8/3/2019 ORTZADAR 05-11-11_AzkenBidaia
http://slidepdf.com/reader/full/ortzadar-05-11-11azkenbidaia 1/1
LITERATURA · ANTZERKIA· ARTEA· ZINEMA· MUSIKA· DISEINUA· PUBLIZITATEA· ARKITEKTURA · INTERNET· KOMIKIA · BIDAIAK· ZIENTZIA· DANTZA · IRITZIA · KRITIKA · LITERATURA · ANTZERKIA· ARTEA· ZINEMA·
MUSIKA · DISEINUA · PUBLIZITATEA · ARKITEKTURA · INTERNET · KOMIKIA · BIDAIAK · ZIENTZIA · DANTZA · IRITZIA · KRITIKA · LITERATURA · ANTZERKIA · ARTEA · ZINEMA · MUSIKA · DISEINUA · PUBLIZITATEA ·
ARKITEKTURA· INTERNET· KOMIKIA· BIDAIAK· ZIENTZIA· DANTZA · IRITZIA · KRITIKA · LITERATURA · ANTZERKIA· ARTEA· ZINEMA· MUSIKA· DISEINUA· PUBLIZITATEA· ARKITEKTURA· INTERNET· KOMIKIA· BIDAIAK ·
06 // Ortzadar Larunbata, 2011ko azaroaren 5a
zinema
ANEUNDURRAGA
Iurre Telleria eta Enara Goikoetxea hernaniarren ‘Azken bidaia’ dokumentala hilaren 11n estreinatuko da
BBIGARREN Mundu Gudan sortutak o
Reseau Comète ihes-lerroari buruzk o
dokumentala da Iurre Telleria eta Ena-
ra Goik oetxea hernaniarrek zuzendu
duten Az k e n bid a i a dokumentala. Irailean
Donostiak o Zinemaldian pantailaratu ostean,
azaroaren 11n estreinatuk o da Euskal Herrian,
Madrilen eta Bartzelonan.
Naziek ok upaturik o Europatik aliatuei alde egi-
ten laguntzek o, belgikargazte idealistek 1940urte
aldera sortu zuten Comète sarea erak unde f ran-
k o-belgikarra. Oso zabala eta k onplexua izan zen,
3.000 k olaboratzaile inguruk parte hartu zutelak alk ulatzen da, horien artean eusk aldunak zeu-
dela. Belgikan hasi eta Frantzia zeharkatu ostean
azk en pausua Euskal Herrik o muga zeharkatzea
zen, horrela Gibraltarrera iritsi eta Ingalaterra-
rantzak o bidea hartzek o. Euskal muga hori Bida-
soa ibaiaren inguruan zegoen eta mugalariak
“Donibane Garazi eta inguruetan GudaZibiletik
alde e gindak o euskal erref uxiatuak ziren, k on-
trabandora dedikatzen zirenak , Frank oren
aurkariak eta Bidasoatik jendea pasatzen ibili
zirenak ”, Juan Carlos Aberasturi historialariak
eta gaian espezializatuak desk ribatu duenez.
Florentino Goik oetxea mugalari hernaniarraren
historia ezagututa, 2005az geroztik gaian mur-
gildu eta gordeta egon den historiak o atala
berreskuratu nahi izan dute Iurre Telleriak eta
Enara Goik oetxeak . Izan ere, Bigarren Mundu
Gudane
usk aldune
k bete
zute
n paper
ar
i bur
uzezer gutxi jak in izan da. “Une hartak o egoera
politik oa tartek o ez zegoen gaiaz hitz egitek o
auk erarik , azk en batean Franco bera nazien
bidailaguna zen”, dio historialari donostiarrak .
Ik ertzen hasita, k ondairek zenbat zuten erreali-
tatetik eta zein iturri zen f idagarria jak itea k os-
ta egin zaiela a itortu dute zuzendariek . Iturri
amerikarrek , ingelesek eta f rantsesek euren tes-
da bere istorioa. Beste k onnotazio batzuk ditu”.
Dokumentalean hainbat ikuspegi daude eta
narrazioa ez da lineala. Zuzendariek aurreratudutenez, “detentzioa dagoen une esanguratsu
batera bueltatzen da behin eta berriz k ontak izu-
na”. Hala ere, argazk iek eta a nimazioek haria
jarraitzen laguntzen dute eta Joxan Goik oetxeak
ek oiztu duen musikak pertsonaiek k ontatzen
dutena emozionalk i sentitzen.
“Ez naiz inoiz damutuk o egindak oagatik ” diote
sarean k olaboratu zuten ia denek . Biziraun, ihes
egin eta jendea harrapa ez zezaten elkar lagun-
du. Helburu hauek in bat zetorren jendea aurk i-
tu eta talde lanari esk er Hitlerren Alemaniari
eta Francoren Espainiari erresistentzia egitek o
k onpromisoa izan zuten Comèten parte hartu
zutenek . Kuraia handik o jendea izan zen eta bel-
durrik gabe hitz egiten dute dok umentalean.
Izan ere, “Europak o erresistentzia ek intzak ospa-
t
uak et
a gor
aipat
uak izan zire
n, gar
aik o Espai-
nian izan ezik ”, gogorarazten du Aberasturik .
Eusk al Herrian gaia ezk utatuta egotearen ondo-
rioz, sareari buruzk o datu a sk orik ez da egon.
Az k e n Bi d a i a dok umentalak laguntzen du atxi-
lok etak , deportazioak eta f usilamentuak tartek o
jende ask o ebakuatu zuen sarea ulertzen. Euro-
pak o erresistentzia-sare k landestino ezagun eta
eragink orrenetarik oa izan zena.
SENTIMENDUEN
UNIBERTSO MELODIKOA
Joxan Goikoetxea (Hernani, 1967)
musikariak bere ibilbide profesio-
nal anitzean lehenengoz ekoitzi
du luzemetraia bateko musika.
‘Azken Bidaia’ dokumentaleko
doinuak konposatzen zortzi hila-
betez aritu da. Erronka profesio-
nala izateaz gain, gertuko istorio
batean murgiltzeak esanahi
berezia izan du beretzat. Zineak
mugak baditu eta denbora oso
neurtuarekinlan egiten bada, zor-
tea izan duela esan du musika-
riak. Teknikaasko eskatzenduen
lan konstantea izan da. “Senti-
mendu eta sentsazio aldetik his-
toria honetansartzea errazaizan
da, oso barneratua daukadala-
ko”. Norbere munduaz ahaztu
eta istorioaren mende egotean
besteperspektibabat behardeladio.“Gerratikalde egineta pertso-
naia bakoitzaren bihotzean sar-
tzen saiatunaiz, zer arigaren kon-
tatzen ahaztu gabe”. Pertsonaia
bakoitza unibertso bat denez,
“emotibitatearenunibertso melo-
dikoa” da sortu duena.
Ihesbideko azken muga
Lek uk o en t est i ga nt z ek , a r ga z k i ek na hi z musi k a k ho r ni t u d ut e d o k ument a l a .
tuinguruaren arabera inf ormazio desberdina
eskaintzen dute, “baina iturriak f idagarriak dira
eta hori hemen ez da horrela”, azpimarratu dutezuzendariek . Frantzian eta Belgik an, aldiz, sarea-
ri buruzk o datu a sk o dago eta istorioa lehenen-
go pertsonan k onta diezak ezunik bada. Euskal
Herrian ez bezala, harremanak mantendu dituz-
te sarea osatu zutenen artean. “Kontak tua egin
eta urteen poderioz f amiliak oak bezala bihurtu
garenez, aurrez sarrerarik ez genuen inf orma-
zio k onplexuetara heltzek o auk era izan dugu”.
TESTIGANTZEN INDARRA Sarek o eusk al k olabo-
ratzaileen lana garrantzitsua izan zen, euren lana
ezin da ulertu Belgika eta Frantzia testuinguru
bezala hartu gabe. Historia lokalean zentratu
beharrean mundura zabaldutak oa k ontatzen
digu dok umentalak eta Belgik an, Frantzian,
Euskal Herrian eta Erresuma Batuan f ilmatu
dute. Pilotuek eta k olaboratzaile zein erresis-
tentee
k et
ae
ure
n f amiliak idee
k hit
ze
gite
n dute
ia ordu t’erdi irauten duen dokumentalean.
“Pertsonaiek zer bizimodu zeuk aten ulertzen
laguntzen du f ik zioak , baina transmititzen dute-
na da garrantzitsua” dio Iurre Telleriak , lek uk o-
tzek duten garrantzia a zpimarratuz. Testigan-
tza guztiak oso indartsuak dira, adibidez, Stan-
ley Hope abiadorearena. “Ez da sarek oek in erla-
zioan egon. Atxilotua izan zen eta gordeta egon
HERNANI
Top Related