IES Maximino Romero de Lema Departamento de EconomíaCurso 2017/18 Páxina 0
0
PROGRAMACIÓN DIDÁCTICA DO DEPARTAMENTO DE
ECONOMÍA
CURSO 2017-18
Centro educativo: IES Maximino Romero de Lema
Baio ZAS
Código Centro: 15027368
IES Maximino Romero de Lema Departamento de EconomíaCurso 2017/18 Páxina 1
As materias impartidas polo departamento de Economía durante o curso 2017/18 son:
- Economía de 4º ESO
- Economía de 1º Bacharelato
- Economía da Empresa (2º Bacharelato)
- Fundamentos de Administración e Xestión
- Formación e Orientación Laboral (1º ciclo medio SIMIRE)
- Empresa e Iniciativa Emprendedora (2º ciclo medio SIMIRE)
A presente programación non recolle ás dúas materias do ciclo, por estar estas en formato dixital
na páxina de programacións da Consellería de Educación.
O departamento é unipersoal.
INDICE
▷ Introdución e contextualización............................................................................................. páxina 2
▷ Aspectos procedimentais .......................................................................................................... p. 3
▷ Programación de Economía 4º ESO ..................................................................................... p. 6
▷ Programación de Economía 1º Bacharelato ...................................................................... p. 39
▷ Programación de Economía da Empresa ............................................................................ p. 70
▷ Programación de Fundamentos de Administración e Xestión .................................. p. 92
2
1. -Introdución e contextualización.
A presente programación vaise aplicar ao alumnado do I.E.S. Maximino Romero de Lema que
cursa durante o curso 2016-17 algunha das materias seguintes:
Economía de 4º ESO
Economía de 1º Bacharelato
Economía da empresa (2º Bacharelato)
Fundamentos de Administración e Xestión (2º Bacharelato)
Empresa e Iniciativa Emprendedora (Ciclo Medio de Sistemas Microinformáticos e Redes)
Formación e Orientación Laboral (Ciclo Medio SIMIRE)
O centro educativo está localizado na parroquia de Baio, que pertence ao concello de Zas
(comarca Terra de Soneira), e recibe alumnado principalmente dos concellos de Zas, Laxe,
Cabanas e Vimianzo.
O concello de Zas conta con pouco menos de 5000 habitantes. As actividades económicas que
empregan a máis poboación son, no sector primario, á gandería e á agricultura, no secundario
industria alimentaria e no terciario, a venda de automóbiles (concesionarios multimarca) e o
turismo, particularmente nos meses de verán.
O alumnado matriculado no centro para o curso 2017-18 é de aproximadamente 206 persoas,
repartidas da maneira seguinte:
1º ESO: 32 alumnos
2º ESO: 14 alumnos
3º ESO: 20 alumnos
4º ESO: 16 alumnos. Deles, 5 están matriculados en Economía
1º Bacharelato: 38 alumnos, dos cales 7 están matriculados en Economía
2º Bacharelato: 36 alumnos; cinco deles cursan Economía da Empresa, dos cales catro
están ademais matriculados en Fundamentos de Administración e Xestión
1º Ciclo Medio SIMIRE: 29 alumnos
2º Ciclo Medio SIMIRE: 17 alumnos
1º Formación Profesional Básica de Informática de Oficina: 7 alumnos
2º F.P. Básica de Informática de Oficina: 8 alumnos
O claustro está formado por 33 profesores.
3
Foi elaborada segundo a normativa que figura a continuación:
Lei Orgánica 8/2013, de 9 de decembro, para a Mellora da Calidade Educativa, ou LOMCE
Real Decreto 1105/2014, de 26 de decembro, polo que se establece o currículo básico da
Educación Secundaria Obrigatoria e do Bacharelato
DECRETO 86/2015, do 25 de xuño, polo que se establece o currículo da educación secundaria
obrigatoria e do bacharelato na Comunidade Autónoma de Galicia
Orde ECD/65/2015, de 21 de xaneiro, pola que se describen as relacións entre as
competencias, os contidos e os criterios de avaliación da educación primaria, a educación
secundaria obrigatoria e o bacharelato
2. Aspectos procedimentais
2.1. Elaboración segundo directrices acordadas polos Xefes de Departamento
A presente programación segue as directrices acordadas na CCP, coa excepción deste apartado de
aspectos procedimentais.
Vai ser entregada dúas semanas despois do prazo establecido. As causas principais do atraso son:
- a carga de materias, horas lectivas e niveis, e alumnado con pendentes, que recaen sobre a
única persoa do departamento.
- que a profesora de Economía non foi informada ata a segunda semana de setembro de 2017
de que o centro ofertara a optativa de Economía de 4º ESO, que nunca fora impartida no IES
Maximino Romero de Lema e para a que non dispoñía de material de ningún tipo. Foi necesario
contactar con diversas editoriais e estudar os libros de texto e ler a lexislación de 4º ESO.
2.2. Incorporación das propostas de memoria do curso 2016-17
Na memoria elaborada pola titular do departamento para o curso 2016-17 recollíanse as
seguintes propostas:
- Os fondos asignados ao departamento de Economía van ser destinados á adquisición dun
ordenador.
- A aula 13 debe estar dispoñible para todas as tres horas semanais de Fundamentos de
4
administración e xestión, e software de facturación, contabilidade e o programa RentaWeb deben
estar instalados ao comezar febreiro.
- Que durante o horario de Fundamentos de administración e xestión non se realicen actividades
extraescolares ou complementarias, as cales farían imposible impartir o programa na súa
totalidade.
O primeiro punto vaise poñer en práctica. Antes de que remate o ano natural haberá un novo
ordenador, imprescindible, dada a natureza das materias impartidas e tamén debido á propia
metodoloxía empregada.
O segundo punto é imposible de cumprir: a unha das horas en que se imparte Fundamentos de
administración, a aula 13 está ocupada pola profesora de Tecnoloxía. Durante as primeiras
semanas utilizamos a aula 13 para as outras dúas horas, pero a persoa enviada para Relixión
solicitou utilizar a aula a unha desas horas, polo que actualmente soamente dispoñemos dunha
clase á semana con ordenadores. A solución que nos deron -empregar os portátiles que están en
Secretaría a disposición de alumnado e profesorado- non funciona: ningún dos equipos permite
conectarse á wifi do centro. Levarase a cuestión á reunión da CCP de 30 de outubro, e a
profesora de Economía vai solicitar que se priorice o uso das aulas dotadas con ordenadores
segundo a materia a impartir.
O problema da falta de aula de informática para impartir unha materia que consiste en crear
unha empresa virtual e realizar os principais documentos administrativos da empresa vai facer
imposible que se poida desenvolver na súa totalidade o temario de Fundamentos de
administración e xestión.
3. Materiais e recursos didácticos
Libro de texto: Economía (editorial Edelvives). Son 2 libros: un de teoría e outro de práctica.
ISBN da obra conxunta: 978-84263-9962-5
O alumnado pode consultar os libros de texto publicados por diferentes editoriais (Anaya, SM,
Santillana, McGraw Hill,...) dispoñibles no departamento de Economía do centro.
Artigos xornalísticos na Internet
Diversas webs: Banco Mundial, Ministerio de Industria, Banco Central Europeo,
Consellería de Economía, ...
Blogs de Economía
Documentais: “Inside job”, “Fíos fóra”
A aula de 1º Bacharelato está dotada de ordenador con conexión a Internet, proxector e taboleiro
dixital. O centro dispón dunha aula dotada con ordenadores dispoñible baixo reserva.
5
4.- Metodoloxía didáctica
Debe favorecer no alumnado:
- que aprenda por si mesmo
- o traballo en equipo
- o emprego dos métodos apropiados de investigación
Ademais, é importante suliñar a relación entre os aspectos teóricos das materias e a súa
funcionalidade.
A finalidade propedéutica e orientadora do Bacharelato esixe o traballo con metodoloxías específicas e
un importante grado de rigor científico.
Por todo o anterior, os criterios metodolóxicos a seguir na impartición de materia en 1º e 2º de
Bacharelato son os seguintes:
- Adaptación ás características do alumnado de Bacharelato, ofrecendo actividades diversificadas
adaptadas ás capacidades intelectuais propias da etapa.
- Autonomía: facilitar a capacidade do alumnado para aprender por si mesmo.
- Actividade: fomentar a participación do alumnado na dinámica xeral da aula, combinando estratexias
que propicien a individualización con outras que fomenten a socialización.
- Motivación: procurar espertar o interese do alumnado pola aprendizaxe que se lle propón.
- Integración e interdisciplinariedade: presentar os contidos cunha estrutura clara, formulando as
interrelacións entre os contidos da Economía e os doutras disciplinas afíns (Historia, Matemáticas,
etc..)
- Rigor científico e desenvolvemento de capacidades intelectuais de certo nivel (analíticas, explicativas
e interpretativas).
- Funcionalidade: fomentar a proxección práctica dos contidos e a súa aplicación á contorna, co fin de
garantir a funcionalidade das aprendizaxes en dous sentidos: desenvolver capacidades para ulteriores
adquisicións e aplicalas na vida cotiá.
- Variedade na metodoloxía, para adaptarse ás peculiaridades de aprendizaxe de cada alumno.
6
PROGRAMACIÓN DE ECONOMÍA 4º ESO
INDICE
1. Introdución
2. Contribución ao desenvolvemento das competencias clave
3. Relación de estándares de aprendizaxe avaliables da materia que forman parte dos perfís
competenciais
4. Concreción de obxectivos por curso
5. Contidos e concreción para cada estándar de aprendizaxe que forman parte dos perfís
competenciais
5.1. Temporalización
5.2. Mínimos esixibles para superar a materia
5.3. Procedementos e instrumentos de avaliación
5.4. Rúbricas
6. Criterios de cualificación
7. Indicadores de logro para avaliar o proceso de ensino e práctica docente
8. Organización das actividades de seguimento, recuperación e avaliación das materias
pendentes
9. Organización dos procedementos que lle permitan ao alumnado acreditar os
coñecementos necesarios (BAC)
10. Deseño da Avaliación inicial e medidas individuais ou colectivas a adoptar en función dos
resultados
11. Medidas de atención á diversidade
12. Concreción dos elementos transversais en cada curso
13. Actividades Complementarias e extraescolares do departamento
14. Mecanismos de revisión, avaliación e modificación da programación e plan de mellora
1. Introdución.
En 4º de ESO, a materia de Economía aporta ao alumnado unha visión sobre o comportamento e
relacións entre os axentes económicos, e busca subministrarlle ferramentas para comprender
noticias e artigos con relevancia económica.
Desenvolve capacidades como a lectura, a análise, a comunicación oral e escrita, a educación
cívica, a competencia matemática e competencias en tecnoloxía.
7
2. Contribución ao desenvolvemento das competencias
clave.
A Economía de 4º ESO desenvolve as competencias matemática, social e cívica, a iniciativa e o
espírito emprendedor. Dedicaranse entre 6 e 9 clases ao programa de educación financeira
creado polo Banco de España, para desenvolver a competencia financeira do alumnado desta
etapa educativa.
O currículo desta maneira contribúe a acadar as seguintes competencias:
a) Competencia en comunicación lingüística. Ao rematar o curso, o alumno deberá comprender
artigos de contido económico extraídos da prensa xeneralista e analizalos.
b) Competencia matemática. Aportaranse ferramentas de análise matemático e fomentarase o
razoamento para resolver temas da vida cotiá.
c) Competencia no tratamento da información e competencia dixital. O alumnado deberá
empregar internet e aplicacións informáticas para obter información e para expoñela. Ha de
aprender a atopar información relevante e veraz.
d) Competencia para aprender a aprender. O profesor é un facilitador, pero o alumno é o
protagonista do proceso de aprendizaxe. É tarefa do profesor fomentar a súa curiosidade e
autonomía.
e) Competencia social e cívica, a través de temas como o desenvolvemento sustentable, a
pobreza, as repercusións da actividade económica no entorno ou a globalización.
f) Sentido de iniciativa e espírito emprendedor. Impregna os contidos de Economía.
g) Conciencia e expresións culturais. Ainda que en menor medida que outras materias, a
Economía, particularmente o último bloque (economía internacional) contribúe a desenvolver esta
competencia.
h) Competencia financeira. Os contidos abordan a planificación de gastos, a elaboración de
orzamentos, ou a elección dos instrumentos de financiamento axeitados a cada caso.
3. Relación de estándares de aprendizaxe avaliables da
materia que forman parte dos perfís competenciais.Economía 4º ESO
Contidos Criterios de avaliación Estándares de aprendizaxe avaliables
Bloque 1. Ideas económicas básicas
A Economía e o seu
impacto na vida dos
cidadáns.
A escaseza, a elección e
a asignación de
recursos. O custo de
oportunidade.
1. Explicar a Economía como ciencia social valorando o
impacto permanente das decisións económicas na
vida dos cidadáns.
Preténdese comprobar se o alumno recoñece a
escaseza relativa, a necesidade de elixir e o seu
Recoñece a escaseza de recursos e a
necesidade de elixir e tomar decisións
como las claves dos problemas básicos de
toda Economía e comprende que toda
elección supón renunciar a outras
alternativas e que toda decisión ten
consecuencias.
8
A economía como
ciencia: economía
positiva e economía
normativa.
Un achegamento aos
modelos económicos.
As relacións
económicas básicas e a
súa representación: o
fluxo circular da renda.
A fronteira de posibili-
dades de produción
custe de oportunidade como problema
fundamental da ciencia económica.
Competencias a traballar
2º) Matemática e competencias básicas en ciencia e
tecnoloxía
4º) Aprender a aprender.
5º) Sociais e cívicas
Diferencia formas diversas de abordar e
resolver problemas económicos e identifica
as súas vantaxes. inconvenientes, e
limitacións.
Comprende e utiliza correctamente
diferentes ter,mos da área da Economía.
Diferencia entre Economía positiva e
Economía normativa.
Representa e analiza graficamente o custo
de oportunidade mediante a Fronteira de
Posibilidades de Produción.
Tomar conciencia dos principios básicos da Economía
a aplicar nas relacións económicas básicas cos
condicionantes de recursos e necesidades.
Preténdese que o alumno coñeza as relacións bási-
cas na realidade económica.
Competencias a traballar
2º) Matemática e competencias básicas en ciencia e
tecnoloxía
4º) Aprender a aprender.
Representa as relación que se establecen
entre as economías domésticas e as
empresas.
Contidos Criterios de avaliación Estándares de aprendizaxe avaliables
Bloque 2. Economía y empresa
A empresa e o empresario.
Tipos de empresa. Criterios de
clasificación, forma xurídica,
funciones y obxectivos.
Proceso produtivo e factores
produtivos.
Fontes de financiamento das
empresas. Ingresos, custes e
beneficios.
Obrigas fiscais das empresas.
Describir os diferentes tipos de empresas e
formas xurídicas das empresas
relacionando con cada unha delas as
súas esixencias de capital e as
responsabilidades legais dos seus
propietarios e xestores así como as
interrelacións das empresas co seu
entorno inmediato.
Distingue as diferentes formas xurídicas
das empresas relaciónaas coas esixencias
de capital requiridas para a súa
constitución e responsabilidades legais
para cada tipo.
Valora as formas xurídicas de empresas
máis apropiadas en cada caso en función
das características concretas aplicando o
razoamento sobre clasificación das
empresas.
9
Trátase de comprobar que o alumno é
capaz de elixir o tipo de empresa máis
adecuado en función dos obxectivos e
fins perseguidos polos seus socios
fundadores, así como en función das
súas necesidades de capital e
formalidades legais.
Preténdese tamén que os alumnos
saiban da existencia de elementos
diferentes en función de que empresa
se trate e as relacións entre a empresa e
o exterior
Competencias a traballar
1º) Comunicación lingüística
4º) Aprender a aprender
6º) Sentido de iniciativa y espírito
emprendedor
Identifica os diferentes tipos de empresas
e empresarios e a forma de interrelacionar
co seu ámbito máis próximo e os efectos
sociais e medioambientais, positivos e
negativos, que se observan.
Analizar as características principais do
proceso produtivo.
A finalidade deste criterio é que saiban
recoñecer a importancia dos distintos
factores produtivos, que se combinan
mediante a técnica elixida.
Competencias a traballar
2º) Matemática e competencias básicas
en ciencia e tecnoloxía
4º) Aprender a aprender.
6º) Sentido de iniciativa e espírito
emprendedor
Indica os distintos tipos de factores
produtivos e las relacións entre
produtividade, eficiencia e tecnoloxía.
Identifica os diferentes sectores
económicos, así como os seus retos e
oportunidades.
Identificar as fontes de financiamento das
empresas.
A finalidade deste criterio é comprobar que
saben valorar as necesidades de
financiamento básicas dunha empresa e
propoñer razoablemente as opcións
financeiras que mellor se adaptan a un caso
concreto.
Competencias a traballar
2º).Matemática e competencias básicas
en ciencia e tecnoloxía
4º) Aprender a aprender.
Explica as posibilidades de financiamento
do día a día das empresas diferenciando a
financiamento externo e interno, a corto e
a longo prazo, así como o custo de cada
unha e as implicacións na marcha da
empresa.
10
Determinar para un caso sinxelo a estrutura
de ingresos e custes dunha empresa,
calculando o seu beneficio.
Preténdese valorar nos alumnos a
capacidade de diferenciar e estruturar os
ingresos e custes xerais dunha empresa,
determinando o beneficio ou perda xerada.
Competencias a traballar
2º).Matemática e competencias
básicas en ciencia e tecnoloxía
4º) Aprender a aprender
Diferencia os ingresos e custos xerais
dunha empresa e identifica o seu beneficio
ou perda, aplicando razoamentos
matemáticos para a interpretación de
resultados.
Diferenciar os impostos que afectan ás
empresas e a importancia do cumprimento
das obrigas fiscais.
Preténdese que o alumno saiba identificar os
distintos impostos que afectan a unha em-
presa así como saber valorar a súa impor-
tancia para o financiamento do sector públi-
co e os problemas sociais produto da fraude
fiscal.
Competencias a traballar
2º).Matemática e competencias básicas
en ciencia e tecnoloxía
4º) Aprender a aprender
5º) Sociais e cívicas
Identifica as obrigas fiscais das empresas
segundo a actividade sinalando o
funcionamento básico dos impostos e as
principais diferencias entre eles.
Valora a contribución da carga impositiva á
riqueza nacional.
Contidos Criterios de avaliación Estándares de aprendizaxe avaliables
Bloque 3. Economía persoal
Ingresos e gastos. Identificación e
control.
Xestión do presuposto. Obxectivos
e prioridades.
Aforro e endebedamento.
Risco e diversificación.
1. Realizar un orzamento persoal
diferenciando entre os diferentes tipos
de ingresos e gastos, controlar o seu
grado de cumprimento e as posibles
necesidades de adaptación.
1.1. Elabora e realiza un seguimento a
un presuposto ou plan financeiro
personalizado, identificando cada un
dos ingresos e gastos.
1.2. Utiliza ferramentas informáticas na
preparación e desenvolvemento dun
presuposto ou plan financeiro
personalizado.
11
Planificación do futuro.
Necesidades económicas nas
etapas da vida.
O diñeiro. Relacións bancarias. A
primeira conta bancaria. Tarxetas
de débito e crédito.
Implicacións dos contratos
financeiros. Dereitos e
responsabilidades dos
consumidores no mercado
financeiro.
Preténdese que o alumno saiba realizar
con rigorosidade un sinxelo e realista
orzamento persoal, realizando o seu se-
guimento
Competencias a traballar
2º).Matemática e competencias básicas
en ciencia e tecnoloxía
3º) competencia dixital
4º) Aprender a aprender
1.3. Manexa gráficos que lle permiten
comparar unha realidade
personalizada coas previsións.
4. Decidir con racionalidade ante as
alternativas económicas da vida persoal
relacionando estas co benestar propio e
social.
Trátase de que o alumno recoñeza a im-
portancia da toma de decisións con sen-
tido crítico no ámbito financeiro que lle
van acompañar durante toda a súa vida.
Competencias a traballar
2º).Matemática e competencias básicas
en ciencia e tecnoloxía
4º)Aprender a aprender
6º) Sentido de iniciativa e espírito
emprendedor
2.1. Comprende as necesidades de
planificación e de manexo dos
asuntos financeiros ao longo da
vida. Esta planificación vincúlase á
previsión realizada en cada etapa de
acordo coas decisións tomadas e a
marcha da actividade económica
nacional.
5. Expresar unha actitude positiva cara o
aforro e manexar o aforro como medio
para alcanzar diferentes obxectivos.
Preténdese que o alumno recoñeza a
importancia do aforro como base funda-
mental para a súa realización persoal e
os riscos financeiros.
Competencias a traballar
2º).Matemática e competencias básicas
en ciencia e tecnoloxía
4º) Aprender a aprender
6º) Sentido de iniciativa e espírito
emprendedor
3.1. Coñece e explica a relevancia do
aforro e do control do gasto.
3.2. Analiza as vantaxes e inconvenientes
do endebedamento valorando o
risco e tomando a decisión máis
adecuada para cada momento.
7. Recoñecer o funcionamento básico do
diñeiro e diferenciar os tipos de contas
bancarias e de tarxetas emitidas como
4.1. Comprende os termos fundamentais
e describe o funcionamento na
operativa coas contas bancarias.
12
medios de pago valorando a
oportunidade do seu uso con garantías
e responsabilidade.
Preténdese comprobar se se recoñecen
as distintas funcións do diñeiro e demais
medios de pago, as súas características
e o funcionamento dos mesmos.
Competencias a traballar
1º) comunicación lingüística
3º) competencia dixital
4º) aprender a aprender
4.2. Valora e comproba a necesidade de
ler detidamente os documentos que
presentan os bancos, así como a
importancia da seguridade cando a
relación se produce por Internet.
4.3. Recoñece o feito de que se poden
negociar as condicións que
presentan as entidades financeiras e
analiza o procedemento de
reclamación ante as mesmas.
4.4. Identifica e explica as distintas
modalidades de tarxetas que
existen, así como o esencial da
seguridade cando se opera con
tarxetas
Contidos Criterios de avaliación Estándares de aprendizaxe avaliables
Bloque 4. Economía e ingresos y gastos del Estado
Os ingresos e gastos do Estado.
A débeda pública e o déficit
público.
Desigualdades económicas e
distribución da renda.
1. Recoñecer e analizar a procedencia das
principais fontes de ingresos e gastos
do Estado así como interpretar gráficos
onde se mostre esta distribución.
O alumno deberá saber identificar as
diferentes formas de financiamento do
Estado e as súas aplicacións.
Competencias a traballar
2º).Matemática e competencias básicas
en ciencia e tecnoloxía
4º) Aprender a aprender
5º) sociais e cívicas
1.1. Identifica as vías de onde proceden
os ingresos do Estado así como as
principais áreas dos gastos do
Estado e comenta as súas relacións.
1.2. Analiza e interpreta datos e gráficos
de contido económico relacionados
cos ingresos e gastos do Estado.
1.3. Distingue nos diferentes ciclos
económicos, o comportamento dos
ingresos e gastos públicos, así como
os efectos que se poden producir
ao longo do tempo.
4. Diferenciar e explicar os conceptos de
débeda pública e déficit público.
Preténdese que saiba distinguir entre un
resultado anual do orzamento e o seu
efecto acumulativo.
Competencias a traballar
1º) lingüística
2º).Matemática e competencias básicas
en ciencia e tecnoloxía
5º) sociais e cívicas
2.1. Comprende e expresa as diferencias
entre os conceptos de débeda
pública e déficit público, así como a
relación que se produce entre eles.
13
5. Determinar o impacto para a sociedade
da desigualdade da renda e estudar as
ferramentas de redistribución da lenta.
Pretende que o alumno comprenda
criticamente a distribución da renda e as
posibles medidas correctoras.
Competencias a traballar
1º) lingüística
5º) sociais e cívicas
3.1. Coñece e describe os efectos da
desigualdade da renda e os
instrumentos de redistribución dea
mesma.
Contidos Criterios de avaliación Estándares de aprendizaxe avaliables
Bloque 5. Economía y tipos de xuro, inflación e desemprego
Xuros.
A inflación.
Consecuencias dos cambios nos
tipos de xuro e inflación.
O desemprego e as políticas
contra o desemprego.
1. Diferenciar as magnitudes de tipos de
xuro, inflación e desemprego, así como
analizar as relacións existentes entre
elas.
Coñecer os conceptos básicos
relacionados coas macrovariables
enunciadas.
Competencias a traballar
1º) Competencia lingüística
2º).Matemática e competencias básicas
en ciencia e tecnoloxía
5º) sociais e cívicas
1.1. Describe as causas da inflación e
valora as súas principais
repercusións económicas e sociais.
1.2. Explica o funcionamento dos tipos
de xuro e as consecuencias da súa
variación para a marcha da
Economía.
3. Interpretar datos e gráficos vinculados
cos conceptos de tipos de xuro,
inflación e desemprego.
Preténdese que saiba analizar e valorar
estas variables.
Competencias a traballar
1º) Competencia lingüística
2º).Matemática e competencias básicas
en ciencia e tecnoloxía
2.1 Valora e interpreta datos e gráficos de
contido económico relacionados cos
tipos de xuro, inflación e
desemprego.
4. Valorar diferentes opcións de políticas
macroeconómicas para facer fronte ao
desemprego.
3.1 Describe as causas do desemprego e
valora as súas principais
repercusións económicas e sociais.
3.2 Analiza os datos de desemprego en
España e as políticas contra o
desemprego..
14
Que o alumno valore as diferentes alter-
nativas económicas a disposición do go-
berno neste ámbito.
Competencias a traballar
1º) Competencia lingüística
2º).Matemática e competencias básicas
en ciencia e tecnoloxía
5º) sociais e cívicas
3.3 Investiga e recoñece ámbitos de
oportunidades e tendencias de
emprego.
Contidos Criterios de avaliación Estándares de aprendizaxe avaliables
Bloque 6. Economía internacional
A globalización económica.
O comercio internacional.
O mercado común europeo e a
Unión económica e monetaria
europea.
A consideración económica do
medio ambiente: a
sustentabilidade.
1. Valorar o impacto da globalización
económica, do comercio internacional e
dos procesos de integración económica
na calidade de vida das persoas e o
medio ambiente.
Valorar a importancia das relacións
económicas internacionais, a
colaboración entre países e as súas
repercusións na realidade económica
dos países participantes.
Competencias a traballar
1º) Competencia lingüística
2º).Matemática e competencias básicas
en ciencia e tecnoloxía
5º) sociais e cívicas
1.1. Valora o grado de interconexión das
diferentes economías de todos os
países do mundo e aplica a
perspectiva global para emitir xuizos
críticos.
1.2. Explica as razóns que xustifican e
inflúen no intercambio económico
entre países.
1.3. Analiza acontecementos económicos
contemporáneos no contexto da
globalización e o comercio
internacional.
1.4. Coñece e enumera vantaxes e
inconvenientes do proceso de
integración económica e monetaria
da Unión Europea.
1.5. Reflexiona sobre os problemas
medioambientais e a súa relación co
impacto económico internacional
analizando as posibilidades dun
desenvolvemento sustentable.
4. Concreción de obxectivos por curso
Obxectivos xerais da ESO
a) Asumir responsablemente os seus deberes, coñecer e exercer os seus dereitos no respecto aos
demais, practicar a tolerancia, a cooperación e a solidariedade entre as persoas e grupos,
exercitarse no diálogo afianzando os dereitos humanos e a igualdade de trato e de
oportunidades entre mulleres e homes, como valores comúns dunha sociedade plural e
15
prepararse para o exercicio da cidadanía democrática.
b) Desenvolver e consolidar hábitos de disciplina, estudo e traballo individual e en equipo como
condición necesaria para unha realización eficaz das tarefas da aprendizaxe e como medio de
desenvolvemento persoal.
c) Valorar e respectar a diferenza de sexos e a igualdade de dereitos e oportunidades entre eles.
Rexeitar a discriminación das persoas por razón de sexo ou por calquera outra condición ou
circunstancia persoal ou social. Rexeitar os estereotipos que supoñan discriminación entre homes
e mulleres, así como calquera manifestación de violencia contra a muller.
d) Fortalecer as súas capacidades afectivas en todos os ámbitos da personalidade e nas súas
relacións cos demais, así como rexeitar a violencia, os prexuízos de calquera tipo, os
comportamentos sexistas e resolver pacificamente os conflitos.
e) Desenvolver destrezas básicas no emprego das fontes de información para, con sentido crítico,
adquirir novos coñecementos. Adquirir unha preparación básica no campo das tecnoloxías,
especialmente as da información e da comunicación.
f) Concibir o coñecemento científico como un saber integrado, que se estrutura en distintas
disciplinas, así como coñecer e aplicar os métodos para identificar os problemas nos diversos
campos do coñecemento e da experiencia.
g) Desenvolver o espírito emprendedor e a confianza en si mesmo, a participación, o sentido
crítico, a iniciativa persoal e a capacidade para aprender a aprender, planificar, tomar decisións e
asumir responsabilidades.
h) Comprender e expresar con corrección, oralmente e por escrito, en castelán e en galego,,
textos e mensaxes complexos, e iniciarse no coñecemento, a lectura e o estudo da literatura.
i) Comprender e expresarse nunha ou máis linguas estranxeiras de maneira apropiada.
j) Coñecer, valorar e respectar os aspectos básicos da cultura e a historia propias e dos demais,
así como o patrimonio artístico e cultural.
k) Coñecer e aceptar o funcionamento do propio corpo e o dos outros, respectar as diferenzas,
afianzar os hábitos de coidado e saúde corporais e incorporar a educación física e a práctica do
deporte para favorecer o desenvolvemento persoal e social. Coñecer e valorar a dimensión
humana da sexualidade en toda a súa diversidade. Valorar criticamente os hábitos sociais
relacionados coa saúde, o consumo, o coidado dos seres vivos e o medio ambiente, contribuíndo
á súa conservación e mellora.
l) Apreciar a creación artística e comprender a linguaxe das distintas manifestacións artísticas,
utilizando diversos medios de expresión e representación.
Obxectivos da materia de Economía na ESO
1. Integrar o concepto de economía como ciencia da elección. Identificar os principais axentes
16
económicos, a súa actuación e as relacións entre eles. Valorar criticamente o impacto das accións
dos axentes económicos sobre o entorno.
2. Adquirir e empregar vocabulario económico con precisión e rigor, de modo que permita
coñecer, valorar e interpretar a realidade económica e social que nos rodea.
3. Describir a importancia da empresa e o desprendemento no proceso de creación de riqueza
dunha sociedade.
4. Identificar as consecuencias das actividades empresariais para a propia empresa, os seus
traballadores e a sociedade no seu conxunto.
5. Coñecer, controlar e xestionar a variables de ingresos e gastos dun orzamento persoal e saber
decidir con racionalidade entre distintas alternativas económicas da vida persoal e relacionalas co
benestar propio e social.
6. Analizar o papel do diñeiro no funcionamento da sociedade. Valorar o aforro como medio para
alcanzar logros persoais.
7. Explicar o papel do sector público, como garante do marco de actuación e como axente
económico. Valorar criticamente os efectos da súa actuación ou ausencia de actuación respecto á
igualdade e o benestar dunha sociedade.
8. Diagnosticar os efectos da inflación como elemento distorsionador das decisións que toman os
axentes económicos nunha sociedade.
9. Analizar as características principais do mercado de traballo, as políticas de emprego e valorar
as oportunidades que presenta.
10. Coñecer e valorar as vantaxes do comercio internacional, así como os efectos no
desenvolvemento dalgúns países. Valorar o potencial da integración económica e as perspectivas
da economía galega no marco da internacionalización económica.
11. Buscar, seleccionar, comprender e valorar noticias económicas procedentes de distintas fontes.
12. Realizar tarefas en grupo e participar en debates cunha actitude construtiva, crítica e tolerante,
fundamentando adecuadamente as opinións e valorando o diálogo como unha vía necesaria para
a solución dos problemas económicos.
A impartición das clases terá como finalidade:
a. facilitar a construción de aprendizaxes significativas, relacionando o que o alumno xa sabe cos
novos contidos,
b. favorecer a capacidade de aprender a aprender
c. fomentar o traballo en grupo.
A metodoloxía utilizada combinará estratexias de exposición e de indagación ou descubrimento,
que dependerá do tipo de contido. O alumnado levará a cabo traballos de investigación tanto
17
individuais como en equipo, estudaranse casos reais, e realizaranse debates sobre temas
económicos de actualidade. As TIC formarán parte esencial da metodoloxía da materia.
5. Contidos e concreción para cada estándar de aprendizaxe
que forman parte dos perfís competenciais.
- Bloque I: Ideas económicas básicas. Corresponde ás unidades 1 e 2 do libro de texto
- Bloque II: Economía e empresa. Unidades 3 e 4
- Bloque III. Economía persoal. Unidades 5, 6 e 7
- Bloque IV. Macroeconomía: crecemento, inflación e desemprego. Unidades 8 e 9
- Bloque V. O papel do Estado. Unidade 10
- Bloque VI. Economía internacional. Unidades 11 e 12
A primeira avaliación comprende as unidades 1-4.
A segunda avaliación, as unidades 5-8.
A terceira avaliación, as unidades 9-12
5.1. Temporalización
A temporalización das unidades didácticas será flexible en función das necesidades e o ritmo de
aprendizaxe do alumnado e, en menor medida, das actividades extraescolares organizadas polos
diversos departamentos do centro.
A temporalización é a seguinte:
- 1º TRIMESTRE
UD 1. Economía, a ciencia útil: 6-8 sesións
UD 2. Produción e crecemento: 6-8 sesións
UD 3. Mercados e empresa: 8-10 sesións
UD 4. A empresa e o seu contexto: 8-10 sesións
2º TRIMESTRE
5. Planificación financeira: 8-10 sesións
6. Saúde financeira: 8-10 sesións
18
7. O diñeiro e as súas formas: 6-8 sesións
8. Produción e prezos: 6-8 sesións
3º TRIMESTRE
9. O mercado de traballo: 8-10 sesións
10. As contas do Estado: 8-10 h
11. O comercio internacional e a UE: 8-10 h
12. A globalización e os desequilibrios da economía mundial: 4-6 h
5.2. Mínimos esixibles para superar a materia
- Concepto de escaseza
- Confeccionar gráficos de equilibrio de mercado e FPP
- Comprender los principios básicos da economía
- Dominar conceptos como: axente económico, ben de produción, ben substitutivo, ben
complementario
- Manexar conceptos macroeconómicos básicos: elasticidade, inflación, desemprego, PIB
- Saber elaborar un presuposto
- Manexar con corrección un vocabulario financeiro básico
- Comprender textos sinxelos de contido económico
- Comprender as causas e consecuencias do comercio internacional
5.3. Procedementos e instrumentos de avaliación
A avaliación proporciona feedback ao profesor sobre a evolución de cada alumno. Deberá ser
individualizada, personalizada, continua e integrada.
A avaliación realizarase considerando os seguintes instrumentos:
a. Observación: do traballo individual do alumno, a súa actitude fronte ao traballo en equipo, a
posta en común da información recabada, as súas explicacións e participación en clase o nas
actividades realizadas fora do centro, os hábitos de traballo, a súa iniciativa, autoconfianza e
interese.
b. Revisión dos traballos dos alumnos, realizados nos seus cadernos.
c. As probas de avaliación, nas que se valorarán os coñecementos, grado de comprensión,
19
capacidade de aplicación dos coñecementos a novas situacións e a habilidade para analizar e
sintetizar informacións e datos. Estas probas poden ser de diferentes tipos:
- Exercicios onde o alumnado aplique os coñecementos adquiridos na clase.
- Presentación de traballos e comentarios de texto.
- Controis periódicos.
d. Autoavaliación de cada alumno e do profesor: cada alumno deberá facer unha reflexión crítica
sobre a súa propia aprendizaxe e o profesor sobre a metodoloxía.
e. Coavaliación: ou valoración respectuosa e positiva sobre o traballo e actitude dos compañeiros.
5.4. Rúbricas
RÚBRICA ECONOMÍA - 4.º ESO
CRITERIO DE AVALIACIÓNINSUFICIENTE
(1/4)
SUFICIENTE/
BEN (5/6)NOTABLE (7/8)
SOBRESALIENTE
(9/10)
COMPETENCIAS
1. Explica a Economía como
ciencia social recoñecendo o
contido económico das
relacións sociais e tomar
conciencia dos principios
básicos que se aplican nas
decisións económicas, cos
condicionantes de recursos e
necesidades en diferentes
escenarios, valorando o seu
impacto na calidade de vida
dos cidadán, así como
familiarizarse coa terminoloxía
económica básica e co uso dos
modelos económicos.
A finalidade deste criterio é
avaliar se o alumnado explica e
recoñece las claves de los
problemas básicos de toda
economía, confrontando os
recursos dispoñibles coas
necesidades existentes en cada
situación proposta referidas ao
contexto escolar, familiar ou
social e tomando decisións
desde unha perspectiva
económica fundamentada en
principios básicos,
comprendendo que toda
elección supón unha renuncia a
outras alternativas xerando así
un custo de oportunidade. Para
isto, hase de constatar se o
O alumno non
comprende ou
comprende de
maneira confusa
as claves dos
problemas
básicos de toda
economía e as
diferentes
formas de
abordalos e
resolvelos.
Asimismo,
representa
copiando
modelos e
analiza
graficamente
con
incorreccións
importantes a
Fronteira de
Posibilidades de
Produción e as
relacións entre
empresas e
familias a través
do Fluxo
Circular da
Renda.
Demostra, a
través da
identificación e
confrontación dos
recursos
dispoñibles e as
necesidades
suscitadas en
distintas
situacións, que
comprende con
superficialidade
as claves dos
problemas
básicos de toda
economía e as
diferentes formas
de abordalos e
resolvelos.
Asimismo,
representa
seguindo
orientacións e
analiza
graficamente con
algunha
incorrección o
custo de
oportunidade
asociado
Demostra, a
través da
identificación e
confrontación
dos recursos
dispoñibles e as
necesidades
suscitadas en
distintas
situacións, que
comprende con
bastante
profundidade as
claves dos
problemas
básicos de toda
economía e as
diferentes
formas de
abordalos e
resolvelos. Así
mesmo,
representa de
forma autónoma
e analiza
graficamente
con corrección
no fundamental
o custo de
oportunidade
Demostra, a
través da
identificación e
confrontación
dos recursos
dispoñibles e as
necesidades
suscitadas en
distintas
situacións, que
comprende con
profundidade as
claves dos
problemas
básicos de toda
economía e as
diferentes
formas de
abordalos e
resolvelos.
Asimismo,
representa de
maneira
autónoma e
con iniciativa
propia, e analiza
graficamente
con corrección
no fundamental
e con detalles o
CO
MP
ET
EN
CIA
LIN
GÜ
ÍST
ICA
CO
MP
ET
EN
CIA
MA
TE
MÁ
TIC
A Y
CC
.BB
. EN
CIE
NC
IA E
TE
CN
OL
OX
ÍA
CO
MP
ET
EN
CIA
DIX
ITA
L
AP
RE
ND
ER
A A
PR
EN
DE
R
CO
MP
ET
EN
CIA
S S
OC
IAIS
E C
ÍVIC
AS
SE
NT
IDO
DE
INIC
IAT
IVA
E E
SP
ÍRIT
O E
MP
RE
ND
ED
OR
CO
NS
CIE
NC
IA E
EX
PR
ES
IÓN
S C
ULT
UR
AIS
20
alumnado comprende e manexa
correctamente a terminoloxía
propia da área da economía
(escaseza de recursos,
necesidades primarias e
secundarias, tipos de bens
económicos, axentes
económicos, principio de
maximización da utilidade, do
beneficio empresarial, a
racionalidade económica...),
aplica modelos económicos para
a análise e a representación do
custo de oportunidade (Fronteira
de Posibilidades de Produción) e
das interaccións entre familias e
empresas (Fluxo Circular da
Renda) e diferencia as distintas
finalidades que persigue o
estudo da economía como
ciencia social, contrastando
proposicións positivas e
normativas. Asimesmo, hase de
averiguar se o alumnado a partir
da mobilización de recursos tales
como, esquemas, mapas
conceptuais, gráficos, textos
periodísticos, programas
electorais, presupostos
familiares... interpreta problemas
económicos provenientes das
relacións económicas da súa
contorna e integra as súas
reflexións, participando en
debates propostos no grupo
aula, elaborando glosarios,
resolvendo exemplificacións dos
modelos económicos estudados,
etc.
Diferencia con
imprecisión as
proposicións
positivas das
normativas
aplica
razoamentos
básicos de
forma
incongruente
para interpretar
problemas
económicos
provenientes
das relacións
económicas doa
súa contorna,
utilizando
correctamente
diferentes
termos
económicos.
mediante a
Fronteira de
Posibilidades de
Produción e as
relacións entre
empresas e
familias a través
do Fluxo Circular
da Renda. Por
último diferencia
sin imprecisións
importantes as
proposicións
positivas das
normativas e
aplica
razoamentos
básicos con
ambigüidades
para interpretar
problemas
económicos
provenientes das
relacións
económicas da
súa contorna,
utilizando
correctamente
diferentes termos
da área da
Economía.
asociado
mediante a
Fronteira de
Posibilidades de
Produción e as
relacións entre
empresas e
familias a través
do Fluxo Circular
da Renda. Por
último diferencia
con bastante
precisión as
proposicións
positivas das
normativas e
aplica
razoamentos
básicos con
certa coherencia
para interpretar
problemas
económicos
derivados das
relacións
económicas da
súa contorna,
utilizando
correctamente
diferentes
termos da área
da Economía.
custo de
oportunidade
asociado
mediante a
Fronteira de
Posibilidades de
Produción e as
relacións entre
empresas e
familias a través
do Fluxo Circular
da Renda. Por
último diferencia
con total
precisión as
proposicións
positivas das
normativas e
aplica
razoamentos
básicos con
coherencia para
interpretar
problemas
económicos
provenientes de
las relaciones
económicas da
súa contorna,
utilizando
correctamente
diferentes
termos da área
da Economía.
RÚBRICA ECONOMÍA - 4.º ESO
CRITERIO DE AVALIACIÓNINSUFICIENTE
(1/4)
SUFICIENTE/
BEN (5/6)NOTABLE (7/8)
SOBRESALIENTE
(9/10)
COMPETENCIAS
1 2 3 4 5 6 7
2. Describir os diferentes tipos
de empresas e as formas
xurídicas máis apropiadas que
estas poden adoptar, a través
da análise de diversos casos de
empresas relacionando cada
unha delas coas
Distingue con
imprecisións
entre os
diferentes tipos
de empresa
utilizando os
Distingue sin
imprecisións
importantes
entre os
diferentes tipos
de empresa
Distingue con
certa precisión
entre os
diferentes tipos
de empresa
utilizando os
Distingue con
precisión entre
os diferentes
tipos de
empresa
utilizando os
CO
MP
ET
EN
CIA
CO
MP
ET
EN
CIA
CO
MP
ET
EN
CIA
DIX
ITA
L
AP
RE
ND
ER
A A
PR
EN
DE
R
CO
MP
ET
EN
CIA
S S
OC
IAIS
SE
NT
IDO
DE
INIC
IAT
IVA
E
CO
NS
CIE
NC
IA E
21
correspondentes esixencias de
capital, as responsabilidades
legais e fiscalidade empresarial
que deben observar os seus
propietarios e xestores,
identificando así mesmo as
fontes de financiamento ao seu
alcance e as interrelacións que
establecen coa súa contorna
inmediata.
Mediante este criterio
preténdese comprobar se o
alumnado distingue as
características das distintas clases
de empresas e empresarios, así
como as relacións básicas e
cotiás ca contorna, para o que
analiza casos sinxelos de
empresas próximas ou moi
coñecidas, con características
concretas de distinta actividade,
titularidade, número de
traballadores, ámbito de
actuación, etc., clasificándoas,
identificando cales son os seus
obxectivos, funcións básicas e os
factores da contorna inmediata
que inflúen na empresa (clientes,
provedores, intermediarios,
competidores…), e explicando
exemplos concretos de relacións
que poderían establecer as
empresas e os empresarios coa
contorna valorando os efectos
positivos e negativos,
medioambientais e sociais que se
observan.
Por outro lado, hase de
comprobar se valora a forma
xurídica máis apropiada para una
empresa concreta, en especial as
da súa contorna, a partir da
simulación duns requirimentos de
capital inicial e número de socios,
explicando o correspondente tipo
de responsabilidade patrimonial
para os seus propietarios e as
obrigas fiscais asociadas, sinalando
o funcionamento básico dos
impostos, as principais diferenzas
entre eles e valorando a achega
que supón a carga impositiva á
riqueza nacional. Así mesmo,
verificarase se explica as
posibilidades de financiamento do
día a día diferenciando o
financiamento externo e interno, a
corto e a longo prazo, valorando
o custe de cada unha e as
criterios de
clasificación máis
comúns, valora
de forma
incongruente a
forma xurídica
máis apropiada
para ela
relacionándoa co
capital a aportar,
a
responsabilidade
patrimonial
asociada dos
seus propietarios
e os
correspondentes
tipos de
fiscalidade e as
súas
características,
recoñecendo a
súa importancia
para a riqueza
nacional, e
identifica de
forma errónea
as distintas
opcións
financeiras que
teñen as
empresas ao seu
alcance
explicando o
impacto que a
súa elección
pode supoñer
para a marcha da
empresa, todo
isto aplicándoo
mostrando
desinterese a
diferentes casos
de empresas e
describindo os
seus obxectivos,
as súas funcións
e as
interrelacións
desta empresa ca
súa contorna.
utilizando os
criterios de
clasificación máis
comúns, valora
con algunha
incoherencia a
forma xurídica
máis apropiada
para ela
relacionándoa co
capital a aportar,
a
responsabilidade
patrimonial
asociada aos
seus propietarios
e os
correspondentes
tipos de
impostos e as
súas
características,
recoñecendo con
conciencia
superficial a súa
importancia para
a riqueza
nacional e
identifica con
erros comúns
(esperados) as
distintas opcións
financeiras que
teñen as
empresas ao seu
alcance
explicando o
impacto que a
súa elección
pode supoñer
para a marcha da
empresa, todo
isto aplicándoo
con interese
inconstante a
diferentes casos
de empresas e
describindo os
seus obxectivos e
funcións, e as
interrelacións
destas empresas
coa súa contorna.
criterios de
clasificación
máis comúns,
valora con certa
coherencia a
forma xurídica
máis apropiada
para ela
relacionándoa
co capital a
aportar, a
responsabilidade
patrimonial
asociada aos
seus
propietarios, e
os
correspondentes
tipos de
fiscalidade e as
súas
características,
recoñecendo
con
deliberación a
súa importancia
para a riqueza
nacional, e
identifica con
frecuencia de
maneira
adecuada as
distintas opcións
financeiras que
teñen as
empresas ao seu
alcance
explicando o
impacto que a
súa elección
pode supoñer
para a marcha
da empresa,
todo isto
aplicándoo con
interese
constante a
diferentes casos
de empresas e
describindo os
seus obxectivos
e funcións e as
interrelacións
destas empresas
coa súa
criterios de
clasificación
máis comúns,
valora con
coherencia a
forma xurídica
máis apropiada
para ela
relacionándoa
co capital a
aportar, a
responsabilidad
e patrimonial
asociada aos
seus
propietarios e
os
correspondente
s tipos de
fiscalidade e as
súas
características,
recoñecendo
con conciencia
crítica a súa
importancia
para a riqueza
nacional e
identifica
sempre de
maneira
adecuada as
distintas
opcións
financeiras que
teñen as
empresas ao
seu alcance
explicando o
impacto que a
súa elección
pode supoñer
para a marcha
da empresa,
todo isto
aplicándoo con
interese e
dedicación
constante a
diferentes casos
de empresas e
describindo os
seus obxectivos,
e funcións e as
interrelacións
LIN
GÜ
ÍST
ICA
MA
TE
MÁ
TIC
A E
CC
.BB
. EN
CIE
NC
IA E
TE
CN
OL
OX
ÍA
E C
ÍVIC
AS
ES
PÍR
ITO
EM
PR
EN
DE
DO
R
EX
PR
ES
IÓN
S C
ULT
UR
AIS
22
implicacións que a súa utilización
supón para a marcha da empresa,
a través da resolución de diversos
casos reais ou simulados de
financiamento de distintas
empresas ou inversións..
contorna. destas
empresas coa
súa contorna.
RÚBRICA ECONOMÍA - 4.º ESO
CRITERIO DE AVALIACIÓNINSUFICIENTE
(1/4)
SUFICIENTE/
BEN (5/6)NOTABLE (7/8)
SOBRESALIENTE
(9/10)
COMPETENCIAS
1 2 3 4 5 6 7
3. Analizar os procesos
produtivos que levan a cabo
diferentes empresas de
distintos sectores
económicos para cumprir as
súas funcións e alcanzar os
seus obxectivos, explicando,
para un caso sinxelo de
empresa, as súas
características de eficiencia e
produtividade e calculando o
seu beneficio mediante a
determinación da súa
estrutura de ingresos e
custos.
Con este criterio preténdese
comprobar se o alumnado
explica as características dos
principais sectores económicos
nacionais e rexionais a partir
do estudo da agrupación de
empresas que realizan as
mesmas actividades
económicas nos seus procesos
produtivos coa finalidade de
que realice unha descrición
actual da estrutura produtiva
dun país e identifique os seus
retos e oportunidades
presentes e futuros, para o cal
rexistra as súas conclusións de
visitas a empresas, fábricas…,
no seu caderno de campo,
analiza lecturas de textos
periodísticos, visualización de
vídeos, debates televisivos, etc.
de actualidade económica.
Simultaneamente, indica os
factores dos procesos
produtivos que empregan as
Explica con
insuficiente
desenvolvemento
as características
dos principais
sectores
económicos
nacionais e da súa
rexión,
describindo as
súas actividades
económicas e
identificando os
seus retos e
oportunidades
presentes e
futuras mediante
a análise da
información
recibida.
Paralelamente,
explica con
incorreccións
importantes as
características
xerais dos
procesos
produtivos das
empresas dalgún
sector,
identificando os
tipos de factores
utilizados,
analizando de
forma inadecuada
a eficiencia do
método de
Explica con
desenvolvemento
que necesita de
ampliación as
características dos
principais sectores
económicos
nacionais e da súa
rexión,
describindo as
súas actividades
económicas e
identificando os
seus retos e
oportunidades
presentes e
futuras mediante
el análise de la
información
recibida.
Paralelamente,
explica con
algunha
incorrección as
características
xerais dos
procesos
produtivos das
empresas dalgún
sector,
identificando os
tipos de factores
utilizados,
analizando de
forma axustada a
eficiencia do
método de
Explica cun
adecuado
desenvolvemento
que atende ao
fundamental as
características dos
principais sectores
económicos
nacionais e da súa
rexión,
describindo as
súas actividades
económicas e
identificando os
seus retos e
oportunidades
presentes e
futuras mediante
a análise da
información
recibida.
Paralelamente,
explica con
corrección (no
fundamental) as
características
xerais dos
procesos
produtivos das
empresas dalgún
sector,
identificando os
tipos de factores
utilizados,
analizando de
forma conveniente
a eficiencia do
Explica con
fluidez e
detalle as
características
dos principais
sectores
económicos
nacionais e
rexionais,
describindo as
súas
actividades
económicas e
identificando
os seus retos e
oportunidades
presentes e
futuras
mediante a
análise da
información
recibida.
Paralelamente,
explica con
total
corrección (no
fundamental e
secundario) as
características
xerais dos
procesos
produtivos das
empresas
dalgún sector,
identificando
os tipos de
factores
CO
MP
ET
EN
CIA
LIN
GÜ
ÍST
ICA
CO
MP
ET
EN
CIA
MA
TE
MÁ
TIC
A Y
CC
.BB
. EN
CIE
NC
IA Y
TE
CN
OL
OX
ÍA
CO
MP
ET
EN
CIA
DIX
ITA
L
AP
RE
ND
ER
A A
PR
EN
DE
R
CO
MP
ET
EN
CIA
S S
OC
IAIS
E C
ÍVIC
AS
SE
NT
IDO
DE
INIC
IAT
IVA
E E
SP
ÍRIT
O E
MP
RE
ND
ED
OR
CO
NS
CIE
NC
IA E
EX
PR
ES
IÓN
S C
ULT
UR
AIS
23
empresas (terra, traballo e
capital) que interveñen nos
mesmos; explica as relacións
destes factores na produción
de bens e servizos, podendo
utilizar para isto, a resolución
de diferentes casos sinxelos de
simulación produtiva dunha
empresa na que seleccione a
técnica produtiva máis
eficiente; e analiza a
produtividade dun factor
produtivo propoñendo
melloras. Finalmente, hase de
constatar se o alumnado
determina o resultado
alcanzado no exercicio
económico para un caso
sinxelo de empresa,
desglosando os ingresos e
custos xerais en que incorre,
aplicando razoamentos
matemáticos para a
interpretación de resultados.
produción
empregado e a
produtividade
dalgún factor
produtivo,
propoñendo
melloras; e
determina con
imprecisión o
resultado acadado
no exercicio
económico dunha
empresa,
desagregando os
ingresos e custos
xerais en que
incorre.
produción
empregado e a
produtividade
dalgún factor
produtivo,
propoñendo
melloras; e
determina sin
imprecisións
importantes o
resultado acadado
no exercicio
económico dunha
empresa,
desagregando os
ingresos e custos
xerais en que
incorre.
método de
produción
empregado e a
produtividade
dalgún factor
produtivo,
propoñendo
melloras; e
determina con
bastante precisión
o resultado
acadado no
exercicio
económico dunha
empresa,
desglosando os
ingresos e custos
xerais en que
incorre.
utilizados,
analizando de
forma exacta a
eficiencia do
método de
produción
empregado e
a
produtividade
dalgún factor
produtivo,
propoñendo
melloras; e
determina con
total precisión
o resultado
alcanzado no
exercicio
económico
dunha
empresa,
desagregando
os ingresos e
custos xerais
en que incorre.
RÚBRICA ECONOMÍA - 4.º ESO
CRITERIO DE AVALIACIÓNINSUFICIENTE
(1/4)
SUFICIENTE/
BEN (5/6)NOTABLE (7/8)
SOBRESALIENTE
(9/10)
COMPETENCIAS
1 2 3 4 5 6 7
4. Realizar un presuposto
persoal que diferencie os
distintos tipos de gastos e
ingresos, controlar o seu
grado de cumplrmento e as
posibles necesidades de
adaptación decidindo con
racionalidade ante as
diferentes alternativas
económicas da vida persoal e
manexar o aforro como medio
para acadar diferentes
obxectivos relacionados con el
benestar propio e social,
expresando unha actitude
positiva cara este.
A finalidade deste criterio é
comprobar se o alumnado é
capaz de elaborar un
presuposto persoal vinculado,
Elabora con
axuda e
copiando
modelos un
presuposto
persoal
identificando os
distintos tipos
de ingresos e
gastos, e
controla o seu
grao de
cumprimento
utilizando para
isto a nivel inicial
ferramentas
informáticas e
gráficos de
Elabora con
axuda a partir de
orientacións un
presuposto
persoal
identificando os
distintos tipos de
ingresos e
gastos, e
controla o seu
grao de
cumprimento
utilizando para
isto como
usuario básico
ferramentas
informáticas e
gráficos de
Elabora de
forma
autónoma un
presuposto
persoal
identificando os
distintos tipos
de ingresos e
gastos, e
controla o seu
grao de
cumprimento
utilizando para
isto con
dominio eficaz
ferramentas
informáticas e
gráficos de
Elabora de
maneira
totalmente
autónoma e con
iniciativa propia
un presuposto
persoal
identificando los
distintos tipos de
ingresos y gastos,
e controla o seu
grao de
cumprimento
utilizando para
isto con dominio
áxil e versátil
ferramentas
informáticas e
CO
MP
ET
EN
CIA
LIN
GÜ
ÍST
ICA
CO
MP
ET
EN
CIA
MA
TE
MÁ
TIC
A E
CC
.BB
. EN
CIE
NC
IA Y
TE
CN
OL
OX
ÍA
CO
MP
ET
EN
CIA
DIX
ITA
L
AP
RE
ND
ER
A A
PR
EN
DE
R
CO
MP
ET
EN
CIA
S S
OC
IAIS
E C
ÍVIC
AS
SE
NT
IDO
DE
INIC
IAT
IVA
E E
SP
ÍRIT
O E
MP
RE
ND
ED
OR
CO
NS
CIE
NC
IA E
EX
PR
ES
IÓN
S C
ULT
UR
AIS
24
ben á súa situación actual —nun
contexto real, educativo ou
familiar—, ou a un proxecto de
vida verosímil —nun contexto
profesional—, utilizando
ferramentas informáticas tanto
para a súa preparación como
para o seu desenvolvemento
(follas de cálculo, programas
específicos sobre presupostos...);
identificando cada un dos
ingresos (pagas familiares,
becas, premios obtidos, vendas
posibles en internet, soldos,
subvencións...) e gastos
(escolares, de ocio ou de
supervivencia) que se lle poidan
presentar en cada unha das
etapas da vida, distinguindo os
de carácter fixo dos variables, os
previstos dos extraordinarios...
Para isto, constatarase se o
alumnado realiza un diagnóstico
de partida da súa situación,
detectando necesidades
presentes e futuras,
establecendo obxectivos e
prioridades, tendo en conta a
marcha da actividade económica
nacional e demostrando unha
actitude tolerante cara a
incerteza; e se realiza un control
sobre o grao de cumprimento
do plan financeiro deseñado,
cumprimentando fichas e
manexando gráficos que
analicen posibles desviacións
entre a realidade personalizada
e as previsións establecidas.
Ademais, comprobará se
explica as vantaxes e os riscos
do endebedamento,
recoñecendo a relevancia do
aforro como medio para acadar
diferentes obxectivos, e
comprendendo a necesidade da
planificación e manexo dos
asuntos financeiros para cada
momento da vida.
análise que lle
permiten
comparar con
incoherencias
destacables
unha realidade
personalizada
coas previsións
establecidas.
Asimismo explica
a importancia do
aforro e do
control do gasto
como medios
para acadar
diferentes
obxectivos e
demostra de
forma mecánica,
a través da
análise das
vantaxes e
inconvenientes
do
endebedamento
e do risco
asociado a este,
que comprende
de maneira
superflua a
necesidade da
planificación e
manexo dos
asuntos
financeiros para
a selección da
decisión máis
adecuada en
cada momento.
análise que lle
permiten
comparar con
ambigüidades
unha realidade
personalizada
coas previsións
establecidas.
Asimismo explica
a importancia do
aforro e do
control do gasto
como medios
para alcanzar
diferentes
obxectivos e
demostra con
conciencia
superficial, a
través da análise
de las vantaxes e
inconvenientes
del
endebedamento
e do risco
asociado a este,
que comprende
con suficiente
profundidade a
necesidade da
planificación e
manexo dos
asuntos
financeiros para
a selección da
decisión máis
adecuada en
cada momento.
análise que lle
permiten
comparar sin
incoherencias
destacables
unha realidade
personalizada
coas previsións
establecidas.
Asimismo
explica a
importancia do
aforro e do
control do
gasto como
medios para
acadar
diferentes
obxectivos e
demostra con
deliberación, a
través da
análise das
vantaxes e
inconvenientes
do
endebedamento
e do risco
asociado a este,
que comprende
con
profundidade a
necesidade da
planificación e
manexo dos
asuntos
financeiros para
a selección da
decisión máis
adecuada en
cada momento.
gráficos de
análise que lle
permiten
comparar con
coherencia unha
realidade
personalizada
coas previsións
establecidas. Así
mesmo explica a
importancia do
aforro e do
control do gasto
como medios
para acadar
diferentes
obxectivos e
demostra con
conciencia
crítica, a través
da análise das
vantaxes e
inconvenientes do
endebedamento
e do risco
asociado a este,
que comprende
con destacable
profundidade a
necesidade da
planificación e
manexo dos
asuntos
financeiros para a
selección da
decisión máis
adecuada en cada
momento.
RÚBRICA ECONOMÍA - 4.º ESO
CRITERIO DE AVALIACIÓNINSUFICIENTE
(1/4)
SUFICIENTE/
BEN (5/6)NOTABLE (7/8)
SOBRESALIENTE
(9/10)
COMPETENCIAS
1 2 3 4 5 6 7
25
5. Recoñecer o funcionamento
básico do diñeiro e diferenciar
los distintos tipos de contas
bancarias e de tarxetas
emitidas como medios de
pago, valorando a idoneidade
do emprego de cada unha
delas para cada situación
suscitada, con garantía e
responsabilidade.
O propósito deste criterio é
constatar que o alumnado é
capaz de describir o
funcionamento das contas
bancarias e de comprobar a
necesidade de ler detidamente
os documentos vinculados aos
diferentes contratos financeiros
demostrando que comprende os
seus termos fundamentais e os
seus gastos. Para isto verificarase
se resolve, individualmente ou en
grupos colaborativos, casos
prácticos (relativos á revisión
dalgún contrato bancario, o
incumprimento dalgunhas das
cláusulas dos contratos
financeiros, actuacións
irresponsables por parte do
usuario de servizos financeiros,
grao de seguridade que ofrece a
banca online...), recoñecendo o
feito de que as condicións dos
contratos coas entidades
bancarias poden ser negociadas
e analizando o procedemento de
reclamación ante posibles
conflitos de intereses.
Así mesmo preténdese constatar
se os alumnos identifican e
explican a utilidade de cada
unha das tarxetas emitidas polos
bancos, de débito e de crédito,
os custos e as garantías que
ofrece cada unha delas nas
operacións de pago. Para isto, o
alumnado, individualmente ou
en grupos pequenos, e a partir
de diferentes recursos (lexislación
básica sobre os dereitos e
responsabilidades dos
consumidores para coas
entidades financeiras, folletos
publicitarios de distintos bancos,
correspondencia de captura de
clientes, anuncios en distintos
medios como prensa, radio,
televisión, webs financeiras,
simuladores bancarios, noticias
Describe
escasamente o
funcionamento
de las
operacións con
las contas
bancarias;
identifica e
explica con
imprecisión as
distintas
modalidades de
tarxetas
emitidas polas
entidades
financeiras; e
valora a
importancia da
seguridade
cando se opera
con tarxetas ou
cando las
relaciones se
producen por
Internet, con
desinterese
comprobando la
necesidade de
ler detidamente
as condiciones
dos contratos
financeiros,
recoñecendo o
feito de que
estas poden ser
negociadas e
analizando o
procedemento
de reclamación
ante posibles
incumprimentos
por parte das
entidades.
Describe sin
dificultade
destacable o
funcionamento
das operacións
coas contas
bancarias;
identifica e
explica sin
imprecisións
importantes as
distintas
modalidades de
tarxetas emitidas
polas entidades
financeiras; e
valora con
conciencia
superficial a
importancia da
seguridade
cando se opera
con tarxetas o
cando as
relacións se
producen por
Internet, con
interese
inconstante
comprobando la
necesidade de ler
detidamente las
condiciones de
los contratos
financeiros,
recoñecendo o
feito de que
estas poden ser
negociadas e
analizando o
procedemento
de reclamación
ante posibles
incumprimentos
por parte das
entidades.
Describe con
fluidez o
funcionamento
das operacións
coas contas
bancarias;
identifica e
explica con
certa precisión
as distintas
modalidades de
tarxetas
emitidas polas
entidades
financeiras; y
valora con
deliberación la
importancia de
la seguridade
cando se opera
con tarxetas o
cando las
relaciones se
producen por
Internet, con
interese
constante
comprobando a
necesidade de
ler detidamente
as condicións
dos contratos
financeiros,
recoñecendo o
feito de que
estas poden ser
negociadas e
analizando o
procedemento
de reclamación
ante posibles
incumprimentos
por parte das
entidades.
Describe con
fluidez
destacable o
funcionamento
das operacións
coas contas
bancarias;
identifica e
explica con
precisión as
distintas
modalidades de
tarxetas emitidas
por las entidades
financeiras; e
valora con
conciencia crítica
a importancia da
seguridade cando
se opera con
tarxetas ou cando
las relaciones se
producen por
Internet, con
interese e
dedicación
constante
comprobando a
necesidade de ler
detidamente as
condicións dos
contratos
financeiros,
recoñecendo o
feito de que estas
poden ser
negociadas e
analizando o
procedemento de
reclamación ante
posibles
incumprimentos
por parte das
entidades.
CO
MP
ET
EN
CIA
LIN
GÜ
ÍST
ICA
CO
MP
ET
EN
CIA
MA
TE
MÁ
TIC
A Y
CC
.BB
. EN
CIE
NC
IA E
TE
CN
OL
OX
ÍA
CO
MP
ET
EN
CIA
DIX
ITA
L
AP
RE
ND
ER
A A
PR
EN
DE
R
CO
MP
ET
EN
CIA
S S
OC
IAIS
Y C
ÍVIC
AS
SE
NT
IDO
DE
INIC
IAT
IVA
E E
SP
ÍRIT
O E
MP
RE
ND
ED
OR
CO
NS
CIE
NC
IA E
EX
PR
ES
IÓN
S C
ULT
UR
AIS
26
sobre a responsabilidade social
da banca, publicacións de
asociacións de consumidores...)
poderá elaborar táboas
comparativas e o ranking de
ofertas de tarxetas emitidas
segundo as súas características,
levar a cabo algún contrato
simulado cunha banca online,
investigar sobre as ofertas da
banca ética, entre outras,
capacitándoos finalmente para
manter relacións responsables,
críticas, éticas e seguras coas
entidades bancarias.
RÚBRICA ECONOMÍA - 4.º ESO
CRITERIO DE AVALIACIÓNINSUFICIENTE
(1/4)
SUFICIENTE/
BEN (5/6)NOTABLE (7/8)
SOBRESALIENTE
(9/10)
COMPETENCIAS
1 2 3 4 5 6 7
6. Analizar a procedencia das
principais fontes de ingresos e
as áreas de gastos do Estado
interpretando gráficos onde se
mostre a súa distribución,
explicar os conceptos de
débeda pública e déficit
público, diferenciándoos, e
determinar o impacto que a
desigualdade da renda ten para
a cidadanía así como estudar o
papel redistributivo do Estado.
Con este criterio preténdese
verificar se o alumnado identifica
a procedencia dos distintos tipos
de ingresos públicos (impostos,
taxas, fondos europeos…) e as
principais áreas de gastos do
Estado (prestacións sociais,
servizos públicos, infraestruturas,
gastos asociados ás
administracións e institucións,
etc.), comentando as súas
relacións mediante, a análise de
abundantes exemplos dos feitos
sobre os que recaen, os seus
contribuíntes ou os seus
respectivos destinatarios; así
mesmo hase de constatar se
analiza e interpreta datos e
gráficos sobre a distribución e o
comportamento dos ingresos e
Identifica con
imprecisións a
procedencia dos
ingresos do
Estado e a súa
distribución
entre as
principais áreas
de gastos;
analiza e
interpreta con
dificultade
datos e gráficos
sobre ingresos e
gastos públicos;
distingue con
inseguridade o
comportamento
destes nas
diferentes fases
dos ciclos
económicos; e
explica de
forma
insuficientemen
te desenvolvida
as diferencias
entre os
conceptos de
débeda pública
e déficit público
para finalmente
Identifica sin
imprecisións
importantes a
procedencia dos
ingresos do
Estado e a súa
distribución entre
as principais
áreas de gastos;
analiza e
interpreta sin
dificultade
destacable datos
e gráficos sobre
ingresos e gastos
públicos;
distingue sin
dúbidas
importantes o
comportamento
destes nas
diferentes fases
dos ciclos
económicos; e
explica cun
desenvolvement
o que necesita
de ampliación as
diferencias entre
os conceptos de
débeda pública e
déficit público
Identifica con
certa precisión
a procedencia
dos ingresos
do Estado e a
súa distribución
entre as
principais áreas
de gastos;
analiza e
interpreta con
fluidez datos e
gráficos sobre
ingresos e
gastos públicos;
distingue de
forma asertiva
e clara o
comportamento
destes nas
diferentes fases
dos ciclos
económicos; e
explica cun
adecuado
desenvolvemen
to as
diferencias
entre os
conceptos de
débeda pública
e déficit público
Identifica con
precisión a
procedencia dos
ingresos do
Estado e a súa
distribución entre
as principais áreas
de gastos; analiza
e interpreta con
fluidez
destacable datos
e gráficos sobre
ingresos e gastos
públicos;
distingue de
forma asertiva,
clara e lúcida o
comportamento
destes nas
diferentes fases
dos ciclos
económicos; e
explica cun
adecuado
desenvolvemento
as diferencias
entre os
conceptos de
débeda pública e
déficit público
para finalmente
determinar con
CO
MP
ET
EN
CIA
LIN
GÜ
ÍST
ICA
CO
MP
ET
EN
CIA
MA
TE
MÁ
TIC
A E
CC
.BB
. EN
CIE
NC
IA E
TE
CN
OL
OX
ÍA
CO
MP
ET
EN
CIA
DIX
ITA
L
AP
RE
ND
ER
A A
PR
EN
DE
R
CO
MP
ET
EN
CIA
S S
OC
IAIS
E C
ÍVIC
AS
SE
NT
IDO
DE
INIC
IAT
IVA
E E
SP
ÍRIT
O E
MP
RE
ND
ED
OR
CO
NS
CIE
NC
IA E
EX
PR
ES
IÓN
S C
ULT
UR
AIS
27
gastos públicos nas distintas
fases da actividade económica
(presupostos das diferentes
administracións públicas en
épocas de recesión, recuperación
e bonanza económica, gráficos
sobre a evolución destes en
determinados períodos...).
Ademais, deberase averiguar se
diferencia os conceptos de
débeda pública e déficit público,
explicando a orixe e as
interaccións que se producen
entre ambas variables; e partindo
de realidades económicas e
sociais concretas, referidas a
varios contextos, determina os
efectos que sobre a sociedade
produce a desigualdade da renda
e describe o potencial
redistributivo das variables
estudadas. Todo isto usando
recursos tanto bibliográficos
(biblioteca escolar, revistas e
manuais,..) como informáticos
(webs oficiais, vídeos subidos á
rede sobre programas,
entrevistas, etc.) que mobilizaran
e aplicarán ás situacións de
aprendizaxe que se lles propoñan
(debates, xogos de causas e
efectos, comparacións entre
comunidades autónomas,
municipios...), demostrando unha
actitude crítica e ética cara ás
transferencias de renda entre
colectivos e territorios e
comprendendo os custos e
beneficios asociados ao Estado
de Benestar.
determinar con
incorreccións
importantes o
impacto que
para a
sociedade ten a
maior ou menor
igualdade da
distribución da
renda así como
o carácter
redistributivo
dalgunhas
ferramentas
fiscais.
para finalmente
determinar con
algunha
incorrección o
impacto que para
a sociedade ten a
maior ou menor
igualdade da
distribución da
renda así como o
carácter
redistributivo
dalgunhas
ferramentas
fiscais.
para finalmente
determinar con
corrección no
fundamental o
impacto que
para a
sociedade ten a
maior ou
menor
igualdade da
distribución da
renda así como
o carácter
redistributivo
dalgunhas
ferramentas
fiscais.
corrección no
fundamental e
secundario o
impacto que para
a sociedade ten a
maior ou menor
igualdade da
distribución da
renda así como o
carácter
redistributivo
dalgunhas
ferramentas
fiscais.
RÚBRICA ECONOMÍA - 4.º ESO
CRITERIO DE AVALIACIÓNINSUFICIENTE
(1/4)
SUFICIENTE/
BEN (5/6)NOTABLE (7/8)
SOBRESALIENTE
(9/10)
COMPETENCIAS
1 2 3 4 5 6 7
28
7. Diferenciar as variables
macroeconómicas de tipos de
xuro, inflación e desemprego
para, mediante a interpretación
de datos e gráficos, analizar as
relacións existentes entre elas e
valorar as súas principais
repercusións económicas e
sociais.
Con este criterio búscase
constatar se o alumnado
describe as distintas causas da
inflación e o desemprego
recoñecendo e poñendo
exemplos de distintos factores
que poden chegar a causar estes
problemas na economía, tanto
desde o punto de vista da
demanda como da oferta, e
valorando as distintas teorías
que os explican; así como se
recoñece os efectos que a
inflación e o desemprego poden
xerar na vida das persoas e nas
empresas. Para isto verificarase ei
interpreta datos e gráficos de
contido económico relacionados
cos tipos de xuro (prezo oficial
do diñeiro, EURIBOR, etc.), coa
inflación (Índice de Prezos ao
Consumo Harmonizado, taxas de
inflación e variacións...), e en
relación co desemprego (Enquisa
de Poboación Activa, paro
rexistrado, publicacións de
sindicatos...) que poderá
encontrar na prensa dixital ou
escrita, noticiarios, debates,
extraendo datos do INE
―Instituto Nacional de
Estadística―…; e se leva a cabo
comparacións, espaciais,
temporais e internacionais, de
cada unha das variables, etc. Así
mesmo, hase de averiguar se o
alumnado explica o
funcionamento dos tipos de xuro
como un instrumento de política
monetaria que facilita o emprego
e a estabilidade de prezos na
economía para o que poderá
utilizar as representacións
gráficas causa-efecto ou
informes ou exposicións en clase
nas que analicen as repercusións
da variación dos tipos de xuro
sobre as principais variables
económicas, segundo o ciclo
económico imperante ou a
Describe
insuficientemen
te as causas da
inflación e o
desemprego;
explica con
incorreccións
importantes o
funcionamento
dos tipos de
xuro e valora de
forma
mecánica as
principais
repercusións
económicas e
sociais que cada
unha das
variables ten na
sociedade, para
o que
interpreta a
nivel moi
básico datos e
gráficos de
contido
económico
relacionados
cos tipos de
xuro, a inflación
e o
desemprego.
Describe cunha
extensión que
necesita de
ampliación as
causas da
inflación e o
desemprego;
explica con
incorreccións o
funcionamento
dos tipos de
xuro; e valora
con conciencia
superficial as
principais
repercusións
económicas e
sociais que cada
unha das
variables ten na
sociedade, para o
que interpreta
de maneira
básica datos e
gráficos de
contido
económico
relacionados cos
tipos de xuro, a
inflación e o
desemprego.
Describe cun
adecuado
desenvolvemen
to as causas da
inflación e o
desemprego;
explica con
corrección no
fundamental o
funcionamento
dos tipos de
xuro; e valora
con
deliberación as
principais
repercusións
económicas e
sociais que
cada unha das
variables ten na
sociedade, para
o que
interpreta cun
dominio eficaz
datos e gráficos
de contido
económico
relacionados
cos tipos de
xuro, a inflación
e o
desemprego.
Describe con un
adecuado e
detallado
desenvolvement
o as causas da
inflación e o
desemprego;
explica con
corrección no
fundamental e
secundario o
funcionamento
dos tipos de xuro;
e valora con
conciencia crítica
as principais
repercusións
económicas e
sociais que cada
unha das
variables ten na
sociedade, para o
que interpreta
cun dominio áxil
datos e gráficos
de contido
económico
relacionados cos
tipos de xuro, a
inflación e o
desemprego.C
OM
PE
TE
NC
IA L
ING
ÜÍS
TIC
A
CO
MP
ET
EN
CIA
MA
TE
MÁ
TIC
A E
CC
.BB
. EN
CIE
NC
IA Y
TE
CN
OL
OX
ÍA
CO
MP
ET
EN
CIA
DIX
ITA
L
AP
RE
ND
ER
A A
PR
EN
DE
R
CO
MP
ET
EN
CIA
S S
OC
IAIS
E C
ÍVIC
AS
SE
NT
IDO
DE
INIC
IAT
IVA
Y E
SP
ÍRIT
O E
MP
RE
ND
ED
OR
CO
NS
CIE
NC
IA Y
EX
PR
ES
IÓN
S C
ULT
UR
AIS
29
marcha da economía, coa
finalidade de que poida valorar
as relacións entre as variables e
examinar a economía desde
unha perspectiva
macroeconómica.
RÚBRICA ECONOMÍA - 4.º ESO
CRITERIO DE AVALIACIÓNINSUFICIENTE
(1/4)
SUFICIENTE/
BEN (5/6)NOTABLE (7/8)
SOBRESALIENTE
(9/10)
COMPETENCIAS
1 2 3 4 5 6 7
8. Valorar, a partir da análise de
datos sobre o desemprego en
España, as diferentes opcións
de política macroeconómica
que se poden implementar
para facer fronte ao
desemprego recoñecendo,
mediante a investigación, as
oportunidades e tendencias do
mercado de traballo en
distintos ámbitos.
Este criterio ten como propósito
verificar se os alumnos e
alumnas analizan a evolución
dos datos de desemprego en
España, utilizando indicadores
básicos (taxa de actividade e
paro); identificando os colectivos
máis vulnerables (mozos,
mulleres, parados de longa
duración...), así como os
territorios, profesións e sectores
máis afectados; realizando
comparacións territoriais, por
idade, por sexo e entre períodos;
e interpretando os datos obtidos.
Así mesmo, hase de comprobar
se examinan os efectos das
políticas das diferentes
Administracións para facer fronte
a este problema de
transcendencia económica,
persoal e social, propoñendo
Analiza con
incoherencias
datos e
indicadores del
desemprego así
como as
políticas de
emprego en
España; e
investiga
seguindo
instrucións a
oferta e a
demanda de
traballo,
recoñecendo,
soamente a
partir de
exemplos,
ámbitos de
oportunidades
e tendencias de
emprego.
Analiza,
cometendo
algunhas
incoherencias,
datos e
indicadores do
desemprego así
como as políticas
de emprego en
España; e
investiga a partir
de pautas con
orientacións a
oferta e a
demanda de
traballo,
recoñecendo,
con achegas
comúns,
ámbitos de
oportunidades e
tendencias de
emprego.
Analiza
coherentemente
datos e
indicadores do
desemprego así
como as
políticas de
emprego en
España; e
investiga de
forma
autónoma a
oferta e a
demanda de
traballo,
recoñecendo,
con achegas de
interese,
ámbitos de
oportunidades
e tendencias de
emprego.
Analiza con
propiedade y
coherencia datos
e indicadores del
desemprego así
como las políticas
de emprego en
España; e
investiga de
forma
totalmente
autónoma y con
iniciativa propia
la oferta y la
demanda de
traballo,
recoñecendo con
notable inventiva
ámbitos de
oportunidades y
tendencias de
emprego.
CO
MP
ET
EN
CIA
LIN
GÜ
ÍST
ICA
CO
MP
ET
EN
CIA
MA
TE
MÁ
TIC
A E
CC
.BB
. EN
CIE
NC
IA E
TE
CN
OL
OX
ÍA
CO
MP
ET
EN
CIA
DIX
ITA
L
AP
RE
ND
ER
A A
PR
EN
DE
R
CO
MP
ET
EN
CIA
S S
OC
IAIS
E C
ÍVIC
AS
SE
NT
IDO
DE
INIC
IAT
IVA
Y E
SP
ÍRIT
O E
MP
RE
ND
ED
OR
CO
NS
CIE
NC
IA E
EX
PR
ES
IÓN
S C
ULT
UR
AIS
30
exemplos tanto polo lado da
oferta como polo lado da
demanda de emprego; para isto,
a partir da información obtida
e mediante o desenvolvemento,
individual ou en pequeno grupo,
de tarefas e actividades (debates,
elaboración de táboas sobre o
mercado de traballo —acoutadas
ben a un territorio, a un
colectivo, a un período—,
comentarios de textos
periodísticos, elaboración de
mapas sobre a distribución
espacial de oportunidades de
emprego, procura selectiva de
anuncios de emprego en
diferentes medios, entrevistas a
políticos e empresarios locais,
charlas...), o alumnado investiga
e radiografía o mercado de
traballo español e o da súa
contorna máis próxima, así como
recoñece ámbitos de
oportunidades de emprego,
presentes e futuras. Todo isto coa
finalidade de poder obter
conclusións sobre as relacións
entre a educación, a formación e
a posibilidade de obter un
emprego de calidade, valorando
os efectos das distintas políticas
contra o desemprego aplicadas,
e plasmar as súas
argumentacións en informes,
gráficos, textuais ou audiovisuais,
susceptibles de comunicación
oral.
RÚBRICA ECONOMÍA - 4.º ESO
CRITERIO DE AVALIACIÓNINSUFICIENTE
(1/4)
SUFICIENTE/
BEN (5/6)NOTABLE (7/8)
SOBRESALIENTE
(9/10)
COMPETENCIAS
1 2 3 4 5 6 7
31
9. Valorar o impacto da
globalización económica, do
comercio internacional, e dos
procesos de integración
económica na calidade de vida
das persoas e o medio
ambiente, analizando
acontecementos económicos
contemporáneos relacionados.
Con este criterio perséguese
verificar se o alumnado valora o
grado de interconexión da
diferentes economías mundiais,
para o que identifica os factores
que favorecen o comercio
internacional así como a súa
dimensión mundial (manexando
comparativas de estadísticas de
países exportadores,
importadores ou dos produtos
obxecto do comercio mundial,
etc.) e recoñecendo, por un lado,
as características e as
consecuencias da globalización
económica mediante a
elaboración de balances sociais
sinxelos da globalización e a
análise de acontecementos
económicos contemporáneos
relativos a aspectos comerciais,
produtivos, financeiros e culturais
(estudos sinxelos de casos de
cálculos de costes de transporte
internacional, do impacto das
exportacións dos países con
baixos custos produtivos,
empresas que deben adaptarse a
reconversións industriais ou
deslocalizacións, movementos
especulativos financeiros que
xeran crises económicas globais,
exemplos de trabas
proteccionistas ao comercio
internacional…) e, por outro lado,
reflexiona sobre o impacto
medioambiental dos procesos de
transformación e consumo,
manexando, por exemplo,
estadísticas de consumo mundial
ou realizando un inventario de
costes medioambientais graves a
nivel mundial que inclúa análises
de posibles alternativas para un
desenvolvemento sustentable
futuro; todo isto coa finalidade
de debater ou elaborar informes,
individuais ou colectivos,
emitindo xuízos críticos sobre as
repercusións na calidade de vida
Valora de
forma
mecánica o
grado de
interconexión
das economías
mundiais
identificando
con desinterese
os factores que
impulsan o
comercio
internacional,
pero tamén as
consecuencias
que exerce a
globalización e
o impacto
medioambienta
l a nivel
mundial, para o
que analiza de
maneira
elemental
distintas
informacións
aportadas e
acontecemento
s
contemporáneo
s co fin de
emitir xuízos
críticos, en
informes o
debates
aplicando con
incorreccións
importantes a
perspectiva
global e
propoñendo
solucións
encamiñadas
ao
desenvolvemen
to sustentable
usando
tópicos. Así
mesmo
enumera de
maneira
incoherente as
vantaxes e
inconvenientes
do proceso de
integración
económica e
monetaria da
Unión Europea.
Valora con
conciencia
superficial o
grado de
interconexión das
economías
mundiais
identificando con
interese variable
os factores que
impulsan o
comercio
internacional,
pero tamén as
consecuencias
que exerce a
globalización e o
impacto
medioambiental
a nivel mundial,
para o que
analiza con
suficiente
profundidade
distintas
informacións
aportadas e
acontecementos
contemporáneos
co fin de emitir
xuízos críticos, en
informes o
debates
aplicando con
incorreccións a
perspectiva
global e
propoñendo con
esforzo
solucións novas
encamiñadas ao
desenvolvemento
sustentable. Así
mesmo enumera
as vantaxes e
inconvenientes
do proceso de
integración
económica e
monetaria da
Unión Europea
cometendo
algunhas
incoherencias.
Valora con
deliberación o
grado de
interconexión
das economías
mundiais
identificando
con interese
constante os
factores que
impulsan o
comercio
internacional,
pero tamén as
consecuencias
que exerce a
globalización e
o impacto
medioambiental
a nivel mundial,
para o que
analiza en
profundidade
distintas
informacións
aportadas e
acontecementos
contemporáneo
s co fin de
emitir xuízos
críticos en
informes o
debates,
aplicando con
corrección a
perspectiva
global e
propoñendo
solucións
creativas
encamiñadas
ao
desenvolvement
o sustentable.
Así mesmo
enumera
coherentement
e as vantaxes e
inconvenientes
do proceso de
integración
económica e
monetaria de la
Unión Europea.
Valora con
conciencia crítica
o grado de
interconexión das
economías
mundiais
identificando con
interese e
dedicación
constante os
factores que
impulsan o
comercio
internacional,
pero tamén as
consecuencias
que exerce a
globalización e o
impacto
medioambiental a
nivel mundial,
para o que
analiza con
destacable
profundidade
distintas
informacións
aportadas e
acontecementos
contemporáneos
co fin de emitir
xuízos críticos en
informes ou
debates,
aplicando con
destreza e
corrección a
perspectiva global
e propoñendo
solucións moi
creativas
encamiñadas ao
desenvolvemento
sustentable. Así
mesmo enumera
con propiedade
e
coherentemente
as vantaxes e
inconvenientes do
proceso de
integración
económica e
monetaria da
Unión Europea.
CO
MP
ET
EN
CIA
LIN
GÜ
ÍST
ICA
CO
MP
ET
EN
CIA
MA
TE
MÁ
TIC
A E
CC
.BB
. EN
CIE
NC
IA Y
TE
CN
OL
OX
ÍA
CO
MP
ET
EN
CIA
DIX
ITA
L
AP
RE
ND
ER
A A
PR
EN
DE
R
CO
MP
ET
EN
CIA
S S
OC
IAIS
E C
ÍVIC
AS
SE
NT
IDO
DE
INIC
IAT
IVA
E E
SP
ÍRIT
O E
MP
RE
ND
ED
OR
CO
NS
CIE
NC
IA E
EX
PR
ES
IÓN
S C
ULT
UR
AIS
32
das persoas, os países e o medio
ambiente.
Ademais, hase de comprobar
que se identifica e enumera as
vantaxes e inconvenientes dos
procesos de integración
económica e unión monetaria
europea necesarios para
constituír un mercado común
que afronte os desafíos
económicos mundiais recurrindo
ao estudo dos obxectivos das
súas institucións e políticas
económicas comunitarias.
6. Criterios de cualificación.
A LOMCE recolle unha serie de estándares que son de obrigado cumprimento. O profesor
realizará anotacións do rendemento e actitude de cada alumno unha folla de cálculo cos criterios
e estándares, cada un cunha ponderación.
As notas de clase suporán o 30% da nota do trimestre. O 70% restante cualificarase a través dun
exame trimestral. Será necesario acadar como mínimo o 50% da nota máxima establecida para
cada parte, para poder efectuar unha nota media.
Teranse en conta os seguintes aspectos:
a. A participación, e calidade da mesma, dos alumnos no desenvolvemento das clases.
b. A realización das tarefas encomendadas.
c. O respecto polos compañeiros y polas opinións dos demais.
As notas de clase suporán o 30% da nota da avaliación correspondente. Realizarse un exame
trimestral, que será cualificado de 1 a 7 puntos.
O alumnado que non tivera superado un ou varios trimestres disporá dun exame de recuperación
no mes de xuño, no que non pode obter unha nota superior a 5 puntos sobre 10. Na
recuperación de xuño teranse en conta as notas obtidas polo traballo do alumno ao longo do
curso.
Tanto no exame trimestral como no de recuperación do mes de xuño, para aprobar a materia hai
que obter como mínimo o 50% da nota máxima do correspondente exame.
33
7. Indicadores de logro para avaliar o proceso de ensino e
práctica docente.
INDICADORES VALORACIÓN
OBSERVACIÓNS
E PROPOSTAS DE
MELLORA
1 Selecciono e secuencio os contidos da miña programación de
aula cunha distribución e unha progresión adecuada ás
características de cada grupo de alumnos.
2 Adopto estratexias e programo actividades en función dos
obxectivos didácticos, en función dos distintos tipos de
contidos e en función de las características de los alumnos.
3 Planifico as clases de modo flexible, preparando actividades e
recursos axustados ao Proxecto Curricular de Etapa, á
programación didáctica no caso de secundaria e, sobre todo,
axustado sempre, o máis posible ás necesidades e intereses
dos alumnos.
4 Establezo, de modo explícito, os criterios, procedementos e
instrumentos de avaliación e autoavaliación que permiten facer
o seguimento do progreso dos alumnos e comprobar o grao
en que alcanzan as aprendizaxes.
5 Planifico a miña actividade educativa de forma coordinada co
resto do profesorado (sexa por nivel, ciclo, departamentos,
equipos educativos e profesores de apoio).
6 Plánteo situacións introdutorias ao tema a tratar (traballos,
diálogos, lecturas)
7 Manteño o interese do alumnado, partindo das súas
experiencias, cunha linguaxe clara e adaptada
8 Relaciono os contidos e actividades cos intereses e
coñecementos previos dos meus alumnos
9 Estruturo os contidos dando unha visión xeral de cada tema
10 Facilito a adquisición de novos contidos a través de esquemas,
exemplos, sínteses,...
11 Propoño aos meus alumnos actividades variadas (de
diagnóstico, de introdución, de motivación, de
desenvolvemento, de síntese, de consolidación, de
recuperación, de ampliación y de avaliación).
12 Propoño actividades que aseguran la adquisición de los
obxectivos didácticos previstos y las habilidades y técnicas
instrumentais básicas.
34
13 Nas actividades que propoño existe equilibrio entre as
actividades individuais e traballos en grupo.
14 Utilizo recursos didácticos variados ( audiovisuais, informáticos,
técnicas de aprender a aprender...), tanto para a presentación
dos contidos como para a práctica dos alumnos, favorecendo
o uso autónomo por parte dos mesmos.
15 Comprobo, de diferentes modos, que os alumnos
comprenderon a tarefa que teñen que realizar: facendo
preguntas, haciendo que verbalicen el proceso, …
16 Facilito estratexias de aprendizaxe: como solicitar axuda, como
buscar fontes de información, pasos para resolver cuestiones,
problemas, dou ánimos e aseguro a participación de todos….
17 Controlo frecuentemente o traballo dos alumnos: explicacións
adicionais, dando pistas, feedback,…
18 As relacións que establezo cos meus alumnos dentro da aula e
as que eles establecen entre si son correctas, fluídas e desde
unhas perspectivas non discriminatorias.
19 Favorezo a elaboración de normas de convivencia coa achega
de todos e reacciono de forma ecuánime ante situacións
conflitivas.
20 Fomento o respecto e a colaboración entre os alumnos e
acepto as súas suxestións e achegas, tanto para a organización
das clases como para as actividades de aprendizaxe.
21 Reviso e corrixo frecuentemente os contidos, actividades
propostas -dentro e fora da aula, adecuación dos tempos,
agrupamentos e materiais utilizados.
22 Proporciono información ao alumno sobre a execución das
tarefas e como pode melloraras, e favorezo procesos de
autoavaliación e coavaliación.
23 En caso de obxectivos insuficientemente alcanzados propoño
novas actividades que faciliten a súa adquisición.
24 En caso de obxectivos suficientemente alcanzados, en corto
espazo de tempo, propoño novas actividades que faciliten un
maior grado de adquisición.
25 Teño en conta o nivel de habilidades dos alumnos, os seus
ritmos de aprendizaxe, as posibilidades de atención, etc, e en
función deles, adapto os distintos momentos do proceso de
ensinanza- aprendizaxe ( motivación, contidos, actividades, ...).
35
26 Coordínome con outros profesionais (profesores de apoio,
Equipos de Orientación Educativa e Psicopedagóxica,
Departamentos de Orientación), para modificar e/ou adaptar
contidos, actividades, metodoloxía, recursos… aos diferentes
ritmos e posibilidades de aprendizaxe.
27 Realizo unha avaliación inicial a principio de curso, para axustar
a programación, na que teño en conta o informe final do titor
anterior, o doutros profesores, o do Equipo de Orientación
Educativa e Psicopedagóxica e/ou Departamento de
Orientación.
28 Contemplo outros momentos de avaliación inicial: a comenzos
dun tema, de unidade didáctica, de novos bloques de
contido...
29 Utilizo suficientes criterios de avaliación que atendan de
maneira equilibrada a avaliación dos diferentes contidos
(conceptuais, procedimentais, actitudinais).
30 Utilizo sistemáticamente procedementos e instrumentos
variados de recollida de información ( rexistro de observacións,
carpeta do alumno, ficha de seguimento, diario de clase,
taboeiro de anuncios,...)
8. Organización das actividades de seguimento, recuperación
e avaliación das materias pendentes.
Este é o primeiro ano que se imparte esta materia no IES Maximino Romero de Lema, e non
existen alumnos procedentes doutros centros coa materia pendente. Segundo as necesidades
detectadas ao longo do curso deseñaranse actividades de recuperación para o curso 2018-19.
9. Deseño da avaliación inicial e medidas individuais ou
colectivas a adoptar en función dos resultados.
A avaliación inicial consiste nunha serie de preguntas a cada alumno sobre os coñecementos
previos e intereses, e a lectura e comentario dun texto.
10. Medidas de atención á diversidade
- Actividades variadas, graduadas e relacionadas cos intereses do alumnado e coa vida diaria
- Combinar actividades individuais e en grupo
- Actividades de reforzo cando se detecten problemas de comprensión
36
- Actividades que suscitan solucións abertas
- Agrupamentos flexibles,
- Adaptacións curriculares
11.Concreción dos elementos transversais en cada curso.
A educación en valores é importante para o desenvolvemento do alumnado, así como para lograr
unha sociedade máis libre, respectuosa co medio ambiente e tolerante. Por outra parte, o alumno
debe acadar progresivamente unha autonomía de aprendizaxe. A materia de Economía contribúe
particularmente á educación do consumidor, o desenvolvemento sustentable, a autonomía na
busca e selección de información, o emprego das TICs e a conciencia das desigualdades
socioeconómicas.
12. Actividades Complementarias e extraescolares do
departamento.
O número de materias a cargo da titular do departamento vai supoñer unha dedicación superior
ás 40 horas semanais en cómputo anual, polo en en principio durante o presente curso non se
van organizar actividades complementarias nin actividades extraescolares.
Con todo, se xorde algunha actividade extraescolar que esixa poucas horas de organización,
consultarase coa Dirección a súa realización.
13. Mecanismos de revisión, avaliación e modificación da
programación e Plan de mellora.
INDICADORES VALORACIÓN
OBSERVACIÓNS
E PROPOSTAS DE
MELLORAS
1 Selecciono e secuencio os contidos da miña programación de
aula cunha distribución e unha progresión adecuada ás
características de cada grupo de alumnos.
2 Adopto estratexias e programo actividades en función dos
obxectivos didácticos, en función dos distintos tipos de
contidos e en función das características dos alumnos.
37
3 Planifico as clases de modo flexible, preparando actividades e
recursos axustados ao Proxecto Curricular de Etapa, á
programación didáctica e, sobre todo, axustado sempre, o máis
posible ás necesidades e intereses dos alumnos.
4 Establezo, de modo explícito, os criterios, procedementos e
instrumentos de avaliación e autoavaliación que permiten facer
o seguimento do progreso dos alumnos e comprobar o grao
en que acadan as aprendizaxes.
5 Planifico a miña actividade educativa de forma coordinada co
resto do profesorado (sexa por nivel, ciclo, departamentos,
equipos educativos e profesores de apoios).
6 Presento situacións introdutorias ao tema a tratar (traballos,
diálogos, lecturas)
7 Manteño o interese do alumnado, partindo das súas
experiencias, cunha linguaxe clara e adaptada
8 Relaciono os contidos e actividades cos intereses e
coñecementos previos dos meus alumnos
9 Estruturo os contidos dando unha visión xeral de cada tema
10 Facilito a adquisición de novos contidos a través de esquemas,
exemplos, sínteses,...
11 Propoño aos meus alumnos actividades variadas (de
diagnóstico, de introdución, de motivación, de
desenvolvemento, de síntese, de consolidación, de
recuperación, de ampliación e de avaliación).
12 Presento actividades que aseguran a adquisición dos
obxectivos didácticos previstos e as habilidades e técnicas
instrumentais básicas.
13 Nas actividades que propoño existe equilibrio entre as
actividades individuais e traballos en grupo.
14 Utilizo recursos didácticos variados (audiovisuais, informáticos,
técnicas de aprender a aprender...), tanto para a presentación
dos contidos como para a práctica dos alumnos, favorecendo
o uso autónomo por parte dos mesmos.
15 Comprobo, de diferentes modos, que os alumnos teñen
comprendido a tarefa a realizar: facendo preguntas, facendo
que verbalicen o proceso, …
16 Facilito estratexias de aprendizaxe: como solicitar axuda, como
buscar fontes de información, pasos para resolver cuestións,
problemas, dou ánimos e aseguro a participación de todos….
17 Controlo frecuentemente o traballo dos alumnos: explicacións
adicionais, dando pistas, feedback,…
38
18 As relacións que establezo cos meus alumnos dentro da aula e
as que eles establecen entre si son correctas, fluídas e desde
unhas perspectivas non discriminatorias.
19 Favorezo a elaboración de normas de convivencia coa achega
de todos e reacciono de forma ecuánime ante situacións
conflitivas.
20 Fomento o respecto e a colaboración entre os alumnos e
acepto as súas suxestións e achegas, tanto para a organización
das clases como para as actividades de aprendizaxe.
21 Reviso e corrixo frecuentemente los contidos, actividades
propostas -dentro e fora da aula, adecuación dos tempos,
agrupamentos e materiais utilizados.
22 Proporciono información ao alumno sobre a execución das
tarefas e como pode melloraras, e favorezo procesos de
autoavaliación e coavaliación.
23 En caso de obxectivos insuficientemente alcanzados propoño
novas actividades que faciliten a súa adquisición.
24 En caso de obxectivos suficientemente alcanzados, en corto
espazo de tempo, propoño novas actividades que faciliten un
maior grao de adquisición.
25 Teño en conta o nivel de habilidades dos alumnos, os seus
ritmos de aprendizaxe, as posibilidades de atención, etc, e en
función deles, adapto os distintos momentos do proceso de
ensinanza- aprendizaxe ( motivación, contidos, actividades, ...).
26 Coordínome con outros profesionais (profesores de apoio,
Departamentos de Orientación), para modificar e/ou adaptar
contidos, actividades, metodoloxía, recursos… aos diferentes
ritmos e posibilidades de aprendizaxe.
27 Realizo unha avaliación inicial a principio de curso, para axustar
a programación, na que teño en conta o informe final do titor
anterior, o doutros profesores, o do Departamento de
Orientación.
28 Contemplo outros momentos de avaliación inicial: a comenzos
dun tema, de unidade didáctica, de novos bloques de
contido...
29 Utilizo suficientes criterios de avaliación que atendan de
maneira equilibrada a avaliación dos diferentes contidos
(conceptuais, procedimentais, actitudinais).
30 Utilizo sistemáticamente procedementos e instrumentos
variados de recollida de información (rexistro de observacións,
carpeta do alumno, ficha de seguimento, diario de clase,
taboeiro de anuncios,...)
39
PROGRAMACIÓN DE
ECONOMÍA (1º Bacharelato)
INDICE
1. Introdución
2. Contribución ao desenvolvemento das competencias clave..................................................................4
3. Relación de estándares de aprendizaxe avaliables da materia que forman parte dos perfís
competenciais............................................................................................................................................................4
4. Concreción de obxectivos por curso...........................................................................................................4
5. Contidos e concreción para cada estándar de aprendizaxe que forman parte dos perfís
competenciais............................................................................................................................................................4
5.1. Temporalización......................................................................................................................................4
5.2. Mínimos esixibles para superar a materia........................................................................................4
5.3. Procedementos e instrumentos de avaliación.................................................................................4
6. Criterios de cualificación................................................................................................................................4
7. Indicadores de logro para avaliar o proceso de ensino e práctica docente......................................4
8. Organización das actividades de seguimento, recuperación e avaliación das materias
pendentes...................................................................................................................................................................4
9. Organización dos procedementos que lle permitan ao alumnado acreditar os coñecementos
necesarios (BAC)........................................................................................................................................................5
10. Deseño da avaliación inicial e medidas individuais ou colectivas a adoptar en función dos
resultados....................................................................................................................................................................5
11. Medidas de atención á diversidade.............................................................................................................5
12. Concreción dos elementos transversais en cada curso...........................................................................5
13. Actividades Complementarias e extraescolares do departamento.......................................................5
14. Mecanismos de revisión, avaliación e modificación da programación e Plan de mellora..............5
1. Introdución
A Economía de 1º de Bacharelato busca dar unha formación básica en micro e macroeconomía ao
alumnado. Este deberá dominar conceptos como a inflación, o PIB, a taxa de desemprego,... Tamén se
intenta formalo como cidadán responsable,, a través das unidades dedicadas ao desenvolvemento e á
pobreza, e como consumidor, co estudo dos modelos de mercado.
40
Esta materia troncal de opción ten asignadas 4 sesións semanais. Hai 7 alumnos matriculados.
2.- Contribución ao desenvolvemento das competencias clave
Moitas das actividades propostas nas unidades didácticas están contextualizadas e relacionadas coa
vida cotiá, co fin de facilitar a aplicación e transferencia do aprendido na aula. Fomentarase o traballo
colaborador e a lectura de noticias de contido económico nos xornais e revistas. A partir de noticias
de economía terán lugar debates, que ademais de permitir aplicar o aprendido e ser motivadores,
facilitan o adestramento das habilidades sociais.
As competencias que a LOMCE establece que debe contribuír a desenvolver a educación son tratadas
en Economía da seguinte maneira:
a. Comunicación lingüística. Desenvólvese mediante a lectura de xornais, a terminoloxía propia da
Economía, e a realización de debates.
Unidades que contribúen ao desenvolvemento desta competencia: todas, en maior ou menor medida.
b. Competencia matemática e competencias básicas en ciencia e tecnoloxía. Presentarase ao alumnado
exercicios que esixen aplicar estratexias para definir problemas, resolvelos, elaborar solucións, analizar
resultados, etc.
Unidades que desenvolven a competencia matemática: 4, 8, 14.
c. Competencia dixital. Fomentarase que o alumnado mellore a busca e selección de información en
medios dixitais, en diferentes aplicacións e formatos, así como o emprego adecuado desa información.
Todas as unidades didácticas contribúen á consecución desta competencia.
d. Competencia para aprender a aprender. Moitos dos coñecementos que se adquiren a través desta
materia teñen un carácter instrumental. Así, os contidos, exercicios, lectura de textos e posterior
comentario, debates,... fomentan a análise, as dotes de observación da contorna, a iniciativa e o
espírito crítico, o que favorece a aprendizaxe autónoma.
e. Competencias sociais e cívicas. Esta materia favorece o traballo en grupo para a resolución de
actividades fomentando o desenvolvemento de actitudes como a cooperación, a solidariedade e o
respecto cara a as opinións dos demais. Por outra parte, os coñecementos económicos permiten
formarse una opinión fundamentada en feitos e datos reais sobre os problemas económicos reais.
Todas as unidades contribúen ao logro desta competencia, e especialmente a 15 e a 16.
f. Sentido de iniciativa e espírito emprendedor. Os conceptos económicos básicos, que inclúen a
elección de recursos, a planificación, a resolución de problemas,... fomentan a iniciativa persoal.
Contribución ao desenvolvemento desta competencia: desde o primeiro día de curso, foméntase que o
alumnado propoña actividades ou expoña información económica obtida fora da aula.
41
3.-Relación de estándares de aprendizaxe avaliables da materia que forman parte dos perfís
competenciais.
Economía 1º Bacharelato
Contidos Criterios de avaliación Estándares de aprendizaxe avaliables
Bloque 1. Economía e escaseza. A organización da actividade económica
A escaseza, a elección e a asignación de
recursos.
O custo de oportunidade.
A fronteira de posibilidades de produ-
ción
Os diferentes mecanismos de asignación
de recursos.
Análise e comparación dos diferentes
sistemas económicos.
Os modelos económicos. Economía po-
sitiva e Economía normativa.
Explicar o problema dos recursos esca-
sos e as necesidades ilimitadas.
Con este criterio preténdese comprobar
se se recoñece a escaseza relativa, a
necesidade de elixir e o seu custo de
oportunidade como problema
fundamental da ciencia económica.
Competencias:
2º) Matemática e competencias básicas
en ciencia e tecnoloxía
4º) Aprender a aprender.
5º) Sociais e cívicas
Recoñece a escaseza, a necesidade
de elixir e de tomar decisións, como
os elementos máis determinantes a
afrontar en todo sistema económico.
Observar os problemas económicos
dunha sociedade, así como analizar e
expresar unha valoración crítica das for-
mas de resolución desde o punto de
vista dos diferentes sistemas económi-
cos.
Preténdese que se saiba valorar dun
modo crítico as distintas alternativas que
se suscitan para resolver as cuestións
básicas da Economía que deron lugar a
sistemas económicos diversos ao longo
da historia, contestando ás preguntas
¿Que? ¿Como? e ¿Para quen?
Competencias:
1º) Comunicación lingüística.
4º) Aprender a aprender.
5º) Sociais e cívicas
Analiza as diferentes formulacións e as
distintas formas de abordar os elementos
clave nos principais sistemas económicos.
Relaciona e manexa, a partir de casos
concretos de análise, os cambios máis
recentes no escenario económico mundial
coas circunstancias técnicas, económicas,
sociais e políticas que os explican.
Compara diferentes formas de abordar a
resolución de problemas económicos,
utilizando exemplos de situacións
económicas actuais da contorna
internacional.
42
Comprender o método científico que se
utiliza na área da Economía así como
identificar as fases da investigación cien-
tífica en Economía e os modelos
económicos.
O alumno deberá recoñecer a economía
como ciencia social e valorar o
procedemento investigador nas ciencias
sociais.
Competencias:
1º) Comunicación lingüística.
2º) Matemática e competencias básicas
en ciencia e tecnoloxía
Distingue as proposicións económicas
positivas das proposicións económicas
normativas.
Contidos Criterios de avaliación Estándares de aprendizaxe avaliables
Bloque 2. A actividade produtiva
A empresa, os seus obxectivos e fun-
cións. Proceso produtivo e factores de
produción.
División técnica do traballo, produtivida-
de e interdependencia.
A función de produción. Obtención e
análise dos custos de produción e dos
beneficios. Análise do limiar de rendibili-
dade.
Lectura e interpretación de datos e
gráficos de contido económico.
Análise de acontecementos económicos
relativos a cambios no sistema
produtivo ou na organización da
produción no contexto da
globalización.
Analizar as características principais do
proceso produtivo.
A finalidade deste criterio é que saiban
recoñecer a importancia dos distintos
factores produtivos, que combinados
cunha técnica, dada a tecnoloxía
existente en cada momento, para obter
un produto final.
Competencias:
2º) Matemática e competencias básicas
en ciencia e tecnoloxía
4º) Aprender a aprender.
1.1 Expresa unha visión integral do
funcionamento do sistema produtivo
partindo do estudo da empresa e a súa
participación en sectores económicos, así
como a súa conexión e interdependencia.
Explicar as razóns do proceso de divi-
sión técnica do traballo.
A finalidade deste criterio é observar se
se identifican as razóns do proceso de
división técnica do traballo.
Competencias:
2º) Matemática e competencias básicas
en ciencia e tecnoloxía
5º) Sociais e cívicas
Relaciona o proceso de división técnica
do traballo coa interdependencia
económica nun contexto global.
Indica as diferentes categorías de factores
produtivos e as relacións entre
produtividade, eficiencia e tecnoloxía
43
Identificar os efectos da actividade em-
presarial para a sociedade e a vida das
persoas.
Recoñecer a importancia das empresas e
dos empresarios como motores
xeradores da actividade económica que
da lugar á xeración das rendas dos
factores produtivos.
Competencias:
2º)Matemática e competencias básicas
en ciencia e tecnoloxía
5º) Sociais e cívicas
6º) Sentido de iniciativa e espírito
emprendedor
Estuda e analiza as repercusións da
actividade das empresas, tanto nunha
contorna próxima como nunha
internacional.
Expresar os principais obxectivos e fun-
cións das empresas, utilizando referen-
cias reais da contorna próxima e trans-
mitindo a utilidade que se xera coa súa
actividade.
Recoñecer os obxectivos das empresas
segundo o sistema en que desenvolven
a súa actividade e funcións que
cumpren. Valorar a actividade
empresarial nunha contorna local,
autonómica e a súa imbricación dentro
do estado e nunha economía
globalizada.
Competencias:
5º) Sociais e cívicas.
6º) Sentido de iniciativa e espírito
emprendedor
Analiza e interpreta os obxectivos e
funcións das empresas.
Explica a función das empresas de crear
ou incrementar a utilidade dos bens.
Relacionar e distinguir a eficiencia técni-
ca e a eficiencia económica.
Preténdese que saiban diferenciar os
aspectos técnicos e os económicos.
Competencias:
2º) Matemática e competencias básicas
en ciencia e tecnoloxía
6º) Sentido de iniciativa e espírito
emprendedor
Determina e interpreta a eficiencia técnica
e económica a partir dos casos
presentados.
44
Calcular e manexar os custos e benefi-
cios das empresas, así como representar
e interpretar gráficos relativos a estes
conceptos.
Preténdese valorar nos alumnos a
capacidade de diferenciar e estruturar os
ingresos e costes xerais dunha empresa,
determinando o beneficio ou perda
xerado, así como o nivel mínimo de
vendas necesario para a súa
supervivencia no mercado.
Competencias:
2º) Matemática e competencias básicas
en ciencia e tecnoloxía
Comprende e utiliza diferentes tipos de
custos, tanto fixos como variables,
totais, medios e marxinais, así como
representa e interpreta gráficos de
custos.
Analiza e interpreta os beneficios dunha
empresa a partir de supostos de
ingresos e custos dun período.
Analizar, representar e interpretar a fun-
ción de produción dunha empresa a partir
dun caso dado.
Preténdese que o alumno coñeza a
relación matemática entre os factores
produtivos empregados e o resultado da
súa combinación.
Competencias:
2º) Matemática e competencias básicas
en ciencia e tecnoloxía
Representa e interpreta gráficos de
produción total, media e marxinal a
partir de supostos dados.
Contidos Criterios de avaliación Estándares de aprendizaxe avaliables
Bloque 3. O mercado e o sistema de prezos
A curva de demanda. Movementos ao
longo da curva de demanda e despraza-
mentos na curva de demanda. Elastici-
dade da demanda
Interpretar, a partir do funcionamento
do mercado, as variacións en cantidades
demandadas e ofertadas de bens e
servizos en función de distintas
variables.
Representa graficamente os efectos
das variacións das distintas variables
no funcionamento dos mercados.
Expresa as claves que determinan a
oferta e a demanda.
45
A curva de oferta. Movementos ao lon-
go da curva de oferta e desprazamentos
na curva da oferta. Elasticidade da ofer-
ta.
O equilibrio do mercado
Diferentes estruturas de mercado e mo-
delos de competencia.
A competencia perfecta. A competencia
imperfecta. O monopolio. O oligopolio.
A competencia monopolística.
Este criterio persigue verificar a
capacidade de analizar e valorar os
efectos do funcionamento do mercado
na procura do equilibrio así como os
seus posibles desaxustes.
Competencias:
2º) Matemática e competencias básicas
en ciencia e tecnoloxía
4º) Aprender a aprender
Analiza as elasticidades de demanda e
de oferta, interpretando os cambios en
prezos e cantidades, así como os seus
efectos sobre os ingresos totais.
Analizar o funcionamento de mercados
reais e observar as súas diferencias con
os modelos, así como as súas conse-
cuencias para os consumidores, empre-
sas o Estados.
Diferenciar as distintas estruturas de
mercado que se poden dar na realidade
e valorar os efectos positivos ou
negativos sobre os axentes que
participan nos mesmos.
Competencias:
2º) Matemática e competencias básicas
en ciencia e tecnoloxía
4º) Aprender a aprender
5º) Sociais e cívicas
Analiza e compara o funcionamento
dos diferentes tipos de mercados,
explicando as súas diferenzas.
Aplica a análise dos distintos tipos de
mercados a casos reais identificados a
partir da observación da contorna máis
inmediata..
Valora, de forma crítica, los efectos que
se derivan de la participación en los
distintos tipos de mercados.
Contidos Criterios de avaliación Estándares de aprendizaxe avaliables
Bloque 4. A macroeconomía
Macromagnitudes: A produción. A ren-
da. O gasto. O fluxo circular da renda. A
Inflación. Tipos de xuro.
O mercado de traballo. O desemprego:
tipos de desemprego e as súas causas.
Políticas contra o desemprego..
Diferenciar e manexar as principais
magnitudes macroeconómicas e analizar
as relacións existentes entre elas,
valorando os inconvenientes e as
limitacións que presentan como
indicadores da calidade de vida.
Valora, interpreta e comprende as
principais magnitudes macroeconómicas
como indicadores da situación económica
dun país.
Relaciona as principais macromagnitudes
e utilízaas para establecer comparacións
con carácter global.
46
Os vínculos dos problemas macroe-
conómicos e a súa interrelación.
Limitacións das variables macroeconómi-
cas como indicadoras do desenvolve-
mento da sociedade.
A través deste criterio preténdese
comprobar se se recoñecen as principais
macromagnitudes, así como as súas
interrelacións, interpretación e utilidade.
Tamén se se valoran criticamente as
limitacións que estes indicadores
presentan para coñecer o nivel de
desenvolvemento dunha sociedade .
Competencias:
1º) Comunicación lingüística.
2º) Matemática e competencias básicas
en ciencia e tecnoloxía
5º) Sociais e cívicas
Analiza de forma crítica os indicadores
estudados valorando o seu impacto, os
seus efectos e as súas limitacións para
medir a calidade de vida.
Interpretar datos e indicadores económi-
cos básicos e a súa evolución.
Recoñecer a importancia como fontes
de información para a toma de deci-
sións dos distintos axentes económicos,
observar a súa evolución dunha forma
crítica.
Competencias:
2º) Matemática e competencias básicas
en ciencia e tecnoloxía
3º) Dixital.
Utiliza e interpreta a información contida
en táboas e gráficos de diferentes
variables macroeconómicas e a súa
evolución no tempo.
Valora estudios de referencia como fonte
de datos específicos e comprende os
métodos de estudo utilizados polos
economistas.
Manexa variables económicas en
aplicacións informáticas, analízaas e
interpreta e presenta as súas valoracións
de carácter persoal.
Valorar a estrutura do mercado de tra-
ballo e a súa relación coa educación e
formación, analizando de forma especial
o desemprego.
Recoñecer a importancia fundamental
do capital humano como input do pro-
ceso produtivo e a súa posible infrautili-
zación debido ao malgasto tanto produ-
tivo como de xerador de rendas para as
economías familiares. Comprender a re-
lación entre formación, maiores rendas e
niveis de ocupación máis altos.
Competencias:
1º) Comunicación lingüística.
2º) Matemática e competencias básicas
en ciencia e tecnoloxía
5º) Sociais e cívicas
Valora e interpreta datos e gráficos de
contido económico relacionados co
mercado de traballo.
Valora a relación entre a educación e
formación e as probabilidades de obter
un emprego e mellores salarios.
Investiga e recoñece ámbitos de
oportunidades e tendencias de emprego.
47
Estudar as diferentes opcións de políti-
cas macroeconómicas para facer fronte
á inflación o desemprego.
Valorar criticamente as posibilidades das
autoridades políticas e económicas, con
especial atención ás políticas de
emprego e de control de prezos.
Competencias:
5º) Sociais e cívicas
Analiza os datos de inflación e
desemprego en España e as diferentes
alternativas para loitar contra o
desemprego e a inflación.
Contidos Criterios de avaliación Estándares de aprendizaxe avaliables
Bloque 5. Aspectos financeiros da Economía
Funcionamento e tipoloxía do diñeiro na
Economía.
Proceso de creación do diñeiro.
A inflación segundo as súas distintas
teorías explicativas.
Análise dos mecanismos da oferta e
demanda monetaria e os seus efectos
sobre o tipo de xuro.
Funcionamento do sistema financeiro e
do Banco Central Europeo.
Recoñecer o proceso de creación do
diñeiro, os cambios no seu valor e a for-
ma en que estes se miden.
Preténdese comprobar se se recoñece as
distintas funciones do diñeiro e as súas
alteracións ao longo do tempo e a súa
medición.
Competencias:
2º) Matemática e competencias básicas
en ciencia e tecnoloxía
5º) Sociais e cívicas
Analiza e explica o funcionamento do
diñeiro e do sistema financeiro nunha
Economía.
Describir as distintas teorías explicativas
sobre as causas da inflación e os seus
efectos sobre os consumidores, as em-
presas e o conxunto da Economía.
Coñecer os distintos enfoques sobre o
problema da inflación e valorar
criticamente os seus efectos sobre todos
os axentes económicos.
Competencias:
1º) Comunicación lingüística
4º) Aprender a aprender
5º) Sociais e cívicas
Recoñece as causas da inflación e valora
as súas repercusións económicas e sociais.
48
Explicar o funcionamento do sistema fi-
nanceiro e coñecer as características dos
seus principais produtos e mercados.
Recoñecer a importancia do sistema fi-
nanceiro para o bo funcionamento da
economía, distinguindo os distintos pro-
dutos e mercados financeiros.
Competencias:
1º) Comunicación lingüística
2º) Matemática e competencias básicas
en ciencia e tecnoloxía.
5º) Sociais e cívicas
Valora o papel do sistema financeiro
como elemento canalizador do aforro ao
investimento e identifica os produtos e
mercados que o compoñen.
Analizar os diferentes tipos de política
monetaria.
Saber diferenciar as medidas de política
monetaria e os seus posibles efectos.
Competencia:
5º) Sociais e cívicas
Razoa, de forma crítica, en contextos
reais, sobre as accións de política
monetaria e o seu impacto económico e
social.
Identificar o papel do Banco Central Eu-
ropeo, así como a estrutura da súa po-
lítica monetaria.
Valorar a importancia desta institución
como máxima autoridade monetaria na
zona Euro e o deseño da súa política.
Competencias:
2º) Matemática e competencias básicas
en ciencia e tecnoloxía
5º) Sociais e cívicas
Identifica os obxectivos e a finalidade do
Banco Central Europeo e razoa sobre o
seu papel e funcionamento.
Describe os efectos das variacións dos
tipos de xuro na Economía.
Contidos Criterios de avaliación Estándares de aprendizaxe avaliables
Bloque 6. O contexto internacional da Economía
49
Funcionamento, apoios e obstáculos do
comercio internacional.
Descrición dos mecanismos de
cooperación e integración económica e
especialmente da construción da Unión
Europea.
Causas e consecuencias da globalización
e do papel dos organismos económicos
internacionais na súa regulación.
Balanza de pagos, as súas divisións,
influencia sobre o mercado de divisas e
os tipos de cambio. Desequilibrios e
necesidades de financiamento.
Analizar os fluxos comerciais entre dúas
economías.
Valorar a importancia das relacións
económicas internacionais e as súas
repercusións nas economías
participantes.
Competencias:
2º) Matemática e competencias básicas
en ciencia e tecnoloxía.
5º) Sociais e cívicas
Identifica os fluxos comerciais
internacionais.
Examinar os procesos de integración
económica e describir os pasos que se
teñen producido no caso da Unión Eu-
ropea.
Recoñecer a importancia da colabora-
ción internacional en materia económi-
ca, especialmente no ámbito europeo.
Competencias:
1º) Comunicación lingüística
3º) Dixital
5º) Sociais e cívicas
Explica e reflexiona sobre o proceso de
cooperación e integración económica
producido na Unión Europea, valorando
as repercusións e implicacións para
España nun contexto global.
Analizar e valorar as causas e conse-
cuencias da globalización económica así
como o papel dos organismos económi-
cos internacionais na súa regulación.
Recoñecer a importancia da profundiza-
ción na internacionalización de todas as
economías do planeta, e do papel regu-
lador dos organismos internacionais.
Competencias:
4º) Aprender a aprender
5º) Sociais e cívicas
Expresa as razóns que xustifican o
intercambio económico entre países.
Describe as implicacións e efectos da
globalización económica nos países e
reflexiona sobre a necesidade da súa
regulación e coordinación.
Contidos Criterios de avaliación Estándares de aprendizaxe avaliables
Bloque 7. Desequilibrios económicos e o papel do estado na Economía
As crises cíclicas da Economía.
O Estado na Economía. A regulación. Os
fallos do mercado e a intervención do
sector público. A igualdade de oportuni-
dades e a redistribución da riqueza.
Reflexionar sobre o impacto do
crecemento e as crises cíclicas na
Economía e os seus efectos na calidade
de vida das persoas, o medio ambiente
Identifica e analiza os factores e variables
que inflúen no crecemento económico, o
desenvolvemento e a redistribución da
renda.
Diferencia o concepto de crecemento e
de desenvolvemento.
50
Valoración das políticas macroeconómi-
cas de crecemento, estabilidade e de-
senvolvemento.
Consideración do medio ambiente como
recurso sensible e escaso.
Identificación das causas da pobreza, o
subdesenvolvemento e as súas posibles
vías de solución.
e a distribución da riqueza a nivel local
e mundial.
Coñecer os ciclos económicos, as súas
fases e efectos. Trátase de avaliar se se
recoñecen as consecuencias
do crecemento e desenvolvemento
sobre o reparto da riqueza, sobre a
degradación medioambiental e a
calidade de vida.
Competencias:
4º) Aprender a aprender
5º) Sociais e cívicas
Recoñece e explica as consecuencias do
crecemento sobre o reparto da riqueza,
sobre o medioambiente e a calidade de
vida.
Analiza de forma práctica os modelos de
desenvolvemento dos países emerxentes
e as oportunidades que teñen os países
en vías de desenvolvemento para crecer e
progresar.
Reflexiona sobre os problemas
medioambientais e a súa relación co
impacto económico internacional
analizando as posibilidades dun
desenvolvemento sustentable.
Desenvolve actitudes positivas en relación
co medioambiente e valora e considera
esta variable na toma de decisións
económicas.
Identifica os bens ambientais como factor
de produción escaso, que proporciona
inputs e recolle refugalos y residuos, o
que supón valorar os custes asociados.
Explicar e ilustrar con exemplos signifi-
cativos as finalidades e funcións do Es-
tado nos sistemas de Economía de
mercado e identificar os principais ins-
trumentos que utiliza, valorando as van-
taxes e inconvenientes do seu papel na
actividade económica.
Este criterio pretende valorar a
capacidade de identificar os fallos e
limitacións no funcionamento da
economía de mercado, e a posterior
intervención do Estado para paliar os
seus efectos nocivos.
Recoñecen a eficacia da imposición
directa e indirecta, as políticas sociais e
de solidariedade, e os seus efectos
redistributivos, o crecemento
económico e o desenvolvemento
sustentable e do benestar social.
Competencias:
2º) Matemática e competencias básicas
en ciencia e tecnoloxía
5º) Sociais e cívicas
Comprende e explica as distintas funcións
do Estado: fiscais, estabilizadoras,
redistributivas, reguladoras e provedoras
de bens e servizos públicos.
2.2 Identifica os principais fallos do
mercado, as súas causas e efectos para os
axentes intervenientes na Economía e as
diferentes opcións de actuación por parte
do Estado.
51
4. Obxectivos
OBXECTIVOS XERAIS DO BACHARELATO
A LOMCE sinala que o Bacharelato ten como finalidade:
proporcionar ao alumnado formación, madurez intelectual e humana, coñecementos e
habilidades que lles permitan desenvolver funcións sociais e incorporarse á vida activa con
responsabilidade e competencia
capacitar ao alumnado para acceder á educación superior
O Bacharelato contribuirá a desenvolver nos alumnos e as alumnas as capacidades que lles permitan:
a) Exercer a cidadanía democrática, desde unha perspectiva global, e adquirir unha conciencia cívica
responsable, inspirada polos valores da Constitución Española así como polos dereitos humanos, que
fomente a corresponsabilidade na construción dunha sociedade xusta e equitativa.
b) Consolidar unha madurez persoal e social que lles permita actuar de forma responsable e
autónoma e desenvolver o seu espírito crítico. Prever e resolver pacificamente os conflitos persoais,
familiares e sociais.
c) Fomentar a igualdade efectiva de dereitos e oportunidades entre homes e mulleres, analizar e
valorar criticamente as desigualdades existentes e impulsar a igualdade real e a non discriminación das
persoas con discapacidade.
d) Afianzar os hábitos de lectura, estudo e disciplina, como condicións necesarias para o eficaz
aproveitamento da aprendizaxe, e como medio de desenvolvemento persoal.
e) Dominar, tanto na súa expresión oral como escrita, a lingua castelá e, no seu caso, a lingua cooficial
da súa comunidade autónoma.
f ) Expresarse con fluidez e corrección nunha ou máis linguas estranxeiras.
g) Utilizar con solvencia e responsabilidade as tecnoloxías da información e a comunicación.
h) Coñecer e valorar criticamente as realidades do mundo contemporáneo, os seus antecedentes
históricos e os principais factores da súa evolución. Participar de forma solidaria no desenvolvemento e
mellóraa da súa contorna social.
i ) Acceder aos coñecementos científicos e tecnolóxicos fundamentais e dominar as habilidades básicas
propias da modalidade elixida.
j ) Comprender os elementos e os procedementos fundamentais da investigación e dos métodos
científicos. Coñecer e valorar de forma crítica a contribución da ciencia e a tecnoloxía no cambio das
condicións de vida, así como afianzar a sensibilidade e o respecto cara ao medio ambiente.
k) Afianzar o espírito emprendedor con actitudes de creatividade, flexibilidade, iniciativa, traballo en
equipo, confianza nun mesmo e sentido crítico.
l ) Desenvolver a sensibilidade artística e literaria, así como o criterio estético, como fontes de
formación e enriquecemento cultural.
52
m) Utilizar a educación física e o deporte para favorecer o desenvolvemento persoal e social.
n) Afianzar actitudes de respecto e prevención no ámbito da seguridade viaria.
OBXECTIVOS XERAIS PARA A MATERIA ECONOMÍA
No Bacharelato, a materia de Economía profunda e desenvolve os coñecementos adquiridos na
Educación Secundaria Obrigatoria, analizando con máis detalle moitos deles, como o papel do estado
na economía, a dinámica dos mercados, a explicación de problemas económicos básicos como a
inflación ou o desemprego, para ir introducindo tamén multitude de novos coñecementos, e
conformando así una visión ampla y realista del funcionamento do noso sistema económico.
A Economía de Bacharelato serve tamén como introdución á materia de Economía da Empresa que se
estuda en 2º de Bacharelato. Introdúcense os elementos básicos para facilitar a comprensión das
funcións e o funcionamento das empresas.
Os obxectivos xerais da materia son os seguintes:
1. Identificar e comprender o ciclo da actividade económica.
2. Distinguir os diferentes sistemas económicos e formar un xuízo persoal acerca das vantaxes
e inconvenientes de cada un deles.
3. Comprender o funcionamento do sistema de economía de mercado, sinalando as súas
vantaxes e inconvenientes, así como as interrelacións entre o sistema e os acontecementos
sociais.
4. Describir o funcionamento dos mercados e os seus límites, utilizando ferramentas conceptuais,
analíticas e gráficas, e formulando un xuízo crítico do sistema e do papel regulador do sector
público.
5. Reflexionar de maneira crítica acerca do funcionamento do sistema financeiro e da necesidade
da súa regulación.
6. Manifestar interese por coñecer e interpretar con sentido crítico e solidario os grandes
problemas económicos actuais, en especial as desigualdades económicas, a sobreexplotación de
recursos naturais e os derivados da globalización da actividade económica.
7. Relacionar feitos económicos significativos co seu contexto social, político, cultural e natural
aplicando a reflexión ás situacións cotiás, formulando xuízos de valor fundamentados.
8. Coñecer e comprender os trazos característicos da situación e perspectivas da economía
española e galega, analizando os efectos da súa integración ou participación no contexto
económico internacional, e no europeo en particular.
9. Formular xuízos persoais acerca de problemas económicos de actualidade, comunicar as súas
opinións, argumentando con precisión e rigor, e aceptar a discrepancia e os puntos de vista
distintos como vía de enriquecemento persoal.
10. Interpretar as mensaxes, datos e informacións de contido económico que aparecen nos medios
de comunicación ou Internet sobre desaxustes económicos actuais e contrastar medidas
correctoras de política económica que se propoñan, formulando xuízos persoais sobre as
53
mesmas e comprendendo que as decisións implican en ocasións ter que elixir entre obxectivos
en parte contraditorios, para os diferentes axentes económicos.
11. Analizar e valorar criticamente as repercusións do crecemento económico sobre o medio
ambiente e a calidade de vida das persoas, e recoñecer a importancia que ten para a sociedade
a consecución de obxectivos de desenvolvemento sustentable.
12. Coñecer a realidade económica e social do entorno, abordando de forma autónoma e razoada
os seus problemas económicos, utilizando os procedementos de indagación das ciencias sociais
e diversas fontes e medios de información, entre eles as tecnoloxías da información e
comunicación. Trasladar esta reflexión ás situacións cotiás nas que se desenvolve o alumnado.
13. Coñecer e comprender o uso e significado das principais magnitudes macroeconómicas como
indicadores da situación económica dun país ou rexión.
14. Reflexionar acerca da conveniencia ou non, da intervención da Administración pública na
economía, e dos seus efectos.
5.- Contidos e concreción para cada estándar de aprendizaxe que forman parte dos perfís
competenciais.
Competencias clave:
- comunicación lingüística (CL)
- competencia matemática e competencias en ciencia e tecnoloxía (CMCT)
- competencia dixital (CD)
- aprender a aprender (AA)
- competencias sociais e cívicas (CSC)
- sentido de iniciativa e espírito emprendedor (SIEE)
- conciencia e expresións culturais (CEC).
Bloques do currículo:
Bloque 1. Economía e escaseza. A organización da actividade económica (B1)
Bloque 2. A actividade produtiva (B2)
Bloque 3. O mercado e o sistema de prezos (B3)
Bloque 4. A macroeconomía (B4)
Bloque 5. Aspectos financeiros da Economía (B5)
Bloque 6. O contexto internacional da Economía (B6)
Bloque 7. Desequilibrios económicos e o papel do estado na Economía (B7)
54
UNIDADE 01. ECONOMÍA E ESCASEZA: A NECESIDADE DE ELIXIR
CONTIDOSCRITERIOS DE
AVALIACIÓN
ESTÁNDARES DE
APRENDIZAXECOMPETENCIAS CLAVE
B1
A escaseza, a elección e a
asignación de recursos. O
custo de oportunidade.
Os modelos económicos.
Economía positiva e Eco-
nomía normativa
1. Explicar o problema dos
recursos escasos e as
necesidades ilimitadas.
1.1. Recoñece a escaseza, a
necesidade de elixir e de
tomar decisións, como os
elementos máis determinantes
a afrontar en todo sistema
económico
CCL
CSC
CIEE
3. Comprender o método
científico que se utiliza na
área da Economía así
como identificar as fases
da investigación científica
en Economía e os modelos
económicos.
3.1. Distingue as proposicións
económicas positivas das
proposicións económicas
normativas.
AA
CCL
UNIDADE 02. OS SISTEMAS ECONÓMICOS
CONTIDOS CRITERIOS DE AVALIACIÓNESTÁNDARES DE
APRENDIZAXECOMPETENCIAS CLAVE
B1
Os diferentes mecanismos de
asignación de recursos.
Análise e comparación dos
diferentes sistemas económi-
cos.
2. Observar os problemas
económicos dunha
sociedade, así como
analizar e expresar unha
valoración crítica das formas
de resolución desde o
punto de vista dos
diferentes sistemas
económicos.
2.1. Analiza as diferentes
formulacións e as distintas
formas de abordar os
elementos clave nos principais
sistemas económicos.
CCL
CMCT
CD
2.2. Relaciona e manexa, a
partir de casos concretos de
análise, os cambios máis
recentes no escenario
económico mundial coas
circunstancias técnicas,
económicas, sociais e políticas
que os explican.
AA
SIEE
CEC
2.3. Compara diferentes formas
de abordar a resolución de
problemas económicos,
utilizando exemplos de
situacións económicas actuais
da contorna internacional.
AA
SIEE
CEC
55
UNIDADE 03. FACTORES PRODUTIVOS, AXENTES ECONÓMICOS E SECTORES
CONTIDOS CRITERIOS DE AVALIACIÓNESTÁNDARES DE
APRENDIZAXECOMPETENCIAS CLAVE
B2
A empresa, os seus ob-
xectivos e funcións. Pro-
ceso produtivo e facto-
res de produción.
División técnica do tra-
ballo, produtividade e in-
terdependencia
A función de produción.
Obtención e análise dos
custes de produción e
dos beneficios.
1. Analizar as características
principais do proceso
produtivo.
1.1. Expresa unha visión
integral do funcionamento do
sistema produtivo partindo do
estudo da empresa e a súa
participación en sectores
económicos, así como a súa
conexión e interdependencia.
CL
CMCT
CD
2. Explicar as razóns do
proceso de división técnica
do traballo.
2.1. Relaciona o proceso de
división técnica do traballo coa
interdependencia económica
nun contexto global.
CL
CMCT
2.2. Indica as diferentes
categorías de factores
produtivos e as relacións entre
produtividade, eficiencia e
tecnoloxía
CCL
CMCT
UNIDADE 04. A EMPRESA. PRODUCIÓN E CUSTOS
CONTIDOSCRITERIOS DE
AVALIACIÓN
ESTÁNDARES DE
APRENDIZAXECOMPETENCIAS CLAVE
B2
A empresa, os seus obxecti-
vos e funcións. Proceso
produtivo e factores de
produción.
A función de produción.
Obtención e análise dos
custos de produción e
dos beneficios.
Lectura e interpretación de
datos e gráficos de conti-
do económico.
Análise de acontecemen-
tos económicos relativos
a cambios no sistema
produtivo ou na organiza-
ción da produción no
contexto da globalización
1. Analizar as características
principais do proceso
produtivo.
1.1. Expresa unha visión
integral do funcionamento do
sistema produtivo partindo do
estudo da empresa e a súa
participación en sectores
económicos, así como a súa
conexión e interdependencia.
CL
CMCT
CD
3. Identificar os efectos da
actividade empresarial para
a sociedade e a vida das
persoas.
3.1. Estuda e analiza as
repercusións da actividade das
empresas, tanto nunha
contorna próxima como
nunha internacional.
AA
CD
CSC
4. Expresar os principais
obxectivos e funcións das
empresas, utilizando
referencias reais da
contorna próxima e
transmitindo a utilidade que
se xera coa súa actividade.
4.1. Analiza e interpreta os
obxectivos e funcións das
empresas
SIEE
CL
4.2. Explica a función das
empresas de crear ou
incrementar a utilidade dos
bens.
CL
SIEE
CEC
56
5. Relacionar e distinguir a
eficiencia técnica e a
eficiencia económica.
5.1. Determina e interpreta a
eficiencia técnica e económica
a partir dos casos
presentados.
CMCT
CD
6. Calcular e manexar os
custos e beneficios das
empresas, así como
representar e interpretar
gráficos relativos a estes
conceptos.
6.1. Comprende e utiliza
diferentes tipos de custos,
tanto fixos como variables,
totais, medios e marxinais, así
como representa e interpreta
gráficos de custos.
CMCT
CD
6.2. Analiza e interpreta os
beneficios dunha empresa a
partir de supostos de ingresos
e custos dun período.
CMCT
CD
7. Analizar, representar e
interpretar a función de
produción dunha empresa a
partir dun caso dado.
7.1. Representa e interpreta
gráficos de produción total,
media e marxinal a partir de
supostos dados.
CMCT
CD
AA
UNIDADE 05. O MERCADO. DEMANDA E OFERTA
CONTIDOS CRITERIOS DE AVALIACIÓNESTÁNDARES DE
APRENDIZAXECOMPETENCIAS CLAVE
B3
A curva de demanda. Move-
mentos ao longo da curva
de demanda e despraza-
mentos na curva de deman-
da. Elasticidade da demanda
A curva de oferta. Movemen-
tos ao longo da curva de
oferta e desprazamentos na
curva de oferta. Elasticidade
da oferta.
O equilibrio do mercado
1. Interpretar, a partir do
funcionamento do mercado,
as variacións en cantidades
demandadas e ofertadas de
bens e servizos en función
de distintas variables.
1.1. Representa graficamente
os efectos das variacións das
distintas variables no
funcionamento dos mercados.
CMCT
1.2. Expresa as claves que
determinan a oferta e a
demanda.
CL
CMCT
CEC
1.3. Analiza as elasticidades de
demanda e de oferta,
interpretando os cambios en
prezos e cantidades, así como
os seus efectos sobre os
ingresos totais.
CL
CMCT
UNIDADE 06. MODELOS DE COMPETENCIA
CONTIDOS CRITERIOS DE AVALIACIÓNESTÁNDARES DE
APRENDIZAXECOMPETENCIAS CLAVE
57
B3
Diferentes estruturas de
mercado e modelos de
competencia.
A competencia perfecta. A
competencia imperfecta. O
monopolio. O oligopolio. A
competencia monopolística.
2. Analizar o funcionamento
de mercados reais e
observar as súas diferencias
cos modelos, así como as
súas consecuencias para os
consumidores, empresas ou
Estados.
2.1. Analiza e compara o
funcionamento dos diferentes
tipos de mercados, explicando
as súas diferenzas.
CL
AA
CSC
2.2. Aplica a análise dos
distintos tipos de mercados a
casos reais identificados a
partir da observación da
contorna máis inmediata.
AA
CSC
2.3. Valora, de forma crítica, os
efectos que se derivan sobre
aqueles que participan nestes
diversos mercados.
CL
CSC
UNIDADE 07. MACROECONOMÍA E MAGNITUDES MACROECONÓMICAS
CONTIDOS CRITERIOS DE AVALIACIÓNESTÁNDARES DE
APRENDIZAXECOMPETENCIAS CLAVE
B4
Macromagnitudes: a produ-
ción. A renda. O gasto. A
inflación. Tipos de xuro.
Os vínculos dos problemas
macroeconómicos e a súa
interrelación.
Limitacións das variables ma-
croeconómicas como indi-
cadoras do desenvolvemen-
to da sociedade.
1. Diferenciar e manexar as
principais magnitudes
macroeconómicas e analizar
as relacións existentes entre
elas, valorando os
inconvenientes e as
limitacións que presentan
como indicadores da
calidade de vida.
1.1. Valora, interpreta e
comprende as principais
magnitudes macroeconómicas
como indicadores da situación
económica dun país.
CMCT
CSC
1.2. Relaciona as principais
macromagnitudes e utilízaas
para establecer comparacións
con carácter global.
CMCT
CD
1.3. Analiza de forma crítica os
indicadores estudados
valorando o seu impacto, os
seus efectos e as súas
limitacións para medir a
calidade de vida.
CSC
2. Interpretar datos e
indicadores económicos
básicos e a súa evolución.
2.1. Utiliza e interpreta a
información contida en táboas
e gráficos de diferentes
variables macroeconómicas e a
súa evolución no tempo.
CMCT-
CD
AA
2.2. Valora estudos de
referencia como fonte de
datos específicos e comprende
os métodos de estudo
utilizados polos economistas.
CMCT
AA
58
UNIDADE 08. O MERCADO DE TRABALLO
CONTIDOS CRITERIOS DE AVALIACIÓNESTÁNDARES DE
APRENDIZAXECOMPETENCIAS CLAVE
B4
O mercado de traba-
llo. O desemprego: ti-
pos de desemprego e
as súas causas. Políti-
cas contra o desem-
prego.
3. Valorar a estrutura do
mercado de traballo e a súa
relación coa educación e
formación, analizando de
forma especial o
desemprego.
3.1. Valora e interpreta datos y
gráficos de contido económico
relacionados co mercado de
traballo.
CD
AA
3.2. Valora a relación entre a
educación e formación e as
probabilidades de obter un
emprego e mellores salarios.
AA
SIEE
3.3. Investiga e recoñece
ámbitos de oportunidades e
tendencias de emprego.
CD
AA
SIEE
4. Estudar as diferentes
opcións de políticas
macroeconómicas para facer
fronte á inflación e o
desemprego.
4.1. Analiza os datos de
inflación e desemprego en
España e as diferentes
alternativas para loitar contra
o desemprego e a inflación
CD
AA
SIEE
UNIDADE 09. O DIÑEIRO E O SISTEMA FINANCEIRO
CONTIDOSCRITERIOS DE
AVALIACIÓN
ESTÁNDARES DE
APRENDIZAXECOMPETENCIAS CLAVE
B5
Funcionamento e tipoloxía
do diñeiro na Economía.
Proceso de creación do
diñeiro.
Análise dos mecanismos
da oferta e demanda mo-
netaria e os seus efectos
sobre o tipo de xuro.
1. Recoñecer o proceso de
creación do diñeiro, os
cambios no seu valor e a
forma en que estes se
miden.
1.1. Analiza e explica o
funcionamento do diñeiro e
do sistema financeiro nunha
Economía.
CL
CMCT
3. Explicar o funcionamento
do sistema financeiro e
coñecer as características
dos seus principais
produtos e mercados.
3.1. Valora o papel do sistema
financeiro como elemento
canalizador do aforro cara o
investimento e identifica os
produtos e mercados que o
compoñen.
CMCT
CD
SIEE
UNIDADE 10. O BANCO CENTRAL, A POLÍTICA MONETARIA E A INFLACIÓN
59
CONTIDOS CRITERIOS DE AVALIACIÓNESTÁNDARES DE
APRENDIZAXECOMPETENCIAS CLAVE
B5
A inflación segundo distintas
teorías explicativas.
Funcionamento do sistema
financeiro e do Banco Central
Europeo.
2. Describir as distintas
teorías explicativas sobre as
causas da inflación e os
seus efectos sobre os
consumidores, as empresas
e o conxunto da Economía
2.1. Recoñece as causas da
inflación e valora as súas
repercusións económicas e
sociais.
CL
CSC
4. Analizar os diferentes
tipos de política monetaria.
4.1. Razoa, de forma crítica, en
contextos reais, sobre as
accións de política monetaria e
o seu impacto económico e
social.
CL
AA
CSC
5. Identificar o papel do
Banco Central Europeo, así
como a estrutura da súa
política monetaria.
5. 1. Identifica os obxectivos e
a finalidade do Banco Central
Europeo e razoa sobre o seu
papel e funcionamento
CD
AA
CEC
5. 2. Describe os efectos das
variacións dos tipos de xuro na
Economía.
CD
AA
UNIDADE 11. O COMERCIO INTERNACIONAL E A GLOBALIZACIÓN
CONTIDOS CRITERIOS DE AVALIACIÓNESTÁNDARES DE
APRENDIZAXECOMPETENCIAS CLAVE
B6
Funcionamento, apoios e
obstáculos do comercio
internacional.
Descrición dos mecanismos
de cooperación e integra-
ción económica e espe-
cialmente da construción
da Unión Europea.
Causas e consecuencias da
globalización e do papel
dos organismos económi-
cos internacionais na súa
regulación.
1. Analizar os fluxos
comerciais entre dúas
economías.
1.1. Identifica os fluxos
comerciais internacionais.CMCT
CD
2. Examinar os procesos de
integración económica e
describir os pasos que se
teñen producido no caso da
Unión Europea.
2.1. Explica e reflexiona sobre
o proceso de cooperación e
integración económica
producido na Unión Europea,
valorando as repercusións e
implicacións para España nun
contexto global.
AA
CSC
CEC
3. Analizar e valorar as
causas e consecuencias da
globalización económica así
3.1. Expresa as razóns que
xustifican o intercambio
económico entre países.
CL
60
como o papel dos
organismos económicos
internacionais na súa
regulación.
3.2. Describe as implicacións e
efectos da globalización
económica nos países e
reflexiona sobre a necesidade
da súa regulación e
coordinación.
CL
SIEE
CEC
UNIDADE 12. A BALANZA DE PAGOS. O MERCADO DE DIVISAS: O TIPO DE CAMBIO
CONTIDOSCRITERIOS DE
AVALIACIÓN
ESTÁNDARES DE
APRENDIZAXECOMPETENCIAS CLAVE
B4
Os vínculos dos problemas
macroeconómicos e a súa
inerrelación.
2. Interpretar datos e
indicadores económicos
básicos e a súa evolución.
2.1. Utiliza e interpreta a
información contida en
táboas e gráficos de
diferentes variables
macroeconómicas e a súa
evolución no tempo.
CMCT-
CD
AA
2.2. Valora estudos de
referencia como onte de
datos específicos e
comprende os métodos de
estudo utilizados polos
economistas.
CMCT
AA
B5
Funcionamento e tipoloxía do
diñeiro na Economía.
Análise dos mecanismos da oferta
e a demanda monetaria e os
seus efectos sobre o tipo de
xuro.
3 .Explicar o
funcionamento do
sistema financeiro e
coñecer as características
dos seus principais
produtos e mercados.
1.1. Analiza e explica o
funcionamento do diñeiro e
do sistema financeiro nunha
Economía.
CL
CMCT
5. 2. Describe os efectos das
variacións dos tipos de
interese na Economía.
CD
AA
B6
Funcionamento, apoios e
obstáculos do comercio in-
ternacional.
1. Analizar os fluxos
comerciais entre dúas
economías.
1.1. Identifica os fluxos
comerciais internacionais.
CMCT
CD
3.1. Expresa as razóns que
xustifican o intercambio
económico entre países
CL
61
UNIDADE 13. O PRESUPOSTO DO ESTADO, OS CICLOS ECONÓMICOS E A POLÍTICA FISCAL
CONTIDOS CRITERIOS DE AVALIACIÓNESTÁNDARES DE
APRENDIZAXECOMPETENCIAS CLAVE
B7
As crises cíclicas da Econoía.
O Estado na Economía. A re-
gulación. Os fallos do
mercado e a intervención
do sector público. A igual-
dade de oportunidades e
a redistribución da rique-
za.
2. Explicar e ilustrar con
exemplos significativos as
finalidades e funcións do
Estado nos sistemas de
Economía de mercado e
identificar os principais
instrumentos que utiliza,
valorando as vantaxes e
inconvenientes do seu
papel na actividade
económica.
2.1. Comprende e explica as
distintas funcións do Estado:
fiscais, estabilizadoras,
redistributivas, reguladoras e
provedoras de bens e servizos
públicos.
AA
CSC
2.2. Identifica os principais
fallos do mercado, as súas
causas e efectos para os
axentes intervenientes na
Economía e as diferentes
opcións de actuación por
parte do Estado.
AA
CSC
SIEE
UNIDADE 14. O DESENVOLVEMENTO SUSTENTABLE: UN DESAFÍO PARA OS ECONOMISTAS DO FUTURO
CONTIDOS CRITERIOS DE AVALIACIÓNESTÁNDARES DE
APRENDIZAXECOMPETENCIAS CLAVE
B7
Valoración das políticas ma-
croeconómicas de crece-
mento, estabilidade e de-
senvolvemento.
Consideración do medio am-
biente como recurso sen-
sible e escaso.
Identificación das causas da
pobreza, el subdesenvol-
vemento e as súas posi-
bles vías de solución.
1. Reflexionar sobre o
impacto do crecemento e
as crises cíclicas na
Economía e os seus efectos
na calidade de vida das
persoas, o medio ambiente
e a distribución da riqueza
a nivel local e mundial.
1.1. Identifica e analiza os
factores e variables que inflúen
no crecemento económico, o
desenvolvemento e a
redistribución da renda.
AA
CSC
1.2. Diferencia o concepto de
crecemento e de
desenvolvemento.
AA
CSC
1.3. Recoñece e explica as
consecuencias do crecemento
sobre o reparto da riqueza,
sobre o medioambiente e a
calidade de vida.
AA
CSC
1.4. Analiza de forma práctica
os modelos de
desenvolvemento dos países
emerxentes e as
oportunidades que teñen os
países en vías de
desenvolvemento para crecer e
progresar
AA
CSC
SIEE
62
1.5. Reflexiona sobre os
problemas medioambientais e
a súa relación co impacto
económico internacional
analizando as posibilidades
dun desenvolvemento
sustentable.
AA
CSC
SIEE
1.6. Desenvolve actitudes
positivas en relación co medio
ambiente e valora e considera
esta variable na toma de
decisións económicas.
CSC
SIEE
5.1.- Temporalización por trimestres
O programa de Economía está dividido en 16 unidades. A temporalización é a seguinte:
1º trimestre: unidades 1-5
2º trimestre: unidades 6-11
3º trimestre: unidades 12-14
5.2.- Mínimos esixibles para superar a materia
- Custo medio e marxinal, custo de oportunidade,
- Ingreso medio e marxinal
- Determinación de custos, ingresos e resultados, limiar de rendibilidade
- Elasticidade: concepto e determinación
- Competencia perfecta, competencia imperfecta, oligopolio, monopolio
- Determinación do PIB e doutras magnitudes macroeconómicas relacionadas
- Tributos. Impostos directos e indirectos. IRPF, Imposto de Sociedades, IVA
- Como se manifesta a intervención do Estado na economía
- Compoñentes da balanza de pagos e a súa elaboración
- Determinar o resultado de operacións sinxelas de investimento nunha moeda estranxeira
- Características dos países pobres
- A integración rexional: tipos; as máis importantes
- Describir o funcionamento das políticas conxunturais e estruturais
- Comprender o proceso de creación de diñeiro bancario
- Comprender os conceptos de poboación activa, poboación inactiva, taxa de paro,...
63
- Comprender artigos de contido económico publicados en xornais xeneralistas
5.3.- Procedementos e instrumentos de avaliación
Os instrumentos de avaliación son:
- a corrección de exercicios individuais: resolución de problemas, claridade da exposición, expresión
escrita,..
- a participación no desenvolvemento da clase e nos debates: expresión oral, manexo adecuado dos
conceptos,...
- a exposición dos traballos individuais e/ou en grupo: selección e recollida de información,
estruturación da mesma, análise de datos, explicación dos fenómenos económicos,...
- as probas escritas
6.- Criterios de cualificación
A nota da avaliación estará formada por:
80% a nota media dos exames do trimestre
20% a cualificación dos exercicios realizados e traballos expostos
Realizaranse 3 exames, un por trimestre.
Para superar un trimestre, o alumnado debe obter ao menos o 50% da puntuación máxima posible
nos exames. Dentro dun mesmo trimestre pódense compensar as notas dos exames se a menos se
obtén un 40% de nota respecto á máxima puntuación posible, pero non as notas entre trimestres.
O alumnado que non superase algunha avaliación ten dereito a unha recuperación no mes de xuño.
O alumnado promocionará cando supere os tres trimestres.
7.- Indicadores de logro para avaliar o proceso de ensino e práctica docente
A avaliación debe ir enfocada a mellorar a aprendizaxe do alumnado. Por iso é necesario
diversificar as ferramentas de avaliación.
Un aspecto clave é a reflexión sobre a propia práctica docente, que permitirá ao profesor
mellorar los aprendizaxes dos seus alumnos e alumnas.
As ferramentas de avaliación dispoñibles para avaliar a práctica docente son as seguintes:
1. Rúbrica para avaliar os apuntes de clase.
2. Rúbrica para avaliar a resolución individual de exercicios.
64
3. Rúbrica para avaliar un exame.
4. Rúbrica para avaliar mapas conceptuais.
5. Rúbrica para avaliar a redacción ela presentación de traballos escritos
6. Rúbrica para avaliar a exposición oral de traballos
7. Rúbrica para avaliar o resumo dunha lectura crítica.
8. Rúbrica para avaliar un debate.
8.- Actividades de seguimento, recuperación e avaliación das materias
pendentes.
Ofrecéuselle ao alumnado de 2º de Bacharelato coa Economía de 1º de Bacharelato pendente
dividir a materia e dúas partes e facer un exame a finais de xaneiro e outro de 7 a 10 días máis tarde,
e aceptaron.
De outubro a xaneiro proporcionaránselles actividades de recuperación que deberán presentar para a
súa corrección e, no seu caso, explicación. Os contidos mínimos que se esixirán para superar cada
proba están a disposición do alumnado no departamento de Economía. No taboeiro indicaranse as
horas en que poden consultar as dúbidas ou recoller exercicios e comunicarase a data do exame
cunha antelación mínima de 2 semanas.
En caso de non superar a materia na ocnvocatoria de febreiro, terán a posibilidade de realizar unha
proba final de recuperación no mes de maio.
9.- Procedementos que lle permitan ó alumnado acreditar os coñecementos
necesarios
Aqueles alumnos matriculados en Economía que non asistiran regularmente á clase poderán
examinarse no mes de xuño de 2017 dunha proba escrita que permita garantir que adquiriron os
coñecementos e capacidades mínimas establecidos na presente programación.
Á proba anterior tamén poderán presentarse aquelas persoas que por un elevado absentismo non
puideron acreditar que posúen as competencias requiridas.
Por outra parte, aqueles alumnos que tendo feito as actividades e participado no desenvolvemento
das clases regularmente non superaran ningún dos exames trimestrais -ou superaran algúns, pero a
media de exames do trimestre non acadara a nota de 5 puntos sobre 10- poderán realizar a proba
mencionada nos dous apartados anteriores.
Para aqueles alumnos que ao chegar o mes de xuño teñen algún trimestre pendente, existe un exame
que permite recuperar un ou dous trimestres.
65
10. Deseño da Avaliación inicial e medidas individuais ou colectivas a adoptar en
función
A avaliación inicial consistirá en preguntas sobre temas económicos e o comentario de textos de
contido económico.
11. Medidas de atención á diversidade
As medidas de atención á diversidade no Bacharelato para a materia de Economía son:
repaso de contidos xa vistos, coa participación do alumnado
actividades con diferentes niveis de dificultade
actividades de consolidación: exercicios, tests, análise de informacións económicas
a agrupación do alumnado: cambiar a distribución do alumnado na aula e establecer
agrupacións diferentes para cada traballo en equipo asignado.
Actividades de recuperación para o alumnado que non estea acadando os obxectivos
12. Concreción dos elementos transversais en cada curso
A. Educación en valores:
- Educación ao consumidor. Concienciar ao alumno cara a un consumo responsable espertando nel
unha actitude crítica cara ao excesivo consumismo e cara ao poder do marketing nas decisións de
consumo.
- Educación moral e cívica. Avaliar os problemas sociais actuais que sofren distintas capas da
poboación, a situación dos inmigrantes, o respecto ás opinións dos demais, a non discriminación
laboral, a responsabilidade social da empresa, o problema da fraude fiscal, ...
- Educación ambiental. O impacto da actividade das empresas de produción sobre o medio ambiente.
- Educación para a paz. Conseguir do alumno valores solidarios, de tolerancia, de respecto e de
capacidade de dialogo.
- Educación para a saúde. Conseguir que os alumnos adopten un estilo de vida san e adquiran hábitos
saudables. O tema tratarase durante o segundo trimestre, cando se fale das funcións do Estado.
- Educación para a igualdade de sexos. O tema tratarase particularmente no tema do mercado do
traballo, pero tamén en lecturas relativas a outras unidades.
B. Animación á lectura e expresión oral. Están previstas diversas lecturas sobre temas de relevancia na
economía, que se analizarán e valorarán oralmente e por escrito. e resumos escritos.
C. Novas tecnoloxías da información:
66
- Presentacións dalgunhas unidades didácticas a través de Impress.
- Visita de páxinas web relacionadas coa economía (Banco de España, institucións públicas, empresas,
prensa económica, ww.ecobachillerato.com, www.profes.net, etc.)
- Resolución de exercicios e test en liña a través de Internet.
- Uso de follas de calculo para o traballo con datos económicos
- Proxección de documentais e vídeos de contidos económico.
13.- Actividades Complementarias e extraescolares
Aínda sendo consciente da importancia de que o alumnado realice actividades extraescolares e
complementarias, a carga de traballo que corresponde ao único membro do departamento vai facer
difícil atopar tempo para organizar algunha actividade complementaria nin extraescolar.
Se xorde algunha actividade que requira pouco tempo de organización consultarse a súa realización
coa Dirección.
14.- Mecanismos de revisión, avaliación e modificación da programación e plan
de mellora
Valoraranse a programación, a organización e a concreción do currículo en relación coa súa utilidade
para a vida adulta e das características do ámbito produtivo. A avaliación realizarase ao longo do
curso. Coincidindo co inicio de curso, informaráselles dos criterios de avaliación que se vaian aplicar
para evidenciar a adquisición das competencias establecidas no currículo, así como do nivel mínimo
que se considere suficiente para alcanzar a avaliación positiva no módulo.
Consideraranse as seguintes rúbricas:
1. Planificación.
2. Motivación do alumnado.
3. Desenvolvemento da ensinanza.
4. Seguimento y avaliación del proceso de ensinanza. aprendizaxe.
1. PLANIFICACIÓN
INDICADORES VALORACIÓNPROPOSTAS DE
MELLORA
PLA
NIF
ICACIÓ
N
1. Programa a materia tendo en conta os estándares de
aprendizaxe previstos nas leis educativas.
2. Programa a materia tendo en conta o tempo dispoñible
para o seu desenvolvemento.
3. Selecciona e secuencia de forma progresiva os contidos
da programación de aula segundo as particularidades
do alumnado.
67
4. Programa actividades e estratexias en función dos
estándares de aprendizaxe.
5. Planifica as clases de modo flexible, preparando
actividades e recursos axustados á programación e ás
necesidades e aos intereses do alumnado.
6. Establece os criterios, procedementos e instrumentos de
avaliación que permiten o seguimento do progreso de
aprendizaxe do alumnado
7. Coordínase co profesorado doutros departamentos que
poidan ter contidos afíns.
2. MOTIVACIÓN DO ALUMNADO
INDICADORES VALORACIÓNPROPOSTAS
DE MELLORA
MO
TIVACIÓ
N D
O A
LUM
NAD
O
1. Proporciona por anticipado os contidos de cada unidade.
2. Formula situacións que introducen a unidade (lecturas,
debates, diálogos…).
3. Relaciona as aprendizaxes coa vida real ou presenta as súas
funcionalidades.
4. Informa sobre os progresos e as dificultades
5. Relaciona os contidos e as actividades cos intereses do
alumnado.
6. Estimula a participación activa dos estudantes na clase.
7. Promove a reflexión dos temas tratados.
3. IMPARTICIÓN DA MATERIA
INDICADORES VALORACIÓNPROPOSTAS DE
MELLORA
IMPA
RTI
CIÓ
N D
A 1. Resume as ideas fundamentais antes de pasar a unha nova
unidade.
2. Cando é posible, relaciona conceptos novos cos xa
coñecidos.
3. Aclara dúbidas dentro e fora das clases.
68
MATE
RIA
4. Optimiza o tempo dispoñible para o desenvolvemento de
cada unidade didáctica.
5. Utiliza axuda audiovisual ou doutro tipo para apoiar os
contidos na aula.
6. Promove o traballo cooperativo e mantén unha
comunicación fluída cos estudantes.
7. Desenvolve os contidos dunha forma ordenada e
comprensible para o alumnado.
8. Formula actividades que permitan a adquisición dos
estándares de aprendizaxe da etapa educativa.
9. Formula actividades grupais e individuais.
4. SEGUIMENTO E AVALIACIÓN DO PROCESO DE ENSINO- APRENDIZAXE
INDICADORES VALORACIÓNPROPOSTAS DE
MELLORA
SE
GU
IME
NT
O E
AV
AL
IAC
IÓN
DO
PR
OC
ES
O D
E E
NS
INO
- AP
RE
ND
IZA
XE 1. Realiza a avaliación inicial ao inicio do curso para
axustar a programación ao nivel dos estudantes.
2. Detecta os coñecementos previos de cada unidade
didáctica.
3. Revisa, con frecuencia, os traballos propostos na aula e
fora dela.
4. Proporciona a información necesaria sobre a resolución
das tarefas e como pode melloralas.
5. Corrixe habitualmente as actividades do alumnado e da
pautas para a mellora da aprendizaxe.
6. Utiliza criterios de avaliación axustados aos diferentes
tipos de contidos.
7. Favorece os procesos de autoavaliación e coavaliación.
8. Propón novas actividades que faciliten a adquisición de
obxectivos cando estes non foron acadados.
9. Propón novas actividades de maior nivel cando os
obxectivos foron acadados con suficiencia.
10. Utiliza diferentes técnicas de avaliación en función dos
contidos, o nivel dos estudantes, etc.
11. Emprega diferentes medios para informar dos resultados
aos estudantes e aos pais.
Cando a valoración sexa inferior ao 90% procederase coa modificación correspondente.
69
PROGRAMACIÓN DE
ECONOMÍA DA EMPRESA
INDICE
1. Introdución
2. Contribución ao desenvolvemento das competencias clave
3. Relación de estándares de aprendizaxe avaliables da materia que forman parte dos perfís
competenciais
4. Concreción de obxectivos por curso
5. Contidos e concreción para cada estándar de aprendizaxe que forman parte dos perfís
competenciais
5.1. Temporalización
5.2. Mínimos esixibles para superar a materia
5.3. Procedementos e instrumentos de avaliación
6. Criterios de cualificación
7. Indicadores de logro para avaliar o proceso de ensino e práctica docente
8. Organización das actividades de seguimento, recuperación e avaliación das materias
pendentes
9. Organización dos procedementos que lle permitan ao alumnado acreditar os
coñecementos necesarios (BAC)
10. Deseño da Avaliación inicial e medidas individuais ou colectivas a adoptar en función dos
resultados
11. Medidas de atención á diversidade
12. Concreción dos elementos transversais en cada curso
13. Actividades Complementarias e extraescolares do departamento
14. Mecanismos de revisión, avaliación e modificación da programación e plan de mellora
1. Introdución
A Economía da empresa trata de describir a realidade empresarial. O alumno valorará as cualidades
necesarias para emprender un negocio e ampliará os coñecementos adquiridos en Economía de 1º de
70
Bacharelato sobre as diferentes formas xurídicas dunha empresa. Familiarizarase coas actividades que
se levan a cabo nunha empresa e adquirirá instrumentos para a toma de decisións. Saberá elaborar un
balance de situación, determinar segundo o modelo do Plan Xeral Contable o beneficio ou perda
obtido nun período económico e determinar a situación económico-financeira dunha empresa.
2.- Contribución ao desenvolvemento das competencias clave
a. C ompetencia en comunicación lingüística. As lecturas e debates que se levarán a cabo nas unidades
didácticas da materia permitirán a familiarización e uso da linguaxe económica, ademais de contribuír
a unha mellor expresión oral.
Unidades nas que se desenvolven a competencia lingüística: 1, 2, 3, 8 e 9.
b. C ompetencia matemática. Para desenvolvela, o alumnado aplicará estratexias para resolver
problemas, deseñar pequenas investigacións, analizar resultados, etc. Valorarán a importancia do
método científico no área das ciencias sociais.
Unidades nas que se desenvolve esta competencia: 4, 5, 6 e 7.
c. A competencia dixital desenvólvese fomentando a procura, selección e utilización de información en
medios dixitais, así como o emprego de follas de cálculo para realizar exercicios e da aplicación
Impress para presentar traballos. Tratarase de mellorar a procura selectiva de información (oral,
impresa, audiovisual, dixital ou multimedia), a súa análise, ordenación e interpretación.
Desenvólvese en todas as unidades, a través de busca de información na Internet, emprego de follas
de cálculo para a realización de exercicios, emprego de Impress para a presentación de unidades e de
traballos do alumnado, ...
d. A adquisición da competencia para aprender a aprender fundaméntase nesta materia no carácter
instrumental de moitos dos coñecementos adquiridos. Ao tempo de operar con modelos teóricos
tamén se fomenta a imaxinación, a análise, os dotes de observación da contorna, a iniciativa e o
espírito crítico, o que favorece a aprendizaxe autónoma.
Esta competencia desenvólvese en todas as unidades. O alumnado vai construíndo o seu propio
coñecemento a partir do impartido na aula.
e. Esta materia favorece o traballo en grupo mediante a realización de actividades que requiren a
colaboración e a cooperación entre varios alumnos. Así mesmo, na análise conxunta da proxección de
cada un dos documentais previstos, o alumnado pon en práctica as competencias sociais,
manifestadas por unha parte no respecto das opinións dos demais e da quenda de intervención, e por
outra na toma en consideración das opinións expresadas para completalas, perfeccionalas ou
rebatelas.
Esta competencia trátase, polo tanto, ao longo do curso.
f. A materia de economía cimenta as bases do sentido de iniciativa e espírito emprendedor, xa que
educa en actitudes e capacidades emprendedoras e garante a comprensión dos conceptos
económicos básicos, que inclúe o desenvolvemento de certas calidades persoais: a elección de
71
recursos, a planificación, a resolución de problemas e a revisión de resultados. Todo isto fomenta a
iniciativa persoal e a motivación por un traballo organizado e con iniciativas propias.
A Economía da Empresa contribúe ao desenvolvemento desta competencia de dous xeitos:
Ao longo do curso incídese na importancia dos empresarios e das empresas para o
desenvolvemento económico e analízanse diversos aspectos da empresa: estudo de custos,
marketing, trámites, organización,...
Propóñense actividades que permitan unha autonomía cada vez maior e foméntase que o
alumnado propoña actividades a realizar.
g. Competencia no coñecemento e a interacción co mundo físico. A análise do entorno da empresa e
do tecido empresarial complementa o coñecemento da realidade social en que vivimos.
As unidades didácticas 1 e 2, particularmente, desenvolven esta competencia.
h. Conciencia e expresións culturais. A través da análise de anuncios e diferentes técnicas que usan os
creativos das axencias de publicidade, podemos desenvolver a competencia cultural e artística, ao
identificar os valores e elementos artísticos que se poñen en xogo en cada caso para motivar a
compra dos consumidores.
A unidade 3 contribúe a desenvolver esta competencia.
3. Relación de estándares de aprendizaxe avaliables da materia que forman parte
dos perfís competenciais
Economía da Empresa. 2º de bacharelato
Obxectivos Contidos Criterios de avaliación Estándares de aprendizaxe Competencias
clave
Bloque 1. A empresa
a
d
i
l
m
B1.1. A
empresa e o/a
empresario/a.
B1.2.
Elementos,
funcións e
obxectivos da
empresa.
B1.3. Clases de
empresas.
B1.4. Marco
xurídico da
actividade
B1.1. Describir e interpretar
os elementos da empresa,
as clases de empresas e as
súas funcións na economía,
así como as formas
xurídicas que adoptan, e
relacionar con cada unha as
responsabilidades legais
dos/das propietarios/as e
xestores/as, e as esixencias
de capital.
EEB1.1.1. Distingue as formas
xurídicas das empresas e
relaciónaas coas esixencias de
capital e coas
responsabilidades para cada
tipo.
CD
CMCCT
CSIE
EEB1.1.2. Identifica e valora as
formas xurídicas de empresa
máis apropiadas en cada caso
en función das características
concretas, aplicando o
razoamento sobre
clasificación das empresas.
CD
CMCCT
72
Economía da Empresa. 2º de bacharelato
Obxectivos Contidos Criterios de avaliación Estándares de aprendizaxe Competencias
clave
empresarial. EEB1.1.3. Analiza, para un
determinado caso práctico, os
criterios de clasificación de
empresas: segundo a natureza
da actividade que
desenvolven, a súa dimensión,
o nivel tecnolóxico que
alcanzan, o tipo de mercado
en que operan, a fórmula
xurídica que adoptan, e o seu
carácter público ou privado.
CAA
CD
CMCCT
EEB1.1.4. Describe os
elementos da empresa en
relación coas funcións que
desenvolven e os obxectivos
que procuran dentro do
sistema.
CCL
CSIEE
a
d
h
i
l
m
p
B1.5. Contorno
da empresa.
B1.6.
Responsabilida
de social e
ambiental da
empresa.
B1.7.
Funcionamento
e creación de
valor.
B1.2. Identificar e analizar os
trazos principais da
contorna na que a empresa
desenvolve a súa actividade
e explicar, a partir deles, as
estratexias e as decisións
adoptadas, e as posibles
implicacións sociais e
ambientais da súa
actividade.
EEB1.2.1. Identifica os tipos de
empresas e de empresarios/as
que actúan no seu contorno,
así como a forma de
relacionar coa súa contorna
máis próxima.
CD
CMCCT
CSC
CSIEE
EEB1.2.2. Analiza a relación
entre empresa, sociedade e
ambiente, e valora os efectos
positivos e negativos das
actuacións das empresas nas
esferas social e ambiental.
CD
CSC
CSIEE
EEB1.2.3. Analiza a actividade
das empresas como elemento
dinamizador de progreso,
estimando a súa creación de
valor para a sociedade e para
a cidadanía.
CSC
CSIEE
Bloque 2. Desenvolvemento da empresa
d
i
B2.1.
Localización e
dimensión
B2.1. Identificar e analizar as
estratexias de crecemento e
as decisións tomadas polas
EEB2.1.1. Describe e analiza os
factores que determinan a
localización e a dimensión
CCL
CMCCT
73
Economía da Empresa. 2º de bacharelato
Obxectivos Contidos Criterios de avaliación Estándares de aprendizaxe Competencias
clave
l
m
empresarial.
B2.2.
Estratexias de
crecemento
interno e
externo.
B2.3. Pequenas
e medianas
empresas:
estratexias de
mercado.
B2.4.
Importancia
das pequenas
e medianas
empresas
(PEMEs) na
economía.
B2.5.
Internacionaliza
ción,
competencia
global e
tecnoloxía.
B2.6. Empresa
multinacional:
aspectos
positivos e
negativos do
seu
funcionamento.
empresas, tendo en
consideración as
características do marco
global en que actúan.
dunha empresa, e valora a
transcendencia futura para a
empresa desas decisións.
EEB2.1.2. Valora o crecemento
da empresa como estratexia
competitiva e relaciona as
economías de escala coa
dimensión óptima da
empresa.
CD
CMCCT
CSIEE
EEB2.1.3. Identifica e explica
as estratexias de
especialización e
diversificación.
CCL
CMCCT
CSIEE
EEB2.1.4. Analiza as estratexias
de crecemento interno e
externo a partir de supostos
concretos.
CAA
CD
CMCCT
EEB2.1.5. Examina o papel das
pequenas e das medianas
empresas no noso país, e
valora as súas estratexias e as
súas formas de actuar, así
como as súas vantaxes e os
seus inconvenientes.
CSC
CSIEE
EEB2.1.6. Describe as
características e as estratexias
de desenvolvemento da
empresa multinacional, e
valora a importancia da
responsabilidade social e
ambiental.
CCL
CSC
CMCCT
EEB2.1.7. Estuda o impacto da
incorporación da innovación e
das novas tecnoloxías na
estratexia da empresa, e
relaciónao coa capacidade
para competir de xeito global.
CD
CMCCT
CSC
Bloque 3. Organización e dirección da empresa
74
Economía da Empresa. 2º de bacharelato
Obxectivos Contidos Criterios de avaliación Estándares de aprendizaxe Competencias
clave
d
i
l
m
p
B3.1. División
técnica do
traballo e
necesidade de
organización
no mercado
actual.
B3.2. Funcións
básicas da
dirección.
B3.3.
Planificación e
toma de
decisións
estratéxicas.
B3.4.
Organización
formal e
informal da
empresa:
deseño e
análise da súa
estrutura.
B3.5. A xestión
dos recursos
humanos e a
súa incidencia
na motivación.
B3.6. Os
conflitos de
intereses e as
súas vías de
negociación.
B3.1. Explicar a planificación,
a organización e a xestión
dos recursos dunha
empresa, valorando as
posibles modificacións para
realizar en función do
ámbito en que desenvolve a
súa actividade e dos
obxectivos formulados.
EEB3.1.1. Reflexiona sobre a
división técnica do traballo
nun contexto global de
interdependencia económica
para valorar as súas
consecuencias sociais.
CMCCT
CSC
EEB3.1.2. Describe a estrutura
organizativa, o estilo de
dirección, as canles de
información e de
comunicación, o grao de
participación na toma de
decisións e a organización
informal da empresa.
CCL
CMCCT
CSIEE
EEB3.1.3. Identifica a función
de cada área de actividade da
empresa (aprovisionamento,
produción e comercialización,
investimento e financiamento,
recursos humanos e
administrativa), así como as
súas interrelacións.
CD
CMCCT
CSIEE
EEB3.1.4. Investiga sobre a
organización nas empresas do
seu ámbito máis próximo e
identifica vantaxes e
inconvenientes, detecta
problemas para solucionar, e
describe propostas de
mellora.
CAA
CD
CSC
CSIEE
EEB3.1.5. Aplica os seus
coñecementos a unha
organización concreta, para
detectar problemas e propor
melloras.
CAA
CMCCT
CSIEE
EEB3.1.6. Valora a importancia
dos recursos humanos nunha
empresa e analiza diferentes
maneiras de abordar a súa
xestión e a súa relación coa
CAA
CSC
CSIEE
75
Economía da Empresa. 2º de bacharelato
Obxectivos Contidos Criterios de avaliación Estándares de aprendizaxe Competencias
clave
motivación e a produtividade.
Bloque 4. A función produtiva
a
i
l
m
B4.1. Produción
e proceso
produtivo.
B4.2. Función
de produción.
Produtividade
e eficiencia
B4.3.
Investigación,
desenvolvemen
to e
innovación
(I+D+i) como
elementos
clave para o
cambio
tecnolóxico e a
mellora da
competitividad
e empresarial.
B4.1. Analizar procesos
produtivos desde a
perspectiva da eficiencia e a
produtividade, e recoñecer a
importancia da I+D+i.
EEB4.1.1. Realiza cálculos da
produtividade de distintos
factores e interpreta os
resultados obtidos, coñecendo
medios e alternativas de
mellora da produtividade
nunha empresa.
CD
CMCCT
EEB4.1.2. Analiza e valora a
relación entre a produtividade
e os salarios dos/das
traballadores/as.
CMCCT
CSC
EEB4.1.3. Reflexiona sobre a
importancia para a sociedade
e para a empresa da
investigación e da innovación
tecnolóxica en relación coa
competitividade e o
crecemento.
CAA
CMCCT
CSC
i
l
m
B4.4. Custos:
clasificación e
cálculo dos
custos na
empresa.
B4.5. Cálculo e
interpretación
do limiar de
rendibilidade
da empresa.
B4.2. Determinar a estrutura
de ingresos e custos dunha
empresa, calculando o seu
beneficio e o seu limiar de
rendibilidade, a partir dun
suposto formulado.
EEB4.2.1. Distingue os
ingresos e os custos dunha
empresa, calcula o seu
beneficio ou a súa perda
xerados ao longo do exercicio
económico, aplicando
razoamentos matemáticos, e
interpreta os resultados.
CD
CMCCT
EEB4.2.2. Identifica e calcula
os tipos de custos, ingresos e
beneficios dunha empresa, e
represéntaos graficamente.
CD
CMCCT
EEB4.2.3. Calcula o limiar de
vendas (de rendibilidade)
necesario para a supervivencia
da empresa.
CD
CMCCT
EEB4.2.4. Analiza os métodos CMCCT
76
Economía da Empresa. 2º de bacharelato
Obxectivos Contidos Criterios de avaliación Estándares de aprendizaxe Competencias
clave
custo beneficio e custo
eficacia como instrumentos
de medida e avaliación que
axudan á toma de decisións.
CSIEE
i
l
m
B4.6. Os
inventarios da
empresa e os
seus custos.
Modelos de
xestión de
inventarios.
B4.3. Describir os conceptos
fundamentais do ciclo de
inventario e manexar os
modelos de xestión.
EEB4.3.1. Identifica os custos
que xera o almacén e resolve
casos prácticos sobre o ciclo
de inventario.
CD
CMCCT
EEB4.3.2. Valora as existencias
en almacén mediante
diferentes métodos.
CD
CMCCT
EEB4.3.3. Valora a relación
entre o control de inventarios
e a produtividade e a
eficiencia nunha empresa.
CMCCT
CSIEE
Bloque 5. A función comercial da empresa
d
h
i
l
m
B5.1.
Departamento
comercial da
empresa
B5.2. Concepto
e clases de
mercado.
B5.3. Técnicas
de
investigación
de mercados.
B5.4.
Comportament
o do/da
consumidor/a
e
segmentación
de mercados.
B5.5. Variables
do marketing-
mix e
elaboración de
estratexias.
B5.1. Analizar as
características do mercado e
explicar, de acordo con elas,
as políticas de marketing
aplicadas por unha empresa
ante diferentes situacións e
obxectivos.
EEB5.1.1. Caracteriza un
mercado en función de
diferentes variables como, por
exemplo, o número de
competidores e o produto
vendido.
CSIEE
EEB5.1.2. Identifica e adapta a
cada caso concreto as
estratexias e os enfoques de
marketing.
CAA
CD
CMCCT
EEB5.1.3. Interpreta e valora
estratexias de marketing,
incorporando nesa valoración
consideracións de carácter
ético, social e ambiental.
CD
CMCCT
CSC
CSIEE
EEB5.1.4. Comprende e explica
as fases e as etapas da
investigación de mercados.
CCL
CMCCT
EEB5.1.5. Aplica criterios e
estratexias de segmentación
de mercados en casos
CD
CMCCT
77
Economía da Empresa. 2º de bacharelato
Obxectivos Contidos Criterios de avaliación Estándares de aprendizaxe Competencias
clave
B5.6.
Estratexias de
marketing e
ética
empresarial.
B5.7.
Tecnoloxías da
información e
da
comunicacións
prácticos.
EEB5.1.6. Analiza e valora as
oportunidades de innovación
e transformación do
marketing que xorden co
desenvolvemento das
tecnoloxías da información e
da comunicación.
CD
CMCCT
CSC
EEB5.1.7. Describe a
organización e o
funcionamento do
departamento comercial da
empresa.
CCL
CMCCT
EEB5.1.8. Determina as
necesidades da clientela en
relación coas características
dos produtos ou dos servizos
ofrecidos pola empresa.
CD
CMCCT
CSC
Bloque 6. A información na empresa
d
g
h
i
l
m
B6.1. Obrigas
contables da
empresa.
B6.2. A
composición
do patrimonio
e a súa
valoración.
B6.3.
Resultados da
empresa.
B6.4. As contas
anuais e a
imaxe fiel.
B6.5.
Elaboración do
balance e da
conta de
perdas e
ganancias.
B6.1. Identificar os datos
máis salientables do balance
e da conta de perdas e
ganancias, explicar o seu
significado, diagnosticar a
situación a partir da
información obtida e propor
medidas para a súa mellora.
EEB6.1.1. Recoñece os
elementos patrimoniais e a
función que teñen asignada.
CMCCT
CSIEE
EEB6.1.2. Identifica, valora e
clasifica os bens, os dereitos e
as obrigas da empresa en
masas patrimoniais.
CMCCT
EEB6.1.3. Interpreta a
correspondencia entre os
investimentos e o seu
financiamento.
CAA
EEB6.1.4. Detecta posibles
desaxustes no equilibrio
patrimonial, na solvencia e no
apalancamento da empresa,
mediante a utilización de
rateos.
CMCCT
EEB6.1.5. Propón medidas CAA
78
Economía da Empresa. 2º de bacharelato
Obxectivos Contidos Criterios de avaliación Estándares de aprendizaxe Competencias
clave
B6.6. Análise e
interpretación
da información
contable.
correctoras axeitadas en caso
de se detectar desaxustes
patrimoniais ou financeiros.
CSIEE
EEB6.1.6. Recoñece a
importancia do dominio das
operacións matemáticas e dos
procedementos propios das
ciencias sociais como
ferramentas que facilitan a
solución de problemas
empresariais.
CMCCT
CD
EEB6.1.7. Recoñece a
conveniencia do equilibrio
económico, patrimonial e
financeiro da empresa.
CMCCT
CSIEE
EEB6.1.8. Valora a importancia
da información na toma de
decisións.
CAA
CSIEE
EEB6.1.9. Calcula o resultado
do exercicio económico da
empresa, empregando os
criterios de imputación
aplicables.
CD
CMCCT
EEB61.10. Identifica, interpreta
e clasifica os elementos do
resultado da empresa.
CD
CMCCT
CSIEE
a
c
d
h
i
l
m
B6.7.
Fiscalidade
empresarial:
principais
figuras
impositivas e
elementos
clave da súa
estrutura e do
seu
funcionamento.
B6.2. Recoñecer a
importancia do
cumprimento das obrigas
fiscais e explicar os
impostos que afectan as
empresas.
EEB6.2.1. Identifica as obrigas
fiscais das empresas segundo
a súa organización e a
actividade que desenvolvan.
CMCCT
CSIEE
EEB6.2.2. Describe o
funcionamento básico dos
impostos que recaen sobre as
empresas e destaca as
principais diferenzas entre
eles.
CCL
CMCCT
EEB6.2.3. Valora a achega que CSC
79
Economía da Empresa. 2º de bacharelato
Obxectivos Contidos Criterios de avaliación Estándares de aprendizaxe Competencias
clave
supón para a riqueza nacional
a carga impositiva que
soportan as empresas.
Bloque 7. A función financeira
d
g
i
l
m
B7.1. Estrutura
económica e
financeira da
empresa.
B7.2. Concepto
e clases de
investimento.
B7.3.
Valoración e
selección de
proxectos de
investimento.
B7.4. Fontes de
financiamento
interno e
externo da
empresa.
Novas formas
de
financiamento.
B7.5. Ciclos da
empresa.
B7.6. Período
medio de
maduración.
B7.1. Valorar proxectos de
investimento, xustificar
razoadamente a selección
da alternativa máis
vantaxosa, diferenciar as
posibles fontes de
financiamento nun
determinado suposto e
razoar a elección máis
axeitada.
EEB7.1.1. Coñece e enumera
os métodos estáticos (prazo
de recuperación) e dinámicos
(criterio do valor actual neto)
para seleccionar e valorar
investimentos.
CD
CSIEE
CMCCT
EEB7.1.2. Aplica métodos
estáticos (prazo de
recuperación) e dinámicos
(valor actual neto), nun
suposto concreto de selección
de alternativas de
investimento para unha
empresa.
CD
CMCCT
EEB7.1.3. Explica as
posibilidades de
financiamento das empresas
diferenciando o externo e o
interno, a curto e a longo
prazo, así como o custo de
cada un e as implicacións na
marcha da empresa.
CCL
CMCCT
EEB7.1.4. Analiza, nun suposto
concreto de financiamento
externo, as opcións posibles,
os seus custos e as variantes
de amortización.
CAA
CD
CMCCT
EEB7.1.5. Analiza e avalía, a
partir dunha necesidade
concreta, as posibilidades que
teñen as empresas de recorrer
ao mercado financeiro.
CAA
CMCCT
CSIEE
EEB7.1.6. Valora as fontes
externas e internas de
CMCCT
CSIEE
80
Economía da Empresa. 2º de bacharelato
Obxectivos Contidos Criterios de avaliación Estándares de aprendizaxe Competencias
clave
financiamento da empresa.
EEB7.1.7. Analiza e expresa as
opcións financeiras que mellor
se adaptan a un caso
concreto de necesidade
financeira.
CAA
CMCCT
EEB7.1.8. Aplica os
coñecementos tecnolóxicos á
análise e á resolución de
supostos.
CD
CMCCT
EEB7.1.9. Identifica e describe
os ciclos da actividade da
empresa e as súas fases.
CCL
CMCCT
CSIEE
EEB7.1.10. Calcula, para un
determinado suposto práctico,
os períodos de maduración
da empresa, e distingue as
súas fases.
CMCCT
CAA
CD
4. Concreción de obxectivos por curso
OBXECTIVOS XERAIS DO BACHARELATO
No marco da LOMCE, o Bacharelato ten como finalidade proporcionar ao alumnado formación,
madurez intelectual e humana, coñecementos e habilidades que lles permitan desenvolver funcións
sociais e incorporarse á vida activa con responsabilidade e competencia. Así mesmo, capacitará ao
alumnado para acceder á educación superior.
O Bacharelato contribuirá a desenvolver no alumnado as capacidades que lles permitan:
a) Exercer a cidadanía democrática, desde unha perspectiva global, e adquirir unha conciencia cívica
responsable, inspirada polos valores da Constitución Española así como polos dereitos humanos, que
fomente a corresponsabilidade na construción dunha sociedade xusta e equitativa.
b) Consolidar unha madurez persoal e social que lles permita actuar de forma responsable e
autónoma e desenvolver o seu espírito crítico. Prever e resolver pacificamente os conflitos persoais,
familiares e sociais.
c) Fomentar a igualdade efectiva de dereitos e oportunidades entre homes e mulleres, analizar e
81
valorar criticamente as desigualdades existentes e impulsar a igualdade real e a non discriminación das
persoas con discapacidade.
d) Afianzar os hábitos de lectura, estudo e disciplina, como condicións necesarias para o eficaz
aproveitamento da aprendizaxe, e como medio de desenvolvemento persoal.
e) Dominar, tanto na súa expresión oral como escrita, a lingua castelá e, no seu caso, a lingua cooficial
da súa comunidade autónoma.
f ) Expresarse con fluidez e corrección nunha ou máis linguas estranxeiras.
g) Utilizar con solvencia e responsabilidade as tecnoloxías da información e a comunicación.
h) Coñecer e valorar criticamente as realidades do mundo contemporáneo, os seus antecedentes
históricos e os principais factores da súa evolución. Participar de forma solidaria no desenvolvemento e
mellóraa da súa contorna social.
i ) Acceder aos coñecementos científicos e tecnolóxicos fundamentais e dominar as habilidades básicas
propias da modalidade elixida.
j ) Comprender os elementos e os procedementos fundamentais da investigación e dos métodos
científicos. Coñecer e valorar de forma crítica a contribución da ciencia e a tecnoloxía no cambio das
condicións de vida, así como afianzar a sensibilidade e o respecto cara ao medio ambiente.
k) Afianzar o espírito emprendedor con actitudes de creatividade, flexibilidade, iniciativa, traballo en
equipo, confianza nun mesmo e sentido crítico.
l ) Desenvolver a sensibilidade artística e literaria, así como o criterio estético, como fontes de
formación e enriquecemento cultural.
m) Utilizar a educación física e o deporte para favorecer o desenvolvemento persoal e social.
n) Afianzar actitudes de respecto e prevención no ámbito da seguridade viaria.
5. Contidos e concreción para cada estándar de aprendizaxe que forman parte
dos perfís competenciais
Ver cadro punto 3
5.1.- Temporalización
1º trimestre: bloques 1, 2 e 5
2º trimestre: bloques 4, 6 e 7
3º trimestre. Bloque 3
82
5.2.- Mínimos esixibles para superar a materia
1. Clasificar os diferentes tipos de empresas, sinalando os seus trazos diferenciais.
2. Identificar os factores externos (poderes públicos, conxuntura económica, evolución tecnolóxica,
organizacións empresariais, sindicatos, consumidores, dinámica de poboación, localización industrial,
relación co medio ambiente, etc.) que inciden na empresa, sinalando exemplos representativos.
3. Caracterizar as áreas básicas de actividade da empresa, sinalando as interdependencias e o seu
distinto peso e importancia segundo o tipo de empresa, e escribir o proceso de funcionamento dun
ciclo completo dunha empresa tipo.
4. Comprender o concepto de produtividade. Recoñecer e valorar as variábeis que inciden nos
indicadores de produtividade dunha empresa. Por outra parte, preténdese que identifiquen e analicen
o posíbel conflito entre unha forma de entender o éxito empresarial, medido exclusivamente a través
da conta de resultados, e unha concepción que entende este éxito desde un marco de valores máis
amplo, e que incorpora o impacto ambiental (ruídos, esgotamento dos recursos, residuos
contaminantes), condicións de traballo saudábeis, corrección de inxustizas na distribución do valor
engadido, garantías de calidade, promoción da investigación, etc.
5. A partir dos datos básicos do balance e conta de resultados dunha empresa, identificar a función
dos seus elementos e interpretar o sentido económico e financeiro de cada un dos seus apartados,
detectando posíbeis desequilibrios.
6. Identificar as principais fontes de financiamento da empresa tanto externas como internas, así
como analizar e avaliar, a partir dunha necesidade concreta, as distintas posibilidades que teñen as
empresas de recorrer ao mercado financeiro.
7. A partir do coñecemento directo dunha empresa ou institución (o propio centro escolar como
institución, visita a unha empresa, asociación cultural), describir a súa estrutura organizativa, estilo de
dirección e de comunicación, grao de participación nas decisións, organización informal.
8. Planificar e levar a cabo un plano de observación dunha empresa local e presentar a información
de forma organizada e intelixíbel, incorporando xuízos propios e con referencias a exemplos e datos
apropiados.
9. Elaborar un proxecto de creación de empresas, planificando o proceso que é necesario levar a
cabo e avaliar a súa posibilidade económica, integrando os distintos coñecementos da materia,
aplicándoos con creatividade para abordar un proxecto de iniciativa empresarial. A planificación debe
recoller, tanto os aspectos económicos e financeiros como as formalidades legais de constitución,
anticipando os diversos recursos.
5.3.- Procedementos e instrumentos de avaliación
Os instrumentos de avaliación son:
- a corrección de exercicios individuais: resolución de problemas, claridade da exposición, expresión
escrita,...
- a participación no desenvolvemento da clase e nos debates: expresión oral, manexo adecuado dos
83
conceptos,...
- a exposición dos traballos individuais e/ou en grupo: selección e recollida de información,
estruturación da mesma, análise de datos, explicación dos fenómenos económicos,...
- as probas escritas
6.- Criterios de cualificación
A nota da avaliación estará formada por:
85% a nota media dos exames do trimestre
15% a cualificación dos exercicios realizados e traballos expostos
Ao longo do curso realizaranse 4 exames:
1º trimestre: 1
2º trimestre: 2
3º trimestre: 1
Para superar un trimestre, o alumnado debe obter ao menos o 50% da puntuación máxima posible
nos exames. No segundo trimestre pódense compensar as notas dos exames se ao menos se obtén
un 40% de nota respecto á máxima puntuación posible, pero non as notas entre trimestres.
Aqueles alumnos que teñan un ou varios trimestres son superados disppoñen dunha recuperación a
comezos de maio.
O alumnado promocionará cando supere os tres trimestres. A nota que figurará ao remate do curso
calcularase como segue:
- a cualificación do primeiro trimestre: 30% da nota
- a cualificación do segundo trimestre: 50%
- a cualificación do terceiro trimestre: 20% da nota
Nos exames de recuperación o alumno non pode obter unha nota superior a 5 puntos sobre 10.
7. Indicadores de logro para avaliar o proceso de ensino e práctica docente
Consideraranse as seguintes rúbricas:
1. Planificación.
2. Motivación do alumnado.
3. Desenvolvemento da ensinanza.
4. Seguimento y avaliación del proceso de ensinanza. aprendizaxe.
84
1. PLANIFICACIÓN
INDICADORES VALORACIÓNPROPOSTAS DE
MELLORA
PLA
NIF
ICACIÓ
N
1. Programa a materia tendo en conta os estándares de
aprendizaxe previstos nas leis educativas.
2. Programa a materia tendo en conta o tempo dispoñible
para o seu desenvolvemento.
3. Selecciona e secuencia de forma progresiva os contidos
da programación de aula segundo as particularidades
do alumnado.
4. Programa actividades e estratexias en función dos
estándares de aprendizaxe.
5. Planifica as clases de modo flexible, preparando
actividades e recursos axustados á programación e ás
necesidades e aos intereses do alumnado.
6. Establece os criterios, procedementos e instrumentos de
avaliación que permiten o seguimento do progreso de
aprendizaxe do alumnado
7. Coordínase co profesorado doutros departamentos que
poidan ter contidos afíns.
2. MOTIVACIÓN DO ALUMNADO
INDICADORES VALORACIÓNPROPOSTAS
DE MELLORA
MO
TIVACIÓ
N D
O A
LUM
NAD
O
1. Proporciona por anticipado os contidos de cada unidade.
2. Formula situacións que introducen a unidade (lecturas,
debates, diálogos…).
3. Relaciona as aprendizaxes coa vida real ou presenta as súas
funcionalidades.
4. Informa sobre os progresos e as dificultades
5. Relaciona os contidos e as actividades cos intereses do
alumnado.
6. Estimula a participación activa dos estudantes na clase.
85
7. Promove a reflexión dos temas tratados.
3. IMPARTICIÓN DA MATERIA
INDICADORES VALORACIÓNPROPOSTAS DE
MELLORA
IMPA
RTI
CIÓ
N D
A M
ATE
RIA
1. Resume as ideas fundamentais antes de pasar a unha nova
unidade.
2. Cando é posible, relaciona conceptos novos cos xa
coñecidos.
3. Aclara dúbidas dentro e fora das clases.
4. Optimiza o tempo dispoñible para o desenvolvemento de
cada unidade didáctica.
5. Utiliza axuda audiovisual ou doutro tipo para apoiar os
contidos na aula.
6. Promove o traballo cooperativo e mantén unha
comunicación fluída cos estudantes.
7. Desenvolve os contidos dunha forma ordenada e
comprensible para o alumnado.
8. Formula actividades que permitan a adquisición dos
estándares de aprendizaxe da etapa educativa.
9. Formula actividades grupais e individuais.
4. SEGUIMENTO E AVALIACIÓN DO PROCESO DE ENSINO- APRENDIZAXE
INDICADORES VALORACIÓNPROPOSTAS DE
MELLORA
SE
GU
IME
NT
O E
AV
AL
IAC
IÓN
1. Realiza a avaliación inicial ao inicio do curso para
axustar a programación ao nivel dos estudantes.
2. Detecta os coñecementos previos de cada unidade
didáctica.
3. Revisa, con frecuencia, os traballos propostos na aula e
fora dela.
4. Proporciona a información necesaria sobre a resolución
das tarefas e como pode melloralas.
5. Corrixe habitualmente as actividades do alumnado e da
pautas para a mellora da aprendizaxe.
86
DO
PR
OC
ES
O D
E E
NS
INO
- AP
RE
ND
IZA
XE
6. Utiliza criterios de avaliación axustados aos diferentes
tipos de contidos.
7. Favorece os procesos de autoavaliación e coavaliación.
8. Propón novas actividades que faciliten a adquisición de
obxectivos cando estes non foron acadados.
9. Propón novas actividades de maior nivel cando os
obxectivos foron acadados con suficiencia.
10. Utiliza diferentes técnicas de avaliación en función dos
contidos, o nivel dos estudantes, etc.
11. Emprega diferentes medios para informar dos resultados
aos estudantes e aos pais.
Cando a valoración sexa inferior ao 90% procederase coa modificación correspondente.
8. Organización das actividades de seguimento, recuperación e avaliación das
materias pendentes
Realizarase unha proba escrita en febreiro de 2017 aos alumnos de anos anteriores coa materia
pendente. Subministrarase ao alumnado material para preparar os exercicios, que deberán
entregar no departamento de Economía para a súa corrección.
Se o alumno non supera a proba de febreiro, poderá realizar un novo exame escrito no mes de
maio. En ámbolos casos, a proba escrita poderá complementarse coa realización e exposición dun
traballo sobre unha ou varias unidades didácticas.
9. Organización dos procedementos que lle permitan ao alumnado acreditar os
coñecementos necesarios (BAC)
Para aqueles alumnos que ao chegar o mes de maio teñan algún trimestre pendente de superación,
efectuarase un exame de recuperación. Poden darse dous casos:
- teñen boas notas de clase: a súa cualificación para cada trimestre a recuperar formarase pola nota
obtida no exame de recuperación de maio e as notas de clase, na porcentaxe establecida (85%/15%)
- non teñen boas notas de clase ou presentan un elevado absentismo escolar, polo que a profesora
non dispón de notas de clase destes alumnos: a nota da avaliación será exclusivamente a obtida na
proba escrita.
87
10. Deseño da Avaliación inicial e medidas individuais ou colectivas a adoptar en
función dos resultados
As actividades para a avaliación inicial deben estar relacionadas coa motivación e a activación de
coñecementos previos (preguntas orais, pautas de observación, entrevistas,...).
A información recolleita debe permitir a exploración e o coñecemento de cada alumno sobre o grado
de adquisición dos prerrequisitos de aprendizaxe. Se se comprobase que a maioría dos alumnos
descoñecen un determinado requisito, o seu estudo deberase incluír no proceso de ensino previsto
para todo o grupo-clase. En cambio, si só son unha minoría, será necesario arbitrar mecanismos de
compensación diversificados.
Doutro lado, é necesario distinguir entre prerrequisitos que non se coñecen e prerrequisitos que só se
deben recuperar.
A avaliación inicial debe ademais proporcionar información sobre:
- as ideas alternativas ou modelos espontáneos de razoamento e as estratexias espontáneas de
actuación
- as actitudes e hábitos adquiridos con relación á aprendizaxe e
- as representacións que se fan das tarefas que se lles propoñen.
11.- Medidas de atención á diversidade
As medidas de atención á diversidade no Bacharelato para a materia de Economía da Empresa son:
repaso de contidos xa vistos, coa participación do alumnado
actividades con diferentes niveis de dificultade
actividades de consolidación: exercicios, tests, análise de informacións económicas
a agrupación do alumnado: cambiar a distribución do alumnado na aula e establecer
agrupacións diferentes para cada traballo en equipo asignado
actividades de recuperación para o alumnado que non estea acadando os obxectivos
12.- Concreción dos elementos transversais en cada curso
A. Educación en valores:
- Educación moral e cívica: Concienciar ao alumno da responsabilidade que teñen as empresas cara
aos empregados e cara á sociedade. O documental “Fíos fóra” trata das consecuencias da actividade
do grupo Inditex na vida das persoas que traballan para el.
- Educación ambiental. A localización dunha empresa de fabricación ten un impacto sobre a saúde das
persoas e da flora e fauna.
88
- Educación para a igualdade de sexos. Tratarase na unidade 8, xestión de recursos humanos.
- Educación do consumidor. Na unidade 3 analizaranse campañas e anuncios publicitarios.
B. Animación á lectura e expresión oral. Están previstas diversas lecturas sobre empresas e
emprendedores.
C. Novas tecnoloxías da información:
- Presentacións dalgunhas unidades didácticas a través de Impress.
- Utilización de Internet na aula informática como recurso na procura de información
- Visita de páxinas web relacionadas coa economía (Banco de España, SEPE, empresas, prensa
económica, blogs de tema económico,...)
- Resolución de exercicios e test en liña a través de Internet.
- Uso de follas de calculo para o traballo con datos económicos como a confección de táboas e
representacións gráficas.
- Proxección de documentais e vídeos de contidos económico.
13.- Actividades complementarias e extraescolares
O número de materias e niveis educativos atendidos pola profesora de Economía fai imposible
dispoñer de tempo para organizar actividades extraescolares ou preparar actividades complementarias.
14.- Mecanismos de revisión, avaliación e modificación da programación e plan de mellorala
1. Estándares de aprendizaxe avaliables propostos na avaliación:
N.º de estándares de aprendizaxe programados traballados
N.º de estándares de aprendizaxe programados que no se traballaron
2. Estándares ou criterios programados non traballados:
CAUSA SI
Programación pouco realista respecto ao tempo
dispoñible.
Perda de clases. Causas:
Outros:
89
3. Proposta docente respecto aos estándares de aprendizaxe non traballados:
PROPOSTA ESTÁNDARES
Traballaranse na seguinte avaliación.
Traballaranse mediante traballo para casa.
Traballaranse durante o curso seguinte.
Non se traballarán.
Outros:
4. Organización e metodoloxía didáctica:
INDICADORESVALORACIÓN
4 3 2 1
Espazos
Tempos
Recursos e materiais didácticos
Agrupamentos
Outros:
Observacións:
Idoneidade dos instrumentos de avaliación utilizados:
Outros aspectos que destacar:
3. CONSECUCIÓN DE ESTÁNDARES DE APRENDIZAXE DURANTE A AVALIACIÓN
Porcentaxe de alumnos que obteñen determinada cualificación, respecto ao total de alumnos do
grupo
Sobresal. Notable Ben Suficiente Insuficiente
Porcentaxe10 9 8 7 6 5 4 3 2 1
90
4. GRAO DE SATISFACCIÓN DAS FAMILIAS E DOS ALUMNOS DO GRUPO
Grao de satisfacción dos alumnos co proceso de ensino:
INDICADORESGRADO DE SATISFACCIÓN
4 3 2 1
a) Traballo cooperativo
b) Uso das TIC
c) Materiais e recursos didácticos
d) Instrumentos de avaliación
e) Outros:
Propostas de mellora formuladas polos alumnos:
Propostas de mellora formuladas polas familias:
PROGRAMACIÓN DE
FUNDAMENTOS DE ADMINISTRACIÓN E XESTIÓN
INDICE
1. Introdución
2. Contribución ao desenvolvemento das competencias clave
3. Relación de estándares de aprendizaxe avaliables da materia que forman parte dos perfís
competenciais
4. Concreción de obxectivos por curso
5. Contidos e concreción para cada estándar de aprendizaxe que forman parte dos perfís
competenciais
5.1. Temporalización
5.2. Mínimos esixibles para superar a materia
5.3. Procedementos e instrumentos de avaliación
91
6. Criterios de cualificación
7. Indicadores de logro para avaliar o proceso de ensino e práctica docente
8. Organización das actividades de seguimento, recuperación e avaliación das materias
pendentes
9. Organización dos procedementos que lle permitan ao alumnado acreditar os
coñecementos necesarios (BAC)
10. Deseño da Avaliación inicial e medidas individuais ou colectivas a adoptar en función dos
resultados
11. Medidas de atención á diversidade
12. Concreción dos elementos transversais en cada curso
13. Actividades complementarias e extraescolares do departamento
14. Mecanismos de revisión, avaliación e modificación da programación e plan de mellora
1. Introdución
Esta materia ten como obxectivo estimular as destrezas e habilidades dos estudantes para transformar
ideas en proxectos e poñer en marcha un negocio viable. A creatividade e o espírito de innovación son
claves para desenvolverse en diferentes contornos.
O alumnado debe comprender o esforzo e o risco que representa unha empresa, e asumir que o
fracaso e os erros forman parte da aprendizaxe.
É importante desenvolver o espírito de equipo e concienciar da importancia da ética empresarial, así
como propiciar o emprego das novas tecnoloxías da información e a comunicación para o
desenvolvemento do proxecto.
Dotarase ao alumnado das ferramentas necesarias para analizar a viabilidade económica do proxecto
elixido.
A materia ten un enfoque eminentemente práctico. O emprego de aplicacións informáticas (Factusol,
Contasol, follas de cálculo, powerpoint/impress,...) e de internet é fundamental.
Pero a pesar de que Fundamentos de administración require dispoñer habitualmente de
ordenadores con determinadas aplicacións informáticas instaladas (Factusol, Contasol,...) e con
acceso a internet, básico para crear unha empresa virtual, das tres sesións semanais asignadas á
materia, soamente unha podemos empregar a aula con ordenadores. Isto é debido a que unha
das tres horas é necesaria para a impartición de Tecnoloxía, e outra, que xa estaba utilizando a
profesora de Fundamentos, foi pedida pola profesora que imparte Relixión e foille concedida. A
solución que se nos deu foi utilizar os portátiles a disposición de profesores e alumnos, pero a
conexión a internet non funciona, polo que vai ser imposible cumprir os obxectivos da materia.
92
2.- Contribución ao desenvolvemento das competencias clave
A impartición desta materia vai encamiñada a que o alumno adquira as seguintes competencias claves:
A competencia “aprender a aprender” está presente ao longo desta materia xa que o alumno
deberá aprender e saber aplicar los conceptos, as súas relacións e os instrumentos de contido
económico no ámbito de la administración y xestión empresarial
A competencia da “comunicación lingüística” conséguese de forma transversal: todos os
bloques, en maior ou menor medida, precisan de lecturas e expresión escrita e oral
A competencia “matemática e competencias básicas en ciencia e tecnoloxía” desenvólvese nas
unidades 6, 8, 9 e 10, aínda que tamén está presente nas unidades 4 e 5.
As competencias “sociais e cívicas” vanse desenvolver a través de traballos en grupo e debates
sobre temas como os impostos (unidade 5) ou os intermediarios financeiros (unidade 8).
A competencia “sentido de iniciativa emprendedora e espírito emprendedor”, asociada a esta
materia, incide non só na pura actividade empresarial senón na contribución á sociedade por
parte de los empresarios.
A “competencia dixital” desenvólvese mediante o emprego de aplicacións como Factusol ou s,
follas de cálculo para o cálculo de custos e de resultados, ou o programa PADRE para a
declaración da renda do empresario individual. Así mesmo, as exposicións dos traballos
deberán facerse mediante programas como Impress ou Prezi.
3. Relación de estándares de aprendizaxe avaliables da materia que forman
parte dos perfís competenciais
a) Primeira avaliación
Criterios de avaliación Estándares de aprendizaxe Ponderación
Unidade 1. INNOVACIÓN EMPRESARIAL. A IDEA, O EMPRENDEDOR E O PLAN DE NEGOCIO
Crit. 1 1. Relacionar os factores da
innovación empresarial coa actividade
de creación de empresas.
Est. 1.1.1. Identifica os diferentes aspectos da innovación
empresarial e explica a súa relevancia no desenvolvemento
económico e creación de emprego.
5%
Est.1.1.2. Recoñece diversas experiencias de innovación
empresarial e analiza los elementos de risco que levan
aparelladas
5%
Est.1.1.3. Valora a importancia da tecnoloxía e de internet como
factores clave de innovación e relaciona a innovación coa
internacionalización da empresa
5%
93
Est.EOE.1.1.3. Analiza, para un determinado caso práctico, os
distintos criterios de clasificación de empresas: segundo a
natureza da actividade que desenvolven, a súa dimensión, o nivel
tecnolóxico que acadan, o tipo de mercado no que operan, a
forma xurídica que adoptan.
5%
Crit.1.2. Analizar a información
económica do sector de actividade
empresarial no que se situará a
empresa
Est. 1.2.1. Analiza o sector empresarial da la idea de negocio. 5%
Est.1.2.2. Realiza unha análise do mercado e da competencia para
a idea de negocio seleccionada. 5%
Crit. 1.3. Seleccionar unha idea de
negocio, valorando e argumentando
de forma técnica a elección.
Est.1.3.1. Explica as diferentes perspectivas da figura do
emprendedor desde o punto de vista empresarial5%
Est.1.3.2. Avalía as repercusións que supón elixir unha idea de
negocio. 5%
Est.1.3.3. Analiza as vantaxes e inconvenientes de diferentes
propostas de ideas de negocio realizables.5%
Est.1.3.4. Expón os seus puntos de vista, mantén unha actitude
proactiva e desenvolve iniciativa emprendedora. 5%
Est.1.3.5. Traballa en equipo mantendo unha comunicación fluída
cos seus compañeiros para o desenvolvemento do proxecto de
empresa
5%
Unidade 2. A ORGANIZACIÓN INTERNA DA EMPRESA: FORMA XURÍDICA E RECURSOS
Crit.FAD.2.1. Analizar a organización
interna da empresa, a forma xurídica,
a localización, e os recursos
necesarios, así como valorar as
alternativas dispoñibles e os
obxectivos marcados co proxecto.
Est.FAD.2.1.1.Recoñece os diferentes obxectivos e fins da
empresa e relaciónaos coa súa organización5%
Est.FAD.2.1.2. Proporciona argumentos que xustifican a elección
da forma xurídica e da localización da empresa.5%
Est.FAD.2.1.3. Comprende a información que proporciona o
organigrama dunha empresa e a importancia da descrición de
tarefas e funcións para cada posto de traballo.
5%
Est.FAD.2.1.4. Realiza unha previsión dos recursos necesarios 5%
Est.FAD.2.1.5. Reflexiona sobre o papel da responsabilidade
social corporativa e valora a existencia dunha ética dos negocios.5%
Criterios de avaliaciónEstándares de aprendizaxe Ponderación
94
Unidade 3. DOCUMENTACIÓN E TRÁMITES PARA A POSTA EN MARCHA DA EMPRESA
Crit.FAD.3.1. Analizar os trámites
legais e as actuacións necesarias
para crear a empresa.
Est.FAD.3.1.1. Identifica os diferentes trámites legais
necesarios para a posta en marcha dun negocio e recoñece os
organismos ante os que han de presentarse os trámites.
5%
Crit.FAD.3.2 Xestionar a
documentación necesaria para a
posta en marcha dunha empresa.
Est.FAD.3.2.1. Comprende e sabe realizar os trámites fiscais,
laborais e de Seguridade Social e outros para a posta en
marcha.5%
Est.FAD.3.2.2. Valorar a relevancia do cumprimento dos prazos
legais para efectuar os trámites e crear o negocio.
5%
Unidade 4. INTRODUCIÓN Á CONTABILIDADE DA EMPRESA
Crit. FAD.7.1. Contabilizar os feitos
contables derivados das operacións
da empresa, cumprindo cos criterios
establecidos no Plan Xeral Cont.
Est.FAD.7.1.1. Manexa os elementos patrimoniais da empresa,
valora a metodoloxía contable e explica o papel dos libros
contables.
5%
Est.FAD.7.1.2. Analiza e representa os principais feitos
contables da empresa 5%
b) Segunda avaliación
Criterios de avaliación Estándares de aprendizaxe Ponderación
Unidade 5. O PLAN DE APROVISIONAMENTO
Crit.FAD.4.1. Establecer os
obxectivos e as necesidades de
aprovisionamento.
Est.FAD.4.1.1. Deseña unha planificación das necesidades de
aprovisionamento da empresa. 4%
Crit.FAD.4.2. Realizar procesos de Est.FAD.4.2.1. Identifica os distintos tipos de documentos 4%
95
selección de provedores analizando
as condicións técnicas.
utilizados para o intercambio de información con provedores.
Est.FAD.4.2.2. Utiliza diferentes fontes para a procura de
provedores online e offline.4%
Est.FAD.4.2.3. Relaciona e compara as distintas ofertas de
provedores, utilizando diferentes criterios de selección e
explicando as vantaxes e inconvenientes de cada unha.
4%
Crit.FAD.4.3. Planificar a xestión
das relacións cos provedores,
aplicando técnicas de negociación
e comunicación.
Est.FAD.4.3.1. Coñece técnicas de negociación e comunicación.3%
Est.FAD.4.3.2. Recoñece as diferentes etapas nun proceso de
negociación de condicións de aprovisionamento.3%
Crit. FAD.7.1. Contabilizar os feitos
contables derivados das operacións
da empresa, cumprindo cos
criterios establecidos no Plan Xeral
de Contabilidade (PXC).
Est.FAD.7.1.6. Analiza as obrigas contables e fiscais e a
documentación correspondente á declaración-liquidación dos
impostos. 2%
96
Unidade 6. XESTIÓN COMERCIAL E DE MARKETING NA EMPRESA
Crit.FAD.5.1. Desenvolver a
comercialización dos produtos ou
servizos da empresa e o marketing
dos mesmos.
Est. FAD 5.1.1. Analiza o proceso de comercialización dos
produtos ou servizos da empresa. 4%
Est. FAD 5.1.2. Explica as características dos potenciais clientes da
empresa, así como identifica o comportamento dos competidores
da mesma.
4%
Est. FAD 5.1.3. Aplica procesos de comunicación e habilidades
sociais en situacións de atención ao cliente e operacións
comerciais.
4%
Est. FAD 5.1.4. Realiza unha previsión de vendas.
4%
Crit.FAD.5.2. Fixar os prezos de
comercialización dos produtos ou
servizos e comparalos cos da
competencia.
Est. FAD 5.2.1. Reflexiona sobre as diferentes estratexias de prezos
a seguir tendo en conta as características do produto ou servizo e
argumenta sobre a decisión do establecemento do prezo de
venda.
4%
Crit.FAD.5.3. Analizar as políticas
de marketing aplicadas á xestión
comercial.
Est. FAD 5.3.1. Elabora un plan de medios, onde describe as
accións de promoción e publicidade para atraer aos clientes
potenciais, facendo especial fincapé nas aplicadas en internet e
dispositivos móbiles.
4%
Est. FAD 5.3.2. Valora e explica os diferentes canais de
distribución e venda que pode utilizar a empresa.4%
Crit. 7.1. Contabilizar os feitos
contables derivados das operacións
de la empresa, cumprindo cos
criterios establecidos no Plan Xeral
de Contabilidade (PXC).
Est. FAD 7.1.6. Analiza as obrigas contables e fiscais e a
documentación correspondente á declaración-liquidación dos
impostos. 2%
Unidade 7. XESTIÓN DOS RECURSOS HUMANOS
Crit.FAD.6.1. Planificar a xestión
dos recursos humanos.
Est. FAD 6.1.1. Avalía as necesidades da empresa e analiza e
describe os postos de traballo.
4%
97
Est. FAD 6.1.2. Identifica as fontes de recrutamento así como as
diferentes fases do proceso de selección de persoal. 4%
Est. FAD 6.2.4. Analiza os documentos que proveñen do proceso
de retribución do persoal e as obrigas de pagos. 4%
Crit.FAD.6.2. Xestionar a
documentación que xera o
proceso de selección de persoal e
contratación, aplicando as
normas vixentes.
Est. FAD 6.2.1. Analiza y aplica para la empresa las formalidades e
diferentes modalidades documentais de contratación. 4%
Est. FAD 6.2.2. Identifica as subvencións e incentivos á
contratación. 4%
Est. FAD 6.2.3. Recoñece as obrigas administrativas do empresario
ante a Seguridade Social.4%
Crit. FAD.7.1. Contabilizar os feitos
contables, cumprindo cos criterios
establecidos no Plan Xeral de
Contabilidade (PXC).
Est.FAD.7.1.6. Analiza as obrigas contables e fiscais e a
documentación correspondente á declaración-liquidación dos
impostos.2%
c) Terceira avaliación
Criterios de avaliación Estándares de aprendizaxe Ponderación
Unidade 9. XESTIÓN DAS NECESIDADES DE INVESTIMENTO E FINANCIAMENTO. VIABILIDADE DA EMPRESA
Crit.FAD.8.1. Determinar o
investimento necesario e as
necesidades financeiras para a
empresa, identificando as alternativas
de financiamento posibles.
Est, FAD 8.1.1. Elabora un plan de investimentos da
empresa, que inclúa o activo non corrente e o corrente.8%
Est, FAD 8.1.2. Analiza e selecciona as fontes de
financiamento da empresa. 8%
Est, FAD 8.1.3. Recoñece as necesidades de financiamento
da empresa. 8%
Crit.FAD.8.2. Analiza e comproba a
viabilidade da empresa de acordo a
diferentes tipos de análise.
Est, FAD 8.2.1. Determina e explica a viabilidade da empresa,
tanto a nivel económico e financeiro, como comercial e
medioambiental
8%
Est, FAD 8.2.2. Aplica métodos de selección de
investimentos e analiza as inversións necesarias para a posta
en marcha.
8%
98
Est, FAD 8.2.3. Elabora estados de previsión de tesourería e
explica diferentes alternativas para a resolución de problemas
puntuais de tesourería.
8%
Crit.FAD.8.3. Valora e comproba o
acceso ás fontes de financiamento
para a posta en marcha do negocio.
Est, FAD 8.3.1. Valora as fontes de financiamento, así como
o custe da financiamento e as axudas financeiras e
subvencións.
8%
Est, FAD 8.3.2. Comprende o papel que desempeñan os
intermediarios financeiros na actividade cotiá das empresas e
na sociedade actual.
8%
Est, FAD 8.3.3. Valora a importancia, no mundo empresarial,
de cumprir en prazo os compromisos de pago adquiridos.8%
Unidade 10. EXPOSICIÓN PÚBLICA DO DESENVOLVEMENTO DA IDEA DE NEGOCIO.
Crit.FAD.9.1. Elaborar un plan de
empresa.
Est, FAD 9.1.1. Inclúe todos os pasos e apartados que se
indican para elaborar un plan de empresa.
9%
Crit. FAD 9.2. Expoñer e comunicar
publicamente o proxecto de empresa.
Est.FAD.9.2.1. Utiliza habilidades comunicativas e técnicas
para atraer a atención na exposición pública do proxecto de
empresa.
10%
Crit. FAD 9.3. Utilizar ferramentas
informáticas que apoian a
comunicación e presentación do
proxecto.
Est, FAD 9.3.1. Manexa ferramentas informáticas e
audiovisuais atractivas que axudan a unha difusión efectiva
do proxecto.9%
99
4. Concreción de obxectivos por curso
Obx.FAD.1. Fomentar a iniciativa emprendedora, desenvolvendo competencias empresariais:
autonomía, creatividade, aprendizaxe continuo, cultura do esforzo e da recompensa, espírito de
traballo en equipo, liderado, motivación, ética empresarial, pensamento crítico e responsabilidade
social.
Obx.FAD.2. Obter unha visión práctica do funcionamento dunha empresa. Comprender e manexar
as técnicas básicas que se utilizan nas diversas áreas ou departamentos en que se estrutura.
Obx.FAD.3. Coñecer as distintas formas de constitución dunha sociedade, os trámites necesarios
para a posta en marcha, diferenciando os tipos de sociedades e responsabilidade en cada caso.
Obx.FAD.4. Identificar, utilizar e arquivar os distintos documentos que xera a actividade
empresarial.
Obx.FAD.5. Comprender o concepto de patrimonio e o seu rexistro contable, introducindo ao
alumno na actividade contable da empresa.
Obx.FAD.6. Iniciarse no coñecemento e emprego das tecnoloxías da información e a comunicación
aplicadas ás funcións de xestión e administración de empresas.
Obx.FAD.7. Coñecer as fontes onde localizar as normas xurídicas e calquera tipo de información
que afecte á empresa.
Obx.FAD.8. Ser capaz de elaborar un proxecto de creación de empresas de forma simulada, desde
a súa constitución e posta en marcha, analizando a súa viabilidade comercial (estudo de mercado,
plan de marketing e análise DAFO), económica (limiar de rendibilidade), financeira (criterio do
VAN, plan de investimento e financiamento e previsión de tesourería) e outros criterios diversos,
como a súa viabilidade tecnolóxica, xurídico-legal e medioambiental.
100
Obx.FAD.9. Expoñer publicamente o plan de empresa, que debe incluír a identificación e
presentación dos promotores, selección da idea de negocio, análise da contorna, definición da
estratexia competitiva, legalización e trámites, nome e logotipo, localización, organización e
recursos humanos, descrición e estudo das distintas áreas de actividade e viabilidade do proxecto
nos termos descritos anteriormente.
5. Contidos e concreción para cada estándar de aprendizaxe que forman parte dos perfís
competenciais
Fundamentos de Administración e Xestión. 2º de bacharelato
Obxectivos Criterios de avaliación Estándares de aprendizaxe Compet. clave
Bloque 1. Innovación empresarial. A idea de negocio: o proxecto de empresa
g
h
m
B1.1. Innovación,
desenvolvemento
económico e
creación de
empresas.
B1.2. Idea de
negocio.
B1.1. Relacionar os
factores da
innovación
empresarial coa
actividade de
creación de
empresas.
FAXB1.1.1. Identifica os aspectos da
innovación empresarial e explica a
súa relevancia no desenvolvemento
económico e na creación de
emprego.
CSC
CSIEE
FAXB1.1.2. Recoñece experiencias de
innovación empresarial e analiza os
elementos de risco que levan
aparelladas.
CSIEE
CAA
FAXB1.1.3. Valora a importancia da
tecnoloxía e de internet como
factores clave de innovación e
relaciona a innovación coa
internacionalización da empresa.
CD
CSIEE
i
l
m
B1.3. Relación da
empresa co
contorno. Análise
do sector.
B1.2. Analizar a
información
económica do
sector de
actividade
empresarial no que
se situará a
empresa.
FAXB1.2.1. Analiza o sector
empresarial onde se desenvolve a
idea de negocio.
CMCCT
CSIEE
FAXB1.2.2. Realiza unha análise do
mercado e da competencia para a
idea de negocio seleccionada.
CSIEE
CAA
CD
b
i
l
B1.4.
Emprendedor e
idea de negocio.
B1.3. Seleccionar
unha idea de
negocio, e valorar e
FAXB1.3.1. Explica desde diferentes
perspectivas a figura do/da
emprendedor/a de negocios.
CCL
CSIEE
CSC
101
Fundamentos de Administración e Xestión. 2º de bacharelato
Obxectivos Criterios de avaliación Estándares de aprendizaxe Compet. clave
m argumentar
tecnicamente a
elección.
FAXB1.3.2. Avalía as repercusións
que supón elixir unha idea de
negocio.
CSIEE
CSC
CAA
FAXB1.3.3. Analiza as vantaxes e os
inconvenientes de propostas de
ideas de negocio realizables.
CAA
CSIEE
CMCCT
FAXB1.3.4. Expón os seus puntos de
vista, mantén unha actitude
proactiva e desenvolve iniciativa
emprendedora.
CSIEE
CCL
FAXB1.3.5. Traballa en equipo
mantendo unha comunicación fluída
cos seus compañeiros e coas súas
compañeiras para o
desenvolvemento do proxecto de
empresa.
CCL
CSIEE
Bloque 2. A organización interna da empresa. Forma xurídica e recursos
a
g
b
i
l
m
B2.1. Planificación
empresarial e
obxectivos.
Organización
interna.
Responsabilidade
social da
empresa.
B2.2. Forma
xurídica da
empresa.
B2.3. Dimensión e
localización
B2.1. Analizar a
organización
interna da empresa,
a forma xurídica, a
localización e os
recursos necesarios,
e valorar as
alternativas
dispoñibles e os
obxectivos
marcados co
proxecto.
FAXB2.1.1. Recoñece os obxectivos e
os fins da empresa, e relaciónaos
coa súa organización.
CSIEE
CMCCT
FAXB2.1.2. Reflexiona sobre o papel
da responsabilidade social
corporativa, e valora a existencia
dunha ética dos negocios.
CSC
CSIEE
FAXB2.1.3. Proporciona argumentos
que xustifican a elección da forma
xurídica e da localización da
empresa.
CCL
CSC
CMCCT
FAXB2.1.4. Interpreta a información
que proporciona o organigrama
dunha empresa e a importancia da
descrición de tarefas e funcións para
cada posto de traballo.
CSIEE
CMCCT
CD
FAXB2.1.5. Realiza unha previsión
dos recursos necesarios para
desenvolver o proxecto de empresa.
CSIEE
CAA
102
Fundamentos de Administración e Xestión. 2º de bacharelato
Obxectivos Criterios de avaliación Estándares de aprendizaxe Compet. clave
Bloque 3. Documentación e trámites para a posta en marcha da empresa
a
b
i
l
m
B3.1. Trámites
para a creación e
posta en marcha
dunha empresa.
B3.1. Analizar os
trámites legais e as
actuacións
necesarias para
crear a empresa.
FAXB3.1.1. Identifica os diferentes
trámites legais necesarios para a
posta en marcha dun negocio e
recoñece os organismos ante os
cales han de presentarse os trámites.
CSC
CMCCT
CD
CSIEE
a
b
i
l
m
p
B3.1. Trámites
para a creación e
posta en marcha
dunha empresa.
B3.2. Xestionar a
documentación
necesaria para a
posta en marcha
dunha empresa.
FAXB3.2.1. Interpreta e sabe realizar
os trámites fiscais, laborais, de
Seguridade Social e outros para a
posta en marcha.
CAA
CMCCT
CD
FAXB3.2.2. Valora a necesidade do
cumprimento dos prazos legais para
efectuar os trámites de creación dun
negocio.
CSC
Bloque 4. O plan de aprovisionamento
b
e
g
i
l
m
B4.1. Plan de
aprovisionamento
.
B4.2. Xestión de
inventarios.
B4.1. Establecer os
obxectivos e as
necesidades de
aprovisionamento.
FAXB4.1.1. Deseña un plan de
aprovisionamento da empresa.
CAA
CMCCT
CD
FAXB4.1.2. Aplica métodos de
valoración de existencias.
CMCCT
CD
b
e
g
i
l
m
B4.3. Selección de
provedores.
B4.2. Realizar
procesos de
selección de
provedores
analizando as
condicións técnicas.
FAXB4.2.1. Identifica os tipos de
documentos utilizados para o
intercambio de información con
provedores.
CCL
CMCCT
CD
FAXB4.2.2. Utiliza diferentes fontes
para a procura de provedores en
liña e offline.
CD
CMCCT
FAXB4.2.3. Relaciona e compara as
ofertas de provedores, utilizando
diversos criterios de selección, e
explica as vantaxes e os
inconvenientes de cada unha.
CAA
CMCCT
CD
b
e
B4.4. Xestión de
compras.
B4.3. Planificar a
xestión das
relacións con
FAXB4.3.1. Identifica e aplica
técnicas de negociación e
comunicación.
CCL
CSIEE
103
Fundamentos de Administración e Xestión. 2º de bacharelato
Obxectivos Criterios de avaliación Estándares de aprendizaxe Compet. clave
g
i
l
m
provedores,
aplicando técnicas
de negociación e
comunicación.
FAXB4.3.2. Recoñece as etapas nun
proceso de negociación de
condicións de aprovisionamento.
CAA
CSIEE
CMCCT
Bloque 5. Xestión comercial e márketing na empresa
b
e
g
h
i
l
m
B5.1. Xestión
comercial na
empresa. Plan de
márketing.
Márketing-mix.
B5.2. Análise do
mercado e do
comportamento
do/da
consumidor/a.
Atención á
clientela.
B5.1. Desenvolver a
comercialización
dos produtos ou
servizos da
empresa e o plan
de márketing.
FAXB5.1.1. Analiza o proceso de
comercialización dos produtos ou
servizos da empresa.
CSIEE
CMCCT
FAXB5.1.2. Explica as características
da clientela potencial da empresa e
identifica o comportamento dos
competidores desta.
CCL
CMCCT
FAXB5.1.3. Aplica procesos de
comunicación e habilidades sociais
en situacións de atención á clientela
e operacións comerciais.
CCL
CSC
CMCCT
CD
FAXB5.1.4. Realiza unha previsión de
vendas a curto e a medio prazo,
manexando a folla de cálculo.
CD
CMCCT
g
h
i
l
m
B5.3. Produto e
prezo
B5.2. Fixar os
prezos de
comercialización
dos produtos ou os
servizos, e
comparalos cos da
competencia.
FAXB5.2.1. Reflexiona sobre as
estratexias de prezos tendo en conta
as características do produto ou do
servizo, e argumenta sobre a
decisión do establecemento do
prezo de venda.
CAA
CMCCT
CSIEE
a
e
g
h
i
l
m
p
B5.4. Publicidade
e promoción.
B5.5. Distribución
dos produtos e
dos servizos da
empresa.
B5.3. Analizar as
políticas de
márketing aplicadas
á xestión comercial.
FAXB5.3.1. Elabora un plan de
medios onde se describan as
accións de promoción e publicidade
para atraer a clientela potencial,
facendo especial fincapé nas
aplicadas en internet e dispositivos
móbiles.
CCL
CCEC
CMCCT
CD
FAXB5.3.2. Valora e explica as canles
de distribución e venda que pode
utilizar a empresa.
CSIEE
CCL
CMCCT
104
Fundamentos de Administración e Xestión. 2º de bacharelato
Obxectivos Criterios de avaliación Estándares de aprendizaxe Compet. clave
Bloque 6. Xestión dos recursos humanos
c
e
g
h
i
l
m
B6.1. Planificación
dos recursos
humanos.
B6.2.
Recrutamento e
selección de
persoal.
B6.1. Planificar a
xestión dos
recursos humanos.
FAXB6.1.1. Avalía as necesidades da
empresa, e analiza e describe os
postos de traballo.
CSIEE
CMCCT
CD
FAXB6.1.2. Identifica as fontes de
recrutamento, así como as fases do
proceso de selección de persoal.
CSIEE
CMCCT
a
c
e
g
h
i
l
m
B6.3. Xestión
laboral,
contratación,
Seguridade Social
e nóminas.
B6.2. Xestionar a
documentación que
xera o proceso de
selección e
contratación de
persoal, aplicando
as normas vixentes.
FAXB6.2.1. Analiza e aplica para a
empresa as formalidades e as
modalidades documentais de
contratación.
CAA
CMCCT
CD
FAXB6.2.2. Identifica as subvencións
e os incentivos á contratación.
CMCCT
CD
FAXB6.2.3. Recoñece as obrigas
administrativas do/da empresario/a
ante a Seguridade Social.
CSC
CSIEE
FAXB6.2.4. Analiza os documentos
do proceso de retribución e
cotización do persoal e de
xustificación do pagamento.
CMCCT
CD
Bloque 7. Xestión da contabilidade da empresa
g
i
l
m
B7.1.
Fundamentos de
contabilidade
financeira.
B7.2. Plan Xeral
de Contabilidade.
B7.3. Ciclo
contable.
B7.4. Fiscalidade
da empresa:
liquidación e
rexistro contable.
B7.1. Contabilizar
os feitos contables
derivados das
operacións da
empresa,
cumprindo os
criterios
establecidos no
Plan Xeral de
Contabilidade
(PXC).
FAXB7.1.1. Opera cos elementos
patrimoniais da empresa, valora a
metodoloxía contable e explica o
papel dos libros contables.
CAA
CMCCT
CD
FAXB7.1.2. Analiza e representa os
principais feitos contables da
empresa.
CSIEE
CD
CMCCT
FAXB7.1.3. Identifica o concepto de
amortización e procede ao seu
rexistro contable.
CMCCT
CD
FAXB7.1.4. Analiza e asigna os
gastos e os ingresos ao exercicio
económico ao que correspondan,
con independencia das súas datas
CMCCT
CD
CSIEE
105
Fundamentos de Administración e Xestión. 2º de bacharelato
Obxectivos Criterios de avaliación Estándares de aprendizaxe Compet. clave
de pagamento ou cobramento.
FAXB7.1.5. Distingue as fases do
ciclo contable, analiza o proceso
contable de pechamento de
exercicio e determina o resultado
económico obtido pola empresa.
CMCCT
CD
FAXB7.1.6. Analiza as obrigas
contables e fiscais, e a
documentación correspondente á
declaración-liquidación dos
impostos.
CSC
CMCCT
CD
FAXB7.1.7. Manexa a nivel básico
unha aplicación informática de
contabilidade, onde realiza todas as
operacións necesarias e presenta o
proceso contable correspondente a
un ciclo económico.
CD
CMCCT
Bloque 8. Investimento e xestión financeira. Viabilidade da empresa
g
i
l
m
B8.1. Estrutura
económica e
financeira da
empresa.
Equilibrio
patrimonial.
B8.2. Planificación
financeira da
empresa. Novas
formas de
financiamento.
B8.1. Determinar o
investimento
necesario e as
necesidades
financeiras para a
empresa,
identificando as
alternativas de
financiamento
posibles.
FAXB8.1.1. Elabora un plan de
investimentos da empresa, que
inclúa o activo non corrente e o
corrente.
CSIEE
CAA
CMCCT
FAXB8.1.2. Analiza e selecciona as
fontes de financiamento da
empresa.
CMCCT
CD
FAXB8.1.3. Recoñece as necesidades
de financiamento da empresa.
CSIEE
a
g
h
i
l
m
B8.3. Métodos de
selección e
valoración de
investimentos.
B8.4. Análise da
viabilidade da
empresa.
B8.5. Solvencia e
liquidez na
empresa.
B8.2. Avaliar a
viabilidade da
empresa, de acordo
con diferentes tipos
de análise.
FAXB8.2.1. Determina e explica a
viabilidade da empresa, tanto a nivel
económico e financeiro como a nivel
comercial e ambiental.
CSIEE
CSC
CCL
FAXB8.2.2. Aplica métodos de
selección de investimentos e analiza
os investimentos necesarios para a
posta en marcha.
CSIEE
CMCCT
CD
FAXB8.2.3. Elabora estados de CMCCT
106
Fundamentos de Administración e Xestión. 2º de bacharelato
Obxectivos Criterios de avaliación Estándares de aprendizaxe Compet. clave
Previsións de
tesouraría.
previsión de tesouraría e explica
alternativas para a resolución de
problemas puntuais de tesouraría.
CD
a
b
g
h
i
l
m
p
B8.6. Custo e
selección de
fontes financeiras.
Axudas á
creación de
empresas en
Galicia.
B8.7. Morosidade
empresarial.
B8.3. Analizar e
verificar o acceso
ás fontes de
financiamento para
a posta en marcha
do negocio.
FAXB8.3.1. Valora as fontes de
financiamento, así como o custo do
financiamento e as axudas
financeiras e subvencións.
CAA
CMCCT
CD
FAXB8.3.2. Comprende o papel dos
intermediarios financeiros na
actividade cotiá das empresas e na
sociedade actual.
FAXB8.3.3. Distingue o papel dos
intermediarios financeiros na
actividade cotiá das empresas e na
sociedade actual.
CSC
CMCCT
CD
FAXB8.3.4. Valora a importancia, no
mundo empresarial, de responder en
prazo aos compromisos de
pagamento adquiridos.
CSC
CSIEE
Bloque 9. Presentación da idea de negocio
b
e
g
i
l
m
B9.1. Plan de
negocio. Técnicas
de presentación e
edición do plan
de negocio.
B9.1. Expor e
comunicar
publicamente o
proxecto de
empresa.
FAXB9.1.1. Utiliza habilidades
comunicativas e técnicas para atraer
a atención na exposición pública do
proxecto de empresa.
CCL
CD
CSIEE
b
d
e
g
i
l
m
B9.2. Ferramentas
audiovisuais para
a presentación de
proxectos.
B9.2. Utilizar
ferramentas
informáticas que
apoian a
comunicación e a
presentación do
proxecto.
FAXB9.2.1. Manexa ferramentas
informáticas e audiovisuais atractivas
que axudan a unha difusión efectiva
do proxecto.
CD
CCL
CMCCT
5.1. Temporalización
107
1º trimestre: unidades 1-4
2º trimestre: unidades 5-7
3º trimestre: unidades 8-10
Avaliación Unidade didácticaPeríodos
lectivos
Avaliación 1
1. INNOVACIÓN EMPRESARIAL. A IDEA, O EMPRENDEDOR E O
PLAN DE NEGOCIO
9h
2. A ORGANIZACIÓN INTERNA DA EMPRESA: FORMA XURÍDICA
E RECURSOS
6 h
3. DOCUMENTACIÓN E TRÁMITES PARA A POSTA EN MARCHA
DA EMPRESA
7 h
4. INTRODUCIÓN Á CONTABILIDADE DA EMPRESA 12 h
avaliación 2
5. O PLAN DE APROVISIONAMENTO 15 h
6. XESTIÓN COMERCIAL E DE MARKETING NA EMPRESA 12 h
7. XESTIÓN DOS RECURSOS HUMANOS 9 h
8. XESTIÓN DA CONTABILIDADE DA EMPRESA 15 h
avaliación 3
9. XESTIÓN DAS NECESIDADES DE INVESTIMENTO E
FINANCIAMENTO. VIABILIDADE DA EMPRESA
12h
10. EXPOSICIÓN PÚBLICA DO PLAN DE NEGOCIO 4 h
5.2. Mínimos esixibles para superar a materia
- Analizar a información económica de empresas de diferentes sectores de actividade
- Enunciar os factores do entorno, específicos e xerais, de diferentes empresas
- Elixir a forma xurídica adecuada a empresas de diferentes características
108
- Explicar os factores que condicionan a localización duna empresa
- Delimitar os obxectivos dun proxecto de empresa
- Enunciar os recursos financeiros e os factores de produción necesarios
- Explicar as diferentes fontes de financiamento e o custo de cada unha
- Analizar os trámites legais e as actuacións necesarias para crear unha empresa
- Xestionar a documentación necesaria para a posta en marcha dunha empresa.
- Planificar a xestión das relacións cos provedores, aplicando técnicas de negociación e
comunicación
- Desenvolver o marketing-mix da empresa
- Planificar a xestión dos recursos humanos e decidir sobre a contratación do persoal
- Contabilizar os feitos contables derivados das operacións da empresa
- Analizar a viabilidade económica e financeira da empresa
- Valora e comproba o acceso ás fontes de financiamento para a posta en marcha do negocio.
- Expoñer o proxecto mediante ferramentas informáticas. Ten que tratarse dunha idea orixinal,
e ser viable
5.3. Procedementos e instrumentos de avaliación
A nota de cada avaliación obterase de sumar as puntuacións de:
- unha proba escrita trimestral, que suporá o 60% na nota do trimestre
- exercicios prácticos e participación do alumno no desenvolvemento da clase; constitúen o
10% na nota do trimestre.
- as partes do plan de empresa realizado por cada alumno, que corresponde aos bloques
impartidos en cada trimestre, supoñen o 20% da nota.
A nota final da materia obterase facendo a media aritmética das notas de avaliación.
Ao final do curso cada alumno deberá facer unha presentación global do plan de empresa,
preferentemente en inglés ou francés.
O alumnado que non superara ningunha das tres probas escritas mencionadas neste apartado
deberá presentarse no mes de maio de 2017 a unha proba escrita que englobaría os
coñecementos teóricos e a práctica realizada durante o curso. Esta proba será a mesma que a
prevista no punto 10 desta programación para alumnado que non asistiu regularmente ás
clases.
Se a parte non superada é a correspondente aos exercicios diarios, o alumno deberá, tamén
no mes de maio, expoñer un proxecto de empresa creado por el e contestar correctamente ás
preguntas que a profesora lle formule sobre aspectos dese proxecto de empresa.
É necesario obter unha puntuación de ao menos o 50% na proba escrita para superar
109
avaliación.
6. Criterios de cualificación
Os criterios de avaliación establecidos para esta materia na lexislación LOMCE son os seguintes:
§ Bloque 1. Innovación empresarial. A idea de negocio: o proxecto de empresa
1. Relacionar os factores da innovación empresarial coa actividade de creación de empresas.
2. Analizar a información económica do sector de actividade empresarial no que se situará a
empresa.
3. Seleccionar unha idea de negocio, valorando e argumentando de forma técnica a elección.
§ Bloque 2. A organización interna da empresa. Forma xurídica e recursos
1. Analizar a organización interna da empresa, a forma xurídica, a localización, e os recursos
necesarios, así como valorar as alternativas dispoñibles e os obxectivos marcados co proxecto.
§ Bloque 3. Documentación e trámites para a posta en marcha da empresa
1. Analizar os trámites legais e as actuacións necesarias para crear a empresa.
2. Xestionar a documentación necesaria para a posta en marcha dunha empresa.
§ Bloque 4. O plan de aprovisionamento
1. Establecer os obxectivos e as necesidades de aprovisionamento.
2. Realizar procesos de selección de provedores analizando as condicións técnicas.
3. Planificar a xestión das relacións cos provedores, aplicando técnicas de negociación e
comunicación.
§ Bloque 5. Xestión comercial e de marketing na empresa
1. Desenvolver a comercialización dos produtos ou servizos da empresa e o marketing dos
mesmos.
2. Fixar os prezos de comercialización dos produtos ou servizos e comparalos cos da
competencia.
3. Analizar as políticas de marketing aplicadas á xestión comercial.
§ Bloque 6. Xestión dos recursos humanos
1. Planificar a xestión dos recursos humanos.
2. Xestionar a documentación que xera o proceso de selección de persoal e contratación,
110
aplicando as normas vixentes.
§ Bloque 7. Xestión da contabilidade da empresa
1. Contabilizar os feitos contables derivados das operacións da empresa, cumprindo cos criterios
establecidos no Plan Xeral de Contabilidade (PGC).
§ Bloque 8. Xestión das necesidades de investimento e financiamento. Viabilidade da empresa
1. Determinar o investimento necesario e as necesidades financeiras para a empresa, identificando
as alternativas de financiamento posibles.
2. Analiza e comproba a viabilidade da empresa, de acordo a diferentes tipos de análises.
3. Valora e comproba o acceso ás fontes de financiamento para a posta en marcha do negocio.
§ Bloque 9. Exposición pública do desenvolvemento da idea de negocio
1. Expoñer e comunicar publicamente o proxecto de empresa.
2. Utilizar ferramentas informáticas que apoian a comunicación e presentación do proxecto.
.
7. Indicadores de logro para avaliar o proceso de ensino e práctica docente
INDICADORES VALORACIÓN
OBSERVACIÓNS
E PROPOSTAS DE
MELLORAS
1 Selecciono e secuencio os contidos da miña programación de
aula cunha distribución e unha progresión adecuada ás
características de cada grupo de alumnos.
2 Adopto estratexias e programo actividades en función dos
obxectivos didácticos, en función dos distintos tipos de
contidos y en función de las características de los alumnos.
3 Planifico las clases de modo flexible, preparando actividades e
recursos axustados ao Proxecto Curricular de Etapa, á
programación didáctica no caso de secundaria e , sobre todo,
axustado sempre, o máis posible ás necesidades e intereses
dos alumnos.
4 Establezo, de modo explícito, los criterios, procedementos e
instrumentos de avaliación e autoavaliación que permiten facer
el seguimento do progreso dos alumnos e comprobar o grao
en que alcanzan as aprendizaxes.
5 Planifico a miña actividade educativa de forma coordinada co
resto do profesorado (sexa por nivel, ciclo, departamentos,
equipos educativos e profesores de apoio).
111
6 Presento situacións introdutorias ao tema a tratar (traballos,
diálogos, lecturas)
7 Manteño o interese do alumnado, partindo das súas
experiencias, cunha linguaxe clara e adaptada
8 Relaciono os contidos e actividades cos intereses e
coñecementos previos dos meus alumnos
9 Estruturo os contidos dando unha visión xeral de cada tema
10 Facilito a adquisición de novos contidos a través de esquemas,
exemplos, sínteses,...
11 Propoño aos meus alumnos actividades variadas (de
diagnóstico, de introdución, de motivación, de
desenvolvemento, de síntese, de consolidación, de
recuperación, de ampliación e de avaliación).
12 Planteo actividades que aseguran la adquisición de los
obxectivos didácticos previstos y las habilidades y técnicas
instrumentais básicas.
13 Nas actividades que propoño existe equilibrio entre as
actividades individuais e traballos en grupo.
14 Utilizo recursos didácticos variados ( audiovisuais, informáticos,
técnicas de aprender a aprender...), tanto para la presentación
de los contidos como para la práctica de los alumnos,
favorecendo el uso autónomo por parte de los mesmos.
15 Comprobo, de diferentes modos, que os alumnos
comprenden a tarefa a realizar: facendo preguntas, faciedo que
verbalicen o proceso, …
16 Facilito estratexias de aprendizaxe: como solicitar axuda, como
buscar fontes de información, pasos para resolver cuestiones,
problemas, dou ánimos e aseguro a participación de todos….
17 Controlo frecuentemente o traballo dos alumnos: explicacións
adicionais, dando pistas, feedback,…
18 As relacións que establezo cos meus alumnos dentro da aula e
as que eles establecen entre si son correctas, fluídas e desde
unhas perspectivas non discriminatorias.
19 Favorezo la elaboración de normas de convivencia con la
achega de todos y reacciono de forma ecuánime ante
situacións conflitivas.
20 Fomento o respecto y la colaboración entre los alumnos e
acepto as súas suxestións e achegas, tanto para a organización
das clases como para as actividades de aprendizaxe.
21 Reviso e corrixo frecuentemente los contidos, actividades
propostas -dentro y fora del aula, adecuación de los tempos,
agrupamentos y materiais utilizados.
112
22 Proporciono información ao alumno sobre a execución das
tarefas e como pode melloraras, e favorezo procesos de
autoavaliación e coavaliación.
23 En caso de obxectivos insuficientemente alcanzados propoño
novas actividades que faciliten a súa adquisición.
24 En caso de obxectivos suficientemente alcanzados, en corto
espazo de tempo, propoño novas actividades que faciliten un
maior grado de adquisición.
25 Teño en conta o nivel de habilidades dos alumnos, os seus
ritmos de aprendizaxe., as posibilidades de atención, etc, e en
función deles, adapto os distintos momentos do proceso de
ensinanza- aprendizaxe (motivación, contidos, actividades, ...).
26 Coordínome con outros profesionais (profesores de apoio,
Departamentos de Orientación), para modificar e/ou adaptar
contidos, actividades, metodoloxía, recursos… aos diferentes
ritmos e posibilidades de aprendizaxe.
28 Contemplo outros momentos de avaliación inicial: a comenzos
de un tema, de Unidade Didáctica, de novos bloques de
contido...
29 Utilizo suficientes criterios de avaliación que atendan de
maneira equilibrada a avaliación dos diferentes contidos
(conceptuais, procedimentais, actitudinais).
30 Utilizo sistemáticamente procedementos e instrumentos
variados de recollida de información ( rexistro de observacións,
carpeta do alumno, ficha de seguimento, diario de clase,
taboeiro de anuncios,...)
8. Organización das actividades de seguimento, recuperación e avaliación das
materias pendentes
Non hai alumnado do ano pasado coa materia pendente.
9. Organización dos procedementos que lle permitan ao alumnado acreditar os
coñecementos necesarios (BAC)
Os alumnos matriculados en Fundamentos de administración e Xestión no presente curso que non
asistiran regularmente á clase poderán examinarse a mediados do mes de abril de 2017 mediante
unha proba escrita que permita garantir que adquiriron os coñecementos e capacidades mínimas
establecidos na presente programación.
Á proba anterior tamén poderán presentarse aquelas persoas que por un elevado absentismo non
puideron acreditar que posúen as competencias requiridas.
113
Por outra parte, aqueles alumnos que tendo feito as actividades e participado no desenvolvemento
das clases regularmente non superaran ningún dos exames trimestrais -ou superaran algúns, pero a
media de exames do trimestre non acadara a nota de 5 puntos sobre 10- poderán realizar a proba
mencionada nos dous apartados anteriores.
Para aqueles alumnos que ao chegar o mes de abril teñen algún trimestre pendente, existe un exame
que permite recuperar un ou dous trimestres.
10. Deseño da Avaliación inicial e medidas individuais ou colectivas a adoptar en
función dos resultados
A información recolleita debe permitir a exploración e o coñecemento de cada alumno sobre o grado
de adquisición dos prerrequisitos de aprendizaxe. Se se comprobase que a maioría dos alumnos
descoñecen un determinado requisito, o seu estudo deberase incluír no proceso de ensino previsto
para todo o grupo-clase. En cambio, si só son unha minoría, será necesario arbitrar mecanismos de
compensación diversificados.
Doutro lado, é necesario distinguir entre prerrequisitos que non se coñecen e prerrequisitos que só se
deben recuperar.
A avaliación inicial debe ademais proporcionar información sobre;
- as ideas alternativas ou modelos espontáneos de razoamento e as estratexias espontáneas de
actuación
- as actitudes e hábitos adquiridos con relación á aprendizaxe e
- as representacións que se fan das tarefas que se lles propoñen.
As actividades para a avaliación inicial deben estar relacionadas coa motivación e a activación de
coñecementos previos (preguntas orais, pautas de observación, entrevistas,...).
11. Medidas de atención á diversidade
Cada alumno posúe unhas peculiaridades que o diferencian do resto do grupo. Non todos
aprenden ao mesmo ritmo ou teñen os mesmos intereses e capacidades.
Propostas para atender ás diversidade:
Combinar actividades educativas para todo o grupo e estratexias que atendan ás
diferenzas individuais do alumnado.
114
Actividades e situacións de ensino-aprendizaxe variados e flexibles.
Referencias a aprendizaxes xa contemplados para posibilitar o repaso e a fixación dos
contidos que poden requerir un maior grao de dificultade para algúns alumnos.
Actividades que presenten solucións abertas e flexibles potenciando a creatividade do
alumno.
As actividades non deben basearse únicamente na transmisión de información. Deben
partir das experiencias e coñecementos previos dos alumnos, facilitando unha
aprendizaxe na que poidan comprobar a utilidade do aprendido.
Facilitar o alumno novas experiencias que favorezan a aprendizxje de destrezas, técnicas
e estratexias que lle permitan enfrontarse a novas situacións de forma autónoma e
responsable.
Contemplarase a integración de materias en ámbitos, os agrupamentos flexibles, o apoio en
grupos ordinarios, os desdobramentos de grupos, e programas de tratamento persoalizado
para o alumno con necesidade específica de apoio educativo.
12. Concreción dos elementos transversais en cada curso
No desenvolvemento da materia van están presentes os seguintes elementos:
- Animación á lectura. Facilitaranse ao alumnado artigos sobre temas empresariais e sobre economía.
Nalgúns casos irán seguidos de debate.
- Educación en valores. O traballo en equipo, o respecto pola opinión dos demais, a ética empresarial,
a responsabilidades cara os empregados, a importancia do desenvolvemento sustentable, a creación
de necesidades artificiais a través da publicidade, a igualdade de sexos,...
- Novas tecnoloxías da información:
- Utilización de Internet na aula informática como recurso na procura de información e para resolver
tests en liña
- Visita de páxinas web de empresas e de administracións e organismos públicos
- Uso de follas de calculo para o traballo con datos económicos como a confección de táboas e
representacións gráficas.
115
13. Actividades Complementarias e extraescolares do departamento
En principio o departamento de Economía non vai organizar ningunha actividade complementaria
nin extraescolar.
14.- Mecanismos de revisión, avaliación e modificación da programación e plan de mellora
1. Estándares de aprendizaxe avaliables propostos na avaliación:
N.º de estándares de aprendizaxe programados traballados
N.º de estándares de aprendizaxe programados que no se traballaron
2. Estándares ou criterios programados non traballados:
CAUSA XI
Programación pouco realista respecto ao tempo
dispoñible.
Perda de clases. Causas:
Outros:
3. Proposta docente respecto aos estándares de aprendizaxe non traballados:
PROPOSTA ESTÁNDARES
Traballaranse na seguinte avaliación.
Traballaranse mediante traballo para casa.
Traballaranse durante o curso seguinte.
Non se traballarán.
Outros:
4. Organización e metodoloxía didáctica:
INDICADORES VALORACIÓN
116
4 3 2 1
Espazos
Tempos
Recursos e materiais didácticos
Agrupamentos
Outros:
Observacións:
Idoneidade dos instrumentos de avaliación utilizados:
Outros aspectos que destacar:
3. CONSECUCIÓN DE ESTÁNDARES DE APRENDIZAXE DURANTE A AVALIACIÓN
Porcentaxe de alumnos que obteñen determinada cualificación, respecto ao total de alumnos do
grupo
Sobresal. Notable Ben Suficiente Insuficiente
Porcentaxe10 9 8 7 6 5 4 3 2 1
4. GRAO DE SATISFACCIÓN DAS FAMILIAS E DOS ALUMNOS DO GRUPO
Grado de satisfacción dos alumnos co proceso de ensino:
INDICADORESGRADO DE SATISFACCIÓN
4 3 2 1
f) Traballo cooperativo
g) Uso das TIC
h) Materiais e recursos didácticos
i) Instrumentos de avaliación
j) Outros:
117
Propostas de mellora formuladas polos alumnos:
Propostas de mellora formuladas polas familias:
A partir dos indicadores anteriores, e cunha periodicidade trimestral, poderán realizarse modificacións
na programación.
Top Related