Conceptos fundamentais de Teoría Literaria e Literatura ...€¦ · Análise cultural, Texto,...

21
Conceptos fundamentais de Teoría Literaria e Literatura Comparada Anxo Abuín González, César Domínguez Prieto (Coordinador), Paz Ferreiro Cendán, Paulo Gatica Cote, Mª. Ángeles Rodríguez Fontela, Belén Tortosa Pujante, María Teresa Vilariño Picos GUÍA DOCENTE E MATERIAL DIDÁCTICO Guía docente adaptada á Resolución Reitoral do 23 de marzo de 2020 sobre modificacións das guías docentes como consecuencia da suspensión temporal da actividade docente presencial e ao Acordo do Consello de Goberno do 22 de abril de 2020 polo que se regula o réxime de avaliación 2019/2020 FACULTADE DE FILOLOXÍA DEPARTAMENTO DE LINGUA E LITERATURA ESPAÑOLAS, TEORÍA DA LITERATURA E LINGÜÍSTICA XERAL

Transcript of Conceptos fundamentais de Teoría Literaria e Literatura ...€¦ · Análise cultural, Texto,...

Page 1: Conceptos fundamentais de Teoría Literaria e Literatura ...€¦ · Análise cultural, Texto, imaxe e cibertexto, Socioloxía da literatura). Alén disto, segundo deixa ver a formulación

Conceptos fundamentais de Teoría Literaria e Literatura Comparada

Anxo Abuín González, César Domínguez Prieto (Coordinador), Paz Ferreiro Cendán, Paulo Gatica Cote, Mª. Ángeles Rodríguez Fontela, Belén Tortosa Pujante, María Teresa Vilariño Picos

GUÍA DOCENTE E MATERIAL DIDÁCTICO

Guía docente adaptada á Resolución Reitoral do 23 de marzo de 2020 sobre

modificacións das guías docentes como consecuencia da suspensión temporal da actividade docente presencial e ao Acordo do Consello de Goberno do 22 de abril

de 2020 polo que se regula o réxime de avaliación

2019/2020

FACULTADE DE FILOLOXÍA DEPARTAMENTO DE LINGUA E LITERATURA ESPAÑOLAS, TEORÍA DA LITERATURA E LINGÜÍSTICA XERAL

Page 2: Conceptos fundamentais de Teoría Literaria e Literatura ...€¦ · Análise cultural, Texto, imaxe e cibertexto, Socioloxía da literatura). Alén disto, segundo deixa ver a formulación

2

FACULTADE DE FILOLOXÍA. DEPARTAMENTO DE LINGUA E LITERATURA ESPAÑOLAS, TEORÍA DA LITERATURA E LINGÜÍSTICA XERAL. ÁREA DE TEORÍA DA LITERATURA E LITERATURA COMPARADA AUTORES: Anxo Abuín González, César Domínguez Prieto, Paz Ferreiro Cendán, Paulo Gatica Cote, Mª. Ángeles Rodríguez Fontela, Belén Tortosa Pujante, María Teresa Vilariño Picos

Edición electrónica. 2020 ADVERTENCIA LEGAL: Reservados todos os dereitos. Queda prohibida a duplicación total ou parcial desta obra, en calquera forma ou por calquera medio (electrónico, mecánico, gravación, fotocopia ou outros) sen consentimento expreso por escrito dos autores.

Page 3: Conceptos fundamentais de Teoría Literaria e Literatura ...€¦ · Análise cultural, Texto, imaxe e cibertexto, Socioloxía da literatura). Alén disto, segundo deixa ver a formulación
Page 4: Conceptos fundamentais de Teoría Literaria e Literatura ...€¦ · Análise cultural, Texto, imaxe e cibertexto, Socioloxía da literatura). Alén disto, segundo deixa ver a formulación

1

1. Datos da materia Denominación: Conceptos fundamentais de teoría literaria e literatura comparada Código: G5041202 (Grao en lingua e literatura españolas); G5051202 (Grao en lingua e literatura galegas); G5061202 (Grao en lingua e literatura inglesas); G5081202 (Grao en linguas e literaturas modernas); G5071202 (Grao en filoloxía clásica); G5091202 (Grao en lingua e literatura españolas – Campus de Lugo) Módulo: Formación básica Curso e semestre: 2º curso, 2º semestre Créditos: 6ECTS Lugar: Facultade de Filoloxía (Campus de Santiago); Facultade de Humanidades (Campus de Lugo) 2. Requisitos previos É moi recomendábel ter aprobada a materia Teoría e crítica literaria, de primeiro curso dos graos. As linguas empregadas son as oficiais da USC. 3. Sentido da materia nos graos filolóxicos Hai un dobre nivel que merece ser destacado: o dos vínculos desta materia con outras dos graos filolóxicos e as súas funcións. Ao igual que a materia precedente de primeiro curso Teoría e crítica literarias, a materia Conceptos fundamentais de teoría literaria e literatura comparada incorpora un carácter instrumental destinado a consolidar as bases dun mellor aproveitamento doutras materias dos graos, particularmente as de contido literario. Así o demanda o seu estatuto de materia básica dos graos filolóxicos nos que se imparte. A transversalidade académica supón, asemade, potenciar dimensións interdisciplinares, comparadas e interculturais nos contidos, os procedementos e as actitudes. A conexión básica de Conceptos fundamentais de teoría literaria e literatura comparada é, pois, a existente con Teoría e crítica literarias, se ben en segundo curso deixa de manter centralidade o esquema xenolóxico (narrativa – poesía – teatro – ensaio) que organizara a materia anterior. Conceptos fundamentais, complementariamente, é unha ponte de acceso ao Mínor en Teoría da literatura e Literatura comparada e, polo tanto, aos dous módulos nel integrados, Os Estudos literarios na actualidade (coas materias Cinema e literatura, Traxectorias da literatura europea, teorías literarias contemporáneas, Literatura comparada) e Aplicacións teórico-comparadas: literatura, cultura e teatro (coas materias Estudos teatrais, Análise cultural, Texto, imaxe e cibertexto, Socioloxía da literatura).

Alén disto, segundo deixa ver a formulación do programa da materia, esta materia de segundo curso está conectada con calquera outra dos graos impartidos nas Facultades de Filoloxía e Humanidades nas que ocupen algún espazo nocións como canon, decolonialidade, globalización, hibridación, imperialismo, intraducíbeis, literatura mundial, oralidade, postcolonialismo ou tradución, entre moitas outras; ou tamén con módulos nos que aparezan referencias á historia literaria, análise do discurso, pragmática, estética, teoría política, socioloxía, tematoloxía, semiótica da cultura, tradutoloxía, hermenéutica, literatura Comparada, entre outras disciplinas.

Canto á función específica de Conceptos fundamentais nos graos pode expresarse indicando que consiste en promover con rigor e dinamismo intelectual unha ampliación das bases do coñecemento do feito literario alcanzadas nos tres cuadrimestres anteriores. Esa ampliación é, no esencial, unha apertura á análise comparada das relacións da literatura con outras formas culturais, tanto no marco nacional coma no internacional, e á comprensión crítica das coordenadas históricas, culturais, sociais e ideolóxicas nas que intervén todo discurso literario.

Page 5: Conceptos fundamentais de Teoría Literaria e Literatura ...€¦ · Análise cultural, Texto, imaxe e cibertexto, Socioloxía da literatura). Alén disto, segundo deixa ver a formulación

2

4. Corpo docente Coordinador da materia: César Domínguez Prieto

Campus de Santiago Campus de Lugo Expositivo 1: Paulo Gatica Cote Expositivo 1: M.ª Ángeles

Rodríguez Fontela Expositivo 2: César Domínguez Prieto Interactivo 1: M.ª Ángeles

Rodríguez Fontela Expositivo 3: Paulo Gatica Cote Interactivo 1: Belén Tortosa Pujante, María Teresa Vilariño Picos (Superv.) Interactivo 2: Belén Tortosa Pujante, Anxo Abuín González (Superv.) Interactivo 3: Paulo Gatica Cote, Paz Ferreiro Cendán Interactivo 4: Paz Ferreiro Cendán, María Teresa Vilariño Picos Interactivo 5: César Domínguez Prieto Interactivo 6: César Domínguez Prieto, Belén Tortosa Pujante Tódala comunicación está centralizada a través da aula correspondente no Campus virtual, unha no Campus de Santiago e outra no de Lugo. O horario de atención titorial do corpo docente é de coñecemento público a través das webs propias das Facultades de Filoloxía e Humanidades (Sección «Organización académica», Subsección «Horario do profesorado»). 5. Obxectivos

a) Achegarse á tradición dos estudos literarios con particular atención aos conceptos que son de aplicación directa á análise de textos.

b) Coñecer as grandes áreas de investigación teórica sobre a literatura e a cultura. c) Visualizar de forma xeral as principais correntes teórico-críticas contemporáneas

sobre o fenómeno literario e as súas implicacións. d) Coñecer os elementos básicos para poder abordar desde unha perspectiva

moderna e interdisciplinaria o fenómeno literario como un proceso complexo e suxeito a unha reflexión teórica e comparada.

e) Conseguir fundamentos rigorosos para o seu uso e aplicación nos estudos literarios.

f) Adquirir conceptos e métodos que desenvolvan nos estudantes estratexias de observación persoal do feito literario.

g) Ampliar o campo de estudo do alumnado cara ás esferas problemáticas do comparatismo actual, é dicir, cara aos eidos que tan só esta disciplina ten como propios.

h) Fomentar o traballo e esforzo participativo e en grupo. i) Promover unha aprendizaxe activa con grande implicación do alumnado.

6. Competencias Transversais -CT1: Entender a diversidade de enfoques e modelos teóricos contemporáneos nos estudos literarios.

Page 6: Conceptos fundamentais de Teoría Literaria e Literatura ...€¦ · Análise cultural, Texto, imaxe e cibertexto, Socioloxía da literatura). Alén disto, segundo deixa ver a formulación

3

-CT2: Asimilar os principios e métodos fundamentais para unha lectura crítica de textos teóricos e comparados. -CT3: Desenvolver a capacidade de reflexión crítica e de argumentación sobre o feito literario, a partir do manexo dunha terminoloxía teórica sólida e ben asimilada. -CT4: Que os estudantes aprendan a desenvolver criterios que atendan á igualdade entre os sexos, e á inclusión, así como á diversidade cultural. Específicas -CE1: Que os estudantes saiban entender os obxectivos, posibilidades e métodos dos sstudos literarios no marco dinámico da súa propia tradición. -CE2: Que os estudantes asuman a pluralidade da noción de literatura e dos propios estudos literarios. -CE3: Que os estudantes asimilen unha noción ampliada do concepto de texto. -CE4: Estabelecer as metas e mecanismos apropiados para InInunha análise textual. -CE5: Comprender unha serie de distincións nocionais básicas indispensábeis para aproximarse aos diferentes aspectos implicados no proceso literario e cultural. -C E6: Desenvolver as capacidades de argumentación oral e escrita. -CE7: Favorecer a investigación individual e en grupo. 7. Contidos 0. Introdución Breve descrición: co obxecto de facer explícita a argumentación que dá sentido á denominación da materia —Conceptos fundamentais— preséntase a noción de conceptos viaxeiros debida a Mieke Bal, a proposta de teorías viaxeiras por parte de Edward W. Said e o concepto de intraducibilidade de Barbara Cassin. A través deles interrogarase como viaxan os conceptos entre disciplinas, linguas e culturas, que acontence cando unha teoría viaxa e por que hai conceptos non xa que non poidan ser traducidos, senón que constantemente se volve sobre eles para reflexionar sobre os éxitos e fracasos da tradución. Bibliografía fundamental recomendada: Bachmann-Medick, Doris. 2006. Cultural Turns: Neuorientierungen in den

Kulturwissenschaften. Reinbek: Rowohlt. Bal, Mieke. 2002. Travelling Concepts in the Humanities: A Rough Guide. Toronto:

University of Toronto Press. Baumbach, Sibylle, Beatrice Michaelis e Ansgar Nünning, eds. 2012. Travelling

Concepts, Metaphors, and Narrative: Literary and Cultural Studies in an Age of Interdisciplinary Research. Trier: WVT Wissenschaftlicher Verlag Trier.

Bourdieu, Pierre. 2002. «Les Conditions de la circulation internationale des idées». Actes de la recherche en sciences sociales 145.1: 3-8.

Cassin, Barbara. 2004. «Présentation». En Vocabulaire européen des philosophies. Dictionnaire des intraduisibles, editado por Barbara Cassin, xvii-xxii. París: Le Robert-Seuil.

Clifford, James. 2015. «Notas sobre teoría y viaje». Traducido por Rodrigo Zamorano. Cuadernos de teoría y crítica 1: 65-78.

Culler, Jonathan. (1979) 1998. «Literatura comparada y teoría de la literatura». Traducido por Dolores Romero López. En Orientaciones en literatura comparada, editado por Dolores Romero López, 105-124. Madrid: Arco/Libros.

Ferrater Mora, J. (1994) 2002. «Concepto». En J. Ferrater Mora, Diccionario de

Page 7: Conceptos fundamentais de Teoría Literaria e Literatura ...€¦ · Análise cultural, Texto, imaxe e cibertexto, Socioloxía da literatura). Alén disto, segundo deixa ver a formulación

4

filosofía, editado por Josep-Maria Terricabras, 1: 615-619. Ed. revisada e aumentada. Barcelona: Círculo de Lectores.

Greenblatt, Stephen, ed. 2009. Cultural Mobility: A Manifesto. Cambridge, Mass.: Harvard University Press.

Hankiss, János. 1959. «Théorie de la littérature et Littérature comparée». En Comparative Literature: Proceedings of the Second Congress of the International Comparative Literature Association, editado por Werner P. Friederich, 1: 98-112. Chapel Hill: University of North Carolina Press.

Neumann, Birgit e Ansgar Nünning, eds. 2012. Travelling Concepts for the Study of Culture. Berlín: Walter de Gruyter.

Remak, Henry H. H. (1961) 1998. «La literatura comparada: definición y función». Traducido por M. J. Vega. En La literatura comparada: principios y métodos, editado por María José Vega e Neus Carbonell, 89-99. Madrid: Gredos.

Said, Edward. (1983) 2004. «Teoría ambulante». En El mundo, el texto y el crítico, traducido por Ricardo García Pérez, 303-330. Barcelona: Debate.

Szurmuk, Mónica e Robert McKee, eds. 2009. Diccionario de estudios culturales latinoamericanos. México: Siglo XXI/Instituto Mora.

Villanueva, Darío. 1991. El polen de ideas. Teoría, crítica, historia y literatura comparada. Barcelona: PPU.

Villanueva, Darío. 1994a. «Introducción». En Curso de teoría de la literatura, editado por Darío Villanueva, 11-16. Madrid: Taurus.

Villanueva, Darío. 1994b. «Literatura comparada y teoría de la literatura». En Curso de teoría de la literatura, editado por Darío Villanueva, 99-127. Madrid: Taurus.

Wellek, René. (1959) 1998. «La crisis de la literatura comparada». Traducido por M. J. Vega. En La literatura comparada: principios y métodos, editado por María José Vega e Neus Carbonell, 79-88. Madrid: Gredos.

Williams, Raymond. (1976) 2015. «Introduction». En Keywords: A Vocabulary of Culture and Society, 23-37. Nova ed. Oxford: Oxford University Press.

1. Globalización Breve descrición: nunha liña de continuidade con conceptos anticipados na materia Teoría e Crítica literaria do primeiro curso dos Graos, este tema revisa a nube conceptual asociada ao concepto chave globalización. Daranse, polo tanto, as chaves de cada un deses termos e aplicaranse á análise concreta de textos de distinto signo. Trátase igualmente de examinar o papel da literatura no contexto dos novos movementos sociais, económicos e políticos, na tensión entre os pulos globalizadores (ou glocalizadores) e a defensa de identidades de carácter máis local. Prestarase especial atención á literatura mundial, literatura global, best-sellers, circulación e tradución. Lecturas primarias

As fixadas por cada docente segundo as singularidades de cada grupo expositivo.

Lecturas críticas

Campus de Santiago e Lugo: • Domínguez, César, Haun Saussy e Darío Villanueva. 2016. «La

literatura mundial como práctica comparativa». En Lo que Borges enseñó a Cervantes. Introducción a la Literatura Comparada, traducido por David Mejía, 103-118. Barcelona: Taurus/Penguin Random House.

• Hernàndez i Martí, Gil-Manuel. 2013. «Glolugares: espacios singulares de la glocalización. El caso de Valencia». Kamchatka 2 (decembro): 13-36.

• Quesada Gómez, Catalina. 2014. «Literatura y globalización: la

Page 8: Conceptos fundamentais de Teoría Literaria e Literatura ...€¦ · Análise cultural, Texto, imaxe e cibertexto, Socioloxía da literatura). Alén disto, segundo deixa ver a formulación

5

narrativa hispanoamericana en el siglo XXI (espacio, tiempo, géneros)». Lecciones doctorales 14 (xaneiro-xuño): 1-36.

• Rodríguez Magda, Rosa María. 2011. «Transmodernidad: un nuevo paradigma». TRANSMODERNITY: Journal of Peripheral Cultural Production of the Luso-Hispanic World 1.1: 1-14.

Bibliografía fundamental recomendada: Albrow, Martin. 1996. The Global Age: State and Society beyond Modernity.

Cambridge: Polity. Alonso, Ana Luna. 2005. «A literatura galega traducida no estranxeiro». Grial: Revista

Galega de Cultura 167: 32-45. Appadurai, Arjun. (1996) 2001. La modernidad desbordada: dimensiones culturales de

la globalización. Montevideo: Trilce/Bos Aires: Fondo de Cultura Económica. Apter, Emily. 2004. «Global Translatio: The ‘Invention’ of Comparative Literature,

Istanbul, 1933». En Debating World Literature, editado por Christopher Prendergast, 76-109. Londres: Verso.

Apter, Emily. 2006. The Translation Zone. A New Comparative Literature. Princeton: Princeton UP.

Apter, Emily. 2013. Against World Literature: On the Politics of Untranslatability. Londres: Verso, 2013.

Arac, Jonathan. 2002. «Anglo-Globalism?». New Left Review 16: 35-45. Ascari, Maurizio. 2011. Literature of the Global Age: A Critical Study of Transcultural

Narratives. Jefferson, NC: McFarland. Asís Garrote, María Dolores de. 2002. Literatura universal del siglo XX. Madrid:

Fragua. Auerbach, Erich. (1952) 2005. «Filología de la literatura universal». Traducido por

Jesús Espino Nuño. En Teorías literarias del siglo XX: una antología, editado por José Manuel Cuesta Abad e Julián Jiménez Heffernan, 809-820. Madrid: Akal.

Azofeifa, Isaac Felipe. 1984. Literatura universal: introducción a la literatura moderna de occidente. San José: Universidad Estatal a Distancia.

Baggesgaard, Mads Anders. 2008. «The World in Double Vision: Negotiations of Literary Autonomy in the Age of Globalization». En World Literature. World Culture, editado por Karen-Margrethe Simonsen e Jakob Stougaard-Nielsen, 228-44. Aarhus: Aarhus UP.

Barber, Benjamin. 2007. Con$umed: How Markets Corrupt Children, Infantilize Adults, and Swallow Citizens Whole. Nova York: W. W. Norton.

Bassnett, Susan, ed. 2019. Translation and World Literature. Londres: Routledge. Beck, Ulrich. 2001. ¿Qué es la globalización? Falacias del globalismo, respuestas a la

globalización. Barcelona: Paidós. Beebee, Thomas. 2014. «Introduction: Departures, Emanations, Intersections». En

German Literature as World Literature, editado por Thomas Beebee, 1-22. Nova York: Bloomsbury.

Beecroft, Alexander. 2015. An Ecology of World Literature: From Antiquity to the Present Day. Londres: Verso.

Benvenuti, Giuliana e Remo Ceserani. 2012. La letteratura nell’età globale. Boloña: Il Mulino.

Berdnikov, Georgi P. e Iuri B. Vipper, eds. 1983-1994. Istorija vsemirnoj literatury [Historia da literatura mundial]. 8 vols. Moscú: Nauka.

Bessière, Jean e Gerald Gillespie, eds. 2015. Contextualizing World Literature. Bruxelas: Peter Lang.

Page 9: Conceptos fundamentais de Teoría Literaria e Literatura ...€¦ · Análise cultural, Texto, imaxe e cibertexto, Socioloxía da literatura). Alén disto, segundo deixa ver a formulación

6

Birus, Hendrik. 1999. «Main Features of Goethe’s Conception of World Literature». En Comparative Literature Now. Theories and Practice. La Littérature comparée à l’heure actuelle. Théories et réalisations. Selected Papers/Contribuitions choisies du Congrès de l’Association Internationale de Littérature comparée, tenu à l’Université d’Alberta en 1994, editado por Steven Tötösy de Zepetnek, Milan V. Dimić e Irene Sywenky, 31-41. París: Honoré Champion.

Buescu, Helena Carvalhão. 2013. Expêriencia do Incomum e Boa Vizinhança. Literatura Comparada e Literatura-Mundo. Porto: Porto.

Cabo Aseguinolaza, Fernando. 2006. «Dead, or a Picture of Good Health? Comparatism, Europe, and World Literature». Comparative Literature 58.4 (The Idea of Europe): 418-435.

Casanova, Pascale. (1999) 2001. La República Mundial de las Letras. Traducido por Jaime Zulaika. Barcelona: Anagrama.

Casanova, Pascale. 2004. The World Republic of Letters. Traducido por M. B. DeBoise. Cambridge, Mass.: Harvard UP.

Casanova, Pascale. 2005. «A literatura como mundo». Traducido por Dolores Torres Martín. Grial: Revista Galega de Cultura 167: 13-25.

Cassin, Barbara. (2012) 2014. Más de una lengua. Traducido por Vera Waksman. México: Fondo de Cultura Económica.

Castany Prado, Bernat. 2007. Literatura posnacional. Murcia: Universidad de Murcia. Castells, Manuel. 2009. Comunicación y poder. Traducido por María Hernández.

Madrid: Alianza. Caws, Mary Ann y Christopher Prendergast, eds. 1997. The HarperCollins World

Reader. Nova York: Harper Collins. Cheah, Pheng. 2016. What Is a World? On Postcolonial Literature as World Literature.

Durham, NC: Duke UP. Coletti, Vittorio. 2011. Romanzo mondo. La letteratura nel villaggio globale. Boloña: Il

Mulino. D’haen, Theo David Damrosch e Djelal Kadir, eds. 2012. The Routledge Companion to

World Literature. Londres: Routledge. D’haen, Theo, César Domínguez e Mads Rosendhal Thomsen, eds. 2013. World

Literature. A Reader. Londres: Routledge. D’haen, Theo. 2012. The Routledge Concise History of World Literature. Londres:

Routledge. Damrosch, David, ed. 2003. The Longman Anthology of World Literature. Nova York:

Longman. Damrosch, David. 2003. What is World Literature? Princeton: Princeton UP. Damrosch, David. 2006. «World Literature in a Postcanonical, Hypercanonical Age».

En Comparative Literature in an Age of Globalization, editado por Haun Saussy, 43-53. Baltimore: The Johns Hopkins UP.

David, Jérôme. 2013. «The Four Genealogies of “World Literature”». En Approaches to World Literature, editado por Joachim Küpper, 13-26. [Berlín]: Akademie.

Davis, Paul et al., eds. 2003. The Bedford Anthology of World Literature. Nova York: Bedford St. Martin’s.

Ďurišin, Dionýz. 1984. Theory of Literary Comparatistics. Traducido por Jessie Kocmanová. Bratislava: Veda.

Ďurišin, Dionýz. 1989. Theory of Interliterary Process. Traducido por Jessie Kocmanová e Zdenĕk Pištek. Bratislava: Veda.

Ďurišin, Dionýz. 1992. Čo je svetová literatúra? [Que é a literatura mundial?]. Bratislava: Obzor.

Page 10: Conceptos fundamentais de Teoría Literaria e Literatura ...€¦ · Análise cultural, Texto, imaxe e cibertexto, Socioloxía da literatura). Alén disto, segundo deixa ver a formulación

7

Eckermann, Johann Peter. 2001. Conversaciones con Goethe. Traducido por Jaime Bofill e Ferro. Vol. 1. México: Universidad Nacional Autónoma de México.

Engdahl, Horace. 2008. «Canonization and World Literature: The Nobel Experience». En World Literature. World Culture, editado por Karen-Margrethe Simonsen e Jakob Stougaard-Nielsen, 195-214. Aarhus: Aarhus University Press.

Étiemble, René. (1974) 1977. «¿Hay que revisar la noción de Weltliteratur?». En Ensayos de literatura (verdaderamente general), traducido por Roberto Yahni, 11-24. Madrid: Taurus.

Fukuyama, Francis. 2016. Orden y decadencia de la política: desde la Revolución Industrial a la globalización de la democracia. Traducido por Jorge Paredes. Barcelona: Deusto.

García Canclini, Néstor. 1999. La globalización imaginada. Barcelona: Paidós. Giddens, Anthony. (1990) 1993. Consecuencias de la modernidad. Madrid: Alianza. Gnisci, Armando, ed. 2006. Nuovo Planetario Italiano. Geografia e antologia della

letteratura della migrazione in Italia e in Europa. Troina: Città Aperta. Gnisci, Armando. 2005. «O sentido do mundo na literatura». Traducido por Carlos

Acevedo. Grial: Revista Galega de Cultura 167: 26-31. Gupta, Suman. 2009. Globalization and Literature. Cambridge: Polity. Halbert, Debora J. 2014. The State of Copyright: The Complex Relationships of

Cultural Creation in a Globalized World. Nova York: Routledge. Held, David e Anthony McGrew. 2007. Globalization Theory. Cambridge: Polity. Helgesson, Stefan e Pieter Vermeulen, eds. 2015. Institutions of World Literature:

Writing, Translation, Market. Nova York: Routledge. Hobsbawm, Eric. (1975) 1998. La era del capital, 1848-1875. Barcelona: Crítica. Hoesel-Uhlig, Stefan. 2004. «Changing Fields: The Directions of Goethe’s

Weltliteratur». En Debating World Literature, editado por Christopher Prendergast, 26-53. Londres: Verso.

Jameson, Fredric. (1984) 2011. El posmodernismo o la lógica cultural del capitalismo avanzado. Traducido por José Luis Pardo Torío. Barcelona: Paidós.

Lane, Richard J., ed. 2013. Global Literary Theory: An Anthology. Londres: Routledge. Lawall, Sarah N. e Maynard Mack, eds. 2003. The Norton Anthology of World

Literature. 2.ª ed. Nova York: Norton. Le Bris, Michel e Jean Rouaud, eds. 2007. Pour une littérature-monde. París: Gallimard. Lechner, Frank J. e John Boli, eds. The Globalization Reader. 4.ª ed. Wiley Blackwell. Llovet, Jordi, ed. 1995. Lecciones de literatura universal: siglos XII a XX. Madrid:

Cátedra. Lyotard, Jean-François. (1979) 2012. La condición postmoderna. Informe sobre el

saber. Traducido por Mariano Antolín Rato. 11.ª ed. Madrid: Cátedra. Marx, Karl e Friedrich Engels. (1848) 2011. Manifiesto del partido comunista. México:

Centro de Estudios Socialistas Carlos Marx. McLuhan, Marshall e B. R. Powers. 1996. La aldea global: transformaciones en la vida

y los medios de comunicación mundiales en el siglo XXI. 3ª reimpr. Barcelona: Gedisa.

McLuhan, Marshall. (1964) 1996. Comprender los medios de comunicación: las extensiones del ser humano. Barcelona: Gedisa.

McLuhan, Marshall. 2010. A Galaxia Gutenberg: a creación do home tipográfico. Traducido por Manuel Outeiriño. Santiago de Compostela: Universidade de Santiago de Compostela.

Moretti, Franco. (2005) 2007. La literatura vista desde lejos. Traducido por Marta Pino Moreno. Barcelona: Marbot.

Page 11: Conceptos fundamentais de Teoría Literaria e Literatura ...€¦ · Análise cultural, Texto, imaxe e cibertexto, Socioloxía da literatura). Alén disto, segundo deixa ver a formulación

8

Moretti, Franco. 2000. «Conjeturas sobre la literatura mundial». New Left Review 3 (xullo-agosto): 65-76.

Moretti, Franco. 2003. «Más conjeturas sobre la literatura mundial». New Left Review 20 (maio-xuño): 83-91.

Moretti, Franco. 2015. Lectura distante. Traducido por Lilia Mosconi. Bos Aires: Fondo de Cultura Económica.

Pieterse, Jan Nederveen. 2008. Globalization and Culture: Global Melange. 2.ª ed. Lanham: Rowman and Littlefield.

Pizer, J. D. 2006. The Idea of World Literature: History and Pedagogical Practice. Baton Rouge: Louisiana State UP.

Pradeau, Christophe e Tiphaine Samoyault, eds. 2005. Où est la littérature mondiale? Saint-Denis: Presses Universitaires de Vincennes.

Prendergast, Christopher, ed. 2004. Debating World Literature. Londres: Verso. Queipo, Xavier. 2005. «Os vasos comunicantes». Grial: Revista Galega de Cultura 167:

50-53. Ritzer, George, ed. 2007. The Blackwell Companion to Globalization. Oxford:

Blackwell. Robertson, Roland. 1992. Globalization: Social Theory and Global Culture. Londres:

Sage. Saussy, Haun, ed. 2006. Comparative Literature ina n Age of Globalization. Baltimore:

The Johns Hopkins UP. Schmelling, Manfred, ed. 1995. Weltliterature heute: Konzepte und Perspektiven.

Würzburg: Königshausen & Nuemann. Simonsen, Karen-Margrethe e Jakob Stougaard-Nielsen, eds. 2008. World Literature.

World Culture. Aarhus: Aarhus UP. Spivak, Gayatri Chakravorty. 2003. «Planetarity». En The Death of a Discipline, 71-

102. Nova York: Columbia UP. Steger, Manfred, ed. 2010. Globalization. The Greatest Hits: A Global Studies Reader.

Oxford: Oxford UP. Steger, Manfred. (2003) 2013. Globalization: A Very Short Introduction. Ed.

actualizada. Oxford: Oxford UP. Strich, Fritz. 1946. Goethe und die Weltliteratur. Berna: A. Francke. Strich, Fritz. 1954. «Literatura universal e historia comparada de la literatura». Alba 14:

17-31. Thomsen, Mads Rosendahl. 2008. Mapping World Literature. International

Canonization and Transnational Literatures. Londres: Continuum. Tlostanova, Madina. 2005. «O concepto de “literatura mundial” no tempo da

globalización: unha mirada dende o espazo postsoviético». Traducido por César Domínguez. En A Literatura Comparada Hoxe, editado por Anxo Abuín e César Domínguez, 2: 191-220. Santiago de Compostela: Universidade de Santiago de Compostela.

Walkowitz, Rebecca. 2015. Born Translated: The Contemporary Novel in an Age of World Literature. Nova York: Columbia UP.

Wallerstein, Immanuel. 1979-1984. El moderno sistema mundial. 2 vols. Madrid: Siglo XXI.

Warwich Research Collective. 2015. Combined and Uneven Development: Towards a New Theory of World-Literature. Liverpool: Liverpool UP.

Práctica 1 Campus de Santiago: literatura mundial Campus de Lugo: modernidade, posmodernidade e transmodernidade

2. Imperialismo

Page 12: Conceptos fundamentais de Teoría Literaria e Literatura ...€¦ · Análise cultural, Texto, imaxe e cibertexto, Socioloxía da literatura). Alén disto, segundo deixa ver a formulación

9

Breve descrición: neste apartado preséntase a conexión existente entre globalización e imperialismo, que é obxecto de exploración a través das súas implicacións temáticas e imagolóxicas. Fornécese unha introdución ás teorías postcoloniais e decoloniais con especial énfase en fenómenos de hibridismo, subalternidade e ambivalencia. Interróganse os mecanismos de circulación literaria entre centros e periferias e a pervivencia dos mecanismos imperiais activos aínda despois dos procesos de descolonización política, con especial énfase na súa dimensión cultural. Lecturas primarias

As fixadas por cada docente segundo as singularidades de cada grupo expositivo.

Lecturas críticas

• Trocchi, Anna. (1999) 2002. «Temas y mitos literarios». Introducción a la literatura comparada, traducido por Luigi Giuliani, editado por Armando Gnisci, 129-165. Barcelona: Crítica.

• Moll, Nora. (1999) 2002. «La imagología: definición y terminología». Introducción a la Literatura Comparada. traducido por Luigi Giuliani, editado por Armando Gnisci, 348-389. Barcelona: Crítica.

• Neri, Francesca. (1999) 2002. «Multiculturalismo, estudios poscoloniales y descolonización». En Introducción a la literatura comparada, traducido por Luigi Giuliani, editado por Armando Gnisci, 391-439. Barcelona: Crítica.

• Said, Edward W. (1993) 1996. «Imperio, geografía y cultura». En Cultura e imperialismo, traducido por Nora Catelli, 35-51. Barcelona: Anagrama.

• Galceran Huguet, Montserrat. 2016. En La bárbara Europa. Una mirada desde el postcolonialismo y la descolonialidad, 223-259. Madrid: Traficantes de Sueños.

Bibliografía fundamental recomendada: Aarne, Antti. 1995. «Los tipos del cuento folklórico: una clasificación» / «Verzeichnis

der Märchentypen» traducida al inglés y aumentada por Stith Thompson. Trad. Fernando Peñalosa. Helsinki: Academia Scientiarum Fennica.

Appiah, Kwame A. 1991. «Is the Post- in Postmodernism the Post- in Postcolonial?». Critical Inquiry 17: 336-357.

Ashcroft, Bill, Gareth Griffits e Helen Tiffin. (1989) 2002. The Empire Writes Back: Theory and Practice in Post-Colonial Literatures. 2.ª ed. Londres: Routledge.

Ashcroft, Bill, Gareth Griffits e Helen Tiffin. (2000) 2002. Post-Colonial Studies: The Key Concepts. Londres: Routledge.

Bachelard, Gaston. (1957) 1965. La poética del espacio. Traducido por Ernestina de Champourcin. México: Fondo de Cultura Económica.

Beller, Manfred. (1981) 1984. «Tematología». Teoría y praxis de la literatura comparada, traducido Ignacio Torres Corredor, editado por Manfred Schmeling, 101-133. Barcelona: Alfa.

Beller, Manfred. 1970. «Von der Stoffgeschichte zur Thematologie». Arcadia: Zeitschrift für Vergleichende Literaturwissenschaft 5.1: 1-38.

Bery, Ashok e Patricia Murray, eds. 2000. Comparing Postcolonial Literatures: Dislocations. Londres: Macmillan.

Bhabha, Homi K. (1994) 2003. El lugar de la cultura. Traducido por César Aira. Bos Aires: Manantial.

Bremond, Claude. 1985. «Concept et thème». Poétique 64 (Du thème en littérature): 415-423.

Brinker, Menahen. 1985. «Thème et interprétation». Poétique 64 (Du thème en

Page 13: Conceptos fundamentais de Teoría Literaria e Literatura ...€¦ · Análise cultural, Texto, imaxe e cibertexto, Socioloxía da literatura). Alén disto, segundo deixa ver a formulación

10

littérature): 435-443. Brunel, Pierre, Claude Pichois e André-Michel Rousseau. (1967) 1983. Qu’est-ce que la

littérature comparée. París: Armand Colin. Brunel, Pierre, ed. 1988. Dictionnaire des mythes littéraires. París: Rocher. Brunel, Pierre. 1992. Mythocritique. Théorie et parcours. París: PUF. Chardin, Philippe. 1983. «Approches thématiques». La Recherche en Littérature

générale et comparée en France, editado por Daniel-Henri Pageaux, 27-45. París: SFLGC.

Collot, Michel. 1988. «Le Thème selon la critique thématique». Communications 47 (Variations sur le thème): 79-91.

Curtius, Ernst Robert. (1948) 1989. Literatura europea y Edad Media latina. Traducido por Margit Frenk Alatorre e Antonio Alatorre. 5ª reimpr. 2 vols. México: Fondo de Cultura Económica.

Dussel, Enrique. 2017. Filosofías del Sur. Descolonización y transmodernidad. México: Akal.

Fanon, Frantz. (1952) 2009. Piel negra, máscaras blancas. Traducido por Ana Useros Martín. Madrid: Akal.

Fanon, Frantz. (1961) 1983. Los condenados de la Tierra. Traducido por Julieta Campos. México: Fondo de Cultura Económica.

Frenzel, Elizabeth. [1970] 1976. Diccionario de argumentos de la literatura universal. Trad. Carmen Schad de Caneda. Madrid: Gredos.

Frenzel, Elizabeth. [1976] 1980. Diccionario de motivos de la literatura universal. Trad. Manuel Albella Martín. Madrid: Gredos.

Frenzel, Elizabeth. 1963. Stoff-, Motiv- und Symbolforschung. Stuttgart: Metzler. Galceran Huguet, Montserrat. 2016. La bárbara Europa. Una mirada desde el

postcolonialismo y la descolonialidad. Madrid: Traficantes de Sueños. García Caclini, Néstor. (1989) 2001. Culturas híbridas: estrategias para entrar y salir de

la modernidad. Bos Aires: Paidós. Gnisci, Armando. 2004. Biblioteca Interculturale. Roma: Odradek. Gnisci, Armando. 2004. Via della decolonizzazione europea. Isernia: Cosmo Iannone. Guha, Ranajit e Gayatri Chakravorty Spivak. 1988. Selected Subaltern Studies. Oxford:

Oxford University Press. Mezzadra, Sandro, ed. 2008. Estudios postcoloniales. Ensayos fundamentales.

Traducido por Marta Malo. Madrid: Traficantes de Sueños. Mignolo, Walter D. 1995 (2016). El lado más oscuro del Renacimiento. Alfabetización,

territorialidad y colonialidad. Traducido por Cristóbal Gnecco. Popayán: Universidad del Cauca.

Mignolo, Walter D. 2007. «Delinking. The Rhetoric of Modernity, the Logic of Coloniality and the Grammar of De-Coloniality». Cultural Studies 21.2-3: 449-514.

Mignolo, Walter D. 2009. «Epistemic Disobedience, Independent Thought and De-Colonial Freedom». Theory, Culture & Society 26.7-8: 1-23.

Mignolo, Walter D. e Madina Tlostanova. 2008. «The Logic of Coloniality and the Limits of Postcoloniality». En The Postcolonial and the Global. Editado por Revathi Krishnaswamy e John C. Hawley, 109-123. Minneapolis: University of Minnesota Press.

Moore-Gilbert, Bart, Gareth Stanton e Willy Maley, eds. 1997. Postcolonial Criticism. Londres: Longman.

Moura, Jean-Marc. 1999. Littératures francophones et théorie postcoloniale. París: Presses Universitaires de France.

Page 14: Conceptos fundamentais de Teoría Literaria e Literatura ...€¦ · Análise cultural, Texto, imaxe e cibertexto, Socioloxía da literatura). Alén disto, segundo deixa ver a formulación

11

Naupert, Cristina, ed. 2003. Tematología y comparatismo literario. Madrid: Arco/Libros.

Naupert, Cristina. 2001. La Tematología comparatista entre teoría y práctica. La novela de adulterio en la segunda mitad del siglo XIX. Madrid: Arco/Libros.

Ngũgĩ wa Thiong’o. (1986) 2015. Descolonizar la mente. Traducido por Marta Sofía López. Barcelona: Debolsillo.

Omar, Sidi Mohamed. 2008. Los estudios post-coloniales. Una introducción crítica. Castelló de la Plana: Universitat Jaume I.

Quijano, Aníbal. 1992. «Colonialidad y Modernidad/Racionalidad». Perú Indígena 13: 11-20.

Rimmon-Kenan, Shlomith. 1985. «Qu’est-ce qu’un thème?». Poétique 64 (Du Thème en littérature): 397-406.

Ryan, Marie-Laure. 1988. «À la recherche du thème narratif». Communications 47 (Variations sur le thème): 23-39.

Said, Edward W. (1978) 2002. Orientalismo. Traducido por María Luisa Fuentes. Barcelona: Debolsillo.

Said, Edward W. (1993) 2001. Cultura e imperialismo. Traducido por Nora Catelli. Barcelona: Anagrama.

Santos, Boaventura de Sousa e María Paula Meneses, eds. 2014. Epistemologías del Sur (Perspectivas). Traducido por Antonio Jesús Aguiló Bonet. Madrid: Akal.

Sellier, Philippe. 1984. «Qu’est-ce qu’un mythe littéraire?». Littérature 55: 112-126. Sollors, Werner, ed. 1993. The Return of Thematic Criticism. Cambridge, Mass.:

Harvard UP. Spivak, Gayatri Chakravorti. (1999) 2010. Crítica de la razón poscolonial. Hacia una

crítica del presente evanescente. Traducido por Marta Malo de Molina. Madrid: Akal.

Spivak, Gayatri Chakravorti. 2011. ¿Puede hablar el subalterno? Traducido por José Amícola y Marcelo Topuzian. Apostila por Marcelo Topuzian. Bos Aires: El Cuenco de Plata.

Steiner, George. 1993. «Roncevaux». The Return of Thematic Criticism. Ed. Werner Sollors. Cambridge, Mass.: Harvard UP. 299-300.

Szurmuk, Mónica e Robert McKee, eds. 2009. Diccionario de estudios culturales latinoamericanos. México: Siglo XXI/Instituto Mora.

Thompson, Stith. 1955-1958. Motif-Index of Folk-Literature. A Classification of Narrative Elements in Folktales, Ballads, Myths, Fables, Mediaeval Romances, Exempla, Fabliaux, Jest-Books and Local Legends. 6 vols. Bloomington: Indiana UP.

Todorov, Tzvetan. (1982) 1998. La conquista de América. El problema del otro. Traducido por Flora Botton Burlá. México: Siglo XXI.

Tomachevski, Boris. (1928) 1982. Teoría de la literatura. Traducido por Marcial Suárez. Madrid: Akal.

Trousson, Raymond. [1964] 1976. Le Thème de Prométhée dans la littérature européenne. Xenebra: Droz.

Trousson, Raymond. 1965. Un Problème de littérature comparée: Les études de thèmes. París: Lettres Modernes.

Trousson, Raymond. 1981. Thèmes et mythes. Questions de méthode. Bruxelas: Université de Bruxelles.

Van Tieghem, Paul. (1936) 1941. La Littérature comparée. París: Armand Colin. Vanhelleputte, Michel. 1993. «The Concept of Motif in Literature: A Terminological

Study». The Return of Thematic Criticism. Ed. Werner Sollors. Cambridge,

Page 15: Conceptos fundamentais de Teoría Literaria e Literatura ...€¦ · Análise cultural, Texto, imaxe e cibertexto, Socioloxía da literatura). Alén disto, segundo deixa ver a formulación

12

Mass.: Harvard UP. 92-105. Vega, María José. 2003. Imperios de papel. Introducción a la crítica postcolonial.

Barcelona: Crítica. Young, Robert J. C. 1990. White Methodologies: Writing History and the West.

Londres: Routledge. Zholkovsky, Alexander. 1984. Themes and Texts: Towards a Poetics of Expresiveness.

Ithaca: Cornell UP. Práctica 2 O monomito – literatura e cinema. 3. Oralidade Breve descrición: este último tema, cuxas conexións cos anteriores serán exploradas, busca achegarse á oralidade, que representa a historia máis prolongada da literatura malia o grafocentrismo dos estudos literarios. Pero a oralidade non é unha dimensión exclusivamente anterior á literatura escrita, senón que convive con ela e está a coñecer novos pulos no ámbito das novas tecnoloxías. Lecturas primarias

As fixadas por cada docente segundo as singularidades de cada grupo expositivo.

Lecturas críticas

• Casas, Arturo. 2012. «A oralidade nos estudos literarios. Para unha cartografía teórico-crítica». En Palabra viva: Galicia e Hispanoamérica, editado por Ana Chouciño e M.ª Xesús Nogueira, 31-70. Santiago de Compostela: Universidade de Santiago de Compostela.

• Lada Ferreras, Ulpiano. 2010. «La literatura oral en la era digital». En Crisis analógica, futuro digital. Actas del IV Congreso Online del Observatorio para la Cibersociedad. Web.

• Olson, David R. 1998. «Desmitologización de la cultura escrita». En El mundo sobre el papel. El impacto de la escritura y la lectura en la estructura del conocimiento, traducido por Patricia Willson, 21-39. Barcelona: Gedisa.

• Ong, Walter J. 1997. Oralidad y escritura. Tecnologías de la palabra. Traducido por Angélica Sherp. 2.ª reimpr. México: Fondo de Cultura Económica. 11-80.

Bibliografía fundamental recomendada: Abascal Vicente, María Dolores. 2004. La teoría de la oralidad. Málaga: Universidad de

Málaga. Alkebulan, Adisa A. 2005. «Oral Tradition». En Encyclopedia of Black Studies, editado

por Molefi Kete Asante e Ama Mazama, 391-392. Thousand Oaks: SAGE. Banks, Daniel. 2010. «From Homer to Hip Hop: Orature and Griots, Ancient and

Present». The Classical World 103, n.º 2 (inverno): 238-245. Barksdale, Richard K. 1986. «Margaret Walker: Folk Orature and Historical Prophecy».

En Black American Poets between Worlds, 1940-1960, editado por R. Baxter Miller, 104-117. Knoxville: U of Tennessee P.

Beniamino, Michel. 2005. «Oraliture». En Vocabulaire des études francophones. Les concepts de base, editado por Michel Beniamino e Lise Gauvin, 142-145. Limoges: Presses Universitaires de Limoges.

Bernabé, Jean, Patrick Chamoiseau e Raphaël Confiant. (1989) 1993. Éloge de la Créolité. [París]: Gallimard.

Brathwaite, Edward Kamau. 1984. History of the Voice: The Development of Nation Language in Anglophone Caribbean Poetry. Londres: New Beacon Books.

Chamberlain, Daniel F. e J. Edward Chamberlin, eds. Or Words to That Effect: Orality

Page 16: Conceptos fundamentais de Teoría Literaria e Literatura ...€¦ · Análise cultural, Texto, imaxe e cibertexto, Socioloxía da literatura). Alén disto, segundo deixa ver a formulación

13

and the Writing Literary History. Ámsterdam: John Benjamins. Chamoiseau, Patrick. 1994. «Que faire de la parole? Dans la tracée mystérieuse de

l’oral à l’écrit». En Écrire la «parole de nuit». La nouvelle littérature antillaise, editado por Ralph Ludwig, 151-158. [París]: Gallimard.

Chinweizu Onwuchekwa Jemie e Ihechukwu Madubuike. (1980) 1983. Toward the Decolonization of African Literature. Washington DC: Howard UP.

Diest, F. E. 1994. «Orature, “Editure”, Literature-Reflections on Orality, Literariness and First Testament Literature». Journal of Northwest Semitic Languages 20, n.º 2: 155-163.

Fee, Margery. 2014. «Decolonizing Indigenous Oratures and Literatures of Northern British North America and Canada (Beginnings to 1960)». En The Oxford Handbook of Indigenous American Literature, editado por James H. Cox e Daniel Heath Justice, 559-576. Nova York: Oxford UP.

Finnegan, Ruth. (2012) 2016. Oral Literature in Africa. Cambridge: Open Book. Fonseca, Maria Nazareth Soares. 2016. «Literatura e oralidade africanas: mediações».

Mulemba 14.2 (xullo-decembro 2016): 12-34. Friedemann, Nina S. de. (1997) 1999. «De la tradición oral a la etnoliteratura».

Oralidad: Anuario para el rescate de la tradición oral de América Latina 10: 19-27.

Gingell, Susan. 2004. «Teaching the Talk That Walks on Paper: Oral Traditions and Textualized Orature in the Canadian Literature Classroom». En Home-Work: Postcolonialism, Pedagogy, and Canadian Literature, editado por Cynthia Sugars, 285-300. Ottawa: U of Ottawa P.

Glissant, Édouard. 1996. Introduction à une Poétique du Divers. [París]: Gallimard. Gutiérrez Ríos, Yolima. 2014. «Perspectivas teóricas, tensiones y aperturas de la

oralidad contemporánea en Iberoamérica». En Panorama de los estudios del Discurso en Colombia, editado por Sandra Soler Castillo e Dora Inés Calderón, 183-207. Bogotá: Universidad Distrital Francisco José de Caldas.

Husti-Laboye, Carmen. 2007. «L’Individu dans la littérature africaine contemporaine. L’ontologie faible de la postmodernité». Tese de doutoramento, Université de Limoges.

Jahn, Janheinz. (1966) 1968. Neo-African Literature: A History of Black Writing. Traducido por Oliver Coburn y Ursula Lehrburger. Londres: Faber and Faber.

Krupat, Arnold. 1992. Ethnocriticism: Ethnography, History, Literature. Berkeley: U of California P.

Lienhard, Martin. (1990) 2003. La voz y su huella. 4ª ed. México: Casa Juan Pablos/Universidad de Ciencias y Artes de Chiapas.

Lorentzon, Leif. 2007. «Is African Oral Literature Literature?». Research in African Literatures 38, n.º 3 (outono): 1-12.

Lucía Megías, José M. 2012. Elogio del texto digital. Madrid: Fórcola. McArthur, Tom. 1992. «Orature». En The Oxford Companion to the English Language,

editado por Tom McArthur, 731. Oxford: Oxford UP. McLuhan, Marshall. 2010. A Galaxia Gutenberg: a creación do home tipográfico.

Traducido por Manuel Outeiriño. Santiago de Compostela: Universidade de Santiago de Compostela.

Moss, William W. e Peter C. Mazikana. 1986. Archives, Oral History and Oral Tradition: A RAMP Study. París: UNESCO.

Mugo, M. M. G. 1991. African Orature and Human Rights. Lesotho: Institute of Southern African Studies.

Ngũgĩ wa Thing’o. (1972) 1981. Homecoming: Essays on African and Caribbean

Page 17: Conceptos fundamentais de Teoría Literaria e Literatura ...€¦ · Análise cultural, Texto, imaxe e cibertexto, Socioloxía da literatura). Alén disto, segundo deixa ver a formulación

14

Literature, Culture and Politics. Londres: Heinemann. Ngũgĩ wa Thing’o. 1995. Introduction to Orature. Windhoek: Namibia Orature Project. Ngũgĩ wa Thing’o. 1998. Penpoints, Gunpoints, and Dreams: Towards a Critical

Theory of the Arts and the State in Africa. Oxford: Oxford UP. Ngũgĩ wa Thing’o. 2005. «Notes towards a Performance Theory of Orature».

Performance Research: A Journal of the Performing Arts 12 (3: On Blackness/Diaspora): 4-7.

Ngũgĩ wa Thing’o. 2012. Globalectics: Theory and the Politics of Knowing. Nova York: Columbia UP.

Niño, Hugo. 1998. «El etnotexto: voz y actuación. La oralidad». Revista de crítica literaria latinoamericana 47 (1º semestre): 109-121.

Ntuli, Pitika. 1988. «Orature: A Self Portrait». En Storms of the Heart: An Anthology of Black Arts & Culture, editado por Kwesi Owusu, 209-218. Londres: Camden.

Ostria González, Mauricio. 2001. «Literatura oral, oralidad ficticia». Estudios filológicos 36: 71-80.

Paré, Joseph. 1997. Écritures et discours dans le roman africain francophone post-colonial. Ouagadougou: Kraal.

Passeri, Alessandra. 2011. «“Oralitura” indígena. La evocación poética de la palabra: sueños, ancestros, naturaleza». En Huellas del mito prehispánico en la literatura latinoamericana, editado por Magdalena Chocano Mena, William Rowe e Helena Usandizaga, 139-150. Madrid: Iberoamericana/Frankfurt am Main: Vervuert.

Prat Ferrer, Juan José. 2007. «Las culturas subalternas y el concepto de oratura». Revista de Folklore 316: 111-119.

Rocha Vivas, Miguel. (2016) 2018. Mingas de la palabra. Textualidades oralitegráficas y visiones de cabeza en las oralituras y literaturas indígenas contemporáneas. 2ª ed. Bogotá: Universidad de los Antes/Pontifica Universidad Javeriana.

Saussy, Haun. 2016. The Ethnography of Rhythm: Orality and Its Technologies. Nova York: Fordham UP.

Taborda Carvajal, Katherine e Paula Andrea Arcila Jaramillo. 2016. «La oralitura: un espacio para pensar con el corazón». Traballo de grao, Universidad Tecnológica de Pereira.

Turin, Mark, Claire Wheeler e Eleanor Wilkinson, eds. Oral Literature in the Digital Age: Archiving Orality and Connecting with Communities. Cambridge: Open Book.

Vansina, Jan. (1961) 1969. Oral Tradition: A Study in Historical Methodology. Traducido por H. M. Wright. Londres: Routledge & Kegan Paul.

Vansina, Jan. 1985. Oral Tradition as History. Madison: The U of Wisconsin P. Vansina, Jan. (1980) 1999. «La Tradition orale et sa méthodologie». En Méthodologie

et préhistoire africaine, vol. 1 de Histoire générale de l’Afrique, editado por J. Ki-Zerbo, 167-190. París: UNESCO.

Vich, Víctor y Virginia Zavala. 2004. Oralidad y poder. Herramientas metodológicas. Bogotá: Norma.

Wilde, Guillermo. 2018. «La agencia indígena y el giro hacia lo global». Historia crítica 69 (xullo-setembro): 99-114.

Zumthor, Paul. 1983. Introduction à la poésie orale. París: Seuil. Zumthor, Paul 1987. La Lettre et la voix. De la «littérature» médiévale. París: Seuil. Práctica 3 Oralidade

Page 18: Conceptos fundamentais de Teoría Literaria e Literatura ...€¦ · Análise cultural, Texto, imaxe e cibertexto, Socioloxía da literatura). Alén disto, segundo deixa ver a formulación

15

8. Metodoloxía O rótulo identificador da materia enténdese en sentido non bipolar senón complementario e dialéctico. Isto significa que os conceptos fundamentais referidos se introducirán con perspectiva á vez teórico-crítica e comparatista, sen restrición a ámbitos lingüísticos ou culturais concretos e procurando activar no alumnado o interese por espazos literarios e artísticos plurais e mesmo pola interrelación entre eles.

Conceptos fundamentais de teoría literaria e literatura comparada aspira a articularse ademais como unha guía sólida para a comprensión e a utilización dunha serie ampla de nocións de uso frecuente nos estudos literarios e culturais na actualidade. Esas nocións conforman de seu unha rede ou cartografía conceptual na que é necesario que os alumnos/as saiban orientarse con sentido crítico e proactivo, incorporando ao discurso descritivo sobre o feito literario —con naturalidade, solvencia e criterio propio— eses elementos analíticos e as epistemoloxías correspondentes.

As sesións expositivas a cargo do profesorado complementaranse coa participación nas clases dos alumnos/as mediante intervencións individuais que demanden maior claridade, profundidade ou ampliación de contidos, e tamén a través de propostas conxuntas derivadas de intereses específicos do grupo ou dun sector do mesmo. Estas sesións non terán un carácter reservadamente teórico senón que incorporarán dimensións prácticas e aplicacións concretas do marco conceptual presentado ao grupo.

As sesións interactivas reforzarán a implicación individual e grupal e os momentos de debate. Os materiais de apoio —textos literarios, teóricos e críticos relacionados cos temas do programa, así como outras producións artísticas e discursivas— están destinados a incentivar unha comunicación posta ao servizo dos obxectivos e competencias expostos no apartado 6 desta Guía. Aula Virtual Activarase unha Aula Virtual para a materia e promoverase o uso e aproveitamento dos seus materiais e recursos. A continuidade no seguimento desta ferramenta terá incidencia directa na nota final. Transición á docencia virtual por mor da crise sanitaria Dende o venres 13 de marzo, co peche da USC motivado pola crise sanitaria, tivo lugar a transición dende a docencia presencial á docencia virtual. Dita transición segue as directrices fixadas polas distintas Resolucións Reitorais e o documento «Indicacións para a docencia en liña» da Vicerreitoría de Organización Académica. En consecuencia, son obrigas do alumnado: 1. O seguimento semanal da materia a través da aula correspondente do Campus

virtual e doutros foros elaborados polo corpo docente (Microsoft Teams, foros, tarefas, titorías). As ferramentas de rexistro do Campus virtual e Microsoft Teams permiten ao profesorado a revisión do devandito seguimento, de xeito que, como estaba previsto dende un principio, o seguimento virtual terá unha incidencia directa na nota final (véxase apartado «Aula virtual».

2. A revisión das comunicacións remitidas polo profesorado a través do Campus virtual e Microsoft Teams. No primeiro caso, as mensaxes remítense por defecto ao enderezo electrónico proporcionado polo alumnado.

3. A realización das tarefas virtuais indicadas polo profesorado, cuxo obxectivo é fortalecer os resultados da avaliación continua.

Page 19: Conceptos fundamentais de Teoría Literaria e Literatura ...€¦ · Análise cultural, Texto, imaxe e cibertexto, Socioloxía da literatura). Alén disto, segundo deixa ver a formulación

16

Recomendacións para o estudo da materia Dado que a programación de contidos e prácticas está moi axustada na súa temporalización, recoméndase ao alumnado unha asistencia regular e puntual ás clases, o seguimento diario das tarefas programadas, a lectura serea e crítica dos textos de traballo e o uso de todas as canles comunicativas co profesor/a e coas fontes de aprendizaxe. En particular, aconséllase ao alumnado o aproveitamento das horas de titoría, onde a aprendizaxe pode ser máis personalizada. Tempo de estudo e traballo persoal Esta materia ten oficialmente 6 ECTS. As horas presenciais divídense en 24 horas de sesións expositivas (1 hora e media semanal, segundo os horarios fixados pola Facultade) e 24 horas de sesións prácticas interactivas (1 hora e media semanal, segundo os horarios tamén fixados pola Facultade). Engádense a estas sesións as dedicadas as titorías (tres horas). Como no ensino regrado polos créditos ECTS é protagonista a aprendizaxe do alumno/a e o seu labor persoal, multiplícase por factores variabeis a presencialidade en horas de traballo asignado aos alumnos. Como se observará no cadro seguinte, a maior parte do traballo do alumnado deriva das sesións expositivas e interactivas polo que se dedica a ese traballo un número de horas relevante no conxunto das 150 horas totais (6 créditos por 25, tendo presente que un crédito presupón 25 horas de traballo para o alumno, presencial e non presencial). Finalmente as sesións de avaliación propiamente ditas) teñen unha presencialidade de tres horas e un traballo persoal de nove horas.

Actividades Horas presenciais

Factor Horas de traballo persoal

Total

Sesións expositivas

24 2 48 72

Sesións interactivas

24 1,5 36 60

Titoría colectiva

3 1 3 6

Sesión de avaliación

3 3 9 12

Total 54 96 150 9. Sistema de avaliación Elementos que se valorarán

• Asistencia regular e puntualidade. • Dominio dos contidos teóricos, das estratexias aprendidas e da práctica crítica. • Participación nas clases expositivas, interactivas e nas titorías. • Participación dinámica nas distintas actividades e calidade desa participación. • Participación continuada en debates e exposicións orais derivadas da

preparación de traballos en grupo. • Entidade da comprensión crítica, calidade da expresión oral e escrita,

orixinalidade e creatividade. • Boa execución de prácticas por medio de exposicións orais, a partir de traballos

realizados en grupo.

Page 20: Conceptos fundamentais de Teoría Literaria e Literatura ...€¦ · Análise cultural, Texto, imaxe e cibertexto, Socioloxía da literatura). Alén disto, segundo deixa ver a formulación

17

Avaliación continua A materia ten previsto un único procedemento de avaliación, a avaliación continua, que se estrutura en catro fases, tres propias das sesións interactivas e unha fundamentalmente das sesións expositivas, pero alimentada asemade dos contidos interactivos.

Avaliación continua 1ª Fase Práctica 1 (16% da cualificación final) 2ª Fase Práctica 2 (17% da cualificación final) 3ª Fase Práctica 3 (17% da cualificación final) 4ª Fase Exercicio de contidos expositivos (50% da cualificación final)

Nas clases interactivas os/as alumnos/as realizarán tres exposicións grupais e públicas sobre temas relacionados co programa. Estas exposicións teñen un carácter obrigatorio. A nota das exposicións resultará da media entre as tres exposicións. A avaliación desas exposicións representará o 50% da cualificación da materia. O resultado das prácticas mantense tanto na convocatoria ordinaria coma na convocatoria de segunda oportunidade da primeira matrícula na materia. Asistencia A asistencia non computa de seu mais é obrigatoria. Un índice de ausencias non xustificadas superior ao 20% implica a toma de decisión da Comisión de profesores da materia sobre cada caso particular. Enténdense por faltas xustificadas as de asistencia médica ou enfermidade. O resto están excluídas totalmente. Observación importante sobre o plaxio e a falsificación de sinaturas e a copia nos exames O plaxio na realización dos traballos programados ou a utilización indebida e non indicada de maneira adecuada das fontes impresas ou de Internet pode implicar o suspenso na oportunidade correspondente coa cualificación más baixa. A falsificación de firmas levará asociado un suspenso na materia. Do mesmo xeito, a copia efectuada no exame e o uso fraudulento do material da materia suporá un suspenso na oportunidade na que ocorra. Moi importante Non está permitido o uso de móbiles durante a docencia das clases. Non estará permitido asistir ao exame con estes dispositivos. Os alumnos estranxeiros poderán utilizar o dicionario, previa autorización por parte do profesor. Campus de Lugo Por mor da disparidade do número efectivo de alumnos matriculados en ambos campus nos que se imparte a materia (Santiago de Compostela e Lugo) resérvase a posibilidade de modificar algunhas das orientacións sobre a metodoloxía e o sistema de avaliación, a fin de acomodalos á inscrición real que se produza no campus lucense. Isto indica que tamén podería afectar ao sistema de control de asistencia.

Page 21: Conceptos fundamentais de Teoría Literaria e Literatura ...€¦ · Análise cultural, Texto, imaxe e cibertexto, Socioloxía da literatura). Alén disto, segundo deixa ver a formulación

18

Avaliación do alumnado con dispensa oficial Os alumnos con dispensa académica, autorizada polo Decanato, serán avaliados mediante exercicios dos contidos expositivos e interactivos. 10. Cronograma

Docencia presencial Sesións Contidos expositivos Interactivas

Sesión 1 Introdución Presentación 1 Sesión 2 Globalización Presentación 2 Sesión 3 Globalización Práctica 1 (literatura mundial) Sesión 4 Globalización Práctica 1 (literatura mundial) Sesión 5 Imperialismo Práctica 1 (literatura mundial) Sesión 6 Imperialismo Práctica 2 (monomito)

Tránsito a docencia virtual Sesión 7 Imperialismo Práctica 2 (monomito) Sesión 8 Oralidade Práctica 2 (monomito) Sesión 9 Oralidade Práctica 3 (oralidade) Sesión 10 Oralidade Práctica 3 (oralidade) Sesión 11 Recapitulación Práctica 3 (oralidade) Sesión 12 Recapitulación —

Durante o período de docencia virtual, cada docente combinará co seu grupo interactivo cales son as mellores vías para levar a cabo a presentación das respectivas prácticas. Asemade e no que respecta ás aulas expositivas, cada docente arbitrará os medios de comunicación e transmisión de contidos, que sempre terán como foro central a aula respectiva do Campus virtual, ademais de outras ferramentas (Microsoft Teams, etc.). 11. Distribución de grupos expositivos e interactivos A distribución do alumnado entre os grupos expositivos e interactivos é realizada polo Decanato co obxecto de garantir unha distribución numérica equitativa. Neste sentido, é obrigatorio respectar dita distribución, sen que poidan facer modificacións de grupo. En consecuencia, non se aceptan solicitudes de cambio de grupo motivadas por coincidencia horaria debida aos seguintes motivos:

1. Segunda matrícula ou posterior na materia: en función da normativa de prelación de materias da Facultade de Filoloxía, o alumnado debe cursar primeiro unha materia pertencente ao módulo básico, como é o caso desta materia Conceptos fundamentais de teoría literaria e literatura comparada.

2. Coincidencia horaria motivada por mobilidade Erasmus/Sócrates: o alumnado debe cursar primeiro unha materia pertencente ao módulo básico.

Só serán aceptadas solicitudes de cambio de grupo por causas sobrevidas de forza maior cursadas oficialmente ao coordinador da materia a través da ferramenta en cuestión do Campus virtual durante as dúas primeiras semanas do semestre.