8/17/2019 2. Zirkulazio Aparatua Txostena IKASLEAK
1/18
6.MAILA INGURUNEA 3.HIRUHILEKOA
IZENA:________________________________________________________________________
ODOL
EMAILEAK
GARA
8/17/2019 2. Zirkulazio Aparatua Txostena IKASLEAK
2/18
6.MAILA INGURUNEA 3.HIRUHILEKOA
AURKIBIDEA
A. ZIRKULAZIO APARATUA.ODOLA.
B. ODOL ZIRKULAZIOA.C. ZIRKULAZIO BIKOITZA.
BIHOTZ UZKURDURAK.D.ODOL TALDEAK.E. ODOL EMAILEAK.
F. PROIEKTUA
KPSI(hasiera
8/17/2019 2. Zirkulazio Aparatua Txostena IKASLEAK
3/18
6.MAILA INGURUNEA 3.HIRUHILEKOA
Markatu ezazu x batez zuk dakizuna:
1.- Nire lagunei azaltzeko gai naiz.2.- Uste dut badakidala.3.- Ez dut ulertzen.4.- Ez dakit.
KPSI
(!"#aera
BAIEZTAPENAK: $ % & 'Zirkulazio aparatua oxigenoa eta antenugaiakgarraiatzeaz ar!uratzen !a.Zirkulazio aparatua kar"ono !ioxi!oa eta#on!akinak "iltzeaz ar!uratzen !a.O!ola #iru zelula otez o$atuta !ago.O!ola garraiatzeko #o!i ez"er!inak !itugu.%i$tolea eta !ia$tolea "i#otz uzkur!urak !ira.O!ol tal!e ez"er!inak !itugu eta #orren ara"erao!ola e aterakoan kontuan #artu "e#ar !ira#ain"at ezaugarri.
8/17/2019 2. Zirkulazio Aparatua Txostena IKASLEAK
4/18
6.MAILA INGURUNEA 3.HIRUHILEKOA
Markatu ezazu x batez zuk dakizuna:
1.- Nire lagunei azaltzeko gai naiz.
2.- Uste dut badakidala.3.- Ez dut ulertzen.4.- Ez dakit.
ALBISTEA (e #arri)#e*a
Gizartea
ALVARO LARREA. BIZKAIKO ODOL EMAILEEN ELKARTEKO
PRESIDENTEARI ELKARRIZKETA
«Garai egokia da odol emaile berriak animatzeko»
2013-08-29 / Urtzi Urkizu
1994. urtean sortu zen Bizkaiko Odol Emaileen elkartea, eta 2004an izendatu zuten presidente Alvaro Larrea (Bilbo, 19 !. Azkeneko urteetan, uda partean odol
BAIEZTAPENAK: $ % & 'Zirkulazio aparatua oxigenoa eta antenugaiak
garraiatzeaz ar!uratzen !a.Zirkulazio aparatua kar"ono !ioxi!oa eta#on!akinak "iltzeaz ar!uratzen !a.O!ola #iru zelula otez o$atuta !ago.O!ola garraiatzeko #o!i ez"er!inak !itugu.%i$tolea eta !ia$tolea "i#otz uzkur!urak !ira.O!ol tal!e ez"er!inak !itugu eta #orren ara"erao!ola e aterakoan kontuan #artu "e#ar !ira#ain"at ezaugarri.
http://www.berria.eus/egilea/urtzi_urkizuhttp://www.berria.eus/egilea/urtzi_urkizu
8/17/2019 2. Zirkulazio Aparatua Txostena IKASLEAK
5/18
6.MAILA INGURUNEA 3.HIRUHILEKOA
emaileen "aitsierarekin antzeko e#oera izan dutela aitortu du. Baina, normalean,$lasaitasunez% e#iten diote aurre.
Odol emateak %30-40 inguru gutxitu dira uda honetan. Ohituak al zaudete
horretara?
Bai. Bizkaian, urteko &ilabete normal batean, 4 0' 00 odol emate izaten dirae#unean, eta udako &ilabeteetan, 200'2 0 in#urura "aisten da kopurua. Baina,
bestalde, ospitaleetan odolaren kontsumoa beste sasoi batzuetan baino t ikia#oa da.)railaren erdialdera arte desoreka pi ka bat izaten da. *urtso berria &asten deneane#onkortzen da e#oera. Bitartean, "ustu samar ibiltzen #ara, batez ere A' eta O' odoltaldeetan.
Aipatutako bi odol talde horiekin ba al duzue arazo nabarmenik?
Orain#oz, ari #ara A' eta O' multzoetako odola ospitaleetara bidaltzen. Baina aitortu be&ar du#u oraint e bertan ez du#ula erreserba askorik.
Ohiko odol emaileentzat deialdi bereziak egiten ari al zarete?
Ez. )zan ere, unitate ibiltariarekin &errialde edo auzo batera "oatea pro#ramatuta
badauka#u, aurretik &itzartuta dauden odol emaileekin &arremanetan "artzen #ara,dela posta bidez, dela mezu elektroniko bidez. Odola eman aurreko orduetan eretele+ono bidezko - bat bidaltzen die#u #o#oratzeko non e#on#o #aren.
Zer-nolako erantzuna jasotzen ari zarete izkaiko odol emaileen partetik?
Erantzuna ona da, baina arazoa da "ende asko da#oela kanpoan oporretan.orre#atik, odol emaileei bidali be&ar die#un mezua ar#ia da/ ez badira oporretan
kanpora "oan, #erturatu daitezela o&iko tokietara odola ematera.
!irietako ospitaleez gain" Araban" izkaian eta #ipuzkoan hainbat autobusibiltzen dira herritarren odola jasotzen.
Euskal Autonomi Erkide#oan dozena bat unitate ibiltari daude, odola "asotzeko.Ondo +untzionatzen dute auzoetan eta &errietan, baita nekazaritza #uneetan ere.
Odola eman ala ez eman zalantzan dauden herritar horiei zer in$ormazio
emango zenioke?
8/17/2019 2. Zirkulazio Aparatua Txostena IKASLEAK
6/18
6.MAILA INGURUNEA 3.HIRUHILEKOA
Odola ematera animatuko nituzke, bere&ala e#iten den zerbait baita. 1 urtetik urtera bitarteko pertsonek eman dezakete, #ut ieneko baldintza batzuk betez #ero.Edozein unetan emailearen in+ormazio tele+onora dei dezakete, 900 0 404zenbakira. Bertan edozein zalantza ar#ituko diete, eta odola ematera nora "oan
daitezkeen esan#o diete. Odola emateko zentroen ordute#iak, berriz, www.donantesdesangre.com 3eb#unean kontsulta daitezke.
Ohiko odol emaileak ez direnei eta pausoa ematekotan daudenei mezurikbidaliko al zeniekete?
Bai, noski. asoi &onetan #arrantzitsua litzateke #uretzat odol emaile berriak iristea.ertsona batzuk zalantzan izaten dira odola eman edo ez eman, eta, a#ian, &aietako
batzuentzat inoiz ez da unerik e#okiena. 5arai &au oso e#okia izan#o litzatekezalantzan dauden &oriek animatu eta odola ematera "oateko.
& E an zuen iritzia aurreko al"i$teari "uruz.& Ekar ezazu zuk etxetik o!ol e aileei "uruzko in'or azioren "at. Inguruan
ezagutzen !uzun o!ol e aile "ati e$ka !iezaiokezu. On!oren() Ko entatu lagunei ozen.) Azal!u zerk !eitu !izun arreta.) Gal!etu lagunei "eraien iritzia.
AR K T
AK:
8/17/2019 2. Zirkulazio Aparatua Txostena IKASLEAK
7/18
6.MAILA INGURUNEA 3.HIRUHILEKOA
A)
8/17/2019 2. Zirkulazio Aparatua Txostena IKASLEAK
8/18
6.MAILA INGURUNEA 3.HIRUHILEKOA
8/17/2019 2. Zirkulazio Aparatua Txostena IKASLEAK
9/18
6.MAILA INGURUNEA 3.HIRUHILEKOA
B)
8/17/2019 2. Zirkulazio Aparatua Txostena IKASLEAK
10/18
6.MAILA INGURUNEA 3.HIRUHILEKOA
8/17/2019 2. Zirkulazio Aparatua Txostena IKASLEAK
11/18
8/17/2019 2. Zirkulazio Aparatua Txostena IKASLEAK
12/18
6.MAILA INGURUNEA 3.HIRUHILEKOA
8/17/2019 2. Zirkulazio Aparatua Txostena IKASLEAK
13/18
6.MAILA INGURUNEA 3.HIRUHILEKOA
D) Odol taldeak
Gizakiok lau odol talde izan ditzakegu:
- Antigenorik gabea 0- A antigenoduna A- B antigenoduna B- A eta B antigenoduna AB
Horrez gain odol talde horietako bakoitzak RH + edo RH – izan dezake.
8/17/2019 2. Zirkulazio Aparatua Txostena IKASLEAK
14/18
6.MAILA INGURUNEA 3.HIRUHILEKOA
Odol taldea eta RHaren konbinazioari esker odol mota hauek izanditzake gizakiak:
0 A B AB
+ - + - + - + -
0+ 0- A+ A- B+ B- AB+ AB-
Pertsona batek beste baten odola aso behar duenean! hau! ezin daedozein eratara burutu.
"#zer berezirik$ ez duen odol taldea 0- da eta hori beste odol mota
guztiekin bateragarria da! odol mota hau dutenei "emaile unibertsalak$deitzen zaie! edozein %ertsonari eman diezaiekeelako odola.
Baina beste odol motak dituzten guztiek beraien "berezitasuna$ dutenodol motakoei bakarrik eman diezaieke! hau da! bere antigeno &A!B! AB'edo RH &+' duenari.
Hau hobeto ulertzen lagun diezazuke taula honek.
8/17/2019 2. Zirkulazio Aparatua Txostena IKASLEAK
15/18
6.MAILA INGURUNEA 3.HIRUHILEKOA
E) Odol emaileak.
(olatan hasi ziren odol emaileak odola ematen)
*stri%uetan! ebakuntzetan edo gai otasunen baten ondorio dela eta!sarritan beste %ertsona baten odola behar izaten dugu.
,uela 00 urte inguru hasi zen gizaki odol ematearekin %robak egiten!hasiera baten bi t akurrekin %robatu zuten.
Proba honetatik odola aso zuen t akurrak bizirik irtetea lortu zuenbaina eman zuen hil egin zen. Hiltzearen arrazoia odol gehiegi ateraziotela izan zen.
Handik urte batzuetara alaba gai orik zuen mediku batek bere alabarieman zion odola! baina alaba ez zen bizirik atera! aita medikuaren odolaeta alabarena ez zirelako bateragarriak.
Horrela %i kanaka-%i kanaka ikasten oan ziren eta %auso horiei guztieiesker gaur egun milaka bizitza salbatzen dira odol emaileei esker.
$
8/17/2019 2. Zirkulazio Aparatua Txostena IKASLEAK
16/18
6.MAILA INGURUNEA 3.HIRUHILEKOA
Odol emaileen ezaugarriak.Odol emaileek bete beharreko ezagugarri batzuk:
• Odola emateko gut ieneko adina / urte da! etagehienekoa 1. Hori bai! 1 urte baino gehiagodituenak osasuntsu dagoela uste badu medikuari eskaliezaioke baimena 20 urte arte odola ematen
arraitzeko.• 10 kg baino gehiago izatea.• Osasuntsu egotea.• Odola ematea borondatezkoa da.• Odola asotzea eskubidea da.
Odolaren bidea.
Pertsona batek odola eman ondoren odol hori O,O3 BA(45RA eramatendute.Bertan odola mugimenduan arriz globulu gorrietan! %lasman eta%laketatan banatzen da.
- Globulu gorriak! odol asko galdu duen%ertsonentzat izaten dira. &istri%uak!ebakuntzak6'
- Plasma! erredurak izan dituzten %ertsonentzatizaten da! izan ere %lasmari esker organo! gihareta bestelako gor%utz egiturak birsortzen dira.
- Plaketak zauriak i teaz arduratzen dira etahauek minbizia duten %ertsonek osobeharrezkoak izaten dituzte.
%
&
8/17/2019 2. Zirkulazio Aparatua Txostena IKASLEAK
17/18
6.MAILA INGURUNEA 3.HIRUHILEKOA
Odola hiru zati horietan banatu ondoren! gorde egiten dute etaos%italetara banatzen dute behar dutenean.
Baina odol honek bere iraungitze data izaten dutenez momentu orobehar izaten da odola:
- Globulu gorriak 7 *8tako ten%eraturan gordetzendiren arren 70 egunez irauten dute erabilgarri.
- Plasma -90 *8tako ten%eraturan gordetzen daeta 9 urtez egoten da erabilgarri.
- Plaketak 90 *8tako ten%eraturan gordetzen diraeta gordeta dauden momentu oro mugimenduanegon behar dute. Hala ere 1 egunez bakarrikegoten dira erabilgarri.
Hori dela eta une oro behar izaten da odol emailea.
F) PROIEKTUA.
8/17/2019 2. Zirkulazio Aparatua Txostena IKASLEAK
18/18
6.MAILA INGURUNEA 3.HIRUHILEKOA
PROIEKTUA EGITEKO AZPIAN DUZUEN +EB,UESTA -ARRAITU BEHAR DUZUE:
http://www.phpweb !e"t.o#$/e!"ke#a/web !e"t/"opo#te%tablo&%w.php'id%a(ti idad*+,-+ id%pa$i&a*,
http://www.phpwebquest.org/euskera/webquest/soporte_tablon_w.php?id_actividad=4104&id_pagina=1http://www.phpwebquest.org/euskera/webquest/soporte_tablon_w.php?id_actividad=4104&id_pagina=1http://www.phpwebquest.org/euskera/webquest/soporte_tablon_w.php?id_actividad=4104&id_pagina=1http://www.phpwebquest.org/euskera/webquest/soporte_tablon_w.php?id_actividad=4104&id_pagina=1Top Related