ISPARTA (ŞARKİKARAAĞAÇ) HAVZASINDA KATI ATIK DÜZENLİ DEPOLAMA YER SEÇİMİNE YÖNELİK
JEOLOJİK – JEOTEKNİK İNCELEME
Süveyla KANBUR
Danışman Prof. Dr. Tevfik İsmailov
YÜKSEK LİSANS TEZİ JEOLOJİ MÜHENDİSLİĞİ ANABİLİMDALI
ISPARTA – 2006
Isparta (Şarkikaraağaç) Havzasında Katı Atık Düzenli Depolama
Yer Seçimine Yönelik Jeolojik – Jeoteknik İnceleme
Süveyla KANBUR
Yüksek Lisans Tezi
Jeoloji Mühendisliği Anabilim Dalı
Isparta-2006
T.C.
SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ
FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ
ISPARTA (ŞARKİKARAAĞAÇ) HAVZASINDA
KATI ATIK DÜZENLİ DEPOLAMA
YER SEÇİMİNE YÖNELİK JEOLOJİK - JEOTEKNİK İNCELEME
SÜVEYLA KANBUR
YÜKSEK LİSANS TEZİ
JEOLOJİ MÜHENDİSLİĞİ ANABİLİM DALI
ISPARTA - 2006
i
İÇİNDEKİLER
İçindekiler…………………………………………………………………………….. i
Özet…………………………………………………………………………………… v
Abstract………………………………………………………………………………. vi
Teşekkür………………………………………………………………………………. vii
Şekiller Dizini………………………………………………………………………… ix
Çizelgeler Dizini……………………………………………………………………… x
1. GİRİŞ………………………………………………………………………………. 1
1.1. Çalışmanın Amacı………………………………………………………………... 2
2. KAYNAK ÖZETLERİ…………………………………………………………….. 3
3. MATERYAL VE METOT………………………………………………………… 7
3.1. Materyal………………………………………………………………………….. 7
3.1.1. İnceleme Alanının Coğrafi Konumu…………………………………………… 7
3.1.2. Morfolojik Durum……………………………………………………………... 8
3.1.3. İklim ve Bitki Örtüsü…………………………………………………………... 8
3.1.4. Ekonomik Durum……………………………………………………………… 9
3.2. Metot…………………………………………………………………………….. 9
4. ARAŞTIRMA BULGULARI……………………………………………………… 12
4.1. Jeoloji…………………………………………………………………………….. 12
4.1.1..Otokton Birimler……………………………………………………………….. 12
4.1.1.1..Sultandağ Kesimi…………………………………………………………….. 12
4.1.1.1.1..Çaltepe Formasyonu (εç)………………………………………………….. 12
4.1.1.1.2. Sultandede Formasyonu (εOs)…………………………………………….. 13
4.1.1.1.3.Fele Formasyonu (TRf)…………………………………………………….. 15
4.1.1.1.4. Hacıalabaz Formasyonu (JKTh)…………………………………………… 15
4.1.1.1.5. Gölgeli Formasyonu (Teg)…………………………………………………. 15
4.1.1.1.6. Bağkonak (Argıthan) Formasyonu (Tmb)…………………………………. 16
4.1.1.2. Anamasdağ Kesimi…………………………………………………………... 17
4.1.1.2.1. Anamasdağ Formasyonu (KTa)……………………………………………. 17
4.1.1.2.2. Gölgeli Formasyonu (Teg)…………………………………………………. 18
4.1.1.2.3. Göksöğüt Formasyonu (Tmpg)…………………………………………….. 18
ii
Alüvyon (Qal) ve Yamaç Molozu (Qym)…………………………………………….. 19
4.1.2. Allokton Birimler………………………………………………………………. 19
4.1.2.1. Kızıldağ Ofiyolitleri (Kk)……………………………………………………. 19
4.1.2.2. Eğirler Formasyonu (Ke)…………………………………………………….. 21
4.1.2.3. Deliktaş Formasyonu (TRd)………………………………………………… 21
4.2. Yapısal Jeoloji…………………………………………………………………… 22
4.3. Hidrojeoloji………………………………………………………………………. 23
4.3.1. Su Noktaları……………………………………………………………………. 23
4.3.1.1. Akarsular……………………………………………………………………... 23
4.3.1.2. Kaynaklar…………………………………………………………………….. 24
4.3.1.3. Sığ Su kuyuları………………………………………………………………. 24
4.3.1.4. Sondaj Kuyuları……………………………………………………………… 24
4.3.1.5. Göller ve Bataklıklar…………………………………………………………. 26
Beyşehir Gölü………………………………………………………………………… 26
4.3.2. Litolojik Birimlerin Hidrojeolojik Özellikleri…………………………………. 27
4.3.2.1. Geçirimsiz Gz1 Birimi……………………………………………………….. 27
4.3.2.2. Geçirimsiz Gz2 Birimi……………………………………………………….. 28
4.3.2.3. Geçirimsiz Gz3 Birimi……………………………………………………….. 28
4.3.2.4. Yarı Geçirimli Gy Birimi…………………………………………………….. 29
4.3.2.5. Geçirimli Gç1 Birimi………………………………………………………… 29
4.3.2.6. Geçirimli Gç2 Birimi………………………………………………………… 29
4.3.3. Yeraltısuyu Seviyesi…………………………………………………………… 30
4.4. Hidroloji………………………………………………………………………….. 31
4.4.1. Yağış…………………………………………………………………………… 31
4.4.2. Sıcaklık………………………………………………………………………… 32
4.4.3. Buharlaşma…………………………………………………………………….. 33
4.4.4. Rüzgar………………………………………………………………………….. 36
4.4.5. Bulutluluk……………………………………………………………………… 37
4.4.6. Buhar Basıncı…………………………………………………………………... 37
4.5. Atık Envanteri……………………………………………………………………. 38
4.5.1. Nüfus Projeksiyonu……………………………………………………………. 38
4.5.2. Atık Miktarı……………………………………………………………………. 41
iii
4.5.3. Koruma Alanları……………………………………………………………….. 43
4.5.3.1. Su Kaynakları Koruma Alanları………………………….………………….. 43
4.6. Arazi Kullanım Durumu…………………………………………………………. 44
4.7. Depolama Tesisine Uygun Alanların Belirlenmesi……………………………… 44
4.7.1. Jeolojik uygunluk………………………………………………………………. 44
4.7.2. Hidrojeolojik uygunluk………………………………………………………… 45
4.7.3. Hidrolojik uygunluk……………………………………………………………. 45
4.7.4 Koruma Alanları bakımından uygun olan alanlar………………………………. 46
4.7.5. Arazinin kullanımı bakımından uygun olan alanlar…………………………… 46
4.7.6. Yerleşim Birimleri bakımından uygun olan alanlar…………………………… 53
4.7.7. Bölgenin Depremsellik Durumu……………………………………………….. 53
4.7.8. Hakim rüzgar yönüne göre uygun olan alanlar………………………………… 55
4.7.9. Topografya……………………………………………………………………... 56
4.7.10. Atık Kaynağına Olan Uzaklık……………………………………………….... 57
4.7.11. Ulaşım………………………………………………………………………… 57
4.7.12. Yeterli Arazinin mevcudiyeti…………………………………………………. 57
4.7.13. Altyapı………………………………………………………………………... 57
4.7.14. Estetik………………………………………………………………………… 58
4.7.15. Havalimanı Güvenliği………………………………………………………… 58
4.8. Alternatif Düzenli Depolama Alanları ve Özellikleri……………………………. 58
4.8.1. Alternatif Alan I : Aşılık Mevki……………………………………………….. 58
4.8.1.1. Jeolojik Uygunluk……………………………………………………………. 58
4.8.1.2. Hidrojeolojik Uygunluk……………………………………………………… 59
4.8.1.3. Hidrolojik uygunluk………………………………………………………….. 59
4.8.1.4 Jeoteknik uygunluk…………………………………………………………… 60
4.8.1.5. Ortamsal Koşullar……………………………………………………………. 60
4.8.1.6. Ekonomik Koşullar…………………………………………………………... 62
4.8.2. Alternatif Alan II………………………………………………………………. 62
4.8.2.1. Jeolojik Uygunluk……………………………………………………………. 62
4.8.2.2. Hidrojeolojik uygunluk………………………………………………………. 65
4.8.2.3. Hidrolojik Uygunluk…………………………………………………………. 65
4.8.2.4. Jeoteknik Uygunluk………………………………………………………….. 65
iv
4.8.2.5. Ortamsal Koşullar……………………………………………………………. 65
4.8.2.6. Ekonomik Koşullar…………………………………………………………... 66
4.8.3. Alternatif Alan III…………………………………………………………….... 67
4.8.3.1. Jeolojik Uygunluk……………………………………………………………. 67
4.8.3.2. Hidrojeolojik Uygunluk……………………………………………………… 69
4.8.3.3. Hidrolojik Uygunluk…………………………………………………………. 69
4.8.3.4. Jeoteknik Uygunluk………………………………………………………….. 69
4.8.3.5. Ortamsal Koşullar……………………………………………………………. 70
4.8.3.6. Ekonomik Koşullar…………………………………………………………... 71
4.9. Seçilen Alanın Ön Mühendislik Jeolojisi………………………………………... 71
4.9.1. Mühendislik Jeolojisi Harita ve Kesiti………………………………………… 71
4.9.2. Zeminlerin fiziksel ve mekanik özellikleri…………………………………….. 72
4.9.3. Arazide Permeabilite Deneyi…………………………………………………... 79
4.9.4. Doğal Durumdaki Zeminin Sıkılaştırılması……………………………………. 81
4.9.5. Zemin İyileştirmesinde Kullanılan Darbe Aletlerinin Boyutlarının
Hesaplanması………………………………………………………………………….
82
4.9.6. Örselenmiş Durumdaki Zeminin Sıkılaştırılması……………………………… 84
5. SONUÇLAR VE ÖNERİLER……………………………………………………... 86
6. KAYNAKLAR…………………………………………………………………….. 89
ÖZGEÇMİŞ…………………………………………………………………………... 92
EKLER
EK-1. Şarkikaraağaç Havzasının Genel Jeoloji Haritası
EK-2. Şarkikaraağaç Havzasının Hidrojeoloji Haritası
EK-3. Şarkikaraağaç Havzasının Koruma Alanları Haritası
EK-4. Şarkikaraağaç Havzasının Arazi Kullanım Haritası
v
ÖZET
ISPARTA (ŞARKİKARAAĞAÇ) HAVZASINDA KATI ATIK DÜZENLİ DEPOLAMA YER SEÇİMİNE YÖNELİK JEOLOJİK-JEOTEKNİK İNCELEME Düzenli katı atık depolama yer seçimi yerleşim merkezlerinde araştırılması gereken en önemli konulardan biridir. Vahşi depolamanın insan sağlığına ve çevreye giderek artan oranlarda zarar verişi düzenli depolama alanlarının oluşturulmasını zorunluluk haline getirmiştir. Bu çalışma ile Şarkikaraağaç içerisinde katı atık düzenli depolamanın yapılacağı en uygun alan tespit edilmeye çalışılmıştır. Şarkikaraağaç ülkenin en büyük içme suyu rezervuarı olan Beyşehir Gölü su toplama havzası içerisindedir. Bu durum çalışmanın önemini daha da artırmaktadır. Çalışmanın birinci aşamasında inceleme alanının jeolojik, hidrojeolojik, hidrolojik, koruma alanları ve arazi kullanım durumu detaylı olarak incelenmiştir. Arazi gözlemleri ve hazırlanan haritalar ışığında üç alternatif alan belirlenmiştir. İkinci aşamada üç alternatif alan katı atık düzenli depolama yer seçimi için hazırlanan kriter cetveline göre değerlendirilmiştir. Bu değerlendirme sonucunda Köprüköy ve Aslandoğmuş arasında kalan üçüncü alternatif alan en yüksek puanı alarak depolamaya en uygun alan olarak seçilmiştir. Seçilen alanda Bağkonak Formasyonu’na ait siltli-killi birimler yüzeylemektedir. Son aşamada seçilen depolama alanına ait 1/ 5000 ölçekli mühendislik jeolojisi haritası hazırlanmış ve bu alan için ön mühendislik jeolojisi çalışmaları yapılmıştır. Siltli-killi birimin fiziko-mekanik özelliklerini belirlemek amacıyla SDÜ Uygulamalı Jeoloji Laboratuarında çeşitli deneyler yapılmıştır. Bu deneylerin sonucuna göre deponi tabanının oturacağı zeminin düşük plastisiteli killer (CL) grubuna girdiği görülmüştür. Zeminin su içeriği % 10, dane birim hacim ağırlık 2,78 gr/cm3, doğal birim hacim ağırlık 1,89 gr/, cm3 ve kuru birim hacim ağırlık 1,71 gr/ cm3’dür. Standart Proctor Deneyi sonucuna göre zemine ait optimum su içeriği % 15 ve buna karşılık gelen maksimum kuru birim hacim ağırlık değeri 1,81 gr/ cm3 dür. Zemine ait yukarıdaki parametreler kullanılarak literatürdeki tablolardan zeminin su ortamındaki kohezyon değeri 0,30 kg/ cm2, içsel sürtünme açısı ise 22o olarak belirlenmiştir. Arazide yapılan permeabilite deney sonucuna göre zeminin permeabilite katsayısının (K) 2,2x 10-6 cm/sn olduğu görülmüştür. Zeminin geçirimlilik katsayısını azaltmak amacıyla darbe yöntemiyle pekleştirme yapılarak yüzeyden itibaren 1-1,5 m’lik derinliğe kadar sıkıştırma yapılması gerekmektedir. Sonuç olarak yapılan ön mühendislik çalışmalarına göre de seçilen alanın depolamaya uygun olduğu görülmüştür. Anahtar Kelimeler: Katı atık, Deponi yer seçimi, Şarkikaraağaç Havzası.
vi
ABSTRACT
GEOLOGİCAL AND GEOTECHNİCAL INVESTIGATION FOR LAND-FILL SITE SELECTION FOR SOLID WASTE DISPOSAL OF ISPARTA (ŞARKİKARAAĞAÇ) BASIN One of the most important subjects is the selection of site on which must be constructed the facility of solid waste disposal in municipal areas. It has been required to investigate the best suitable solid waste disposal area because the wild storage has been increasingly threatening the human health and the environment. This study aims to determine the best location in Şarkikaraağaç Basin on which to build the facility of the solid waste disposal. Şarkikaraağaç district is located in the water-collecting basin of Beyşehir Lake that is the biggest drinking water reservoir in the country. This fact obviously increases the significance of this study. In the first stage of the study, the geological, hydro-geological, hydrological, protection area and land use properties of the study area were comprehensively investigated. Then, three alternative areas were determined in the light of the field observations and the prepared maps. In the second stage, the three alternative areas were evaluated by the scale of the solid waste disposal site selection criteria. At result the third alternative area that is located between Köprüköy and Aslandoğmuş was selected as the solid waste disposal site by collecting the highest point from the scale. The silty-clayey unit belonging Bağkonak formation exposes at the selected location. In the last stage, a 1/5000 scale geological engineering map of the facility area was prepared and preliminary engineering works was done. To determine the properties of physico-mechanics of the silty-clayey unit, several experiments were done in the applied geology laboratory in SDU. According to the results of experiments, the soil class of the specimen is determined as low plasticity clay (CL). The water content of the soil is %10, soil unit weight is 2. 78 gr/cm3, natural unit weight is 1.89gr/cm3, and dry unit weight is 1.71 gr/cm3. As a result of Standard Proctor experiment optimal water content of the soil is %15 and corresponding maximum dry unit weight is 1.81gr/cm3. The cohesion was found 1.81gr/cm3 and internal friction angle was 22o in water medium using above parameters and tables of literature. According to the field permeability tests, the permeability coefficient of the soil (K) is 2,2x 10-6
cm/s. To decrease the permeability coefficient for the depth of 1.5 the ground should be compressed by the hammer blowing method. The results of the preliminary engineering works showed that the selected area is quite suitable such facility to be constructed. Key words: Solid waste, solid waste disposal site selection, Şarkikaraağaç Basin.
vii
TEŞEKKÜR
Bu çalışma Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Jeoloji
Mühendisliği Bölümü Uygulamalı Jeoloji Anabilim dalında yüksek lisans tezi olarak
hazırlanmıştır.
SDÜ Araştırma Projeleri Yönetim Birimine bu yüksek lisans çalışmasına ait projeye
maddi destekledikleri için teşekkür ederim.
Bu çalışmanın gerçekleşmesine imkan sağlayan SDÜ Fen Bilimleri Enstitüsü’ne ve
Jeoloji Mühendisliği Bölüm Başkanlığı’na teşekkür ederim.
Bu yüksek lisans tez çalışması süresince sağladığı katkılardan dolayı danışmanım
Sayın Prof. Dr. Tevfik İsmailov’a sonsuz teşekkür ederim.
Konuya ilişkin bilgi ve deneyimini esirgemeyen Bölüm Başkanımız ve Uygulamalı
Jeoloji Anabilim dalı başkanı Sayın Prof. Dr. Remzi Karagüzel’e teşekkürü bir borç
bilirim.
Uygulamalı Jeoloji Anabilim Dalı Araştırma Görevlisi Şehnaz Şener’e tez
çalışmamın başından itibaren verdiği katkılardan dolayı teşekkür ederim.
Tezimin Genel jeoloji bölümünde yaptıkları katkılardan dolayı Yrd. Doç. Dr. Ümran
Pekuz ve Yrd. Doç Dr. Şemsettin Caran’a ve Hidrojeoloji bölümünde katkılarından
dolayı Yrd. Doç. Dr. Ayşen Davraz’a teşekkür ederim.
Bu yüksek lisans tez çalışmasındaki haritaları hazırlamakta kullandığım proğramlara
ait sağladıkları katkılardan dolayı Uygulamalı Jeoloji Anabilim Dalı Yüksek Lisans
öğrencisi Mustafa Avcıoğlu’na ve Uzman Öznur Karaca’ya teşekkürler ederim.
Yüksek lisans çalışmalarımın başından itibaren desteğini her zaman yanımda
hissettiğim değerli eşim Yrd. Doç. Dr. Zakir Kanbur’a teşekkür ederim.
viii
Sevgi ve güvenleriyle eğitim hayatım boyunca beni cesaretlendiren aileme ve
özellikle anneme teşekkür ederim.
Bu yüksek lisans tez çalışmasını gösterdikleri sabır ve hoşgörüden dolayı kızım
Merve ve oğlum Bahadır’a atfediyorum.
Aralık 2005
Süveyla Kanbur
ix
Şekiller Dizini
Sayfa
Şekil 1.1. Şarkikaraağaç düzensiz çöp depolama alanından bir görünüm……... 2 Şekil 3.1. Çalışma alanına ait yer bulduru haritası…………………………….. 7 Şekil 4.1. Çalışma alanına ait genelleştirilmiş tektonostratigrafik sütun kesit ( Elitok 2000 den değiştirilerek hazırlanmıştır.)…………...…………..……….
14
Şekil 4.2. Günlük en çok yağış miktarının aylara göre değişimi…………….… 32 Şekil 4.3. Ortalama toplam yağış miktarının aylara göre değişimi……………. 33 Şekil 4.4. Aylara göre ortalama, en yüksek ve en düşük sıcaklık değerleri..….. 33 Şekil 4.5. Çalışma alanındaki potansiyel buharlaşma ve yağış değerleri arasındaki ilişki…………………………………………………………….…...
35
Şekil 4.6. Ortalama rüzgar hızı diyagramı……………..………………………. 35 Şekil 4.7. Rüzgar diyagramı. Rasat süresi:11 yıl ( 1984-1995)……….…….…. 36 Şekil 4.8. Ortalama açık ve kapalı günler sayısının aylara göre değişimi……... 37 Şekil 4.9. Ortalama buhar basıncını gösteren diyagram……………………..… 38 Şekil 4.10. Ortalama bağıl nem miktarının aylara bağlı olarak değişimi…….... 49 Şekil 4.11. Hidrojeolojik kriterlere göre depolamaya uygunluk haritası…...….. 47 Şekil 4.12. Hidrolojik kriterlere göre depolamaya uygunluk haritası………….. 48 Şekil 4.13. Koruma alanları bakımından depolamaya uygun olan alanlar…….. 49 Şekil 4.14. Arazi kullanımı bakımından depolamaya uygunluk haritası………. 50 Şekil 4.15. Yerleşim birimlerinden uzaklık kriterine göre depolamaya uygunluk haritası…………………………………….…………………………
51
Şekil 4.16. Hidrojeolojik, hidrolojik, koruma alanları, yerleşim biriminden uzaklık kriterlerine göre depolamaya uygunluk haritası………………….……
52
Şekil 4.17. Çalışma alanına ait depremsellik haritası (Bayındırlık ve İskan Bakanlığı, Afet İşleri Genel Müdürlüğü tarafından hazırlanmış haritadan değiştirilerek yeniden hazırlanmıştır.)………………………………………...
54
Şekil 4.18. Isparta ve çevresinin depremselliği (http://www.gezdirici.com) adresinden yayınlanan deprem monitöründen değiştirilerek hazırlanmıştır. Haritada 1999-2005 yılları arasında bölgede meydana gelmiş 3’den büyük magnitüdlü depremlerin episantırları gösterilmiştir.)…………...……………...
55
Şekil 4.19. Şarkikaraağaç ve çevresine ait aktif fayları gösterir harita (http//:www.mta.gov.tr adresinden değiştirilerek hazırlanmıştır.)……….……..
56
Şekil 4.20. Aşılık mevkii ve çevresinin jeoloji haritası……………………..…. 61 Şekil 4.21. Alternatif alan I’e ait jeolojik kesit……………………………........ 63 Şekil 4.22. Başdeğirmen ve çevresinin jeoloji haritası……………………........ 64 Şekil 4.23. Alternatif alan II’ye ait jeolojik kesit…………………………...….. 66 Şekil 4.24. Köprüköy ve Başdeğirmen arasının jeoloji haritası………………... 68 Şekil 4.25. Alternatif alan III’e ait jeolojik kesit…………………………...….. 70 Şekil 4.26. Alternatif alan III de açılan bir yarmadan killerin görünümü…….... 72 Şekil 4.27. Başdeğirmen ve Köprüköy arasının mühendislik jeolojisi haritası ve tesis yerleşim planı………………………………………………….……….
75
Şekil 4.28. Yarmadan blok numune alımı…………..…………………………. 76
x
Çizelgeler Dizini
Sayfa
Çizelge 3.1. Katı atık düzenli depolama yer seçiminde alternatif alanların değerlendirilmesi...……………….…………………………………………..
10
Çizelge 3.2. Katı atık düzenli depolama yer seçiminde kullanılan kriterler ve bunların katsayıları... …………….…………………………………………..
11
Çizelge 4.1. Şarkikaraağaç ilçesine ait DSİ 18. Bölge Müdürlüğü tarafından açılmış olan sondaj kuyularına ait ölçümler………………………………….
25
Çizelge 4.2. Şarkikaraağaç havzasında sondaj kuyularında yapılan statik seviye ölçümleri (Eylül-2005)………………………………………………..
30
Çizelge 4.3. Şarkikaraağaç DMİ’ye ait meteorolojik elemanların aylık ortalama değerleri ……………………………………………………………
31
Çizelge 4.4. Şarkikaraağaç Meteoroloji İstasyonu için hazırlanan Thornthwaite Buharlaşma-Terleme Bilançosu……………………………….
34
Çizelge 4.5. Şarkikaraağaç yerleşim merkezlerinin yıllara göre nüfus sayım sonuçları………………………………………………………………………
39
Çizelge 4.6 Nüfus projeksiyonu……………………………………………... 40 Çizelge 4.7. Atık envanteri…………………………………………………... 42 Çizelge 4.8. Katı atık düzenli depolama yer seçiminde alternatif alanları değerlendirme cetvelinin uygulanışı………………………………………….
73
Çizelge 4.9. Zeminlerin fiziko-mekanik özellikleri………………………….. 78 Çizelge 4.10 Çeşitli zeminler için ortalama K değerleri…………………...… 81
1
1. GİRİŞ
Katı atık insan yaşamının doğal bir sonucu olarak ortaya çıkar. Tüm dünyada artan
nüfus ve gelişen teknolojiye paralel olarak insanların ürettikleri atık miktarlarında
ciddi artışlar meydana gelmiştir. Bu atıkların bertaraf edilmesi için uygulanan ilkel
yöntemler insan sağlığını direkt veya dolaylı olarak tehdit etmektedir. Katı atıkların
insan ve doğaya verdiği zararların en aza indirilmesi için modern teknolojilerden
yararlanılması bir gereklilik haline gelmiştir.
Ülkemizde yerleşim birimlerinin altyapı ve atık problemlerinin çözümlenmesi artan
nüfusun ihtiyaçlarına cevap vermekten çok uzaktır. Belediyelerin çoğu kez ekonomik
gerekçelere dayandırdıkları bilimsellikten uzak katı atık depolama uygulamalarının
mevcut ve gelecekte sebep olacağı olumsuz neticeleri göz önünde bulundurularak
böyle bir çalışmanın ülke ihtiyaçlarına da katkı sağlayabileceği düşünülmüştür.
Yüzölçümü 1232 km2 olan Şarkikaraağaç ilçesi, bir tatlı su gölü olan Beyşehir Gölü
su toplama havzası içerisinde yer almaktadır. Dünya yüzeyinin üçte ikisi sularla kaplı
olmasına rağmen bu suyun %96 sına yakını çok tuzlu veya buzul halindedir. Bu
nedenle dünya sularının büyük bir kısmı kullanıma elverişli değildir. Geri kalan %
4’lük kısmın büyük çoğunluğunu (% 3,9) yeraltı suları oluşturmaktadır. Benzer
durumun Türkiye içinde geçerli olması sebebiyle kullanıma elverişli su
potansiyelinin son derece sınırlı olduğu açık bir gerçektir. Bu nedenle mevcut su
kaynaklarının son derece titiz bir şekilde kullanılması ve korunması gerekmektedir.
Türkiye’de kişi başına düşen günlük katı atık miktarı ortalama 1kg dır (DİE, 1997).
Türkiye nüfusunun 70 milyon olduğu düşünülürse günlük olarak 70 bin ton atık
ortaya çıkmaktadır. Buna birde sanayi ve hastanelerden çıkan atıkları dahil edersek
sorunun ne derece büyük olduğunu görmek hiç de zor olmayacaktır. Bu miktardaki
katı atığı ilkel şekillerde depolama çevre sağlığını tehdit etmekte ve bu tehdit zaman
içerisinde ivmesini artırmaktadır. Durum böyleyken Çevre ve Orman Bakanlığı
verilerine göre ülkede mevcut 3215 belediyeden yalnızca 11’inin düzenli depolama
tesisine sahip olması düşündürücüdür ve katı atık depolama çalışmalarının önceliğini
2
ve önemini ortaya koymaktadır. Şekil 1.1 çalışma alanındaki mevcut katı atık
depolama alanını göstermektedir. Çevredeki tarım arazilerinin bu depolama alanın
zararlı etkilerine maruz kaldığı açıkça görülmektedir.
Şekil 1.1 çalışma alanına ait mevcut katı atık depolama alanını göstermektedir.
Çevredeki tarım arazilerinin bu depolama alanın zararlı etkilerine maruz kaldığı
açıkça görülmektedir.
Şekil 1.1. Şarkikaraağaç düzensiz çöp depolama alanından bir görünüm
1.1. Çalışmanın Amacı
Bu yüksek lisans tez çalışmasının amacı, Şarkikaraağaç havzasının sınırları
içerisinde kalan tüm yerleşim birimlerinin 50 yıllık katı atıklarının depolanacağı
düzenli çöp depolama tesisinin inşası için en uygun alanı tespit etmektir. Bu alan
belirlenirken T.C. Çevre ve Orman Bakanlığının ilgili kriterlerinin yanı sıra bölgenin
jeolojik ve hidrojeolojik özellikleri de göz önünde bulundurulacaktır.
3
2. KAYNAK ÖZETLERİ
Isparta iline bağlı olan Şarkikaraağaç ilçesinde yapılan çalışmaların büyük çoğunluğu
bölgenin jeolojik ve tektonik özelliklerini ortaya koymaya yöneliktir. Bölgede
mevcut olan çeşitli maden yataklarına (barit, boksitli demir ve demirli boksit
yatakları) yönelik olarak da çeşitli çalışmalar yapılmıştır. Ayrıca katı atık depolama
ile ilgili olarak yapılan çalışmaların bazılarına da aşağıda yer verilmiştir.
Demirkol ve Sipahi (1979), Bağkonak, Çimendere, Muratbağı yöresinin jeolojisine
yönelik olarak yapmış oldukları çalışmada stratigrafik istifin tabanında Çaltepe
kireçtaşlarının olduğunu belirtmişlerdir. Çaltepe kireçtaşlarından dereceli olarak
Sultandede şistlerine geçiş olduğunu ileri sürmüşlerdir. Hacıalabaz formasyonunun
kireçtaşı ve dolomitik kireçtaşlarından oluştuğu ve Üst Jura yaşında olduğu
belirtilmiştir. Bunun üzerine açılı diskordansla Neojen birimlerinin geldiği
belirtilmiştir. Az tutturulmuş killi kum ve çakıldan oluşan birimin yaşı Miyosen
olarak belirlenmiş ve geniş yayılım gösterdiği ve formasyonun özelliklerinin tam
olarak gözlendiği yer olması sebebiyle Bağkonak Formasyonu olarak
isimlendirilmiştir. Daha batıda kumtaşı, miltaşı, kiltaşı paketlenmesinden oluşan
birim tipik olarak gözlendiği yer olması sebebiyle Göksöğüt Formasyonu olarak
isimlendirilmiştir.
Koçyiğit (1984), Güneybatı Türkiye ve yakın dolayında levha içi yeni tektonik
gelişimle ilgili olarak bir çalışma yapmışlardır. Güneybatı Türkiye ve yakın
dolayında tektonik gelişimin üç döneme ayrıldığını ifade etmiştir. Bu tektonik
dönemleri Eski, geçiş ve yeni tektonik dönemler olarak üçe ayırmıştır. Bunlardan
yeni tektonik dönemi temsil eden jeolojik olay ve yapıların, Kuzey Anadolu
Fayı’ndan çok, güneydeki Ege hendeğine bağlı olarak gelişen çekme tektoniğinin bir
sonucu olduğunu ifade etmiştir.
Güneybatı Türkiye’de yalnızca K-G yönelimli tek bir genişleme olmayıp, büyük
boyutlu horst-graben sistemleri, onları sınırlayan normal faylar ve deprem odakları
dağılımının ortaya koyduğu gibi başlıca KB-GD, KD-GB, K-G ve D-B yönelimli
dört ayrı genişleme yönü olduğu ifade edilmiştir.
4
Ayhan ve Karadağ (1985), Şarkikaraağacın güneyinde yer alan boksitli demir ve
demirli boksit yataklarının oluşumu ve jeolojisiyle ilgili olarak bir çalışma
yapmışlardır.
Demirkol (1986), Bölgede Kaledoniyen, Hersiniyen, ve Alpin orojenez fazlarının
etkin olduğunu ortaya koymuştur. Sultandağ ve dolayının tektonik gelişiminde
çekme ve sıkışma türü tektonik evrelerin tekrarlanarak birbirini izlediğinden söz
etmiştir. Bu tektonik evreleri iki ayrı döneme ayırmıştır. Bunlardan birincisi, Alt
Kambriyen Hoyran ofiyolit karmaşığının bölgeye yerleştiği Lütesiyen sonuna kadar
eski tektonik dönem ve ikincisi ise Üst Miyosen-Pliyosen çökellerinin gelişimini
etkileyen yeni tektonik dönem olarak ifade edilmiştir.
Eren (1990), Engili ve Bağkonak köyleri arasında kalan alanda Sultandağları
masifinin tektonik özelliklerini ortaya koymaya yönelik çalışmışlardır. Bu çalışmada
Hacıalabaz kireçtaşı olistoliti olarak ifade edilen formasyonunun yaşının Malm
Senomaniyen olduğu ve ve tektonik bir dokanakla Sultandağları Masifinin üzerinde
yer aldığı ileri sürülür.
Sultandağları masifinin sırasıyla Kaledoniyen, Hersiniyen ve Alpin olmak üzere üç
ayrı dağ oluşum hareketleri neticesinde kıvrımlı ve bindirmeli yapı kazandığını ileri
sürmüştür. Bölgenin Üst Miyosen ve sonrasında blok faylanmaların etkisinde kaldığı
ve bu faylanmaların neticesinde Sultandağları’nın KB-GD uzantılı bir horst yapısı
kazandığı saptanmıştır.
Yağmurlu (1991), Yalvaç-Yarıkkaya Neojen havzasının tektono-sedimanter
özellikleri ve yapısal evrimini aydınlatmaya yönelik olarak bir çalışma yapmıştır. Bu
çalışmada havzayı güneyden sınırlayan Anamas Dağlarının büyük bölümüyle Triyas
ile Kretase arasında değişen ve 5000 m kalınlığa ulaşan karbonat kaya istifinden
oluştuğunu ifade etmiştir.
Şenel ve diğ. (1996), Isparta büklümünün Beydağları-Karacahisar otoktonu,
Anamas-Akseki otoktonu ve Antalya naplarını da içine alan doğu kesimindeki
birimlerin stratigrafisini aydınlatmaya çalışmışlardır.
5
Karagüzel ve diğ. (1999), Isparta il merkezine 19 km uzaklıkta yer alan Senirce II
katı atık depolama sahasının jeolojik bariyer özelliğine sahip geçirimsiz fliş
formasyonu üzerinde yer aldığını ancak aktif fay zonları bölgesinde olup birinci
dereceden deprem riski altında olduğunu ortaya koymuşlardır.
Cengiz ve Kuşçu (2000), Şarkikaraağaç ile Hüyük arasında kalan bölgenin jeolojisi
ve barit yatakları ile ilgili bir çalışma yapmışlardır.
Bu çalışmada bölgeye ait stratigrafik kesitin tabanında Kambriyen-Devoniyen yaşlı
Sultandede formasyonun yer aldığı bunun üzerinde açısal uyumsuzlukla Jura Kretase
yaşlı Hacıalabaz formasyonunun yer aldığı belirtilmiştir. Kretase yaşlı dolerit
daykların bu birimleri kestiği ve bu birimlerin ayrışmasıyla da demirli lateritlerin
oluştuğu ifade edilmiştir.Üzerinde çalışma yapılan baritler genel olarak Çaltepe
kristalize kireçtaşları ve Sultandede şistleri içerisinde ve bunların dokanaklarında yer
aldığı ifade edilmiştir.Bölgedeki barit yataklarının ortalama tenörünün % 90 BaSO4
olup sondaj çamuru ve boya sanayinde kullanılmaya elverişli olduğu tespit edilmiştir.
Elitok (2000), Şarkikaraağaç ve dolayının jeoloji, mineraloji ve petroğrafisinin
incelenmesine yönelik olarak yapmış olduğu doktora çalışmasında aynı zamanda
Kızıldağ ofiyolitlerinin jeokimyasal özelliklerini ortaya koyarak ofiyolitlerin
oluştukları jeotektonik ortama bir yaklaşımda bulunmaya çalışmıştır.
Bu çalışma ile inceleme alanındaki otokton birimler doğuda Sultandağ kesimi ve
batıda Anamasdağ kesimi olarak iki kısıma ayrılarak inceleme yapılmıştır. Bu iki
kesimin birbirleriyle olan ilişkileri bu çalışma ilede netlik kazanamamıştır. Otokton
birimlerin üzerine allokton konumlu birimlerin geldiği ifade edilmiştir. Allokton
konumlu Kızıldağ ofiyolitlerinin kesin olmamakla birlikte yitim üstü zonu ofiyolitleri
olabileceği tesbiti yapılmıştır.
Veeken, J. ve Bilijam, K. 2000, TC Çevre Bakanlığı için hazırlamış oldukları
‘Depolama Sahaları İçin Yer Seçimi Kriterlerini İçeren Kontrol Listesi’ başlıklı rapor
adı ile bir çalışma yapmışlardır. Kriter Listesini eleyici, azaltıcı, düzenleme kriterleri
olarak önem durumuna göre belirlemişlerdir. Düzenleme kriterlerini çevresel,
6
planlama, doğa ve peyzaj, siyasi ve yasal, finansal ve ekonomik kriterler olarak alt
gruplara ayırmışlardır.
Karagüzel ve diğ. (2003), Türkiye’nin turizm açısından en önemli yerleşim
birimlerinden biri olan Antalya iline bağlı Manavgat, Side, Çolaklı ve Ilıca ilçelerinin
katı atık problemlerini çözmeye yönelik olarak bir ÇED raporu hazırlamışlardır. Bu
çalışma kapsamında en uygun katı atık düzenli depolama, kompost ve geri kazanım
tesis alanının belirlenmesi ve tesislerin işletilmesi süresince karşılaşılması muhtemel
olan sorunlarda göz önünde bulundurularak tesislerin projelendirilmesi yapılmıştır.
Katı atık düzenli depolama tesisi bölgenin 25 yıllık ihtiyacını karşılamaya yönelik
olarak hazırlanmıştır.
Duenas & Associates, Inc. 2005, Guam’da belediye katı atık düzenli depolama yer
tespiti için ÇED raporu hazırlamışlardır. Bu kapsamda katı atık düzenli depolama
yapılacak olan yerin belirlenmesinde dikkat edilmesi gereken kriterleri, bu kriterlerin
kendi aralarındaki önemini tespit edip alternatif alanlar arasında seçimin
yapılmasında kullanılacak bir yöntem belirlemişlerdir. Bu cetvele göre suyun
kirlenmesini önlemek temel amaç edinilmiştir. Bunu yaparken de bölgenin jeolojik
ve hidrojeolojik özellikleri, ortamsal koşulları, ulaşım durumu, arazinin özellikleri
ana başlıkları altında kapsamlı bir çalışma yapmışlardır.
Shrivastava U. and Nathawat M.S., Uzaktan Algılama ve GIS teknikleri
kullanılarak Ranchi Şehir Kompleksinde katı atık depolama yer seçimi yapmışlardır.
Bu çalışmada da yer tespiti için bölgenin hidrojeolojik, jeolojik, jeoteknik,
topoğrafik, yerleşim birimlerinden uzaklık gibi kriterlere göre değerlendirme
yapılmıştır. GIS ve Uzaktan Algılama Teknikleri kullanılarak hazırlanan haritalar
bilgisayar ortamında çakıştırılarak depolamaya en uygun yer tespit edilmiştir.
7
3. MATERYAL VE METOT
3.1. Materyal
3.1.1. İnceleme Alanının Coğrafi Konumu
Şekil 3.1. Çalışma alanına ait yer bulduru haritası
İnceleme alanı İç Anadolu’nun Göller Bölgesinde 38o 12ı ve37o 52ı enlem ve 37o 01ı
ve 31o 34ı boylamları arasında yer almaktadır. Güneyde Beyşehir ve Yenişarbademli,
kuzeyde Yalvaç, Akşehir, Doğanhisar, batıda Gelendost ve Eğirdir, doğuda Hüyük
8
ile çevrilidir (Şekil 3.1). İlçenin yüzölçümü 1232 km2 dir. İlçenin etrafında KD da
Sultandağları, batıda Anamas Dağları, güneyde Orta Toroslar, Karadağ ve Kızıldağ
bulunmaktadır. İlçe Isparta il merkezinin 120 km kuzeydoğusunda, Konya il
merkezinin 157 km kuzeybatısında, Akşehir’in 50 km güneyinde yer almaktadır.
Isparta-Konya karayolu bölgeden geçmektedir. Alan Isparta büklümünün KD
kesiminde, Beyşehir gölünün hemen kuzeyinde yer almakta olup 1/100 000 ölçekli
Afyon L 26, Ilgın L 27, Isparta M 26 paftaları içerisinde kalmaktadır. İnceleme
alanının toplam drenaj alanı 819 km2 olup, ova alanı 160 km2 dir.
3.1.2. Morfolojik Durum
İnceleme alanı içerisinde yaşlı birimler yükseltileri, genç birimler ise alçak ve
yayvan topoğrafyayı oluşturmaktadır. Doğuda Sultandağları ve batıda Anamasdağ
yükseltileri horst yapıları olarak karşımıza çıkmakta, Beyşehir Gölü içerisinde
kaldığı KB-GD istikametinde uzanan tektonik çöküntü alan grabeni oluşturmaktadır.
Bölgede yer alan tüm yükseltiler de yaklaşık bu doğrultuda bir uzanım
göstermektedir. Özellikle Kızıldağ ofiyolitleri ve ofiyolitlerin Anamasdağ
karbonatları ile olan dokanakları boyunca oldukça sarp bir topoğrafya izlenmektedir.
Topoğrafyanın şekillenmesinde tektonizma oldukça etkendir (Elitok, 2000).
3.1.3. İklim ve Bitki Örtüsü
Akdeniz iklimi ile karasal iklim arasında, karasal iklime daha yakın bir iklim
yapısına sahiptir. Yazları sıcak ve kurak, kışları ise soğuk ve yağışlıdır. Arazi bitki
örtüsü bakımından genelde çıplaktır. Ovalar ve düşük kotlu topografyanın yayvan
olduğu kesimler genellikle tarım arazileri olduğu için bu kesimlerde buğday, arpa,
yulaf gibi tahıl ürünleri, şeker pancarı, haşhaş, ayçiçeği gibi tarla ürünleri, sebze,
meyve ağaçlarından oluşan otsu ve odunsu flora gözlenmektedir. Kızıldağ’ın kuzey
ve kuzeydoğu yamaçlarında sedir ağaçları, Anamasdağ kesiminde ve özellikle
karbonatlı kayaçların mostra verdiği diğer bazı kesimlerde çam, karaçam, bodur çalı
ve bazı otsulara rastlanır (www.isparta.bel.tr).
9
3.1.4. Ekonomik Durum
İlçenin ekonomisi tarım ve hayvancılığa dayanmaktadır. Halıcılık bir diğer gelir
kaynağıdır. Devlet Su İşleri tarafından yürütülen, Şarkikaraağaç Sulama Projesi 1986
yılında başlamış ve tamamlanmak üzeredir. Bu proje ile Beyşehir Gölü’nden alınan
su ile 13 783 hektar alanın sulanması planlanmıştır. Ayrıca Örenköy, Çarıksaraylar
ve Köprüköy’de gölet çalışmaları devam etmektedir. Süt inekçiliği oldukça
yaygındır. İlçe merkezinde 3, Salur Köyünde 1 olmak üzere 4 mandıra halen faaliyet
göstermektedir. Sulama projesinin tamamlanmasıyla ilçe tarımda önemli gelişmeler
sağlayacaktır. Şarkikaraağaç ilçesinde barit madeni bulunmaktadır. Özel bir şirket
olan Başer Maden Sanayi barit madenini işletmektedir. İlçede taş ve kum ocağı, un
fabrikası, çivi fabrikası gibi orta ölçekli işletmeler vardır. Geçmiş medeniyetlere ait
çok sayıda höyük bulunması, Anabura antik kentinin olması, doğal güzellikler
bakımından Kızıldağ Milli Parkının ve Beyşehir Gölünün bir bölümünün ilçe
sınırları içerisinde olması ilçeye turizm yönünden katkı sağlamaktadır. Kızıldağ Milli
Parkının sedir ormanlarıyla yoğunlaşan bol oksijenli temiz havasının göğüs
hastalıklarına iyi geldiği düşünülmektedir. Yine yöre halkı Beyşehir gölünden
yararlanarak balıkçılıkla uğraşmaktadır (www.isparta.bel.tr).
3.2. Metot
Katı atık düzenli depolama yer seçimi çalışmaları dört aşamadan oluşmaktadır. İlk
aşamada, çalışma alanının jeolojik, hidrojeolojik, hidrolojik özellikleri detaylı olarak
incelenerek tematik haritalar hazırlanır. Depolama tesisinin bölgenin 50 yıllık
ihtiyacını karşılayacak şekilde projelendirilmesi planlandığı için tesis inşasında
ihtiyaç duyulacak alanı belirlemek üzere nüfus projeksiyonu ve atık envanteri
hazırlanır. Havzaya ait koruma alanları ve arazi kullanım durumu haritaları da
hazırlanarak diğer tematik haritalar ile bilgisayar ortamında çakıştırılarak havzaya ait
tesis inşasına uygun ve uygun olmayan bölgeleri gösteren bir sentez haritası elde
edilir.
10
İkinci aşamada hazırlanan sentez haritası üzerinde tesis ünitelerinin yerleşimine
uygun morfolojik özellikler dikkate alınarak alternatif alanlar belirlenir.
Üçüncü aşamada alternatif alanlar arasında depolamaya en uygun alan belirlenir.
Alternatif alanlar arasındaki değerlendirme TC Çevre ve Orman Bakanlığının
KAKY, 1991; Dueňas& Associates, Inc., 2005; Karagüzel ve diğ., 2003;
Shrivastava, U. ve Nathawat, M.S., 2003; Veeken, J. ve Bilijam, K., 2000 gibi
literatür çalışmaları göz önüne alınarak yapılmıştır. Bu değerlendirme Çizelge
3.1.’de verilmiştir. Değerlendirmede kullanılacak olan kriterler ve bu kriterlerin
değerlendirmedeki önemini yansıtan katsayılar ise Çizelge 3.2.’de verilmiştir.
Çizelge 3.1. Katı atık düzenli depolama yer seçiminde alternatif alanların değerlendirilmesi
Kriter Katsayı Alanın İyiliği
Göreceli Alanın Skoru
5=en önemli
1=en az önemli
3 artan iyilik
2 1
1.Alan 2.Alan 3.Alan 3 15 2 10
Örnek:
Yeraltısuyu
Derinliği
5
1 5
Bu katsayılar 1’den 5’e kadar değişmekte olup, 1:en az önemli, 2: az önemli, 3:
önemli, 4: çok önemli, 5: en önemli şeklinde derecelendirilir. Ayrıca alternatif
alanlar kendi aralarında her bir kriter için iyiliklerine göre göreceli olarak 1, 2, 3
şeklinde sıralanır (3: en iyi, 2: daha az iyi, 1: en az iyi). Her bir alanın herhangi bir
kriterden aldığı puan, alanın sıralamadaki numarası ve ilgili kriter katsayısının
çarpımı ile belirlenir. Alternatif alanlar her bir kritere göre bu şekilde puanlandırılır.
Toplamda en yüksek puanı alan alternatif alan depolamaya en uygun alan olarak
11
seçilir. Çalışmanın son aşamasında ise depolama tesisinin projelendirilmesine
yönelik mühendislik jeolojisi çalışmaları yapılır.
Çizelge 3.2. Katı atık düzenli depolama yer seçiminde kullanılan kriterler ve bunların katsayıları DEĞERLENDİRME KRİTERİ Katsayılar JEOLOJİK UYGUNLUK Yapısal özellik -Fay durumu 5 -Sismik etki zonu 4 Stratigrafik özellik 3 Dokanak ilişkileri 3 Geçirimsiz örtü malzemesinin mevcudiyeti 4 HİDROJEOLOJİK UYGUNLUK Akiferden uzaklık 5 Yeraltısuyu derinliği 5 Birimin hidrojeolojik özelliği 4 HİDROLOJİK UYGUNLUK (İçme ve kullanma suyu temin edilen kıta içi yüzeysel sulara olan uzaklık)
Göle olan uzaklık 5 Akarsu, dere, kaynak vs olan uzaklık 4 Taşkın alanı 4 JEOTEKNİK UYGUNLUK Temel kayasının özellikleri 4 Zeminin permeabilitesi 5 Zemin sınıfı 5 Bölgenin Duraylılığı 3 ORTAMSAL KOŞULLAR Tesis inşası ve ihtiyaç halinde genişlemesi için yeterli alanın mevcudiyeti 5
Arazi kullanım durumu 3 Koruma alanları 4 Yerleşim birimlerine olan uzaklık 4 Topoğrafyanın uygunluğu 4 Havalimanı güvenliği 2 Rüzgar Yönü 4 Estetik 4 EKONOMİK KOŞULLAR Tesviye maliyeti 3 Ulaşım için yol mevcudiyeti 3 Atık kaynağına olan uzaklık 3 Arazinin mülkiyet durumu 2 Altyapı durumu 2
12
4. ARAŞTIRMA BULGULARI
4.1. Jeoloji
Orta Toroslar içerisinde kalan araştırma alanı otokton ve allokton konumlu kaya
birimlerinden meydana gelmektedir. Bu birimler, Özgül (1976) tarafından
tanımlanan Geyikdağı Birliği, Dumont ve Kerey (1975a) tarafından tanımlanan
Anamas-Akseki Birliği, Şenel vd., (1992,1996) tarafından tanımlanan Anamas-
Akseki otoktonu içerisindedir.
Otokton birimler araştırma alanının doğu (Sultandağ) ve batı (Anamasdağ)
kısımlarında yüzeylemekte, orta kısımda ise allokton konumlu birimler
bulunmaktadır. Hem Anamasdağ kısmında ve hemde Sultandağı kısmında bulunan
otokton konumlu birimler kendi içinde bir istif oluşturur ancak bu iki kısmın
birbiriyle ilişkileri Beyşehir - Hoyran napları ile Beyşehir Gölü altında kaldığından
gözlenememektedir (Elitok, 2000). Çalışma alanına ait genelleştirilmiş
tektonostratigrafik sütun kesit Şekil 4.1’de verilmiştir.
4.1.1..Otokton Birimler
4.1.1.1..Sultandağ Kesimi
4.1.1.1.1..Çaltepe Formasyonu (εç)
Birim dolomit ve dolomitik rekristalize kireçtaşlarından oluşmakta olup Dean ve
Monod (1970) tarafından Seydişehir yöresinde Çaltepe formasyonu olarak
adlandırılmıştır. Haude (1972), Demirkol (1977), Öztürk vd., (1981, 1987) birim
içerisinde yumrulu kireçtaşı üyesini ayırtlamışlardır. Elitok (2000) Çaltepe
Formasyonunu Çaltepe Kireçtaşı ve Çaltepe Yumrulu Kireçtaşı olmak üzere iki
üyeye ayırmıştır. Çaltepe kireçtaşları çalışma alanının doğu kesiminde Feletepe,
Kızıl Tepe, Kaya Tepe, Hacıbey Tepe, Kara Tepe, Yellibel Tepe, Köprüköy ve kuzey
13
kesimlerinde, Kütlü Tepe, Kızılyumru Tepe, Çarıksaraylar kuzeyinde, Yeldeğirmeni
Tepe, Kale Tepe, Toklu Tepe, Geztepe dolaylarında yüzeylemektedir.
Topoğrafik olarak genelde tepelerin üst kesimlerinde ve Sultandede şistlerinin
içerisinde veya üzerinde tektonik olarak gözlenmekte olan Çaltepe kireçtaşları
stratigrafik olarak Sultandede şistlerinin tabanında yer almaktadır. Tektonizmanın
etkisiyle bölgenin farklı kesimlerinde birbirinden oldukça farklı kalınlıklar sunan
birimin kalınlığı hakkında kesin bir şey söylemek oldukça zordur (Elitok, 2000).
4.1.1.1.2. Sultandede Formasyonu (εos)
Birim yeşil, mor, kahve renkli metakumtaşı, metasilttaşı ile kuvarsit ve rekristalize
kireçtaşı ara katkılarından oluşmaktadır. Birim ilk kez Blumenthal (1947) tarafından
Seydişehir dolaylarında ‘Seydişehir Şistleri’, daha sonra aynı yörede çalışan Dean ve
Monod (1970) ‘Seydişehir Formasyonu’, Brunn vd., (1971) ‘Seydişehir Şeylleri’,
Erişen (1972) ‘Sultandede Yeşilşist Formasyonu’, Demirkol vd., (1977), ‘Sultandede
formasyonu’ olarak adlandırmışlardır. Elitok (2000) da aynı bölgede yaptığı
çalışmada birimi Sultandede formasyonu olarak isimlendirmiştir.
Sultandede şistleri çalışma alanının doğu kesiminde Fele Tepe, Kızıl Tepe, Hacıbey
Tepe, Kara Tepe, Kızılyumru Tepe, Yeldeğirmeni Tepe, Toklu Tepe, Kale Tepe,
Geztepe, Oluk Tepe, Sekiler Tepe, Cennettaş Tepe, Büyükekiz Tepe, Dikenlipınar
Tepe, Deliktaş Tepe, Akbel Tepe, Sulu Tepe, Ağlayan Tepe, Köprüköy,
Aslandoğmuş, Çarıksaraylar dolaylarında mostra vermektedir.
Birimin tektonizmadan yoğun bir şekilde etkilenmesi sebebiyle özellikle alt dokanak
ilişkileri kaybolmuştur. Bu nedenle birimin kalınlığı hakkında kesin bir şey söylemek
mümkün olmamaktadır (Elitok, 2000). Sultandede Formasyonu stratigrafik olarak
Çaltepe kireçtaşlarının üzerinde olmasına karşın tektonizma nedeniyle var olan istifin
temelinde yer almaktadır ve tabanı gözlenememektedir. İnceleme alanının bazı
kesimlerinde Fele formasyonu, Çaltepe kireçtaşları ve Hacıalabaz kireçtaşları;
Sutandede metamorfikleri içerisinde tektonik dilimler halinde yer almaktadır.
14
A l u v y o n / Y a m a c M o l o z u
J k
T h
K t
aT
R f
T e
gC
c k
c t
K e
T R
dT
m p
gT
m b
L I T O L O J I A C I K L A M A L A R
G e v s e k t u t t u r u l m u s t u t t u r u l m a m i s k i l, k u m, c a k i l
P l a k e t l i k i r e c t a s iÇ a k i l t a s i, k u m t a s i, k i l t a s i, s i l t t a s i, m a r n.
B o l k i r i k c a t l a k l i, e r i m e b o s l u k l u, m a s i f y a p i l ir e k r i s t a l i z e k i r e c t a s l a r i
K u m t a s i, k i l t a s i, s i l t t a s i, k u m l u k i r e c t a s i
K u m t a s i
R e k r i s t a l i z e k i r e c t a s i
K u v a r s i t, k u v a r s i s t c a k i l l a r i
D o l o m i t, d o l o m i t i k r e k r i s t a l i z e k i r e c t a s i
D e g i s i k b o y u t l u s e r p a n t i n i t, v o l k a n i k, i n c e t a b a k a l ir a d y o l a r i t - c o r t, k i r e c t a s i, k u m t a s i, k i l t a s i, c a m u r t a s i b l o k l a r i
H a r z b u r j i t, d u n i t v e i c e r i s i n d e d a y k v e f i l o n l a r s e k l i n d e p i r o k s e n i t, g a b r o, i z o l e d i y a b a z d a y k l a r i, l o k a l k r o m i t s e g r e g a s y o n l a r i
B o k s i t, d o l o m i t i k k i r e c t a s i, b r e s i k k i r e c t a s iv e k i r e c t a s i
K u v a r s i t v e r e k r i s t a l i z e k i r e c t a s i a r a k a t k i l i m e t a s i l t t a s i, m e t a k i l t a s i, m e t a k u m t a s i
S I S T
E M
S E R I
F O R M A S
Y O N
S I M G E
S E
N E
Z O
Y I
KT
E R
S I
Y E
R
NE
OJE
NP
A L
E O
J E
N
E O
S E
N
M E
S O
Z O
Y I
KP
A L
E O
Z O
Y I
KK
U V
.
U S
TO
R T
AU
S T
E G
I R
L E
RD
E L
I K
T A
SK
I Z
I L D
A G
O F
I Y
O L
I T
L E
R I
B A
G K
O N
A K
(A r
g i t
h a
n)
G O
L G
E L
IA
N A
M A
S D
A G
H A
C I
A L
A B
A Z
O R
T A
F E
L E
A L
TU
S T
O R
T A
A L
TK A
M B
R I
Y E
NO
R D
O V
.
C A
L T
E P
ES
U L
T A
N D
E D
EG
O K
S O
G U
T
M I
Y O
S E
NP
L I Y
O S
E N
Q y
mQ
a l
K k
A L
T
P A
L E
O S
E N
T R
I Y
A S
K R
E T
A S
E
U S T
S I S T
E M
C o
s
G r i, k r e m r e n k l i y e r y e r d o l o m i t i k o r t a k a t m a n l a n m a l i k i r e c t a s i
T r a v e r t e n i m s i k a r b o n a t l a r
Şekil 4.1. Çalışma alanına ait genelleştirilmiş tektonostratigrafik sütun kesit ( Elitok 2000 den değiştirilerek hazırlanmıştır.)
15
4.1.1.1.3.Fele Formasyonu (TRf)
Fele formasyonu bordo, kırmızı, kahve, yeşilimsi gri çakıltaşı, kırmızı bordo, koyu
yeşil, kahverengi kumtaşı, gri, siyahımsı gri merceksel konumlu kireçtaşlarından
oluşmuştur Birim Öztürk vd., (1981) tarafından adlandırılarak çakıltaşı, kumtaşı ve
kireçtaşı üyelerine ayrılmıştır. Elitok (2000) aynı bölgede yapmış olduğu çalışmada
aynı adlama ve sınıflandırmaları kullanmıştır.
Birim Feletepe doğu yamacında tam olarak yüzeylemektedir. Birimin yanal yönde
kalınlığı değişkendir. Birim Feletepe doğusunda Sultandede şistleri içerisinde
tektonik dilim şeklinde yer almaktadır.
4.1.1.1.4. Hacıalabaz Formasyonu (JKTh)
Dolomit, dolomitik kireçtaşı ve kireçtaşlarından meydana gelen birim ilk kez
Demirkol (1977) tarafından en iyi gözlemlendiği yer olan Hacıalabaz dağına atfen
Hacıalabaz Formasyonu olarak adlandırılmış ve Elitok (2000) tarafından da aynı isim
kullanılmıştır.
Hacıalabaz kireçtaşı çalışma alanının güney kesiminde, Karadağburnu Tepe, Fele
Tepe, Külbaşı Tepe, Kuzgun Tepe, Kaynarcı Tepe, Beşkardeşler çukuru, Zeybek
Tepe, Çatakbaşı Tepe, Tülüce Tepe dolaylarında mostra vermektedir. Birim çalışma
alanı kuzey kesiminde ise Muratbağı kuzeyi, Kalabak Tepe, Koçyatağı Tepe, Kışla
Tepe, Kale Tepe dolaylarında yüzeylemektedir. Birimin tabanında dolomit ve
dolomitik kireçtaşları, dolomitler üzerinde volkanit düzeyli boksit seviyesi ve bunlar
üzerinde de yer yer boksit düzeyli dolomit arakatkılı kireçtaşı ve dolomitik
kireçtaşları yer almaktadır.
4.1.1.1.5. Gölgeli Formasyonu (Teg)
İnceleme alanı içerisinde Kızıldağ’ın kuzey kesimlerinde Orman evleri ve Silindi
Çiftliği arasında ince bir hat şeklinde yüzeylemektedir.
16
Sultandağları kesiminde Jura-Kretase yaşlı karbonatlardan oluşan Hacıalabaz
kireçtaşları üzerinde yer alan Orta Eosen yaşlı kumtaşı, kiltaşlarından meydana gelen
fliş Demirkol vd., (1977) tarafından Celeptaş formasyonu olarak adlandırılmıştır.
Celeptaş formasyonu olarak adlandırılan bu fliş Öztürk vd., (1981) tarafından
Anamasdağ kesiminde yer alan Eosen yaşlı Gölgeli formasyonuna dahil edilmiştir.
4.1.1.1.6. Bağkonak (Argıthan) Formasyonu (Tmb)
Kırmızı, kırmızımsı kahve, sarı, açık yeşil, sarımsı kahve gevşek tutturulmuş
kumtaşı, kiltaşı, kaba çakıltaşı, yer yer üst kesimlerde ince katmanlar halinde
travertenimsi poroz yapılı katmanlardan oluşan birim Demirkol vd., (1977)
tarafından adlandırılmış ve adını tipik olarak gözlendiği yer olan Bağkonak
mevkiinden almıştır. Elitok (2000) tarafından da aynı adla adlandırılmıştır.
Bağkonak Formasyonu çalışma alanının kuzey kesimlerinde Çatlı köyü, İçme Tepe,
Koru Tepe, Yukarı Dinek, Aşağı Dinek, Köprüköy batısı, Başdeğirmen,
Arslandoğmuş güneyi, Çarıksaraylar, Suvar, Muratbağı güneyi ve Posoğlu Tepe
dolaylarında mostra vermektedir. Birimin kalınlığı bölgeden bölgeye birkaç metre ile
birkaç on metre mertebesinde değişmektedir.
Bağkonak Formasyonu İçme Tepenin yüksek kesimlerinde travertenimsi oluşuklar
halinde gözlenmektedir.Tepenin kuzeydoğu kesimlerinde killi kireçtaşları mostra
vermektedir. Korutepe güneydoğusunda derenin içerisinde Bağkonak formasyonu ile
Sultandede şistlerinin dokanağı en iyi şekilde gözlenmektedir. Soyalı sırtı batısında
Bağkonak formasyonu gevşek tutturulmuş çamur akması şeklinde gözlenmektedir.
Bağkonak Formasyonu Çatakbaşı, Tülüce Tepe kuzeyinde Hacıalabaz kireçtaşları
üzerinde, İçme Tepe civarında, Kara Tepe kuzeyinde, Yukarıdinek civarında,
Aşağıdinek doğusunda Sultandede şistleri üzerinde, Köprüköy ve Arslandoğmuş
civarlarında Çaltepe kireçtaşları ile Sultandede şistleri üzerinde, Perenlik sırtı
batısında Sultandede şistleri üzerinde, Çarıksaraylar kuzeyinde Sultandede şistleri,
Çaltepe kireçtaşları, Hacıalabaz kireçtaşları üzerinde uyumsuz olarak yer almaktadır.
Birim Çarıksaraylar, Gümüşoluk ve güney kesimlerinde, Zengen sırtı ve Uluyol
17
güneyi, Kapçılar sırtı, Takkacıkırı sırtı, Düzkır sırtı, Ömerci, Arak kuzey
kesimlerinde, Köprüköy, Aşağı Dinek, Yukarı Dinek, Koru Tepe kuzeyi, İçme Tepe
kuzeyi, Çatlı ve doğu kesimlerinde alüvyon ile uyumsuz olarak örtülmektedir.
4.1.1.2. Anamasdağ Kesimi
4.1.1.2.1. Anamasdağ Formasyonu (KTa)
Anamasdağ Formasyonu Orta Torosların Anamasdağ kesiminde mostra vermektedir.
Birim genel olarak gri, krem renkli yer yer dolomitik karakterde, orta katmanlanmalı
kireçtaşlarından oluşmaktadır.
Birim Dumont ve Kerey (1975a) tarafından Anamas-Akseki birliği, Özgül (1976)
tarafından Geyikdağı Birliği, Şenel vd., (1992,1996) tarafından Anamas-Akseki
otoktonu, Öztürk vd., (1981) tarafından Anamasdağ formasyonu olarak
adlandırılmıştır. Elitok (2000) tarafından da Anamasdağ formasyonu ismi
kullanılmıştır.
Anamasdağ formasyonu inceleme alanının batı kesiminde Gedikli batısında,
Sarıkabalı batısında, Çiçeklidağ Tepe kuzeyi, Ziyaret Tepe doğusu, Karaağaç Tepe,
Kartaltaşı Tepe, Yavşanlı Tepe doğusu, Kasnaklı Tepe, Kale Tepe, Kocakar Tepe
kuzeyi, Büyükoyuklu Tepe doğusu, Delioğlansivrisi Tepe doğusu, Akarca Tepe GD
su, Kale Tepe güneyi, Yeniçakıl Tepeleri, Taşbaşı Tepe, Namazgah Tepe doğusu,
Göztaş Tepe doğusunda yüzeylemektedir. İnceleme alanı batısında yer alan
Anamasdağ formasyonunun tabanı gözlenememektedir. Kuzeybatıda Kürtlüseki
güneyinde Göksöğüt formasyonu tarafından uyumsuz olarak örtülmektedir. Gölgeli
mevkiinde, Uykutepeleri, Taşbaşı Tepe, Kurucaalan doğusunda Gölgeli formasyonu
ile uyumlu dokanak halindedir. Bölge son dönemlerde çekim kuvvetlerinin etkisi
altında kalmaktadır. Bu çekim kuvvetlerinin etkisiyle oluşan düşey faylar nedeniyle
Anamasdağ Gölgeli formasyonları arasındaki uyumlu ilişki kısmen bozulmuştur.
Birimin ofiyolitlerle olan dokanağı tektoniktir.
18
4.1.1.2.2. Gölgeli Formasyonu (Teg)
Yeşil, kahverengi, boz, sarı, gri renkli kumtaşı, kiltaşı, silttaşı, kumlu kireçtaşı
ardalanmasından oluşan birim Öztürk vd., (1981) tarafından Gölgeli formasyonu
olarak adlandırılmıştır. Elitok (2000) tarafından da aynı şekilde isimlendirilmiştir.
Sultandağları kesiminde Jura-Kretase yaşlı karbonatlardan oluşan Hacıalabaz
kireçtaşları üzerinde yer alan Orta Eosen yaşlı kumtaşı, kiltaşlarından meydana gelen
fliş Demirkol vd., (1977) tarafından Celeptaş formasyonu olarak adlandırılmıştır.
Celeptaş formasyonu olarak adlandırılan bu fliş Öztürk vd., (1981) tarafından
Anamasdağ kesiminde yer alan Eosen yaşlı Gölgeli formasyonuna dahil edilmiştir.
Gölgeli formasyonu inceleme alanı batı kesiminde Gölgeli mevkii civarında,
Uykutepeleri, Taşbaşı Tepe doğu kesimlerinde, çalışma alanı orta kesiminde ise
Kızıldağ’ın kuzey kesimlerinde Orman evleri ile Silindi Çiftliği arasında ince bir hat
boyunca mostra vermektedir (Celeptaş Formasyonu). Birim çoğunlukla Kızıldağ
ofiyolitleri altında kalmakta olup, taban ve tavan ilişkileri gözlenememektedir.
Dolayısıyla kalınlığını belirlemekte mümkün olmamaktadır (Elitok,2000).
4.1.1.2.3. Göksöğüt Formasyonu (Tmpg)
Başlıca beyaz, sarımsı beyaz, sarımsı yeşil, kahve, yeşil gri yer yer kaba taneli
kumtaşı, kiltaşı, silttaşı, marn ardalanmasından oluşan ve özellikle üst kesimlerinde
ince plaketli kireçtaşı düzeyleri bulunduran birim Demirkol ve Sipahi (1977)
tarafından adlandırılmıştır. Birim aynı bölgede genel jeoloji çalışması yapan Elitok
(2000) tarafından da aynı isimle adlandırılmıştır.
Birim çalışma sahasının kuzeybatı kesimlerinde Onikidönüm, Yenicekale, Tengerlek
Tepe, Örenköy kuzeyi, Hasanhoca Tepe, Gürnük Tepe, Arapsivrisi Tepe doğusu,
Karagüney Tepe güneyi, Kızılın Tepe güneyi ve Göksöğüt dolaylarında mostra
vermektedir. Göksöğüt formasyonu Yenicekale güneyinde, Tengerlek Tepe
civarlarında Kızıldağ ofiyolitleri üzerinde, Kürtlüseki güneyinde, Tekçarık kuzeyinde
19
Anamasdağ kireçtaşları üzerinde uyumsuz olarak yer almaktadır. Pelitliksırtı güneyi,
Örenköy, Kocabel sırtı güneyi, Gürnüt Tepe ve kuzey kesimlerinde alüvyon
tarafından uyumsuz olarak örtülmektedir.
Alüvyon (Qal) ve Yamaç Molozu (Qym)
Alüvyon inceleme sahası içerisinde geniş bir alan kaplamaktadır. Alüvyon değişik
kökenli kaya birimlerine ait gevşek tutturulmuş veya tutturulmamış killi, siltli kum,
çakıl ve bloklardan oluşmaktadır.Alüvyon malzeme yaklaşık D-B uzanımlı
Şarkikaraağaç’ı da içerisine alan ova içerisinde ve allokton konumlu birimler
arasında yer alan çukurluk alanlarda yer almaktadır.
Yamaç molozu özellikle Kızıldağ Ofiyolitlerinin dokanakları boyunca ve çoğunlukla
bu birimden türemiş malzemeden oluşmaktadır. Kızıldağ’ın kuzey, batı, güneydoğu
kesimlerinde daha batıda ise Ördekçi Köyü ile Enevre Harabeleri arasında
bulunmaktadır. Çoğunlukla ofiyolit birimine ait kayaların değişik boyutlu ve farklı
derecelerde yuvarlaklaşmış çakıllarından oluşmaktadır. Büyük vadilerin ağız
kesimlerinde yelpaze görünümü vermektedir.
4.1.2. Allokton Birimler
4.1.2.1. Kızıldağ Ofiyolitleri (Kk)
Tabanda serpantinit, amfibolit, kalkşist, kuvarsit gibi kaya birimlerinin üzerinde
başlıca harzburjit ve dunitten meydana gelen ve bunların içerisinde diyabaz,
piroksenit ve pegmatitik gabroların yer aldığı bir peridotit napı bulunmaktadır.
Birim, Çapan (1980) tarafından Marmaris bölgesinde Marmaris Peridotiti,
Şarkikaraağaç ve civarında çalışma yapan Öztürk vd., (1981) tarafından Kızıldağ
Ofiyolitleri olarak adlandırılmıştır. Birim Elitok (2000) tarafından da Kızıldağ
Ofiyolitleri olarak adlandırılmış ve Kızıldağ Peridotitleri ve Metamorfik Taban
olmak üzere iki kısımda incelenmiştir.
20
Kızıldağ ofiyolitleri Şarkikaraağaç güneyinde Kızıldağ, Kırmızı Tepe, Kızılyurt
Tepe, Yeldeğirmen Tepe, Kızıl Tepe, Öğlegediği Tepe, batı kesiminde, Belceğiz
güneyi, Bastırık Tepe, Çatalçam Tepe, Kömürcüdüzü Tepe, Kızıl Tepe, Güngörmez,
Kızılkale Tepe, Kızılsivri Tepe, Mestan Tepe, Gölgeli mevkii kuzey kesimlerinde ve
güneyde Sarıkabalı ile Gedikli’yide içine alan ince bir hat şeklinde mostra
vermektedir.
Başlıca harzburjit ve dunitten meydana gelen peridotitler Şarkikaraağaç güneyinde
Küçük Sivri Tepe civarında taze kırık yüzey rengi koyu yeşil ile fıstık yeşili renkte,
kılcal çatlaklı olarak gözlenmektedir. Kırılganlıkları nispeten orta, Kızıldağ’ın
zirvesine doğru gidildikçe peridotitler de düzenli bir çatlak sisteminin varlığı dikkati
çekmektedir.
İnceleme sahasının batı kesiminde Yenicekale kuzey kesimlerinde Anamasdağ
formasyonu ile Gölgeli formasyonu üzerinde, Kızıldağ peridotitlerinin alt
kesimlerinde yer almaktadır. Üstteki Kızıldağ peridotitleri kahverengi, kırmızı kahve
alterasyon rengi ile, serpantinitler ise koyu gri, siyah, siyahımsı gri renkleriyle
arazide kolayca ayırt edilebilmektedirler. Alttaki otokton konumlu kayaçlar ile
üstteki tektonik konumlu peridotitler arasında yer alan metamorfik temel başlıca
amfibolit, amfibolit şist, gnaysik amfibolit, amfibolitler içerisinde kuvarsit, yine
amfibolitlerin üst kesimlerinde kalkşistler ve serpantinitlerden meydana gelmektedir.
Kızıldağ ofiyolitleri Kızıldağ’ın doğu ve kuzeydoğu kesimlerinde Hacıalabaz
kireçtaşları ile Gölgeli formasyonu üzerinde bindirmeli olarak bulunmaktadır.
Güneydoğu kesimlerinde üzerinde uyumsuz olarak alüvyon bulunmaktadır. Yeniköy
ile Fakılar arasındaki bölged ve Öğlegediği Tepe kuzey kesimlerinde yamaç molozu
tarafından örtülmektedir. Eğirler Formasyonu ile Deliktaş formasyonu ofiyolitler
üzerinde tektonik dokanakla yer almaktadırlar.Birim Yenicekale güney kesimlerinde
Göksöğüt formasyonu tarafından uyumsuz olarak örtülmektedir. Çalışma alanının
batı kesiminde ofiyolitler ile Anamasdağ kireçtaşları dokanağı çoğunlukla düşey
faylıdır. Birim çalışma alanının batısında Gölgeli formasyonunu tektonik olarak
örtmektedir.
21
4.1.2.2. Eğirler Formasyonu (Ke)
Orta ve Batı Toroslarda değişik boyutta volkanit, serpantinit, çoğunlukla ince
tabakalı radyolarit- çört, kireçtaşı, kumtaşı, silttaşı, çamurtaşı, vb. bloklar içeren
kırıntılı kayaçlardan oluşan, aşırı deformasyon nedeniyle kaotik yapı sunan birim
Graciansky (1972) tarafından Çamova formasyonu, Erakman vd., (1982) tarafından
Alakaya formasyonu, Monod (1977) tarafından Zekeriya flişi, Şenel vd., (1989,1994)
tarafından Sofular formasyonu, Öztürk vd., (1981) tarafından Eğirler formasyonu
olarak adlandırılmıştır. Elitok (2000) tarafından da birim Eğirler formasyonu olarak
isimlendirilmiştir.
Birim Sürütme Çiftliği batı ve Sürütmesivrisi Tepe kuzeydoğu eteklerinde,
Arpaderesi Tepe düzlük kesimlerinde, Koruluk sırtı, Tavşan Tepe, Kavacık,
Kızılyokuş sırtı, Gücük burnu, Toptaş mevkii, Aşılık mevkii civarlarında mostra
vermektedir. Birim allokton konumludur ve birimin kalınlığı hakkında bilgi edinmek
mümkün gözükmemektedir.
Eğirler formasyonunun üzerinde tektonik dokanakla Deliktaş Tepe kireçtaşları dağ
boyutunda bloklar olarak yer almakta, alçak kesimlerde ise birim yamaç molozu ve
alüvyonlarla uyumsuz olarak örtülmektedir. Birim Kızıldağ ofiyolitlerini tektonik
dokanakla üzerlemektedir.
4.1.2.3. Deliktaş Formasyonu (TRd)
Bol kırık çatlaklı, erime boşluklu, genellikle masif yapılı, kolay kırılgan ve dağılgan
rekristalize kireçtaşlarından oluşan birim Orta Toroslar’da Gutnic vd., (1968), Brunn
vd., (1971), Özgül (1976), Monod (1977) tarafından Gencek birimi olarak
adlandırılmıştır. Şenel (1997) Marmaris Ofiyolit Napı üzerinde yer alan Orta Triyas-
Liyas yaşlı rekristalize kireçtaşları için Domuzdağı Napı adını kullanmıştır. Öztürk
vd., (1981) Kızıldağ ofiyolitleri üzerinde yer alan bu rekristalize kireçtaşlarını
Deliktaş formasyonu olarak adlandırmışlardır. Elitok (2000) bölgede yapmış olduğu
çalışmada birimi Deliktaş formasyonu olarak adlandırmıştır. Deliktaş formasyonu
inceleme alanı güneyinde Sürütmedağı Tepe, Sürütmesivrisi Tepe, Arpaderesi Tepe,
22
güneybatıda Aylı Tepe, Ardıç-Meşe, Bozdağ Tepe, Eşekçigediği Tepe, Ağılkaya
Tepe, Karaçalı Tepe, Tavşan Tepe, Akçalı Tepe, Çaltıkaya Tepe, Değirmenkızılı,
Deliktaş Tepe, Kaya T. ve güneyde Ardıç T., Orta Tepe, Homat Tepe ile
Küçükhomat Tepe civarlarında mostra vermektedir. Birim blok düzeyinden dağ
boyutuna kadar varan değişik boyutlarda yüzeylediği için kalınlığı hakkında fikir
edinilememiştir.
Deliktaş Tepe kireçtaşları topoğrafyanın üst kesimlerinde Eğirler formasyonu
üzerinde büyük dağ boyutu bloklar şeklinde tektonik dokanakla yer almaktadır.
Deliktaş Tepe, Sivri Tepe batısında Kızıldağ ofiyolitleri üzerinde tektonik dokanakla
yer almaktadır.
4.2. Yapısal Jeoloji
Bölge Paleozoyik’ten günümüze değin çeşitli tektonik olaylara maruz kalmıştır. Bu
hareketlerden neotektonik döneme ait orojenik olaylar daha öncekilerin etkilerini
büyük oranda ortadan kaldırmıştır. Bu nedenle bölgeye ait yapısal özellikler
Neotektonik dönem ve Isparta Büklümünün oluşum mekanizmasıyla birlikte
incelenmelidir (Elitok, 2000). Ultrabaziklerin kireçtaşlaı ile olan kontakları hemen
her yerde faylıdır. Faykarın genel doğrultusu KB-GD dur. Ayrıca ovada jeofizik
yöntemlerle tespit edilen iki adet gömülü fay mevcut olup bunların arasında kalan
(Çiçekpınar ve Şarkikaraağaç) saha bir çöküntü havzası halindedir (DSİ hidrojeolojik
etüt raporu, Isparta, 1975).
Çalışma alanında yer alan metamorfik kayaçlar, paleozoyik jeosenklinalinin bölgesel
metamorfizmasıyla oluşmuşlardır (DSİ, hidrojeolojik etüt raporu, Isparta, 1975).
Kızıldağ ofiyolitleri ve diğer allokton birimlerin bölgeye Orta Eosen sonrasında
okyanus içi üzerleme sonucunda yerleştiği düşünülmektedir. Çalışma alanının batı
kesiminde Anamasdağ Formasyonu ile Kızıldağ Ofiyolitleri, Gölgeli ve Göksöğüt
Formasyonları dokanağında yaklaşık KB-GD doğrultulu düşey fayın aktif bir fay
olduğu ve ofiyolit yerleşiminden sonra oluştuğu düşünülmektedir (Elitok, 2000).
23
Demirkol, 1986’ya göre Çaltepe kireçtaşları ile Sultandede Formasyonu Kaledoniyen
orojenez fazından etkilenmiştir. Sultandede Formasyonu ile Çaltepe kireçtaşının
dokanağı birçok yerde faylı bulunmaktadır. Hepsi de düşeye yakın ters faylıdır.
Güney bloklar yükselmiş ve farklı yaşta olan Sultandede Formasyonu ile Çaltepe
kireçtaşı aynı düzeye gelmiştir (Demirkol, 1986).
Beyşehir Gölünün tektonik hareketler neticesinde oluştuğu ve Mesozoyik kireçtaşları
üzerinde bulunduğu düşünülmektedir (DSİ, hidrojeolojik etüt raporu, Isparta, 1975).
4.3. Hidrojeoloji
4.3.1. Su Noktaları
4.3.1.1. Akarsular
Çalışma alanında devamlı akan ve debisi yüksek olan bir akarsu yoktur. Ovayı
çevreleyen tepe ve yamaçlardan inen dereler küçük ve mevsimsel olup yaz aylarında
bunların büyük bir kısmı kurur. Bu derelerin bir kısmı da sulamada kullanıldığından
suları kısa bir mesafeden sonra kurur. Bu derelerin büyük kısmı ovanın kuzey
kısmında toplanmıştır. Bu derelerin en önemlisi Derbent dere, Başdeğirmen deresi ve
subaşı kaynağının oluşturduğu Çarıksaray deresidir. Bu dere ovaya doğrudan inen
diğer derelerin bataklık meydana getirmelerini önlemek için, Şarkikaraağaç’tan
itibaren batıya doğru 1956’da DSİ tarafından Drenaj Kanalı haline getirilmiştir. Bu
drenaj kanalı batıdaki Gürlevik ve Karakaya pınar derelerini de alarak güneye döner.
Salur, Çeltek köyleri içinden geçerek Beyşehir Gölü’ne ulaşır.
Ayrıca ovanın doğusundaki Köprüdere ile Devegöçüren deresi, batıdaki Gürlevik
dere ile kuzeybatıdaki Karakaya pınarı dereleri yağışlı mevsimlerde 10-20 lt/sn lik
bir debiye ulaşsalarda yaz aylarında tamamen kururlar. Drenaj kanalı açılmadan
evvel ova dahilinde yer yer çayırlık ve bataklık olan sahalar, kanal açıldıktan sonra
kısa süre içinde kurumuş ve ekim sahası haline gelmiştir.
24
4.3.1.2. Kaynaklar
Çalışma alanında mevcut olan kaynaklar yağışlardan direkt olarak
etkilenmektedirler. Bu kaynaklardan bir kısmı su tablasının topoğrafya ile
kesişmesinden oluşur. Bunlar dört beş göz halinde çıkan Armutlu kaynağı (29 lt/sn)
ile Suvar pınarı (8 lt/sn) dır. Havzadaki diğer kaynaklar aflorman kaynaklardır.
Bunlardan en önemlisi Paleozoik şist-kireçtaşı kontağından çıkan Çarıksaraylar
subaşı kaynağıdır. Bu kaynağın debisi mevsimlere ve yağışa bağlı olarak değişmekte
olup yaklaşık 21-146 lt/sn arasında değişmektedir.
Çarıksaraylar subaşı kaynağının havzanın tek büyük kaynağı olması sebebiyle
geliştirilmesi düşünülmüştür. Derenin içindeki bu kaynağın kontak kaynağı oluşu ve
kaynağı besleyen kireçtaşı mostrasının küçük oluşu sebebiyle geliştirilmesi mümkün
olamamıştır.
4.3.1.3. Sığ Su kuyuları
İnceleme alanında yaklaşık olarak 150 kadar sığ kuyu bulunmaktadır. Bunlardan 19
adedi kotlandırılarak su tablası haritası yapımında kullanılmıştır. Adi ve keson
kuyuların adedi 55-60 kadardır. Bu kuyular içme ve kullanma suyu, pek az bir kısmı
da sulama suyu temini için açılmıştır. Bu kuyuların büyük bir kısmı keson kuyu olup
tamamen alüvyon içinde açılmışlardır. Bu kuyuların derinlikleri yaklaşık 4-12 m,
statik su seviyeleri ise yaklaşık 1-9 m arasındadır.
4.3.1.4. Sondaj Kuyuları
Şarkikaraağaç merkezde, 1981 yılında DSİ tarafından debisi yaklaşık 10-60 lt/sn
arasında değişen 14 adet sondaj kuyusu açılmıştır.Bu kuyuların derinlikleri yaklaşık
91-130 m arasında değişmektedir. Bu kuyuların statik seviyeleri 2.40-6.10 m
arasında değişmektedir.
25
Çiz
elge
4.1
. Şar
kika
raağ
aç il
çesi
ne a
it D
Sİ 1
8. B
ölge
Müd
ürlüğü
tara
fında
n açılmış
ola
n so
ndaj
kuy
uların
a ai
t ölç
ümle
r.
Koo
pera
tif
Adı
K
uyu
No
Stat
ik
Sevi
ye
Din
amik
Se
viye
Q
p
lt/sn
Qiş
l lt/s
n
Kuy
u D
erin
liği
(m)
Pom
pa
Güc
ü (K
w)
Kuy
u T
arih
i D
evir
Ger
i T
arih
i
Ş.K
araağa
ç M
erke
z
2030
2 20
303
1998
3 20
301
2166
7 21
668
2166
9 21
672
2167
3 21
674
2167
5 21
676
2167
7 21
678
4,30
4,
30
6,10
3,
25
4,60
3,
20
4,35
2,
40
2,60
2,
90
2,50
4,
40
4,65
3,
20
16,8
0 19
,33
23,3
6 27
,56
38,7
0 32
,10
37,7
5 22
,70
22,4
4 7,
98
7,95
23
,85
22,8
5 22
,55
52,8
0 34
,58
34,5
8 10
,10
9,14
9,
14
9,00
36
,00
34,0
0 63
,80
63,8
0 44
,34
40,6
2 40
,00
50
40
40
10
10
10
10
40
40
60
40
40
50
50
122
130
115
105
100
123
120
115
120
100
100
101
100
91
30
30
30
11
11
11
15
30
30
30
30
30
38
38
18.1
2.19
81
18.1
2.19
86
Ş.K
araağa
ç B
eykö
y
2094
0 20
941
4232
1
2,07
1,
25
2,45
7,07
18
,35
47,1
2
63,8
0 47
,18
18,4
0
60
40
10
100
90
80
23
30
75
25.0
8.19
81
25.0
8.19
86
30.0
4.19
98
Ş.K
araağa
ç Ç
içek
pına
r
1998
2 24
880
2488
1 24
882
2488
3 24
884
0,20
4,
07
2,90
1,
65
2,63
1,
95
15,9
2 13
,06
8,62
9,
56
8,57
14
,83
61,0
4 63
,20
63,2
0 63
,20
63,2
0 63
,20
50
50
50
50
50
50
110
100
100
100
100
100
30
23
23
23
23
23
15.0
4.19
86
15.0
4.19
91
25
26
DSİ Beyköy’de de 1981 yılında debisi yaklaşık 10-60 lt/sn arasında değişen 3 adet
sondaj kuyusu açmıştır. Bu kuyuların derinlikleri 80-100 m arasında değişmektedir.
Burada açılan kuyuların statik seviyeleri ise 1.25-2.45 m arasındadır.
Çiçekpınar’da 1986 yılında DSİ tarafından derinlikleri yaklaşık 100 m kadar olan ve
debisi 50 lt/sn olan 6 adet kuyu açılmıştır. Kuyuların statik seviyeleri ise 0.20-4.07 m
arasındadır.
DSİ tarafından açılan bu sondaj kuyularına ait detaylı bilgiler Çizelge 4.1.’de
verilmiştir.
4.3.1.5. Göller ve Bataklıklar
Beyşehir Gölü
Beyşehir gölü Türkiye’nin en büyük içme suyu rezervuar alanı ve en büyük tatlı su
kaynağı olmakla birlikte uluslararası öneme sahip sulak alanlardan birisidir. Beyşehir
Gölü dünyanın nadir bulunan Macar ördeği, Elmabaş patkası, Sakarmeke gibi doğal
kuş türlerini barındırmakta ve sazan, levrek , yosun balığı ve kadife balığı bol
miktarda bulunmaktadır. Diğer taraftan Konya Havzasının ve Isparta Havzasının
tarımsal sulama ihtiyaçları Beyşehir Gölünden karşılanmaktadır.
Beyşehir Gölü Şarkikaraağaç Havzasının güney sınırını oluşturmaktadır. Beyşehir
Gölü, Batı Toroslarda Antalya’nın kuzeyinde toplanmış olan tektonik ve karstik
göller grubuna dahildir. Göl KB-GD doğrultusunda uzanmakta olup uzunluğu 50 km
ve genişliği 15-20 km kadardır. Gölün kuzey, batı ve güneybatısı dağlarla çevrilmiş
olup diğer sınırları daha alçak ve dalgalı arazilerle çevrilidir.Gölün batı kıyıları
Yenişarbademli ovası hariç dik ve ormanlarla kaplıdır.
Faylı bir yapısal çöküntü alanı (graben) olan Beyşehir gölünün batı kesimi
serpantinleşmiş bazik intrizyonlarla kesilmiş olan Mesozoyik yaşlı kireçtaşları ile
27
çevrilmiştir. Bölgenin diğer kesimlerinde ve adalarda Üst Kretase yaşlı kireçtaşları
bulunur. Gölün doğu kıyısı Neojen marnları ve ince tabakalı marnlı kireçtaşları ile
çevrilmiştir. Göl yatağı kil, bir miktar turba ve marndan ibaret olup, kilin derinliğinin
75 m ye kadar ulaştığı yapılan sondajlar neticesinde gözlenmiştir. Gölün batısı
boyunca görülen faylanma KB-GD istikametinde olup bu kısımdaki en eski tektonik
hareketlerin Kretase sonlarında gerçekleştiği bilinmektedir. Daha genç zamanlara ait
tektonik hareketler batıda dik şevler ve faylanmalar şeklinde kendini göstermektedir.
Tabii bir çöküntü alanı olan Beyşehir gölünün yüzeyi yaklaşık 700 km2, yaklaşık
derinliği 10 m, drenaj alanı ise 4147 km2 dir. Gölün seviyesi yağışlara bağlı olarak
değişmektedir. Ortalama kotu 1121 m olan gölün GD köşesinde, sulama sularının
düzenlenmesi için 1912 yılında bir regülatör tesis edilmiştir.
Yapılan hidrojeolojik çalışmalar çerçevesinde gölün güney istikametinde Akdenize
doğru sızma kayıplarının olmadığı veya çok az olduğu düşünülmektedir. Gölün
kuzey, ovanın güney kıyısında 4-5 km2 lik bataklık ve sazlık bir saha vardır. Bu
bataklık, drenaj kanalı suyu ve yeraltısuyunun bu sahada yüzeye çıkması ile meydana
gelmiştir (Atıgan ve Topçam, 1975).
4.3.2. Litolojik Birimlerin Hidrojeolojik Özellikleri
İnceleme alanının içerisinde bulunan jeolojik birimler hidrojeolojik özelliklerine göre
geçirimsiz yarı geçirimli ve geçirimli, birimler olmak üzere sınıflandırılmıştır. Bu
birimler hidrojeoloji harita gösterilmiştir (Ek 2). Söz konusu birimlerin hidrojeolojik
özellikleri aşağıdaki gibidir.
4.3.2.1. Geçirimsiz Gz1 Birimi
Kuvarsit ve rekristalize kireçtaşı arakatkılı metasilttaşı, metakiltaşı, metakumtaşından
oluşan Sultandede metamorfitleri geçirimsiz (Gz1) birim olarak sınıflandırılmıştır.
28
Birimin bazı yerlerde ince laminasyonlu olmak üzere tabakalı bir yapıya sahiptir.
Birim içerisinde yer yer kuvars ve kuvarsit bantları gözlenmektedir. Birimin yer yer
tektonizma nedeniyle ezilip, ufalanması da birime geçirimsizlik kazandırır.
4.3.2.2. Geçirimsiz Gz2 Birimi
Fliş karakteri gösteren Gölgeli Formasyonu. ile Eğirler Formasyonu benzer litolojik
özellikleri göstermeleri sebebiyle geçirimsiz Gz2 birimi olarak belirlenmiştir.
Kumtaşı, kiltaşı ardalanması şeklinde mostra veren Gölgeli Formasyonuna ait
kumtaşları sert, tabakalı yapıya sahip kimi yerlerde ezilmiş ufalanmış bazen de
kırıklı, ancak kırıklar kalsit dolgulu olarak gözlenmektedir. Değişik boyutta volkanit,
serpantinit, çoğunlukla ince tabakalı radyolarit-çört, kireçtaşı, kumtaşı, silttaşı,
çamurtaşı birimlerinden oluşan Eğirler Formasyonu, Kızıldağ ofiyolitleri ile birlikte
taşınarak bölgeye yerleşmiştir.
4.3.2.3. Geçirimsiz Gz3 Birimi
Başlıca harzburjit ve dunitten meydana gelen peridotitler ile dayk ve filonlar şeklinde
piroksenitler, izole diyabaz dayklar ve katmansı veya düzensiz kütleler şeklinde
oluşan altere olmuş gabroik kayaçlardan oluşan Kızıldağ ofiyolitleri Geçirimsiz Gz3
birimi olarak belirlenmiştir.
Peridotitler esasen sert geçirimsiz kayalar olmalarına rağmen Kızıldağ’ın zirvesine
doğru gittikçe düzenli bir çatlak sisteminin olması bu kesimlerde çatlak suyunun
mevcut olabileceğini anlamına gelmektedir. Peridotitler içerisinde lokal ölçekte
mostra veren çok sert, kırılması zor olan gabrolar ise kısmen tabakalı yapı
göstermektedirler. Dayk, filon ve düzensiz kütleler şeklinde peridotitler içerisinde
yer alan piroksenitler de çok sert, kırılması zor, oldukça ağır olmaları sebebiyle
geçirimsiz özellik göstermektedir.
29
4.3.2.4. Yarı Geçirimli Gy Birimi
Gevşek tutturulmuş kiltaşı, kumtaşı, çakıltaşından ve en üstte yer yer karbonatlardan
oluşan Bağkonak Formasyonu ile beyaz, sarımsı beyaz renkli kumtaşı, kiltaşı,
silttaşı, marndan oluşan ve üstte kireçtaşlarından oluşan Göksöğüt Formasyonu
benzer litolojik özelliklere sahiptirler. Her iki birimde kiltaşı, silttaşı, marn gibi
geçirimsiz özellige sahip kaya birimlerinden oluşmakla birlikte karbonatlı kayaları da
içermelerinden dolayı yarı geçirimli birim olarak değerlendirilmişlerdir.
4.3.2.5. Geçirimli Gç1 Birimi
Şarkikaraağaç ilçe merkezini de içerisine alan D-B uzanımlı ova içerisinde ve
allokton konumlu birimlerin arasındaki çukurluk alanlarda yer alan alüvyon
yeraltısuyunu en çok toplayan ve veren akiferdir.
Alüvyonun litolojisini değişik kökenli kaya birimlerine ait gevşek tutturulmuş veya
tutturulmamış killi, siltli kum, çakıl ve bloklardan oluşturmaktadır. Ova içerisindeki
alüvyonun yüzeyden itibaren kalınlığı 20-300 m arasında değişmektedir (Atıgan ve
Topçam, 1975).
Kızıldağ ofiyolitlerinin dokanakları boyunca çoğunlukla ofiyolitlerden türemiş olan
yamaç molozuda yine akifer olma özelliği bakımından yüksek verimliliğe sahiptir.
4.3.2.6. Geçirimli Gç2 Birimi
Geçirimli Gç2 birimi aynı hidrojeolojik özellikleri gösteren Çaltepe, Fele,
Anamasdağ, Hacıalabaz, ve Deliktaş, Formasyonlarından oluşmaktadır. Bütün bu
birimler büyük ölçüde karbonatlı kayaçlardan oluşmaktadır. Suların etkisiyle eriyen
karbonatlı kayalar içerisinde önemli miktarlarda su bulundurabilen akifer
özelliğindeki kayalardır.Geçirimli Gç2 birimine ait kayalar da bol kırık çatlaklı,
erime boşluklu karbonatlı kayalardır.
30
4.3.3. Yeraltısuyu Seviyesi
Şarkikaraağaç ovasında Eylül 2005 ayında statik yeraltısuyu seviye ölçümleri
yapılmıştır (Çizelge 4.2.). Bu seviye ölçümleri neticesinde ovaya ait hazırlanan
yeraltısuyu seviye haritası Ek-2 de verilmiştir. Bu haritadan da açıkça görüldüğü gibi
yeraltısuyu akım yönü Beyşehir Gölüne doğrudur.
Çizelge 4.2. Şarkikaraağaç havzasında sondaj kuyularında yapılan statik seviye ölçümleri (Eylül-2005)
Bölge
Kuyu No
Kuyu Ağız Kotu
(m)
Yeraltısuyu Derinliği
(m)
Yeraltısuyu Kotu
(m)
Ş-1 1159 4.71 1154.29
Ş-2 1145 3.63 1141.37
Ş-3 1150 4.42 1145.58
Ş-4 1153 2.85 1150.15
Ş-5 1141 2.81 1138.19
Ş-6 1142 2.64 1139.36
Ş-7 1143 3.43 1139.57
Ş-8 1141 1.75 1139.25
Ş-9 1141 2.35 1138.65
Ş-10 1136 1.10 1134.90
Ş-11 1127 1.44 1125.56
Ş-12 1145 3.62 1141.38
Ş-13 1149 2.68 1146.32
Ş-14 1152 3.85 1148.15
Ş-15 1175 5.45 1169.55
Ş-16 1194 6.82 1187.18
Ş-17 1177 9.00 1168.00
Ş-18 1181 3.20 1177.80
Ş
A
R
K
İ
K
A
R
A
A
Ğ
A
Ç
Ş-19 1154 2.62 1151.38
31
4.4. Hidroloji
4.4.1. Yağış
Bölge, Akdeniz iklimi ile karasal iklim arasında, karasal iklime daha yakın bir iklim
yapısına sahiptir. Yazları sıcak ve kurak; kışları ise soğuk ve yağışlıdır.
Şarkikaraağaç Meteoroloji İstasyonunda kaydedilen 15 yıllık verilerden ortalama
yıllık yağış miktarının 462,1 mm, maksimum toplam yıllık yağış miktarı ise 526,5
mm olduğu tespit edilmiştir (Çizelge 4.3.). Günlük en çok yağış miktarının aylara
göre değişimi Şekil 4.2.’de verilmiştir. Günlük en çok yağışın tespit edildiği aylar
kasım ve aralık aylarıdır. Şekil 4.3. ortalama toplam yağış miktarının aylara göre
değişimini göstermektedir. Buna göre ortalama toplam yağış miktarının en yüksek
olduğu ay 72.5 mm ile aralık ayıdır.
Çizelge 4.3. Şarkikaraağaç DMİ’ye ait meteorolojik elemanların aylık ortalama değerleri
AYLAR METEOROLOJİK ELEMANLAR 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
Ortalama Sıcaklık (oC)
-1,0 -0,1 4,8 9,9 13,9 18,0 21,0 21,3 17,4 11,7 5,3 0,8
Ort. Yüksek Sıcaklık (oC)
4,2 5,2 10,5 16,1 20,3 25,0 28,1 28,9 25,7 19,3 11,4 5,7
Ort. Düşük Sıcaklık (oC)
-5,3 -4,8 -1,0 3,1 6,0 9,1 12,1 12,4 8,2 3,9 0,0 -3,3
Ortalama Yağış (mm)
49,8 43,6 44,0 50,9 43,3 29,5 16,3 7,9 9,7 43,3 51,3 72,5
Günlük En Çok Yağış Miktarı (mm)
41,8 44,6 45,8 35,6 38,2 58,7 28,1 21,1 20,4 44,0 70,0 78,2
Ort. Açık Günler Sayısı
6,2 6,1 6,9 4,8 5,8 11,9 16,7 19,7 19,4 14,3 7,2 5,1
Ort. Kapalı Günler Sayısı
9,7 7,8 6,1 6,6 3,0 0,7 0,4 0,3 0,7 4,1 7,5 9,2
Ort. Bulutluluk 5,6 5,4 4,9 5,3 4,5 2,9 2,2 1,7 1,8 3,4 5,1 5,9 Ort. Buhar Basıncı (hPa)
4,2 4,4 5,4 6,5 8,7 10,4 11,1 10,5 8,4 7,4 6,0 4,9
Saat 07 deki Ort. Bağıl Nem (%)
65 68 70 62 62 56 52 51 54 62 70 69
Saat 14 deki Ort. Bağıl Nem(%)
65 61 49 40 40 34 30 27 26 40 52 64
Saat 21 deki Ort. Bağıl Nem (%)
69 69 67 60 63 62 53 49 50 62 70 73
32
Ort. Bağıl Nem (%) 66 65 62 54 55 50 45 42 44 54 64 70 Ort. Karlı Gün Sayısı
Ort. Sisli Gün Sayısı Ort. Dolulu Gün Sayısı
0,1 0,1
Ort. Kırağılı Gün Sayısı
5,4 5,6 5,6 2,9 0,9 0,1 2,9 8,5 9,1
Ort. Rüzgar Hızı (bofor)
1,6 1,7 1,7 1,7 1,6 1,5 1,6 1,6 1,5 1,5 1,6 1,5
En Hızlı Esen Rüzgar Yönü
SW SW S S S SE SW NE NW NE SW S
En Hızlı Esen Rüzgar Hızı (bofor)
8 8 8 8 7 5 5 4 5 5 8 8
Ort. Fırtınalı Gün Sayısı
0,3 0,2 0,6 1,0 0,3
Ort. Kuvvetli Rüzgarlı Gün Say.
1,0 0,7 1,2 1,0 1,0 1,0 1,0
4.4.2. Sıcaklık
Çalışma alanına ait 16 yıllık rasatlara göre yıllık ortalama sıcaklık 10,3 0C’dir.
0
10
20
30
40
50
60
70
80
Gün
lük
En Ç
ok Y
ağış
Mik
tarı
(mm
)
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
Aylar
Şekil 4.2. Günlük en çok yağış miktarının aylara göre değişimi
Aylara göre ortalama, en yüksek ve en düşük sıcaklık değerleri Şekil 4.4.’de
verilmiştir. Bölgeye ait bu verilere göre, en yüksek sıcaklık değerleri Temmuz ve
33
Ağustos aylarında görülmüştür ve bu değerler sırasıyla 34,2 0C ve 36,5 0C dir. En
düşük sıcaklık değeri ise Şubat ayında gözlenmiş olup -25,2 0C dir.
Şekil 4.3. Ortalama toplam yağış miktarının aylara göre değişimi
4.4.3. Buharlaşma
-30
-20
-10
0
10
20
30
40
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
Aylar
Sıca
klık
(C)
Ort. SıcaklıkMax. SıcaklıkMin. Sıcaklık
Şekil 4.4. Aylara göre ortalama, en yüksek ve en düşük sıcaklık değerleri
0
10
20
30
40
50
60
70
80
Ort
.Top
lam
Yağış
Mik
tarı
(mm
)
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
Aylar
34
Çiz
elge
4.4
. Şar
kika
raağ
aç M
eteo
rolo
ji İs
tasy
onu
için
hazırl
anan
Tho
rnth
wai
te B
uhar
laşm
a-Te
rlem
e B
ilanç
osu
O
cak
Şuba
tM
art
Nis
anM
ayıs
Haz
iran
Tem
muz
Ağu
stos
Eyl
ülE
kim
Kasım
Ara
lıkA
ylık
Sı
caklık
0
0 4,
8 9,
9 13
,9
18,0
21
,0
21,3
17
,4
11,7
5,
3 0,
8
Aylık
E
ndek
s 0
0 0,
94
2,81
4,
7 6,
95
8,78
8,
97
6,61
3,
62
1,09
0,
062
Etp
(m
m)
0 0
18,0
345
,82
76,9
3 10
5,70
12
8,16
12
2,01
85
,12
48,3
416
,56
1,70
Yağış
(m
m)
49,8
43
,6
44,0
50
,9
43,3
29
,5
16,3
7,
9 9,
7 43
,3
51,3
72
,5
Zem
in
Rez
ervi
10
0 10
0 10
0 10
0 66
,37
0 0
0 0
0 34
,74
100
Etr
(m
m)
- -
18,0
345
,82
76,9
3 95
,87
16,3
7,
9 9,
7 43
,3
16,5
6 1,
70
Z.r
ezer
v D
eğiş
imi
- -
- -
-33,
63-6
6,37
-
- -
- +3
4,74
+65,
26
Su n
oksa
nı
- -
- -
- 9,
83
111,
86
114,
11
75,4
25,
04
- -
Su
Fazl
ası
49,8
43
,6
25,9
75,
08
- -
- -
- -
- 5,
54
Enl
em
Düz
. Kat
0,
85
0,84
1,
03
1,10
1,
23
1,24
1,
25
1,17
1,
04
0,95
0,
84
0,83
34
35
0
20
40
60
80
100
120
140
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12Aylar
mm
EtpYağış
zeminrezervininkullanılması
sufazlası
sunoksanı
zeminrezervinintamamlanması
sufazlası
Şekil 4.5. Çalışma alanındaki potansiyel buharlaşma ve yağış değerleri arasındaki
ilişki
1.4
1.45
1.5
1.55
1.6
1.65
1.7
Ort
alam
a R
üzga
r Hızı
(bof
or)
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
Aylar
Şekil 4.6. Ortalama rüzgar hızı diyagramı.
Serbest su yüzeyinden olan buharlaşma, yükseklik, sıcaklık, hava akımları ile doğru ;
havanın nemlilik derecesi, atmosfer basıncı, erimiş tuzların miktarı ve su derinliği ile
ters orantılı olarak değişmektedir. Zeminlerden buharlaşma ise zeminin su miktarı,
bitki sıklığı, buz ve karla kaplı olma ve zeminin güneşlenme miktarı gibi etkenlere
36
bağlı olarak gerçekleşmektedir. Şarkikaraağaç Meteoroloji İstasyonu için hazırlanan
Thornthwaite Buharlaşma-Terleme Bilançosu Çizelge 4.4’te verilmiştir.
Buharlaşma, 0 0C ile -6 0C arasında da devam etmekte, -6 0C de son bulmaktadır.
Ancak bu buharlaşma değeri ihmal edilebilecek kadar küçüktür. Çalışma alanındaki
potansiyel buharlaşma ve yağış değerleri arasındaki ilişki Şekil 4.5’de verilmiştir.
Şekil 4.5 ve Çizelge 4.4’e göre aylık potansiyel buharlaşma değerinin aylık ortalama
yağış miktarından büyük olduğu Mayıs ve Ekim ayları arasında, yağış olmayan
dönemlerde katı atık depolama tesisinde oluşacak sızıntı suları tekrar yağmurlama
sistemi ile depo sahası üzerine geri verilerek buharlaştırılabilir. Bu dönemde sızıntı
suyu arıtması yapılmayacağından önemli ölçüde tasarruf edilecektir.
4.4.4. Rüzgar
Hakim rüzgar yönü katı atık depolama yer seçiminde dikkate alınması gereken bir
kriterdir. Dolayısıyla kurulacak katı atık depolama tesisinin hakim rüzgar yönünde,
rüzgar hızını da göz önünde bulundurarak tespit edilen mesafede herhangi bir
yerleşim biriminin bulunmamasına dikkat edilmelidir.
D
G
B
K DK B
G DG B
K
4 9 010
51 0
5 5 1 05 0 1 04 5 1 04 0 1 03 5 1 03 0 1 02 5 1 02 0 1 01 5 1 01 0 1 0
Şekil 4.7. Rüzgar diyagramı. Rasat süresi:11 yıl ( 1984-1995)
37
16 yılık meteorolojik verilere göre ortalama rüzgar hızının en yüksek olduğu aylar
1.7 bofor ile Şubat, Mart ve Nisan aylarıdır (Şekil 4.6.). 11 yıllık DMİ verilerine göre
Şarkikaraağaç ilçesinde hakim rüzgar yönü Güneydoğudur (Şekil 4.7.).
4.4.5. Bulutluluk
Şarkikaraağaç Meteoroloji istasyonundaki 16 yıllık rasatlara göre yıllık ortalama
bulutluluk oranı 4.1/10 dur. Bölgede yılın yaklaşık 124.1 günü, bulutluluğun 1.9 /10
değerinin altında kaldığı açık günlerdir. Bulutluluğun 2.0/10-8.0/10 değerleri
arasında değiştiği bulutlu günlerin sayısı 185.1 ve 8.1/10-10/10 arasında değiştiği
bulutlu günlerin sayısı (kapalı günler) ise 56.1 dir (Şekil 4.8).
02468
101214161820
Gün
lerin
Sayısı
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12Aylar
Ort. Açık Günlerin Sayısı
Ort. Kapalı Günlerin Sayısı
Şekil 4.8. Ortalama açık ve kapalı günler sayısının aylara göre değişimi
4.4.6. Buhar Basıncı
Kurulacak katı atık depolama tesisinde meydana gelecek sızıntı suları ve oluşturacağı
koku bölgedeki bulutluluğa, buhar basıncı ve nem miktarına bağlı olarak değişir.
38
Buhar basıncı ve nem miktarının artışı ile katı atık bozuşması da hızlanır. Bu
durumda tesis tabanında oluşan sızıntı suyu ve koku miktarında artma görülür.
Şarkikaraağaç’ta 16 yıllık rasatlara göre yıllık ortalama buhar basıncı 7.3 hPa olup,
en düşük basınç 4.2 hPa ile Ocak ayında, en yüksek basınç 11.1 hPa ile Temmuz
ayında gözlenmiştir (Şekil 4.9.).
0
2
4
6
8
10
12
Ort
. Buh
ar B
asın
cı (h
Pa)
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
Aylar
Şekil 4.9. Ortalama buhar basıncını gösteren diyagram
Şarkikaraağaç’ta 16 yıllık rasatlara göre yıllık ortalama bağıl nem miktarı % 55 dir.
Bağıl nemin en düşük olduğu ay %42 ile Ağustos ayı olup, en yüksek olduğu ay ise
% 70 ile Aralık ayıdır (Şekil 4.10.).
4.5. Atık Envanteri
4.5.1. Nüfus Projeksiyonu
Proje süresince tesise gelecek olan atıkların miktarı bölgenin gelecekteki nüfusu ile
orantılı olarak değişecektir. Bölgenin bilinen nüfus sayım sonuçları Çizelge 4.5’de
verilmiştir (Isparta Valiliği’nden alınmıştır). Buna göre yapılan nüfus projeksiyonu
Çizelge 4.6.’da verilmiştir.
39
0
10
20
30
40
50
60
70
Ort
. Bağıl
Nem
(%)
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
Aylar
Şekil 4.10. Ortalama bağıl nem miktarının aylara bağlı olarak değişimi
Çizelge 4.5. Şarkikaraağaç yerleşim merkezlerinin yıllara göre nüfus sayım sonuçları Yıllar Merkez Bucak Toplam
1940 3662 12543 16205
1955 3529 16640 20169
1965 4585 21280 25865
1970 4820 22613 27433
1975 4772 23417 28189
1980 5839 25196 31035
1985 8390 24386 32776
1990 12253 26740 38993
1997 20372 22705 43077
2000 24502 27662 52164
40
Çizelge 4.6 Nüfus projeksiyonu YIL
MERKEZ
BUCAK
TOPLAM
2000 24502 27662 52164 2009 29287 33065 62352 2010 29815 33660 63475 2011 30351 34266 64617 2012 30898 34882 65780 2013 31454 35510 66964 2014 32020 36149 68169 2015 32596 36800 69396 2016 33183 37462 70645 2017 33780 38137 71917 2018 34388 38823 73211 2019 35007 39522 74529 2020 35637 40233 75870 2021 36279 40958 77237 2022 36932 41695 78627 2023 37597 42445 80042 2024 38273 43209 81482 2025 38962 43987 82949 2026 39664 44779 84443 2027 40378 45585 85963 2028 41104 46406 87510 2029 41844 47241 89085 2030 42597 48091 90688 2031 43364 48957 92321 2032 44145 49838 93983 2033 44939 50735 95674 2034 45748 51648 97396 2035 46572 52578 99150 2036 47410 53524 100934 2037 48263 54488 102751 2038 49132 55469 104601 2039 50016 56467 106483 2040 50917 57483 108400 2041 51833 58518 110351 2042 52766 59571 112337 2043 53716 60644 114360 2044 54683 61735 116418 2045 55667 62847 118514 2046 56669 63978 120647 2047 57689 65129 122818 2048 58728 66302 125030 2049 59785 67495 127280 2050 60861 68710 129571
41
2051 61956 69947 131903 2052 63072 71206 134278 2053 64207 72488 136695 2054 65363 73792 139155 2055 66539 75121 141660 2056 67737 76473 144210 2057 68956 77849 146805 2058 70197 79251 149448 2059 71461 80677 152138
Ancak unutulmamalıdır ki, uzun dönem nüfus projeksiyonları dünyanın her yerinde
% 30 a varan ölçüde bir yanılma payı içermektedir. Dolayısıyla projeksiyon yapılan
yıllar için gelecekteki nüfus, projeksiyonda öngörülenden belli oranda daha az veya
fazla olabilir.
4.5.2. Atık Miktarı
Bölgede üretilecek olan çöp miktarı, kişi başına düşen çöp üretimine bağlıdır. Evsel
katı atıkların insan başına düşen miktarı hakkında kesin değerler vermek zordur. DİE
verilerine göre bölgede kişi başına düşen günlük çöp üretimi 1.0 kg’dır (1.0
kg/N/gün) (www.die.gov.tr). Proje süresinde bu değerin değişmeyeceği
varsayılmıştır. Üretilen çöp kompozisyonunda bir değişiklik öngörülmediği için; geri
kazanım, kompost ve depolama oranlarında da bir değişiklik olmayacaktır.
Nüfus projeksiyonu ve kişi başına günlük katı atık üretim miktarına dayanarak, proje
dönemine ait çöp üretim projeksiyonu yapılmıştır. Öngörülen çöp miktarlarından,
yıllara göre ihtiyaç duyulacak olan depo hacimleri hesaplanmıştır. Sonuçlar Çizelge
4.7.’de verilmiştir.
Yapılan bu katı atık projeksiyonu, nüfus projeksiyonunda olduğu gibi belli bir
yanılma payı içermektedir. Dolayısıyla projeksiyonun gerçekleşme oranı ± %
30’dur. Öngörülen çöp hacmi, ihtiyaç duyulacak hacimden fazla ise depolama süresi
artacak, az ise depolama süresi kısalacaktır. Proje uygulamasının aşamalı olarak
yapılması ile bu uyumsuzluğun doğuracağı sorunlar çözülebilir.Yapılan projeksiyona
göre, depolanması gereken toplam çöp hacminin 455 071 m3 olması beklenmektedir.
42
Dolayısıyla da, ortalama 15 m (Karagüzel vd.,2003) depolama yüksekliği ile yaklaşık
3 hektarlık bir depo alanı gerekecektir. Proje yerinde yeterli alan vardır.
Kompost ünitesinin kapasitesi ise, bir gün içinde gelebilecek en çok çöp miktarına
göre belirlenir.
Çizelge 4.7. Atık envanteri Yıllar Nüfus(Tüm Ws Wy Vy Depolanacak 0,7xVy Veklenik bölge) Atıklar kg/N/gün ton/yıl m 3/yıl m 3 m 3 m 3
Sıkışma Eklenik BHA=0,8 27,72% 30% Hacim gr/cm3
2009 62352 1,000 22758,48 28448,1 7885,813 5520,069 5520,0692010 63475 1,000 23168,38 28960,47 8027,842 5619,489 11139,562011 64617 1,000 23585,21 29481,51 8172,274 5720,591 16860,152012 65780 1,000 24009,7 30012,13 8319,361 5823,553 22683,7 2013 66964 1,000 24441,86 30552,33 8469,104 5928,373 28612,082014 68169 1,000 24881,69 31102,11 8621,504 6035,053 34647,132015 69396 1,000 25329,54 31661,93 8776,686 6143,68 40790,812016 70645 1,000 25785,43 32231,78 8934,65 6254,255 47045,062017 71917 1,000 26249,71 32812,13 9095,523 6366,866 53411,932018 73211 1,000 26722,02 33402,52 9259,178 6481,425 59893,352019 74529 1,000 27203,09 34003,86 9425,869 6598,108 66491,462020 75870 1,000 27692,55 34615,69 9595,469 6716,828 73208,292021 77237 1,000 28191,51 35239,38 9768,356 6837,85 80046,142022 78627 1,000 28698,86 35873,57 9944,153 6960,907 87007,052023 80042 1,000 29215,33 36519,16 10123,11 7086,178 94093,232024 81482 1,000 29740,93 37176,16 10305,23 7213,663 101306,92025 82949 1,000 30276,39 37845,48 10490,77 7343,537 108650,42026 84443 1,000 30821,7 38527,12 10679,72 7475,802 116126,22027 85963 1,000 31376,5 39220,62 10871,96 7610,369 123736,62028 87510 1,000 31941,15 39926,44 11067,61 7747,326 131483,92029 89085 1,000 32516,03 40645,03 11266,8 7886,762 139370,72030 90688 1,000 33101,12 41376,4 11469,54 8028,677 147399,42031 92321 1,000 33697,17 42121,46 11676,07 8173,247 155572,62032 93983 1,000 34303,8 42879,74 11886,26 8320,385 163893 2033 95674 1,000 34921,01 43651,26 12100,13 8470,091 172363,12034 97396 1,000 35549,54 44436,93 12317,92 8622,541 180985,62035 99150 1,000 36189,75 45237,19 12539,75 8777,824 189763,42036 100934 1,000 36840,91 46051,14 12765,38 8935,763 198699,22037 102751 1,000 37504,12 46880,14 12995,18 9096,623 207795,82038 104601 1,000 38179,37 47724,21 13229,15 9260,405 217056,22039 106483 1,000 38866,3 48582,87 13467,17 9427,02 226483,3
43
2040 108400 1,000 39566 49457,5 13709,62 9596,733 236080 2041 110351 1,000 40278,12 50347,64 13956,37 9769,457 245849,42042 112337 1,000 41003,01 51253,76 14207,54 9945,279 255794,72043 114360 1,000 41741,4 52176,75 14463,4 10124,38 265919,12044 116418 1,000 42492,57 53115,71 14723,68 10306,57 276225,72045 118514 1,000 43257,61 54072,01 14988,76 10492,13 286717,82046 120647 1,000 44036,16 55045,19 15258,53 10680,97 297398,82047 122818 1,000 44828,57 56035,71 15533,1 10873,17 308272 2048 125030 1,000 45635,95 57044,94 15812,86 11069 319341 2049 127280 1,000 46457,2 58071,5 16097,42 11268,19 330609,12050 129571 1,000 47293,42 59116,77 16387,17 11471,02 342080,22051 131903 1,000 48144,6 60180,74 16682,1 11677,47 353757,62052 134278 1,000 49011,47 61264,34 16982,47 11887,73 365645,42053 136695 1,000 49893,68 62367,09 17288,16 12101,71 377747,12054 139155 1,000 50791,58 63489,47 17599,28 12319,5 390066,62055 141660 1,000 51705,9 64632,38 17916,09 12541,27 402607,82056 144210 1,000 52636,65 65795,81 18238,6 12767,02 415374,92057 146805 1,000 53583,83 66979,78 18566,8 12996,76 428371,62058 149448 1,000 54548,52 68185,65 18901,06 13230,74 441602,42059 152138 1,000 55530,37 69412,96 19241,27 13468,89 455071,2
4.5.3. Koruma Alanları
Şarkikaraağaç ilçesine ait sınırları T.C. Çevre ve Orman Bakanlığı tarafından
belirlenmiş olan koruma alanları Ek-3 de verilmiştir. Buna göre özel koruma altına
alınmış olan Kızıldağ Milli Parkı Şarkikaraağaç havza sınırları içerisinde
kalmaktadır. Depolama alanlarının koruma alanlarının sınırlarından itibaren 150 m
lik bir tampon bölgenin dışında oluşturulması uygun olacaktır. (Veeken, J., 2000).
4.5.3.1. Su Kaynakları Koruma Alanları:
Beyşehir göl alanı, 1991 yılında I. derece doğal sit alanı ilan edilmiştir. 1993 yılında
göl ve çevresindeki biyolojik çeşitlilik açısından değerli alanlar, Isparta ve Konya
illerine bağlı olan Kızıldağ ve Beyşehir Milli Parkları sınırları içine alınmıştır.
Ayrıca göl, suyunun I. dereceden içme suyu kriterlerine uyması nedeniyle İçme ve
Kullanma Suyu Koruma Sahası statüsüne de sahiptir (www.wwf org.tr).
44
4.6. Arazi Kullanım Durumu
Şarkikaraağaç havzasına ait arazi kullanım durumunu gösteren harita Ek-4 de
verilmiştir. Buna göre Şarkikaraağaç ovasının büyük bir bölümünün I.ve II.
dereceden önemli tarım arazisi olduğu görülmektedir. Bunların dışında kalan diğer
alanlar ise tarıma uygun olmayan araziler olarak sınıflandırılmıştır.
Arazi kullanım haritası göz önüne alındığında katı atık yer seçiminin tarıma uygun
olmayan diğer alanlarda belirleme olasılığı gözükmemektedir. Bundan dolayı katı
atık yer seçimi alternatif alanları tarıma elverişli olan alanlarda belirlenmiştir.
4.7. Depolama Tesisine Uygun Alanların Belirlenmesi
Şarkikaraağaç havzası içerisinde katı atık depolama alanı için yer seçimi yapabilmek
amacıyla tüm havza Çizelge 3.2.’de gösterilen kriterlere göre değerlendirilmiş ve her
bir kritere göre depolama tesisine uygun olan alanlar belirlenmiştir. Tespit edilen
kriterlere göre uygunluk değerlendirilmesi aşağıda tek tek açıklanmıştır.
4.7.1. Jeolojik uygunluk
Şarkikaraağaç havzasına ait jeolojik harita Ek-1 de verilmiştir. Katı atık depolanacak
alanın tabanında yer alan temel kayasının derinde olması, kırık,çatlak gibi süreksizlik
düzlemi içermemesi istenir. Deponi alanının tabanında oluşacak sızıntı sularının
yeraltı suyuna karışmasını önlemek amacıyla tesis kuruluşunda alınacak olan ek
tedbirlerin yanı sıra zeminin doğal olarak da mümkün olabilecek en üst düzeyde
geçirimsiz olması için yeterli kalınlıkta doğal geçirimsizlik sağlayacak, deponi
alanına gelecek atıkların günlük olarak örtülmesi ihtiyacını karşılayacak miktar ve
özellikte zeminin bölgede mevcut olması istenir. Bunun mümkün olmadığı durumlar
içinde maliyet hesabı da yapılarak deponi tabanına yakın çevreden kil zeminin
taşınması gerekmektedir. Deponi alanının aynı zamanda haritalanmış herhangi bir
fay hattından uzak olması ve alan üzerine kurulacak tesisin heyelan bölgeleri, dik
45
yamaçlar gibi durağan olmayan alanlarda inşa edilmemesi gerekmektedir. Katı atık
depolama yer seçimi için yukarda bahsedilen kriterler göz önüne alınmıştır
4.7.2. Hidrojeolojik uygunluk
Depolama tesisinin inşa edileceği alandaki yeraltısuyu seviyesinin derinlerde ayrıca
su taşıyan zonların üzerinde de düşük permeabilitede kalın bir örtü tabakasının
olması istenir. Depolama alanı derinliğine bakılmaksızın içme suyu olarak kullanılan
veya kullanılabilecek özellikteki akifer üzerinde tesis edilemez. Buna göre serbest
akifer özelliği taşıyan Şarkikaraağaç ovası deponi alanı olarak uygun değildir. Suyun
kalitesine bakılmaksızın akifer özelliğinde olmayan yeraltısuyu derinlerde ise bu
alanlarda depolama tesisi inşa edilebilir. Deponi tabanı maksimum yeraltısuyu
seviyesinden en az 1 m yukarda olmalıdır. Depolama tesisinin inşası sırasında ve
tesis faaliyete geçtikten sonra ihtiyaç duyulabilecek kalite ve miktarda yeraltı
ve/veya yüzey suyunun bölgede olması istenir. Ova dışında da kireçtaşları gibi
geçirimliliği yüksek olan alanlar sızıntı sularının yeraltısularına karışmasına neden
olacağı için hidrojeolojik bakımdan depolama alanı olarak uygun olmayan alanlardır.
Geçirimsizliği yüksek olan birimlerin mostra verdikleri alanlar hidrojeolojik
bakımdan uygun olan alanlardır. Aynı zamanda yeraltısuyu akım yönü de göz
önünde bulundurularak mümkün olduğunca Beyşehir Gölü su toplama havzasına
uzak veya dışında olan alanlar tercih edilmelidir. Şarkikaraağaç havzasına ait
hazırlanan hidrojeoloji haritası Ek-2 de verilmiştir ve buna göre hazırlanmış
hidrojeolojik uygunluk haritası Şekil 4.11’da verilmiştir.
4.7.3. Hidrolojik uygunluk
Deponi alanının göl ve derelerin maksimum taşkın alanlarının dışarısında
belirlenmesi gerekmektedir. Derelerin her iki tarafında 100 m.lik alan mutlak koruma
altındadır (Çevre Bakanlığı KAKY, 1991). İçme ve kullanma suyu temin edilen kıta
içi yüzeysel su rezervuarlarının maksimum su seviyesinden itibaren yatay olarak
5000 m. genişliğindeki kısmında katı atık depolaması yapılamaz. Eğer havza devam
ediyorsa 5000 m den sonrası için ilgili idare ve Çevre Bakanlığının izni gereklidir
46
(Çevre Bakanlığı KAKY, 1991). İnceleme alanında içme ve kullanma suyu temin
edilen Beyşehir gölü aynı zamanda daha önceki bölümlerde ifade edilen koruma
statülerine sahiptir. Şarkikaraağaç ovasındaki derelerin ovayı bataklık haline
getirmelerini önlemek için DSİ tarafından 1956 yılında ovanın doğusundan batıya
doğru oradan da güneye Beyşehir gölüne kadar uzanan drenaj kanalı yapılmıştır.
Buradan da anlaşılacağı gibi Şarkikaraağaç ovası hidrolojik nedenlerle de tesis
inşasına uygun değildir. Aynı zamanda tesisin yılın bazı aylarında meydana
gelebilecek yoğun yağıştan etkilenmemesi için tesis inşa edilirken alınması gereken
tedbirler de göz önünde bulundurulmalıdır. Şarkikaraağaç havzasına ait hazırlanan
hidrolojik uygunluk haritası Şekil 4.12’de verilmiştir
4.7.4 Koruma Alanları bakımından uygun olan alanlar
Deponi alanı belirlenirken her türlü koruma alanının dışına çıkılması gerekmektedir.
Çalışma alanındaki koruma alanları Kızıldağ Milli Parkı ve Beyşehir Gölü Milli
Parkı’dır. Deponi alanı bu özel koruma alanlarının dışında belirlenmiştir.
Şarkikaraağaç ilçesine ait T.C. Çevre ve Orman Bakanlığı tarafından belirlenmiş
olan koruma alanları 1/200 000 ölçekli koruma alanları haritası Ek3 de ve buna göre
hazırlanmış koruma alanları bakımından depolamaya uygunluk haritası Şekil 4.13’de
verilmiştir.
4.7.5. Arazinin kullanımı bakımından uygun olan alanlar
Deponi alanının tarıma elverişli verimli araziler üzerinde olmamasına dikkat edilir.
Arazi kullanım durumu haritasında (Isparta, Köy Hizmetleri) I. Dereceden verimli
arazi olarak nitelendirilen alanlar deponi alanı olarak uygun olmayan arazilerdir.
Ancak diğer özellikleri bakımından depolamaya uygun olan arazilerden daha iyi bir
alternatif alan üretilemediğinden mevcut alternatif alanların tümü I. Dereceden tarım
arazisi üzerindedir. Arazi kullanım haritası Ek 4’de verimiştir ve buna göre
hazırlanmış arazinin kullanımı bakımından depolamaya uygunluk haritası Şekil
4.14’de verilmiştir.
47
Hid
roje
oloj
ik k
riter
lere
gör
e u
ygun
olm
ayan
ala
nlar
Hid
roje
oloj
ik k
riter
lere
gör
e u
ygun
ala
nlar
20
24
Km
KAR
AYA
KA
BELC
EĞİZ
ÇA
RIK
SAR
AY
LAR
SALU
R
ARA
K
ŞAR
KİK
AR
AAĞ
AÇ
BEY
KÖ
Y
ÇİÇ
EKP
INAR
GE
DİK
LİARM
UTL
U
GÖ
KS
ÖĞ
ÜT
YENİK
ÖY
KÖPR
ÜKÖ
Y
ÖR
DEK
Çİ
YAK
AE
MİR
ÇELT
EK
SUV
AR
KÖ
Y
FAK
ILA
R
ÖR
ENK
ÖY
SAR
IKA
BA
LI
ÇA
LTI
MU
RA
TBAĞ
I
YENİC
EKA
LE
AŞAĞ
IDİN
EK
BAŞ
DEĞİR
ME
N
ÇA
VU
ND
UR
ARS
LAN
DOĞ
MUŞ
Üçder
e
Devegöçüren
D.
Kava
lı D.
Değirm
e nçay
ı D.
Çukurç
ay
Armutlu D.
Tavu
k D
.
Ham
am D
.
Kirazlı
D.
Derbent D. Yam
ada
Çay
ı
E ğri ç
ay D
.
Tekm
ezar
D.
Kara
k ay a
Pına
rı
Kavaklı D.
Gür le
vi k D
.
Deve
ci D
.
Karayaka D.
Boyr
alı D
.
Arpayeri D
.
Erikli D.
Yuka
rıkar
amuk
l u
Başdeğir
men D
.
Karadeli D
.
Harmanarkası D.
Koca D.
Kazıkboğazı D.
Kara
gan
D.
Kor u
D.
K öp r
ü D.
Bebık D.
Ayazboğazı D
.Arpay
eri D.
BEYŞEHİ
R GÖLÜ
YUK
ARI
DİN
EK
1168
1145
1140
1140
1155
1170
1160
1150
1145
N
EW
S
Şe
kil 4
.11.
Hid
roje
oloj
ik k
riter
lere
gör
e de
pola
may
a uy
gunl
uk h
arita
sı
47
48
Hid
rolo
jik k
riter
lere
gör
e uy
gun
olm
ayan
ala
nlar
Hid
rolo
jik k
riter
lere
gör
e uy
gun
alan
lar
20
24
Km
N
EW
S
1350
1750
115 0
1950
2150
1950
2150
1350
1950
1550
1750
1950
1350
1950
1550
1750
2150
1750
1750
2150
1550
1550
1750
1750
1350
1 950
1950
1350
1950
1150
1950
1950
1350
1750
1350
2150
1350
1750
1750
1550
1750
1550
135 0 1550
1750
1550
1150
1750
1950 1550
Arm
utlu
Yeni
köy
Kara
yaka
Belc
eğiz
Sarık
abal
ı
Ged
ikli
Gök
söğü
t
Mur
atbağı
Suva
rköy
Arsl
andoğm
uşÖ
renk
öyKö
prük
öyÇ
avun
dur
Başd
eğirm
enYe
nice
kale
Yaka
emir
Aşağ
ıdin
ekÇ
içek
pına
rAr
akYu
karıd
inek
Örd
ekçi
Beyk
öyÇ
altı
Fakı
lar
Salu
rÇ
elte
k
ŞAR
KİK
AR
AAĞ
AÇ
BEYŞEHİ
R GÖLÜ
Kava
l ı D
.
Üçde
re
Değirm
ençayı D
.
Ayazboğazı D.
Tekm
ezar
D. Y u
kar ık
aram
uklu
Aşağ
ıkar
amuk
lu D
Karayaka D.
Armutlu D.
Dev
eci D
.
Kara
kaya
Pın
arı
Tavu
k D.
Kazıkboğazı D.
Derbent D.
Başd
eğirm
en D
.
Çuk
urça
y
Kavaklı D.Harm
anarkası D
.
Yam
a da
Ça y
ı
Eğriç
ay D
.
Dev
egöç
üren
D.
Boy
ralı
D.
Kara
gan
D.
Gür
l evi
k D
.
Arpay
eri D
.
Arpayeri D.
Koru
D.
Bebık D.
Koca D. Karad
eli D
.Kö
prü
D.
Kira
zlı D
.H
amam
D.
Erikli
D.
Şe
kil 4
.12.
Hid
rolo
jik k
riter
lere
gör
e de
pola
may
a uy
gunl
uk h
arita
sı
48
49
20
24
Km
Arm
utlu
Yeni
köy
Kara
yaka
Belc
eğiz
Sarık
abal
ı Ged
ikli
GÖ
KS
ÖĞ
ÜT
Mur
atbağı
ÇA
RIK
SA
RA
YLA
R
Suva
rköy
Arsl
andoğm
uşÖ
renk
öyKö
prük
öyÇ
avun
dur
Başd
eğirm
enYe
nice
kale Ya
kaem
irAş
ağıd
inek
ÇİÇ
EKP
INA
RAr
akYu
karıd
inek
Örd
ekçi
Beyk
öy Çal
tıFa
kıla
r
Salu
rÇ
elte
k
ŞAR
KİKA
RAA
ĞAÇ
BEYŞEHİ
R GÖLÜ
N
EW
S
Koru
ma
alan
ları
bakı
mın
dan
uygu
n ol
may
an a
lanl
ar
Uyg
un o
lan
alan
lar
Şe
kil 4
.13.
Kor
uma
alan
ları
bakı
mın
dan
depo
lam
aya
uygu
nluk
har
itası
49
50
Arm
utlu
Yeni
köy Ka
raya
kaBe
lceğ
iz
Sarık
abal
ı
Ged
ikli
Gök
söğü
tM
urat
bağı
Çarık
sara
ylar
Suva
rköy
Arsl
andoğm
uşÖ
renk
öyKö
prük
öyÇ
avun
dur
Başd
eğirm
enYe
nice
kale
Yaka
emir
Aşağ
ıdin
ek
Çiç
ekpı
nar
Arak
Yuka
rıdin
ekÖ
rdek
çiBe
yköy Ç
altı
Fakı
lar
Salu
rÇ
elte
kŞAR
KİK
ARA
AĞ
AÇ
BEYŞEHİ
R GÖLÜ
20
24
Km
N
EW
S
Araz
i kul
lanı
mı b
akım
ında
nuy
gun
olm
ayan
ala
nlar
Araz
i kul
lanı
mı b
akım
ında
nuy
gun
alan
lar
Şe
kil 4
.14.
Ara
zi k
ulla
nımı b
akımın
dan
depo
lam
aya
uygu
nluk
har
itası
50
51
1350
1750
1150
1950
2150
1950
2150
1350
1950
1550
1750
1950
1350
1950
1550
1750
2150
1750
1750
2150
1550
1550
1750
1750
1350
1950
1950
1350
1950
1150
1950
1950
1350
1750
1350
2150
1350
1750
1750
1550
1750
1550
1350 1550
1750
1550
1150
1750
1950 1550
Arm
utlu
Yeni
köy
Kara
yaka
Belc
eğiz
Sarık
abal
ı
Ged
ikli
Gök
söğü
t
Mur
atbağı
Suva
rköy
Arsl
andoğm
uşÖ
renk
öyKö
prük
öyÇ
avun
dur
Başd
eğirm
enYe
nice
kale
Yaka
emir
Aşağ
ıdin
ekÇ
içek
pına
rAr
akYu
karıd
inek
Örd
ekçi
Beyk
öyÇ
altı
Fakı
lar
Salu
rÇ
elte
k
ŞAR
KİKA
RAA
ĞAÇ
BEYŞEHİ
R GÖLÜ
Kava
lı D.
Üçde
re
Değirmença
yı D.
Ayazboğazı D.
Tekm
ezar
D. Yu
karı k
aram
u kluAşağı
kara
muk
lu D
Karayaka D.
Armutlu D.
Deve
ci D
.
Kara
kaya
Pın
arı
Tavu
k D.
Kazıkboğazı D.
Derbent D.
Başd
eğirm
en D
.
Çuku
rçay
Kavaklı D.Harmanarka
sı D.
Yam
a da
Çayı
Eğriç
ay D
.
Dev
egöç
üren
D.
Boy
ralı
D.
Kara
gan
D.
Gürle
v ik
D.
Arpaye
ri D.
Arpayeri D.
Koru D
.
Bebık D.
Koca D. Karad
el i D
.Kö
prü
D.
Kira
zlı D
.H
amam
D.
Erikli
D.
Yerleşi
m b
irim
inde
n uz
aklık
krit
erin
e g
öre
uygu
n ol
may
an a
lanl
ar
Uyg
un a
lanl
ar
20
24
Km
N
EW
S
Şe
kil 4
.15.
Yer
leşi
m b
irim
lerin
den
uzak
lık k
riter
ine
göre
dep
olam
aya
uygu
nluk
har
itası
51
52
Şe
kil 4
.16.
Hid
roje
oloj
ik, h
idro
lojik
, kor
uma
alan
ları,
yer
leşi
m b
irim
inde
n uz
aklık
krit
erle
rine
göre
dep
olam
aya
uygu
nluk
har
itası
52
53
4.7.6. Yerleşim Birimleri bakımından uygun olan alanlar
Deponi alanı en yakın yerleşim birime en az 1000 m lik mesafede olmalıdır. Ancak
depolama alanı çevresinde tepe, yığın ve ağaçlandırma gibi engeller varsa mahalli
idareler ve Bakanlığın uygun görüşü ile bu mesafeden daha az olan yerlerde de
depolama yapılabilir (Çevre ve Orman Bakanlığı KAKY, 1991).
Yerleşim birimlerinden uzaklık kriterine göre depolamaya uygunluk haritası Şekil
4.15’te gösterilmiştir. Alınacak en üst düzey tedbirlere rağmen depolama alanının
yerleşim birimlerinden en az 1000 m olmak üzere mümkün olduğunca uzağa tesis
edilmesinin başlıca sebepleri aşağıdaki gibidir:
1. Depo tabanından oluşan sızıntı sularının yerleşim birimlerinde içme ve kullanma
suyu temin etmek amacıyla açılan kuyu suyuna karışabileceği ihtimali.
2. Depolama alanına düşen yağışın yüzeysel akıntılarla çevredeki dere, çay, göl gibi
yüzeysel suları kirletilmesi.
3. Depo alanından çevreye yayılacak kötü koku.
4. Tesisin inşası ve kullanımı sırasında oluşacak gürültü.
5. Depolama alanından rüzgar vs. şekilde taşınarak çevreye yayılabilecek çöpün
hijyenik olmayan durumlar oluşturabileceği.
Hidrojeolojik, hidrolojik, koruma alanları, yerleşim biriminden uzaklık kriterlerine
göre depolamaya uygunluk haritası Şekil 4.16’da gösterilmiştir.
4.7.7. Bölgenin Depremsellik Durumu
Bayındırlık ve İskan Bakanlığı, Afet İşleri Genel Müdürlüğü tarafından hazırlanmış
olan Türkiye Deprem Bölgeleri Haritasına göre Şarkikaraağaç bölgesinin tamamı 1.
dereceden deprem bölgesi içinde kalmaktadır (Şekil 4.17.).
54
xx
x x x
xx
x
x
x
x
x
x
Eğirdir Gölü
Beyşehir Gölü
KovadaGrabeni
Senirkent
Uluborlu
Keçiborlu Gönen
Atabey
EğirdirAksu
Yenişarbademli
Sütçüler
Şarkikaraağaç
Yalvaç
Gelendost
ISPARTA
0 5 KM
Kumda
nlı Fayı
Beyşehir Gölü
Fayı
Karacaören Barajı
x
AÇIKLAMALAR
1. Derece
2. Derece
3. Derece
Şehir Merkezi
Diri Fay (MTA)
DEPREM ARAŞTIRMA DAİRESİ ANKARA
Şekil 4.17. Çalışma alanına ait depremsellik haritası (Bayındırlık ve İskan Bakanlığı, Afet İşleri Genel Müdürlüğü tarafından hazırlanmış haritadan değiştirilerek yeniden hazırlanmıştır.) Bu nedenle tesisin inşasında en üst düzeyde tedbir alınmalı ve Deprem Bölgelerinde
Yapılacak Yapılar Hakkında Yönetmelik hükümlerine uyulmalıdır.
Çalışma alanına ait aktif fayları gösteren haritaya göre (Şekil 4.19) Şarkikaraağaç’ın
KD’sunda bir bindirme fayı olan Sultandağ Fayı yer almakta ve GB’sında ise
doğrultu atımlı fay olan Beyşehir Gölü Fayı yer almaktadır. Şekil 4.18’de gösterilen
depremsellik haritasında belirlenen döneme ait Beyşehir fayı üzerinde meydana
gelmiş deprem görünmese de Şekil 4.19.’da gösterilen diri fay haritasında her iki
fayında aktif olduğu gösterilmiştir.
55
Şekil 4.18. Isparta ve çevresinin depremselliği (http://www.gezdirici.com adresinden yayınlanan deprem monitöründen değiştirilerek hazırlanmıştır. Haritada 1999-2005 yılları arasında bölgede meydana gelmiş 3’den büyük magnitüdlü depremlerin episantırları gösterilmiştir.) 4.7.8. Hakim rüzgar yönüne göre uygun olan alanlar
Çalışma alanına ait 11 yıllık rasatlara dayanarak hazırlanan rüzgar diyagramına göre
bölgede hakim rüzgar yönü KB’dan GD’ya doğrudur (Şekil 4.7.). Depolama alanında
oluşabilecek kötü kokunun çevreye en fazla hakim rüzgar yönünde yayılacağı
düşünüldüğünden depolama tesisi inşa edilecek olan alanın hakim rüzgar yönünde
rüzgar hızı da göz önünde bulundurularak belirlenecek mesafede yerleşim birimi
bulunmamasına dikkat edilmelidir.
56
Şekil 4.19. Şarkikaraağaç ve çevresine ait aktif fayları gösterir harita (http//:www.mta.gov.tr adresinden değiştirilerek hazırlanmıştır.)
4.7.9. Topoğrafya
Depolama alanı genel olarak yumuşak eğimli, hafiften çukurca ve çevreden
görünmeyecek şekilde bölünmüş alanlarda seçilir. Bu şekilde depolama alanı adeta
küçük, kapalı bir havza içerisine alınmış olur. Bu durum estetik olarak depolama
alanını çevreden görülmeyecek şekilde gizlediği içinde tercih edilen bir durumdur.
Yüzey sularının minimum olduğu vadi başları da deponi alanı olarak uygun
alanlardır.
Depolamaya uygun ve uygun olmayan bölgeleri gösteren sentez haritası
oluşturulduktan sonra arazi gözlemleri ile tesis ünitelerinin yerleşimine uygun
morfolojik özelliklere sahip bölgelerden alternatif depolama alanları belirlenir.
57
4.7.10. Atık Kaynağına Olan Uzaklık
Depolama alanının, bölgede en fazla atığın toplandığı yerleşim birimlerine yakın
olması istenir. Bu şekilde atık en az maliyetle depolama alanına taşınmış olur.
4.7.11. Ulaşım
Deponi alanı belirlenirken ulaşım kolaylığı ve nakliye maliyetleri de göz önünde
bulundurulmalıdır. Atıkların toplama merkezlerinden depolama alanına güvenli bir
şekilde taşınmasını sağlayacak özellikte yollara sahip olması istenir. Bu taşıma işlemi
sırasında bölge sakinlerini (koku, atık döküntüsü vs) rahatsız etmeyecek güzergahlar
tercih edilmelidir. Tesisin inşası süresince trafik sıkışıklığına sebep olmayacak
güzergahlar kullanılmalıdır. Aynı şekilde mevcut araç ve yolcu güvenliğini tehdit
edecek durumlara sebebiyet vermemeye de özen gösterilmelidir. Ana yollar atık
taşıma kamyonları için daha elverişli yollar olması sebebiyle depolama alanının
belirlenmesinde bu araçların kullanacağı yollar da göz önünde bulundurulmalıdır.
4.7.12. Yeterli Arazinin mevcudiyeti
Depolama tesisinin bölgenin 50 yıllık ihtiyacını karşılayacak şekilde
projelendirilmesi yapılacaktır. Bölgeye ait 50 yıllık nüfus projeksiyonu ve atık
envanteri yapılmıştır. Buna göre yalnızca atıkların depolanması için yaklaşık 30 000
m2’lik bir alana ihtiyaç vardır. Bunun dışında yeterli gelişme alanı ve yeşillik alanda
olmalıdır.
4.7.13. Altyapı
Depolama alanı belirlenirken elektrik, su, kanalizasyon ve telefon gibi altyapı
tesislerinin seçilen alanda veya yakınlarında var olup olmadığına da dikkat edilir.
Seçilen deponi alanında altyapı hizmetlerinin olmaması ekstra maliyet oluşturacaktır.
58
4.7.14. Estetik
Depolama alanının gerek yerleşim birimlerinden ve gerekse trafikte seyrederken
görülmeyecek yerlerde seçilmesi estetik bakımdan önemlidir.
4.7.15. Havalimanı Güvenliği
Çöp depolama tesislerinin inşa edildikleri yerlerde organik atıklar kuşlar için çekici
olduğundan deponi alanına inip kalkan kuşlar gözlenebilir. Bu durumda kuşların
varlığı uçaklar için önemli bir tehlike oluşturur. Bundan dolayı havalimanı güvenliği
için depolama sahalarının hava alanlarının en az 5000 m uzağında olması istenir
(Veeken, 2000).
4.8. Alternatif Düzenli Depolama Alanları ve Özellikleri
Hidrojeolojik, hidrolojik, koruma alanları ve yerleşim birimlerinden uzaklık
kriterlerine göre hazırlanan sentez haritası ve arazi gözlemleri sonucunda üç adet
alternatif alan belirlenmiştir (Şekil 4.16.). Belirlenen alternatif alanlar arasındaki
değerlendirilme Çizelge 3.2.’ye göre yapılmıştır. Aşağıda bu değerlendirme
aşamaları sırayla anlatılmıştır.
4.8.1. Alternatif Alan I : Aşılık Mevkii
Alternatif alan I Şarkikarağacın batısında ilçe merkezine yaklaşık 11,5 km mesafede
bulunmaktadır (Şekil 4.20.). Alternatif alan I için Çizelge 3.2.’nin uygulanması
aşağıdaki gibidir.
4.8.1.1. Jeolojik Uygunluk
Şekil 4.19.’da aktif fayları gösteren haritaya göre Şarkikaraağaç’ın KD’sunda yer
alan Sultandağı Fayı ve GB’sındaki Beyşehir Gölü Fayı aktif faylardır. Bu fayların
59
sismik etki alanları düşünülerek Bayındırlık ve İskan Bakanlığı, Afet İşleri Genel
Müdürlüğü tarafından hazırlanan sismik risk haritasına göre (Şekil 4.17.)
Şarkikaraağaç’ın tamamı 1. dereceden deprem bölgesi içerisindedir. Bu nedenle
alana fay durumu ve fayın sismik etki alanı kriterlerinden sırasıyla en düşük puan
olan 5 ve 4 puan verilmiştir. Bu alternatif alanın temel kayası hidrojeolojik özellikleri
bakımından geçirimsiz olarak değerlendirilen Eğirler formasyonudur. Stratigrafik
olarak birimin altında genel özellikleri itibariyle yüksek dayanımlı Kızıldağ
ofiyolitlerinin yer almasından dolayı alana 9 tam puan verilmiştir (Şekil 4.21.). Birim
GB kesimlerinde Deliktaş kireçtaşları ile batıda Kızıldağ ofiyolitleri ile kuzey ve
doğuda ise alüvyon ile dokanağının olması nedeniyle dokanak ilişkileri kriterinden 3
puan almıştır. Birimin temel kayadan türemiş ve topoğrafik olarak daha yukardaki
birimlerin aşınarak mekanik etkilerle taşınması sonucu oluşmuş bir örtü tabakası
vardır. Ancak bu geçirimsiz örtü tabakasının uzun vadede depolama tesisinin günlük
ihtiyacını karşılayacak miktarda olmadığı düşünülmektedir. Bu özelliği nedeniylede
alan 4 puan almıştır.
4.8.1.2. Hidrojeolojik Uygunluk
Alternatif alana akifere olan yakınlığı sebebiyle 5 puan verilmiştir. Bu bölgede
yeraltısuyu derinliğinin diğer alternatif alanlara kıyasla yüzeye yakın olması
nedeniyle alana 5 puan verilmiştir. Eğirler formasyonu hidrojeolojik özelikleri göz
önüne alındığında geçirimsiz birim olarak değerlendirildiğinden 12 tam puan
verilmiştir.
4.8.1.3. Hidrolojik uygunluk
İçme ve kullanma suyu temin edilen veya edilebilecek kıta içi yüzeysel sulara olan
uzaklık göz önüne alınarak bir değerlendirilme yapılmıştır. Çalışma alanında yer alan
Beyşehir Gölü Türkiye’nin en önemli tatlı su kaynaklarından biridir. Bu özelliği
sebebiyle Beyşehir Gölü su toplama havzasında en üst düzeyde tedbirlerin alındığı en
60
uygun yerde de olsa bir depolama alanının oluşturulmaması ideal olacaktır. Ancak bu
yüksek lisans çalışması kapsamında şayet bu bölgede bir depolama alanı tesis
edilmesi gerekse en uygun yerin neresi olacağı araştırılmıştır. Beyşehir Gölünün bu
özelliklerini göz önünde bulundurarak depolama alanının gölden olan uzaklığı
önemli bir kriter olarak değerlendirilmiştir. Bu alternatif alana göle olan yakınlığı
sebebiyle 5 puan verilmiştir. Şekil 4.20.‘deki jeoloji haritasında alanda yer alan dere
ve mevsimlik dereler görülmektedir. Akarsu, dere, kaynak vs olan uzaklığı göz
önüne alınarak 4 puan verilmiştir. Alternatif alanın yüzeysel suların taşkın alanları
dışındaki bir alanda yer alması sebebiyle alana 12 puan verilmiştir.
4.8.1.4 Jeoteknik uygunluk
Alternatif alanın temel kayası olan Eğirler formasyonunun masif ve yüksek
dayanımlı olması sebebiyle alana ilgili kriterden 12 puan verilmiştir. Zeminin
permeabilitesi orta düzeyde olduğu için 10 puan verilmiştir Deponi tabanının
oturacağı zeminin zemin sınıflaması yapılmış (SC) ve buna göre 10 puan verilmiştir.
Bölgede yapılan arazi incelemeleri sonucu alanın batı kesiminde yer alan Deliktaş
kireçtaşlarının ve topoğrafyanın eğimi de göz önünde bulundurularak bölgenin
durağanlılığına 6 puan verilmiştir.
4.8.1.5. Ortamsal Koşullar
Tesisin inşası ve gerekli olması halinde genişlemesi için ihtiyaç duyulan 3 hektarlık
alanın mevcut olmasından dolayı alana 15 puan verilmiştir. Arazi kullanım durumu
düşünüldüğünde arazi 1. dereceden tarım arazisidir ve bu durumu nedeniyle alana 3
puan verilmiştir. Alan TC. Çevre ve Orman Bakanlığı tarafından sınırları belirlenen
koruma alanlarının dışında kalması sebebiyle 12 puan almıştır. Depolama alanlarının
içme suyunu kirletme riski, kötü koku, gürültü vs istenmeyen durumlar
oluşturabileceği düşünülerek yerleşim merkezlerinden en az 1 km uzakta olması
istenir.
61
Şe
kil 4
.20.
Aşı
lık m
evki
i ve
çevr
esin
in je
oloj
i har
itası
61
62
Bu alanın bu yöndeki özellikleri değerlendirilerek alana 8 puan verilmiştir.
Topoğrafyanın depolama yapılabilmesi için uygunluğu arazi gözlemleri ile
değerlendirilerek alana 8 puan verilmiştir. Alanın havalimanı güvenliğini olumsuz
yönde etkileyebilecek 5 km’lik mesafenin dışında olması sebebiyle alana 6 puan
verilmiştir. Alanın bölgede hakim rüzgar yönü olan GD’sunda yerleşim birimi olup
olmadığı da göz önünde bulundurulmuş ve alanın bu özelliğine 8 puan verilmiştir.
Alanın estetik bakımdan çevreden görünümünün kötü olacağı düşünüldüğünden
alana bu özelliğinden dolayı 4 puan verilmiştir.
4.8.1.6. Ekonomik Koşullar
Deponi alanı tesis edilirken alanın tesviyesi için maliyetin orta düzeyde olacağı
düşünülmüş ve alana bu özelliği için 6 puan verilmiştir. Alana ulaşım için mevcut bir
yol bulunmamaktadır. Bu durum ekonomik anlamda ekstra maliyet oluşturacağı için
alana 3 puan verilmiştir. Alanın ilçedeki nüfus yoğunluğunun yüksek olduğu
yerleşim birimlerine olan uzaklığı değerlendirilmiş ve alanın bu özelliği kötü
bulunduğu için alana 3 puan verilmiştir. Arazinin devlet arazisi olmayıp şahsa ait bir
arazi olması sebebiyle bu arazinin ilgili şahıstan satın alınması gerekmektedir. Bu da
deponi alanın oluşturulmasında ekstra maliyet demek olacağından alana bu özelliği
sebebiyle 2 puan verilmiştir. Arazinin elektrik, su, telefon gibi mevcut altyapı
durumları değerlendirilmiş ve alana 4 puan verilmiştir.
4.8.2. Alternatif Alan II:
Alternatif alan II Şarkikarağacın doğusunda ilçe merkezine yaklaşık 4,5 km
mesafede bulunmaktadır (Şekil 4.16, 4.22.). Alternatif alan II için Çizelge 3.2.’nin
uygulanması aşağıdaki gibidir.
4.8.2.1. Jeolojik Uygunluk
Şekil 4.19.’de aktif fayları gösteren haritaya göre Şarkikaraağaç’ın KD’sunda yer
alan Sultandağ Fayı ve GB sındaki Beyşehir Gölü Fayı aktif faylardır. Bu fayların
63
sismik etki alanları düşünülerek Bayındırlık ve İskan Bakanlığı, Afet İşleri Genel
Müdürlüğü tarafından hazırlanan sismik risk haritasına göre (Şekil 4.17.).
Şekil 4.21. Alternatif alan I’e ait jeolojik kesit (Kk: Kızıldağ Ofiyolitleri, Ke: Eğirler Formasyonu, TRd: Deliktaş Kireçtaşları, Qal: Alüvyon)
Çalışma alanının tamamı 1. dereceden deprem bölgesi içerisindedir. Bu nedenle
alana fay durumu ve fayın sismik etki alanı kriterlerinden diğer alternatif alanlarda
olduğu gibi sırasıyla en düşük puan olan 5 ve 4 puan verilmiştir. Alana ait Şekil
4.22.’deki jeolojik haritada I-II yönünde enine kesit alınarak birimin stratigrafik
özellikleri incelenmiş ve Bağkonak Formasyonu tabanındaki Sultandağı
metamorfitlerinin varlığından dolayı 9 puan verilmiştir (Şekil 4.23.). Alanda birimin
alüvyonlarla olan yakın dokanağından dolayı alana ilgili kriterden dolayı 3 puan
verilmiştir. Depolama alanında geçirimsiz örtü tabakasının varolmasına rağmen bu
örtü tabakasının depolama tesisinin uzun yıllar ihtiyacına karşılık vermeyeceği
düşünülerek alana ilgili kriterden 4 puan verilmiştir.
64
Şe
kil 4
.22.
Baş
deği
rmen
ve
çevr
esin
in je
oloj
i har
itası
64
65
4.8.2.2. Hidrojeolojik uygunluk
Alternatif alana akiferin ana gövdesine olan yakınlığı dolayısıyla 5 puan verilmiştir.
Alanda sondaj kuyusu bulunmamaktadır. Alanın jeolojik ve hidrojeolojik özellikleri
göz önünde bulundurularak zeminin permeabilitesinin orta düzeyde olduğu
varsayılmıştır. Alan bu özelliğinden dolayı 10 puan almıştır. Bağkonak
formasyonunun hidrojeolojik özellikleri değerlendirilmiş ve birimin yarı geçirimli
olduğuna karar verilmiştir. Alanın bu özelliğine de 8 puan verilmiştir.
4.8.2.3. Hidrolojik Uygunluk
Alanın Beyşehir gölüne olan uzaklığı yaklaşık 23 km kadardır. Alanın göle olan
uzaklığından dolayı 10 puan verilmiştir. . Şekil 4.22.‘deki jeoloji haritasında alanda
yer alan mevsimlik dereler görülmektedir. Akarsu, dere, kaynak vs olan uzaklığından
dolayı alana 8 puan verilmiştir. Alan her türlü yüzeysel suyun taşkın alanının dışında
olduğu için bu özelliğinden dolayı da 12 puan almıştır.
4.8.2.4. Jeoteknik Uygunluk
Bağkonak formasyonu jeoteknik özellikleri bakımından geniş çatlaklı, düşük
mukavemetli ve orta düzeyde dayanıklı bulunmuş ve alana bu özelliğinden dolayı 8
puan verilmiştir. Zeminin permeabilitesi orta düzeyde olduğu için 10 puan verilmiştir
Deponi tabanının oturacağı zeminin zemin sınıflaması yapılmış (SC) ve buna göre 10
puan verilmiştir. Arazide yapılan gözlemler neticesinde alanın durağanlılığı iyi
bulunarak 9 puan verilmiştir.
4.8.2.5. Ortamsal Koşullar
Alternatif alanda tesisin inşası ve gerektiğinde genişlemesi için yeterli alanın
varlığından dolayı alana 15 puan verilmiştir. Alanın 1. dereceden tarım arazisi
66
üzerinde olmasından dolayı 3 puan almıştır. Bu alternatif alan TC. Çevre ve Orman
Bakanlığı tarafından sınırları belirlenen koruma alanlarının dışında olması nedeniyle
12 puan almıştır. Bu alanın en yakın yerleşim birimine olan uzaklığının 2 km den
daha fazla olmasından dolayı alanın bu özelliğine 12 puan verilmiştir. Yapılan arazi
gözlemleri neticesinde alanın topoğrafik olarak depolamaya orta düzeyde uygun
olduğuna karar verilmiş ve alan bu özelliğinden dolayı 8 puan almıştır. Alanın
havalimanı güvenliğini olumsuz yönde etkileyecek mesafede olmamasından dolayı
alan 6 puan almıştır. Bu alanın G-GD sunda 2 km den daha uzağında Arak
kasabasının varlığı düşünülerek alana rüzgar yönü kriterinden 8 puan verilmiştir.
Alan çevredeki bazı yerleşim birimleri tarafından gözükmektedir. Bu durumdan
dolayı alan estetik olarak 4 puan almıştır.
Şekil 4.23. Alternatif alan II’ye ait jeolojik kesit (εos: Sultandede Metamorfikleri, JkTh: Hacıalabaz Kireçtaşları, Tmb: Bağkonak Formasyonu, Qal: Alüvyon)
4.8.2.6. Ekonomik Koşullar
Arazi gözlemleri neticesinde alanın tesviye maliyetinin orta düzeyde olacağı
düşünülerek alana 6 puan verilmiştir. Alanın ulaşımı sağlamak bakımından mevcut
bir yolunun varlığından dolayı ek maliyet oluşmayacağı düşünülerek 9 puan
verilmiştir. Bu alan diğer alternatif alanlara kıyasla Şarkikaraağaç merkezine ve
dolayısıyla diğer yerleşim birimlerine de en yakın alan olması sebebiyle atık
67
kaynağına uzaklık kriterinde en yüksek puanı (9) almıştır. Atıklar bu deponi alanına
en az ulaşım maliyetiyle gelecektir. Bu arazi de devlete ait kamu arazisi olmadığı
için mülkiyeti için ek maliyeti olacağı düşünülerek 2 puan almıştır. Bu alanın altyapı
sorunu olmadığı için alan bu kriterden 6 puan almıştır.
4.8.3. Alternatif Alan III :
Alternatif alan III Şarkikarağaç’ın doğusunda ilçe merkezine yaklaşık 8,5 km
mesafede bulunmaktadır (Şekil 4.24.). Alternatif alan III için Çizelge 3.2.’nin
uygulanması aşağıdaki gibidir.
4.8.3.1. Jeolojik Uygunluk
Şekil 4.19’da aktif fayları gösteren haritaya göre Şarkikaraağaç’ın KD sunda yer alan
Sultandağ Fayı ve GB sındaki Beyşehir Gölü Fayı aktif faylardır. Bu fayların sismik
etki alanları düşünülerek Bayındırlık ve İskan Bakanlığı, Afet İşleri Genel
Müdürlüğü tarafından hazırlanan sismik risk haritasına göre (Şekil 4.17.)
Şarkikaraağaç’ın tamamı 1. dereceden deprem bölgesi içerisindedir. Bu nedenle
alana fay durumu ve fayın sismik etki alanı kriterlerinden diğer iki alternatif alanda
olduğu gibi sırasıyla en düşük puan olan 5 ve 4 puan verilmiştir. Şekil 4.24.’deki
jeolojik haritada I-II yönünde enine kesit alınmıştır. Bu kesite göre Bağkonak
formasyonunun altında Sultandede metamorfikleri yer almasından dolayı ilgili
kriterden 9 puan verilmiştir (Şekil 4.25.). Alternatif alanın Sultandede Şistleri,
Çaltepe Kireçtaşları ve alüvyonun dar bir koluyla olan dokanağından dolayı ilgili
kritere 9 puan verilmiştir. Bu alternatif alan kalınlığı birkaç on metre olabileceği
tahmin edilen killi birim üzerindedir. Arazi gözlemleri neticesinde depolama
tesisinin uzun yıllar ihtiyacını karşılayacak miktar ve özellikte geçirimsiz örtü
tabakasının var olduğu görülmüştür.Bu nedenle alana ilgili kriterden 12 puan
verilmiştir.
68
Şe
kil 4
.24.
Köp
rükö
y ve
Baş
deği
rmen
ara
sını
n je
oloj
i har
itası
68
69
4.8.3.2. Hidrojeolojik Uygunluk
Bu alanın diğer alternatif alanlarla kıyaslandığında akiferin ana gövdesinden uzakta
ve akiferin dar bir koluyla bağlantılı olduğu görülür. Alanın bu yönü düşünülerek 10
puan verilmiştir. Birim içerisinde açılan sondaj kuyusu bulunmadığından formasyon
özellikleri ve zeminin permeabilitesi de düşünülerek bölgede yeraltısu seviyesinin 15
metreden daha derinde olacağı düşünülmektedir. Alana diğer alanlarla
kıyaslandığında yeraltısuyunun yüzeyden itibaren derinliği en fazla olan alan olması
itibariyle en yüksek puan olan 15 puan verilmiştir. Bu alanda 2. alternatif alanda
olduğu gibi Bağkonak formasyonu üzerindedir. Bu çalışma kapsamında Bağkonak
formasyonunun hidrojeolojik özellikleri incelenmiş ve hidrojeolojik bakımdan yarı
geçirimli olduğuna karar verilmiştir. Alan bu kriterden 8 puan almıştır.
4.8.3.3. Hidrolojik Uygunluk
Beyşehir gölünün Türkiye’nin üçüncü büyük ve en önemli tatlı su kaynaklarından
biri olması sebebiyle bu gölün en üst düzeyde alınan tedbirlere rağmen depolama
alanı tabanında oluşacak sızıntı suyuyla herhangi bir şekilde kirlenmesi ihtimalini en
aza indirgemek için gölden olan uzaklığı değerlendirilmiş ve diğer depolama alanları
ile kıyaslanınca gölden en uzakta olmasından dolayı en yüksek puan olan 15 puan
verilmiştir. Ayrıca bu kadar uzun bir mesafeden sonra şayet herhangi bir şekilde
sızıntı suyu oluşsa bile göle ulaşana kadar doğal arıtıma uğrayacağı açıktır.
Köprüköy Göletine ve mevsimsel derelere ve diğer kaynaklara olan uzaklığı
değerlendirilerek alana bu kriterden 4 puan verilmiştir. Bu alanda yüzeysel suların
taşkın alanları dışındadır. Taşkın alanı dışında olmak kriterinden 12 puan almıştır.
4.8.3.4. Jeoteknik Uygunluk
Bu alternatif alan Bağkonak formasyonu üzerinde yer almaktadır. Temel kayası
jeoteknik özellikleri bakımından geniş çatlaklı, düşük mukavemetli ve orta düzeyde
dayanıklı bulunmuş ve alana bu özelliğinden dolayı 8 puan verilmiştir. Alanda
malzeme alımı sonucu oluşmuş ve yüksekliği 10 m’den fazla olan yarmada kırmızı,
70
kırmızımsı kahve renkli kilden oluşan birim gözlenmektedir. Zeminin geçirimsiz
olması sebebiyle permeabilite kriterinden 15 tam puan almıştır. Deponi tabanının
oturacağı zeminin zemin sınıflaması yapılmış (CL) ve buna göre 15 tam puan
verilmiştir. Yapılan arazi gözlemleri ve zeminin özellikleri birlikte değerlendirilerek
alanın duraylılığının yüksek olduğu görülmüş ve alana ilgili kriterden 9 puan
verilmiştir.
Şekil 4.25. Alternatif alan III’e ait jeolojik kesit (εos: Sultandede Metamorfikleri, Tmb: Bağkonak Formasyonu, Qal: Alüvyon)
4.8.3.5. Ortamsal Koşullar
Bu alternatif alanda da tesis inşası ve gerektiğinde genişlemesi için yeterli alan
mevcuttur. Dolayısıyla ilgili kriterden 15 puan almıştır. Bu alan da 1. dereceden
tarım arazisi olduğundan diğer alanlar gibi 3 puan almıştır. Alan sınırları TC. Çevre
ve Orman Bakanlığı tarafından belirlenen koruma alanları dışında kaldığı için
koruma alanları kriterinden 12 tam puan almıştır. Depolama alanlarının en yakın
yerleşim biriminden en az 1 km uzakta olması istenir. Bu alternatif alan ilgili
kriterden 8 puan almıştır. Topografyanın depolama yapmak için ideal olduğu arazi
gözlemleri neticesinde görülmüş ve bu özelliğinden dolayı alana 12 puan verilmiştir.
Bu alanda da diğer alanlarda olduğu gibi havalimanı güvenliği bakımında asgari
mesafe korunduğundan 6 tam puan verilmiştir. Bu alternatif alanın GD sunda yer
alan Aşağıdinek köyünün alandan uzaklığı 2.5 km’den fazladır. Ayrıca bu alternatif
71
alan topografik olarak depolama için istenen düzeyde çukurluk oluşturduğu için hava
sirkülasyonuna imkan vermeyecektir. Bu nedenle alana rüzgar yönü kriterinden 8
puan verilmiştir. Bu alanın çevredeki yerleşim merkezlerinden görülmesi söz konusu
değildir. Bu nedenle alan estetik kriterinden 12 tam puan almıştır.
4.8.3.6. Ekonomik Koşullar
Bu alternatif alandan Köprüköy Barajı’nın kil çekirdeği için malzeme taşınmaktadır.
Alana ait arazi resimlerinden de görüleceği gibi (Şekil 4.26.) alandaki tesviye
maliyeti minimum düzeyde olacaktır. Bu nedenle alanın ilgili özelliğine 9 puan
verilmiştir. Alana yakın köylere ulaşımda kullanılan yollardan bağımsız olarak baraja
ulaşım için açılan yoldan da ulaşılabilmektedir. Alan bu özelliği sebebiyle ilgili
kriterden 9 puan almıştır. Alanın atık toplama merkezlerine olan uzaklığı
değerlendirilmiş ve 1 nolu alternatif alanla hemen hemen eşit özellik taşıdığı ancak 2
nolu alternatif alana kıyasla atık toplama merkezlerinden daha uzakta olduğu
görülmüştür. Alana atık kaynağına uzaklık kriterinden 3 puan verilmiştir. Bu alan
şahıstan kiralanmış bir arazidir ve mülkiyeti için ek maliyet oluşacaktır. Alan ilgili
kriterden 2 puan almıştır. Arazinin altyapı durumu değerlendirilerek alana 6 puan
verilmiştir.
4.9. Seçilen Alanın Ön Mühendislik Jeolojisi
Üç adet Alternatif Alan arasında katı atık düzenli depolama kriter cetveline göre
yapılan değerlendirme neticesinde üçüncü alternatif alan en yüksek puanı almıştır
(Çizelge 4.8.). Seçilen bu alanın ön mühendislik jeolojisi çalışmaları yapılmıştır.
4.9.1. Mühendislik Jeolojisi Harita ve Kesiti
Depolama alanında birimlerin konumlarını, düşey ve yanal yayılımlarını görmek
amacıyla bölgenin 1/5000 ölçekli mühendislik jeolojisi haritası ve kesiti
hazırlanmıştır (Şekil 4.25., 4.27.). Bu harita üzerinde depolama tesisinin yerleşim
planı gösterilmiştir.
72
Şekil 4.26. Alternatif alan III de açılan bir yarmadan killerin görünümü
4.9.2. Zeminlerin fiziksel ve mekanik özellikleri
Depolama alanının tabanında ve günlük kullanım için örtü malzemesi olarak
kullanılacak olan depolama tesisi zemininin fiziko-mekanik özelliklerini belirlemek
amacıyla araziden alınan örselenmiş ve örselenmemiş zemin numuneleri üzerinde
SDÜ Zemin Mekaniği Labaratuarında çeşitli deneyler yapılmıştır.
Örselenmiş ve örselenmemiş blok numunelerinin alındığı yaklaşık 10-15 m
yüksekliğindeki yarma kırmızımsı sarımsı kahve renkli kilden oluşmaktadır. Bu killi
birim içerisinde yer yer kumlu, çakıllı seviyeler de mevcuttur.
Yarmadan çıkartılan blok numunelerin (Şekil 4.28.) havayla temasının kesilip su
içeriğini kaybetmemesi amacıyla dış yüzeyleri parafinlenmiştir.
73
Çiz
elge
.4.8
. Katı A
tık D
üzen
li D
epol
ama
Yer
Seç
imin
de A
ltern
atif
Ala
nları D
eğer
lend
irme
Cet
velin
in U
ygul
anışı
DEĞ
ER
LE
NDİR
ME
KRİT
ERİ
Max
.Ağı
rlık
lı Ö
nem
Alte
rnat
if A
lan
1A
ltern
atif
Ala
n 2
Alte
rnat
if A
lan3
JEO
LO
JİK
UY
GU
NL
UK
Y
apıs
al ö
zelli
k
-F
ay d
urum
u 5
5 5
5 -S
ism
ik e
tki z
onu
4 4
4 4
Stra
tigra
fik ö
zelli
k 3
9 9
9 D
okan
ak il
işki
leri
3 3
3 9
Geç
irim
siz
örtü
mal
zem
esin
in m
evcu
diye
ti 4
4 4
12
HİD
RO
JEO
LO
JİK
UY
GU
NL
UK
A
kife
rden
uza
klık
5
5 5
10
Yer
altıs
uyu
derin
liği
5 5
10
15
Biri
mle
rin h
idro
jeol
ojik
öze
llikl
eri
4 12
8
8 HİD
RO
LO
JİK
UY
GU
NL
UK
İç
me
ve k
ulla
nma
suyu
tem
in e
dile
n kı
ta iç
i yüz
eyse
l sul
ara
olan
uza
klık
Göl
e ol
an u
zaklık
5
5 10
15
A
kars
u, d
ere,
kay
nak
vs o
lan
uzak
lık
4 4
8 4
Taşkın
ala
nına
ola
n uz
aklık
4
12
12
12
JEO
TE
KNİK
UY
GU
NL
UK
Te
mel
kay
asının
öze
llikl
eri
4 12
8
8 Ze
min
in p
erm
eabi
lites
i 5
10
10
15
Zem
in sı
nıfı
5 10
10
15
B
ölge
nin
Dur
ağan
lılığı
3 6
9 9
OR
TA
MSA
L K
OŞU
LL
AR
Te
sis i
nşası v
e ih
tiyaç
hal
inde
gen
işle
mes
i iç
in y
eter
li al
anın
mev
cudi
yeti
5 15
15
15
Ara
zi k
ulla
nım
dur
umu
3 3
3 3
73
74
Kor
uma
alan
ları
4 12
12
12
Y
erleşi
m b
irim
lerin
e ol
an u
zaklık
4
8 12
8
Topoğr
afya
nın
uygu
nluğ
u 4
8 8
12
Hav
alim
anı g
üven
liği
2 6
6 6
Rüz
gar Y
önü
4 8
8 8
Este
tik
4 4
4 12
E
KO
NO
MİK
KOŞU
LL
AR
Te
sviy
e m
aliy
eti
3 6
6 9
Ulaşı
m iç
in y
ol m
evcu
diye
ti 3
3 9
9 A
tık k
aynağı
na o
lan
uzak
lık
3 3
9 3
Ara
zini
n m
ülki
yet d
urum
u 2
2 2
2 A
ltyapı d
urum
u 2
4 6
6 T
OPL
AM
188
206
247
74
75
Şekil 4.27. Başdeğirmen ve Köprüköy arasının mühendislik jeolojisi haritası ve tesis yerleşim planı
76
Şekil 4.28. Yarmadan blok numune alımı
Öncelikle parafinli örselenmemiş birkaç deney numunesinden su muhtevası deneyi
yapılıp bunların ortalamaları alınmak suretiyle su içeriği % 9-10 olarak tespit
edilmiştir.
Örselenmemiş deney numuneleri ile numune çıkarıcı kullanarak hacmi belli olan
silindir içerisine numune alıp ağırlığını tartarak zeminin Doğal Birim Hacim Ağırlık
değeri belirlenmiştir.
Örselenmiş deney numunelerinden dörtte birleme yöntemi ile alınan yaklaşık 1000 gr
ağırlığındaki temsili numune ile 1 inc, 3/4 inc, 3/8 inc, 4, 8, 16, 50, 100, 200 No’lu
elekler kullanılarak elek analizi yapılmıştır. Bu şekilde hangi nolu elekte kaç gr
numune kaldığı tespit edilmiştir.
Örselenmiş deney numunelerinden yine dörtte birleme yöntemi ile yeterli miktarda
temsili deney numunesi alınmıştır. Bu numuneleri 40 nolu elekten elenip, elek
altında kalan ince kum+kil+silt boyutundaki numuneye kıvama gelene değin su ilave
77
edilip homojenleştirdikten sonra Casagrande aleti kullanılarak Likit Limit deneyi
yapılmıştır. Aynı numuneye bu defa daha düşük miktarda su ilave edilip tezgah
üzerinde 3 mm çapında silindirler yapılarak numunenin plastiklik sınırı tespit
edilmiştir.
PI =LL-PL formülü kullanılarak numuneye ait Plastisite İndisi belirlenmiştir.
Yapılan elek analizleri ile LL, PL deneylerinin sonuçları birlikte değerlendirilerek
Birleştirilmiş Zemin Sınıflaması yöntemi ile deney numuneleri isimlendirilmiştir.
Yapılan değerlendirmeler sonucunda deney numunelerinden birincisinin Düşük
Plastisiteli Kil-Silt (CL-ML), ikincisinin ise Düşük Plastisiteli Kil (CL) grubuna
girdiği tespit edilmiştir.
40 Nolu elek altında kalan numune ile piknometre deneyi yapılarak Dane Birim
Hacim Ağırlık (γs) değeri belirlenmiştir. Bu deney yapılırken piknometre içerisine
konulan numune + su karışımının havası her defasında alınmıştır.
Örselenmemiş deney numunesi ile konsolidasyon deneyi yapılarak zeminin doğal
durumda iken sıkışabilirliği ölçülmüştür. Bunun için zemine azdan başlayarak
gittikçe artan miktarlarda düşey yük uygulanmıştır. Zemine uygulanan her bir yük
zeminde yaklaşık 4 saat süreyle boy kısalması oluşturmadığı gözlendiğinde zemine
daha yüksek bir düşey yük uygulanmıştır. Çizelge 4.9’da zeminlerin fiziko-mekanik
özellikleri verilmiştir.
γs= Kuru Num. Ağ. (gr)
Kuru Num. Hacmi (cm3)
Pik + su
Pik+ Su+ Num.
Kuru Num.
Kuru Num.
78
Çizelge 4.9. Zeminlerin fiziko-mekanik özellikleri
DENEY ADI I. Numune
II. Numune
Su İçeriği Wn % 9 10
Dane Birim Hacim Ağırlık
γs gr/cm3 2,74 2,78
Doğal Birim Hacim Ağırlık
γn gr/cm3 1,82 1,89
Kuru Birim Hacim Ağırlık
γk gr/cm3 1,66 1,71
Boşluk Oranı e 0,65 0,62
Porozite n % 39 38
Likit Limit LL % 28 32
Plastik Limit PL % 20 20 Kıvam
Limitleri
Plastisite İndisi PI % 8 12
Çakıl % 4,64 6,47
Kum % 41,5 31,78 Elek Analizi
Silt % +
Kil % 53,86 61,75
Zemin Sınıfı
USCS CL-ML CL
γk gr/cm3 1,78 1,81
Proctor Deneyi Wopt.(%) 13 15
Kohezyon
C kg/cm2 0,25 0,30
İçsel Sürtünme Açısı Ø 24o 22o
Kohezyon ve İçsel Sürtünme Açısı değerleri yukardaki fiziksel göstergeler ışığında
ilgili literatürdeki tablolardan (su ortamındaki) ortalama değerler alınarak
belirlenmiştir.
79
16 No’lu elekten elenen deney numunesi ile Standart Proctor deneyi yapılmıştır.
Bunun için zemine bir miktar su ilave edilmiş ve zemin dinlenmeye bırakılmıştır.
Daha sonra deney numunesi mold içerisine 3 defada yerleştirilecek şekilde bölünmüş
ve her bir tabaka 2,5 kg ağırlığındaki tokmağın 30,5 cm lik sabit yükseklikten 25
defa serbest düşürülmesiyle sıkıştırılmıştır. Bu işlem zemine giderek artan
miktarlarda su ilave edilerek 3 defa daha yapılmıştır. Her bir deneme için doğal
Birim Hacim Ağırlık ve su muhtevası tayini yapılmıştır.
wn
k +=
1γ
γ
Yukarıdaki formülle farklı su içeriklerine sahip her bir zeminin Kuru Birim Hacim
Ağırlıkları hesaplanmıştır. Kuru Birim Hacim Ağırlık-Su İçeriği grafiğinden zeminin
maksimum sıkışabildiği γ kuru değeri ile bu değere karşılık gelen woptimum değeri tayin
edilmiştir.
4.9.3. Arazide Permeabilite Deneyi
Zeminin doğal geçirimliliğini belirlemek için arazide düşen seviyeli permeabilite
deneyi yapılmıştır ve temel zeminin permeabilite katsayısı hesaplanmıştır. Deney
düzeneği ve kullanılan hesaplama yöntemi aşağıda verilmiştir.
L
H1 H2 H1
80
Deney düzeneği arazide hazırlanırken öncelikle silindir zemine çakılmış ve üzerine
plastik boru yerleştirilmiştir. Silindir ile plastik boru arasındaki zeminin üzeri sıvı
haldeki parafin ve mazot karışımı ile kaplanmıştır. Plastik boru su ile doldurulmuş ve
bir gün süreyle bekletilmiştir. Bu şekilde silindir içerisindeki zeminin doygun
duruma gelmesi sağlanmıştır.
Deneyde kullanılan borunun boyu 100 cm ve iç çapı 10 cm, silindirin boyu L, 20 cm
ve iç çapı ise 25 cm dir. Deneyin başında plastik boru içerisindeki suyun yüksekliği
silindir tabanından itibaren ölçülmüştür. Aradan 24 saat geçtikten sonra suyun
borudaki seviye farkı yeniden ölçülmüştür. Bu veriler ışığında deponi zemininin
permeabilite katsayısı (K) aşağıdaki gibi hesaplanmıştır. Çizelge 4.10.’da çeşitli
zeminler için, ortalama K değerleri verilmiştir.
2
1log3,2HH
AtaLK =
22
54,78410 cma ==
π
22
87,490425 cmA ==
π
snt 86400360024 =×=
cmHcmH
8085
2
1
==
8085log
8640087,4902054,783,2 2
2
×××
=sncm
cmcmK
sncmK /102,2 6−×=
81
Çizelge 4.10. Çeşitli zeminler için, ortalama K değerleri
Zemin Cinsi
Çakıl
Kum
Silt
Kil
K (cm/sn)
>10
10-10-4
10-4-10-6
<10-6
Geçirimlilik Durumu
Çok geçirimli
Geçirimli
Az geçirimli
Çok az geçirimli veya
geçirimsiz
Katı atık depolama alanı belirlenirken zeminin permeabilitesinin 10-8 cm/s’den küçük
olması istenir. Doğal durumdaki zeminin geçirimliliğini azaltmak için en iyi yöntem
yüzeyden darbe ile dövme yöntemidir. Bu şekilde zemin yüzeyden itibaren 1- 1,5 m
kadar sıkıştırılabilir. Bunun için zemin önce optimum nem içeriğine getirilir. Daha
sonra aşağıda boyutlarının hesaplama yöntemi verilen darbe aleti belirli
yüksekliklerden düşürülerek zemin sıkıştırılır.
4.9.4 Doğal Durumdaki Zeminin Sıkılaştırılması
Doğal durumdaki deponi tabanı yaklaşık 20 cm yüksekliğinde suyla kaplanır. Zemin
optimum su içeriğine 1 hafta-10 gün sonra ulaşacaktır. Daha sonra tesis tabanı
aşağıdaki şekilde gösterildiği gibi darbe aleti kullanılarak sıkıştırılır. Bu şekilde
zemin yüzeyde itibaren 1,5 m derinliğe kadar sıkıştırılabilir.
82
Her bir alana toplam 8 darbe vurulur.
1-2 darbe için darbe yüksekliği:H:1.0 m
2-2 darbe için darbe yüksekliği:H:4.0 m
3-2 darbe için darbe yüksekliği:H:6.0 m
4-2 darbe için darbe yüksekliği:H:1.0 m
Bu şekilde zemin 10 katı kadar sıkılaşabilir.
4.9.5. Zemin İyileştirmesinde Kullanılan Darbe Aletlerinin Boyutlarının
Hesaplanması
Zeminin sıkılaştırma işlemi sırasında dağılmaması için darbe aletinin boyutları, aletin
ağırlığı ve düşüş yüksekliği impulse teorisine göre hesaplanır. Darbenin Özgül
İmpulse değeri aşağıdaki formüle göre hesaplanır.
gAgHG
İözgül2
=
G = Darbe aletinin Ağırlığı (kg)
H = Aletin bırakıldığı yükseklik (cm)
A = Darbe aletinin alanı (cm2)
g = 981 m/sn (yerçekimi ivmesi)
83
Darbe aletinin zeminde oluşturduğu gerilmenin sıkılaştırılmak istenen zeminin
gevşemesine neden olmaması için yukarda bahsedilen alete ait parametrelerin (G, H,
A) değeri doğru hesaplanmalıdır.
Optimum nem içeriğinde sıkılaştırılacak olan zeminler için aşağıdaki sınır gerilme
değerlerinin göz önünde bulundurulması gerekmektedir.
Hafif Killi Kum için 0,05-0,07
Orta ve Hafif Kumlu Killer İçin 0,07-0,12
Ağır Kumlu Killer ve Killer İçin 0,20-0,27
Seçilen depolama alanı için sınır gerilme değerinin 0,10 olması gerekmektedir.
Darbe aletinin boyutları aşağıda verilen formüller kullanılarak hesaplanır: Yükün
düşey istikamette eşit dağılması için aletin üst kısmı kesik koni alt kısmı ise silindir
şeklinde olması tercih edilir.
Aletin silindir bölgesinin alan hesabı,
4
2dA π=
Darbe aletinin ağırlığı,
gHAgi
G özgül
2=
84
Darbe aletinin toplam hacmi,
AVhGV tüm
betontüm == ,
γ
Silindirin hacmi, AhVsilindir =
Kesik koninin hacmi, silindirtümkesikkoni VVV −=
Kesik koninin hacmi belirlendikten sonra aletin yüksekliği aşağıdaki formül ile
hesaplanır:
)(3
22 RrrRVh kesikkoni
++=π
R ve r kesik koninin aşağı ve yukarı bölgelerinin çapıdır.
4.9.6. Örselenmiş Durumdaki Zeminin Sıkılaştırılması
5m5m
0-25 cm lik birinci tabaka ve 25-50 cm lik ikinci tabaka için; Deponi tabanında her 5 cm den araba ile sulama yapılır. Birkaç gün bırakılır.
85
0-25 cm lik birinci tabaka ve 25-50 cm lik ikinci tabaka için; Deponi tabanında her bir hattan 8-10 defa silindir veya ağır kamyon ile zemin sıkılaştırması yapılır.
86
5. SONUÇLAR VE ÖNERİLER
Bu çalışma ile Şarkikaraağaç ilçesinde katı atıkların düzenli depolanması için 50
yıllık kullanım ömrü olan bir tesisin, havza içerisinde konumlanacağı en uygun alan
belirlenmeye çalışılmıştır.
1. Öncelikle bölgeye ait nüfus projeksiyonu hazırlanmıştır. Buna göre bölgede
toplam nüfusun 50 yılın sonunda 152 138 olacağı hesaplanmıştır. Bu nüfusun
üreteceği çöp miktarını belirlemek için bölgeye ait atık envanteri yapılmıştır. Yapılan
hesaplamalar neticesinde depolanması gereken toplam çöp hacminin 455 071 m3
olduğu görülmüştür. Depolama tesisi yüksekliğinin ortalama 15 m (Karagüzel ve
diğ., 2003) olacağı düşünülerek depolama için gerekli alan yaklaşık 30 340 m2 olarak
hesaplanmıştır. Depolama tesisi yer seçiminde yeterli alanın bulunup bulunmadığı
bir ölçüt olarak göz önünde bulundurulmuştur.
2. Çalışma alanındaki birimlerin litolojik, stratigrafik, yapısal özelliklerinin ve
dokanak ilişkilerinin depolama alanı yer seçimindeki önemi nedeniyle Şarkikaraağaç
havzasına ait jeolojik harita hazırlanmıştır.
3. Ovada var olan kuyulardan Eylül-2005 dönemine ait statik yer altı suyu seviye
ölçümleri yapılmıştır. Hazırlanan yeraltısuyu seviye haritasından yeraltısuyu akım
yönünün Beyşehir Gölü’ne doğru olduğu tespit edilmiştir. Havzaya ait birimler
geçirimlilik durumlarına göre sınıflandırılmıştır. Havzaya ait birimlerin hidrojeolojik
özellikleri, akifer sınırlarının tespiti, yeraltısuyu derinliği ve yeraltısuyu akım
yönünün depolama alanı yer seçimindeki önemi göz önüne alınarak havzaya ait
hidrojeolojik harita hazırlanmıştır.
4. Depolama yeri seçiminde meteorolojik verilerden de yararlanılmaktadır. Çalışma
alanında hakim rüzgar yönü GD’ya doğrudur. Bölgedeki rüzgar hızı da göz önünde
bulundurularak depolama alanından itibaren GD istikametinde yerleşim birimi
olmamasına dikkat edilmiştir. Yağış, sıcaklık, buharlaşma, bulutluluk, buhar basıncı
gibi meteorolojik elemanlarda atıklardaki çürüme süresini ve sızıntı suyu miktarını
87
etkileyeceğinden gerek yer seçiminde ve gerekse tesisin projelendirilmesinde
kullanılmaktadır. Bu meteorolojik elemanlar çalışma alanı içerisinde değişiklik
göstermediği için yer seçiminde kullanılmamasına rağmen projelendirme aşamasında
kullanılmak üzere hazırlanmıştır.
5. Çevre Bakanlığı katı atıkların kontrolü yönetmeliğine göre kıta içi içme ve
kullanma suyu olarak kullanılan rezervuarların maksimum su seviyesinden itibaren 5
km genişliğindeki şeridi uzun mesafeli koruma alanına girmektedir. Bu koruma
bandı içerisinde çöp depolama alanlarına ve berteraf tesislerine izin verilmez.
Yönetmeliğe göre derelerin her iki tarafında 100 m lik alanlarda da depolama
yapılamaz. Çalışma alanına ait hidrolojik bakımdan depolamaya uygunluk haritası
hazırlanmış ve depolama alanı uygun olmayan alanların dışında belirlenmiştir.
6. Çalışma alanına ait TC. Çevre ve Orman Bakanlığı tarafından hazırlanan koruma
alanları haritasındaki korunan alanlar göz önünde bulundurularak depolama alanı bu
alanların dışında tespit edilmiştir. Şarkikaraağaç sınırları içerisinde bulunan Kızıldağ
Milli Parkı ve Beyşehir Gölü Milli Parkı özel koruma altındadır.
7. Çalışma alanına ait MTA tarafından hazırlanan Aktif fay haritasına göre çalışma
alanının KD’sunda bir bindirme fayı olan Sultandağ fayı, GB’sında ise doğrultu
atımlı fay olan Beyşehir Gölü Fayı yer almaktadır. Bu fayların sismik etki alanları
düşünülerek hazırlanan sismik risk haritasına göre ise çalışma alanının tamamı
birinci dereceden deprem riski taşımaktadır. Bu durum tesisin inşasında göz önünde
bulundurulmalıdır.
8. Bölgeye ait hazırlanan hidrojeoloji, hidroloji, koruma alanları, yerleşim
birimlerine uzaklık haritaları Arc-View bilgisayar programı ile çakıştırılarak bir
sentez haritası oluşturulmuştur. Bu sentez haritası ve arazi gözlemleri bir arada
değerlendirilerek üç adet alternatif depolama alanı tespit edilmiştir.
9. Katı atık düzenli depolama yer seçimi ile ilgili olarak gerek yurt içi ve gerekse
yurtdışında yapılan çalışmalar incelenmiştir. Bu incelemeler neticesinde bölgenin
88
kendine özgü durumları da düşünülerek yeni bir ‘Katı Atık Düzenli Depolama Yer
Seçim Cetveli’ oluşturulmuştur. Belirlenen üç alternatif alan arasındaki
değerlendirme hazırlanan bu cetvele göre yapılmıştır.
10. Yapılan bu değerlendirme neticesinde Köprüköy ve Arslandoğmuş arasında
kalan üç nolu Alternatif alan en yüksek puanı alarak depolama alanı olarak
belirlenmiştir.
11. Seçilen alana ait ön mühendislik çalışmaları yapılmıştır. Alandan alınan
örselenmiş ve örselenmemiş deney numuneleri üzerinde SDÜ Müh.-Mim. Fakültesi
Uygulamalı Jeoloji Laboratuarında su muhtevası, piknometre, doğal birim hacim
ağırlık, likit limit, plastik limit, elek analizi, standart proctor deneyleri yapılmıştır.
Yapılan bu deneyler neticesinde zeminin doğal su içeriği %9-10 arasında değiştiği,
zeminin düşük plastisiteli killer grubuna girdiği (CL), tane birim hacim ağırlığı 2,78
gr/cm3, doğal birim hacim ağırlığı 1,89 gr/cm3, kuru birim hacim ağırlığının 1,71
gr/cm3, boşluk oranının 0,62, porozitesinin (%) 38 olduğu tespit edilmiştir. Standart
Proctor Deneyi yapılarak zeminin optimum su içeriği % 15 olarak bu su içeriğine
karşılık gelen maksimum kuru birim hacim değeri 1,81 gr/cm3 olarak belirlenmiştir.
Mevcut parametrelerden zemine ait su ortamındaki kohezyon değeri 0,30 kg/cm2 ve
içsel sürtünme açısı ise 22o olarak ilgili literatürdeki tablolardan elde edilmiştir.
12. Tesis alanının geçirimliliğini tespit etmek amacıyla arazide düşen seviyeli
permeabilite deneyi yapılmıştır. Bu deney sonucunda zeminin permeabilite
katsayısının 2,2x10-6 cm/s olduğu görülmüştür. Bu değerin tesis inşasından önce
darbe yöntemiyle pekleştirme yapılarak yüzeyden itibaren 1-1,5 m derinliğe kadar
yaklaşık 10-15 kat düşürülmesi de mümkündür.
13. Tesis sahasında yapılan ön mühendislik çalışmaları neticesinde alanın
depolamaya uygunluğu teyit edilmiştir. Ancak alanda bir depolama tesisinin inşa
edilmesine karar verildiğinde yasal olarak Çevresel Etki Değerlendirme (ÇED)
raporu hazırlanması gerekmektedir. ÇED Olumlu Raporu alındıktan sonra tesis
ünitelerinin yapımı aşamasında ayrıntılı zemin etütlerinin yapılması gerekmektedir.
89
6. KAYNAKLAR
Atıgan, A., Topçam, A., 1975, Isparta-Şarkikaraağaç Ovası Planlama Kademesinde Hidrojeolojik Etüd Raporu, Devlet Su İşleri Isparta Aydan, M. (çeviren) 1993, Çevre Jeolojisi ve gelişmekte olan ülkelerle işbirliği, Episodes, Vol. 16, No:1-2 Ayhan, A. ve Karadağ, M.M.,1985, Şarkikaraağaç (Isparta) güneyinde bulunan boksitli demir ve demirli boksit yataklarının jeolojisi ve oluşumu, TJK Bülteni, C. 28, 137-146, Ankara Bayındırlık ve İskan Bakanlığı, Afet İşleri Genel Müdürlüğü web sitesi, (www.deprem.gov.tr) Cengiz, O. ve Kuşçu, M., 2000, Şarkikaraağaç (Isparta) ile Hüyük (Konya) arasındaki bölgenin jeolojisi ve barit yatakları, Cumhuriyetin 75. Yıldönümü Yerbilimleri ve Madencilik Kongresi, MTA, Ankara Demirel, Z., 1990, Çevre Jeolojisi, Jeoloji Mühendisliği Dergisi, S. 36, 75-76 Çevre Bakanlığı, Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği, 14.3.1991 tarih ve 20814 sayılı resmi gazetede (yayınlanmış) Çevre ve Orman Bakanlığı web sitesi, (www.cevreorman.gov.tr.) Davraz, A., 1993, Isparta Ovası Hidrojeolojisi ve Yeraltısuları ile ilgili Çevre Sorunları, Yüksek Lisans Tezi Demirkol, C., ve Sipahi, H., 1979, Bağkonak-Çimendere-Muratbağı (Isparta) yöresinin jeolojisi, Jeo. Müh. Derg., Sayı7, Sayfa 29-38, Ankara Demirkol, C., 1986, Sultandağ ve dolayının tektoniği, Çukurova Üni., Müh.-Mim. Fak.,Jeoloji Müh., Bölümü, Adana DMİ, 2004, Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü, Şarkikaraağaç Devlet Meteoroloji İstasyonu, 1976-1995yılları arası meteoroloji elemanları ölçüm değerleri Dueňas & Associates, Inc., 2005, Final Site Selection Report, Environmental Impact Statement For the Siting of a Municipal Solid Waste Landfill Facility, Guam Elitok, Ö., 2000, Şarkikaraağaç (Isparta) ve çevresinin jeoloji mineraloji ve petroğrafisi, Doktora Tezi Eren, Y., 1990, Engili (Akşehir) ve Bağkonak (Yalvaç) köyleri arasında Sultandağları Masifi’nin tektonik özellikleri, TJK Bülteni, C.33, S.1, S.39-50,
90
Erinç,S., 1984, Klimatoloji ve Metotları, İ.Ü. Rektörlügü, Deniz Bilimleri ve Coğrafya Enstitüsü., Sayı:540, Sayfa:467 Glover, C. ve Robertson, A., 1998, Neotectonic intersection of the Aegean and Cyprus tectonic arcs: extensional and strike-slip faulting in the Isparta Angle, SW Turkey, Tectonophysics 298, 103-132 Karagüzel, R. ve diğ., 1999, Isparta Belediyesi Senirce-II katı atık düzenli depolama sahası jeoteknik değerlendirmesi, 52. Türkiye Jeoloji Kurultayı Bildiriler Kitabı, Ankara Karagüzel, R., Özçelik, H., Mutlutürk, M., Güldal, V., Tokgözlü, A., Beyhan, M., Türk, G., Tay, Ş., Seyman, F., 2003, MATAB Katı Atık Düzenli Depolama, Kompost ve Geri Kazanım Tesisi ÇED Raporu (Göğü, Manavgat), SDÜ Müh.-Mim. Fak. Döner Sermaye İşletmesi, Isparta Kaya, M. A. ve diğ., 1999, Katı atık depolama alanlarının oluşturduğu toprak ve yeraltısuyu kirliliğinin hidrojeolojik, toprak kimyası ve özdirenç (jeofizik) yöntemleri ile araştırılması, 52. Türkiye Jeoloji Kurultayı Bildiriler Kitabı, Sayfa: 47-54, Ankara Koçyiğit, A., 1983, Hoyran Gölü (Isparta Büklümü) dolayının tektoniği, TJK Bülteni, C.26, 1-10 Koçyiğit, A., 1984, Güneybatı Türkiye ve yakın dolayında levha içi yeni tektonik gelişim, TJK Bülteni, C. 27, 1-16, Ankara Koçyiğit, A., Güneybatı Türkiye’nin depremselliği, Batı Anadolu’nun Depremselliği Sempozyumu, ODTÜ, Jeoloji Müh. Bölümü, Ankara Shrivastava, U. and Nathawat, M.S., Selection of potential waste disposal sites around Ranchi Urban Complex using Remote Sensing and GIS techniques, GISdevelopment.net Şenel, M. ve diğ., 1996, Isparta Büklümü doğusunda otokton ve allokton birimlerin stratigrafisi (Batı Toroslar), MTA dergisi 118, 111-160 Şengüler, İ. ve Yılmaz, H., Çöp depolama alanlarında oluşan gazın (deponi gazı) çevresel etkileri ve ekonomik potansiyeli, Jeoloji Mühendisliği Dergisi Tay, Ş., 2005, Senirkent-Uluborlu (Isparta) havzasının katı atık düzenli depolama yeri seçimine yönelik jeolojik-jeoteknik incelemesi, SDÜ Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Isparta (yayınlanmış) Türkiye doğal hayatı koruma vakfı, www.wwf.org.tr
91
Veeken, J. ve Bilijam, K., 2000, Depolama sahaları için yer seçimi kriterlerini içeren kontrol listesi, DHV Consultants BV, The Netherlands , R & R Bilimsel ve Teknik Hizmetler Ltd. Şti., (TC Çevre ve Orman Bakanlığı için hazırlanmış) Yağmurlu, F., 1991, Yalvaç- Yarıkkaya Neojen Havzasının tektono-sedimanter özellikleri ve yapısal evrimi, MTA Dergisi 112, 1-12. Yılmaz, A. ve dig., 2002, Çevre Sorunları Araştırma Merkezi, Çevre Olgusu Bülteni, Sayı:10-11-12, Cumhuriyet Üniversitesi Çevre Müh. Bölümü, Sivas
92
ÖZGEÇMİŞ
Adı Soyadı :Süveyla Kanbur
Doğum Yeri : Sivas
Doğum Yılı :1971
Medeni Hali : Evli
Eğitim ve Akademik Durumu:
Lise :1985– 1988 Sıvas Gazi Lisesi
Lisans : 1988–1993 Cumhuriyet Üniversitesi
Mühendislik Fakültesi
Jeoloji Mühendisliği Bölümü
Yabancı Dil : İngilizce
İş Deneyimi:
13.04.2005–… : SDÜ, Fen Bilimleri Enstitüsü
Araştırma Görevlisi
Top Related