ROMA ARTE, MODA Y ARQUITECTURA ARQ. ANA GONZÁLEZ
ROMA
• Fundada en el 753 a.C • Ubicada el la Península Itálica. • Etruscos dominan a los latinos. • Forma de gobierno Monárquico.
• Siglo VI a.C (510) los latinos se sublevan contra los etruscos
• Instauración de la República
ARTE, MODA Y ARQUITECTURA
ROMA Imperio romano:
30 a.C – 476 d.C
División del Imperio Romano. 313. Constantino proclama al cristianismo como religión oficial
ARTE, MODA Y ARQUITECTURA
“Cambio del platonismo helénico al aristotelismo romano, de la abstracción e idealismo a lo sensitivo, práctico y concreto”
ROMA APORTES
El derecho El arte monumental
Arco de medio punto
Bóveda con cúpula
Ingenieros que hacen obras de arte
El hombre no como parte del cosmos sino como individuo concreto
ARTE, MODA Y ARQUITECTURA
ROMA ARQUITECTURA
Dinamismo: Arco, Bóveda, cúpula. Sistema mixto Arquitectura más funcional
Deben ser bellos pero servir al Estado Valora el espacio interno de los edificios. Conjugan en un mismo edificio diferentes soluciones constructivas: arco y dintel, diferentes órdenes, cubiertas arquitrabadas y abovedadas.
Ingenieros que hacen obras de arte El hombre no como parte del cosmos sino como individuo concreto
ARTE, MODA Y ARQUITECTURA
ROMA ARQUITECTURA
Arquitectura griega como volúmen externo para ser contemplado.
Espacio estático
Arquitectura romana como volúmen interno. Espacio dinámico
ARTE, MODA Y ARQUITECTURA
ROMA Aparejo
• Hormigón • Cemento
Materiales: • Ladrillo • Revestimiento en mármol
Tipos de aparejo:
Opus Testaceum: Ladrillos a zoga y tizón Opus reticulatum: Revestimiento en
teselas encuadradas
Opus Incertum: bloque de piedras irregulares
Opus cuadratum: Bloques unidos con mortero.
ARTE, MODA Y ARQUITECTURA
ROMA Arco
• Elemento más usado. • Parte superior de puertas y ventanas en reemplazo
del dintel horizontal • Composición:
• Dóvelas: Piezas talladas • Clave: Pieza central de la curva
• Funciona por presión
ARTE, MODA Y ARQUITECTURA
ROMA
Tipos de arcos
De medio punto
Arco
El uso de las diferentes clases de arco, dio pie a las puertas adinteladas o de arco semicircular.
ARTE, MODA Y ARQUITECTURA
ROMA
Tipos de arcos
Rebajado:
Escarzano:
Arco ARTE, MODA Y ARQUITECTURA
ROMA
Tipos de arcos
Adovelado:
Arco ARTE, MODA Y ARQUITECTURA
ROMA Bóveda
• Herencia etrusca, pero con una evolución y perfección • Sucesión de arcos.
Tipos de bóvedas:
Bóveda de medio cañón: Utilizada para cubrir plantas rectangulares.
ARTE, MODA Y ARQUITECTURA
ROMA Bóveda
Tipos de bóvedas:
Bóveda de arista: Formada por dos bóvedas de cañón que se cruzan entre si perpendicularmente: se emplea para cubrir habitaciones cuadradas.
ARTE, MODA Y ARQUITECTURA
ROMA Bóveda
Tipos de bóvedas:
Bóveda de cúpula o semiesférica:
Utilizada en construcciones circulares. Suele apoyarse sobre un muro cilíndrico.
Cúpula: Elemento que cubre un espacio de planta circular, cuadrada, poligonal, mediante arcos, rotados respecto de un punto central simétrico
ARTE, MODA Y ARQUITECTURA
ROMA Bóveda
Tipos de bóvedas:
Bóveda en semicúpula o ábside:
Empleada en los nichos
Parte de una iglesia situada en la cabecera que sobresale de la fachada posterior.
ARTE, MODA Y ARQUITECTURA
• Usan los 3 ordenes griegos en las columnas • Surgen 2 nuevos ordenes
Origen etrusco. Copia del orden dórico simplificado
Similar al orden Corintio. Combinación de volutas jónicas y hojas de acanto corintias
ROMA Ordenes
Toscano:
Compuesto:
ARTE, MODA Y ARQUITECTURA
ROMA Ordenes
Orden Compuesto Orden Toscano
ARTE, MODA Y ARQUITECTURA
ROMA La Ciudad
• Paso de aldea a ciudad. • Ciudad como unidad administrativa, militar y económica • Centro de la vida política, social y comercial
Tipos de ciudades:
Nueva planta Coloniae: Sobre un núcleo ya existente Municipia:
• Toman el modelo de Alejandrina. (ciudad reticular en forma de dámero, esquema Hipodámico)
• Plaza mayor o foro: con funciones políticas • Dos ejes en la ciudad marcados por sus arterias
principales: Cardus (norte – sur) Decumanu (este – oeste)
ARTE, MODA Y ARQUITECTURA
ROMA La Ciudad
• 4 puertas o entradas • 2 arterias principales
formando una cruz • En las arterias
principales se hacen los decorados de la ciudad
• Cardus: Norte – sur • Decumanus: Este –
Oeste • Foro o plaza mayor • Calles secundarias
que articulan la ciudad • Pomerium: Muro que
limita la ciudad • Necrópolis: Extra
muros
ARTE, MODA Y ARQUITECTURA
ROMA La Ciudad ARTE, MODA Y ARQUITECTURA
• Centro urbano, religioso, político y comercial
• Construido en el año 98 d.C • Plaza de mercado. • Edificios públicos: Basílica, el
Senado, la cárcel, la biblioteca, anfiteatros, teatros.
• Monumentos, arcos, estatuas y altares en el centro
• Hubo varios foros por el tamaño de la ciudad.
• Zona para juegos públicos, entretenimientos, representaciones teatrales, combates de gladiadores, de lucha y para carreras
ROMA Construcciones de la ciudad
El Foro ARTE, MODA Y ARQUITECTURA
14. Basílica de Majencio y Constantino 15. Circus Maximus 16. Monte Palatino 17. Templo de Heliogábalo 18. Templo de Venus y Roma 19. Septizonium (Erigido por Septimo Severo) 20. Aqua Claudia
LA CIUDAD DE ROMA 1. Teatro de Pompeyo 2. Odeón 3. Panteón 4. Teatro de Marcelo 5. Templo de Júpiter Optimus Maximus 6. Templo Juno Moneta 7. Columna Trajana 8. Basílica Julia 9. Foro Romano 10. Curia (Sede del Senado) 11. Basílica Emilia 12. Foro de los Emperadores 13. Templo de Vesta
21. Templo Divino Claudio 22. Arco de Constantino 23. Coloso de Nerón 24. Coliseo (Anfiteatro Flavio) 25. Escuela gladiadores 26. Termas de Tito
ROMA El Foro ARTE, MODA Y ARQUITECTURA
ROMA El Foro
FORO DE TRAJANO. APOLODORO DE DAMASCO
ARTE, MODA Y ARQUITECTURA
ROMA El Templo
• Religión politeista, • Síntesis del griego y el etrusco • Elevado en un podium con acceso
solo por la fachada principal • Planta rectangular o circular • Pórtico con columnas • El frontón no lleva relieves • Cella mazica y cerrada
TEMPLO GRIEGO
TEMPLO ROMANO
MAISON CARREÉ. 16 a.C. NIMES, FRANCIA.
ARTE, MODA Y ARQUITECTURA
ROMA El Templo
• PÓRTICO • Arquitrabe dividido en franjas, friso
decorado con motivos vegetales y cornisa.
• Las columnas con fuste estriado y capiteles corintios
ARTE, MODA Y ARQUITECTURA
ROMA El Templo
• Ventanas laterales dan luz a la cella. • El techo tiene mayor inclinación. • ELfrontón de la fachada toma mayor
altura, perdiendo así las proporciones tan delicadas del templo griego
Templete de Vesta- Roma
ARTE, MODA Y ARQUITECTURA
ROMA El Templo
EL PANTEÓN DE AGRIPA
Pronaos rectangular
Naos circular
• Templo romano dedicado a varias divinidades, especialmente a Venus y Marte • Paredes de 8 metros de espesor, lo que ha permitido abrir en su interior
nichos muy decorativos • Semiesfera de 40 metros de diámetro. • La clave central fue sustituida por una corona formando un lucernario, única
abertura por donde pueden entrar el aire, la luz y la lluvia.
ARTE, MODA Y ARQUITECTURA
ROMA El Templo
EL PANTEÓN DE AGRIPA Alzado
ARTE, MODA Y ARQUITECTURA
ROMA El Templo
EL PANTEÓN DE AGRIPA
ÓCULO DE CLAVE: 9 metros de diámetro
BÓVEDA SEMIESFÉRICA DE 43.50 METROS DE ALTURA, decorada con casetones cada vez más pequeños para reforzar su concavidad
ROTONDA CILÍNDRICA DE 43.50 METROS. Muro del cilindro: 6 metros de espesor
ARTE, MODA Y ARQUITECTURA
ROMA El Templo
EL PANTEÓN DE AGRIPA
ARTE, MODA Y ARQUITECTURA
ROMA El Templo
EL PANTEÓN DE AGRIPA
• Materiales ligeros, decorados con casetones. • Basalto en los cimientos, ladrillo a continuación
y piedra volcánica porosa para las partes más altas.
ARTE, MODA Y ARQUITECTURA
ROMA La Basílica
• Edificio de asuntos judiciales. Sede de magistrados, juicios y centro comercial
• Planta rectangular con 3 naves. Nave central más alta, separadas por columnas
• Ábside: prolongación de la nave central
• Luz en la nave central abovedada
ARTE, MODA Y ARQUITECTURA
ROMA La Basílica ARTE, MODA Y ARQUITECTURA
ROMA Las Termas
• Baños públicos • Lugar de reunión y conversación • Salas de gimnasia, de vapor, de
masajes, piscinas de agua caliente calentadas por conductos de aire caliente bajo el suelo, piscina de agua templada o fría.
• Vestuarios alrededor de cada sala
Term
as d
e P
ompe
ya
ARTE, MODA Y ARQUITECTURA
ROMA Las Termas
Termas Caracallas
ARTE, MODA Y ARQUITECTURA
ROMA Vivienda
DOMUS
1. Puerta principal 2. Atrio (Patio central parcialmente cubierto) 3. Estanque o “impluvium” 4. Dormitorios 5. Sala 6. Comedor 7. Peristilum o patio columnado
1. 2. 3.
4.
4.
5.
6. 7.
ARTE, MODA Y ARQUITECTURA
INSULAE
ROMA Vivienda
• Vivienda plurifamiliar. • Sus orígenes están en la
superpoblación, en la falta de espacio y en las duras condiciones económicas de vida en Roma.
• Eran edificios de hasta cinco pisos, con balcones y ventanas al exterior.
• Casas estrechas, poco confortables, carentes por lo general de agua corriente y retrete, tenían poca luz, y la mala calidad de sus materiales –todo el entramado de vigas era de madera- hacían que los incendios y hundimientos fueran frecuentes.
ARTE, MODA Y ARQUITECTURA
ROMA Edificios de espectáculos
El Teatro
• Deriva del teatro griego con cambios
• Graderías semicirculares construidas sobre galerías abovedadas
• Fachada exterior con una estructura mixta
• Planta semicircular: conformar una sola estructura entre la escena y el graderío
• Columnas en mármol
Teatro Mérida
ARTE, MODA Y ARQUITECTURA
ROMA El Teatro
Zonas: • Escena • Orquesta • Cávea
• Imma: alta sociedad. Hombres • Media: público general. Hombres • Summa: Mujeres y niños
ARTE, MODA Y ARQUITECTURA
ROMA El Teatro
Escena o Scaenae: • El escenario y todos los elementos
necesarios para la representación • Está en un podium que lo eleva de
la orquesta
Orquesta: • Semicircular • Sitio para el coro • Instalar grandes
personajes en gradas que lo rodean (senadores, jueces, procuradores)
• Imma: alta sociedad. Hombres
• Media: público general. Hombres
• Summa: Mujeres y niños
Cávea:
ARTE, MODA Y ARQUITECTURA
ROMA El Teatro ARTE, MODA Y ARQUITECTURA
ROMA El Anfiteatro
• Teatro doble • Circular y cerrado • Mayor dimensión que el el teatro • Espectáculos cruentos: lucha de
gladiadores, lucha de fieras salvajes, sacrificios de ladorenes
• La arena separaba la cávea por una abalaustra alta
• El exterior repite la organización de la fachada del teatro. Superposición de elementos. Alcos y dinteles.
• Arena: entramado cubierto de arena: Debajo tenía trampas
• Hipogeo: infraestructura debajo de la arena para lo necesario durante el evento (objetos, máquinas, tramoyas, jaulas de fieras…)
ARTE, MODA Y ARQUITECTURA
ROMA El Anfiteatro
Planta
ARTE, MODA Y ARQUITECTURA
ROMA El Anfiteatro ARTE, MODA Y ARQUITECTURA
ROMA El Anfiteatro
Teat
ro y
Anf
iteat
ro -
Mér
ida
ARTE, MODA Y ARQUITECTURA
ROMA El Circo
1. Graderías 2. Cárceres 3. Espina: Dividía la
pista, esculturas ornamenteadas, el podium)
1
2
3
ARTE, MODA Y ARQUITECTURA
ROMA Monumentos El Arco del Triunfo
• Localizado en lugares estratégicos • Foros • Puentes para pasar por debajo
de ellos • Fronteras territoriales • Vía pública • Lugar en el que ocurrió el
acontecimiento
• Planta rectangular o cuadrada • 1 o 3 arcos • Columnas adosadas sobre un
podium o pedestal • Franja superior: Ático. Esculpian
relieves o inscripciones conmemorativa
Dedicados a emperadores
Arco de Séptimo Severo. Foro romano
ARTE, MODA Y ARQUITECTURA
ROMA El Arco del Triunfo
Arco de Séptimo Severo. Foro romano
ARTE, MODA Y ARQUITECTURA
ROMA El Arco del Triunfo
• se apoya en un podio sobre el que se encuentra el cuerpo
• Formado por una bóveda de cañón asentada sobre dos pilares decorados con dos pares de columnas adosadas de capitel compuesto y ventanas ciegas en medio.
• Sobre el cuerpo se encuentra el ático, con una inscripción alusiva a Tito.
• Cuenta las victorias sobre los judíos
Arco de Tito. Sureste del Foro romano
ARTE, MODA Y ARQUITECTURA
ROMA El Arco del Triunfo
Arco de Tito. Sureste del Foro romano
El más antiguo que se conserva en la ciudad
ARTE, MODA Y ARQUITECTURA
ROMA El Arco del Triunfo
Arco de Constantino. Roma
Tres cuerpos en altura: podio, arcos y entablamento.
ARTE, MODA Y ARQUITECTURA
ROMA El Arco del Triunfo
Arco de Constantino. Roma
• 3 arcos centrales, el mayor es el central • 4 columnas sobre un podium
• Recargado de ornamento: medallones y relieves
ARTE, MODA Y ARQUITECTURA
ROMA Columna Triunfal
• Conmemoración de hechos y personas • Se levantan sobre pedestales • A veces tiene escaleras internas para subir la
escultura que corono la columna
• Columna Trajana: Celebrar victorias sobre Dacia • Columna de Marco Auerlio: Conmemorar las victorias
sobre los germanos
ARTE, MODA Y ARQUITECTURA
ROMA
Acueducto Columna
Obras de Ingeniería
Pont du Gard Segovia
ARTE, MODA Y ARQUITECTURA
ROMA Acueducto
Columna
Pont du Gard Mérida
ARTE, MODA Y ARQUITECTURA
ROMA Puentes
Puente de Alcántara Orence
ARTE, MODA Y ARQUITECTURA
ROMA Calzadas
• Tenían un espesor de 90 a 120 cm • compuestas por tres capas de piedras argamasadas cada vez más
finas • Una capa de bloques de piedras encajadas en la parte superior.
ARTE, MODA Y ARQUITECTURA
ROMA Calzadas ARTE, MODA Y ARQUITECTURA
VÍA DE LA PLATA: Calzada y Arco de Cáparra
MILIARIO Cantabria: BARCENA DE PIE DE CONCHA
ROMA ARTE, MODA Y ARQUITECTURA La Moda
• Con gran influencia griega, sin embargo agregaron elementos a la indumentaria.
• Cocian sus telas (hilo, lino) para cubrir su cuerpo
• Siempre utilizaban la túnica con el mismo corte para hombre y para mujer
• El calzado romano era basicamente tipo sandalia con materiales como el cuero
• Accesorios como anillos, brazaletes. Piedras preciosas, perlas y collares de oro
ROMA ARTE, MODA Y ARQUITECTURA La Moda
• Lino • Lana • Seda • Algodón • Pieles de
animales
MAT
ERIA
LES
Producida en la China. Llega a Roma a través de los árabes
Utilizada en el invierno
Material más antiguo, de origen vegetal. Utillizado por su elasticidad, suavidad y frescura
Vestimenta tosca para pastores y labradores, pero en la época imperial se convirtió en un producto de lujo
Más utilizado en Egipto romano
ROMA ARTE, MODA Y ARQUITECTURA La Moda
• Azúl • Marrón • Lila • Amarillo • Verde
TIN
TES Con vegetación
Con mineria
Mediante minería (bórax) y vegetales (Índigo)
Rubia
Con vegetales
TINXIDO (ARS TINCTORIA)
Como a maioría dos tecidos naturais son brancos, usábanse tinturas para obter as diferentes cores:
•
Azul:
mediante minerais (bórax, armenium) ou vexetais (índigo)
•
Marrón:
con minerais coma o careleum.
•
Lila:
con vexetais coma o mirtilo•
Amarelo: con vexetais como a reseda luteola
•
Vermello:
coa rubia tinctorum
TINXIDO (ARS TINCTORIA)
Como a maioría dos tecidos naturais son brancos, usábanse tinturas para obter as diferentes cores:
•
Azul:
mediante minerais (bórax, armenium) ou vexetais (índigo)
•
Marrón:
con minerais coma o careleum.
•
Lila:
con vexetais coma o mirtilo•
Amarelo: con vexetais como a reseda luteola
•
Vermello:
coa rubia tinctorumTINXIDO (ARS TINCTORIA)
Como a maioría dos tecidos naturais son brancos, usábanse tinturas para obter as diferentes cores:
•
Azul:
mediante minerais (bórax, armenium) ou vexetais (índigo)
•
Marrón:
con minerais coma o careleum.
•
Lila:
con vexetais coma o mirtilo•
Amarelo: con vexetais como a reseda luteola
•
Vermello:
coa rubia tinctorum
ROMA ARTE, MODA Y ARQUITECTURA La Moda
VEST
IDO
S VESTIDO ROMANO
•
Indumenta
(roupa interior)
•
Stola•
Palla
•
Túnica•
Toga
•
Vestimenta militar
• Indumentaria (ropa interior)
• Estola
• Palla
• Túnica
• Toga
• Vestimenta militar
ROMA ARTE, MODA Y ARQUITECTURA La Moda
IND
UM
ENTA
RIA
• Utilizaban ropa interior
• Subucula: túnica interior , sirve como camiseta.
• Pectoral o sostén
• Subligar: bragas
INDUMENTA•
A diferenza dos gregos, os romanos usaban roupa interior.
•
A subucula era unha unha túnica interior, como unha camiseta, coa que incluso durmían.
•
O subligar ou subligaculum era unha especie de bragas que usaban as bailarinas e os militares.
•
As mulleres tamén usaban como sostén a fascia pectoralis.
ROMA ARTE, MODA Y ARQUITECTURA La Moda
ESTO
LA • Vestimenta femenina
semejante al pelpo griego
• Vestido largo amarado con dos cintas
STOLA•
Vestimenta feminina semellante ao peplo grego
•
Era un vestido longo ata os pes que se cinguía con dous cintos: un debaixo do peito e outro polas cadeiras
ROMA ARTE, MODA Y ARQUITECTURA La Moda
PALL
A
• Vestidura femenina
• Semejantes al himation griego
• La mujer cazada cubría su cabez
• Hombres cabeza de hobar no tiene
PALLA•
Vestidura feminina
•
Era semellante ao himation
grego,
suxeitábase con fíbulas ao igual que a stola
•
As matronas romanas (nais de familias nobres) adoitaban cubrir con ela a cabeza
ROMA ARTE, MODA Y ARQUITECTURA La Moda
TÚN
ICA • Vestimenta unisex
• Normalmente no llevan las mangas
• Es propio de la mujer romana
TÚNICA•
Vestimenta masculina e feminina.
•
Os homes levábana ata os xeonllos e as mulleres ata os nocellos.
•
Normalmente non levaban mangas
Túnica Pura Túnica de cabaleiro Túnica de senador
TÚNICA•
Vestimenta masculina e feminina.
•
Os homes levábana ata os xeonllos e as mulleres ata os nocellos.
•
Normalmente non levaban mangas
Túnica Pura Túnica de cabaleiro Túnica de senador
ROMA ARTE, MODA Y ARQUITECTURA La Moda
TÚN
ICA
Forma de colocarse la túnica
TÚNICA
•
Como colocar unha túnica
TÚNICA
•
Como colocar unha túnica
ROMA ARTE, MODA Y ARQUITECTURA La Moda
TOG
A
• Vestimenta masculina
• Utilizada por el oficial romano
• Solo la podian llevar los ciudadanos romanos
TOGA•
Vestimenta masculina
•
Era o traxe oficial romano, so podían levala aqueles que tiñan dereito de cidadanía romana
•
Era unha gran peza de la que deixou de usarse no Baixo Imperio romano pola súa incomodidade.
TOGA
•
Diferentes tipos de togaTOG
A
• Tipos de togas
ROMA ARTE, MODA Y ARQUITECTURA La Moda
TOG
A
Cómo se coloca la Toga
ROMA ARTE, MODA Y ARQUITECTURA La Moda TOGA
•
Como colocar unha toga
VEST
IMEN
TA M
ILIT
AR
• Paenula: Manto sobre los hombros utilizada en caso de viaje
• Sagum: capa militar en colores oscuros
ROMA ARTE, MODA Y ARQUITECTURA La Moda VESTIMENTA MILITAR
•
A paenula era un manto sobre os ombros que se usaba nas viaxes e en caso de mal tempo.
•
O sagum e paludamentum eran capas militares en cores escuras e vermellas.
VEST
IMEN
TA M
ILIT
AR
• Pasos para tener una Paenula
ROMA ARTE, MODA Y ARQUITECTURA La Moda PAENULA
•
Como facer unha paenula
ou sagum
PAENULA
•
Como facer unha paenula
ou sagum
EL S
OLD
AD
O R
OM
AN
O
• Uso de armadura completa sobre la túnica
ROMA ARTE, MODA Y ARQUITECTURA La Moda VESTIMENTA DA LEXIÓN ROMANA
•
A lexión era a unidade militar do exército romano.
•
Os lexionarios eran soldados de infantería pesada, polo que levaban unha armadura completa sobre a túnica.
EL S
OLD
AD
O R
OM
AN
O
• Coraza o pectoral en cuero o metal
ROMA ARTE, MODA Y ARQUITECTURA La Moda A COIRAZA DO LEXIONARIO
•
As coirazas podían ser de coiro ou metal.
Lorica
segmentata
CA
LZA
DO
• Sin diferencia entre el calzado femenino y el masculino • Calzado variado según el uso y el clima • Sandalias, zapatos, botines en cuero y madera
ROMA ARTE, MODA Y ARQUITECTURA La Moda
AC
CES
OR
IOS
ROMA ARTE, MODA Y ARQUITECTURA La Moda COMPLEMENTOS
•
As diferentes vestiduras gregas e romanas atábanse mediante unha especie de imperdibles chamados fibulae
Fíbula de Sta Tegra (Pontevedra)
• Fibulae
AC
CES
OR
IOS
ROMA ARTE, MODA Y ARQUITECTURA La Moda
• Joyas como collares, pulseras, brazaletes, cintos, diademas, anillos.
AC
CES
OR
IOS
ROMA ARTE, MODA Y ARQUITECTURA La Moda
• Joyas como collares, pulseras, brazaletes, cintos, diademas, anillos.
PEIN
AD
OS
ROMA ARTE, MODA Y ARQUITECTURA La Moda
• Mujeres con el cabello recogido. • Hombres con pelo corto y sin barba • El emperador Adriano impuso la moda de la barba en
Roma
PEIN
AD
OS
ROMA ARTE, MODA Y ARQUITECTURA La Moda
• Mujeres con rizos y postizos
• Las mujeres adineradas se teñían el cabellos