Paio, Alvar e a Ponte da Paz
CEIP Bormoio- Agualada
Curso 2012/13
O meu nome é Aldara Durán de Lanzós e podo
dicirvos que descendo da liñaxe de Alonso de Lanzós.
Hoxeendía igual nada significa, pero teño o orgullo de
dicir que corre polas miñas veas sangue dos bravos
homes e mulleres que loitaron na revolta Irmandiña
para defender os intereses do+ seu pobo contra a
opresión señorial dos nobres laicos, donos dos castelos
e fortalezas, así como das terras nas que traballaron os
meus antepasados.
Hoxe vouvos contar a historia que o meu avó me
contaba cando só era unha nena, e que, á súa vez, el
escoitara da súa avoa. Era unha época que me é moi allea
pero que hoxe, aos 11 anos, recoñezo nos libros de historia.
Hai moitos, pero moitos anos; alá polo século XIII- XIV;
a maior parte da poboación era rural e vivía nos campos. Os
campesiños traballaban e vivían nas terras propiedade dos
señores feudais, nobres que na súa maior parte viñan de
Castela e que xestionaban, ao seu antollo. Estas terras,
chamadas feudos, eran outorgadas por un rei a uns nobres a
cambio de fidelidade, ou como recompensa ou pago por
servizos.
A vida dos campesiños estaba chea de penurias, tiñan
a obriga de traballar para os seus señores producindo
alimentos suficientes para as súas familias e cumprir co seu
señor. Con dicirvos que, de acordo as leis medievais, os
campesiños non eran nin donos de sí mesmos!. Todos os
vasalos dependían dun señor a quen estaban vencellados por
un xuramento e a quen debían gardar fidelidade a cambio de
protección e alimento.
Había dous feudos enfrontados polo dominio sobre un único
territorio, aquí, na marxe do mesmo río no que me baño cada
verán cando vou visitar ao meu avó. É un ancho e caudaloso
río; unha zona cunha preciosa paisaxe, con pequenos
outeiros e amplos pastos, rodeados de árbores froiteiras e,
ao fondo, as rochosas montañas onde a branca e fría neve
cubre os cumios no máis cru do inverno.
O rei Alvar
gobernaba con man de ferro
todos os territorios da marxe
esquerda do ancho río; eran
épocas de boas colleitas e
celebracións para os nobres
que dedicaban o seu tempo
ao arte da cetraría. Cada vez
mais avarentos, espremían
aos seus servos ata deixalos
sen forzas e sen alimento,
propiciando así unha revolta
popular que acabou con
moito sangue pero esa,
amiguiños e amiguiñas, xa é
outra historia que, tal vez,
vos conte outro día.
Nas terras do nobre Paio, situadas na marxe dereita do
río, os cultivos eran máis escasos pero había unha grande
cantidade de árbores froiteiros e grandes pastos para o gando
polo que, os nobres que vivían no castelo, sempre tiñan un bo
anaco de carne para encher o bandullo. Tiñan sona as súas
fastosas festas e o ruído dos seus falcóns podía escoitarse
incluso ao outro lado do río.
Estes dous feudos facía moito tempo que non tiñan
contacto e vivían nun continuo enfrontamento, non se coñecían
máis que de outearse dunha marxe do río á outra, pero, á súa
vez, especulaban sobre as actividades dos seus veciños e
veciñas e desconfiaban dos seus actos.
Cando no reinado de Alvar había un mal ano de colleitas
e non se obtiñan os beneficios esperados, á culpa era dalgún
conxuro ou maleficio que os envexosos da outra marxe do río
lles botaban. Se os animais do feudo de Paio enfermaban, era
porque os habitantes da marxe esquerda envelenaban as
augas do río onde abeberaban ao gando. Todo isto, non facía
máis que fornecer un odio e confrontación de dous pobos que
non tiñan máis que un sentimento de desconfianza e receo o
un do outro, falando de esconxuros e escuros segredos que
agochar.
Ninguén sabe moi ben porqué, pero non había valente que
ousara cruzar nunha barca á outra beira do río, xa que non
sabía o que lle podería acontecer!.
Así ían pasando os anos, os campesiños estaban cada
vez máis cansos e non facían máis que desexar e envexar todo
aquilo que vían á outra beira do río.
Un inverno, as inclemencias do tempo castigaron
duramente os campos; as neves chegaron moi tarde e as
xeadas murcharon plantas e árbores. O rei Alvar e os seus
vasalos puxéronse moi contentos ao ver coma, ao raiar o día,
os pasteiros dos veciños aparecían xeados mentres as súas
colleitas estaban a bo recado no celeiro.
Na primavera a climatoloxía non mellorou, non parou de
chover, virou o vento e as colleitas empezaron a verse
prexudicadas. Non obstante, na outra beira do río, a herba
comezou a medrar fortalecida e regresou o gando ás pradarías.
Don Paio e os habitantes do castelo miraban cara á beira do
río, onde non se vía medrar nin o millo, nin outros cereais e
botaban un sorriso observando as súas vacas, cabras e ovellas
ben alimentadas.
Nese momento, o rei Alvar, observando a fame e
penurias que estaba a pasar o seu pobo, tomou a decisión de
enviar un emisario a través do río para coñecer os segredos
do feudo daquel nobre que chegara de Castela e do que
pouco máis sabía. Ía ser un difícil labor e requiriría, pensou,
dos máis bravos cabaleiros do seu reinado.
Á mañá seguinte, partiron nunha barca os fidalgos
Estevo e Martiño de Laza para levar a cabo, no nome do rei
Alvar, unha negociación coa veciñanza. Cando estaban na
metade do camiño, observaron como os campesiños e
gandeiros empezaban a acercarse á beira do río, armados
con paus e varas e, nese mesmo intre, puxeron rumbo á
casa, remando cunha velocidade ata o momento descoñecida
na súa clase social.
A súa falta de valor deu lugar a famosas cantigas de
escarnio por parte dos máis afamados trobadores do lugar,
que divertían ao rei Alvar, á raíña Mencía e aos seus vasalos
en todas as festas da colleita.
O rei Alvar, que non era coñecido precisamente
pola súa sabedoría nin temperanza, pensou que o mellor
sería atacar o pobo e chamou aos cabaleiros mellor
preparados pensando en formar un escuadrón e
declararlle á guerra ao nobre Paio, co fin de conseguir as
súas terras, que, pensou, podería unir a través dunha
ponte. Ese sería o seu legado, e sería recoñecido polo seu
valor na batalla e pola grandeza dos seus dominios.
A raíña Mencía, que estaba a escoitar pacientemente a
conversa, fíxolles notar a crueza e destrución que trae
consigo unha loita desa magnitude, e, ante a dificultade
de establecer un contacto amigable, propuxo utilizar os
falcóns para facerlles chegar unha nota aos seus veciños
e, en lugar de loitar, poder aproveitar o saber dos
habitantes das terras de Don Paio. O rei Alvar riu ante a
proposta da súa muller, pero, pasados uns días de fame e
enfermidade, non considerou tan desatinada a ocorrencia.
Unha mañá os campesiños do feudo de Don Paio non
podían crer o que vían os seus ollos, un falcón cunha
nota enganchada nunha pata, que os miraba cos seus
ollos fríos. Con algo de medo, Branca achegouse e, cun
movemento rápido, arrincou a nota como quen arrinca as
plumas da galiña antes de botala ao lume. Levaron a
nota a Don Paio, xa que ningún deles comprendía as
grafías. Don Paio leu con calma a nota, recordou o cru
inverno que diminuíu a súa poboación e, rapidamente,
tomou unha pluma para dar resposta ao rei Alvar.
Pasados os días, e despois de varios intercambios
de notas, ambas partes decidiron construír unha ponte
para comunicar ambos pobos e poder facer intercambios
de froitas por cereais, de sementes por carne de
cordeiro,... Sería o principio de anos de paz e
prosperidade. Á ponte sumouse a construción dun muíño
de auga e doutros mecanismos que facilitaron a vida dos
habitantes dos dous pobos, que, co paso do tempo e baixo
o reinado de Flaín, pasaron a ser un único reino, máis forte
e poderoso do que Alvar e Paio puideron imaxinar.
Por todo iso, o día 30 de xaneiro celebramos unha
gran feira medieval para conmemorar o día en que o
noso pobo e os seus veciños xuntaron as súa forzas,
converténdose nun único e próspero pobo, coa
construción da Ponte da Paz, símbolo do
entendemento e unión das persoas.
Non hai camiños para a paz,
a paz é o camiño. (Gandhi)
30 de xaneiro de 2013. Día da Paz e da Non Violencia
Top Related