Download - Autoevaluacion Carrera de Literatura Jimenez Panesso 2000

Transcript

;.' .... r AUTOEVALUAeINDEPROGRAMASCURRICULARES "eoNTEXTUALIZAelN/1 1. PLANCURRICULARDELACARRERADELITERATURA 1.1Referentesinternacionales LosEstudiosliterarios,enlasUniversidadesdeEspaayLatinoamrica,articulansus Planesdeestudioconbaseendostiposdeorientacin:lalolgicaylahistrica.Algunas universidades-ladeChileoladeValladolid,porejemplo- combinandostiposde asignaturas:laslingsticas(estructural,generativa,morfosintaxis,anlisisde!discurso, semantica,pragmtica)yloscursospropiamenteliterarios,cuyoenfoquees oredominantementehistrico:Li1:eraturaclsicaantigua,Espaoiamedieval, Hispanoamericanacolonial,etc.LaUniversidaddeBuenosAiresofreceunciclode materiasbsicasquecomprende:teorasliterarias,literaturasargentina,latinoamericanay espaoia,porniveles,ordenadoscronolgicamente.Despusdelcidobsico,los estudiantesescogenentretesorientaciones:Letrasclsicas,Letrasmodernaso Lingstica.Letrasmodernasincluye:trescursosdeteoraliteraria,tresdeliteratura espaola,tresdeliteraturaargentina,tresdelatinoamericanaycuatrodeliteraturas extranjeras(alemana,inglesa,francesa,italiana).Esteprogramaescasiidnticoalde nuestrareaCurricular,conalgunasdiferenciasfdlmenteperceptiblesenuna comparacindeconjunto. Enlasuniversidadesnorteamericanasyeuropeas,laenseanzadelosEstudios Literariosseimparteconjuntamenteconlaenseanzadelasrespectivaslenguas.Estos programascurricularespartendelanocindequelenguayliteraturaformanunaunidad, mediadapor laideadeculturanacional.Porlotanto,existenDepartamentosdeEspaol, deLenguasEslavasdeLenguasOrientales,deLenguasOsicas,deAlemn,etc.Los deEspaolenelsistemaamericanose- ocupandelaenseanzadela lenguaespaolaydeprincipiosbsicosdeliteraturapeninsularylatinoamericanaenel pregrado;losestudiospropiamenteliterariossehacenenlaMaestra.El. programa 2 ... curriculardeLiteraturadelaUniversidadNacionaldeColombia,enelcualpredominanlos cursosdeliteraturashispnicas,seacercaalopropuestoparamuchas1\1 aestrasdela academianorteamericana. EnlosDepartamentosdeInglsdelasuniversidadesnorteamericanashaydosotres corrientestericasquesedisputanlahegemona:lasculturalistas,laspostmodernistas fuertementecentradasenteorascomoeldeconstruccionismo,ylasneohistoricistas. Algunoslasreducenados:lasquecontinanlalneatradicionaldelanlisisdetextos,el llamadoclose readng,introducido enlaacademialiterariaporelNew Criticism,y laactual insistenciaenlateora,decualquiercuoquesea,perosobretododeconstruccionista. LosEstudiosCulturalessonuncampodeestudiointerdisciplinario,conelcualalgunos programasdeliteraturaestablecendilogosacadmicos;enocasiones,invadenelcampo delosestudiosliterariosylossustituyen.Lomismosucedeconotroscamposdeestudio surgidosenlosltimosveinteaos,comolosestudiosdegnero,deetniay postcoloniales;stosponenencuestinlasnocionesdeliteraturaligadasaldiscurso letradoydefensordevaloresuniversales,conelsupuestodeunanuevafuncinpoltica delosestudiosliterariosqueconsisteenproducir o afirmaridentidadesregionales,tnicas o degnero. Sinembargo,unvistazoalosplanesdeestudiodealgunasuniversidadesimportantes muestraquelaestructurasiguearticuladaporlahistoriadelaliteraturayelestudiode obrasyautoresdelcanon.LaUniversidaddeColumbia,porejemplo,ofreceensus programasdeInglsyLiteraturaComparadaparael2001,unaIntroduccinala Literatura,quecontemplaelanlisisdeobrasconelmtododelclosereadingyque incluyeelestudiodegnerosyperodos.Luego,unaseriedecursosrotuladosas: Literaturamedieval(doscursos:ChauceryLiteraturainglesahasta1500),Renacimiento (cuatrocursos:dosdedicadosa Shakespeare,Literaturarenacentista,Milton),SigloXVIII, SigloXIX(cincocursos:Laeravictoriana,Literaturabritnicaentre1789y1832,Shelleyy Keats,Poetasvictorianos,Seminariodepoesayficcin),SigloXX(cuatrocursos:Poesa moderna,Joyce,Estudiosdenarrativa,Literaturabritnicamoderna).Losprogramasde Princeton,NewYorkUniversityyYaleparticipandelamismaorientacin,nomuylejana 1 delaquanimaelplandeestudiosdenuestracarreraenlaUniversidadNacionalde Colombia.Conunagrandiferencia,claroest:laofertade cursosesmuchomsampliay losseminariosdecomplementacintienenunalcanceimposibleparanosotros.Esta r mismaconcepcindeEstudiosliterarioseslaquepredominaenpasescomoFranciae Italia.la ideadeunaacademialiterariagiobalmentevolcadahacialosEstudiosCulturales, conelconsiguienteolvidodelasdisciplinasliterariascomolacrticaylahistoria,yla decisinunnimedenoestudiar mslasobrascannicasdelaliteratura,essolamenteun reflejodistorsionado,unespejismoproducidoennuestromediopor lasluchasprovinciales quesacudena algunosDepartamentosdeInglsy deEspaoldelosEstadosUnidos. Noexisteuna"corrienteprincipaldeprogramascuricularessimilares"enelcampo internacionala laquepodamosacogernosparaalcanzarnuestrasalvacinglobal.Existen diferentescorrientesenconflictoylanicaposibilidadesunaopcinconscientey responsa ble. 1.2.Origenyevolucinreciente delprograma 1.2.1Flalandeestudiosinicial ElProyectodelPlanCurricularparalafundacindelaCarreradeLiteraturadatade 1987,cuandoyaenlaUniversidadsehabaavanzadomuysignificativamenteenlas discusionessobreloquehabradellamarsepedagogasintensivas.Sibienenla "Presentacin"deldocumentoquesustentalafundacindelaCarreraseexplicitaqueel plan"seciea loscriteriosdeflexibilidad,deespecializadnmoderadaydereduccinen elnmerodeasignaturas",lociertoesquedichoplantodavanoasimilabaplenamente laspedagogasintensivas.Elprogramaestuvoinicialmenteconstituidopor41asignaturas, incluidaelreacomplementaria,paraserdesarrolladasduranteochosemestres,conuna intensidaddecuatrohorassemanales,esdecir,msdecincoasignaturaspor semestre. EstePlanfueconcebidoenprincipioparaformarun"UcenciadoenLiteraLUra",pues tena"uncom'ponentepedaggico-metodolgicomuyacentuado y articuladocontodaslas asignaturasdelPlanquecapacitaaiestudianteparaladocencia",Y seindicaquehaciael ltimosemestreelestudiantetendnaquerealizarunaprcticaenaula.Dichocomponente pedaggicoestaraincluidoenloscursosdemetodologaparaelanlisisliterarioyenlos cursosdehistoria,asociandolopedaggicoconlacompetenciaaueelestudiante adquiriraparamanejar determinadosmodelosanalticos.Dosaspectoshabraaueresaltar eneldesarrollodelplaninidal:a)nuncasellev'a- cabo-laprctica- deaula,ala -queestaranabOgadoslosestudiantesdeltimosemestre;b)noSeaprobelttulode licenciado enUteratura. -_._-------------------------------------........, " 4 1.2.2Primerareestructuracindelplanen1991 ElprimerPlannoalcanzaserdesarrolladodemaneracompleta,pueshacia1991se hizolaprimerareestructuracinapuntandohacialaspedagogasintensivas,deacuerdo canlasprioridadesdelaReformaAcadmicaquepor entoncescomenzabaaaplicarse.La reestructuracindelplaninicialsellevacaboduranteelao1991,cuandolaprimera promocinestabacursandoelsptimasemestre(elprimergrupadeestudianteshaba comenzadaenelsegundasemestrede1988).En1991,lacarreracantabacan83 estudiantesmatriculadasyhabansidaadmitidas138,desdequecomenzelprimer grupa,teniendoentoncesunadesercindel 39.8 %. ElComitAsesardelaCarreradiscutidiversaspropuestasparareducirelplande estudias,enlaperspectivadelaspedagogasintensivas.Lasdistintaspropuestasde reestructuracinsediscutierantambinenlasreunionesgeneralesdeprofesares,segn constaenlasactas.Dichasdiscusionesmostraronlanecesidaddemodificarelrea terica-metodolgica,lafranjadelingsticaylarelativoalastalleres.Enconsecuencia, sehicieranmodificacionestantaenelncleodisciplinariacamaenelcomponenteflexible. Enrelacincanelncleodisciplinariaseconsiderqueelreaterico-metodolgica resultabaredundantealpresentarcuatroteorasytrescursasdemetodologa,camasilas teorasnaimplicaranparsmismasprocedimientosmetodolgicos.Si"tasteorasliterarias puedenreducirseatresgrandescorrientes",a saber:teorasapoyadasenlaesttica,en asocioiogayenlasemitica(ateorasdeldiscursa),entonceselreplanteamientodelas cursastendraquedar cuentadeestos tresgrandescampos. Enelplanantiguaaparecanregistradascuatroteorasytresmetodologas,ademsde doscursasopcionalesenesttica,parasumarnueve.ParaelPlanmodificada,seaprob programarcinca'teoras,as:TeoraI,concebidacomounaintroduccinalaesttica literaria;Teora1I,fundamentadaenlasociologadelaliteratura;Teora11I,canuna orientacinensemiticaliteraria;TeoraIV,cannfasisenteoradelanarrativa;y Teora V,enlaqueseestudiaralalrica.Deestemoda seconfigurelrea deTeor/aLiteraria. EncuantaalJreadeanlisiseh..