Francisco Díaz-Fierros Viqueira

Universidade de Santiago de Compostela

Tipos de abastecemento de augas no medio rural de Galicia

ó Pozos (non revestidos, revestidos, barrena)

ó Mananciais (protexidos, non protexidos, pequena traída de augas)

Xestión dos problemas sanitarios

ó ACTUAIS: epidemias de orixe hídrica, problemas puntuais

ó PREVENTIVOS: Avaliación de riscos

ó RISCO: a probabilidade de que un perigo se transforme en problema sanitario

Etapas da avaliación de riscos

Identificación do perigo

Caracterización do perigo Avaliación da exposición

Caracterización do risco

Caracterización do perigo

ó Principais contaminantes de pozos e mananciais

ó Macrocontaminantes inorgánicos: nitratos

ó Microcontaminates inorgánicos: (rurais), cobre, cadmio (industriais, mineiros) aluminio, arsénico, etc.

ó Microcontaminantes orgánicos: praguicidas, dioxinas, disolventes, medicamentos (do home e do gando)

ó Microorganismos: brucella, salmonella, cryptosporidium, giardia, coliformes, estreptococos.

Datos experimentais

ó Contaminación microbiolóxicaó Araujo ( 1996)………. 73 % non potables por microorganismos

Contaminación por nitratosDíaz-Fierros (1991). Terra Cha : > 50 mg.l-1 (10.8%), > 25 (33.9%)

Carballas (Boqueixón): > 25 mg.l-1 (21.7%)

Contaminación por arsénicoArsenopirítas (mineiria do ouro)

Contaminación por aluminioEntullos da antiga mina de Touro (presenza de sulfuros)

Etapas da avaliación de riscos

Identificación do perigo

Caracterización do perigo Avaliación da exposición

Caracterización do risco

Avaliación da exposición

Avaliación da exposiciónCaracterización das vías de transporte

ó A concentración de contaminantes é variable no tempo. Non é viable a realización dun seguimento temporal.

ó Pode predecirse esta evolución coñecendo a orixe dos contaminantes e as vías de chegada ao pozo ou ao manancial

Pozos e acuíferos de GaliciaNon confinados

Pozos e acuíferosConfinados

Tipos de mananciais

Procesos de atenuación da concentración ou da toxicidade / patoxeneidade

ó QUÍMICOSó Diluciónó Dispersiónó Adsorciónó Precipitaciónó Transformaciónó BIOLÓXICOSó Competencia

ó Perda de viabilidade

Non sempre osprocesos detransportesupoñen atenuación daconcentración ou a toxicidade

Etapas da avaliación de riscos

Identificación do perigo

Caracterización do perigo Avaliación da exposición

Caracterización do risco

óAvaliación de riscos

Risk Assessment Guidance for Superfund (1989)con modificacións e adicións posteriores

Ecuación xeral para calcular a entrada decontaminates no corpo humano polas diferentes vías

IDE = C x CR x EF x ED / (BW x AT)

IDE = cantidade de producto que entra no corpoC = concentración no medio afectadoCR = relación de contacto con o medio afectado por unidade de tempoEF = frecuencia da exposiciónED = duración da exposiciónBW = peso do corpoAT = tempo de vida no que ocorre a exposición

Xestión do risco

1. Definición de prioridades

2. Medidas na fonte (actividades)

3. Medidas no verquido

4. Controis do proceso

Definición de prioridades

ó 1. Perigo do contaminante (toxicidade crónica ou aguda, amplitude da poboación afectada, sensibilidade de a poboación (nenos, idade avanzada, etc.)

ó 2. Sensibilidade do medio afectado (DRASTIC, etc.)ó Autorexeneración do medio o rexeneración afectada

Medidas na fonte

ó Cambios no ó Productoó (p.e. utilización ó de praguicidas ó menos solubles ó ou con unhaó vida media ó inferior)

Medidas na fonte. 2

ó Optimización dasó concentracións

ó Enquisas previas

Medidas de atenuación do risco na fonteLand Farming

Atenuación do risco na fonte: fosas sépticas

Medidas no verquido (espaciais)

ó Areas de exclusión

Medidas no verquido (temporais)ó Capacidade de aceptación de líquidos do solo

Medidas nos sistemas de captación

Seguimento da xestión do risco

Estratexias de mostraxe

Principio de precaución

ó Cando haxa perigo de dano grave ou irreversible, a falla de certeza científica absoluta non debe utilizarse

como razón para postergar a adopción de medidas efectivas para impedir a degradación do medio

ambiente (ou a saude)

ó C.E. 2.2.2000 (2000)