Poesías
Por
MarianoJosédeLarra
SONETO
AunmalartistaqueseatrevióahacerelbustodedoñaMariquitaZavaladeOrtizdespuésdesufallecimiento
Tente,mentidoFidiasque,profano,
dandoalmármolinertealmafingida
tornarimaginabasalavida
aCintiabellaconesfuerzovano.
Lagroserafaccióntuinhábilmano
dejaenlapiedraatrechosesparcida,
quecontorpecincelhiereatrevida,
remedoinformedelcinceldeCano.
No,siApolocontigofuesevero,
tevenguescrudoenlaindefensahermosa
delarte,conqueluchatuflaqueza.
Silamuerte,dehollarlatemerosa,
susrosasrespetó,notúmásfiero
borrarpretendassuinmortalbelleza.
EPIGRAMA
AlesposodedoñaMariquitaZavala,habiendomandadohacerunbustodeestaseñora,despuésdesumuerte,aunartistaquelehizotorpemente
Nomásllorar,Miguel;quelaesperanza
tornaelbustodeldueñomalogrado.
Sibienlasemejanza,
pornoafligirteelalmaconmovida,
delartistaelcinceldisimulado
dentroenlapiedraladejóescondida.
EPIGRAMA
Repentinoaunclavelimprovisado
Esta,queves,florecilla,
esparcidaenelpapel,
pormásqueatusojospese,
viveDiosqueesunclavel.
ANACREÓNTICA
Tomaesasuciaplata,
toma,platero,eseoro,
yenelferradoyunque
suenaelmartillotosco.
Cansaelmetal
sonante,yalgolpeponderoso
ladenegridafragua
retumbeenecosbroncos.
Noconpesadamano
deuncascofragoroso
nidebruñidacota
dibujesloscontornos
dondeMavortefiero
conelsemblantetorvo
animealarefriega
sanguinarioloco.
Hazme,platero,unvaso
cóncavo,igual,redondo,
dondebeberyopueda
deljugomássabroso;
delquenosdanlasuvas
eneltempladootoño,
ysobretodohazlo
cuantopudiereshondo.
Conelburilesculpe
ensulucientedorso
nodeferozguerrero
elatezadorostro.
Nielbrazoperegrino
delextranjerocorso,
enAusterlitzyenLodi
yenJenavictorioso.
Nielrayoqueobediente,
presagiadordelloro,
llenaasuvozterrible
deespantoelorbetodo.
Nielbronceyahomicida
queconfragorsonoro
muertedespideyluto
entreelardidoplomo.
Nielmentecatograve
queenelpapelañoso
mentidosbienesbusca
bajosuantiguopolvo.
Grabamirostroalegre
vertiendorisaygozo
aldelicadoaspecto
deljerezanomosto.
YaBacoelrubiograno
pisandoallíafanoso,
sacandodelracimo
elzumoblancoyrojo.
Yamortambiénquejuegue
conpámpanoshojosos
yentrelacepaumbría
seescondaconsudolo.
YallíCélidahermosa
vertiendovinoentorno,
yalmaprestandoyfuego,
yvidaalcuadrotodo.
Burlandoyamispenas,
secandoyamilloro,
oardiendoenpurasllamas
alosrobustosmozos.
Yasídehonorestantos
silefabricaspronto,
tellenenlosmortales
detuvivircelosos;
comoabundantestragos
coneltazónlustroso
deltintoValdepeñas
hedevaciarbeodo.
ANACREÓNTICA
Quierocantarlaslides
encítaraentonada
sonandoelecohorrendo
defúnebresbatallas.
Masrebeldemilira
cuandomimanoairada
lapulsa,aFilibella,
sóloamiFilicanta.
Enbalde,enbaldequiero
lasépocaspasadas
renovarenmilira
yantiguaslashazañas.
Amorlascuerdastodas
sacudeconsusalas
yobstinadocelebra
labellaqueleencanta.
Enbaldeyolascuerdas
ardiendoenirayrabia
unayotraymilveces
despechadomudara.
SóloalalindaFili
cuandoyolapulsaba,
sólosusquincehermosos
amorconellaalaba.
Suena,pues,liramía,
tusvocesacordadas
hoyelnataldeFili
denalosecosblandas.
YalvibrarlasFavonio
vueleycondulcecalma
ensucabellodeoro
depositesusauras.
VueleelamoraFili
yentréguelesualjaba
ybulliciosojuegue
ensuspomasdenácar.
DeltardoManzanares
lasninfasyzagalas
cojanvistosasflores
yhagandeellasguirnaldas.
Suenen,lira,tuscuerdas
enlafrescamañana
larosadelcapullo
arrojandosusgracias.
Volad,versos,aFili,
yenpremiosuplicadla
quetornesusojuelos
amirarmeapiadada,
yentantosbesosdeje
queensulabiodegrana
milabiorobeelfuego
queensucoralseguarda;
cualvecorderosblancos
pacerenlacomarca,
ycomotieneelprado
fragantesfloresgayas;
comohebrasblondasrizas
sobresufrentevagan
ydejaelmarmenudas
arenasenlaplaya;
comosuspirostiernos
porellaelpecholanza,
comozagalesbellos
seabrasanensullama.
EPIGRAMA
Siemprehagemidolaprensa;
perohoyqueledas,Talidio,
aimprimirtusobrastodas,
gimealmenosconmotivo.
ODA
¿Porqué,mariposilla,
volandodehojaenhoja,
haciendovasalarde
yadeinconstanteyloca?
¿Porqué,medi,noimitas
laabejaqueindustriosa
eljugodelasflores
constanteenunagoza?
Adviertequenovaga
delalelíalarosa,
queunaentremilesbusca
yunafragantesola.
Ycuandoyalaelige
hastaexprimirlatoda,
jamásvolublepasa
sindisfrutarlaaotra.
¿Novestambiénqueelpecho
deellalicionestoma?
queasíjamáslibada
dejedeamorlacopa.
Sientuscambiantesraros
elsolquetecolora
deslumbranuestrosojos
contintasmilvistosas;
¿Porqué,avecillaleve,
rehúsasvoladora
sola,unafloryuncáliz
cubrirdeorgulloygloria?
Paraelbatirtusalas,
paraenlasblancaspomas,
yenelturgenteseno
delaqueelpechoadora.
Allíunaflorecilla
dulcefraganciahermosa
alsenodemiFili
conambiciónleroba.
Vuela,mariposilla,
quesiunaveztansola
ensusmaticesquieta
desusdeliciasgozas.
Noyamásinconstante
hasdequerertraidora
volveralafloresta
arevolarentreotras.
Vuela,avecilla,vuela,
recogesusaromas,
ytórnateamíluego
ydamecuantocojas.
LETRILLA
Allácuandoniño
creíplacentero
veraAnacreonte
enmisgratossueños.
Traíaenelhombro
sufielmensajero,
lablancapaloma
derizadocuello.
Yconsupiquito
avecesunbeso
ledabaalanciano
yunarrullotierno;
yélagradecido
eldulcealimento
entoncesledaba
desuslabiosmesmos;
lacopadezumo
llenabaLiéo,
queconmielmezclaba
depanalbermejo.
Yalladollevaba
elfalazartero
laliramássuave
quevatesoyeron.
Subarbaenperfumes
bañabaysupelo;
brillabansusojos
cualsiecharanfuego.
Llegoseelbeodo
amiblandolecho,
yacantandoamores,
yamostobebiendo;
yconrisaloca
elalegreviejo
mostromelalira
consupropiodedo.
Quísemeasusbrazos
arrojar,maspresto
despertomeelsusto
yelsúbitoesfuerzo.
Yentonce¡ohprodigio!
aunquefuerasueño.
Hallemelalira
quedejaraelgriego.
Cogilaturbado.
Pulsé,yamorluego
queenlacuerdaestaba
respondiomeledo.
Deentoncesmilira
alegreconservo
ysibiennodulce
comoenotrotiempo,
misociosdivierte
sonandoalomenos
amorestansólo,
tansóloLiéo.
ODA
¿Dónde,abejaincansable,
dóndevassusurrando?
¿Dealgunaflorsabrosa
buscaslamielacaso?
Nomás,nomásregistres
eltomillodelprado;
nomáselcálizpuro
vayasdeflorbuscando.
Sinaguardarqueeltiempo
reverdezcalosramos,
lamielmásdulceyrica
tomaaquítodoelaño.
LlegadeLisihermosa,
llegaalossuaveslabios,
yensucalorteguarda
delaireyfríoinsano.
¿Quérosa,quéflorbella
habrásnuncagozado
quedétansuavearoma,
sabortandelicado?
Lamielcogequemiras
continodestilando,
venluegoyenlosmíos
ponladeratoenrato.
Yvuelvenuevamente,
yexprimesusencantos,
ytornaallabiomío,
abejilla,adejarlo.
Ytantasvecesfirme
renuevatutrabajo
comoenmisdíasbesos
tengoenellossellados.
Que,yo,abejapreciosa,
tambiéncuandolibarlos
tiernaLisimedeja,
jamás,jamásmecanso.
Cuidaemperonoherirla,
cuandolaestésbesando,
conelduroacicate
eltersocutisblanco.
Tiemblaenmicrudoejemplo,
queporherirlaufano,
elcorazónenpena
¡aytriste!mehacostado.
Queelqueunavezlahiere
luegopierdeeldescanso,
yabrasadoensufuego
muerealpuntoensusbrazos.
Si,empero,incautoalguno
tepretendieseosado
quitarlavez,escucha,
quelopretendaenvano.
Súbitoenélesconde
eltuaguijónairado
yaprendaensucastigo
cuantofuetemerario.
Yenvezdemielsuave
sepaentuhierroamargo
queaTirsibientangrande
leestásóloguardado.
EPIGRAMA
Aunmalpoematitulado«Lasmiseriasdelhombre»
Lasmiseriasdelhombre
cantaTalidio;
yyoaloírle,todas
yalasolvido.
Porqueesentreellas
elescucharsucanto
mayormiseria.
LETRILLAANACREÓNTICA
Venga,Fili,
bullicioso
elsabroso
deJerez.
Delbuenmosto
delauva
lahondacuba
vaciaré.
Sienlaplácida
hermosura
miventura
todaestá,
yenlacepa
deliciosa,
¿justo,hermosa,
noserá
Queunasvecesenmivaso,
yentuslabiosotrasbeba,
yadelranciodePeralta,
yaladulcemielhiblea?
Sidelvino
todoelaño
nohasengaño
enelbeber;
enlacopa
vacía,chico,
suaveyrico
moscatel.
Sienelpecho
conmovido
latehenchido
corazón,
¿porqué,Fili,
pues,teaíras,
ymemiras
conrigor
Porqueavecesenmivaso,
yentuslabiosotrasbeba,
yadelranciodePeralta,
yaladulcemielhiblea?
Mientrashaya
vinoybellas,
lasquerellas
depondré.
Esmigozo
susonrisa,
midivisa
eselplacer.
Esebrazo
blancoybello
amicuello
lehasdeuncir.
Vayanlejos
lasquimeras
ynoquieras
impedir
Queunasvecesenmivaso
yentuslabiosotrasbeba,
yadelranciodePeralta,
yaladulcemielhiblea.
Esetrozo
decervato
queyaharato
rojoestá,
saca,Fili,
deentreelhumo,
conelzumo
vengaacá.
Echaentanto
quealgoquepa,
delacepa
elbuenlicor.
Yesta,Fili,
entreplaceres,
es,siquieres,
ocasión
Dequeavecesenmivaso
yentuslabiosotrasbeba,
yadelranciodePeralta,
yaladulcemielhiblea.
Mientraspasa
elcrudofrío,
quevacío
nuncaesté.
Lejosvayan
detupecho
eldespecho
yeldesdén,
MientrasFabio
elbosqueumbroso
vacuidoso
aregistrar,
yogozando
conmillazos
tusabrazos,
bienserá
Queunasvecesenmivaso
yentuslabiosotrasbeba,
yadelranciodePeralta,
yaladulcemielhiblea.
Mientrashuye
delmontero
elartero
jabalí;
ylajauría
queacaudilla
lacorcilla
vemorir;
Enlosrestos
deunaencina
lacecina
sehadeahumar,
yempinando
elValdepeñas,
puesmeenseñas,
bienquerrás
Queunasvecesenmivaso
yentuslabiosotrasbeba,
yadelranciodePeralta,
yaladulcemielhiblea.
Yelcabrito
venga,queasas
enlasbrasas
yelpernil,
ydemieles
ricatorta
prestocorta
ydameamí.
Conelbrazo,
másdesnudo,
hazmeunnudo
alrededor,
ylacopa
tanvaciada,
llena,amada,
queesrazón
Queunasvecesenmivaso
yentuslabiosotrasbeba,
yadelranciodePeralta,
yaladulcemielhiblea.
Gira,suerte,
aquesarueda,
simequeda
queempinar:
quelaspenas
decontino
enelvino
sehandeahogar.
Yasedobla,
Filihermosa,
temblorosa
aquellaluz.
Mosto,Fili,
vacíaelresto,
tomapresto
ybebetú,
Yaqueavecesenmivaso
yentuslabiosotrasbeba,
yadelranciodePeralta,
yaladulcemielhiblea.
¿Quieres,necia,
lostraguillos
repetillos
comoyo?
Deja,Fili,
ellocointento
queaunmesiento
convigor,
Yotrofuerte
desafío
demásbrío
hasdeacabar.
Cadabrindis
quealceelbrazo
unabrazo
túmeda;
Mientrastantoqueenmivaso
oentuslabios,Fili,beba,
yadelranciodePeralta,
yaladulcemielhiblea.
Siquisieron
losamores
tuscolores
encender;
sifuelauva
desgajada,
yapreñada
delplacer;
Comoelpece
elaguahendiendo,
quebebiendo
hademorir;
yabeodo
túmedeja
cuallaabeja
eneljazmín,
Queunasvecesenmivaso
yentuslabiosotrasbeba,
yadelranciodePeralta,
yaladulcemielhiblea.
Sialtocarte
brotasluego
vivofuego
enelmirar;
cuallachispa
algolpefiero
delacero
elpedernal:
Sicontino
tuscaricias
mildelicias
viertenya
¿Porqué,Fili,
amisplaceres
nolesquieres
agregar
Queunasvecesenmivaso
yentuslabiosotrasbeba,
yadelranciodePeralta,
yaladulcemielhiblea?
Porqueapenas
enelaño
elrebaño
guardoyo,
yvaciando
aquíalalumbre
unaazumbre
delChinchón;
Delasnieves
alallama,
oenlacama
cuidohuir;
meaborrecen
dañadores
lospastores
delredil,
Ynoquierenqueenmivaso,
oentuslabios,Fili,beba
yadelranciodePeralta,
yaladulcemielhiblea.
Nimepueden
lashermosas
envidiosas
yasufrir,
porquenunca
tantravieso
yolasbeso
comoati.
Mas¿quéimporta
sireímos
yvivimos
bienlosdos?
Mientrastú
besartedejas,
guardeovejas
elpastor.
Yentretantoqueenmivaso
oentuslabiosdulcebeba,
yadelranciodePeralta,
yasabrosamielhiblea.
Sidisfruto
demilmodos,
digantodos
maldemí;
queyovengo
misagravios
entuslabios
decarmín.
Vayaentonces
porcadauno
queimportuno
mehagamal,
otrobeso,
ydelabota
deldeRota
untragomás,
Yhazquesiempreyaenmivaso,
yaentuslabios,Fili,beba
yadelranciodePeralta,
yaladulcemielhiblea.
Ylacama
hasdemullirme
quedormirme
sientoya;
yyamiro
tubelleza
ylapieza
vueltasdar.
Cuandountiempo
yaenlabota
nohayagota,
delChinchón,
trataremos,
Filihermosa,
siesqueescosa
justaono
Queunasvecesenmivaso
yentuslabiosotrasbeba,
yadelranciodePeralta,
yaladulcemielhiblea.
Yechapresto
bienmullido
delejido
esevellón;
quemisvenas
vainflamando
fuegoblando
delamor.
Cuandopasen
treintaabriles
juveniles
portutez,
pensaremos
yasinsusto
siesqueesjusto
onoloes
Queunasvecesenmivaso
yentuslabiosotrasbeba,
yadelranciodePeralta,
yaladulcemielhiblea.
LETRILLA
Arroyitolimpio
ruinymalpensado
queentreguijasduras
pasasmurmurando;
yesostuscristales
corresamezclarlos
conlasarenillas
doradasdelTajo;
sillegasaFili
cuandoestéenmisbrazos
cesatumurmurio
maldicienteybajo,
quelaniñaFili
siaciertaaescucharlo,
cuandosintestigo
losdosnosbesamos,
presto,medrosilla,
temerásiacaso
vasdesusternezas
habladormofando,
yelpudorentonces
amitiernohalago
conrepulsafiera
dejaráburlado.
Yvosotras,ninfas
delosverdesprados,
quesabéissinduda
loquecorrehablando;
yvosotras,flores
decoloresgayos,
queensumargenpura
refrescáisellabio;
porlaninfaFili
decidlealgoalpaso
yenelblandoseno
floridoacalladlo.
Yasí,miarroyuelo,
sientrelospeñascos
dehoymás,comedido,
tedeslizasmanso,
nuncaelnotofiero
tealterebramando,
niábregoenestío
teenjugueelregazo.
MasdulceFavonio
yelcéfiroblando
quericentusalas
consoploanhelado.
Yasízagalejas
labiospurpurados
acerquenansiosas
atudorsoclaro;
yatusondasfíen
tesoroguardado,
ylaenvidiaseas
demozosgallardos.
ODA
¿Quéimporta,lindaFili,
quéimportaquetedigan
simicariñopagas
maliciosasamigas?
¿Quévaleporqueelciclo
lesnieguetantadicha
quedemiamoryeltuyo
yamurmuren,yarían?
¿Novesquesonenellas
esasneciashablillas
tristesrecursos,Fili,
deestérilesenvidias?
Sielfuegoquemeabrasa
leencendistetúmisma,
apágaloentusbrazos
ylodemásdescuida.
Quenocuandoteviera
cautivoelprimerdía,
paraencendermeelalma
consejoslespedías.
Siparahacermeeldaño
nocurastedeamigas,
¿porquéparaenmendarle
detodoelmundocuidas?
Tornahaciamípiadosa
esasbrillantesniñas,
ydejaquemipremio
lebusquentusmejillas.
Dejaqueenellascoja
dulcísimaambrosía
quesólomeentretiene
paratuamorlavida.
Yentusojuelosdeja
bañadosensonrisa
queebriodeamorygozo
todoelplacerexprima.
Yardienteyjuguetona
respondeamiscaricias,
ydeja,hermosaFili,
atodosyaquedigan.
¿Novesenlosverjeles
lasavesparlerillas?
¿novesqueensusamores
deotrasjamássecuidan?
Nuncaarrulladaytierna
lablancapalomita
tristeserecatara
delaajenamalicia.
Cuandoelosadoamante
susbesossolicita,
lasencrespadasalas
ellatambiénlepica.
Ycuandoalfinardiente
dichososepublica,
talvez,Fili,essugloria
mirarseyavencida.
Yentonceensusojuelos
amormásdulcebrilla
cuandoelorgulloañade
lostriunfosalasdichas.
Tútambién,amormío,
sensiblelasimita,
sitantomeidolatras
agloriatensermía;
ymientrasqueenmifuego
tusgloriasserepitan,
goza,dichosaFili,
yalmundotodoolvida.
ODA
Delateridoinvierno
seacercanyalosfríos,
losárbolescoposos
desnudosyalosmiro.
Yenlaagrupadanieve
blanqueanrevestidos
decoposdesatados
dondeelverdorhasido.
Enellontanooscuro
brillanlosaltospicos
delrecioGuadarrama
todosencanecidos.
Naturalezatriste
lloraeltiempoperdido,
yenlluviassedeshace
yesperaalblandoestío.
Mas¿amíqué?sielorbe
seanega,misamigos,
ylostorrentesbajan
delmontedesprendidos.
Sienmicerradachoza
Filiseestáconmigo,
yaunmásqueFiliaveces
cienodresdebuenvino.
Yentantoquesusgalas
yelverdeprimitivo
recobraelcampoalegre,
hoymustioyaterido;
Yenlaestacióndeamores
diviertoyoeloído
encancionesligeras
desueltospajarillos;
Ygozoenlafloresta
olorosotomillo,
yblancasazucenas
ybalsámicomirto;
Omiroalaszagalas
enjuegosnoaprendidos
cuallevesmariposas
girarentornomío;
Yenlafestivatarde
bailarconsusqueridos,
susmiembrosagitando
alsondelcaramillo;
Oenlariberagrata
delondulosorío
lasaguassucederse
sobresucauceantiguo;
Olanacientehierba,
apenasyanacido,
segar,juntoalaoveja,
elsaltóncabritillo,
Losecosfatigando
pordesigualesriscos,
sencillos,discordantes,
sustrémulosbalidos;
Yellanudocarnero
yeltoroembravecido
asuparejaardiente
buscardeamorardidos.
Entantoqueestogozo,
yeltiempoenraudogiro
tornaalatierrajoven
dePrimaveraelbrillo;
Parapasarlasnoches
delhivernosofrío,
lashíadaspluviosas
paraescuchartranquilo,
Niamoresdeunabella
mefaltan,niunamigo,
niunaenranciadabota,
nimenosfaltaunlibro.
Envanoproceloso
cruzandoenelejido
losvientossecombaten
sonandoagudossilbos.
Alfuegoconversamos,
juntosallíreímos
delqueignorantebusca
losplaceresmentidos.
Queparaaquelseguarda
ladicha,que,entendido,
eltiempocomoviene
recibeasítranquilo.
Deratoenratounvaso
enquerebosaunvino
másdulcequeaquelnéctar
delcelebradoOlimpo,
Vaciadoalaredonda
enturnosrepetidos
milvecessevelleno
yotrastantasvacío.
Eltechoesunreparo
alainclemenciaybrío
delaquilónfurioso
quebramadecontino.
Enladudosallama
tenemosluzyabrigo,
yaunqueenrústicachoza
nodelpalacioenvidio.
Delbosqueseparado
almásgigantepino
pareceyadeshecho
quejarseenmilchasquidos.
Noaquídelavariento
eloroenmohecido
penetraponzoñoso
amifelizretiro.
Quedelamordeseosos
tansóloyelbuenvino,
sitodossonfelices
sonigualmentericos.
Yaquelquealegredanza,
yduermebienbebido,
yesricoaqueltansólo
quequiereyesquerido.
Nimenosdelacorte
elmacilentovicio
alasbellezastrujo
susjuegosmáslascivos.
Yandaraquíbienpuede
desnudoelciegoniño
sienlaciudadviciada
vaderuborvestido.
Nosabeaquílahermosa
comoalfielpastorcillo
sepuede,infielamante,
dartratofementido.
Queaamorleguardasólo
lazagalasuslirios,
ynuncalosprofana
sinoelqueesdeellosdigno.
Nifuejamásbesada
sinoesdesuquerido
lasimplezagaleja
queunavezbienlequiso.
Yaquíenlachozaalegre
placeressonsencillos
losquealtrabajosiguen
deldíafenecido.
YavecessiCorilda
sevieneconMirtilo
deesbeltasaldeanas
ypastoresseguidos;
Endarlesdeaquelnéctar
grandeplacersentimos,
yenquelacopaapuren
deljugodelracimo;
Yenverquealborozados
riñenenardecidos
elpremiodelasdanzas
quereparteCupido.
Llueva,pues,ygranice
ytiembleestremecido
elantesfirmesuelo
quesincuidadospiso;
Delcieloeltruenoairado,
delairelosbramidos,
alteranesospechos
queabriganeldelito.
Quenodeldañoajeno
mereconvieneelmío,
yenruinascaigaelorbe,
siquiere,desunido;
Queentantodelasbellas,
delsaludablevino
felicedisfrutando
yalladodeunamigo;
Metengopordichoso
cuandoelvellónmullido
recibeensublandura
mismiembrosadormidos;
Ycuandoyaalaaurora
deltrabajoelaviso
mevuelveadardelgallo
elcantomatutino.
LAFLORDECINTIA
No,Cintia,desaAnardo
lalindaflorecilla
quetienesentuseno,
miamor,tanescondida.
Noselades;advierte
queaAnardosilafías
alpuntoentresusmanos
verástuflorperdida.
Queatodasigualmente
lapide,sisonlindas,
yluegoladeshoja
unatrasotrahojita.
Dámelaamí,queelpecho
anadamásaspira
sinoalibarsuaroma,
dejándolaenterita.
Yluegoqueamislabios
latoque,bellaCintia,
veráscomolavuelvo
intactaflorecita.
ALTERREMOTODE1829
¿Dónde,Geniodelmal,yaceescondido
tuasoladorpoderquealorbeaterra?
¿Dóndeprocazdemortandadhenchido
susfuerzastornaadevastarlatierra?
GenioquehastalaalzadaCinosura
latucrinadacrenchadeserpientes
alzasufano,yenelmarprofundo
elcaucehuellasconlaplantaimpura;
que,comoarista,elmundo
delunoalotropolosacudiendo
levasdelutoycongojadolloro
ydepavorcubriendo,
¿dóndelaosadamano,
¡oh!Gigantedelmal!dinos,endónde
contraeldébilhumano
consuinflujofatídicoseesconde?
¿Quiénaldestrozouniversalteincita?
¿Quiénarmóconelrayofulminante
esadiestrafatal?¿Serállegado
dederruirseelorbeyaelinstante?
Laanchaespaldaseagita
delatierraentreabierta,yunacento
ensusenoretumbadesgarrado,
quesemejantelepropagaelviento
alroncoestruendoquelanzóelnublado.
Elhuracánruidoso
delaabrasadaSirtedesprendido
cuantoraudorecorrevatalando,
delasardientesalas
miedoyhorrorvertiendoproceloso
yenderredorlamuertepropagando.
Lahorallegófatal.Delhondoseno
delatierraindignada
protervoelGenioenfuneralgemido
«muerte»gritó,yelejeconmovido,
demortandadpreñada
seabriólatierra,yalambientepuro
confuerzadestructora
muertelanzó;yenelabismooscuro
laardientelavahiervebullidora;
conaltoestruendohorrísonoestallando
estremecidoelsuelo,
hechosardientescascos
contraelserenocielo,
montesrompiendo,despidiópeñascos.
Chócaseelmonteconelmontealzado
yambosapardeshechos
consusaltivascimas
depinoscoronadasydehelechos
delagitadosuelodesparecen,
yalmortal,queelfragortímidoescucha,
inmensollanoensulugarleofrecen,
humilderestodelaardientelucha.
Aquídondelafuente
daralcansadoviajadorsolía
hospitalariasucristalluciente,
mortalinfestaaparecidaría
deabrasadoraslavasponzoñosas
lasvegas,otrotiempodeliciosas,
queyatrocadasenerialdesierto
deestérilesarenassehancubierto.
Losprofundosveneros
dondeeldiamantenaceesplendoroso,
yeloropuroylalucienteplata,
hechosinmensahoguera
dejanardidossumansiónprimera,
conlapreciadapiedrarefulgente,
queenlíquidosarroyossedesata,
yalasombradodía
rompiendoelvalladarquelostenía
sederramanenférvidotorrente.
Yatiemblanconmovidaslasciudades,
elhuracánensurecintozumba,
yalsuelohundidalafalaztechumbre
sobreeltímidohumanosederrumba.
Elaltatorredeapiñadapiedra
quehastalaalzadanube,
dehierroarmada,adesafiarlasube,
enelcimientohondísimodudosa
alacabañaiguálasehumildosa.
Yelanchomarentonces,
ensusinmensostérminosestrecho,
alhorrorosoimpulso
líquidosmontesdeencrespadasondas
sacadelhondolecho
delaagitadaTétis,yenlaorilla
lasdejayvuelveyconrabiosaespuma
ardiendoenirasuma
lasprovinciasamaga,
ydelaendebleresistenciaairado
hombresybrutosyciudadestraga.
Asíuntiempotambiénfirmeexistía
laAtlántidafamosa,
ylaLibiaensusyermosarenales
alafecundaAméricaseunía;
mientrastumoleinmensayespumosa
nodijoconpalabraseternales,
«sepárenselosjuntoshemisferios,
yseayadehoymásalunoignoto
elotroopuestomundo.»
Yelcontinenteanchísimoyremoto
sumiste,marvoraz,enelprofundo.
NuevaCartagoIbera,
teatroantiguodesangrientasluchas,
queentusvencidosmuros
deScipióntremolastelospendones,
yaelsueloamagatucercanaruina.
¿Cuáltegritan,noescuchas
enderredorcienpueblosderribados?
«Nadaenescombros,dicen,separados
teservirántusfuertestorreones.»
Asombradoelguerrero
desdelainermelosa,
dondehasiglosreposa,
hoymalsegura,entreeldesorden,fiero
deindignaciónalzandosusemblante,
miraeldestrozoyensuasientoantiguo
aMurciasacudidavacilante.
YtúdelasHespéridesantiguas
verjelsiempreflorido,
coronadodeeternaprimavera,
felizrecuerdodelEdénperdido;
túqueenlaricafalda
depreciadaesmeralda
ostentasenlasramasorgullosas
lasbellaspomasdeorodeliciosas
¿serátambiénqueenelvolcánhundida
asídenuestrosuelodesparezcas
comoalnacerdelmundo,yaperdida
delosprimerospadreslainocencia
sehundióasusojoslamansiónquerida,
cuandoelTigrisyEufrates
ensusenosusondasrevolcaban
yelFisónyelGehón,yaluengosclimas
porlargotiempoenlacorrienteundosa
desuvastariquezaengalanaban?
Gimeelancianosobreelyertoanciano,
lloraelamigoelinsepultoamigo,
yelhijopequeñuelo,
tendiendoalpasajerodébilmano,
pídeleamparoypaternalconsuelo,
yelregazomaterno,queenemigo
elvolcánlerobó;lacastaesposa
deladoradodueñodespartida,
eneldolorsumida
lentafallececualcortadarosa.
Comoidumeapalmaquelacresta
haciaelOlimpoconorgulloenhiesta,
sielhuracánfurioso
correimplacableyhiere
elsenofresco,hermoso
alatruncadacompañera,alpunto
vaseelverdorlozanomarchitando
ymustiamuerelacervizdoblando.
Elgallardomanceboqueanhelante
allechointactodeescondidasflores
supudorosaamante
virgenconduceenplácidosamores,
dondeapuraresperalosplaceres
elabrasadopecho,encuentrasolo
tumbafatalcondespiadadodolo.
Noyaorladoderosas,
queensulugarleciñen
lúgubresramosdeciprésfunesto
lassienesamorosas
ylaestanciaanhelada
trocóensepulcroconsuamoryamada.
Congojosaenlasruinastiernamadre
elfrutodesuamorentresusbrazos
oprimeconexánimesabrazos,
yelhijueloalimenta
delrestoinfirmedesuescasavida,
ydelasedfallece,yyanoalienta,
ygrita,yporelámbitosonante
retumbaelecodesuvoznooída.
Muereyeltiernoinfante
enlágrimasinútilesdeshecho
sobreelcadávergime,
ydelexhaustopecho
lamuertesóloponzoñosaexprime.
Tímidavirgentemblorosaypura,
aquídudandoentreelferozamago
alpadreancianoquemiedososigue
lejosconducedelfatalestrago
porinciertocamino
alamercedvagandodeldestino.
Antígonapiadosaelmuroalzado
dealtaTebashuyendo,
asítambiénundía
alpadremutilado
lahorrorizadapatriadiscurriendo
delasangrientamanoconducía.
AsítambiénEneas,delasllamas
alafuturaRomalibertando,
enlafrigiaribera,
elpadreencanecido
espaldudoalasnavescondujera.
Tierra,tierrafatalatuhabitante,
queentuhondísimoseno
almaloinjustaigualasconelbueno,
¿porquécuandotirano
elfierodomadordelanchomundo
adominartustérminostrajera
sushuestesvencedoras,ydoloso
deafrentosaopresiónyservidumbre
elgritohorriblediera,
porquéentoncesterribledetusmontes,
ohtierra,nomoviste
lapeñascosacumbre,
yalagresorhundiste
bajosuderrocadapesadumbre?
YcuandoelGuadalete,
testigoatantomal,entresusolas
conasombradosojos
viochocarseconárabesdespojos
lanzas,cotas,adargasespañolas,
parasalvarlapatriadeloprobio
¿porquétuardientesaña
alvencedornohundía,
yalmuellegodoqueenlatristeEspaña
elpatriohogaralárabecedía?
Mas¿cuálamisoídosllegaentanto
dulcísonounacento?
Enjugueeltristelabradorsullanto,
queenlatormentafiera
dealmabeneficenciaelecosuave
seesparcióporelviento,
yalnobleesfuerzodevirtudsublime
alzarsevesuhabitaciónprimera.
Cese,humanos,unpunto
eltristesollozardeaquelquegime.
DeelTuriacaudaloso
alanevadacumbredelPirene,
yalcontrapuestoastursonólafama
elecodellamentocongojoso.
Ennoblecompasiónhiervenlospechos
yacorrenconardorvuestroshermanos
alevantarvuestroscaídostechos.
Dame,Anfriso,tuliraentretejida
derosasmil,queencélicasguirnaldas
graciasyamoresplácidasorlaron,
cuandoatuvozdelBetisaplaudida,
virtudsuscuerdasdeororesonaron,
almabeneficenciarepitiendo,
cuandoelsaberbebiendo
enlafloridamargendelUliso
cantaraApoloyescribieraAnfriso.
Tublandavozentornoresonaba:
«hombres,hermanossois;vividhermanos»
ynoyadedoloramargolloro
eloprimidohumanoderramaba:
lágrimasdulcesenfervientecoro
deamorycompasiónsólovertía
yatussonoroscantosaplaudía.
«Ysoyfelice,clamaenternecido,
siyaenjugarelllanto
meesdadodemihermanoenelquebranto
yensoledadamargadescaído.»
Latímidahermosuragenerosa
sinoinmensariqueza,
alentusiasmodevirtudgloriosa
elfrutodadefraternalterneza,
ysucantoleofrece,
ycuantomáspiadosa
muymásbellaaparece,
ylablandaarmonía
alinfelizaduermequegemía.
Elhombrealclaroejemplo
susvirtudesimita
ydelaalzadagloriaalaltotemplo
yatrasportadogrita,
«mientraselhombrealiente
nosumíserohermanoselamente.»
¿Dóndeelquedijoimpío
«nohayyavirtud»seesconde?
LosojostiendaalainmortalEspaña,
rujaelmonstruoimplacable,
y«aunhayvirtud»asupesargritando,
alavozdelEterno
consufunestobando
tórneseahundirenelprofundoAverno.
Mas¿qué?¿denuevoeldestructorincendio
tornaaprenderse?Enbaldehumildelloro,
ysúplicasyruegosylamentos
exhalaensustristísimosacentos
elhumanoinfeliz;desapiadado
tornaamoverelGenio
elmuroquebrantado
ytornaaderribar,yfuegoymuerte
delasentrañasdelvolcánlanzando,
¡piedad!enbalderesonaraentorno,
quesupoderinfando
pueblosenterosenlatierraesconde;
¡piedad!escucha,ysangre,
yhorror,ymuerteydestrucciónresponde.
Laconfusiónseaumentayelruido;
abrasadoresrayos
entreelfragordehorrísonoestallido,
yencendidashogueras
elmontelanza,ytruena,ynuncaacaba
dedaralvientolaencendidalava;
vansedelanchocráterderramando
largosarroyosdelhirvientefuego,
eternadestruccióninfandaluego
ensucalormortíferollevando.
Noyatusantofuego,sacramusa,
inspiradodemando.
GenioinmortaldePliniomalogrado,
túquearasgarelvelomisterioso
delanaturalezafuisteosado,
ven,yelmodorevelaportentoso
cómoelorbemovidohastaelcimiento
vacilaensududosofundamento.
Ven,mártirdelagloria,
ytuarrojopublicadenodado,
ytuclarorenombre
eternalenlosfastosdelaHistoria
alaposteridadlaureadoasombre.
¿Porquébramanlosvientosencerrados?
¿Elfondosehalladelabismoinmenso?
¿Quéencendidamateriareproduce
elhumoopacoydenso?
¿Quiénlamechaconduce
yalossenoslaacercaresguardados?
¿Cuálfuelamanoquemovióprimera
laingentemasa,ysanguinariayfiera
elcráterentreabrió,quealgolpeinsano
lamuertevomitó?¿Porquéseextiende
delocasoalaaurora
lamanoasoladora?
¿Yquiénelgeniohasido
queelorbedesquiciando
enelmalcomplacido
lefuedelloroydeterrorllenando?
¿Quévozemperodelpreñadovientre
delvolcánabrasado
raudaseesparceporelanchoviento,
ycualtruenosonante
quelejosseoyeenlaregióndistante
subeaherirelalzadofirmamento?
Y«ciegos,grita,conocedmortales
»lamanodelSeñorqueenlasalturas
»delempinadomonte
»hoysutronoasentó;deglorialleno
»desnivelóensusañaelhorizonte.
»Esoshorrendosmales,
»avuestradébilcomprensiónarcanos
»malesnosonhumanos.
»Elqueimpulsalosorbesrefulgentes
»encursoigualporelespacioinmenso,
»yenéllosequilibra,losardientes
»volcanesencendiera
»yatrechosenelorbelospusiera.»
Sí,inmensoDios;tubrazopoderoso
eneltrastornouniversalseostenta.
Desantoamortuinmensopoderío
ydetemorsagradotualtaira
llenanelpechomío,
yelignoradocantorespetoso
suenaentuhonorladesusadalira.
Lamentesublimada
alospasadossiglossetraslada,
ytupoderconoceprodigioso.
Túquealteraselmundo,
elmismo,Señor,fuiste
queenelGólgotaalzado,
paraborraralhombresupecado
enrudoleñoredentormoriste.
Ylatierratembló,yelclarocielo
deoscuridadcubriósuslucesbellas;
rasgóeltemplosuvelo;
losmuertossussepulcrosagitaron,
ydelasyertaslosasquebrantadas
pálidafrentepavoridaalzaron;
yretemblóelabismo.
Túfuisteentonceelmismo,
cuandoalafazdelsueloylasestrellas,
hombre,débilmorías,
yDios,eluniversoestremecías.
TúqueenSinádemajestadvelado
alhombrehablasteenlaencendidazarza.
¿Quiénamicantodiera
queatusublimealtezaremontado
elolvidovenciera?
Comoatrevidagarza
queufanahendiendolaencumbradanube
acontemplarelsolardienteyvivo,
enraudovueloporelétersube;
tugrandezacantarayaltonombre,
yelbrazopoderoso,
cuandoelcrimentriunfando
tusirasprovocabacontraelhombre,
ymaldicióneternapronunciando,
detuobraprimerapesaroso,
mares,Señor,lloviste,
yalmundoenellosvengadorsumiste.
Alescogidopuebloenservidumbre
atuclemenciaplugo
romperairadoelominosoyugo
yaIsraellibertar;delaaltacumbre
delafatalpirámideensalzada,
nunciodellantoymortandadmaligna
sobreelNiloextendiósumanoarmada
elángeldetuGloria,
yaldébilconcedistelavictoria.
Losfuertessucumbieron,
ydelfértilEgipto
loshijosprimogénitoscayeron.
Ytulasaguasconrobustamano
enapartadosmontessostuviste
eIsraellascruzó;yentonceufano
tambiénquisoapieenjuto
cruzarlaselimpío.
Tumanosustrajiste,
ylasaguassobreélsedesplomaron,
yconsuenormepesoloabrumaron.
Túpazalenemigoleenviaste
ydespreciolaciegoymaldecido,
yalroncosondelcántarorompido,
alatierraentuira
deJericólosmurosigualaste.
Alzólafrenteimpura
denuevoelcrimenyelpuñalsangriento
poniéndoleenlamano
«hiere,alhombregritó,hiereatuhermano.»
YaltorpeSodomitalicencioso
lanzastefuegoardiente,
yconlainfielGomorraeternamente
allamasaSodomaredujiste
yenpavesasalairelaesparciste.
Piedad,Señor,piedad.¿Seráqueacaso
losorbesfabricaras,
yenelespacioinmensolosvolcaras
paradestruirlosluego?Hastaelocaso
desdeelremotooriente
tuinfinitopoderelhombresiente.
Yvolveralanada
puedes,Señor,eluniversoentero
consóloimaginarlositeagrada.
TúcuandotronadorelMongibelo
hastaelalzadocielo
escupedeSicilialospeñascos,
yelhervidorVesubioarrojaentorno
delencendidohorno
masasinformesenardidoscascos,
yTrinacriayParténopemovidas,
entreespesacenizaoscurecidas,
venabiertoelabismo,
contudedotúmismo
aldestructorvolcánelfuegoprendes
ysusfraguashondísonasenciendes.
Yentoncestupoderlaingentemasa
delatierraabarcando,
oigocrujirelejerechinando.
Laaltatorresacudeylacimbrea
tudiestraomnipotente,
ylaciudadantiguatitubea.
Asíuntiempoostentaronsubelleza
delospueblosvivientesyaborrados
HerculanoyPompeya,ysufirmeza
cediendoalosfurores
delinquietovolcán,susmoradores
tristesfueronconellossepultados.
Asítambiéncayódelfieroluso
emprendedoryactivo
lafamosaciudad,cuyocimiento
elitacensenavegantepuso.
Yasí¡ohdolor!tambiénacasoundía,
ciudadesopulentas
cuyoorgulloalossiglosdesafía;
Cádizqueelpieostentosa
sobrelainquietaespaldazozobrosa
delmarinmensodeolasturbulentas,
comotuantecesora,firmeasientas;
ytú,antiguaGranada,
quesobrefuegomovedorlafrente
levantasalacélicamorada;
túqueenlaAlhambraalarrogantemoro
entrepúrpuraysedayperlasyoro,
visteostentarlapompadelOriente:
tambiéncaeréisacasoalgolpecrudo,
yentoncealpasajero
ensilencioderuinaselocuente
moviendoaderramarcopiosollanto
seréisobjetofuneraldeespanto.
Noemperoeltristepuntofuellegado:
cesa,inquietovolcán,laardienteguerra
quealallorosatierra
nunciofataldellantoydesconsuelo
delsenoardidoentrefragorleenvías,
queaunmásfelicesdías
tornaránaluciralquietosuelo.
¿Oserá,Jehová,queporventura
entufunestasaña
sabiodecretesenlamentepura
borrardelorbelaafligidaEspaña?
Piedad,Señor.¿Acasonobastaron
tantossiglosdepenatodavía
dellantoydestrucciónydetormentas
quelaespeluncaimpía
lanzócontramipatria?¿Noapuraron
losiberoslacopaenvenenada,
quemásborrascaalaborrascaaumentas?
Ensusangrevertida
yensangredesushijosempapada
¿lavarsushondasculpasnopudieron
lasabundosasfuentes
delamargopenarinagotables
quetantossiglosporsumalcorrieron?
Nomástusañaasudolienteruego
sorda,enfragorcontino
broteladestrucción;ensushorrores
quelatierraaquietadaceseluego;
ricoyópimofruto
torneadardesusenofatigado,
yceseelllantoydesparezcaelluto.
Elirisvuelvaarutilargayado
demilcoloresyasubrilloaugusto
cuandoelecodepazalorbesuena
mueraensugermenmismo
elroedorgusanodelapena.
Asulugarbajando
vuelvanlosmaresasucauceaunirse,
yalaabrasadaarena
furiosorebramando
tornefunestoelhuracánahundirse.
Obedientealesfuerzodetubrazo
alllorosomortalnaturaleza
ledasonríaenmaternalregazo;
yloscaudalesríosondulosos
queallejosselanzaron
ylasfértilesvegasinundaron,
mansosconduzcanaremotosmares
suquietaespumaennuestrosquietoslares.
Yentantoqueelhumanohimnosentona
ati,Señor,ytupoderensalza,
yyapasadalafataltormenta
ledosustechosderrüidosalza;
enjugandoalosmíserosellloro,
sobreelyermovolcántusaltoshechos
pasandoenlamemoria,
puedayoenliradeoro
sonartuexcelsagloria,
ydeblandaternura
conentusiasmonobleembebecida
elalmaenlavirtudhermosa,ypura,
deinmensaadmiración,ydesuave
ardientegratitud,endulcecanto
truequefelizelcongojosollanto.
EPIGRAMAS
Llamas,Fabio,atupapel
conpetulanciasagrado,
poresosealbergaenél,
Fabiomío,tantomalo.
Sihasdeponerporjusticia
acuantostellamannecio,
nonospongasunoauno,
pon,Fabio,alpúblicoentero.
SONETO
AlconciertodadoporlasbellasdeMantuaenlaplateríadeMartínezparasocorrodelosdesgraciadosdelterremoto
LlegóensordolamentoalManzanares
Elgritodelospueblosquecayeron,
Ypiadosassusbellasleofrecieron
Elfrutodesuscélicoscantares.
Llevoloelecohastaloshondosmares
Ysullantolostristessuspendieron,
Yasusacentosasombradosvieron
Denuevoalzarsesusantiguoslares.
ComoenGreciadulcísimoysonoro
Hiriendoelaireelpoderosocanto
BlandopulsabaAnfiónlaliradeoro;
Yentechosycolumnasseordenaban
Laspiedras,atraídasdelencanto,
YladiscordeTebaslevantaban.
ANACREÓNTICA
Elbeso
¿Porqué,sitehizobella,
máspuraquelaaurora,
elciegoDiosdeGnido,
másquesumadrehermosa,
Porquédeenojoyrabia
tufrentesecolora
cuandoaldescuidounbeso
milabioaltuyoroba?
Silatehenchidoelpecho
delfuegoqueatesora,
situsbullentespomas
aljuegomeprovocan,
¿Querrásquenuncanecio
latimidezdeponga,
yelcorazónsofoque
lallamaenquerebosa?
Siquieresquerespete
tubocaencantadora,
deja,Célida,luego,
dejadeserhermosa,
¿Novescómoatrevida
lahiedravigorosa
alolmoseentrelaza
conosadíaloca?
Envanodesutriunfo
elnotoladespoja,
envanolarechaza
elábregoquesopla.
¿Novescómoanimada
esfuerzosmilredobla
ysubesinrespetos
hastaabrazarlacopa?
Ellasocaminante
perdidoqueseembosca,
queconlasedardiente
elcrudocanagobia,
Sisienteallícercana
lafuentebullidora,
¿vesalraudalsonante
cualsintemorsearroja?
Pormásquelacorriente
oigamurmuradora,
ellabiosecoaplica
sobrelaspurasondas.
¿Oyaalaabejanunca
cabealaesbeltarosa
desucapulloabierto
vesrespetarlashojas?
Nomásturostroairada
congravedadcompongas,
pormásqueentusmejillas
miardientelabioponga.
Nidejamásseñales,
cruel,miardienteboca,
cuandoatrevidoslabios
atuscarminestocan,
Queporeléterpuro
elavevoladora,
oelplomodespedido
queporsumallecorta,
Quedejaimpresahuella
enlasfugacesolas,
frágilbarquillaosada
queporlosmaresboga,
NiesfácilqueLisardo,
quetuscariciasgoza,
deextrañolabioaleve
lahuellareconozca.
Queelbesofugitivo
enlaocasióndichosa,
tanluegocualseimprime,
tanluegoyaseborra.
Massielrigorinsano
detuvenganzaloca,
niyamisbesosquiere,
nieldártelosperdona,
Devuélveme,Celida,
elquetediyoahora,
yenpazquedemosluego
yatuamistadmetorna.
ROMANCE
AlExcmo.SeñorduquedeFríaspidiéndoleseapadrinodesuboda
Dejalatempladalira
pormásquesusecosdulces
elsagradocoroAonio
concélicoasombroescuche;
TúenquienlaFortunaamiga
conadmiraciónreúne
loslaurelesdeHelicona
delacunaalclarolustre;
Dejaquemitoscamusa
elfúnebrellantoenjugue,
quecabeelperdidoamigo
portusmejillasdiscurre;
Quesiyalayertalosa
sustristesdespojoscubre,
bastaquesobreellostierno
unalágrimatributes.
YalaantorchadeHimeneo
queamoraencenderacude
alblandopechodeSilvia
alegre,amisojosluce.
Yalasrosaspasajeras
deltálamosedescubren,
quelaespinapunzadora
entrelashojasencubren;
Que¡aytriste!elardordelpecho
yelvolcánqueleconsume,
marchitandosufrescura
nilasdejaraqueduren.
Asíamirarelcapullo
rasgaelsollaespesanube,
yhastaelcálizporgozarle
susvivosrayosconduce.
Nivequesumismofuego
prestosubeldaddestruye,
yquedondeelgoceempieza
elplacerallísucumbe.
YamebrindadeHimeneo
sonriendoalegreelnumen
delplacerlaardientecopa
paraqueansiosolaapure.
Yaelamorquehacereterno
juraellazoquenosjunte
lajovenpalmadeSilvia
asutemplorestituye.
Yyasobreelaraantigua
quiereelcieloquenosune,
queamanteyesposoauntiempo
constanciaeternalajure.
Masnolavidamorosa
alcieloenlazadasube
sinquedelolmorobusto
laaltafirmezalaayude.
Nijamáselnidopone
conlacompañeradulce
elamantepajarillo
sinqueanteselbosquecruce.
Ydelapomposaencina
lasombraamigaprocure,
yamparadosecobije
bajolahojosatechumbre.
Noesmuchoqueantesqueelcielo
nuestrosdestinosanude,
porqueamienlacepresidas,
atuamistadmerefugie.
TúmedejacuandoSilvia
ruborosaelsípronuncie
yhagamisdichaseternas
enellazoindisoluble,
Queoigaatusombraseguro
cuantolaFamadivulgue
ydesusruidososecos
contigoalaparmeburle.
¿Quéamísusdébilesvoces,
pormásqueamiorejazumben,
comoatuamparomeacoja
yPadrinotesalude?
Queasídostiernaspalomas
quevenbajardelacumbre
turbasdegárrulasaves
quedevorarlaspresumen;
Siensuspechosinflamada
delamorlaardientelumbre,
sublandoysabrosoyugo
deCipriaalcarrolasunce,
Alhuecotroncoseguras
desusrobadoreshuyen,
elvanorumorescuchan
quenomiedolasinfunde.
Alamargendelarroyo
queentreguijuelasdiscurre
asíelcéfirogozoso
besalasfloresvoluble,
Ycomo,abiertalarosa,
susuavealientodisfrute,
dejaenimpotenteesfuerzo
alarroyoquemurmure.
Cuandoyapróvidoelcielo
nuestrosvotosasegure,
ati,infanzón,sufepura
elgarantizarlecumple.
Yaquel¡ay!queantesliviano
susjuramentosexcuse,
lastormentasdeHimeneo
sobresucabezaanuble.
Asísiyoenlaborrasca
miromatizarlasnubes
unirisentigayado
quelatempestadconjure.
VuelvaaltálamoHimeneo
nobienmisbodasalumbre
lahermosaquedetulado
largadistanciadesune;
Yuninfanzóngeneroso
apardelabellanúbil
concedaatuamorpaterno
queheredetunombreilustre:
Quecuandoalgúnextranjero
alleóndeEspañainsulte,
asíavengarsusbaldones
elinvictoaceroempuñe,
Comoenlapazduradera
cuandolascienciasescude,
desusmayoresostente
fiellasínclitasvirtudes.
NiparatilaFortuna
sucursoprósperomude,
nijamáselinfortunio
consuscadenasteabrume;
Ynielartesóndorado
elsacrocororehúse
cuandocondivinossones
lalirainspiradapulses;
Sienladeseadaaurora
contiernoafán,nobleDuque,
alplacerdeseresposos
eldesertushijosunes.
ALEXMO.SR.D.MANUELVARELA
1.ºDEENERODE1830
Imploretuardientelumbre
elGenio,Musa,enbuenhora,
quealsondelbroncetronante
alzaelgritodevictoria.
Elqueesacantarosado
entrelosrayosdeArcola,
deAusterlitzentrelostruenos
alvencedordelaEuropa.
Yendulceemociónardiendo
degratitudlaalmaansiosa,
miblandaliraensuaves
acentoselvientorompa.
Sifaltaelestroradiante
quealGeniosublimeendiosa,
paraenardecermipecho
fuegoalavirtudlesobra.
Otú,Varela,queenjugas
deltristelafazllorosa,
túqueelraudalatajaste
alapúblicacongoja,
Aceptaenhumildestonos
midulceofrendaobsequiosa,
quemicorazónsincero
deagradecidoblasona.
Sicantébajotuamparo
laaltaruinaasoladora,
ysobreeltristecolono
latorrequesedesploma:
Sobreelmontónderuinas
paraelbienmáspoderosa
tumanoqueladelgenio
maléficoasoladora,
Delaltotemploqueairado
elroncohuracándestroza
lanzasdenuevoalasnubes
lacúpulaesplendorosa.
Ycuandolaerguidacresta
denuevoenhiestaorgullosa,
tualtonombremurmurando
alOlimposealzaytoca.
BlandasmárgenesdelMiño
quevisteisbrillarlaaurora,
quealasninfasdeHipocrene
serádeeternalmemoria,
Lasqueensucunaceñisteis
lasguirnaldasolorosas
delnuevoblasóndeEspaña
alafrentebrilladora;
Laverdad,lassimplesgracias
devuestrasgayaspastoras,
susdulcísimosacentos
prestadamivozsonora.
Sueleasíbrillarmáspura
enverjelfraganterosa
cuandodeauroraapacible
sussuavesmaticestoma.
Quecuandoelcanardoroso
convivosrayosladora
tambiénconmentidohalago
lamarchitayladeshoja.
Sinti,Varela,lasmusas
delaHesperiacongojosas
vieranhollarlaignorancia
loslaurelesdeRioja,
Yfugitivasdeunsuelo
quelaignoranciabaldona
juguetealrencorcontrario
aungimieransilenciosas.
Mas¿quésirve-elrubioApolo
gritóentonces-querecojan
conosadafrentelauros
tantaslirasespañolas,
Sisucantonoescuchado
enelsilencioseahoga
cualsueledelbronceherido
morirvibraciónsonora?
QuenuncaMarónpudiera
cantarlaempresapiadosa
siparatemplarsulira
noledieraAugustosRoma.
YsinMecenasHoracio
paraelardordelaoda,
¿cómoaPíndarorobara
lainspiracióncreadora?
Quemaldelsolsinlosrayos
enlosdoselesdeFlora
elmatizadocapullo
sabedesplegarsupompa.
OtroMecenasostente
nuevaMantuavencedora,
dignodesusblandoscisnes,
dignodelaantiguaAusonia.
Ylaliraquesublime
hablóenGuzmánvigorosa
connuevasgloriasmayores
lasgloriaspasadasborra.
¿Será,Musas,queenmipecho
vuestroardientefuegocorra
yquealosfuturossiglos
lleguemivozvictoriosa?
Cuandoelamparomedisteis
queguardáisparavosotras,
¿fueparadejaroscura
miliravilmenterota?
No,quesialPreladoilustre
miacentoeleváisahora
quesupoalexcelsotrono
alzarlavozgenerosa
ParaentregaralaFama
enlashojasdelaHistoria
lasambicionadaspalmas
queInarcoenelPindologra,
Yhollandodelfanatismo
lacabezatenebrosa,
conseñalesindelebles
grabarsueternaderrota,
TambiéncuandoardíporSilvia
endulcehogueraamorosa,
uninfanzón,deHimeneo
ardióparamilaantorcha,
QuehijodignodelasMusas
honróladesiertalosa,
orillaalHerault,delpadre
delaalmaliraespañola
YporélrindiólaEspaña
justohomenajeasugloria;
porélasombróalasgentes
quesuscenizasleroban.
Recibid,geniossublimes,
laseternalescoronas,
queavuestrasfrentesdestinan
susagradecidassombras.
Cuandoenlosfuturossiglos
Meléndez,Inarcoseoigan,
conellos,Varela,Frías,
partiréistambiénsusglorias.
Yserá,sabioPrelado,
quesiempreyamivozronca
contristessollozostierna
fatiguelasdurasrocas.
Siatantoshacenfelices
portumanobienhechora
tantossoles,parauntriste
¿nuncaluciráunaaurora?
Sépuertoamigablemío
cuandolamarborrascosa
amagayamibarquilla
débiltragarenlashondas.
Si,alasdulcesresonancias
túdemilirahumildosa
acogidablandadiste
amicombatidaprora;
Comoelfaroluminoso
queenladistanciaremota
astrodevidaaparece
alqueenlastinieblasboga
Nomásconfurorsañudo
cebeladesgracialoca
enmipechopalpitante
sugarradevoradora.
¿Qué?Cuandoamipatriaentera
unastrosuluzhermosa
porsustérminosdistantes
difundeconsoladora;
CuandoalasomarCristina
huyenlasespesassombras
delanoche,yalaEspaña
díasdeventuratornan;
¿Seráqueanegadaenllanto
quelostristesojosbrotan
mialmaenelpúblicogozo
gimatristeygimasola?
No,Varela,quetupecho
elsantofuegoatesora,
parabiendeldesgraciado,
delavirtudbienhechora.
Cuandolafamapropicia
llevedesdeelTajoalVolga,
lasprecesqueportialcielo
envíeelalmagozosa;
Conletrasdevivofuego
enmipecho,atumemoria,
grabarátunombreilustre
lagratitudardorosa.
AUNAHERMOSAQUEDIOENHACERBUENOSVERSOS
¿Notebastanlosrayosdetusojos,
detumejillalapurpúrearosa,
laplantabreve,lacinturaairosa,
nielsuaveencantodetuslabiosrojos?
¿NielsenoqueaCiprinadieraenojos,
niesatuesquivacondicióndeesposa,
quetambiénnuestrasarmas,Nisehermosa,
cogespararendirnuevosdespojos?
¿Acelebrardetantosamadores
ingrataelfin***teprevienes
queamanosmorirándetusrigores?
Yaqueentusredesnuestrasalmastienes,
laliradéjanos,yaquenoamores,
paracantaralmenostusdesdenes.
OCTAVA
ConmotivodehallarseencintanuestramuyamadaReinadoñaMaríaCristinadeBorbón
Bastantetiempo,ohRey,larefulgente
AntorchadeHimeneoardisteenvano,
YunsucesoralTronoinútilmente
EsperódetresReinaselHispano.
Sí:saludaCristinaqueesplendente
Vinoapartirtusoliosoberano;
Queellaes,Fernando,laquealTronoIbero
Dosvecesleaseguraunheredero.
ALDÍA1.ºDEMAYO
¿Tornas,infaustodía,
trayéndoleamimente
fortunasolvidadas
detiemposmásalegres?
¿Acasodeslumbrarme
oratambiénpretendes
conesperanzaslocas
perdidastantasveces?
Hoyfuequedeilusiones
untiempoyojuguete
penséqueyatocaba
milanheladosbienes.
Mastúcorristeluego,
yaquellaingrataaleve,
cruda,entanlargaspenas
trocódichastanbreves.
¿Acasoarecordarme,
risueño,meamaneces,
queenposdenuevasburlas
luegoasusplantasvuele?
Oratalvezbrillando
cualrosaentreclaveles
amiladoradores
lafazgraciosavuelve.
Dilaqueentreesaturba,
quehoyasuspiesadvierte,
quiencomoyolaadore
noesfácilqueloencuentre;
quesiotrosmásladicen
ningunotantosiente
comoéstequecallando
niverlayapretende;
comoelqueportributo,
únicoreverente,
asusdivinasplantas
suslágrimasleofrece.
Nopasessindecirle
estoamibien,nopiense
queelmásrendidoamante
nuncaolvidarlapuede,
pormásqueenhonramía
elcircoaquíresuene.
¿Quéamí,queaplaudantodos
comoellamedesprecie?
¿Quévalenpataunpecho,
queeternoamorsomete,
quévalen,conseguidos,
loslaurosflorecientes?
Alqueleabrasaelfuego
queelciegodiosenciende,
loslaurosenvidiados
songalardónestéril,
sisugentilbelleza
elmíseronotiene
aquienornarconellos
lamajestuosafrente.
Yo,másquenoelruido
depalmasmilbatientes,
preciaraeldesusbesos,
emblemasdeldeleite.
¿Yesamentidagloria,
cuálricodonmeofrece,
siaenardecernobasta
uncorazóndenieve?
Cuandomihumildenumen
honraelestruendoalegre,
yosolodemihermosa,
yollorolosdesdenes.
¡Oh!callenlosaplausos
mientrassuamormeniegue,
queamantedespreciado
deella,nolosmerece.
Dilaqueyaestoslauros
arranquedemissienes;
yotodosselostrueco
porsolounbesoardiente;
quemecoroneundía
deamorydeplaceres;
ycojaquienlosquiera
losfútileslaureles.
FINDELAOBRA
¿Tegustóestelibro?Paramáse-BooksGRATUITOSvisitafreeditorial.com/es
Top Related