Post on 03-Jul-2015
description
AURKIKUNTZEN GARAIA GEOGRAFIA ETA HISTORIA2. DBH 8. GAIA
GAIA
Aurkikuntzen garaia
Kristo jaio
XXXVXV
Aurkikuntzen garaia
AURKIKUNTZEN GARAIA GEOGRAFIA ETA HISTORIA2. DBH 8. GAIA
1.-Europarrek XV. mendean ezagutzen zuten lurraldea
Europa, Mediterraneoaren ingurua eta Itsaso Beltza zen,
, Marco Poloren bidaiei esker,
India, Txina eta Japon
ere ezagutzen ziren.
Zetarekin jantzi oso finak eta luxuzkoak egiten zituzten. Ez zuen pisurik eta garraiatzeko erraza zen
Zetak horregatik demanda handia zuen
AURKIKUNTZEN GARAIA GEOGRAFIA ETA HISTORIA2. DBH 8. GAIA
• Baina 1453ean turkiarrek Konstantinopla konkistatzen dute ...
2.-Aurkikuntzen kausak – a- Konstantinoplaren gainbehera
Konstantinopla Istanbul
….eta ekialdearekin (Asia) merkataritza bidea moztu egiten dute.
Horregatik beharrezkoa egiten da
itsas-bide berriak bilatzea.
AURKIKUNTZEN GARAIA GEOGRAFIA ETA HISTORIA2. DBH 8. GAIA
b-Aurrerapen teknikoak –
Mapa berriak Nabigazio tresna berriak Beste itsasontzi mota batzuk
• Mapa berriak margoztu zituzten,
portulanoak. Planoan,itsasertza eta
oztopoak soilik zeuden
Iparrorratza
Astrolabioa
Karabela
AURKIKUNTZEN GARAIA GEOGRAFIA ETA HISTORIA2. DBH 8. GAIA
• XV.mende hasieratik bilatzen
Portugaldarrek Afrikari buelta eman eta bide berria aurkitu zuten.
• 1488an Bartolomé Diasek “Esperantza Onaren” lurmuturrari bira ematea lortu zuen.
3.-Portugaldarren bidaiak
• AZKENEAN!! 1498an Vasco de Gama
Indiara iritsi zen.
Portugaldarrek, bidaian zehar, janaria hartzeko eta
merkataritza kontrolatzeko. tokiak zituzten
AURKIKUNTZEN GARAIA GEOGRAFIA ETA HISTORIA2. DBH 8. GAIA
4.-Gaztelarren esplorazioak
Gaztelako Koroa, Asiara, mendebaldetik iristen saiatu zen, Atlantikoa gurutzatuta.
1492an Kolonek, Asiara iritsi zela uste zuen. Baina, kontinente berria zen: Amerika.
1520an Juan Sebastian Elkanok(getariarrak) munduari lehenengo bira eman zion eta lurra borobila zela erakutsi zuen.
AURKIKUNTZEN GARAIA GEOGRAFIA ETA HISTORIA2. DBH 8. GAIA
• Hegemonia europarra hasi zen munduan.
5.-Aurkikuntzen ondorioak – a) Europarren nagusitasuna
XVI. mendea
XIX. mendea
AURKIKUNTZEN GARAIA GEOGRAFIA ETA HISTORIA2. DBH 8. GAIA
Batak eta besteak, aurkitutako lurraldeak kontrolatzea nahi zuten. Arazoa konpontzeko,
•Tordesillasko Ituna sinatu zen. (1494).
b) mundu berriaren zatiketa-
Portugal eta Gaztelako inperioak sortzen dira
Dokumentu honek irudizko lerro bat markatzen zuen: Hortik mendebalderantz zeuden lurrak Gaztelako inperioaentzat eta ekialderantz zeudenak portugaleko inperioarentzat. Horregatik gaurko Brasil ....
AURKIKUNTZEN GARAIA GEOGRAFIA ETA HISTORIA2. DBH 8. GAIA
Munduari lehen itzulia
Juan Sebastian Elkano (1486/87 – 1526), euskal esploratzailea
Getarian jaioa.
AURKIKUNTZEN GARAIA GEOGRAFIA ETA HISTORIA2. DBH 8. GAIA
Kolon aurreko Amerika - Maiak, inkak, aztekak
Mayak
• Maya zibilizazioa Yukatan penintsulan garatu zen V eta XV. mendeen artean.
• Artoa lantzen zuten, nekazariak ziren. - kakaoa, indabak, tomateak...
• Gizartean: nobleak, apaizak, nekazariak eta esklaboak (gerra-gatibuak)
• Matematika eta astronomia ezagutzak zituzten.
Urteko egutegia berezia eta idazkera sistema asmatu zuten, esate baterako.
Mexikoko haranean bizi ziren.Tenochtitlan, (hiriburua) Gizarte mailakatua: apaizak, nobleak, gizaki askeak eta esklaboak.Ekonomiaren oinarria nekazaritza: artoa, kuia (kalabaza) eta tomatea.Menderatutako herriei zergak kobratzen zizkieten.
Inkak Gaur egungo Peru, Bolibia, Txile, Ekuador Cuzco-n hiriburua zuen inperio bat garatu zuten. 40.000 km-ko errepide sarea zeukaten eta posta zerbitzua. Agintari gorena inka zen, eguzkiaren semea. Biztanle gehienak nekazariak ziren. Artoa eta patata lantzen zuten. Etxeko abereak, llamak eta alpakak.
Aztekak