ROMANAE VIAE
Álvaro P. Vilariño v.2.0 - maio 2014
ÍNDICEA rede viaria
Tipos de Viae
Construción dunha calzada
via Augusta
Miliarios
Pontes
Mansiones
As vias no Imperio
Mansiones
via Appia
via Domitia
via Egnatia
As vias en Hispania
via Augusta
via da Prata
via do Norte
As vias na Gallaecia
via XVIII ou Via Nova
via XIX
via XX (per loca maritima)
Fontes
Tabula Peutingeriana
Itinerario de Antonino
Vasos de Vicarello / Vasos Apolinares
A rede viariaOs perigos da navegación marítima levaron aos romanos a construír unha rede de calzadas.
90.000 kilómetros de viae, con punto de partida en Roma unían cada rincón do Imperio, de norte (Escocia) a sur (norte África) e de oeste (Finisterrae) a leste (río Éufrates)
Finalidade: Primordialmente militar:
avance das lexións do exército romano. autoridade nos territorios conquistados. defensa das fronteiras
Favoreceu tamén .. o comercio: transporte de mercadorías a romanización: transmisión da lingua e cultura romanas
Mapa de Europa segundo Estrabón, xeógrafo grego Imaxe Wikipedia
Tipos de viaeViae publicae (rede principal)
A cargo do Estado. Orixe militar
Servizo postal do emperador
decretos, mensaxes
Tráfico comercial
Viae vicinales (rede secundaria) vicus: “núcleo de poboación”
A maioría das calzadas eran deste tipo
Comunicaban núcleos de poboación con cidades grandes
A cargo das autoridades locais
Viae privatae unían as Villae coas viae vicinales et publicae
ao cargo dos donos das Villae próximas
Principais vias á saída de Roma
A construción dunha calzadaDeforestación: desbroce do terreo.
Explanación: aplanamento do chan e desmontes.
Delimitación da largura do firme mediante bordos.
Cimentación cunha capa de pedra en bruto (gremium, statumen)
Capas intermedias como arena ou grava (rudus, nucleus)
Capa de rodadura con laxas apisonadas con area (pavimentum, summa crusta)
Imaxe www.quellegamos.com
Topógrafos romanos: orixe militar
Instrumentos de medida:
dioptra
groma
chorobates
odómetroReconstrución: topógrafos da Legio I Germanica realizando labores de replanteo coa dioptra preto da Via Avgvsta en Tarragona. Imaxe
www.traianvs.net
Groma. Imaxe de DivesGallaecia na galería de Chiron en Flickr
Chorobates. Imaxe de DivesGallaecia na galería de Chiron en Flickr
Hodómetro romano. Imaxe de Sebastià Giralt na galería de Chiron en Flickr
MiliariosColumnas colocadas no bordo da calzada
Marcaban as distancias en millas romanas (1.450 m) ata Roma ou a localidade máis próxima na via
A maioría levan inscricións co título completo do emperador, distancia, unidade militar, etc.
Miliario romano na Via Nova, Ponte Bibei (Ourense). Imaxes de DivesGallaecia na galería de Chiron en Flickr
Pontes
Ponte sobre o río Bibei (Ourense) na Via Nova. Imaxe de DivesGallaecia na Galería de Chiron en Flickr
Ponte sobre o río Tajo en Alcántara (Cáceres) na Via da Prata. Imaxe de DivesGallaecia na Galería de
Chiron en Flickr
MansionesMansiones: (sg. Mansio, onis) eran dependencias que, ademais de cambiar os cabalos, ofrecían a posibilidade de pasar a noite. Adoitábanse situar nos cruces das vías principais.
Moitas delas chegaron a converterse en cidades e recibiron o mesmo nome que tiñan cando eran unha mansio.
Na provincia de Ourense, no concello de Lobios, atópanse os restos da mansio Aquis Originis, situada á beira da Via Nova, onde podemos observar o hipocaustum (sistema de calefacción)
Cauponae: (sg. caupona) iguais ás mansiones, pero de baixa reputación, frecuentadas por ladróns e prostitutas.
Mutationes: (sg. mutatio) Antigas “estacións de servizo”, para cambiar cabalos, axustar rodas de carros, etc.
Mansio de Aquis Originis (Lobios, Ourense). Imaxe de Dives Gallaecia en Flickr
As vias do imperio
Vias imperiais
Via Appia: 321 a.c de Roma a Brindisi, no sur de Italia.
APPIA LONGARUM TERITUR REGINA VIARUM
ROMA - ARICIA - ANXUR - BENEVENTUM - FORMIAE - MINTURNAE - CAPUA - CAUDIUM - AQUILONIA - SILVIUM - TARENTUM - URIA - BRUNDISIUM
A via Appia preto de Roma na actualidade.
Mapa e Imaxe Wikipedia
Via Domitia: dende Italia a Hispania pasando pola Gallia Narbonense (actual costa azul). Logo de entrar en Hispania, bifurcándose en dous ramais, transformábase na VIA AVGUSTA
SEGUSIO - BRIGANTIO - EVERODUNUM- VAPINCUM - APTA IULIA - CABELLIO - NEMAUSUS - BAETERRIS - PORTUS VENERIS / SUMMUM PYRENAEUM
Pegadas de carros na via Domitia en Ambrussus. Imaxe: minube
Mapa: Imaxe Wikipedia
Vias en hispania
Via Egnatia : de Dyrrachium (Albania) a Bizancio (Estambul) DYRRACHIUM - CLAUDIANA - MASIO SCAMPA - LYCHINIDOS - HERACLEA - FLORINA - EDESSA - PELLA - THESSALONIKI - AMPHIPOLIS - PHILIPPI - NEAPOLIS - TRAIANOUPOLUS - APROI - PERINTHUS - MELANTIAS - BYZANTIUM
Via Egnatia Imaxe Wikipedia
Vias en hispania
en ruta
Via Heraclea ou Via Augusta:
Emporion - Barcino -Tarraco - Saguntum - Valentia - Castulo - Corduba - Hispalis - Gades (hoxe A-7)
Summum Pyrenaeum. A via Augusta entra en Hispania. Imaxe Luis Inclán na galería de Chiron en Flickr
Maqueta da via Augusta ao seu paso por Tarraco. Imaxe de Manel na galería de Chiron en Flickr
Mapa: www.irabia.org
vehículos
Via da Prata:
Astúrica Augusta - Salmantica - Emerita Augusta - Italica.
Restos da Vía da Prata ao seu paso por Cáparra (Extremadura). Imaxe de DivesGallaecia na Galería de Chiron en Flickr
Mapa: www.irabia.org
Via do Atlántico:
Onuba - Olisipo - Conimbriga - Bracara Augusta - Brigantium - Lucus Augusti.
Muralla de Lucus Augusti. Imaxe de DivesGallaecia na galería de Chiron en Flickr
Moeda romana co nome da cidade de Onuba
(Huelva) Imaxe wikipedia
Mapa: www.irabia.org
Vía do norte: de Astúrica Augusta a Caesaraugusta.
Asturica Augusta - Clunia - Numantia - Caesaraugusta - Ilerda - Tarraco.
Maqueta via romana Tarragona. Imaxe de DivesGallaecia na galería de Chiron en Flickr
Teatro romano de Clunia (Coruña del Conde, Burgos). Imaxe de Ferlomu na galería de Chiron en Flickr
Mapa: www.irabia.org
As viae da Gallaecia
Imaxe, mapa s. XIX: http://penelope.uchicago.edu/Thayer/E/Gazetteer/Maps/Periods/Roman/Places/Europe/Iberia/1.html
por mar
Via XVIII (via nova): de Bracara Augusta - Salaniana (Portela de home) - Aquis originis (Baños de río caldo) - Geminis (Sandías) - Salientibus (Baños de Molgas) - Praesidio (O Burgo, Castro Caldelas) - Nemetobriga (Trives) - Forum gigurrorum (A Cigarrosa, A Rúa) - Bergidum
(Cacabelos) Interamnio Fluvio (S. Román)- Asturica Augusta.
Reconstrución da Via Nova en Portela de Home
(Ourense). Imaxe de Dives Gallaecia en Flickr
Miliarios na Via Nova en Portela de
Home (Ourense). Imaxe de
Dives Gallaecia en
Flickr
Miliario de Zadagós en Sandiás (Ourense). Imaxe da
Galipedia
por mar
Via XIX: de BRACARA AUGUSTA - Limia (Ponte da Lima) - Tude (Tui) - Burbida (Borbén) - Turoqua (Tourón?, Saxamonde? Pontevedra?) - Aquis Celenis (Caldas de Reis?) -Pria (Iria?) - Assegonia (Compostela? A Sionlla?)- Brevis (Furelos? Macide?) -
Marcie (Marzán?)- Lucus Augusti (Lugo) - Timalino (Campo de árbol) - Ponte Neviae (Gatín? As Nogais?) - Uttaris (Gotón? Vega de Valcarce?) - Bergido (Cacabelos) -
Interamnio Fluvio (S. Román) - ASTURICA AUGUSTA.
Ponte da Lima (Portugal), no inicio da VIA XIX. Imaxe da Galipedia
Via XX (per loca maritima): de Bracara Augusta - Aquis Celenis (Caminha?) - Vico Spacorum (Vigo?, Redondela? Baroña?) - Ad duos Pontes (Pontevedra) - Glandimirum
(Cesures? Taragoña? Brandomil? - Atricondo (Sigüeiro?) - Brigantium (A Coruña? Betanzos?) - Caranico (Aranga? Bahamonde?) - Lucus Augusti (Lugo) - Timalino (Campo de árbol) - Ponte Neviae (Gatín? As Nogais?) - Uttaris (Gotón? Vega de
Valcarce?) - Bergido (Cacabelos) - Interamnio Fluvio (S. Román) - Asturica Augusta.
Miliario atopado en Pontevedra en 2009 nas obras do AVE. Imaxe do Diario de Pontevedra
Tabula Peutingeriana: mapa elaborado no s. III a.C. Podería ser copia dun mapa do Imperio de Agripa para o seu sogro Augusto (s.I d.C.). Representa o mundo coñecido na época.
Itinerario de Antonino: libro cunha listaxe de todas as vías, etapas e distancias. Inspírase na Tabula Peutingeriana e foi redactado baixo o reinado do emperador Caracalla (III d.C.).
Vasos de Vicarello (Vasos Apolinares): atopados no s. XIX, teñen gravados en varias columnas os albergues dende Roma a Cádiz.
Fontes
Tabula Peutingeriana. Imaxe da Galipedia
Vasos de Vicarello / Vasos Apolinares. Imaxe da Galipedia
Top Related