Aadarrik adar
adi-adiahoz ahoaita-amak
aldian-aldianalfer-alferrikamaituz gero
apurka-apurkaargal-argala
auzunez auzune
Bbainaizbaita
baitatozbaitzirenbaikara
bakar-bakarrikbanan-bananbarra-barra
behinik behinbinbili-bonbolo
bizi-bizirikbor-bor
bukatuz gero
Ddinbi-danba
Eeginez geroerrez gero
esan-eginak
Ggalde-erantzunak
gauero-gauerogazte-gazterikgozo-gozoa
Hhandi-handiahartuz gerohasiz gero
hotz-beroakhuts-hutsik
Iiji-aja
ikusiz geroirakurriz geroirtenez geroixil-ixilik
izanez geroizen-deiturak
Jjakinez gerojaun-andreakjoanez gero
Kkalerik kale
kontuz-kontuz
Lletraz letralodi-lodia
Mmendirik mendi
Nneska-mutilak
Oon-gaitzakorduz orduoso-osorik ozta-ozta
Pplisti-plastapoliki-polikipolit-politapoz-pozik
Sseme-alabak
senar-emazteak
Ttarteka-tarteka
tipi-tapatrinkilin-trankalan
txiki-txikiatxor-txor
Zzabal-zabalik
MM aa rr rr aa zz eeddoo ll oo tt uu rr ii kk iiddaazz tteenn dd ii rreenn hh ii tt zzaakk
84
_ _ di _ _ _ _ _ _ _ nd_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ ki _ _ _ _ _ _
_ _ li_ _ _ _ _ _ _ _ _ zo _ _ _ _ _ ar_ _ _ _ _ _ _ _ _
laurogeita lau
• Hurrengo irudietakoak adierazteko erabili adjektiboak errepikaturik eta ida tzimarra bien tartean; adibidez: ahul-ahula.
104
--
105
apurka
ozta
kontuzpoliki
aldian adi
tarteka gauero banan
1. .............................................
2. .............................................
3. .............................................
4. .............................................
5. .............................................
6. .............................................
7. .............................................
8. .............................................
9. .............................................
1 2
4 5
7 8 9
6
3
• Sagar horietako hitzak sarritan errepikatuta erabiltzen ditugu. Idatzi, bada, errepikaturik eta tartean marra.
• Koloretako hitz horiek errepikatzean -(r)ik atzizkia gehitzen diogu bigarren atalari.Idatzi errepikaturik esaldietako hutsuneetan. Ez ahaztu marra.
106
• Irakurri onomatopeia horiek eta adierak. Ongi al daude loturak?107
laurogeita bost 85
Errepikaturik idazten ditugun hitzen tartean marra idatzi behar da.
Onomatopeiakere, errepikape-na direnean,tartean marradutela idaztenditugu.
1. etorri gara honaino.
2. zegoen aingira uretatik atera genuenean.
3. Zelako lagunak! utzi ninduten larrialdi hartan.
4. utzi ditugu leihoak.
5. joan zen atzerrira eta oraindik ez da itzuli.
6. edanarazi zidaten katilukada bete xarabe!
7. geratu da zahatoa zuek edan ondoren.
8. jarri da amona zuen bisitarekin.
9. alde egin zuen, inor ohartu gabe.
Multzoakedo bikoteakidaztean eremarra era-bili behardugu.
86 laurogeita sei
• Hurrengo hitzekin, errepikaturik, esaldietako hutsuneak bete behar dituzu. Lauki gorrixketan idatziko dituzunei erantsi -(r)ik; berdeetakoei -z.
108
• Berridatzi hurrengo bikoteak eta kendu eta marra jarriaz.Adibidez: Aitona eta amona ➝ aitona-amonak.
109
--
1. ibili zen gure fanfarria.
2. Goazen , euskaldun gazteok!
3. Guk, , ez dugu hotzik izan.
4. zabaldu da berria.
5. heldu zaigu herri literatura.
6. ikertu zuten mezua ertzainek.
7. Urtxintxa bat ikusi genuen saltoka.
8. ematen dituzte berriak irratian.
Errepikatzen diren hitzetan atzizkia lehen atalak bakarrik daramanean, etaez bigarrenak, EZ da marra idatzi behar; adibidez: lerroz lerro.
1. Aita eta ama ➯ ............................................
2. Semeak eta alabak ➯ ............................................
3. Jaunok eta andreok ➯ ............................................
4. Esanak eta eginak ➯ ............................................
5. Hotzak eta beroak ➯ ............................................
6. Izena eta deiturak ➯ ............................................
7. Neskak eta mutilak ➯ ............................................
8. Onak eta gaitzak ➯ ............................................
9. Ateak eta leihoak ➯ ............................................
10. Senarra eta emaztea ➯ ............................................
Uhinik uhinOlatuz olatu
...ez nion ezer esan, ezbainintzen konturatu.
...pozik geunden denok,ondo portatu baitziren.
Horrelako egitu-retan, eta adi -tzarekin bateginik doanean,marra jarrikodugu. Adib:
Zer dela-eta?
• Bai(t) partikula aditzari loturik idazten da, baina aldaketa batzuk gerta tzen dira.Irakurri testu puskak eta egin ariketak. Amaitzeko, osatu arauak.
110
• Bait- + naiz
• Bait- + da
• Bait- + gara
• Bait- + ziren
• Bait- + luke
...lasai zegoen, gurekin
baitzegoen......Parisen izanak
baikara...
...ez diote kasurik egiten, ezbaitaki ezer.
...janari guztiak hondatuegingo bailirateke.
...ez bainengoen
oso lasai.
...berak ongi daki-eta. ➯ ...berak ongi baitaki.
1. ...ez zen etorri-eta. ➯ ......................................................
2. Bagoaz, berandu da-eta. ➯ ......................................................
3. ...ez ginen ohartu-eta! ➯ ......................................................
4. ...ezagutzen zaitu-eta! ➯ ......................................................
5. ...denak doaz-eta. ➯ ......................................................
6. ...erantzungo liguke-eta. ➯ ......................................................
7. Iritsi gara-eta... ➯ ......................................................
8. ...ez da egia-eta! ➯ ......................................................
laurogeita zazpi 87
--
88 laurogeita zortzi
• Hurrengo esaldietan urdinez dauden aditzak aldatu egin behar dituzu, -z geroedo -ez gero itsatsiz. Laukietako koloreak gidari dituzu. Amaitzeko, atera araua.
111
Adibidez:
Deitzen banauzu joango naiz zure bila ➝
Asko jaten badut txarto sentitzen naiz ➝
1. Azkar bukatzen baditugu kalera irten gaitezke. ➝
2. Lehenago irteten bazara garaiz iritsiko zara. ➝
3. Gaizki hasten badira amaitu ere gaizki. ➝
4. Ikusten baduzu esaiozu etortzeko. ➝
5. Hori jakinda neuk ere asmatuko nuke. ➝
6. Azala erretzen bazaizu min handia izango duzu. ➝
7. Kolperik hartzen badute laguntza izaten dute. ➝
8. Bakarrik joanda beldur izango zarete. ➝
9. Berriro irakurtzen baduzu baietz ulertu! ➝
10. Gogorik baduzu joango gara hondartzara. ➝
janez gero
deituz gero
“Ezkero” ahoskatzen duguna, aditzari loturik doanean -(e)zgero idatzi behar dugu, e-rekin edo e gabe:
• Aditza bokalez amaitzen denean
• Aditza kontsonantez amaitzen denean ... gero
... gero
✌ Orain, nahi baduzu, 27. ebaluazio ariketa egin dezakezu.