ASTEKO ASMAKIZUNAberria

GAZTETXOEN ASTEKARIA 754. ZENBAKIA LARUNBATA, 2017KO ABENDUAREN 16A

Irentsi eta irentsi egiten da, baina behin eta berriz

irentsi arren, ez da amaitzen. Ezetz igarri zer den!

m a n t a n g o r r iErantzuna: Txistua.

Asmakizunaren jatorria: Auskalo! Igarkizun eta aho-korapiloak liburutik, Xabier Olaso / Agurtzane Villate (Pamiela).

PIERRE BALAC

EY

Zorionak,Tomax!

Gure gelako Amalur Etxeberriaketa Jon Irigoienek urteak betedituzte; Zangotxo gazteenak diraaa!!! Guk

ikastolan haien urteak ospatu genituen,

eta asteburuan ere berriz ospatu genuen

urtebetetzea. Badakizue non? Arizkunen.

Arrunt ongi ibili ginen jostetan, eta gustura

itzuli ginen handik. Aunitz urtez, Amalur eta

Jon!! Baztan ikastolako Zangotxo gela.

Gure etxeko dantzaria

handitzen, handitzen ari da

eta bihar 9 urte egingo ditu.

Zorionak, Garazi!!!!!Marrubizko bederatzi muxu

aitatxo eta amatxoren

partez.

Hamaika urte bete dituzu

bizitza doa aurrera.

Zure ondoan elkar maitatuz

zoriontsu bizi gera.

Zoriona, Itxaso!

Zorionak, Unax!!! Hamaikaurte jada, txapeldun!!! Gozatu

zure eguna, bonbon!!! Muxu eta

besarkada erraaaaldoiak

etxeko guztien partetik.

Aroa EtxeberriaArratibelek 7 urtebeteko ditu bihar. Etxeko

txikia handitzen ari zaigu.

Nola pasatzen den denbora.

Maite zaitugu. Segi gure

egunerokoa alaitzen.

Badakizue Katutxo

gazteenak urteak bete

dituela? Bai, bai. AlizePetrikorena da,eta arrunt kontent utzi

gaitu eskaini digun

gosariarekin.

Txokolatezko "katu-

tarta" ekarri digu. Ze

sorpresa! Andereñoak

ez zuen moztu nahi,

arras polita iduritu

zaiolako, baina denen

artean konbentzitu

dugu, eta eskerrak. Ez

dakizue zein goxoa

zegoen!! Alize, 21 muxu

goxo zuretako. Baztan

Ikastolako Katu gela.

m a n t a n g o r r i2 LARUNBATA, 2017KO ABENDUAREN 16A berria

ZORiON AGURRAK

7 urte handi jada gure

Maiderinak.Muxu pilaaitaren, amaren eta ahizpen

partetik!

Haitzek 3 urte bete dituabenduaren 13an. Muxu

potolo-potolo bat gure etxeko

piratarentzat. Jarraittu etxea

pozez betetzen.

Asko maitte zaittugu.

Zorionak, Bizkargi!Dagoeneko, 7 urte. Aurten ere

jai erraldoia gure mutil

handiarekin. Muxu handiak eta

familia-besarkada erraldoia

amatxo eta aitatxoren partez.

ZOZKETA

Pirritx, Porrotxeta Marimototspailazoek disko berria

aurkeztu zuten duela hiru

aste: Borobilean.Diskoarekin batera,

gaiarekin loturiko liburu

sorta kaleratu dute:

Plaza-ipuina etakartoizko ipuinak.Argitaratu berri duten

materiala dugu irakurleen

artean zotz egiteko:

diskoak eta liburuak. Ale

bat eskuratu nahi baduzue,

bidali zuek egindako

marrazkiren bat

abenduaren 19rako.

Abenduaren 23ko

zenbakian argitaratuko

ditugu irabazleen izenak.

Zehaztu, arren, zer nahiago

duzuen: libururen bat edo

diskoa. Zorte on denoi!!!

m a n t a n g o r r i 3berria LARUNBATA, 2017KO ABENDUAREN 16A

ZU ERE ARTiSTA

Bidali zure gutunak helbide hauetara Helbide elektronikoa: mantangorri@berria.eus Egoitza nagusia: BERRIA. MANTANGORRI. Gudarien etorbidea, z/g. 20140 Andoain.

Argitaratzailea: Euskal Editorea SM Lege Gordailua: SS-616/05 Zuzendaria: Martxelo Otamendi Koordinatzailea: Nagore Etxeberria Pikabea

Egoitza: Martin Ugalde kultur parkea. Gudarien etorbidea, z/g. 20140 Andoain ISSN: 1699-728x

Aupa, MANTANGORRIzaleak!Baztan ikastolako Marrazo gelakoak Amaiurren barna ibili ginen joan den abenduaren 5ean. Gelan Erdi Aroaren gaialantzen ari gara, eta, jakinen duzuen bezala, Amaiurren garaiko gaztelu bat dugu. Goizean ikastolan elkartu, Amaiurrerat joan eta han Bearekin elkartu ginen. Beak

herriari eta gazteluari buruzko gauzak kontatu zizkigun. Gero, orientazio joko bat egin genuen Oskarrekin; Amaiurko gazteluaren indusketetan harrapatu dituzten

gauzen fitxak bilatu beharra genuen, eta hondarrean, altxor bat! Bazkaltzeko, Eñauten aitatxo Bixentek elkartea ireki zigun, eta hortxe bazkaldu genuen, goxo-goxo.

Bazkalondoan pixka bat jostatu, eta buelta egin genuen ikastolarat. Egun borobila izan genuen; ederki pasatu genuen!!! Esker mila, Bea, Bixente eta Oskar!!! Eta nola

ez, Amaiurrerat eraman eta ekarri gintuzten Maria, Dabid, Mari Angeles eta amatxo Miriani!!!

Gure neska

bizkor, azkar

eta polittari:

zorionak,

Bruna, zureurtebetetzean.

Hondarribiko

familia

guztiaren

partez.

m a n t a n g o r r i4 LARUNBATA, 2017KO ABENDUAREN 16A berria

ERREPORTAJEA Tomaxen Abenturak taldearen ‘10 urte’ ikuskizuna

Egun berezia da Toma-xentzat, 10 urte handieta biribil bete baititu.Eta 10 urte ez diraegunero betetzen, e!Pentsa, 10 urte! Egun

seinalatu hori aitzakiatzat hartuta,ikuskizun berezia prestatu du aur-ten Tomaxen Abenturak taldeak:10 urte. Joserra Fachado eta Oiha-na Maritorena aktoreek ematendiete bizia Tomax eta Muxi per-tsonaiei, eta dantzan eta algarabatean jartzen dituzte haurrak etahelduak.

txak egitea oso gogoko du, baina,desastre samarra izanik, beti irte-ten zaio dena hankaz gora. Urtebetetze festa ez da sal-

buespena izango, noski. 10 urtebete dituela lau haizeetara zabal-duz hasten du ikuskizuna Toma-xek. Hunkituta dago, eta urduri. 10 urte 10 urte baitira. Pare bat gu-

Urte berezia da Tomaxen-tzat 10 urte betetzen dituenhau, egun berezia, eta moduberezi batean ospatu nahi du:festa erraldoi bat prestatu dulagun guzti-guztientzat. Ikusleguztiak gonbidatu ditu festara,baina, bereziki, Muxi pinpirina,ikastolako bere lagun alaia etadantzari fina. Muxi oso azkarra da,jatorra eta Tomax aguantatzenduen bakarra. Izan ere, Tomax be-rezi samarra da. Ez da inolaz eregaiztoa, baina bai saltseroa etaganberroa. Adarra jotzea eta txan-

raso eta beste bi ume agerto-kira igoarazi eta haiek mozo-rrotuz hasten du festa. «Nireurtebetetze festara haur zeinheldu guztiak gonbidatuakdaude, baina bat bereziki: Mu-

xi», kontatu du Fachadok. Muxiriezusteko txiki bat ematera anima-tzen ditu ikusleak, eta guztiei ez-kutatzeko eskatzen die, eta «ikus-tekoa da zein ongi ezkutatzen di-ren ikusleak», dio aktoreak, alai.Ongi etorri, Muxi; ongi etorri festa-ra abestiarekin egiten diote ongie-torria Tomaxen lagun bereziari.

Hamar urte bete ditu TomaxenAbenturak taldeak, eta, urteurrenaospatzeko, ikuskizun biribilaprestatu dute: ‘10 urte’. Ohi bezala,ikuskizun parte hartzailea,umoretsua, alaia eta zirikatzaileaaurkeztuko diete ikusleei Tomaxeketa Muxik; Joserra Fachadok etaOihana Maritorenak, hurrenez hurren.

Urtebetetze

biribila

m a n t a n g o r r i 5berria LARUNBATA, 2017KO ABENDUAREN 16A

oso sukaldari trebea; baina, tira,lagunaren nahia hori bada, ahale-gindu, ahalegindu beharko da. Txantxekin, mozorroekin, abes-

tiekin eta magia trikimailuekin, or-dea, ahaztu egin dute labean utzi-ta duten tarta gozoa, eta, Muxi etaTomax konturatzerako, labearentxirrinak eta labetik irteten denerre usainak gogorarazi die jadaberanduegi dela tartaz gozatzeko.Tartarik ezean, konpainia oneaneta algara artean abestea bainogauza gozoagorik ez dagoenez, el-karrekin azken abestiaren notakkantatuko dituzte, ikusleekin ba-tera.

Denak, pozik

«Haurrek oso gustuko dute abes-tea eta dantza egitea, eta guabesten eta dantzan ikusi orduko,altxatu eta guk egiten duguna egi-ten ahalegintzen dira», kontatu duFachadok, pozik. Horretaz jakitundira Fachado eta Maritorena, eta,beraz, «ikusleekiko etengabekoharremana» bilatzen dute, jardue-ra, jolas eta hainbat ekintza pro-posatuz. «Oso ikuskizun parte har-tzailea da. Une oro jartzen garaikusleekin harremanetan, etaetengabeko elkarrizketa bat man-tentzen dugu haiekin. Oso emanal-

di zuzena da», nabarmendu du Fa-chadok. Umorea ardatz hartuta egiten

dute guztia. «Gure asmoa da jen-deak ongi pasatzea eta umoreazabaltzea. Tarteka, gure zertzela-da didaktikoak uzten ditugu, bainaez gehiegi», zehaztu du gidoigileak. Eskaintzen duten umoretik

edaten dute ikusleek, eta pailazo-ak asetzen dira haurrek zein hel-duek itzultzen dizkieten irribarregozoz eta barre algarez: «Lana osonekagarria da, baina irribarre ho-riek guztiz betetzen gaituzte, etaindarra ematen digute aurrera egi-teko», aitortu du Fachadok. Etagaineratu du: «Oso-oso lan politada hau. Oso ongi pasatzen dut.Helduentzako gauzak ere egitenditut, baina pailazoena egitea osoesker onekoa da, eta asko bete-tzen nau. Jendearen erantzunaberehala ikusten da. Izugarria dajendea pozik dagoela eta ongi pa-satu duela ikustea». Gainera, haurrek ez ezik, hel-

duek ere primeran pasatzen dute-la aitortu diete maiz amaieran.«Gurasoek eta helduek ere oso on-gi pasatzen dute. Keinu asko egi-ten dizkiegu haiei. Ez gaude baka-rrik haurrengan pentsatzen, baitahelduengan ere. Azken batean,haiek ere badoaz saiora. Eta hori

gogoan izaten dugu. Helduek izu-garri eskertzen dute detailea, etaemanaldiaren amaieran aitortzendigute oso ongi pasatu dutela». Jendearen pozak, alaitasunak,

irribarreek eta hitz goxoek aurreraegiteko indarra ematen diote Fa-chadori: «Uste dut pailazoek ezdutela sekula hartzen erretiroa.Indarra badut, beste hamar urtebetetzeko prest nago». Gainera, 10 urteetako kandela

estreinatu gabe geratu da, tartaerre egin denez... Beste hamarurte bete beharko dituzte, beraz,kandela itzaltzekotan.

Urtebetetze festa handi bat prestatu du Tomaxek, bere 10 urteak ospatzeko. ARGAZKIAK: PIERRE BALACEY

Muxi iristearekin batera hasikoda txantxa eta algara festa. Dene-tarik egingo dute Tomaxen urte-betetze festan: abestu, jolastu,dantzatu, mozorrotu, ezkutatu...Opariak ez dira faltako, ezta gozo-kiak, abestiak, ezustekoak etairriak ere. Ez da, baina, dena jolasa eta

txantxa izango, ba. Izan ere, zer daurtebetetze festa bat tartarik ga-be? Zer jan nahiko lukeen galdetu-ko dio Tomaxek lagunari, eta harkbizkor emango dio erantzuna: li-txarreria tarta bat. Tomax ez da

FITXAd Izenburua: ‘10 urte’. d Taldea: Tomaxen Abenturak. dGidoia: Joserra Fachado. d Aktoreak: Joserra Fachado eta Oihana Maritorena. d Jantziak: Uxue Urresti. d Atrezzoa: Marisa Egaña.d Eszenografia: Idoia Larrañaga. d Abestien hitzak: Zigor Iriondo.d Abestien musika: Pirata.d Adina: 4 urtetik aurrera. d Iraupena: Ordubete. d Informazio gehiago:

www.tomaxenabenturak.com, 617-90 32 27 telefonoan. d Hurrengo emanaldiak:

Gaur,Oñatin (Gipuzkoa), bi saio. Abenduak 26: Pasai San Pedron (Gipuzkoa).Abenduak 27: Legazpin (Gipuzkoa).Abenduak 29: Kontadores zentroan,Donostian.

m a n t a n g o r r i6 LARUNBATA, 2017KO ABENDUAREN 16A berria

DENBORA-PASAK

1. Osatu eta margotu. Anerrek poz-pozik jaso zituen urtebetetze egunean oparitutako liburuak.Osatu Anerren marrazkia, eta margotu.

2. Bikiak. Txoriei argazkiakegitea maite du Ainhoak.Argazkiak sailkatzean ohartu da bi txori berdinak direla. Zein dira txori bikiak?

A B

C D

E F

G H

berria LARUNBATA, 2017KO ABENDUAREN 16A

Erantzunak: 2.-B eta D.

Esperimentu gehiago: Zientzia haurrentzat segundo

gutxian liburuan, Jean Potter (Elhuyar, 2012).

m a n t a n g o r r i 7

3. Hizki salda. Txori mota ugaridaude. Hizkien artean goian ageridiren txorien izenak ezkutatzen dira.Non daude txoriak?

ESPERIMENTUA

Ur-tantak

TxantxangorriaKukuaTxepetxa

ZozoaArranoa Kaioa

UsoaBelea

A Z B G Y E U E O M G IZ O L H I Z U R D E A SZ Z R P C T S K Z S A RA O O G T X E P E T X A R A B A L A A R U N X KN X I D M N L O I T I GT X A N T T X E A I T AZ R I A F X I Z N P X MA R G U F A R R A N O AL K U S X N J R G N R ID E A O Y G E T O M R OI T K A I O A Z S B O BS A H E G R L U Z E A AT T O N K R R K D L M LA U B C X I L O U E A OX T B A I A R L M A R JH M A R R A Z O A O R SH A K U K U A E I A A B

Urak zergatikosatzen ditutantak?

Zer egin

1 Bete plastikozko edalontzia goraino iturriko urez.

2 Gehitu koilara bete ur aldi bakoitzean, baina ertzetatik urikatera gabe. Zer ikusten duzu edalontziari albotik begiratzean?

Zer gertatzen da?

Edalontziari albotik begiratzean, tontorraikusten da uraren gainean. Ura edalontzia-ren egituratik kanpora irten da, baina ez er-tzetatik. Urari hala eusten dion indarrari gai-nazal-tentsio deritzo.Indar horren eraginez, ur-molekulek elkarerakartzen dute, eta elkartuta mantentzendira. Ur gainean ibiltzen diren intsektuekuraren gainazal-tentsioa erabiltzen duteeusteko.

MATERIALAKd Plastikozkoedalontzi gardenbat.d Iturriko ura.d Koilara bat.

Finala, festamundiala

Lau urtez behin, ekitaldi garrantzitsuaizaten du euskal kulturak, bertsoa-ren munduak: Bertsolari TxapelketaNagusia. Irailean hasi ziren bertsola-

riak lanean, eta azkenekozlehiatuko dira bihar, Barakal-doko (Bizkaia) BECeko finale-an. Oholtza nagusiaren gaine-an batuko dira zortzi lagun,txapela jokoan dagoela jaki-tun. Hasiko dira jolasean, irriartean. Eta eguneko saioaamaituta, bukatuko dute be-sarkatuta, txapeldunari lore-ak botaz, egindako lanaz lilu-ratuta. Biharko zortzi finalista pro-

tagonisten artean da BeñatGaztelumendi, beti bezain

adi. Askorentzat, bertsolaria; Irria aldizkarikolagunentzat, Martinbertsoren gorputza etaarima. Hilabetero-hilabetero hark ematenbaitizkio Martiberri bizia, umorea eta grazia.Martinberren ahotan lantzen ditu askotarikogaiak, hitz gutxitan eta bertsotan. Eta harksortutako jolasari eta denbora-pasari ema-ten dio Jose Anjel Lopetegi Lopemarrazkila-riak kolorea eta umorea. Garai batean komi-

kia zena jolas bihurtu baitute dena. Martin-bertsok botatzen du bertsoa, eta Lopek iru-dikatzen du kontatutakoa, kolorez eta umo-rez. Hamaika agertokitan jarri du Gaztelumen-

dik Martinbertso ofiziotan. Abenduko Irriaaldizkarian, BECeko oholtza nagusira igoarazidu, bertsolari handien albora. Itxurazko ber-tsoa abesteko gai izango ote da? Hori bai

abentura! Ikustekoaizango da. Finalera iristea ez

da izan makala. Etaibili arren nola hala,Gaztelumendi zuizango zara irriaza-leon itzala. BECerairistea handia izanda; jaso ezazuhemendik IrrienLagunak klubekolagunen besarkadabat. Guretzat mun-diala zara.

m a n t a n g o r r iberria

GAZTETXOEN ASTEKARIA LARUNBATA, 2017KO ABENDUAREN 16A

Martinbertso txapelketa nagusiko finalean jarriko du jokoan Beñat Gaztelumendik, abenduko Irria aldizkarian. LOPE