Post on 21-Mar-2020
PRIMARIA1
Matemáticas para pensar
El libro Mate +, para 1.º de Primaria, es una obra colectiva concebida, diseñada y creada en el Departamento de Ediciones Educativas de Santillana Educación, S. L., dirigido por Teresa Grence Ruiz.
En su elaboración ha participado el siguiente equipo:
TEXTOMaría del Pilar Reguera Beriguistain (coordinadora) María José García Brenes Nieves Puyana Louzado Inés Sánchez Periñán
ILUSTRACIÓN Lalalimola–Sandra Navarro
EDICIÓN EJECUTIVACarmen Ríos Collantes de Terán
DIRECCIÓN DEL PROYECTOMaite López-Sáez Rodríguez-Piñero
Tabla de contenidos
NUMERACIÓN CÁLCULO MENTAL OPERACIONES
•Losnúmerosdel0al9
•Descomposicióndenúmeros
•Elnúmero10
•Seriesascendentes
•Númeroanteriorynúmeroposterior
•Númeromayorynúmeromenor
•Ladecena
•Seriesdescendentes
•Lasdecenascompletas
•Escrituradenúmeros
•Lafamiliadel10
•Decenasyunidades
•Lafamiliadel20
•Lafamiliadel30
•Lafamiliadel40
•Lafamiliadel50
•Lossignos>,<y=,≠
•Lafamiliadel60
•Lafamiliadel70
•Lafamiliadel80
•Lafamiliadel90
•Ladecenamáscercana
•Númerospareseimpares
•Losnúmerosordinales
•Elnúmero100.Lacentena
•Lacentenaylasdecenas
•Losnúmerosdel100al109
•Losnúmerosdel110al119
•Lascentenas
•Sumasdedosnúmerosdeunacifraconresultadoinferiora10
•Restasdenúmerosdeunacifra
•Sumascuyoresultadoes10
•Restasenlasqueelminuendoes10
•Sumasdedosnúmerosdeunacifraconresultadosuperiora10
•Sumasdetresnúmerosdeunacifraconresultadoinferioroiguala10
•Sumasdetresnúmerosdeunacifraconresultadosuperiora10
•Sumasyrestasdedecenascompletasynúmerosdeunacifra
•Sumasyrestasdeunnúmerodedoscifrasyotrodeunacifra
•Sumasyrestasdedecenascompletas
•Sumasyrestasdeunadecenacompletayunnúmerodedoscifras
•Sumasdenúmerosdedoscifrascuyoresultadoesunadecenacompleta
•Restasdenúmerosdedoscifrascuyoresultadoesundígito
•Sumasdenúmerosdedoscifras
•Restasdenúmerosdedoscifrascuyoresultadoesunadecenacompleta
•Restasdenúmerosdedoscifras
•Situacionesdesuma
•Situacionesderesta
•Sumasdenúmeroshastael19enlarectanumérica
•Restasdenúmeroshastael19enlarectanumérica
•Sumasdedecenasenlatablanumérica
•Restasdedecenasenlatablanumérica
•Algoritmodelasuma
•Algoritmodelaresta
•Sumasdenúmerosdedoscifrasenlatablanumérica
•Restasdenúmerosdedoscifrasenlatablanumérica
•Propiedadconmutativadelasuma
•Sumasdetresnúmeros
•Propiedadasociativadelasuma
•Sumasextendidas
•Restasextendidas
•Eldoble
•Latabladel2
•Lasumaylamultiplicación
•Eltriple
•Latabladel3
•Latabladel5
•Redondeos
•Lamitad
•Repartoenpartesiguales
•Igualaciones
RESOLUCIÓN DE PROBLEMAS MEDIDAGEOMETRÍA
Y TRATAMIENTO DE LA INFORMACIÓN
•Obtenerdatosdeunaimagen(¿cuántoshay?)
•Situacionesdesuma(¿cuántoshayentotaloalfinal?)
•Situacionesderesta(¿cuántosquedan?)
•Situacionesdesumayderesta.Elegirlaoperación
•Elegirlapreguntadeunproblema
•Pasosparalaresolucióndeunproblema
•Reconocimientodedatoseidentificacióndelapreguntadeunproblema
•Problemasdesuma(¿cuántoshayentotaloalfinal?)
•Problemasderesta(¿cuántosquedan,faltanosobran?)
•Representargráficamentelosdatosdeunproblema
•Problemasdesumayrestadondesobrandatos
•Situacionesdesumayresta(inventarlapreguntadelproblema)
•Inventarproblemas
•Problemasdesuma(másque...)
•Problemasderesta(menosque...)
•Problemasderesta(igualación)
•Comparacióndelongitudes:grande/mediano/pequeño,largo/corto,alto/bajo,ancho/estrecho
•Cuantificadores:muchos/pocos/ninguno,más/menos
•Lasmonedasdeeuro
•Lasmonedasdecéntimo
•Losbilletesdeeuro
•Elrelojdeagujas.Lashorasenpunto
•Elrelojdeagujas.Lashorasymedia
•Elrelojdigital.Lashorasenpuntoylashorasymedia
•Losdíasdelasemana
•Elcalendarioylasestaciones
•Palmo,pieypaso
•Elmetroyelcentímetro
•Ellitro
•Elkilo
•Posicionesenelespacio:encima/debajo,dentro/fuera,delante/detrás,lejos/cerca,arriba/abajo,alrededor
•Seriesgeométricas
•Líneasrectas,curvasypoligonales
•Líneasabiertasycerradas
•Exterior,interioryfrontera
•Elcírculoylacircunferencia
•Figurasplanas
•Lospolígonos:ladosyvértices
•Eltriánguloyelcuadrilátero
•Laesfera,elconoyelcilindro
•Elcuboylapirámide
•Izquierdayderechadelpropiocuerpo
•Orientaciónespacial
•Izquierdayderechaendiferentesposiciones
•Lasimetría
•Gráficosdebarras
•Tablasdedatos
•Seguro,posibleeimposible
TABLA
DE C
ON
TENID
OS
NUMERACIÓN
uno
FICHA 1. El número 10Nombre Fecha
10 ∂edofi 10 unida∂efid^eΩ
1 —olo®eå 10 unida∂efi e> cadå caso.
2 —omp¬etå lå ßer^æ.
0 51 10
+1 +1 +1 +1 +1 +1 +1 +1 +1 +1
10 10 10 10
NU
MERA
CIÓ
N
1
dos
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9
10 9
3 U>æ lofi puntofi ∂e¬ 0 a¬ 10 contando ∂æ uno e> uno.
10 9
876
5
4
3
2
1
0
•
•
•
••
•
•
•
•
4 ¿—uántofi ∂edofi falta> parå l¬ega® å 10? Obßervå ¥ comp¬etå.
5 ¿—uánto ¬æ faltå å cadå núµero parå l¬ega® å 10?
9 10+ =1 7 + =
6 + = 4 + =5 + =
8 + = 10
•
•
2
tres
FICHA 2. Los números del 0 al 10Nombre Fecha
1 E”scri∫¶ lofi núµerofi ∂e¬ 0 a¬ 10.
2 Obßervå ¥ comp¬etå co> lofi núµerofi √±cinofi.
3 E”scri∫¶ e¬ núµero an†erio® ¥ e¬ pos†erio®.
El 2 está delante del 3.
El 4 está detrás del 3.
2efi an†erio® å 3.
an†erio® an†erio®pos†erio® pos†erio®
4efi pos†erio® å 3.
5 9 7
1 8
0 1 6 10
2 3 4
NU
MERA
CIÓ
N
3
cuatro
4 —€entå ¥ comp¬etå.
5 ¿Dón∂æ ha¥ máfi? E”scri∫¶ lofi núµerofi ¥ ro∂eå e¬ mayo®.
6 E”scri∫¶ cadå núµero e> s€ luga®.
2 so> µenofi q€æ 5 . 5 so> máfi q€æ 2 .
efi µeno® q€æ . efi mayo® q€æ .
2 - 8 - 1 - 6 - 10 - 4 - 7 - 3
MENORES QUE 5 MAYORES QUE 5
2 5
4
CÁLCULO Y OPERACIONES
CÁ
LCU
LO Y O
PERAC
ION
ES
FICHA 1Nombre Fecha
0 + 9 3 + 4 5 + 3 1 + 3
4 + 1 6 + 2 2 + 7 3 + 5
3 + 6 8 + 0 4 + 4 2 + 5
4 + 3 7 + 1 6 + 3 1 + 7
1 + 6 3 + 3 4 + 5 8 + 1
5 + 4 9 + 0 2 + 2 5 + 2
1 —alculå.
Cálculo mental
0+ 2=
0+ 7=9+ 0=
4+ 0= 1+ 2=
5+ 1=
1+ 7=
4+ 1=
—uando sumamofi 0 å u> núµero, e¬ ®esultado efi e¬ mismo núµero.
—uando sumamofi 1 å u> núµero, e¬ ®esultado efi e¬ núµero pos†erio® å eßæ núµero.
5+ 0=5 0+ 3=3 8+ 0=8
8+ 1=9 3+ 1=4 1+ 6=7
1uno
2 Obßervå ¥ comp¬etå.
3 Utilizå lå ®ectå nuµéricå ¥ calculå. Desp€éfi, colo®eå.
T¤ fichå estÅ e> lå casillå 7 ¥ sacafi u> 5. ¿A q¤Æ casillå iráfi?
Parå suma® dofi núµerofi avanzamofi e> lå ®ectå nuµéricå.
—alculå 7+ 5.
5
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19
7 5=+ 12 I®Æ å lå casillå .
5+ 4=
8+ 7=
7+ 3= 8+ 5=
5+ 7=
10 8=+
2 14=+
14 5=+11 6=+
18
10
1217
139
1516
19 19
2 dos
CÁ
LCU
LO Y O
PERAC
ION
ES
FICHA 2Nombre Fecha
9 – 9 2 – 1 7 – 4 7 – 6
8 – 6 6 – 2 5 – 1 8 – 4
3 – 1 5 – 3 4 – 2 9 – 2
7 – 5 6 – 4 9 – 5 9 – 4
8 – 2 9 – 7 7 – 3 3 – 3
5 – 5 5 – 0 8 – 5 4 – 0
Cálculo mental
—uando ®estamofi 0 å u> núµero, e¬ ®esultado efi e¬ mismo núµero.
—uando ®estamofi 1 å u> núµero, e¬ ®esultado efi e¬ núµero an†erio® å eßæ núµero.
7 - 0=7 9 - 0=9 2 - 0=2
6 - 1=5 9 - 1=8 3 - 1=2
−1 −1 −1 −1 −1 −1 −1 −1 −1
1 —omp¬etå lå ßer^æ.
09
tres 3
2 Obßervå ¥ comp¬etå.
A”lbå t^e>æ 12 caraµelofi ¥ ßæ coµæ 5. ¿—uántofi caraµelofi ¬æ q¤eda>?
Parå ®esta® dofi núµerofi ®etro©e∂emofi e> lå ®ectå nuµéricå.
—alculå 12 - 5.
5
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19
12 - 5= 7 Læ q¤eda> caraµelofi.
3 Utilizå lå ®ectå nuµéricå ¥ calculå.
—omparå lofi ®esultadofi fina¬efi ¥ dibujå u> πeΩ junto a¬ núµero mayo®.
16
−3 −1 −5 −1 −4
19
14
−5 −3 −1 −6 −1
19
cuatro4
Resolución de pRoblemas
Resolu
ció
n d
e pRoblem
as
FICHA 1 Nombre Fecha
1 Obßervå ¥ con†estå.
¿—uántafi ha¥?
¿—uántafi ha¥?
¿—uántafi ¥ ha¥ e> tota¬?
2 ¿—uántafi cartulinafi t^e>e> e> tota¬?
T^e>e> cartulinafi.
M”arcå dofi casillafi.H”a¥ q¤æ...
junta® quita®
suma® ®esta®
R”o∂eå lå oπeració> q¤æ ∂e∫±fi ha©e®.
3 - 33+ 3
T^e>e> cartulinafi .
T^e>e> cartulinafi .
DATOS
RAZONAMIENTO
OPERACIÓN
SOLUCIÓN
1uno
A”¬ fina¬ ha¥ tizafi.
H”a¥ tizafi rojafi. Po>æ tizafi blancafi.
3 Obßervå ¥ comp¬etå.
4 ¿—uántofi mu~ecofi t^e>æ E”l^ a¬ fina¬? Obßervå ¥ comp¬etå.
DATOS
SOLUCIÓN
Teníå mu~ecofi.
Læ ®egala> mu~ecofi.
A”¬ fina¬, E”l^ t^e>æ mu~ecofi.
A”¬ fina¬ t^e>æ...
máfi mu~ecofi µenofi mu~ecofi
H”a¥ q¤æ...
suma® ®esta®
RAZONAMIENTO
R”o∂eå lå oπeració> q¤æ ∂e∫±fi ha©e®.
OPERACIÓN
3+ 25+ 2
3
Eli
2 dos
Resolu
ció
n d
e pRoblem
as
FICHA 2 Nombre Fecha
1 ¿—uántofi chic¬efi ¬æ q€eda> å Peπæ? 0bßervå ¥ comp¬etå.
DATOS Teníå . Regalå .
Læ q¤eda> .
OPERACIÓN
SOLUCIÓN
SOLUCIÓN
4+ 1 4 - 34 - 1
2 ¿—uántafi πelotafi q€eda> e> lå ©estå? Obßervå ¥ comp¬etå.
DATOS H”abíå πelotafi.
—o@æ πelotafi.
= Q¤eda> πelotafi.
Læ q¤eda>...
máfi chic¬efi µenofi chic¬efi
H”a¥ q¤æ...
suma® ®esta®
R”o∂eå lå oπeració> q¤æ ∂e∫±fi ha©e®.
RAZONAMIENTO OPERACIÓN
8
3tres
Parå sa∫±® cuántafi fichafi blancafi ha¥, †engo q¤æ...
junta® quita®
suma® ®esta®
3 ¿—uántafi fichafi blancafi ha¥? Obßervå ¥ comp¬etå.
H”a¥ fichafi blancafi.
R”o∂eå lå oπeració> q¤æ ∂e∫±fi ha©e®.
6+ 3 9 - 3
E”> tota¬ ha¥ fichafi.
H”a¥ fichafi >egrafi.
DATOS
RAZONAMIENTO
OPERACIÓN
SOLUCIÓN
H”a¥ bo†ellafi ∂æ zumo.SOLUCIÓN
4 ¿—uántafi bo†ellafi ∂æ zumo ha¥? —omp¬etå ¥ colo®eå.
R”o∂eå lå oπeració> q¤æ ∂e∫±fi ha©e®.
OPERACIÓN
8+ 5 8 - 5
DATOS
E”> tota¬ ha¥ bo†ellafi.
H”a¥ bo†ellafi ∂æ colå.
En la nevera solo hay botellas de zumo y de cola.
4 cuatro
Resolu
ció
n d
e pRoblem
as
FICHA 3 Nombre Fecha
1 Obßervå ¥ con†estå.
¿—uántofi pollitofi ha¥?
¿—uántofi anima¬efi ha¥ e> tota¬?
¿—uántafi patafi t^e>e> ent®æ todofi?
¿—uántofi picofi hay e> tota¬?
S<^ nofi l¬evamofi a¬ ©erdo ¥ a¬ caballo,¿cuántofi anima¬efi q¤eda>?
2 U>æ cadå situació> co> unå p®eguntå.
H”a¥ 1 πeΩ azu¬ ¥ 2 πe©efi rojofi. ¿—uántofi sacofi †engo?
H”a¥ 5 gallinafi ¥ 3 está> e> e¬ galli>ero.
¿—uántofi πe©efi ha¥ e> tota¬?
Tengo 4 sacofi ∂æ p^enso ¥ 3 sacofi ∂æ pajå.
¿—uántafi gallinafi ha¥ f¤erå ∂e¬ galli>ero?
5cinco
MEDIDA
MED
IDA
FICHA 1. Las monedas de euroNombre Fecha
1 ¿Dón∂æ ha¥ máfi eurofi? —€entå ¥ colo®eå.
2 R”o∂eå lafi mo>edafi q€æ >e©esitafi parå compra® cadå producto.
2 eurofi = €
1 euro = €Las monedas de
euro son doradas y plateadas.
1
6 €
3 €
1uno
3 S<umå lofi p®eciofi. Desp€éfi, u>æ.
4 Utilizå lafi πegatinafi ¥ po> 5 eurofi e> cadå huchå.
5 Tachå e¬ producto máfi caro.
2€3€+ = + = + =
2€1€4€5€
PUZZLE20
El más caro es el que cuesta
más dinero.10 €
4 € 5 €
2 dos
MED
IDA
FICHA 2. Las monedas de céntimoNombre Fecha
=
=
1 Tachå e> cadå caso lå mo>edå ∂æ máfi valo®.
2 S”umå.
cinc¤entå ©éntimofi
√±in†æ ©éntimofi
d^eΩ ©éntimofi
cinco ©éntimofi
dofi ©éntimofi
u> ©éntimo
Los céntimos valen menos
que los euros.
Fíjate bien en sus tamaños y colores.
+
+
+
+
=
=
+
+
+
+
3tres
3 Utilizå lafi πegatinafi ¥ or∂enå estafi mo>edafi ∂æ mayo® å µeno® valo®.
eurofi
2 eurofi ¥ 40 ©éntimofi
3 eurofi ¥ 15 ©éntimofi
©éntimofi
Primero pon los euros y luego, los céntimos.
4 R”o∂eå lafi mo>edafi q€æ >e©esitafi parå paga®.
5 E”scri∫¶ e¬ núµero ∂æ mo>edafi q€æ >e©esitafi parå paga® estafi cantida∂efi.
2 euros y 80 CÉntimos 2
3 euros y 28 CÉntimos
4 cuatro
Geometría y tratamiento de la información
Geo
metría
uno
FICHA 1. Líneas rectas, curvas y poligonalesNombre Fecha
L”í>eafi ®ectafi L”í>eafi curvafi L”í>eafi poligona¬efi
1 R�epaså lafi lí>eafi.
2 R”o∂eå lafi lí>eafi poligona¬efi.
lí>eafi curvafi lí>eafi ®ectafi
1
dos
3 R�epaså lafi lí>eafi discontinuafi. Desp€éfi, marcå e¬ dibujo e> e¬ q€æ ha¥ dofi lí>eafi q€æ ßæ corta>.
4 Dibujå co> lí>eafi curvafi lofi saltofi ∂e¬ ∂el‡í>.
5 Utilizå t€ ®eglå ¥ u>æ lofi puntofi ∂e¬ mismo colo® parå forma® lí>eafi.
• ••
•
•
••
• •
•
•
LÍNEAS RECTAS LÍNEAS POLIGONALES
2
Geo
metría
tres
FICHA 2. Líneas abiertas y cerradasNombre Fecha
L”í>eafi ab^ertafi L”í>eafi ©erradafi
1 R”o∂eå lafi lí>eafi ab^ertafi.
2 R�epaså lafi lí>eafi ¥ comp¬etå e¬ dibujo añad^endo máfi lí>eafi ab^ertafi ¥ ©erradafi.
lí>eafi ©erradafi
lí>eafi ab^ertafi
3
cuatro
3 Fíja†æ e> lå formå ∂æ estofi núµerofi ¥ escrí∫±lofi don∂æ cor®espondå.
4 Obßervå ¥ colo®eå e¬ in†erio® ∂æ lafi lí>eafi ©erradafi.
5 Dibujå u> ™elado e> e¬ ex†erio® ∂æ lå est®ellå ¥ unå piru¬etå e> e¬ in†erio®.
6 Obßervå ¥ comp¬etå.
L”í>eå curvå ©erradå
L”í>eå curvå ab^ertå
L”í>eå poligona¬ ab^ertå
L”å fron†erå ∂æ u> círculo ßæ llamå
Unå circun£e®enciå ¥ s¤ in†erio® forma> u>
ex†erio®
in†erio®
fron†erå
circun£e®enciå
círculo
4