Turkiaren eremuaren gehiengoa ( 96%) Asian dago, Anatolian, Ankara hiriburua dagoen tokian, baina estatuaren
zati bat ( 4%) Europan dago, Trazian.
Munduko hiri bakarra da bi kontinenteetan banatuta
dagoena.
Turkiako biztanleria: 70.586.256
Bere hiriburua Ankara da, nahiz eta hiri garrantzitsuena
Istanbul den.
Ankarak 5.130.000 biztanle ditu.
Istanbulek 12.782.960 biztanle ditu.
Istanbul Turkiako hiririk handiena da, Europako
handienetariko bat ere.
Lur eremu handia hartzen du, munduko 5. udalerri handiena
baita.
Turkia itsaso Beltza eta Mediterraneoaren arteko igarobidea da.
Taurus mendiak hegoaldean daude eta bertan Tigris eta
Eufrates ibaiak sortzen dira.
Anatoliaren eta Traziaren artean Marmarako barne itsasoa
dago, Bosforo eta Dardanelo itsasarteen bidez Itsaso
Beltzarekin eta Egeo itsasoarekin lotura duena.
Ozeano Atlantikoa eta Indiako ozeanoko uren banalerroak zeharka igarotzen du Anatoliako ekialdea.
Banalerroaren ekialdeko ura Kaspiar itsasora doa Kurucay
eta Aras ibaien bidez eta Persiako golkora Tigris eta Eufrates
ibaien bidez.
Banalerroaren mendebaldeko eta iparraldeko ura Itsaso
Beltzera doa.
Lurralde menditsua da Turkia, mendi garaiez eta horien artean, malda malkorrez inguratuta.
Anatoliako erdialdea goi ordoki lehor bat da, 3.000 metro
baino gehiagoko mendiez inguratua: Pontos mendiak
iparraldean eta Toros Daglari mendiak hegoaldean .
Gaur egun, alderdi horretako parterik handiena itsasora irteerarik ez duen arroa bat da, ur gaziko aintzirak eta
higadurak jandako eremu handiak dituena ( kapadozia).
Halaber, inguru horretan, sumendi gazteak dira: Erciyes
3.917m-koa, Anatoliako mendi garaiena.
Anatoliako ekialdea Armeniako mendi garaiez eta sumendi gaztez osatua da.
Horien artean, Ararat mendia 5.185m- koa da nabarmena,
Turkiako mendi garaiena dena.
Landarediari dagokionez:
Mediterraneoko motako txapar – landaredia, sastraka eta
zuhaixkak hazten dira Turkiako hegoalde, mendebal eta ipar
- mendebaldean.
Itsaso Beltzeko kostaldean eta iparraldeko mendietan
pinudiak handiak dira.
Barnealdean berriz estepako landaredia da, lehorreko belar
motz eta zuhaixkekin.
Turkiako zuhaitzen artean aipatzekoak dira: Haritza, Pinua, Zedroa, Palmondoa eta Izaia.
Turkiako klima alde handiak ditu lurraldeko leku batetik bestera. Kostaldea klima hezea du eta barnealdea, berriz,
hotza eta lehorra.
Mediterraneoaren ipar-ekialdean kokatua, oro har klima
mediterranearra du: negu gozoa eta uda bero eta lehorra.
Hala ere, mendiek erdialdea inguratzen dutenez, eskualde honek klima kontinentalagoa du: negu hotzagoa eta euri
urriagoak, udaberri aldera pilatuak.
Alderantziz, Itsaso Beltzeko kostaldean, aire masa hezeen
eraginez, euria sarri eta ugari egiten du.
Prezipitazioak ( mm) Tenperaturak
Urtarrila 38.8 0
Otsaila 35.1 1
Martxoa 36.7 6
Apirila 41.8 11
Maiatza 51.1 16
Ekaina 33.8 19
Uztaila 14.6 23
Abuztua 10.9 23
Iraila 16.8 18
Urria 25.8 13
Azaroa 31.4 8
Abendua 45.7 3
1.996an biztanle aktiboen 46% lehenengo sektorean ( nekazaritza) ziharduen lanean.
22% bigarren sektorean ( industria).
32% hirugarren sektorean ( zerbitzua eta turismoa)
Langabezia oso handia da: 8%
Nekazaritzari dagokionez, Turkia bi alderdietan
banatzen da:
Batetik, Anatoliako goi ordokian garia eta garagarra
lantzen dira eta ardiak hazten.
Kostaldean aldiz, laboreak eta industria gaiak ( kotoia, tea ,
tabakoa) eta merkataritza gaiak egiten dira (olibak, fruitu
lehorrak).
Inportatuko produktu nagusiak:
• Makinaria ez elektrikoa: 16%
• Erregaiak: 12,2%
• Altzairu eta burdina: 10,3 %
• Ibilgailuak: 9,2 %
• Ekipamenduak: 7.7%
Esportatutako produktu nagusiak:
• Oihalak: 34,7 %
• Altzairu eta burdinezko produktuak:13,1%
• Makineria eta garraio ekipamendua:
11%
• Fruituak: 6.1%
TURISMOA
Turkiako paisaiak exotikoak dira eta hainbat gaztelu, meskita
eta jauregi ditu ikusgaia.
Mediterraneotik eta Egeo itsasotik kruzeroak egiten dira.
Meskitak
Gazteluak
Jauregiak
TURISMOA
Aipagarriena “ baños turcos” eta paskuako arrautzak dira.
2008.urtean mundukom 8.postuan kokatu zen turismoari
dagokionez.
Hizkuntza:
Biztanle gehienen ama hizkuntza turkiera da, baina, batez
ere, kurduera eta arabiera, eta baita grekoa, armeniera eta
hebreera ere erabiltzen dira.
ERLIJIOA:
Turkiako ia biztanle guztia islamaren jarraitzaileak dira, 99% musulmanak.
KIROLAK:
Turkiako tokiko kirola Yagli ( Lucha de libre engrasada) da.
Futbola ere oso nabaria da, baita saskibaloia, boleibola eta
automobilismoa garrantzia hartu dute azken urteetan.
Turkia errepublika bat da, demokrazia parlamentarioko gobernu sistema duena.
Errepublika sortu zuenean, Turkiako 10 biztanleetatik batek
baino ez zekien irakurtzen; gaur egun, 15 urtetik gorako
gizonezkoen 87% eta emakumezkoen 64% alfabetuak daude.
Turkiarren bataz besteko bizi itxaropena 62 urtekoa da
gizonezkoentzat eta 66 urtekoa emakumezkoentzat.
ESPERO DUT ZUEN GUSTOKOA IZATEA !!
Top Related