A nosa especie mugardos

58
O SER HUMANO: A NOSA ESPECIE Adán Gonçalves

Transcript of A nosa especie mugardos

Page 1: A nosa especie mugardos

O SER HUMANO: A NOSA ESPECIE

Adán Gonçalves

Page 2: A nosa especie mugardos

O DESCUBRIMENTO DA CÉLULA

Page 3: A nosa especie mugardos

O DESCUBRIMENTO DA CÉLULA

Microscopio utilizado por Robert Hooke (1665)

Page 4: A nosa especie mugardos

O DESCUBRIMENTO DA CÉLULA

En 1674 Leuwenhoek

observou hematías,

espermatozoides,

protozoos e mesmo

describiu unha bacteria.

Todo elo grazas a un

microscopio de maiores

aumentos fabricado por él.

Esquemas dos microorganismos

obsevados por Leeuwenhoek

Page 5: A nosa especie mugardos

O DESCUBRIMENTO DA CÉLULA

A teoría celular está vencellada á invención das lentes e á

construcción dos microscopios que permitiron ter unha visión moi

ampliada destas estructuras, podendo observar características

totalmente imperceptibles ó ollo humano.

En 1838-39 Schleiden e Schwann enuncian a primeira

teoría celular segundo a cal, a célula é a unidade

estructural e funcional dos seres vivos, capaz de manter

unha existencia propia e independente

Page 6: A nosa especie mugardos

O DESCUBRIMENTO DA CÉLULA

1858 Virchow completa o postulado anterior afirmando

que todas as células se orixinan a partir dunha

preexistente.

Page 7: A nosa especie mugardos

A TEORÍA CELULAR

A teoría celular resúmese nos seguintes puntos:

A célula é a unidade estrutural dos seres vivos

A célula é a unidade funcional de todos os

seres vivos.

Toda célula procede doutra preexistente e

contén o material xenético dun ser vivo.

A Teoría Celular

Page 8: A nosa especie mugardos

A TEORÍA CELULAR

Sen embargo, a

universalidade da

teoría celular non foi

completa ata que

Santiago Ramón y

Cajal demostrou a

individualidade das

neuronas.

Agora si podíamos dicir que todos os tecidos

están formados por células!

Page 9: A nosa especie mugardos

OS NIVEIS DE ORGANIZACIÓN

Son os distintos graos en que se organiza a materia.

Niveis Abióticos: (Non sustentan vida)

Nivel molecular: referido ás moléculas (unión de átomos). As

moléculas que forman parte da materia viva denomínanse

biomoléculas .

Hainas inorgánicas (auga e sales minerais) e orgánicas (glícidos,

lípidos , proteínas e ácidos nucleicos)

Page 10: A nosa especie mugardos

OS NIVEIS DE ORGANIZACIÓN

Niveis Bióticos: (sustentan a vida)

Nivel Celular: o das células. Unidade básica de vida. A este nivel

pertencen os organismos unicelulares. É habitual que os unicelulares

formen colonias (agrupación de células que manteñen a independencia).

Nivel Pluricelular: inclúe a todos los organismos constituidos por máis

dunha célula (organismos pluricelulares); neles as células non son

independentes, hai especialización.

Page 11: A nosa especie mugardos

Dentro do nivel pluricelular hai distintos graos de complexidade:

- Tecidos: conxunto de células que realizan unha función. P.e.

tecido nervioso.

- Órganos: asociación de tecidos para levar a cabo un acto

concreto. P.e. corazón.

- Sistemas: conxunto de órganos parecidos, nos que hai un tecido

predominante, que se asocian para realizar unha función. P.e. sistema

circulatorio.

- Aparellos: conxunto de órganos que poden ser moi diferentes,

pero cuxos actos están coordinados para levar a cabo unha función máis

xeral que nos sistemas. De feito,é frecuente que inclúa varios sistemas.

P.e.: aparello circulatorio: sistema circulatorio e linfático.

OS NIVEIS DE ORGANIZACIÓN

Page 12: A nosa especie mugardos

OS NIVEIS DE ORGANIZACIÓN

Nivel de poboación: conxunto de individuos dunha mesma especie que

son coetáneos.

Nivel de comunidade: conxunto de poboacións (comunidade ou

biocenose).

Nivel de ecosistema: biocenose que vive nun determinado lugar (biotopo) e

as súas interrrelacións.

Biosfera: todolos ecosistemas do planeta.

Page 13: A nosa especie mugardos

OS NIVEIS DE ORGANIZACIÓN

Page 14: A nosa especie mugardos

NIVEL CELULAR: MODELOS DE ORGANIZACIÓN

En que se parecen?

Page 15: A nosa especie mugardos

NIVEL CELULAR: MODELOS DE ORGANIZACIÓN

Todas as células

teñen en común:

Membrana

plasmática

Citoplasma

ADN que contén

a información

xenética da

célula

Page 16: A nosa especie mugardos

NIVEL CELULAR: MODELOS DE ORGANIZACIÓN

A partir disto a diferenciación máis

básica das células establece dous niveis

de organización: célula procariota e

célula eucariota.

Características procariotas:

Carecen de verdadeiro núcleo.

Apenas posúen orgánulos

(ribosomas)

Son bacterias e similares. Reino

Moneras.

Unicelulares ou colonias (Moi

pequenas)

Page 17: A nosa especie mugardos

Características eucariotas:

Posúen verdadeiro núcleo, con

envoltura nuclear.

Numerosos orgánulos.

Poden ser uni ou pluricelulares.

(Máis grandes)

Conforman os reinos restantes:

Protoctista, fungo, vexetal e animal.

Dous tipos básicos: animal e

vexetal.

NIVEL CELULAR: MODELOS DE ORGANIZACIÓN

Page 18: A nosa especie mugardos
Page 19: A nosa especie mugardos

COMPOÑENTES CELULARES DAS CÉLULAS EUCARIOTAS

Estruturas celulares

Membrana plasmática: estrutura que separa á célula do medio

externo. Formada por unha bicapa lipídica con colesterol e proteínas.

As proteínas que posúe cada célula confírenlle especificidade de

resposta a estímulos.

Citoplasma: fluído acuoso no que se atopa o citoesqueleto (proteínas

que dan forma e movemento ás células) e os orgánulos.

Núcleo: Dobre membrana que encerra o material xenético ou ADN

(cromatina) no que reside toda a información do que fai a célula.

Cromosomas: a cromatina durante a división celular condénsase e

forma os cromosomas que se reparten igualitariamente entre as células

fillas. Nós posuímos 46 cromosomas.

Page 20: A nosa especie mugardos

Mitocondrias : son alongadas e nelas lévase a cabo a respiración

celular.

Ribosomas : sintetizan proteínas.

Retículo endoplasmático : conxunto de tubos e canles

conectados. Pódese nel diferenciar dúas zonas:

- Retículo endoplasmático rugoso : asociado a ribosomas no

que se sintetizan e almacenan proteínas.

- Retículo endoplasmático liso : non asociado a ribosomas no

que sintetizan e almacenan lípidos.

Aparello de Golgi : conxunto de sacos aplanados que constitúen o

almacén das substancias procedentes do retículo endoplasmático.

Encárgase tamén da súa secreción cara o exterior celular.

COMPOÑENTES CELULARES DAS CÉLULAS EUCARIOTAS

Orgánulos celulares

Page 21: A nosa especie mugardos

Vacúolos : Sacos onde se acumulan auga e substancias disoltas. Son

típicos das células vexetais, pero tamén aparecen nas animais.

Lisosomas : son vesículas dixestivas.

Centrosoma : estrutura formada por dous centríolos e fibras proteicas.

Atópase preto do núcleo e participa no reparto de material xenético na

división e na formación de cilios e flaxelos. Os centríolos só aparecen nas

células animais.

Cloroplastos : Orgánulo cun sistema de membranas que no seu interior

conteñen clorofila, o pigmento que lles permite realízar a fotosíntese. É

exclusivo das células vexetais.

Flaxelos e cilios: prolongación citoplasmáticas relacionadas co

movemento. Os flaxelos son máis grandes e menos numerosos. Nos

procariotas hai flaxelos (que son distintos), pero non cilios.

COMPOÑENTES CELULARES DAS CÉLULAS EUCARIOTAS

Orgánulos celulares

Page 22: A nosa especie mugardos

Estrutura

dun

cloroplasto

Page 23: A nosa especie mugardos

Estrutura dunha mitocondria

Page 24: A nosa especie mugardos

CÉLULA EUCARIOTA ANIMAL E VEXETAL

ANIMAL VEXETAL

Teñen formas máis irregulares

que nas vexetais.

Adoitan ter unha forma prismática.

Non teñen parede vexetal.

Posúen unha parede vexetal de

celulosa por fóra da membrana

plasmática que lles da resistencia e

rixidez.

Non posúen cloroplastos.

Posúen cloroplastos, onde se realiza a

fotosíntese.

Non teñen vacúolos tan grandes

como nas vexetais, pero teñen

vesículas pequenas de distintos

tipos.

Teñen un gran vacúolo que ocupa boa

parte do citoplasma.

Teñen centríolos Non teñen centríolos

Page 25: A nosa especie mugardos

AS FUNCIÓNS VITAIS

A célula, como vimos, constitúe a unidade funcional dos seres vivos. Esto significa

que leva a cabo todas as funcións: nutrición, relación e reprodución.

A nutrición son o conxunto de procesos polos cales os organismos (e as súas

células) toman substancias do exterior e transformanas en materia propia e

enerxía.

O metabolismo son o conxunto de procesos químicos que sofren os nutrientes

dentro das células. Divídese en:

Catabolismo: son reaccións de degradación. De moléculas orgánicas complexas a

moléculas inorgánicas sinxelas para obter enerxía. Esta enerxía será empregada

en levar a cabo as funcións celulares.

Anabolismo: son reaccións de construción de moléculas. Convértense as

substancias máis sinxelas en substancias orgánicas complexas propias da célula

que serán empregadas na renovación, reparación e construción de estruturas da

célula. Necesitan enerxía.

Page 26: A nosa especie mugardos

AS FUNCIÓNS VITAIS

A relación é a función vital que permite aos organismos , e as súas

células, captar determinados cambios (estímulos) dentro ou fóra do

seu corpo e responder o mellor posible para garantir a súa

supervivencia.

As células posúen na súa membrana plasmática proteínas capaces de

recibir estímulos do exterior para que poidan respostar do modo máis

axeitado.

O esquema xeral das fases desta función sería:

Estímulo-Receptor-Coordinador-Efector-Resposta

Page 27: A nosa especie mugardos

AS FUNCIÓNS VITAIS

A función de reprodución é a

capacidade dos seres vivos de xerar

novos individuos semellantes aos

proxenitores para perpetuar a

especie.

En relación ás células, durante o ciclo

celular, hai unha fase na que a célula se

reproduce por división celular

orixinando células “fillas”. En eucariotas

esta división pode suceder por mitose

(da células fillas iguais) ou por meiose

(orixina células fillas distintas)

CICLO CELULAR

Page 28: A nosa especie mugardos

NIVEL PLURICELULAR: TECIDOS

Un tecido é un conxunto de células semellantes que realizan unha

mesma función de xeito coordinado.

No noso organismo diferenciamos os seguintes tecidos:

Epitelial: de revestimento e glandular.

Conectivo: conxuntivo, cartilaxinoso e óseo.

Muscular: liso, estriado e cardíaco.

Nervioso

Page 29: A nosa especie mugardos

TECIDO EPITELIAL

Formado por células intimamente unidas, con pouca substancia

intercelular.

As células son en xeral de forma xeométrica.

Non leva vasos sanguíneos nin nervios, polo que vai sempre

asociado a tecido conxuntivo.

Segundo a súa función hai dous tipos:

A) Epitelios de revestimento

B) Epitelios glandulares

Page 30: A nosa especie mugardos

A) EPITELIOS DE REVESTIMENTO

As súas células están fortemente unidas.

A súa función é principalmente protectora. Recobre as superficies

externas e os condutos internos. Son exemplos:

Mucosas: epitelio que recobre a cavidade bucal, o intestino, as

vías respiratorias.

Epiderme: epitelio que forma a parte externa da nosa pel.

Endotelio: epitelio que recobre o interior dos vasos sanguíneos e o

corazón.

Page 31: A nosa especie mugardos

MUCOSAS

Todas as células están vivas

Page 32: A nosa especie mugardos

Células

mortas

EPIDERME

I.E.S. Otero Pedrayo.

Ourense

Tecido conxuntivo

Tecido epitelial

Page 33: A nosa especie mugardos

ENDOTELIOS

Alveolo pulmonar

Teñen unha única capa de células para

facilitar o paso de substancias.

Page 34: A nosa especie mugardos

B) Epitelios GLANDULARES

Son epitelios con función secretora, é dicir que segregan

substancias.

As glándulas poden ser fundamentalmente:

I.E.S. Otero Pedrayo.

Ourense

Page 35: A nosa especie mugardos

Exócrinas

O producto fabricado nelas sae por condutos secretores ó exterior do

corpo ou a unha cavidade (sudoríparas, salivares, gástricas…)

Endócrinas

Nelas fabrícanse as hormonas. Non teñen conductos secretores, polo

que o producto formado pasa ó torrente circulatorio (glándula tiroides,

hipófese…).

Ademais adoitase a diferenciar outro tipo máis:

Mixtas

Actúa como glándula exócrina e endócrina simultáneamente (páncreas).

Page 36: A nosa especie mugardos

Pel. Glándulas sebáceas

I.E.S. Otero Pedrayo.

Ourense

Page 37: A nosa especie mugardos

TECIDOS CONECTIVOS

Tecidos variados, con funcións protectoras ou de soporte.

Formados por células pouco diferenciadas rodeadas de

substancia intercelular de composición moi variable.

Hai catro tipos fundamentais de tecidos conectivos:

a) Tecido conxuntivo.

b) Tecido adiposo (variante do conxuntivo)

c) Tecido cartilaxinoso

d) Tecido óseo

Page 38: A nosa especie mugardos

Tecido conxuntivo: rodea é protexe os órganos. É o “cemento” do

noso corpo. Atópase nos tendóns, nos ligamentos ou na derme.

Tecido adiposo: a súa función primordial é acumular graxa nos

adipocitos (células especializadas nesta función). É reserva

enerxética, illante térmico e ten función protectora dalgúns

órganos.

Tecido cartilaxinoso: as súas células, os condrocitos, producen

unha substancia intercelular resistente e flexible: a cartilaxe.

Atópase nas articulacións dos ósos, no nariz, na tráquea ou no

pavillón auricular.

Tecido óseo: as súas células, os osteocitos, elaboran unha

substancia intercelular ríxida e compacta formada por sales

minerais de calcio e fósforo: os ósos.

Page 39: A nosa especie mugardos

TECIDO CONXUNTIVO

Page 40: A nosa especie mugardos

TECIDO ADIPOSO

Page 41: A nosa especie mugardos

TECIDO CARTILAXINOSO

Page 42: A nosa especie mugardos

TECIDO ÓSEO

Page 43: A nosa especie mugardos

TECIDO MUSCULAR

Tecido muscular liso

Tecido muscular estriado (esquelético)

Tecido muscular cardíaco (miocardio)

Células fusiformes. Máis común en

invertebrados. Nos vertebrados forma os

músculos de contracción involuntaria e

lenta, recobre cavidades internas

(dixestivo, respiratorio, vasos, útero,

vexiga urinaria...)

Formado por células

alongadas chamadas

fibras musculares,

especializadas na

contracción grazas ás

miofibriñas

proteicas de actina e

miosina.

Células plurinucleadas de aspecto

estriado (bandas claras e escuras).

Músculos de contracción voluntaria e

rápida.

Exclusivas do corazón dos vertebrados.

Células uni ou binucleadas, de aspecto

estriado. Son máis curtas e máis anchas

que as estriadas e son ramificadas.

Contracción involuntaria. I.E.S. Otero Pedrayo.

Ourense

TECIDOS MUSCULARES

Page 44: A nosa especie mugardos

Tecido muscular liso

Fibras lisas

I.E.S. Otero Pedrayo.

Ourense

Page 45: A nosa especie mugardos

Tecido muscular estriado I.E.S. Otero Pedrayo.

Ourense

Page 46: A nosa especie mugardos

Tecido muscular cardíaco

Page 47: A nosa especie mugardos

Células da neuroglía

ou da glía: células non

nerviosas con funcións

metabólicas, de soporte

e protección.

Neuronas:

células

nerviosas

TECIDO NERVIOSO

Rede complexa composta

por dous tipos de células:

Page 48: A nosa especie mugardos

NIVEL PLURICELULAR: ÓRGANOS, SISTEMAS E

APARELLOS

Os órganos son asociacións de tecidos para levar a cabo unha función

particular. Exemplos: o corazón, o estómago, os pulmóns…

Os sistemas son asociacións de órganos compostos polos mesmos tipos de

tecidos (mesma orixe) que fan unha función determinada. Os principais

son:

Circulatorio

Linfático

Muscular

Esquelético ou óseo

Nervioso

Endócrino

Inmunitario

Page 49: A nosa especie mugardos

Sistema circulatorio: formado polo corazón e os vasos sanguíneos. Conduce o

sangue por todo o corpo, distribúe as subtancias nutritivas e recolle o CO2 e os

refugallos do metabolismo.

Sistema linfático: composto polos ganglios, os vasos e os capilares linfáticos.

Devolve o exceso de líquido extracelular ao sangue, transporta graxas e intervén

na defensa.

Sistema muscular: é a parte activa do aparato locomotor. Formado polos

músculos esqueléticos, axúdanos a manter a nosa posición e participa na

locomoción.

Sistema esquelético: é o soporte do locomotor. Composto por ósos. Ten función

locomotora, de protección de órganos e de reserva de Ca.

Sistema nervioso: formado polo encéfalo, a médula espiñal e os nervios.

Percibe estímulos do medio interno e externo, conduce impulsos e elabora

respostas.

Sistema endócrino: composto polas glándulas endócrinas. Colabora co nervioso

na coordinación mediante as hormonas que segrega ao sangue e que actúan

sobre células diana.

Sistema inmunitario: atópase por todo o organismo, protexe fronte patóxenos.

Page 50: A nosa especie mugardos

Os aparatos están formadas por un conxunto de órganos moi diferentes que

actúan de xeito coordinado para levar a cabo unha función superior.

Aparello respiratorio: constituído polas vías respiratorias e os pulmóns. Capta o

O2 e expulsa o CO2 producido durante o metabolismo celular.

Aparello dixestivo: formado polo tubo dixestivo e as gándulas dixestivas

(glándulas salivares, fígado e páncreas). Capta o alimento, degradao e absorbe os

nutrientes e elimina os restos non dixeribles.

Aparello circulatorio: composto polo sistema circulatorio (arterial e venoso) e o

sistema linfático. Formado polo corazón, os vasos sanguíneos, o sangue, os vasos

linfáticos, a linfa...

Encárgase de distribuir os nutrientes polo organismo e de recoller os refugallos do

metabolismo celular que serán eliminados nos órganos correspondentes. Tamén

participa na defensa e no control da temperatura corporal.

Aparello reprodutor: Formado polas gónadas, vías xenitais e xenitais externos.

Produce os gametos (óvulos nas femias e espermatozoides en animais). A unión dos

gametos (fecundación) orixina un novo individuo.

Page 51: A nosa especie mugardos

Aparello excretor ou urinario: formado polas vías urinarias, os riles e

outros órganos excretores (p.e. as glándulas sudoríparas).

Mantén o equilibrio hídrico do corpo e intervén na eliminación de

substancias de refugallo (excreción).

Aparello locomotor: constituído polos sistemas muscular e esquelético.

Posibilita a locomoción e mantén a postura corporal.

Page 52: A nosa especie mugardos

O MEDIO INTERNO

Os organismos unicelulares realizan o intercambio de substancias directamente co

medio externo cos rodea.

Nos pluricelulares, como a nosa especie, a maioría das células que os constitúen

non teñen un contacto directo co medio externo do organismo, polo que é

indispensable dispoñer dun medio extracelular no que se poida producir ese

intercambio. Este medio extracelular está formado nos pluricelulares máis

complexos (con un gran nº de células) por diversos líquidos que fan de

intermediarios entre as células do organismo e o medio externo.

O conxunto destes líquidos é o que denominamos medio interno.

Polo tanto, o medio interno prové as células de substancias nutritivas e O2, a vez

que recolle as substancias sobrantes e o CO2 procedentes do metabolismo.

O noso organismo rexistra constantemente todas as nosas constantes vitais. Cando

unha delas se altera reacciona aplicando mecanismos para contrarrestrar esa

alteración e reestablecer a homeostase (o equilibrio do medio interno).

Page 53: A nosa especie mugardos

DOAZÓN DE CÉLULAS, TECIDOS E ÓRGANOS

Actualmente é factible substituír algunhas células, tecidos e órganos que

non funcionan polos doutra persoa. A acción da cesión de células,

tecidos e órganos denomínase doazón.

As células que se doan com maior frecuencia son os gametos para

resolver problemas de infertilidade.

Os trasplantes de tecidos empréganse para reparar zonas alteradas.

Adoitase a utilizar tecido do propio paciente para evitar o rexeitamento.

Os órganos máis demandados son: corazón, ollos, fígado, riles,

pulmóns e páncreas.

O maior problema nos trasplantes é a insuficiencia de doadores.

Page 54: A nosa especie mugardos

CLASIFICACIÓNS: UN POUCO DE HISTORIA

O naturalista sueco Carl Von Linneo (1707-1778) na

súa obra Systema naturae establece as bases da

sistemática moderna. Linneo ordenou os organismos

en grupos de tamaño crecente dispostos de maneira

xerárquica en niveis (categorías), cada grupo dun nivel

abarca un ou máis do nivel inferior.

En 1731 crea a nomenclatura binomial que aparecerá

publicada na súa obra Species plantarum (1753). Este

xeito de asignar nome as especies segue a ser o que

utilizamos na actualidade:

Nome científico= nome xenérico + nome da especie

Page 55: A nosa especie mugardos
Page 56: A nosa especie mugardos

HOMO SAPIENS: A NOSA ESPECIE

Especie: dous individuos son da

mesma especie cando poden

reproducirse e dar lugar a

descendencia fértil.

Dominio: Eucariota

Reino: Animal

Filo ou división:

Cordados

Clase: Mamíferos

Orde: Primates

Familia: Homínidos

Xénero: Homo

Especie: Homo

sapiens

Page 57: A nosa especie mugardos

GRAZAS POR ATENDERME