAK

•INTERES EKONOMIKOAK•INTERES KULTURALAK•INTERES POLITIKOAK•INTERES MILITARRAK•….

ITUNAK edoHITZARMENAK

Estatuen arteko harremanak

HELBURU

NAZIOARTEKO ERAKUNDEAK

•Guztien intereseko gaiak aztertzea

EREMUGEOGRAFIKOA

•MUNDU OSOAN

•ESTATU GUTXI

BATZUEN ARTEAN

•NBE

•EB

HELBURUNAGUSIAK

•Guztien intereseko gaiak aztertzea

•Horien inguruko erabakiak hartzea

•Gatazkei irtenbidea bilatzea

•ERAKUNDE

MILITARRAK

•ERAKUNDE

EKONOMIKOAK•NATO •LPEE

GKE, gobernutik bereizitako erakundeak

Estatuen arteko harremanak

NBE

ARAZOAK

•BETO ESKUBIDEA (AEB, Errusia, Txina, Erresuma Batua eta Frantzia)

•BEREZKO FINANTZIAZIORIK ETA ARMADARIK EZ IZATEAARMADARIK EZ IZATEA

NBEren aurrekontuan diru gehien jartzen duten herrialdeak

NBE