(Virtual Space) อนางเสม สู พื้ี่ว นทางทางสถาป...

การเชอมโยงของพนทวางเสมอน (Virtual Space) สพนทวางทางสถาปตยกรรม (Real Space)

โดย นางสาวนโรสตนา นสะน

วทยานพนธนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรปรญญาสถาปตยกรรมศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาสถาปตยกรรม ภาควชาสถาปตยกรรม

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร ปการศกษา 2550

ลขสทธของบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร

WWW.ARCHITECTURE.NET : THE CONNECTION BETWEEN VIRTUAL SPACE AND REAL SPACE

By Nirosetina Nisani

A Thesis Submitted in Partial Fulfillment of the Requirements for the Degree MASTER OF ARCHITECTURE

Department of Architecture Graduate School

SILPAKORN UNIVERSITY 2007

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร อนมตใหวทยานพนธเรอง “การเชอมโยงของพนทวางเสมอน(Virtual Space) สพนทวางทางสถาปตยกรรม (Real Space)” เสนอโดย นางสาวนโรสตนา นสะน เปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรปรญญาสถาปตยกรรมศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาสถาปตยกรรม

……........................................................... (รองศาสตราจารย ดร.ศรชย ชนะตงกร)

คณบดบณฑตวทยาลย วนท..........เดอน.................... พ.ศ...........

อาจารยทปรกษาวทยานพนธ ผชวยศาสตราจารย ดร.ตนขาว ปาณนท คณะกรรมการตรวจสอบวทยานพนธ .................................................... ประธานกรรมการ (รองศาสตราจารยวระ อนพนทง) ............/......................../.............. .................................................... กรรมการ (ผชวยศาสตราจารย ดร.รจโรจน อนามบตร) ............/......................../.............. .................................................... กรรมการ (ผชวยศาสตราจารย ดร.ตนขาว ปาณนท) ............/......................../..............

ง

49054204 : สาขาวชาสถาปตยกรรม คาสาคญ : พนทวางจรงและพนทวางเสมอน นโรสตนา นสะน : การเชอมโยงของพนทวางเสมอน (Virtual Space) สพนทวางทางสถาปตยกรรม (Real Space). อาจารยทปรกษาวทยานพนธ : ผศ.ดร.ตนขาว ปาณนท. 106หนา. จดประสงคของการทาวทยานพนธในครงน เพอทาการศกษาหาความเปนไปไดของการสรางพนทวางทางสถาปตยกรรมทสอดคลองและตอบสนองตอสงคมโลกาภวฒน บนพนฐานของแนวความคดทวา “เมอวถชวตของมนษยเปลยนไป สถาปตยกรรมยอมตองปรบเปลยนรปแบบเพอตอบสนองการใชงานทเปลยนไป และในขณะเดยวกนตองสามารถเปนสวนหนงในการผลกดนใหเกดวงจรของสงคมโลกาภวฒนไดอยางสมบรณ” ขอบเขตของการศกษา เปนการศกษาผานพนทวางเสมอนในอนเตอรเนต โดยหาความแตกตางทเกดขนระหวางพนทวางเสมอนดงกลาว (Virtual Space) กบพนทวางจรงในงานสถาปตยกรรม (Real Space) และนามาเปรยบเทยบเพอหาขอสรปของพนทวางทงสองลกษณะ โดยใชขอมลทไดจากการศกษาพนทวางทงสองรปแบบ มาใชในการออกแบบสถาปตยกรรม ซงรปแบบของสถาปตยกรรมทเกดขนจะถกออกแบบภายใตเงอนไขของพนทวางเสมอนเปนสาคญ เนองจากตองการหาคาตอบวา พนทวางเสมอนจะสามารถปรบเปลยนโดยวธใดไดบางหากสภาวะของทตงไดเปลยนไป และการปรบเปลยนของพนทวางทางสถาปตยกรรมเอง จะสามารถทาไดโดยใชเงอนไขของพนทวางเสมอนในการออกแบบหรอไม ซงผลของการศกษาในครงน ทาใหไดขอสรปใน 3 ประเดนคอ 1. พนทวางจรงทางสถาปตยกรรม ไมสามารถปรบเปลยนรปแบบภายใตเงอนไขของพนทวางเสมอนไดอยางสมบรณแตแนวความคดบางประการของพนทวางเสมอนสามารถนามาใชในการออกแบบใหเกดงานสถาปตยกรรมทตอบสนองตอกลมผใชและพฤตกรรมได 2. พนทวางเสมอนทเกดขนในอนเตอรเนต มความสมบรณขององคประกอบและเปนองคประกอบทสงเสรมใหเกดการใชพนทวางในเชงเสมอน 3. พนทวางทเกด ณ บรบทใดยอมสมบรณ ณ บรบทนน ภาควชาสถาปตยกรรม บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร ปการศกษา 2550 ลายมอชอนกศกษา........................................ ลายมอชออาจารยทปรกษาวทยานพนธ ........................................

จ

49054204 : MAJOR : ARCHITECTURE

KEY WORD : REAL SPACE AND VIRTUAL SPACE

NIROSETINA NISANI : WWW.ARCHITECTURE.NET : THE CONNECTION

BETWEEN VIRTUAL SPACE AND REAL SPACE. THESIS ADVISOR : ASST.PROF. TONKAW

PANIN. 106 pp.

Aim of this thesis is to study the possibility in creating the space in the

architecture, that is harmony and responsive to the society in the present globalization, based

on the idea that: “When the way of lives of people change, the architecture also has to be

adjusted its structure so as to meet with the needs of the space’s users. Meanwhile, this

adaptation should become part of the force that support for the emergence of the globalize

society.”

Scope of the study is mainly focus through the space occurring in the internet,

marked as ‘Virtual Space’. The researcher investigates for the differences that occur between

the ‘Virtual Space’ from the Internet and the ‘Real Space’ in architecture by compared and

contrasted the properties of the two. Findings from the study of both spaces are used for

designing the structure of innovative architecture, based on the conditions specified by the restrictions of virtual space. This design is aim to find out the ways to adjust the virtual space

when the condition of its location is changed, including to observe the adjustment of real

space in architecture that exploited the condition of virtual space in designing.

Findings of this study can draw for conclusions in 3 aspects:

1. Real space in architecture cannot be completely adjusted its structure under the

same conditions specified by the virtual space. However, some ideas produced from the

virtual space can be used in designing the architectures that fulfills to the needs and

behaviors of the users.

2. The virtual space occurred in the Internet has its own perfect compositions, that

encourage for the use of space as virtual.

3. Space occurred to its context is perfect in its context.

Department of Architecture Graduate School, Silpakorn University Academic Year 2007

Student's signature ........................................

Thesis Advisor's signature ........................................

ฉ

กตตกรรมประกาศ วทยานพนธวทยานพนธฉบบนสามารถสาเรจลลวงไดดวยความอนเคราะห และความชวยเหลออยางดยงของ ผชวยศาสตราจารย ตนขาว ปาณนท อาจารยผควบคมวทยานพนธซงทานไดใหคาปรกษาทเปนประโยชนและนาสนใจมาตงแตเรมตนในการศกษา จนกระทงถงกระบวนการออกแบบขนสดทาย รวมถงเหลาคณาจารยทงหลายทไดใหคาแนะนาทดในการออกแบบและพฒนาตอไป ขอบคณพอและแม สาหรบอสระทางความคดและความหวงใยเสมอมา ขอบคณนองสาวสาหรบความชวยเหลอทเกนตวแตยงใหญ และขอบคณครอบครวทมสวนสาคญในการความสนบสนน ผลกดนและใหกาลงใจมาโดยตลอด สดทายนขอขอบคณบคคลเหลาน เพอนรวมชน ณ โรงเรยนสาธตมหาวทยาลยสงขลานครนทร สาหรบกาลงใจทมไมเคยขาด เพอนชาวสถาปตยเชยงใหมสาหรบแรงบนดาลใจ และเพอนชาวสถาปตยศลปากรสาหรบนาใจทมอยางมากมาย รวมไปถงบคคลผซงมสวนชวยเหลออนๆ ทไมไดกลาวถงในทนทกทานดวย ขอบคณอยางมากมายอกครงคะ

สารบญ

หนา บทคดยอภาษาไทย ...................................................................................................... ง บทคดยอภาษาองกฤษ.................................................................................................. จ กตตกรรมประกาศ ........................................................................................................ ฉ สารบญภาพ................................................................................................................. ญ สารบญแผนภาพ .......................................................................................................... ฏ บทท 1 บทนา .............................................................................................................. 1 ความเปนมาและความสาคญของปญหา .................................................... 1

ความมงหมายและวตถประสงคของการศกษา ............................................ 2 สมมตฐานของการศกษา ........................................................................... 2 ขอบเขตของการศกษา .............................................................................. 3 ขนตอนของการศกษา ............................................................................... 3 ประโยชนทคาดวาจะไดรบ......................................................................... 4 วธการศกษา ............................................................................................ 4

2 ทวาง (Space) ................................................................................................. 6 นยามของทวาง ........................................................................................ 6 มตของทวาง............................................................................................. 8

มตในเชงการใชสอย......................................................................... 8 มตในเชงการรบรของเวลา ................................................................ 8 มตในเชงทางทศนาการ .................................................................... 9 มตในเชงความหมายของสถานท ...................................................... 9

พนทวางจรง (Real Space) และพนทวางเสมอน (Virtual Space) ................ 10 พนทวางจรง (Real Space).............................................................. 10 พนทวางเสมอน (Virtual Space) ...................................................... 13

กรณศกษา ............................................................................................... 18 กรณตวอยางทเกดขนบนพนทวางในคอมพวเตอร

(Virtual Space on Computer Display)................................. 19

ช

บทท หนา กรณตวอยางทเกดขนบนพนทวางทางสถาปตยกรรม

(Virtual Space on Architectural Space) ............................ 22 3 โครงสรางและทวางในอนเตอรเนต ..................................................................... 26

ประวตความเปนมาของอนเตอรเนต ........................................................... 27 ระบบบรการสถาน (World Wide Web) ..................................................... 32 รปแบบของพนทวางในอนเตอรเนต ............................................................ 37

รปแบบของพนทเชงสนทนาการและบนเทง (Entertainment Space) ... 37 รปแบบของพนทเชงความรและการศกษา (Educational Space) ........ 39 รปแบบของพนทเชงการคาและธรกจ (Commercial Space) .............. 42 รปแบบของพนทเชงชมชนออนไลน (Community Space) .................. 44

เอกลกษณและลกษณะเฉพาะของทวางในอนเตอรเนต ................................ 47 กรณศกษา ............................................................................................... 51

Project : Real-time Space ............................................................. 51 Project : Schizophrenia and Space – No.19 Project Residence... 54

พฤตกรรมมนษยในทวางเสมอน (Virtual Space) ........................................ 56 4 การศกษาเชงเปรยบเทยบระหวางพนทวางจรง (Real Space) และพนทวางเสมอน

(Virtual Space) ในพนทวางเชงการคาและธรกจ (Commercial Space) ....... 61 ลกษณะทางกายภาพและโครงสรางของพนทวางเชงการคาและธรกจ............ 61

ลกษณะทางกายภาพและโครงสรางของพนททวางเชงการคาและธรกจ ในพนทวางจรง (Real Space).............................................. 62

ลกษณะทางกายภาพและโครงสรางของพนททวางเชงการคาและธรกจ ในพนทวางเสมอน (Virtual Space) ...................................... 65

องคประกอบและโครงสรางของพนทวางเชงการคาและธรกจ ........................ 68 5 ทตงและรายละเอยดโครงการ ............................................................................ 72

แนวความคดในการหาความสมพนธของทตงกบโครงการ............................. 72 เกณฑในการเลอกทตงโครงการ ................................................................. 73 วเคราะหลกษณะทางกายภาพของทตง ...................................................... 75

6 แนวความคดในการออกแบบและการออกแบบสถาปตยกรรม .............................. 78

ซ

บทท หนา การสงเคราะหและแนวความคดในการออกแบบ.......................................... 78 กระบวนการทดลองและออกแบบสถาปตยกรรม.......................................... 81

การทดลองครงท 1 ....................................................................... 81 การทดลองครงท 2 ....................................................................... 86 การทดลองครงท 3 ....................................................................... 91

การออกแบบสถาปตยกรรมขนสดทาย........................................................ 95 7 สรปการศกษาวทยานพนธ ................................................................................ 103 บรรณานกรม ............................................................................................................ 105 ประวตผวจย ............................................................................................................. 106

ฌ

สารบญภาพ

ภาพท หนา 1 ตวอยางสถาปตยกรรมสมยโกธค – Sainte Chapelle de Paris;

France; 1160-1235………………………………………………………… 12 2 ตวอยางสถาปตยกรรมสมยเรเนอซองส – Sant Spirito; Italy; 1436-1482…………. 12 3 ตวอยางสถาปตยกรรมสมยบารอค – S.Maria delle Salute; Italy; 1631-1682…… 13 4 แสดงตวอยางการจาลองโลกเสมอนจรง (Virtual Realities) ทเกดขนในงาน สถาปตยกรรม........................................................................................ 14 5 ตวอยางงานทเกดบนพนทวางในคอมพวเตอร (Virtual Space on Computer

Display) – 1………………………………………………………………… 19 6 ตวอยางงานทเกดบนพนทวางในคอมพวเตอร (Virtual Space on Computer Display) – 2………………………………………………………………… 20 7 ตวอยางงานทเกดบนพนทวางในคอมพวเตอร (Virtual Space on Computer

Display) – 3………………………………………………………………… 21 8 ตวอยางงานทเกดบนพนทวางในคอมพวเตอร (Virtual Space on Computer

Display) – 4………………………………………………………………… 22 9 แสดงรายละเอยดของโปรเจค Co-Location : between virtual and actual – 1…… 23 10 แสดงรายละเอยดของโปรเจค Co-Location : between virtual and actual – 2…… 23 11 แสดงรายละเอยดของโปรเจค Stealing Eyeball – 1………………………………... 24 12 แสดงรายละเอยดของโปรเจค Stealing Eyeball – 2………………………………... 24 13 ตวอยางหนาตาของโปรแกรม Ws FTP……………..………………………………... 35 14 ตวอยางหนาตาของโปรแกรมสาหรบใชในการสนทนาเครอขาย…..………………... 36 15 ตวอยาง Webpage ของกลมหนงและเพลง.......................…..……………………. 38 16 ตวอยาง Webpage ของกลมแฟชน………........................…..……………………. 38 17 ตวอยาง Webpage ของกลมเกมสออนไลน…...................…..……………………. 38 18 ตวอยาง Webpage ของกลม Search Engine………........…..……………………. 40 19 ตวอยาง Webpage ของกลมองคกรทางการศกษา.............…..……………………. 40 20 ตวอยาง Webpage ของกลม E-commerce ทซอขายสนคาผาน Website ของ

ตวเอง………........................…..………………………………………….. 42

ญ

ภาพท หนา 21 ตวอยาง Webpage ของกลม E-commerce ทซอขายโดยการนามาวางบน

Website ทเปนสวนกลาง..............…..……….…………………………….. 43 22 ตวอยาง Webpage ของกลมสงคมออนไลน……...............…..……………………. 45 23 อธบายแนวความคด Real-time Space และ Verbal Interaction………………….. 52 24 อธบายแนวความคด Sounds involve images และ Virtual machine…………….. 52 25 อธบายแนวความคด Imaginary Space และ Practical Environment…………….. 53 26 อธบายแนวความคด Interact in the form of pure activity………….…………….. 53 27 Residence NO.19…………………………………………………….…………….. 54 28 อธบายแนวความคด Non-static environments และ Time………….…………….. 55 29 อธบายแนวความคดของ Space และ Surface……………………….…………….. 56 30 ภาพถายทางอากาศแสดงตาแหนงของพนทยานธรกจใจกลางเมอง (CBD)

กรงเทพฯ ………….……………………………………………..………….. 74 31 แสดงกจกรรมทเกดขนภายในพนทตงโครงการยานสยามแสควร………..………….. 74 32 ภาพถายทางอากาศแสดงตาแหนงความสมพนธของทตงกบบรบท………..……….. 75 33 แสดงรปแบบและกจกรรมเดมของทตงโครงการ……………………….…………….. 76 34 แสดงรปแบบและความหลากหลายของ Façade อาคารในบรเวณทตงโครงการ…... 77 35 หนจาลองแสดงการซอนทบของ Façade ทสมพนธกบการเรยงตวของพนทวาง…... 102

ฎ

สารบญภาพประกอบ แผนภาพท หนา 1 แสดงความสมพนธระหวางโลกจรง (Real World) และโลกเสมอน (Virtual World)........................................................................................... 15 2 แสดงลกษณะการเชอมตอของเครอขายระหวางคอมพวเตอร ......................... 26 3 ระบบเครอขาย WAN แสดงถงระบบการเชอมตอเครอขายทวโลก................... 27 4 จานวนและอตราการขยายตวของผใชอนเตอรเนต ........................................ 32 5 ตวอยางของเวลดไวดเวบทเชอมโยงกบวกพเดย............................................ 33 6 แสดงลาดบการเขาใชงานของ Website ประเภทสนทนาการและบนเทง (Entertainment Space) ................................................................. 39

7 แสดงลาดบการเขาใชงานของ Website ประเภทความรและการศกษา (Education Space) ....................................................................... 41

8 แสดงลาดบการเขาใชงานของ Website ประเภทการคาและธรกจ (Commercial Space) .................................................................... 44

9 แสดงลาดบการเขาใชงานของ Website ประเภทสงคมออนไลน (Community Space) ..................................................................... 46

10 แสดงการเปลยนแปลงของรปแบบ Website จาก Web1.0 ส Web2.0 ............ 50 11 อธบายความสมพนธระหวางกจกรรมและเวลาทเกดขนในพนทวางเสมอน

(Real Space) ................................................................................ 57 12 อธบายความสมพนธระหวางกจกรรมและเวลาทเกดขนในพนทวางเสมอน

(Virtual Space) ............................................................................. 58 13 แสดงการเปรยบเทยบรปแบบของกจกรรมทเกดขนในพนทวางจรง (Real Space)

และพนทวางเสมอน (Virtual Space) ............................................... 59 14 แสดงความสมพนธของพนทวางในตลาด (Market) ....................................... 63 15 แสดงความสมพนธของพนทวางในหางสรรพสนคา (Shopping Mall / Shopping)

Center) ......................................................................................... 64 16 แสดงความสมพนธของพนทวางเสมอนทเกดขนภายใจพนทวางเชงการคาและธรกจ

(E-commerce Space) ................................................................... 67 17 แสดงลาดบการใชงานใน Website .............................................................. 69

ฏ

แผนภาพท หนา 18 แสดงความสมพนธของ Space ทเกดขนระหวางการใชงาน ........................... 70 19 แสดงลกษณะการเชอมตอของเครอขายทวางระหวางการใชงาน .................... 71 20 แสดงโครงสรางและระบบความสมพนธของพนทวางเสมอน (Virtual Space) .. 79 21 แสดงลกษณะและรปแบบของพนทวางเสมอน Pop-up Space...................... 80 22 แสดงหนจาลองของการศกษาแนวความคด Pop-up Space ในรปแบบ 3 มต . 81 23 แสดงหนจาลองของการศกษาแนวความคด Pop-up Space ในรปแบบ 3 มต . 83 24 แสดงการซอนทบของพนทวางเสมอน และตาแหนงของพนทวางสวนกลางในการ

เชอมตอพนทวางทงหมด ................................................................. 84 25 แสดงตาแหนงและความสมพนธของพนทวาง และ Open Court หลงจาก

การทดลองท 1 ............................................................................... 85 26 แสดงตาแหนงและความสมพนธของพนทวางทเกดขนในระดบทแตกตางกน ... 86 27 แสดงทศทางการถายเทของพนทวางทเกดขนในระดบทแตกตางกน ................ 86 28 แสดงทศทางการถายเทของพนทวางกบ Circulation ในทวาง - 1 ................... 87 29 แสดงทศทางการถายเทของพนทวางกบ Circulation ในทวาง - 2 ................... 88 30 แสดงความสมพนธของการจดวางพนทวางในระบบ Corridor และ

Space in Space............................................................................ 90 31 แสดงความสมพนธของพนทวางในการทดลองท 3 - 1 ................................... 92 32 แสดงความสมพนธของพนทวางในการทดลองท 3 - 2 ................................... 93 33 แสดงความสมพนธของพนทวางในการทดลองท 3 - 3 ................................... 94 34 แสดงตาแหนงของ Main Core และ Main Page........................................... 96 35 แสดงการเรยงตวของพนทวาง Pop-up Space กอนการพฒนาสขนสดทาย .... 97 36 แสดงการเรยงตวของพนทวาง Pop-up Space ขนสดทาย............................. 98 37 แสดงการเรยงตวของพนทวางตาม Hierarchy ทางสถาปตยกรรม .................. 99 38 แสดง Hierarchy ของพนทวางในสวนของ Main Page.................................. 100 39 แสดง Hierarchy ของพนทวางในสวนของ Pop-up Space............................ 101 40 แสดงการซอนทบกนของ Facade ............................................................... 102

ฐ

บทท1 บทนา

1. ความเปนมาและความสาคญของปญหา มนษยเปนสตวสงคม (Social Beings) ทตองการการรวมกลมภายใตระบบสงคม ทเกดขนในสภาพการณของยคสมยนนๆ ระบอบของสงคมเปนระบบแหงความสมพนธของมนษยทเกดขนในยคสมยหนงๆเรยกกนวา “สงทมชวตในรปของระบอบสงคม” (Social Organism) รปแบบของระบอบสงคมมใชสงทหยดอยกบทแตมการพฒนา สงหนงทเกดจากการพฒนาของระบอบสงคม คอ เทคโนโลย ซงพฒนาขนเพอตอบสนองการความตองการของมนษยในการดารงชวต และในขณะเดยวกนกลบเปนปจจยทสาคญตอการเปลยนแปลงรปแบบของสงคมนนๆ

สงทปฏเสธไมไดในปจจบนคอ ระบบสงคมทเกดขนบนโลกอนเตอรเนต เปนรปแบบสงคมทเกดขนในลกษณะของการตดตอสอสาร ทงในแงของขอมลขาวสาร สาระบนเทง รวมถงการสรางชมชนในโลกไซเบอร ความเปลยนแปลงอยางรวดเรวของเทคโนโลย เปนปจจยสาคญททาใหเกดสงคมบนโลกอนเตอรเนตขน มนษยเปลยนรปแบบของการสอสารจากการพดคยโดยตรง สการสอสารผานระบบเครอขายทางอนเตอรเนต มรปแบบของชมชนตางๆมากมายทกอรปกลายเปนสงคมขน

คาวา “โลกไรพรมแดน” เรมเขามาสสงคมไทยในยคทเรยกวาไอท (Information Technology: IT) โดยเฉพาะอยางยงเมอเกดเครอขายโทรคมนาคมทโยงใยทวโลกดวยระบบคอมพวเตอรทเรยกวา Internet (International Network)

อนเทอรเนตไดรบการพฒนามาตงแตครงสมยสงครามเยน กระทรวงกลาโหมอเมรกนตองการพฒนาเครอขายคอมพวเตอรเพอใช ในเรองทางทหาร ตอมาเครอขายคอมพวเตอรไดรบการนามาประยกตเพองานวจยและความรวมมอระหวางมหาวทยาลย หลงป ค.ศ. 1981 เครอขายอนเทอรเนตมพฒนาการทรวดเรว และกาวหนาจนมผใชเชอมโยงกนทวโลก ปจจบนเครอขายอนเทอรเนต เปนเครอขายทครอบคลมผใชทวโลก มจานวนผใชหลายรอนลานคน และสรางบทบาทสาคญยงในเรองโลกาภวฒน

1

2

จากรปแบบสงคมดงกลาว พบวา เทคโนโลยทาใหมนษยสามารถสอสารและตดตอพบปะกนไดอยางสะดวกรวดเรวมากขน เกดคาพดทวา “โลกแคบลง” ซงเปนการเปรยบเทยบเพอใหเขาใจวา ไมวาจะอยสวนใดของโลกกไมยากเกนกวาท เทคโนโลยแหงโลกาภวฒน (Globalization) จะไปถงได

ในขณะทมนษยพฒนาขนเพอกาวทนเทคโนโลยทรดหนาอยางไมหยดยง มการปรบเปลยนรปแบบและวธการสรางสงคมบนอนเตอรเนต (Visual Space) ในลกษณะของเวบไซตตางๆ แตในขณะเดยวกน เรากลบพบวาสถาปตยกรรมยงคงอยกบท ถงแมเทคโนโลยจะผลกดนใหเกดการสรางสรรคสถาปตยกรรมในรปแบบทแตกตาง แตสงทเราพบเหนกเปนเพยงการใชวสด และเทคนคในการกอสรางเทานน การพดถงพนทวางทางสถาปตยกรรม (Real Space) เหลานยงไมไดตอบสนองการใชงานในเชงโลกาภวฒน (Globalization) ไดอยางแทจรง ซงถอเปนปจจยสาคญสาหรบงานสถาปตยกรรม ฉะนนจงจาเปนอยางยงในการหาจดเชอมโยงของพนททงสองรปแบบทมอทธพลตอมนษย เพอใหเกดประโยชนสงสดและความหมายใหมในสถาปตยกรรมในสภาวะทโลกมการเปลยนแปลงตลอดเวลา

2. ความมงหมายและวตถประสงคของการศกษา

2.1 ศกษาสภาวะของจดเชอมโยงระหวางทวางเสมอน (Virtual Space) และทวางทางสถาปตยกรรม (Real Space)

2.2 เพอศกษาปจจยทสงเสรมการสรางทวางเสมอนในพนทอนเทอรเนต 2.3 เพอศกษาความเปนไปไดของการสรางพนทวางทางสถาปตยกรรม ทสอดคลอง

และตอบสนองตอสงคมโลกาภวฒน (Globalization) 3. สมมตฐานของการศกษา

หากเทคโนโลยทเปลยนแปลงและพฒนาอยางรวดเรว สามารถตอบสนองความตองการของสงคมโลกาภวฒนได มนษยซงเปนผใชเทคโนโลย และในขณะเดยวกนสถาปตยกรรมถกสรางขนเพอรองรบการใชงานของมนษยแลว สถาปตยกรรมยอมตองสามารถพฒนาและปรบเปลยนตวเองเพอใหสอดคลองกบสภาวะของโลกาภวฒนได โดยสามารถเปนสวนหนง และเปนกลไกผลกดนใหเกดวงจรของสงคมโลกาภวฒน (Globalization) ไดอยางสมบรณ

3

4. ขอบเขตของการศกษา

4.1 ศกษาลกษณะ รปแบบ องคประกอบของสงคมและพนทวางเสมอน (Visual Space) ทเกดในโลกของอนเทอรเนต

4.2 ศกษาลกษณะ รปแบบ องคประกอบและพนทวางทางสถาปตยกรรม (Real Space) ทสอดคลองและตอบสนองความตองการทเชอมโยงกบสภาพสงคมทเปลยนไป ณ ปจจบน ทเรยกวา โลกาภวฒน (Globalization) 5. ขนตอนการศกษา

5.1 การเกบรวบรวมขอมลจากเอกสารทเกยวของ 5.1.1 ศกษารวบรวมจากเอกสารทมเนอหา เกยวของทงบทความจากหนงสอ

ภาษาไทย ภาษาองกฤษ วทยานพนธ และขอมลเชงเทคนคในการสรางพนทใชงานบนอนเตอรเนต ทเกยวของกบการทาวทยานพนธในครงนรวมถงกรณศกษาตางๆ ทมสวนนามาใชในการเปนขอมลหลกในการคนควา และใชเปนขอมลในการวเคราะห 5.1.2 ศกษารวบรวมขอมลหนงสอภาษาตางประเทศวทยานพนธตางประเทศทเผยแพรทางอนเตอรเนตหรอขอมลทศกษาไดจากอนเตอรเนต โดยตรงในเรองประเดนทสาคญและเกยวของในการทาวทยานพนธน

5.2 การวเคราะหขอมล 5.2.1 จากการศกษาเอกสารทมขอมลเกยวกบพนทวางเสมอนในอนเตอรเนต (Virtual

Space) และพนทวางในงานสถาปตยกรรม (Real Space) เพอนามาวเคราะหและศกษาระบบการจดการของพนทวาง (Space) ในทงสองสภาพแวดลอม เพอนามาวเคราะหและสรางไดอะแกรมความสมพนธในการออกแบบขนตอไป 5.2.2 นาเอาหลกทฤษฎทเกยวของกบทวาง (Space) ศกษาควบคไปกบงานสถาปตยกรรมเพอศกษารปแบบสถาปตยกรรมทเกดขนจากประสบการณทแตกตาง

5.3 การออกแบบเชงทดลอง 5.3.1 ทาการศกษาลกษณะการทางานและโครงสรางของพนทวางในอนเตอรเนต (Virtual Space) เพอหาเอกลกษณเฉพาะตวทเกดขนและสรางไดอะแกรมเพอนาไปสการพฒนาเชงสถาปตยกรรม

4

5.3.2 ศกษาการทดลองเชงเปรยบเทยบระหวางพนทวางเสมอน (Virtual Space) และทวางเชงสถาปตยกรรม (Real Space) เพอหาจดรวมของงานสถาปตยกรรมทเกดจากประสบการณทแตกตางกน 5.3.3 ศกษาทดลองบนพนทจรง โดยนาลกษณะทเกดขนในพนทวางเสมอน (Virtual Space) มาออกแบบในพนทจรง (Real Space) 6. ผลทคาดวาจะไดรบ

6.1 สถาปตยกรรมทสอดคลองและตอบสนองตอสงคมโลกาภวฒน (Globalization) ซงสามารถรองรบการเปลยนแปลง และความตองการทกาวไปพรอมกบการพฒนาเทคโนโลย

6.2 เกดผลจากการทดลองทางสถาปตยกรรมจากประสบการณการรบรทแตกตางเพอเปนแนวทางใหมและสาหรบผทสนใจศกษาคนควาตอไป 7. วธการศกษา

การศกษาครงนไดแบงหวขอของขนตอนในการศกษาออกเปน ขนตอนตางๆ ดงน 7.1 การศกษาขอมลทเกยวของ 7.2 การเรยบเรยงขอมล 7.3 การวเคราะหขอมล 7.4 การออกแบบรางและพฒนาแบบ 7.5 การสรปผลการออกแบบเปนบทสรปของกระบวนการในการศกษาทงหมด โดยนาเสนอแนวความคดกระบวนการคด ตลอดจนผลงานออกแบบขนสดทายผานการออกแบบทางสถาปตยกรรม หนจาลอง คอมพวเตอร และเอกสารวทยานพนธ

5

แผนผงท 1 แสดงขนตอนการดาเนนงาน

รวบรวม+วเคราะหขอมลขนตน ศกษาขอมลภาคสนาม

ทดลอง+สราง Prototype ของการศกษา

เกบขอมล+วเคราะหพนทในการออกแบบ

ออกแบบ สรปและประเมนผล สรปรายละเอยดโครงการ

ศกษาขอมลจากเอกสาร

สรางโปรแกรม

บทท 2 ทวาง (Space)

1. นยามของทวาง

ทวาง เปนคาทมการอธบายความหมายไดหลายแงมม โดยแนวคดทางปรชญาของนกปราชญหลายคนไดใหคาอธบายในเรองทเกยวของกบทวาง และตางกไมไดใหความหมายตรงกนเสยทเดยว ในบางประเดนความคดเรองทวางมความเฉพาะเจาะจงทงในดานภาษาและวฒนธรรมของผคดทฤษฎเหลานน ในทนจงนามากลาวถงความหมายของทวางจากแนวคดและทฤษฎเหลานนโดยสงเขปเพอใหเขาใจความหมายโดยภาพรวม ทวาง (Space) หมายถง “ความวางเปลาทถกจากด” สามารถวดระยะไดทงความกวางและความยาวไดในงาน 2 มต และสามารถวดความลกไดในงาน 3 มต ทวาง (Space) เปนคาและแนวความคดใหมทปรากฏเปนคาศพททางสถาปตยกรรมในชวงปลายศตวรรษท 19 โดยแปลจากคาเดมในภาษาเยอรมน คอคาวา Raum โดยคาวา Space เปนคาภาษาองกฤษ ทมาจากรากศพทภาษาละตน Spatium ซงมความหมายใกลเคยงกบรากภาษากรก Stadian และรากภาษากลม Indo-Europian คอคาวา Spei หมายความวาการขยายและการเตบโต (To flourish, To expand, To succeed) รากศพทเหลานไดนาไปสคาศพทภาษาฝรงเศล Espace ภาษาอตาเลยน Spazio ภาษาสเปน Vocivus แปลวา ความวางเปลา แตทงหมดนไมสามารถอธบายหรอเปนตวแทนความหมายเชงปรชญาของคาเดมได Raum มความหมายทลกและกวางกวา Space โดยในขนพนฐาน คาวา Raum มนยยะ 2 แนวทางทสมพนธกน คอ

ทางวตถ อางองถงสรรพสงทมนษยสามารถปนแตงสรางสรรคได ทางปญญา เปนสวนหนงของความคด และเครองมอทมนษยใชในการรบรและ

เขาใจตอสงรอบตว Raum กลบมความหมายตรงกนขามกบ Space ทงๆท Raum ถกแปลเปน

ภาษาองกฤษวา Space คาวา Raum มรากมาจากภาษา Rectonic หรอภาษาเยอรมนโบราณวา Ruun แปลวา สวน หรอชน ซงยงเปนรากของคาวา Room ในภาษาองกฤษ และคาวา Runte ใน

6

7

ภาษาดชน Raum ถงแมมรากศพทรวมกบคาวา Room หรอหอง แต Raum กไมไดแปลวา หอง โดยคาวา หอง ในภาษาเยอรมนใชคาวา Zimmer ซงมรากศพทเดยวกบคาวา Timber หรอโครงสรางไม ในขณะท Space มนยยะบงบอกถงความตอเนอง การเตบโต การเชอมตอไปอยางไมมทสนสด (Infinite Extension) และความวางเปลา แตคาวา Raum กลบหมายถง การจากดสวน การทาใหเปนชนเปนอน และรากศพทของ Raum ยงมนยยะของความไมวางเปลา Raum จงเปนสงเตมเตมเสมอ

Raum หรอแนวความคดทรจกกนในนาม Space นน คอ ระบบความสมพนธระหวางมนษย (หรอสงมชวต) กบสงแวดลอม ซงหมายถงการรบรขอบเขตพนทดวยสญชาตญาณความสมพนธ รวมไปถงการรบรตาแหนง ทศทาง ลาดบ และระบบระเบยบของสงรอบตว ไมวาจะเปนวตถ หรอปรากฏการณ การรบรสญญะทมองเหนรอบๆตวนนเกดขนไดงาย การรบรพนฐานนเปนความสามารถของมนษยทมตดตวมาแตแรกเกด ตวอยางของการกาหนดขอบเขตในขนพนฐานของมนษยเหนไดจากการบอกทางโดยการทงรองรอย เชน รอยเทา การทาสญลกษณทตนไม หรอกอนหน เมอมนษยมทกษะ และความชานาญในการสรางเพมมากขน ขอบเขตพนฐานเหลานนถกพฒนา จดระเบยบจากสงกอสรางพนฐานจนกลายเปนสงท เ รยกวารปแบบสถาปตยกรรม (ตนขาว ปาณนทร, สลกษณ วศวปทมวรรณ, บรรณาธการ 2548 : 78-81)

“ระยะ พนท หรอปรมาตร คอ ระยะระหวางวตถตงแต 2 อนขนไป ระยะระหวางขอบเขตของบรเวณตางๆ พนทหรอบรเวณใดบรเวณหนงทแยกตวออกจากบรเวณโดยรอบ สงทลอมรอบวตถตางๆและแผตวออกไปในทศทางตางๆ โดยสนามสามมต” (ทพยสดา ปทมานนท 2533:52) “ทวาง หมายถง ระยะ หรอพนททอยระหวาง หรอลอมรอบสวนทเปนรปราง หรอรปทรง ทงในแนวระนาบและแนวลกของภาพ ทวางเปนองคประกอบทมองไมเหน เปนพนททเหลอจากรปราง อาจกลาวไดวารปรางสามารถรบรดวยการมอง ทวางรบรดวยความรสก” (ญาดา ชวาลกล 2546:4) ทวางมความหมายครอบคลมเนอหาทเกยวของกบความวาง ทมใชความวางเปลาทไมมตวตน แตเปนความวางทถกบรรจดวยสรรพสง Rene Descartes ปราชญแหงศตวรรษท 15 ใหความหมายของทวางและเวลาวาเปนหมวดองครวมทนาไปสสภาวะแหงการแยกแยะ และการกาหนดประสบการณแหงการสมผสของมนษย

จากการประมวลความหมายของทวางทงหมดทไดยกมาอางองขางตนนน เราสามารถทจะใหนยามของคาวา “ทวาง” ไดวา ความสมพนธระหวางสงตางๆกบสภาวะแวดลอม

8

ของสงนนๆอนหมายรวมถงทงสงของตวมนษยเอง ถกกาหนดใหสามารถรบรและสมผสไดภายในพนทวางทมไดวางเปลา แตเปนทวางทปรากฏเปนตวตนทรบร สมผสความรสกได ออกแบบได และมหลายมต 2. มตของทวาง

“ธรรมชาตของทวาง เปนสงทคอนขางจะยงยาก เพราะเราสามารถรบรถงทวางได

หลายรปแบบ ทวางอาจจะถกครอบคลม (Positive) หรอเปนทวางเปลา (Negative) ทถกลอมรอบดวยพนททถกครอบคลม ซงทวางอาจจะแบน ลวงตา กากวม หรบสบสน” (เลอสม สถาปตานนท 2537:79)

เราสามารถกาหนดมตของทวางทเกยวของในเชงการออกแบบทางสถาปตยกรรม โดยแยกแยะออกเปนมตในเชงการใชสอย มตในเชงความหมายของเวลา มตในเชงการรบร และมตในเชงความหมายของสถานท

2.1 มตในเชงการใชสอย ในยคแรกๆของการใชทวางของมนษย มวตถประสงคเพอประโยชนในการอย

อาศย หรอใชปกปองตวเองจากสภาพแวดลอมในธรรมชาต ตงแตยคของมนษยถา จนกระทงถงยคปญญาทางปรชญา ราวศตวรรษท 17-18 Vitruvious ใหคาจากดความของสถาปตยกรรมโดยเนนท 3 องคประกอบหลก คอ

ความมนคงแขงแรง ประโยชนใชสอย ความงาม ณ ทน ทวางปรากฏในมตของพนทวางเพอการใชสอย ซงถกกาหนดขอบเขตของทวาง

และในขณะเดยวกนกเปนตวเชอมโยงรปทรงของตวเองในภาพรวมดวย ประโยชนใชสอยตางๆจะเปนตวกาหนดขนาดของทวาง เชน ขนาดของเรอนครวจะมขนาดเลกกวาขนาดของเรอนนอน เปนตน

2.2 มตในเชงการรบรของเวลา เมอเอยถง “เวลา” เรามกจะนกถงวธทใชวดเวลาทผานไป เชน นาฬกา นาฬกา

แดด ปฏทน เปนตน แตนนไมใชความหมายของเวลา โดยนกฟสกสตะวนตก กลาววา เวลาเปน

9

ระบบอางองทใชเรยงลาดบกอนหลงของเหตการณ โดยแตเดมนนเวลาถกมองเปนเสนตรง มตของเวลาถกแบงแยกออกเปนชวงๆ เปนยคสมย เรยกเวลาทผานไปแลววา “อดต” เรยกเวลาทกาลงดาเนนอยในขณะนนวา “ปจจบน” และเรยกเวลาทกาลงจะมาถงวา “อนาคต”

ในขณะทความเชอของชาวตะวนออกทเกยวกบการมองเวลาเปนแบบ “วฏฏะ” มการหวนกลบมาของสงทเกดขนแลว สอดกบสงทกาลงเกด และเกยวโยงกบสงทกาลงจะมาถง โดยทงหมดเปนมตทมตวตน ในทฤษฎสมพนธภาพของไอนสไตน กลาวา เวลาเปนมตทสเทยบเทากบมตทงสาม ซงกคอ กวาง-ยาว-ลก ในทางสถาปตยกรรม ในชวงแรกของยคปญญาทางวทยาศาสตร ทวางและรปทรงเรมมความสมพนธเกยวของกนมากขน ในขณะทความหมายแตกตางออกไปจากเดม ทวางมขอบเขตของความหมายทกลางไกลเกนกวาเปนเพยงแคพนทเพอใชสอย แตมความสมพนธในเชงของมตเวลา ความรสก และความหมาย ทาหนาทแทนรปทรงของอาคาร ซงถกลดทอนความสาคญลงในเชงการประดบประดาตกแตง รวมทงความหมายเชงสญลกษณ มความพยายามทจะถายทอดมตของเวลาใหชดเจนขน โดยการอธบายดวยแสงและเงา การเคลอนทและการเปลยนแปลงขององคประกอบ เปนตน การมตวตนอยของเวลาจงกลายเปนสงทรสกไดทางทศนาการ

2.3 มตในเชงการรบรทางทศนาการ ทวางมลกษณะเปนกงนามธรรมและรปธรรม แสดงความมตวตนทรบรไดจากการมองเปน แสดงความไรสถานะจบตองไมไดแตสามารถสมผสไดจากความร สกของผสงเกตการณ การรบรของมนษยเปนชองทางสาคญททาใหเกดการปรากฏตวของทวาง ซงสามารถจาแนกลกษณะของทวางทเกดจากมตการรบรไดหลายลกษณะ ไดแก

ทวางทางทศนศลป (Visual Space) ทวางเสมอนจรง (Virtual Space) ทวางทางจนตภาพ (Imaginative Space) ทวางทางสถาปตยกรรม (Architectural Space)

2.4 มตในเชงความหมายของสถานท

ตามแนวทางและทฤษฎของยคโมเดรน ทวางหลดออกจากกรอบทถกกาหนดดวยรปทรงของอาคารหรอหนาทประโยชนใชสอย แตถกยกยองใหความสาคญในเชงคณภาพและความหมาย ทาใหทวางแสดงตวตนโดยไรขอจากด ไมถกปดลอมอยภายในและตดอยกบรปทรง

10

ของอาคารทหอหมทวางอกตอไป แมกระทงภายนอกอาคารเอง ทวางยงคงปรากฏเปนความสาคญในแงของ “ทวางภายนอก” หรอทวางระหวางงานสถาปตยกรรม ภายใตชอทถกกาหนดขนใหม คอ สถานท (Place) ซงจะมเนอหาสาระมากขนในเชงบรบท

ทวางเปนลกษณะทางกายภาพของพนท ซ ง เปนสวนประกอบหน งในสามองคประกอบของสถานท (Place) ทชวยสรางความรสกของความเปนสถานทนนๆ โดยสถานทเปนปรากฏการณทเปนองครวม อนประกอบดวยองคประกอบ 3 ประการทเกยวของกน คอ

ลกษณะทางกายภาพของพนท ชวตชวาของผคน จตวญญาณหรอความหมาย

ซงทง 3 องคประกอบนสามารถสมผสและรบรไดดวย ตา ห จมก ลน กาย และใจ หากขาดองคประกอบใดองคประกอบหนงไปความเปนสถานท (Place) กจะไมเกดขน 3. พนทวางจรง (Real Space) และทวางเสมอน (Virtual Space)

จะเหนไดวา จากนยามของ “ทวาง” เราพบมตทแตกตางในการใหความหมาย ซงมตเหลานนนเองคอความหลากหลายทสามารถทาใหเกดทวางสาหรบการออกแบบขนไดในหลายรปแบบทแตกตางกน “ทวาง” เปนเหมอนภาพรวมทกอใหเกดกจกรรมและองคประกอบตางๆทงภายในและภายนอก ทงในรปแบบทชดเจนและคลมเคลอ ในทนไดทาการศกษาทวางในสองลกษณะ ทมความแตกตางกนทงในแงของกายภาพ และนยามของทวางอยางชดเจน

3.1 พนทวางจรง (Real Space) ทวางจรงหรอทวางกายภาพเปนทวางทมอยจรง สามารถสมผสได เปนทวางใน

งานทมลกษณะเปน 3 มต หากเราจะเรยกทวางชนดนใหชดเจนและเปนรปธรรมมากขนกคอ ทวางเชงสถาปตยกรรม ซงเปนทวางทสามารถสมผสและรบรไดในเชงรปธรรม

ความสมพนธของทวางทางสถาปตยกรรมทเกยวเนองกบมวลและรปทรง อนเกดจากองคประกอบของระนาบตางๆททาการกอรปขน ในความเปนจรงทวางและมวลในทางสถาปตยกรรมเปนสงทไมสามารถแยกออกจากกนได ทงนเพราะทวางทางสถาปตยกรรมคอการยครองทวางโดยประโยชนใชสอยทางสถาปตยกรรม มสวนสมพนธกบมนษยซงเปนผกระทากจกรรม ดงนนทวางในทางสถาปตยกรรมนอกจากจะเกยวของกบประโยชนใชสอยเบองตนแลว ยงตองเชอมโยงกลสดสอนของคน (Human Scale) ทเขาไปใชในอาคารดวย

11

ในกรณทเชอมโยงกบสดสวนของมนษย ทาใหเราสรางความเชอมโยงไดวา ทวางในทางสถาปตยกรรมจะเปนทวางในลกษณะ 3 มตเสมอ เพราะคนจะเขาไปใชทวางนนไดตองเปนพนททมลกษณะเปน 3 มตเทานน ทวางหรอมวลในทางสถาปตยกรรมเกอบจะเปนสงเดยวกน เพราะมวลคอสวนทหอหมทวางทางสถาปตยกรรม เกดเปนรปทรงทปรากฏขน มวลและรปทรงจงเปนตวกาหนดของเขตของทวางภายในของสถาปตยกรรม

คณลกษณะของพนทวางนนเปลยนแปลงไปตามแวเลา ซงมแสงและเงาบนพนผวของระนาบเปนตวแทนของความสมพนธของทวางทางสถาปตยกรรมทมตวตน รบร และสมผสไดจรง

ทวางในทางสถาปตยกรรมถกกาหนดขนาดขนจากพนทของลกษณะการใชงานของประโยชนใชสอยหรอกจกรรมนนตามความตองการของมนษย โดยทการแยกลกษณะของการใชงานของทวางทางสถาปตยกรรมแบงไดเปนประเภทใหญๆ ได 2 ประเภท คอ

ทวางทางสถาปตยกรรมทมประโยชนใชสอยคงท (Positive Space) เปนทวางทมการใชงานระบประโยชนใชสอยเฉพาะอยาง เชน หองทางาน หองนา หองครว เปนตน

ทวางทางสถาปตยกรรมทมประโยชนใชสอยไมเฉพาะเจาะจง (Negative Space) เปนทวางทมการใชงานในลกษณะเปนสวนเชอมตอระหวางพนทหนงไปยงอกพนทหนง เชน ชาน เฉลยง โถง หรอเรยกอกอยางหนงวา Transition Space ซงทาใหเกดความตอเนองของพนทวางและการถายเทของทวางในทางสถาปตยกรรม สามารถพจารณาไดทงในแนวระนาบทเกดขนในแนวผงพนและระนาบแนวตงของอาคาร

มนษยไดพฒนาความรเรองทวางเพมมากขน โดยเรมจากการเรยนรสงตางๆ ไมวาจะเปน การรจกตวเอง การรจกสภาพแวดลอม และการหาความสมพนธระหวางมนษยและสภาพแวดลอม งานสถาปตยกรรม เปนงานสามมตซงเหมอนงานประตมากรรมสมตทมนษยเขาไปเคลอนไหวในนนได โดยสถาปตยกรรมไมไดประกอบดวยกความกวาง ยาว หรอสงขององคประกอบและโครงสรางทหอมลอมทวางแตเพยงอยางเดยว แตรวมไปถงชองเปด (Void) ทวางทถกหอหม (Enclosed Space) ซงมมนษยเปนผใชพนทเหลานน ทวางภายใน (Internal Space) ไมสามารถทจะแทนคาดวยรปทรงทสมบรณใดๆได แตจาเปนตองสมผสและรสกจากประสบการณโดยตรง การสมผสงานสถาปตยกรรมบางสมย สงหอหมและสงทบรรจอยภายในมความสมพนธกน เชน โบสถสมยกอธคของฝรงเศส แตสงเหลานกไมใชกฎตายตวเสมอไป อยางในอาคารสมยบาโรค จะเนนรายละเอยดของผนงมากกวาทวาง ตอมาในสมยเรเนอซองสมการคนพบมตทสในงานเขยนทศนยภาพ ทาใหภาพทศนยภาพไม

12

เพยงแตแสดงความสมพนธระหวางคนกบทวางเทานน แตยงรวมไปถงการพยายามจดการกบองคประกอบในภาพ เพอใหสามารถรบรถงความรสกของทวาง โดยการสรางภาพทมความเปนสามมตใหเสมอนกบการเดนเขาไปในงานสถาปตยกรรมนนๆ

ภาพท 1 ตวอยางสถาปตยกรรมสมยโกธค – Sainte Chapelle de Paris; France; 1160-1235 ทมา : Osaka Industrial University, History of Western Architecture [Online], accessed 28 Jan 2008. Available from http://web.kyoto-inet.or.jp/org/orion/eng/hst/renais/spirito.html

ภาพท 2 ตวอยางสถาปตยกรรมสมยเรเนอซองส - Sant Spirito; Italy; 1436-1482 ทมา : Osaka Industrial University, History of Western Architecture [Online], accessed 28 Jan 2008. Available from http://web.kyoto-inet.or.jp/org/orion/eng/hst/renais/spirito.html

13

ภาพท 3 ตวอยางสถาปตยกรรมสมยบารอค - S. Maria della Salute; Italy; 1631-1682 ทมา : Osaka Industrial University, History of Western Architecture [Online], accessed 28 Jan 2008. Available from http://web.kyoto-inet.or.jp/org/orion/eng/hst/renais/spirito.html

นนหมายถงวา พนทจรงทเราสามารถสมผสและรบรไดมกจะเปดเผยตวเองในรปแบบของพนทวางทางสถาปตยกรรม ทมองคประกอบและมตตางๆ ตามทไดกลาวไวขางตน ประกอบกนขนเพอแสดงถงความเปนทวางทมตวตนบนพนทจรงนนเอง

3.2 พนทวางเสมอน (Virtual Space) ความเปนจรงเสมอน (Virtual Realities) คอ สวนหนงของเทคโนโลยอเลกทรอ

นคสทเกดขนและมการประยกตใชในสาขาตางๆ ซงในยคแรกๆ ความเปนจรงเสมอนทเกดขนถกจากดอยในหองทควบคมดวยคอมพวเตอร สามารถกาหนดสงแวดลอมทสรางขนดวยคอมพวเตอรโดยรปแบบของการของการจาลองจะเกดขนในสองลกษณะ นนคอ

โลกเสมอนจรง (Virtual Realities World) โลกเหนอจรง (Fantasy World) ในการจาลองทเกดขน จะพยายามคานงและอางองจากกฎเกณฑของโลกจรง (Real

World) โดยกฎเกณฑทมกจะถกใชและถกพดถงกนมาก คอ แรงโนมถวง (Gravity) ภมประเทศ (Topography) การเคลอนท (Locomotion) การตอบสนองแบบทนท (Real-time Action) การสอสาร (Communication)

14

ภาพท 4 แสดงตวอยางการจาลองโลกเสมอนจรง (Virtual Realities) ทเกดขนในงาน สถาปตยกรรม ทมา : Tor Lindstrand, Production of Architecture: Unreal Central Perspective [Online], accessed 10 Apr 2008. Available from http://www.unrealstockholm.org/drupal/?q=node/71

สงสาคญทสดสาหรบการจาลองโดยคอมพวเตอรคอ กลมผใชงาน (User) เนองจากโดยหลกการของโลกเสมอน คอ การเขามามสวนรวมในพนททจาลองเพอใหพนทนนสมจรงมากขน ลกษณะของการเขาไปมสวนรวม จะเปนการสรางตวแทนทเขาไปใชพนทนนแทนตวของผใชเดมเรยกวา “ตวแทนเสมอน (Avatar)” โดยการสอสารจะเปนการสอสารผานตวหนงสอ (Texture) หรอการใชภาพกราฟฟค (Graphic Presentation) ทงทเปน 2 มต และ 3 มต หรอการใช VOIP (Voice over Internet Protocol)*

ความนาสนใจอกอยางหนงของการเขาไปมสวนรวมในโลกเสมอนทจาลองขน คอ ผใชหนงคน สามารถทจะกลายเปนอกหลายคนไดในโลกเสมอน เรยกวา Multiple Users ซงเปนการสรางทางเลอกทหลากหลายใหกบกลมผใชงาน

* VOIP (Voice over Internet Protocol) คอการใชโทรศพทผานระบบอนเตอรเนต หรอเครอขายรวมทเรยกวา Packet Switched Networks

15

แผนภาพท 1 แสดงความสมพนธระหวางโลกจรง (Real World) และโลกเสมอน (Virtual World)

จดเรมตนของการจาลองโลกเสมอนจรงในยคแรกคอในป ค.ศ.1962 มการประดษฐอปกรณทเรยกวา Sensorama Machine ขนเพอจาลองโลกเสมอนขนโดยใชหลกการของประสาทสมผส เชน การมอง, การฟง, การไดกลน, และการจบตอง ซงผใชจะสามารถรบรโดยผานการจาลองสภาวะใดสภาวะหนง วธการทางานของเครองนคอ ใชการสมผสลมผานใบหนาเพอใหไดรบประสบการณนน เชน การขจกยานยนต การขจกรยาน หรอแมกระทงการขบเฮลคอปเตอรผานเมองใหญ ซงถงแมสงประดษฐชนนจะไมประสบความสาเรจในทางธรกจ แตกลบกลายเปนจดเรมตนและสะทอนวสยทศนขนวา โครงสรางโดยพนฐานของระบบคอมพวเตอรสามารถพฒนาและตอบสนองการจาลองโลกเสมอนไดอยางมประสทธภาพมากกวาเครองจกร ดงนนจงไดมการพฒนาเรอยมา เพอใหสามารถจาลองโลกเสมอนไดใกลเคยงและสมจรงมากทสด จนกระทงถงการพฒนา “Multi-User Online Virtual Environment” ซงไดรบความสนใจและเปนจดเรมตนตอการพฒนาไปใชในอตสาหกรรมเกมสสเครอขายอนเตอรเนตในเวลาตอมา

The Maze Game เปนลกษณะของการเลนเกมสในยคแรกบน Network ทมกลมผเลน Online จากในหลายๆทและใชการเลนผาน Avatar (ตวแทนเสมอน) เปนการสอสารกนระหวางผเลนแตละคน ซงถอไดวาเปนเกมสในยคแรกทมการใชแนวคดในลกษณะของการเชอมโยงผเลนจากหลายๆทมา ณ จดทจาลองขน แตการเลนเกมสดงกลาวยงมขอจากดอยมาก เนองจากจะสามารถเลนไดเฉพาะเครองคอมพวเตอรทมการตดตง Lmlac เทานน โดยผานระบบอนเตอรเนตแบบ Arpanet* ซงดวยขอจากดเหลานทาใหมการใชกนในกลมแคบๆ

ในชวงป ค.ศ.1960-1970 ไดมการพฒนาและนารปแบบของการจาลองโลกเสมอนไปใชเพอประโยชนในการปฏบตงานและการศกษามากขน เชน กองทพอากาศของสหรฐอเมรกา ได * ระบบเครอขายอนเตอรเนตในยคแรก

16

พฒนาเพอทาการทดลองการบนและHead-mounted Display ซงทาใหเพมความสะดวกในการเรยนรและสามารถปฏบตการไดซบซอนขน ซงการจาลองพนทเพอทาการเลยนแบบการบนในสนามจรงไดถกนามาใชสาหรบฝกนกบนของกองทพอากาศสหรฐอเมรกา นอกจากนยงไดมการประยกตใชในการจาลองภารกจเกยวกบดวงจนทร โดยการเชอมตอระหวางชนสวนของการวดระยะทางของการหมนรอบดวงจนทร (LME) ชนสวนคาสง (CM) ซงตวจาลองนไดถกปรบและประยกตใหสามารถมาใชในโครงการ UCLA ในลกษณะของการสารวจรปแบบของเมองดจตอล (Mcgreevy, 1993)

เราพบวาความจรงเสมอนทเกดขนมหลายชนดดวยกน ซงจะแตกตางกนไปตามแตลกษณะทเกด และการจดการกบสภาพแวดลอมเพอจาลองใหเสมอนจรง ดงน

Immersive first-person เปนระบบของการจาลองความจรงเสมอนทเชอมตอขนโดยผานการประมวลผลผาน Head-mounted Display โดยผใชคอผอยตาแหนงดานในภาพ รปภาพจะถกกาหนดคณสมบตตางๆตามประสบการณของผใชโดยตรง

Augmented Reality คอเทคนคการเพมความเสมอนจรง เพอใหเกดความเขาใจของมนษยมากขน โดยการ

นาเสนอขอมลทเพมความรความเขาใจของโลกจรง โดยแทนคาดวยวตถเสมอนและสอดแทรกขอมลขาวสารในโลกจรง ซงผใชจะเปนผมองเหน

มการประยกตใชเทคนคนในทางการแพทยอยางแพรหลาย เชน ศลยแพทยไดทาการศลยกรรมไปสการยายเนองอกออกจากสมองโดยใชเทคนคเพมความเสมอนจรง โดยใชภาพวดโอเพมเขาในในกราฟฟค 3D ชวยใหแพทยสามารถดทตงจากการคานวนทมประสทธภาพไดมากขน

Through the Window เปนการจาลองผาน Desktop VR ในการประมวลผล โดยผใชจะสงเกตการณหนาจอคอมพวเตอรและนาทางผานทวางกบการควบคมอปกรณเชน เมาส ซงความจรงเสมอนประเภทนถกใชกนอยางแพรหลายในงาน 3D Architecture เปนตน นอกจากนยงถกนามาใชในเทคนคการสรางภาพยนตเพอใหเหนภาพทสมจรงมากขน

Mirror World ระบบนจะตรงขามกบระบบ Immersive first-person อยางสนเชง เนองจากเปน

ระบบทเตรยมประสบการณใหกบบคคลท 2 ซงเปนผสงเกตการณทอยภายนอกใหเหนภาพจาลองเกดขน โดยทไมการสมผสกบตวอกษรหรอวตถขางในระบบ Mirror World เลย โดยจะใชกลองวดโอเปนอปกรณแรกในการนาเขา ผใชจะมองเหนภาพเพมขนหรอผสมผสานกบโลกเสมอนจรง

17

บนจอวดโอขนาดใหญ เปนการใชขอมลดจตอลประมวลผลรปภาพของผใชไปสการคดลอกแบบใหตรงกบตาแหนงของผใช

ลกษณะเฉพาะเบองตนของกลองวดโอ จอภาพคอมพวเตอรซงจบภาพของผใชและรปภาพสถานทภายในภาพจาลอง มสวนประกอบ 3 สวนคอ 1) ภาพราง (Scene Portrayed) ซงโดยปกตจะเกบไวใจวดโอดสก 2) ผใชภาพดจตอล และ 3) กราฟฟกคอมพวเตอรทสรางวตถซงปรากฎอยางเหมาะสมกบภาพภายใน

Waldo World (Virtual Characters) เปนการประยกตใชความจรงเสมอนนกบหนดจตอลตวเลก (Puppertry Digital) หรอ

เรยกวา Animation โดยเปนการวาดภาพลงบนจอภาพเพอนาเสนอ”บทบาทเสมอน” เทคโนโลยนถกใชในงานสรางภาพยนตและการตน Animation

Chamber World คอโรงภาพยนตเสมอนจรงขนาดเลกทควบคมโดยคอมพวเตอรมากกวา 2 ตว ให

ความรสกทเปนอสระในการเคลอนทในโลกเสมอนตอผใชไดมากกวา Immersive VR The Cave คอโครงการจรงของโรงภาพยนต 3D มกาแพง 3 ดาน และพน โดยใน

โครงการใชระบบเสยงสเตอรโอ ผด The Cave จะเคลอนยายไปในเขตของการแสดง โดยการสวมใสแวนตา 3D นาเสนอเทคนคภาพเหมอนจรงทถกตอง ภาพสามารถเคลอนยายผดไดรอบทศทาง ซงถกควบคมดวยคอมพวเตอรกราฟฟค

Cyberspace คอโลกของความจรงทถกสรางขนโดยสามารถเขาไปเยยมชมพรอมๆกนไดผาน

เครอขายของคอมพวเตอร ซงเปนฐานขอมลอเลกทรอนคส โดยในระยะเวลา 10 ปทผานมา ไดมการนาสงใหมๆเพอเปลยนแปลงโฉมหนาของ Cyberspace โดยเฉพาะการเขามาของ World Wide Web (WWW) โดยในปค.ศ.1990 ไดขยายขอบเขตของ Cyberspace ไปสพนทกวางขวางขน นอกจากการใหขอความ กราฟฟคเสยง มลตมเดย วดโอ และสอทงหลายทมขนอยางรวดเรว หางาย และเพมขนอยางมากมาย ซงเปนการชวยเพมประโยชนใหกบเทคโนโลยไรสายและอนเตอรเนตทมพนฐานผานสายเคเบลส Cyberspace เชน ในแอฟรกาทซงเครอขายโทรศพทพนฐานไมไดถกพฒนาใหด แตระบบโทรศพทไรสายกลบขยายตวอยางกวางขวาง ในขณะทอนเตอรเนตไรสายกาลงจะเขามาในระยะเวลาอนใกลน

Habitat และ Explore Net คอตวอยางลาสดของการใชสภาพแวดลอมกราฟกกบการเขามาของ WWW ซงไดนามาประยกตและพฒนาใชในทางการศกษา

18

“Cyberspace” ปรากฏเปนครงแรกในวรรณกรรมเรอง Neuromancer เมอป ค.ศ. 1984 โดย William Gibson นกเขยนนยายวทยาศาสตรชาวอเมรกน จากนนคาวา “Cyberspace” ไดกลายมาเปนคาทแพรหลายไปทวทกวงการ

“Cyberspace” หมายถง พนทวาง ซงอาจหมายถงทวางหรออวกาศทสรางขนดวยระบบอเลกทรอนกส ทใชเพอการสอสารตดตอกน ซงสามารถตดตอกนไดทวโลก เหมอนทองไปในอวกาศ เชน การสงไปรษณยอเลกทรอนกส เปนตน Cyberspace เปนการแปรสภาพขาวสารตางๆใหเปนตวตนทางทวางขนมาดวยเครอขายทางการสอสารทงในปจจบนและอนาคต เชอมโยงการตดตอระยะไกลระหวางบคคลจานวนมาก และสรางสภาพแวดลอมจาลอง “ความจรงเสมอน” (Virtual Reality) โดยใชอปกรณทางการเชอมการตดตอซงอยในสภาพแวดลอมของทวางทเปนจรง กลาวไดวา การดารงตนขนใหมของ Cyberspace ทาใหมนษยตองหนมาพจารณาถงการมตวตนใหม ณ สถานทหนงๆ เมอมนษยกาวยางเขาไปใน Cyberspace ผานทางคอมพวเตอรหรออปกรณพเศษอนๆ รางกายทมตวตนและเลอดเนอจะถกทงไวในโลกภายนอกทมพกดทวดในทางภมศาสตร ในขณะทภายในโลกของ Cyberspace จะเปนโลกทไรอตลกษณ (Identity) ผคนในสถานทเสมอนนจะสญเสยความมตวตนของตวเองไป ความซบซอนทสานกนเปนตวตนของคนๆหนงถกทงไวภายนอก จงหลงเหลอเพยงแตรางกายเสมอน (Virtual Body) ททองเขาไปยงภายใน Cyberspace แหงนน ดงนนรางกายเสมอนจงไมมพกดทางภมศาสตรทสามารถอางองไดเมอเทยบกบโลกภายนอก แตสามารถอางองไดกบพกดตามแกน X Y Z ในโลกของ Cyberspace ซงเปนพกดเสมอนในสถานทอนไมมตวตนแทจรง เมอโยงกลบมาอางองกบโลกกายภาพทเราอาศยอย การบอกระยะทางตามความสมพนธระหวางทวางและเวลาในรปแบบเดมไดเปลยนแปลงไปอยางสนเชง 4. กรณศกษา

มการศกษาและทดลองนาเอาแนวความคดเกยวกบ “ความจรงเสมอน” มาใชในการสรางสรรคงานทงในเชง 2 มต และ 3 มต ซงเราสามารถพบไดทงในรปแบบของงานกราฟฟค การจด Installation รวมถงงานสาปตยกรรม

รปแบบของงานท เกดขนจะเปนในเชงทดลอง เพอนาเสนอแนวความคดและประสบการณใหม ม 2 ลกษณะทเกดขน คอ การสรางสรรคลงบนทวางในคอมพวเตอร และอกลกษณะคอ การสรางสรรคลงบนทวางจรงทางสถาปตยกรรม ดงน

19

4.1 กรณศกษาตวอยางทเกดขนบนพนทวางในคอมพวเตอร (Virtual Space on Computer Display)

ตวอยางแรกคอลกษณะของงานทเกดจากการแทนคาของพนทวาง โดยอาศยเครองมอในคอมพวเตอรประมวลผลและทาใหเกดภาพ

The Two Square Interupting Space เปนการทดลอง โดยการขยบรปสเหลยมสองรป คลายๆกบการขยบเมาสเวลาใชงานในคอมพวเตอร ดวยความเรวและจงหวะทแตกตางกน ทาใหเกดรปรางทแตกตางและบดเบอนไปจากความจรง - ดภาพประกอบท 1 (Peter Cho, 1996)

The Continuous Surface and Non-hierarchy เปนการทดลองโดยมแนวความคดทวา มทวางเกดขนมากมายนอกเหนอจากทวางทเราสามารถสมผสไดแลว ยงมรปแบบของทวางทไมสามารถมองเหนได ซงในทนไดใชเสยงในการทดลองเพอสรางทวาง รปแบบของเสยงในธรรมชาต ไมวาจะเปนเสยงลมหรอเสยงคลน สามารถทาใหเกดทวางได โดยจากการทดลอง ทวางทเกดขนเปนไปในลกษณะของตารางทไมคงท ซงอธบายถงพนผวทตอเนองกนแตไมมลาดบขนทชดเจน – ดภาพประกอบท5 (Reed Kram, 1996)

ภาพท 5 ตวอยางงานทเกดบนทพนทวางในคอมพวเตอร (Virtual Space on Computer Display) -1 ทมา : John Meada, Creative Code (London : Thames & Hudsun Ltd, 2004).

The Fabric Surface เปนการสรางพนผวใหมโดยใชการเชอมตอระหวาง Soft Canvas กบคอมพวเตอรใหประมวลผลในลกษณะของ Real-time surface ดภาพประกอบท 6 (Bill Keays, 1997)

1 – Two Square Interupting Space 2 – The continuous surface and non-hierarchy

1 2

20


ซงการทดลองในเชง Interface นถอเปนเทคนคทไดรบความแพรหลายและนยมกนอยางมาก มการทดลองในลกษณะนหลายรปแบบดวยกน เรยกไดวาการใหคอมพวเตอรประมวลผลและแสดงผลลพททเกดจาก Input แรกนน ชวยสราง surface รปแบบใหมๆ และเพมความนาสนใจใหกบงานมากขน

Live Video-Performance System อกหนงหนงตวอยางของการแสดงผลดวย คอมพวเตอร เพอนาเสนอแนวความคด โดยผออกแบบไดทาการออกแบบ Virtual Display ทมาจาก Sound Sample และ Live Video ดภาพประกอบท 7 (Justin Manor, 2002)

3 – Fabric Surface

3

21


The Interactive Project เปนการทดลองโดยเลยนแบบการเลนวาวในพนทจรง

ซงในความเปนจรงเราจะสามารถควบคมทศทางของวาวโดยใชเชอกทผกตดกบตววาวเปนหลก ดงนน โปรเจคชนนจงไดนาเอาความเปนไปไดของการควบคมวาวผานหนาจอคอมพวเตอร โดยนาเสนอแนวคดไวในหลายแนวทาง เชน

- Go Fly A Kite เปนการควบคมโดยใหเมาสทาหนาทเปนวาวทโชวอยบนจอ Display และการเคลอนเมาสไปทางซายขวาจะทาใหวาวทปรากฎบนจอ Display เคลอนทตามไปดวย เชนกน ในขณะเดยวกนจานวนของรบบนจะเพมขนมากหรอนอยลงเพอบอกความสมพนธของตาแหนงของตวผเลนและวาว ดภาพประกอบท8 (Robert Poor, 1996)

- Blow-away Kite ใหเมาสเสมอนเปนทศทางของลม ซงเมอเราคลกเมาส มนจะทาหนาทเปนลมทนาทางและทาใหวาวบนจอ Display เคลอนท ดภาพประกอบท8 (Peter Cho, 1996)

- If I were a kite เปนการสรางภาพ Perspective ใหผเขามาใชมความรสกและมมมองเดยวกนกบเวลาทเราบงคบวาวจรงๆ และแสดงความสมพนธระหวางผเลนและวาว ดภาพประกอบท8 (Phillip Tiongson, 1996)

4 4 – Live Video-Performance System

22


4.2 กรณศกษาตวอยางทเกดขนบนพนทวางทางสถาปตยกรรม (Virtual Space

on Architectural Space) ในหวขอนไดยกตวอยางงานทถายทอความเปนพนทเสมอนออกมาในรปแบบของงาน

สถาปตยกรรม เพอสรางประสบการณและรปแบบใหมของงานสถาปตยกรรม

Co-Location : between virtual and actual แนวความคดของงานชนนเปนการรวมเอาความเปน Analogue Reality และ Digital Reality เพอสรางประสบการณใหมในการรบรสถาปตยกรรม โดยการกาหนดทตง ทจะสามารถเชอมโยงความจรงทงสองรปแบบเขาดวยกน นนกคอ Actual และ Virtual โดยใช Facade ของอาคารในการเชอมโยงพนทภายในและภายนอก ซงบน Facade จะเปนพนทใชในการ Display ขอมลและเพมความนาสนใจใหกบอาคาร ดภาพประกอบท 9, 10 (Raymond Lau, 2007)

5 6

7

4 – Go Fly A Kite 5 – Blow –away Kite 6 – If I were a kite

23

ภาพท 9 แสดงรายละเอยดของโปรเจค Co-Location : between virtual and actual - 1 ทมา : Frederic Mirgayrou, Radical Experimantal in Global Architecture (London : Thames & Hudsun Ltd, 2001). ภาพท 10 แสดงรายละเอยดของโปรเจค Co-Location : between virtual and actual - 2 ทมา : Frederic Mirgayrou, Radical Experimantal in Global Architecture (London : Thames & Hudsun Ltd, 2001).

Stealing Eyeballs – Design Media เปนโปรเจคทตองการนาเสนองานในรปแบบของ Visual Design และ Exhibition Architecture โดยการออกแบบสถาปตยกรรมใหเปนสวนหนงของงาน Visual Design ภายใตแนวความคด Abstraction และ Modular Variability ซงสองสวนหลกจะมลกษณะดงน

1 – User Diagrams 2 – Atrium 3 – Facade

1 2 3

4 5

4 – Multimedia Exhibition Space 5 – New street front

24

- Visual Design ทาหนาทเปนตวเชอมโยงงานทงโครงการ และเปนสวนทใหขอมลทงหมด

- Exhibition Architecture ถกออกแบบใหมพนทรองรบและเอออานวยในการแสดงงาน Visual Design

ดภาพประกอบท 11, 12 (Propeller Z, 2001)

ภาพท 11 แสดงรายละเอยดของโปรเจค Stealing Eyeball - 1 ทมา : Frederic Mirgayrou, Radical Experimantal in Global Architecture (London : Thames & Hudsun Ltd, 2001).

ภาพท 12 แสดงรายละเอยดของโปรเจค Stealing Eyeball - 2 ทมา Frederic Mirgayrou, Radical Experimantal in Global Architecture. (London : Thames & Hudsun Ltd, 2001).

6 – Modular Construction 7 – Pixel Palette

8 – Multimedia Exhibition Display

6 7

8

25

จากขางตนพบวา มการพยายามจาลองโลกเสมอนจรงขน เพอใหเกดการรบรและสรางประสบการณใหมๆ โดยวธการตางๆ ซงอางองจากประสบการณจรงบนโลกจรง เนองจากมนษยตางมประสบการณรวมกนบนโลกจรงทผานการเรยนรและมความเขาใจทตรงกนเปนพนฐานทสาคญ โดยรปแบบของการสรางโลกเสมอนจรงไดมการพฒนาและปรบเปลยนรปแบบไปตามความสามารถของเทคโนโลยในยคนนๆ ซงคงปฏเสธไมไดวา ณ สภาวะปจจบน โลกเสมอนทเรารจกและคนเคยกนมากทสดนนเกดขนบนหนาจอคอมพวเตอรทตอผานระบบเครอขายของอนเตอรเนตเปนสาคญ

อนเตอรเนตไดกลาววาเปนสวนหนงของชวตประจาวนในสงคมเมองปจจบนอยางทไมสามารถแยกออกจากกนได ดงนนการพยายามทจะจาลองหรอสรางพนทเสมอนทเกดขนในอนเตอรเนตจงเปนไปในลกษณะของการสรางตวแทนของสงใดสงหนงทมนษยเคยมประสบการณแตปรบเปลยนวธการนาเสนอและการใชงานใหสอดคลองกบวถชวตทเปลยนแปลงไปตามกระแสของเทคโนโลยทเขามามอทธพลในปจจบน

ดงนนในการศกษาครงนจงจะมงประเดนไปทการศกษาความสมพนธของ พนทวางจรง (Real Space) และพนทวางเสมอน (Virtual Space) ทเกดขนและมอทธพลตอการเปลยนแปลงของพฤตกรรมมนษยในปจจบน ซงเราสามารถสรปในขนตนวา พนทวางจรง (Real Space) ทมนษยคนเคยและมประสบการณรวม คอ พนทวางทางสถาปตยกรรม และพนทวางเสมอน (Virtual Space) ทกาลงกลายเปนสวนหนงของวถชวตมนษย และเปนประสบการณใหมทมนษยไดเรยนรผานการเขาไปใชงานในรปแบบใหม คอ พนทวางในอนเตอรเนต

บทท 3 โครงสรางและทวางในอนเตอรเนต (Internet Space)

อนเตอรเนต คอ เครอขายของเครอขายคอมพวเตอร ระบบตาง ๆ ทเชอมโยงกน มา

จากคาวา Inter Connection Network อนเตอรเนต (Internet) เปนระบบเครอขายคอมพวเตอร ทมขนาดใหญ เครองคอมพวเตอรทกเครองทวโลก สามารถตดตอสอสารถงกนไดโดยใชมาตรฐานในการรบสงขอมลทเปนหนงเดยว หรอทเรยกวาโปรโตคอล (Protocol) ซงโปรโตคอลทใชบนระบบเครอขายอนเตอรเนต มชอวา ทซพ/ไอพ (TCP/IP: Transmission Control Protocol/Internet Protocol)

แผนภาพท 2 แสดงลกษณะการเชอมตอของเครอขายระหวางคอมพวเตอร

26

27

แผนภาพท 3 ระบบเครอขาย WAN แสดงถงระบบการเชอมตอเครอขายทวโลก ทมา : การสอสารขอมล [ออนไลน], เขาถงเมอ 20 กมภาพนธ 2551. เขาถงไดจาก http://student.sut.ac.th/b4806837/download/comcom/compcomm01.doc

ลกษณะของระบบอนเตอรเนต เปนเสมอนใยแมงมมทครอบคลมทวโลก ในแตละจดทเชอมตออนเตอรเนตนนสามารถสอสารกนไดหลายเสนทาง ตามความตองการ โดยไมกาหนดตายตว และไมจาเปนตองไปตามเสนทางโดยตรง อาจจะผานจดอน ๆ หรอ เลอกไปเสนทางอนไดหลาย ๆ เสนทาง การตดตอสอสารผานระบบเครอขายอนเตอรเนต นนอาจเรยกวา การตดตอสอสารแบบไรมต หรอ Cyberspace 1. ประวตความเปนมาของอนเตอรเนต

ป พ.ศ. 2500 (1957) โซเวยตไดปลอยดาวเทยม Sputnik ทาใหสหรฐอเมรกาไดตระหนกถงปญหาทอาจจะเกดขน ดงนน ค.ศ. 2512 (1969) กองทพสหรฐตองเผชญหนากบความเสยงทางการทหาร และความเปนไปไดในการถกโจมต ดวยอาวธปรมาณ หรอนวเคลยร การถกทาลายลาง ศนยคอมพวเตอร และระบบการสอสารขอมล อาจทาใหเกดปญหาทางการรบ และในยคน ระบบคอมพวเตอร ทมหลากหลายมากมายหลายแบบ ทาใหไมสามารถแลกเปลยนขอมล ขาวสาร และโปรแกรมกนได จงมแนวความคด ในการวจยระบบทสามารถ เชอมโยงเครองคอมพวเตอร และแลกเปลยนขอมล ระหวางระบบทแตกตางกนได ตลอดจนสามารถรบสงขอมล

28

ระหวางกน ไดอยางไมผดพลาด แมวาคอมพวเตอรบางเครอง หรอสายรบสงสญญาณ เสยหายหรอถกทาลาย กระทรวงกลาโหมอเมรกน (DoD = Department of Defense) ไดใหทนทมชอวา DARPA (Defense Advanced Research Project Agency) ภายใตการควบคมของ Dr. J.C.R. Licklider ไดทาการทดลอง ระบบเครอขายทมชอวา DARPA Network และตอมาไดกลายสภาพเปน ARPANet (Advanced Research Projects Agency Network) และตอมาไดพฒนาเปน INTERNET ในทสด

การเรมตนของเครอขายน เรมในเดอน ธนวาคม 2512 (1969) จานวน 4 มหาวทยาลย ไดแก

มหาวทยาลยยทาห มหาวทยาลยแคลฟอรเนยทซานตาบาบารา มหาวทยาลยแคลฟอรเนยทลอสแองเจลส สถาบนวจยของมหาวทยาลยสแตนฟอรด และขยายตอไปเรอยๆ เปน 50 จดในป พ.ศ. 2515 และเพมเปนหลายลานแหงทวโลก

งานหลกของเครอขายน คอ การคนควาและวจยทางทหาร ซงอาศยมาตรฐานการรบสงขอมลเดยวกน ทเรยกวา Network Control Protocol (NCP) ทาหนาทควบคมการรบสงขอมล การตรวจสอบความผดพลาดในการสงขอมล และตวกลางทเชอมตอคอมพวเตอรทกเครองเขาดวยกน และมาตรฐานนกมจดออนในการขยายระบบ จนตองมการพฒนามาตรฐานใหม

พ.ศ. 2525 ไดมมาตรฐานใหมออกมา คอ Transmission Control Protocol/Internet Protocol (TCP/IP) อนเปนกาวสาคญของอนเตอรเนต เนองจากมาตรฐานนทาใหคอมพวเตอรตางชนดกน สามารถรบสงขอมลไปมาระหวางกนได เปรยบเสมอนเปนหวใจสาคญของอนเตอรเนต

จากระบบปฏบตการคอมพวเตอร ทมอยในยคนน ไมสามารถตอบสนองการสอสารได บรษทเบลล (Bell) ไดใหทนการศกษาแก หองทดลองทมชอเสยงทสดแหงหนง ในสมยตอมา คอ Bell's Lab ใหทดลองสรางระบบปฏบตการแหงอนาคต (ของคนในยคนน) เดนนส รสซ และ เคเนต ทอมสน ไดออกแบบและพฒนาระบบทมชอวา UNIX ขน และแพรหลายอยางรวดเรว พรอมๆ กบการแพรหลายของระบบ Internet เนองจากความสามารถ ในการสอสารของ UNIX และมการนา TCP/IP มาเปนสวนหนงของระบบปฏบตการนดวย

พ.ศ. 2529 มลนธวทยาลยศาสตรแหงชาต สหรฐอเมรกา (National Science Foundation - NSF) ไดวางระบบเครอขายขนมาอกระบบหนง เรยกวา NSFNet ซงประกอบดวยซปเปอรคอมพวเตอร 5 เครองใน 5 รฐ เชอมตอเพอประโยชนทางการศกษา และคนควาทาง

29

วทยาศาสตร และมการใชมาตรฐาน TCP/IP เปนมาตรฐานหลกในการรบสงขอมล สงผลใหการใชงานเครอขายเปนไปอยางรวดเรว หลงจากนนกมเครอขายอนๆ เกดขนมาเชน UUNET, UUCP, BitNet, CSNet เปนตน และตอมาไดเชอมตอกน โดยม NSFNet เปนเครอขายหลก ซงเปรยบเสมอนกระดกสนหลงของเครอขาย (Backbone)

ในป พ.ศ.2530 เครอขาย ARPANET ไดรวมกบ NSFNET และลดบทบาทตวเองลงมาเปลยนไปใชบทบาทของ NSFNet แทน และเลกระบบ ARPANET ในปพ.ศ. 2534

ในปจจบน Internet เปนการตอโยงทางตรรกะ (Logic) ของระบบคอมพวเตอรนบลาน ๆ เครอง และโยงกบระบบ Wide Area Network (WAN) ตางๆ เชน MILNET, NSFNET, CSNET, BITNET หรอแมแต เครอขายทางธรกจ เชน IBMNET, Compuserve Net และอน ๆ ภายใตโปรโตคอล ทมชอวา TCP/IP โดยทขนาดของเครอขาย ครอบคลมไปทวโลก รวมทงประเทศไทย และมการขยายขอบเขตออกไป อยางไมหยดยง

ระบบ Internet เปนการนาเครอขายขนาดใหญทสดของโลก ทมการตอเสมอนกบ ใยแมงมม หรอ World Wide Web หรอเรยกยอๆ วา WWW (มการบญญตศพทวา เครอขายใยพภพ) ในระบบนเราสามารถเปรยบเทยบ Internet ได สองลกษณะคอ ลกษณะทางกายภาพ และทางตรรกะ ในทางกายภาพ (Physical) นน Internet เปนเครอขายทรบอทธพลจาก เครอขายโทรศพทโดยตรง ในสหรฐอเมรกา บรษททเปนผใหบรการ Internet กเปนบรษทททาธรกจ ทางโทรศพท เชน MCI, AT&T, BELL เปนตน และอกลกษณะหนง ทเปนความเดนของระบบ คอลกษณะทางตรรกะ หรอ LOGICAL CONNECTION ทเปนเสมอนใยแมงมม ครอบคลมโลกไวนนเอง สาหรบการเขามาของเครอขายอนเตอรเนตในประเทศไทยไดเรมตนในป พ.ศ. 2529 อาจารยกาญจนา กาญจนสต จากสถาบนเทคโนโลยแหงเอเซย (AIT) รวมกบอาจารยโทโมโนร คมระ จากสถาบนเดยวกน รวมสรางเครอขายคอมพวเตอร โดยอาศย

โมเดม NEC ความเรว 2400 Baud เครองคอมพวเตอรพซ NEC สายโทรศพททองแดง โดยเครอขายทได วงดวยความเรว 1200 - 2400 Baud และมเสยงดงมาก จากนนได

ปรบเปลยนไปใชบรการไทยแพค ของการสอสารแหงประเทศไทย ซงใชเทคโนโลย X.25 ผานการหมนโทรศพทไปยงศนยบรการของการสอสารแหงประเทศไทย ทาการรบสงอเมลกบมหาวทยาลยโตเกยว และมหาวทยาลยเมลเบรน โดยใชโปรแกรม UUCP ตลอดจนสงอเมลไปยงบรษท UUNET ทเวอรจเนย สหรฐอเมรกา และนามาใชกบงานของอาจารย และงานสอนนกศกษาในเวลาตอมา

30

นบไดวา อาจารยกาญจนา กาญจนสต เปนบคคลแรกทเรมใชจดหมายอเลกทรอนกสรายแรกของประเทศไทย

หลงจากนนไดมความรวมมอระหวางรฐบาลออสเตรเลย ภายใตโครงการ The International Development Plan (IDP) ไดใหความชวยเหลอกบมหาวทยาลยสงขลานครนทร (มอ.) จฬาลงกรณมหาวทยาลย และสถาบนเทคโนโลยแหงเอเซย พฒนาเครอขายคอมพวเตอรไทยขนมา ในป พ.ศ. 2531 โดยใหมหาวทยาลยสงขลานครนทร และสถาบนเทคโนโลยแหงเอเซย มหนาทเปนศนยกลางของประเทศไทยในการเชอมโยงไปทเครองแมขาย ของมหาวทยาลยเมลเบรน และตงชอโครงการนวา TCSNet - Thai Computer Science Network โดยมการตดตอผานเครอขายวนละ 2 ครง จายคาใชจายปละ 4 หมนบาท และใชซอฟตแวร SUNIII ซงเปนระบบปฏบตการ UNIX ประเภทหนง ทแพรหลายในเครอขายคอมพวเตอรของออสเตรเลย (Australian Computer Science Network - ACSNet)

ซอฟตแวร SUNIII เปนโปรแกรม UNIX ทสามารถรบสงขอมลไปกลบไดเลยในการตดตอครงเดยว ประกอบดวยเครอขายการสงขอมลระบบ Multiple Hops ทาใหแตกตางจาก UUCP ตรงทผใชไมตองใสคาสง และบอกทอยของจดหมายปลายทางผานระบบทางไกล เพราะเครอขาย SUNIII สามารถหาทอยของปลายทาง และสงขอมลไดเอง โปรแกรมนทางานไดดทงกบสายเชาแบบถาวร (Dedicated Line) สายโทรศพทธรรมดาทตดตอแบบ Dial-up และสายทใช X.25

นอกจากนสถาบนเทคโนโลยแหงเอเซย ยงเปนศนยเชอม (Gateway) ระหวางประเทศไทย กบ UUNET อนสงผลใหนกวชาไทยทวไป สามารถใชบรการจดหมายอเลกทรอนกส ไดอยางกวางขวาง

ป พ.ศ. 2534 อาจารยทวศกด กออนนตกล อาจารยภาควชาวศวกรรมศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร ไดจดตงศนยอเมลแหงใหม โดยใชโปรแกรม MHSNet และใชโมเดม 14.4 Kbps (ซงเรวทสดในประเทศไทยในขณะนน) และทาหนาทแลกเปลยนขอมลกบเครอง Munnari ของออสเตรเลย กบมหาวทยาลยตางๆ ในประเทศผานโปรแกรม UUCP เครอขายแหงใหมน ประกอบดวยมหาวทยาลยตางๆ ใน TCSNet และมหาวทยาลยเกษตรศาสตร ตลอดจนศนยเทคโนโลยอเลกทรอนกสและคอมพวเตอรแหงชาต (เนคเทค) และใชชอโครงการวา "โครงการเชอมเครอขายไทยสารเขากบเครอขายอนเตอรเนตตางประเทศ"

31

หลงจากนนเนคเทค กไดพฒนาเครอขายอกเครอขายขนมา โดยใช X.25 รวมกบ MHSNet และใชโปรโตคอล TCP/IP เกดเปนเครอขายไทยสาร "Thai Social/Scientific Academic and Research Network - ThaiSarn" ในป พ.ศ. 2535

ปลายป 2535 จฬาลงกรณมหาวทยาลย เชาชอสายครงวงจร 9.6 Kbps จากการสอสารแหงประเทศไทย เพอเชอมกบ UUNET สหรฐอเมรกา ทาใหจฬาฯ เปนศนยกลางแหงใหมสาหรบเครอขายภายใตชอ ThaiNet อนประกอบดวย AIT, มหาวทยาลยเชยงใหม และมหาวทยาลยอสสมชญ และใหสามาชกไทยสารใชสายเชอมนไดโดยผานทางเนคเทคอกดวย ภายใตระเบยบการใชอนเตอรเนต (Appropriate Use Policy - AUP) ของ The National Science Foundation (NSF) และป 2537 เนคเทค ไดเชาชอสายเชอมสายทสอง ทมขนาด 64 Kbps ตอไปยงบรษท UUNet ทาใหมผใชเพมมากขน จาก 200 คนในป 2535 เปน 5,000 คนในเดอนพฤษภาคม 2537 และ 23,000 คนในเดอนมถนายน ของป 2537 AIT ทาหนาทเปนตวเชอมภายในประเทศระหวาง ThaiNet กบ ThaiSarn ผานสายเชา 64 Kbps ของเครอขายไทยสาร

ป พ.ศ. 2538 รฐบาลไทย เปดบรการอนเตอรเนตเชงพาณชย โดยมบรษทอนเตอรเนตแหงประเทศไทย จากด อนเปนบรษทถอหนระหวางการสอสารแหงประเทศไทย องคการโทรศพทแหงประเทศไทย และสานกงานพฒนาวทยาศาสตร และเทคโนโลยแหงชาต (สวทช.) โดยใชสายเชาครงวงจรขนาด 512 Kbps ไปยง UUNet โดยถอวาเปนบรษทผใชบรการอนเตอรเนตรายแรกของประเทศไทย และไดเพมจานวนจนเปน 18 บรษทในปจจบน

ซงในประเทศไทยมแนวโนมของการขยายตวของผใชอนเตอรเนตเพมมากขน เนองจากไดมการพฒนาเครอขายใหสามารถครอบคลมพนททวไปไดอยางทวถง

32

แผนภาพท 4 จานวนและอตราการขยายตวของผใชอนเทอรเนต (ศนยวจยกสกรไทย) 2. ระบบบรการสถาน (World Wide Web)

เวลดไวดเวบ (World Wide Web, WWW, W3) หรอทเรยกกนสนๆ วา "เวบ" คอพนททเกบขอมลขาวสารทเชอมตอกนทางอนเทอรเนต โดยการกาหนด URL เปนทนยมกนอยางสงในปจจบน ไมเฉพาะขอมลโฆษณาสนคา ยงรวมไปถงขอมลทางการแพทย การเรยน งานวจยตางๆ เพราะเขาถงกลมผสนใจไดทวโลก ตลอดจนขอมลทนาเสนอออกไป สามารถเผยแพร ไดทงขอมลตวอกษร ขอมลภาพ ขอมลเสยง และภาพเคลอนไหว มลกเลนและเทคนคการนาเสนอ ทหลากหลาย อนสงผลใหระบบ WWW เตบโตเปนหนง ในรปแบบบรการ ทไดรบความนยมสงสดของ ระบบอนเทอรเนต

ลกษณะของเวลดไวดเวบ จะนาเสนอขอมลในลกษณะหนากระดาษอเลกทรอนกส ทเรยกวา เวบเพจ (Web Page) เปรยบเสมอนหนาหนงสอหรอหนานตยสาร ซงสามารถบรรจขอความ รปภาพและเสยงไวไดดวย หนาแรกของเวบเพจเราเรยกวา โฮมเพจ (Home Page) เมอเอาเวบเพจหลายๆ เวบเพจมารวมไวในแหลงเดยวกนเราเรยกวาเวบไซต (Web Site) เวบไซตจะถกเกบไวในเวบเซรฟเวอร เมอเราตองการคนหาขอมลจากเวบไซตใดๆกตองตดตอผานไปยงเวบเซรฟเวอร ซงโดยปกตจะเปดอสระใหทกคนเขาไปคนหาขอมลได ขอเพยงแตใหผใชทราบทอยของเวบเซรฟเวอรนน ๆ

0

5

10

15

20

2540

2541

2542

2543

2544

2545

2546

2547

2548

2549

2550

2551

f

ลานค

น

0

50

100

150

200

250

รอยละ

จานวนอตราการขยายตว

33

ลกษณะเดนของการนาเสนอขอมลเวบเพจ คอ สามารถเชอมโยงขอมลไปยงจดอนๆ บนหนาเวบไดตลอดจนสามารถเชอมโยงไปยงเวบอนๆในระบบเครอขาย อนเปนทมาของคาวา HyperText หรอขอความทมความสามารถมากกวาขอความปกตนนเอง จงมลกษณะคลายกบวาผอานเอกสารเวบ สามารถโตตอบกบเอกสารนนๆ ดวยตนเองตลอดเวลาทมการใชงานนนเอง

ไฮเปอรเทกซ หรอขอมลทมการจดรปแบบบนเวบ สามารถถกเรยกดดวยโปรแกรมทเรยกวา เวบเบราวเซอร ซงอานขอมลทเรยกวา เวบเพจ มาจาก เวบเซรฟเวอร เมอขอมลถกอานจะมาแสดงผลบนจอคอมพวเตอร เพอใหผใชสามารถอานและดเวบได เมอผใชตองการดหนาอน สามารถเลอก ไฮเปอรลงก เพอเชอมโยงไปยงเวบหนาอนๆ หรอทงยงสงขอมลกลบไปทเวบเซรฟเวอรเพอประมวลผลเวบเพจหลายๆ หนาทจดการเกบขอมลทใกลเคยงกนเรยกวา “เวบไซต” ซงการอานเวบจากหนาหนงไปยงอกหนาหนง นยมเรยกกนวา "เซรฟฟงเวบ" หรอ "บราวซงเวบ" แผนภาพท 5 ตวอยางของเวลดไวดเวบ ทเชอมโยงกบวกพเดย ทมา : Wikipedia, World Wide Web [ออนไลน], เขาถงเมอ 20 กมภาพนธ 2551. เขาถงไดจาก http://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B9%80%E0%B8%A7%E0%B8%B4%E0%B8%A5%E0%B8%94%E0%B9%8C%E0%B9%84%E0%B8%A7%E0%B8%94%E0%B9%8C%E0%B9%80%E0%B8%A7%E0%B9%87%E0%B8%9A

34

มาตรฐานหลกทใชใน Website ประกอบดวย 3 มาตรฐานหลก ดงตอไปน Uniform Resource Locator (URL) เปนระบบมาตรฐานทใชกาหนดตาแหนงท

อยของเวบเพจแตละหนา Hyper Text Transfer Protocol (HTTP) เปนตวกาหนดลกษณะการสอสาร

ระหวางเวบเบราวเซอร และเซรฟเวอร Hyper Text Markup Language (HTML) เปนตวกาหนดลกษณะการแสดงผล

ของขอมลในเวบเพจ

นอกจากนบนเครอขายอนเตอรเนตยงมบรการทตอบสนองตอการใชงานของกลมผใชในรปแบบตางๆซง ผใชสามารถเขาไปเลอกใชไดตามความตองการ ขนอยกบความพงพอใจของผใชเอง ดงน

ไปรษณยอเลกทรอนกส (Electronic Mail or E-mail) จดหมายอเลกทรอนกสหรอทเรยกยอๆ วา e - mail เปนวธตดตอสอสารกนบน

เครอขายอนเตอรเนต โดยทสามารถสงเอกสารทเปนขอความธรรมดา จนถงการสงเอกสารแบบ มลตมเดยทมทงภาพและเสยง ในการสงผทตองการสงและรบจดหมายอเลกทรอนกสจะตองม E-mail Address ทแนนอน

การขนถายแฟมขอมล (File Transfer Protocol)

FTP หรอ File Transfer Protocol เปนบรการคดลอกขอมลขามเครอขาย โดยใชในการสงขอมลจากเครองลกไปยงเครองแมขาย (Server) ใชในการดาวนโหลดขอมล จากเครองแมขาย มาไวทเครองลก

การถายโอนแฟมขอมล หรอ FTP เปนบรการอกประเภทหนงของอนเตอรเนตเครอขายหลายแหงเปดบรการสาธารณะใหผใชภายนอกสามารถถายโอนขอมล โดยไมตองปอนรหสผานและถายโอนไดโดยไมตองเสยคาใชจาย แฟมขอมลทถายโอน มทงขอมลทวไป ขาวสารประจาวน บทความ รวมถงโปรแกรม

35

ภาพท 13 ตวอยางหนาตาของโปรแกรม Ws FTP ทมา : อนเตอรเนต [ออนไลน], เขาถงเมอ 18 มนาคม 2551. เขาถงไดจากhttp://www.nrru.ac.th/learning/science/sc_006/01/Page11.htm

กลมสนทนาและขาวสาร (Usenet User News Network) Usenet ชวยใหผใชเครองคอมพวเตอรตางระบบกนสามารถทจะแลกเปลยนขอมลขาวสารเรองตาง ๆ เชน การเสนอขอคดเหน อภปรายโตตอบตามกลมยอยทเรยกวา กลมขาว (News Group) ตามหมวดหมทมการกาหนดไว หรออาจจะกาหนดเพมเตมกได เชน กลมผสนใจดานศลปะ, ดานโปรแกรม เปนตน

ปจจบนเปนบรการหนงทนยม และมการปรบรปแบบใหอยในรปของเอกสาร HTML ทาใหสามารถเรยกด และใชงานไดอยางสะดวก รวดเรว

สนทนาทางเครอขาย

Talk เปนบรการสนทนาทางเครอขายระหวางผใชสองคนโดยไมจากดวาผใชทงสองกาลงทางานภายใน ระบบเดยวกน หรอตางระบบกน ผใชทงสองสามารถพมพขอความโตตอบกนแบบทนททนใดไดพรอมๆ กนขอความทพมพผานแปนพมพ จะไปปรากฏบนหนาจอของ ผสนทนา การสนทนาบนเครอขายอกรปแบบหนงทแพรหลาย คอ IRC (Internet Relay Chart) ซงเปนการสนทนาทางเครอขายเปนกลมไดพรอมกนหลายคน

36

ภาพท 14 ตวอยางหนาตาของโปรแกรมสาหรบใชในการสนทนาเครอขาย ทมา : อนเตอรเนต [ออนไลน],เขาถงเมอ 18 มนาคม 2551. เขาถงไดจากhttp://www.nrru.ac.th/learning/science/sc_006/01/Page11.htm

บรการสบคนขอมลขามเครอขาย เครอขายอนเตอรเนตในยคเรมตนเปนเครอขายทมคอมพวเตอรไมกรอยเครอง

ตอเชอมกนอยขนาดของเครอขายจงไมใหญเกนไปสาหรบการขนถายแฟมเพอการถายโอน แตเมออนเตอรเนตขยายตวขนมากและมผใชงานแทบทกกลม การคนหาแฟมขอมลจงยงยากขนดวยเหตนจงมการพฒนาระบบ ARCHIE อานวยความสะดวกชวยในการคนหาแฟม และฐานขอมลวาอยทเครองใด เพอจะใช FTP ขอถายโอนได การบรการจะตองใชโปรแกรม Archie, Gopher, VERONICA และ WAIS

- Archie เปนวธการแบบงาย ในการทจะคนหาสารสนเทศ ในลกษณะของ Anonymous ftp พฒนาจากมหาวทยาลย Mc Gill ใน Montreal ประเทศแคนาดา โปรแกรมนเปนความพยายามอนแรก ทจะใชระบบ Internet เปน Catalog เพอเกบและเผยแพรขอมล สารสนเทศบนเครอขาย คณสามารถสงคาถาม ไปยงเครองทบรการดวย E-mail และเครองบรการกจะตอบคาถามกลบมา

- Gopher พฒนาจากมหาวทยาลย Minnesota เปนวธการซงสามารถทจะคนหา และ รบขอมลแบบงายบน Internet โดยไมยงยาก และสามารถรบขอมลไดหลายแบบ เชน ขอความ เสยง หรอภาพ Gopher นน ทางานผานเครอขายโดยอตโนมต โดยมตวใหบรการอย

37

ทวไปบน Internet แตละตวใหบรการ จะเกบขอมลของตนเอง รวมถงการเชอมโยงไปยงตวใหบรการอนๆ ในการเขาถง Gopher ดวย Gopher name

- Veronica มาจากคาวา Very Easy Rodent-Oriented Net-oriented Index to Computerized Archives ซงพฒนาจาก มหาวทยาลยแหง Nevada ซงจะใชการคนหาดวย Key Word ในทกๆ ตวใหบรการ และทกๆ เมน หรอเรยกอกแบบหนงไดวา เกบดชนของทกๆ ตวใหบรการ ไวท Veronica

- WAIS มาจากคาวา Wide Area Information Sever สามารถใชโปรแกรมน ในการคนหาแหลงขอมล โดยใชภาษาแบบปกต ไมตองใชโปรแกรมภาษาพเศษ หรอภาษาของฐานขอมลในการคน WAIS ทางานโดยการรบคารอง ในการคนและเปรยบเทยบ ในเอกสารตนฉบบวาเอกสารใด ตรงกบความตองการ และสงรายการทงหมดมายงผทตองการ 3. รปแบบของทวางในอนเตอรเนต

หากจะแบงประเภทของทวางทใชกนอยใน Internet โดยแบงจากประเภทของการใชงาน จะสามารถแบงไดเปน 4 กลมหลก ดงน

3.1 รปแบบของพนทเชงสนทนาการและบนเทง (Entertainment Space)

การใชงานของพนทนเปนไปในรปแบบของการดหนง ฟงเพลง และการเลนเกมสออนไลน เปนหลก ซงการใชงานในอยในสดสวนทคอนขางสง เนองจากจดประสงคของกลมผทเขามาใชพนทบนอนเตอรเนตมกจะเลนเพอความเพลดเพลนหรอฆาเวลา ดงนนกลมผใชงานจงครอบคลมผใชในวงกวาง ทาใหเกดการบรการตางๆทสงเสรมพฤตกรรมเหลานเพมขน เชน บรการดาวนโหลดเพลง บรการดาวนโหลดหนง หรอแมกระทงบรการเกมสออนไลน เปนตน

ดวยความตองการทเพมขนนเอง ทาใหเกดพนททตอบสนองในรปแบบทหลากหลาย เพอใหสามารถเขาถงกลมผใชไดอยางทวถง ดงจะเหนไดจากการปรบเปลยน Webpage ใหมลกเลนและความนาสนใจมากขน

38

ภาพท 15 ตวอยาง Webpage ของกลมหนงและเพลง ทมา : Fox Searchlight [Online], accessed 18 Mar 2008. Available from http://www.foxsearchlight.com/once/ ภาพท 16 ตวอยาง Webpage ของกลมแฟชน ทมา : Senada Theory [Online], accessed 18 Mar 2008. Available from http://www.senadatheory.com/ ภาพท 17 ตวอยาง Webpage ของกลมเกมออนไลน ทมา : Ragnarok [Online], accessed 18 Mar 2008. Available from http://www.senadatheory.com/

39

ซงตว Webpage เองจะประมวลขอมลและเนอหาไวเพอดงดดกลมเปาหมาย และผใช โดยมทางเลอกทหลากหลายจดเตรยมไว เราสามารถจะอธบายไดวา การเขาถงของแตละ Webpage จะมลาดบขนทไมไดแตกตางกนมากนก แตสงทแตกตางจะเปนในสวนของเนอหา (Content) ของตว Webpage นนๆเปนสาคญ การเขาไปใชงานจะเรมตนจาก

ขนท1 หนา Homepage ทเปนหนาแรกของ Website และใชเปนสวนทดงดดผใชงานใหเขามาใช

ขนท2 หลงจากนนเราสามารถเลอกหมวดหมของหนง หรอเพลง หรอเกมส ทเราตองการได ซงในบาง Webpage จะมสวนทใหสามารถคนหาไดโดยใชชอของศลปน, เพลง, หรอเกมส ไดในกรณทเราไมแนใจหรอตองการหาแตไมทราบชอทแนชด

ขนท3 เมอสามารถเขายงหนง หรอเพลง หรอเกมส ทเราตองการแลว หากเราตองการ Download จะมการถามเพอให Log-in ซงถอเปนวธการหนงสาหรบการปองกนและเปนการแจงสถานะของผทเขามาใชงาน Webpage นนๆ โดยบางครงจะไมสามารถเขาไปดหรอใชงานไดเลยหากผใชไมมการ Log-in เขาไปกอน

โดยสามารถแสดงขนตอนการเขาไปใชงานไดตามแผนภาพท 6

แผนภาพท 6 แสดงลาดบการเขาใชงานของ Website ประเภทสนทนาการและบนเทง (Entertainment Space)

3.2 รปแบบของพนทเชงความรและการศกษา (Educational Space)

อนเตอรเนตไดกลายเปนพนทสาคญในการหาขอมลขาวสาร ซงสามารถทจะคนหาเรองหรอหวขอท เราสนใจไดอยางงายดาย นอกจากความงายในการเขาถงแลว

40

ความสามารถทเรยกวา Real Time ยงเปนลกษณะสาคญททาใหสามารถจะไดขอมลใหมๆไดอยางรวดเรว และทนตอสถานการณปจจบนอยางไมอาจปฏเสธได ซงเราจะพบวาลกษณะของการใหบรการประเภทนเกดขนใน 2 รปแบบ คอ รปแบบของ Search Engine และรปแบบขององคกรทเปนแหลงความรนนโดยตรง ซงความนาสนใจของรปแบบการหาความรจากอนเตอรเนตอยทการสามารถเขาไปมสวนรวมในการแบงปนความรทแตละคนมและนามาบอกตอโดยผานเครอขายของ Website นนๆ วธการลกษณะนทาใหองคความรทไดขยายตวและเพมพนขนอยางรวดเรว มการตอยอดความรผานความคดเหนทสามารถเขาไปมสวนรวมได โดยไมจาเปนวาจะตองอย ณ ทไหน หรอสวนใดของโลก กสามารถเขาถงและมสวนรวมได ภาพท 18 ตวอยาง Webpage ของกลม Search Engine ทมา : Google [Online], accessed 2 Nov 2007. Available from http://www.google.co.th/search?hl=th&q=search+engine&meta= ภาพท 19 ตวอยาง Webpage ของกลมองคกรทางการศกษา ทมา : Google [Online], accessed 2 Nov 2007.Available from http://www.google.co.th/search?hl=th&q=search+engine&meta=

41

ใน Webpage ของ Search Engine มกจะทาหนาทเปนตวเชอมโยงไปยง Website อนๆทผใชตองการจรงๆ ซงโดยหลกการการทางานจะทาหนาทเปนสารานกรมอเลกทรอนคสทตองปอนคาหรอสงตองการหาเขาไป แลว Search Engine จะทาการประมวลผลและแสดงใหพรอมกน โดยผใชจะเปนคนเลอกขอมลทแสดงใหอกทวา Webpage ไหนตรงกบความตองการมากทสด

โดยวธการเขาไปใชงานจะเรมตนจาก ขนท1 หนา Homepage ทเปนหนาแรกของ Website ใชเปนพนทสาหรบแสดง

หมวดหม ขนท 2 เลอกประเภทและหมวดหมของสงทตองการหา พรอมกบพมพชอเฉพาะ

หรอคาทสามารถเชอมโยงกบขอมลทตองการ ขนท 3 หลงจากทใสขอมลไปแลว ระบบจะทาการประมวลผลและแสดงผลใหแก

ผใช ซงวธการทจะเขาถงขอมลในขนนจะมอย 2 วธการคอ การแสดงขอมลนนผาน Webpage นนโดยตรง โดยจะเกดขนกบ Webpage ประเภทองคกรทเปนแหลงความรนน และการแสดงผลโดยการประมวล Webpage ทนาจะมขอมลนนๆ ซงผใชจะตองเขาไปเลอกและเขาไปยง Link ท Search Engine ประมวลให

ขนท 4 จะเกดขนเมอมการประมวลผลทเชอมไปยง Website อนๆทคาดวานาจะเกยวของกบคาปอนไปในขนท 2


แผนภาพท 7 แสดงลาดบการเขาใชงานของ Website ประเภทความรและการศกษา (Education

Space)

42

ถงแมการหาขอมลจากแหลงทมาเหลานจะเปนขอมลทเปดกวาง และสามารถจะเขาถงไดงาย แตในบาง Website ผทจะเขาไปหาขอมลหรอ Download ได ตองเปนสมาชกหรอม Log-in เทานน โดยเฉพาะขอมลในเชงลก โดยการทาหนาทของ Search Engine จะชวยใหเราเหนภาพรวมของสงทเราตองการรในภาพกวางกอน ซงสามารถใชเปน Guideline ในการหาขอมลเพมเดมไดตอไป

3.3 รปแบบของพนทเชงการคาและธรกจ (Commercial Space)

การใชงานพนทในเชงธรกจบนอนเตอรเนตนน กาลงเปนทนยมและไดรบการยอมรบในหมของผใชจานวนมาก เนองดวยความสะดวกและสามารถเขาถงไดงาย ทาใหการทาธรกจบนพนทออนไลนมแนวโนมทจะเพมจานวนสงขนในทกป ซงหากเราจะจดประเภทของธรกจทเกดขนบนอนเตอรเนต สามารถทจะแบงออกเปน 2 รปแบบ คอ Website สาหรบขายของออนไลน หรอท รจกกนในนามของ E-commerce และอกรปแบบนงคอ โฆษณาออนไลน หรอ E-advertising ซงรปแบบของโฆษณาทเกดขน มทงทเปน Website สาหรบโฆษณาสนคานนโดยตรง หรอเปนในรปแบบของ Banner ทซอพนทโฆษณาบน Website อนๆ หรอเปนในรปแบบของ Pop-up โฆษณา และรปแบบของคลปวดโอ เปนตน

นอกจากรปแบบของโฆษณาทมความหลากหลาย และวธการเขาถงกลมเปาหมายทแตกตางกนแลว รปแบบของ E-commerce เอง กมความหลากหลายและแตกตางในวธการเชนกน นนคอ รปแบบของการขายสนคานนๆผาน Website ของตวเองโดยตรง สวนอกรปแบบคอ Website สาหรบนาสนคามาฝากขาย โดย Website ประเภทนจะมพนทสวนกลางใหผใชสามารถนาสนคาของตวเองมาวางเพอจาหนายได โดยจะตอง Log-in ผาน Website ดงกลาว

ภาพท 20 ตวอยาง Webpage ของกลม E-commerce ทซอขายสนคาผาน Website ของตวเอง ทมา : Google [Online], accessed 2 Nov 2007. Available from http://www.google.co.th/search?hl=th&q=search+engine&meta=

43

ภาพท 21 ตวอยาง Webpage ของกลม E-commerce ททาการซอขายโดยการนามาวางบน Website ทเปนสวนกลาง ทมา : Google [Online], accessed 2 Nov 2007. Available from http://www.google.co.th/search?hl=th&q=search+engine&meta=

ผใชจานวนมากใหความสนใจในการเขาไปเลอกซอสนคา จากหนาตางของ Website

ตางๆเพมมากขน โดยวธการขายสนคาและโฆษณาไดถกแทรกซมอยในทก Website ทเราเขาไปใช เรยกไดวาเราบรโภคสนคาเหลานนโดยไมรตว ซงถอเปนอกวธการหนงในการขายสนคาบนพนทอนเตอรเนต

โดยวธการเขาไปใชงานจะเรมตนจาก ขนท1 หนา Homepage ทเปนหนาแรกของ Website จะใชเปนพนทสาหรบ

แสดงหมวดหมของสนคาและโฆษณา ขนท2 เราสามารถทจะเลอกหมวดหมของสนคาท เราสนใจได ซงในหนา

Webpage จะบอกขอมลของสนคานนๆ เพอการตดสนใจในการซอ นอกจากขอมลทเปนกายภาพของสนคาแลว บางประเภทยงสามารถทจะทดลองเปลยนส เปลยนวสดไดตามความตองการของผใช ซงสามารถทาไดงายและสะดวก

ขนท3 หากเรามความพงพอใจและตองการทจะซอสนคานน ระบบจะพาเราไปยงสวนท Log-in เพอกรอกขอมลและแจงสถานะของผซอ

ขนท4 หลงจากกรอกขอมลและแจงสถานะแลว การจายเงนผานระบบอนเตอรเนตถอเปนอกหนงการพฒนาพรอมๆกบการใชบตรเครดต ซงมขอแมวา หากคณจะทางานซอขายบนอนเตอรเนตนน สงสาคญอยางหนงนนกคอ บตรเครดต ซงทาหนาทเปนตวแทนโดยผานธนาคารเครอขายในการจดการภาระหนสนทเกดขนบนพนทของโลกไซเบอร

44


แผนภาพท 8 แสดงลาดบการเขาใชงานของ Website ประเภทการคาและธรกจ (Commercial

Space)

รปแบบของการตดตอกนของมนษยเปลยนไปทาให เกดชองทางในการคาขายทเปลยนไปเชนกน การเกดขนของสงคมออนไลน ทาใหธรกจในภาคโฆษณาเองเตบโตตามขนดวย ซงสงเหลานเองทเปนแนวทางใหมของการซอขายแลกเปลยนสนคาทแตกตางจากในอดตอยางสนเชง

3.4 รปแบบของพนทเชงชมชนออนไลน (Community Space) รปแบบสงคมในการตดตอสอสารของมนษยไดเปลยนไป อยางทกลาวมาแลววา

อนเตอรเนตไดเขามามบทบาทสาคญกบชวตประจาวนของมนษยมากขน มนษยตองการหาพนททแสดงตวตน ททซงสามารถตดตอสอสารกบบคคลอนได ดงนนจงเกดรปแบบของสงคมใหมขนทเรยกวา ชมชนออนไลน (Social Networking)

ในอดตมนษยตดตอสอสารกนไดจะตองรจกหนาตาของแตละฝาย บคคลหนงทตดตอสอสารกนยอมมตวตน (Identity) ของตนเอง โดยการแสดงออกทางสหนา แววตา ลกษณะทาทางทาง ทาใหบคคลทแสดงความคดเหนนนๆตองรบผดชอบตอจดยนของตนเอง แตเมอการสอสารผานคอมพวเตอรไดรบการพฒนา ผคนทสอสารกนไมจาเปนตองเหนหนาตา ไมจาเปนตองรจกกน จงทาใหมอสระอยางสงในการแสดงตวตนผานทางสออนเตอรเนต

รปแบบของพนททเกดขนเพอตอบสนองความตองการในเชงอตลกษณของมนษยนน ไดพฒนาอยางรวดเรว ซงเราพบวามรปแบบหลกอย 2 แนวทาง นนคอ Blog ซงเปนลกษณะของพนททอนญาตใหแตละคนสามารถแสดงความเปนตวตนของตวเองผานทางสอนได โดยแตละคน

45

จะสามารถเลอกและปรบแตงหนาตาของ Blog ของตวเองไดตามความตองการ ซงถอไดวาเปนอกจดหนงทแตละคนใชในการแสดงอตลกษณของตวเอง สวนอกประเภทหนงคอ Chat Room เปนรปแบบของการตดตอสอสารกน โดยแตละคนสามารถทจะเขาไปเลอกคยกบคนทเรารจก หรอคนทเราสนใจไดผานทางเครอขายหลก การตดตอสอสารกนลกษณะนจะมความเปน Real Time เนองจากเราสามารถทจะมการพดคยกบคนทเราตดตอไดอยางทนท คลายกบการคยผานโทรศพท เพยงแตเครองมอหรอตวกลางในการสอสารแตกตางกน ซงลกษณะในการสอสารจะเปนการใชตวหนงสอหรอกราฟฟคเพอตอบโตกน แตในยคหลง ไดมการพฒนาใหสามารถสงสญญาณเสยงผานทางหนาตางของ Chat Room ได ภาพท 22 ตวอยาง Webpage ของกลมสงคมออนไลน ทมา : Google [Online], accessed 2 Nov 2007. Available from http://www.google.co.th/search?hl=th&q=search+engine&meta=

สงคมออนไลนยงเกดขนจากความสนใจของคนเฉพาะกลม ทมความตองการและมแนวคดเดยวกน ทาใหเกดรปแบบของกลมตางๆขน ในสงคมออนไลนขนาดใหญ ความซบซอนของกลมสงคมไดกลายเปนระบบเครอขายทเชอมโยงกนอยางไมรจกจบสน

โดยวธการเขาไปใชงานจะเรมตนจาก ขนท1 หนา Homepage ซงเปนหนาแรกของ Website จะใชเปนพนทสาหรบ

Log-in ของผใชแตละคน กอนทจะเขาไปยงเครอขายทางสงคม ขนท2 เมอผใช Log-in ผานเขามายงพนทสวนตวของแตละคนแลว เราสามารถ

ทจะเขยนหรอ Download รป หรอเพลงตางๆ ใหแสดงบนหนา Profile ของเรา ซงขนอยกบความตองการและความพอใจของผใชแตละคนได

46

ขนท3 หลงจากเขาหนา Profile ของตวเองแลว ผใชยงสามารถทจะเชอมโยงไปยงกลมเครอขายเพอสงขอความ สงเพลง หรอกราฟฟค ใหกบคนทเราตองการสนทนาในขณะนนได

โดยสามารถแสดงขนตอนการเขาไปใชงานไดตามแผนภาพท 9 แผนภาพท 9 แสดงลาดบการเขาใชงานของ Website ประเภทสงคมออนไลน (Community

Space)

จะเหนไดวาโครงสรางสาหรบ Website ประเภทนไมมความซบซอนในเชงการใชงานมากนก เนองจากตองการใหกลมผใชรสกสะดวกและเขาถงไดอยางงาย แตสงททาใหโครงสรางชมชนออนไลนเกดความซบซอนขนคอการเชอมโยงกบ website และชมชนอนๆทเราสามารถเรยกเขาจากหนาตางของ Profile เราเองไดอยางงายดายนนเอง โดยทงหมดจะมเครอขายทจบตวกนอยางหลวมๆ และมความเชอมโยงกนหมด จงไมเปนการแปลกเลยทเราจะพบวาไดมการพฒนารปแบบของพนทการใชงานตางๆใหสอดคลองกบรปแบบของสงคมออนไลน เราพบการโฆษณาสนคาทปรบเปลยนจาก Website ทโฆษณาตวเอง มาเปน User หนงในสงคมออนไลน ซงวธการเหลานกเพอทจะเขาถงกลมเปาหมายและตลาดไดมากขน

เมอศกษาถงขนน สามารถสรปไดเบองตนวาโครงสรางของทวางท เกดขนในอนเตอรเนตทง 4 รปแบบขางตนนน มความใกลเคยงกนโดยภาพรวม แตมความแตกตางในสวนของเนอหาและรายละเอยดทแตละ Website ตองการนาเสนอ ลกษณะสาคญของพนทวางทเกดขนทาหนาทในการจาลองพนทจรงซงเรยกวา Virtual Space หรอพนทวางเสมอน มการพยายามปรบเปลยนตวของทวาง (Space) ใหทางานคลายโครงสรางของพนทจรง แตใน

47

ขณะเดยวกนกพยายามปรบปรงทวางใหสามารถเขาถงไดงาย และทาลายขอจากดในพนทจรงทไมสามารถเกดขนได ใหสามารถเกดขนบนพนทจาลองแหงนได 4. เอกลกษณและลกษณะเฉพาะของทวางในอนเตอรเนต

รปแบบของพนทวางทง 4 ขางตน ทาใหเหนไดวาความเหมอนของพนททง 4 รปแบบทเกดขนนน กลายเปนเอกลกษณสาคญของพนทวางเสมอนทเกดขนบนเครอขายอนเตอรเนต และกลายเปนลกษณะสาคญทเราใหความสนใจ เนองจากมตทเกดขนในเครอขายอนเตอรเนตไดปรบเปลยนพฤตกรรมของคนทมตอ Space ทงในรปของพนทวางจรงทางสถาปตยกรรม (Real Space) และพนทวางเสมอนบนเครอขายอนเตอรเนต (Virtual Space)

การพฒนาและปรบโครงสรางของพนทวางเสมอนบนอนเตอรเนต จะสามารถเหนไดจากการพฒนา Web1.0 ไปส Web2.0 และการกาวไปส Web3.0 ในอนาคตอนใกล ซงสงเหลานทาใหเราเหนความสามารถทเกดขนในพนทวางเสมอน วามการเปลยนแปลงอยตลอดเวลาเพอใหตอบสนองตอผใชงาน ซงถอเปนกลไกสาคญในการผลกดนใหเกดการพฒนาดงกลาว

Web1.0 เปนลกษณะการเขาไปใชอนเตอรเนตในยคแรก ซงความสามารถของ Web1.0 จะทาไดเพยงแคการนาเสนอขอมล มเพยงลกเลนเลกๆนอยๆ เชนภาพเคลอนไหวบนหนาเวบ การเลนเกมผานหนาเวบ ดาวนโหลดเพลง โปรแกรม เกม และใชงานอเมล ซงการคนหา Website ใหมๆของผใชอาศยการกดลงกไปยง Website อนๆตามทมคนสราง มการแลกลงคกนระหวางเวบ เนองจากระบบการหาขอมลบน Website ยงไมสามารถทาไดอยางปจจบน ตอมาเมอมการพฒนารปแบบของ Website มากขน มการสรางระบบกระทใหผใชบรการสามารถแสดงความคดเหนของตวเองไดผ านบนหนา Website สามารถสราง Homepage สวนตว และพฒนาจนกลายเปน Web2.0 ซงมความสามารถในการตอบโตกนของผใชบรการไดอยางรวดเรว และสมจรงมากขน ลกษณะทสาคญของ Web2.0 ทพฒนาไปจากเดมคอนขางมากนนกคอ ผใชสามารถแลกเปลยนขอมลผาน Website ไดอยางไมมขอจากด ความสามารถในการแชรไฟลและขอมลรวมกนมากขน ขอมลใหมๆมการเพมเตมและปรบปรงเปลยนแปลงตลอดเวลา พรอมทงยงมลกเลนทหลากหลายตอบสนองตอกลมผ ใชงาน แตในขณะเดยวกน การพฒนาระบบความสามารถของอนเตอรเนตยงไมหยดนง มแนวโนมในการพฒนาเพอเพมความสามารถใหมากขน ซงอาจกลาวไดวากาลงกาวสยคของ Web3.0

48

แนวโนมความเปนไปไดของ Web 3.0 คอการกลาวถงรปแบบของ Web Program ทมความฉลาดมากขน สามารถโตตอบกบผใชหรอบนทกสงทเขาชอบคนหามากทสดได จากนน Web Program จะชวยในการคนหาและประมวลขอมลทใกลเคยงทจะสามารถนาไปใชได โดยจะดงขอมลในเชงลก ไมเพยงแคการหา Web Link อยางททาในปจจบนเทานน เรยกไดวา อนเตอรเนตจะสามารถเขาใจภาษาทเราสอสารลงไปบนเนตไดมากขนนนเอง ซงจะทาใหรปแบบของการคนหาและการตอบโตกนของผใชมประสทธภาพมากขน และตามมาดวยการพฒนาเทคโนโลยเพอรองรบความสามารถเหลาน อนไดแก

Artificial Intelligence (AI) ซงชวยใหการคนหาขอมลตรงกบความตองการมากทสดในระยะเวลาอนสนทสด มการเชอมโยงเนอหาและแบงปนเนอหากน ทสาคญคอมพวเตอรจะสามารถคาดเดาและวเคราะหพฤตกรรมความตองการของมนษยได สามารถแกปญหาเฉพาะหนาเองไดโดยอตโนมต และมความเสมอนจรง

3D โดยความเปน 3 มตบนเวบจะนาเสนอในรปแบบทดงดดความสนใจมากขน มความสมจรงมากขน ทาใหผใชมความรสกเหมอนเดนเขาไปในพนทและไดสมผสสงนนจรงๆ

Scalable Vector Graphic (SVG) จะมมาตรฐานในการสรางรปและการใชงานบนเวบ ทาใหคนหาและสรางไดงายขน ไมตองกงวลเรองความแตกตางหรอการใชงานรวมกน ไมวาไฟลนนๆ จะเปน JPEG, GIF, PNG เปนตน

ทงนการใชงานเวบ 3.0 สามารถอธบายไดงายๆภายใตกรอบ 4 C+P+VS คอ Content, Commerce, Community, Context, Personalization และ Vertical Search ตวอยางเชน

“นายปยเปนชายวย 40 ป ผวเหลองทวม เชอจน สนใจหนง (Context) ตองการซอหนงแนวตลกไรสาระ (Commerce) มาเกบไวด ขณะเดยวกนกตองการอพเดทหนง (Content) และแลกเปลยนความร ทศนคตดกบคนคอเดยวกน (Community) จงพฒนา Blog ของตนเอง และเขาไปหาขอมลในเวบเพอนามาสรางเนอหาใน Blog (Personalization, Vertical Search)”

ซงลกษณะเชนน หากไมม Web3.0 นายปยอาจจะตองไปตามรานแถวจตจกร หรอแผง

หนงสอใกลบาน แตดวยความสามารถของ Web3.0 อนเตอรเนตจงกลายเปน “Personal Shopper” ของนายปยไปโดยปรยายนนเอง

49

แผนผงท 2 แสดงรปแบบการใชงานของ Website บน Web2.0 ทมา : Tim O'Reilly, Design Patterns and Business Models for the Next Generation of Software [Online], accessed 10 Apr 2008. Available from http://www.oreillynet.com/pub/a/oreilly/tim/news/2005/09/30/what-is-web-20.html

50

แผนภาพท 10 แสดงการเปลยนแปลงของรปแบบ Website จาก Web1.0 ส Web2.0 ทมา : Tim O'Reilly, Design Patterns and Business Models for the Next Generation of Software [Online], accessed 10 Apr 2008. Available from http://www.oreillynet.com/pub/a/oreilly/tim/news/2005/09/30/what-is-web-20.html

ดวยรปแบบทเปลยนไป ทาใหพฤตกรรมในการเขาไปใชงานบนพนทอนเตอรเนตเปลยนไปจากเดมอยางมากดวยเชนกน สงทสาคญทสดของการเปลยนแปลงคอ การเกดพนทในรปแบบของ “Interactive Space” ในระยะเวลา “Real Time” ทไมจากดขอบเขต “Perceptual Boundary” บนพนฐานของจนตนาการ “Imagination”

51

แผนผงท 3 แสดงลกษณะเฉพาะของพนทวางบนอนเตอรเนต (Virtual Reality)

5. กรณศกษา

ซงมการพยายามทจะอธบายการเกดพนทวางเสมอน (Virtual Space) ในอนเตอรเนต

ดงตวอยางทจะกลาวถงตอไปน

5.1 Project: Real-time Space Architect: Kuo-Wei Chang / Wei-Yang Hsu (Taiwan)

แนวความคดในการนาเสนอ เรมตนทการอธบายถงรปแบบทหลากหลายของพนททเกดขนในอนเตอรเนต ซงพนทเหลานนไดกอใหเกดประสบการณใหมกบผใช แตในขณะเดยวกนกลบไมมการพดถงนยามของพนททใหประสบการณทแตกตางจากทมนษยคนเคย จงใหนยามของพนทบนอนเตอรเนตวาเปน A Real-time Space โดยอธบายวา

พนทจนตนาการทเกดขนบนอนเตอรเนต กอรปรางขนมาจากตวอกษรบนหนาจอคอมพวเตอร ซงสวนใหญลกษณะของ Real-time Space จะเกดขนในระหวางทมการสนทนาของผใชผานเครอขายอนเตอรเนต ความหลากหลายของกลมผใชทมประสบการณแตกตางกน ทาใหเกดการแลกเปลยนขอมลซงกนและกน (Interaction) กลายเปนเอกลกษณเฉพาะตวของพนทบนอนเตอรเนตเรยกวา “Verbal Interaction”

52

ภาพท 23 อธบายแนวความคด Real-time Space และ Verbal Interaction ทมา : Frederic Mirgayrou, Radical Experimantal in Global Architecture (London : Thames & Hudsun Ltd, 2001).

รปแบบของพนททเกดขนคอ พนทไมมเสนจากดขอบเขตและระยะทาง (Distance-free) ไมสามารถวดระยะได (Dimension-free) โดยการสอสารกนระหวางผใชจะเปนตวกาหนดขอบเขตและรปรางของพนทนนๆดวยตวมนเอง ซงเปนขอแตกตางทเกดขนในโลกของความเปนจรง (Real World) นอกจากน รปแบบของการสอสารไดเพมศกยภาพจาก ภาพสองมตสการไดยนเสยงผานเครอขายอนเตอรเนต ทาใหสามารถตอเตมภาพจนตนาการทมตอพนทนนๆไดใกลเคยงความเปนจรงมากขน อนเตอรเนตกลายเปนเครองมอทเชอมตอระหวางโลกจรง (Real World) และโลกเสมอน (Virtual World) โดยสรางประสบการณทแตกตางระหวางสองมต เรยกวา “Virtual Machine”

ภาพท 24 อธบายแนวความคด Sounds involve images และ Virtual machine ทมา : Frederic Mirgayrou, Radical Experimantal in Global Architecture (London : Thames & Hudsun Ltd, 2001).

1 - It’s a near imaginative space formed by word 2 - Real-time space is formed by people’s imagination and interactive

1 2

4 3

3 – Sounds invoke images 4 – Virtual machine

53

เมอพนทบนอนเตอรเนตเปดโอกาสใหมการตดตอสอสารของผใชทอยกนคนละท คนละมมโลก ประสบการณซงแตกตางกนของผใชแตละคนทาใหเกดพนทในจนตนาการทหลากหลาย และความหลากหลายกลายเปนสวนหนงทสรางความนาสนใจใหเกดขนบนพนทอนเตอรเนต ความสามารถในการสรางความรสกเสมอนจรงเกดขนบนอนเตอรเนตมากขน ผใชสามารถรบรและมองเหนภาพของสถานทตางๆไดงาย เพยงผานการประมวลภาพผานทางอนเตอรเนตเทานน ผใชสามารถทจะสรางประสบการณรวมกน ณ เวลาเดยวกน ณ จดทพบกนบนพนทอนเตอรเนตไดโดยไมมขอจากด ซงนนคอหวใจสาคญของการสอสารและแลกเปลยนประสบการณผานโลกเสมอนบนอนเตอรเนต (Virtual World)

ภาพท 25 อธบายแนวความคด Imaginary Space และ Practical Environment ทมา : Frederic Mirgayrou, Radical Experimantal in Global Architecture (London : Thames & Hudsun Ltd, 2001).

ภาพท 26 อธบายแนวความคด Interact in the form of pure activity ทมา : Frederic Mirgayrou, Radical Experimantal in Global Architecture (London : Thames & Hudsun Ltd, 2001).

5 – The space of the internet-a near-imaginary space 6 – To treat the practical environment as the internet

5 6

7 – People interact in the form of pure activity

7

54

ตวอยางขางตน เปนรปแบบหนงของการพยายามอธบายถงรปแบบและลกษณะของพนทวางทเกดขนบนอนเตอรเนตโดยมผใชเปนสวนสาคญททาใหเกดพนทวางในลกษณะดงกลาว

5.2 Project: Schizophrenia and Space – No19 Project Residence

Architect: Margot Krasojevic (England)

ภาพท 27 Residence NO.19 ทมา : Frederic Mirgayrou, Radical Experimantal in Global Architecture (London : Thames & Hudsun Ltd, 2001).

แนวความคดในการออกแบบคอ วธการรบรทวาง (Space) ของมนษยเปลยนไปเมอความสมพนธระหวางมนษยและทวาง (Space) ไดเปลยนไป

ผออกแบบไดนาเสนอความคดทวา วถชวตทเปลยนไปผานเทคโนโลยทพฒนา กระแสของโลกทกาวไปขาง ทาใหรปแบบของการใชชวตของมนษยเปลยนไปอยางมาก ความชดเจนระหวางพนทสวนตวและพนททางานลดลง มนษยถกแยกออกจากความเปนจรงทสมผสไดมากขน แมกระทงรปแบบความเชอทางศาสนาทเราคนเคยกตาม แตรปแบบทางสถาปตยกรรมกลบไมไดทาหนาทสะทอนความสมพนธทเปลยนแปลงไป ทาใหความสมพนธของมนษยและสภาพแวดลอมทงในทางกายภาพและเนอหาสาระนอยลง ในขณะทมนษยเปนสวนหนงของสภาพแวดลอมทเปลยนแปลงอยตลอดเวลา (Non-static Environment) จงไมสามารถแยกออกจากกนไดอยางสนเชงในความเปนจรง

Architecture of Schizophrenia – Hallucination, Disorder, Projected Realities, Depersonalization, De-realization, Thought Echo

55

สถาปตยกรรมจงควรทจะทาหนาทในการสะทอนความสมพนธของมนษยกบสภาพแวดลอม เพอตอบสนองความตองการทเปลยนไป รปแบบทคนเคยของสถาปตยกรรมอาจไมใชสงทตอบสนองการใชงานอยางแทจรง แนวทางใหมทเกดขนคอ การใช Media สรางสภาพแวดลอมเสมอน หรอเรยกวา TAZ (Temporary Artificial Zone) ซงเปนวธทนามาใชในการสะทอนความสมพนธทเปลยนแปลงอยางรวดเรว ณ เวลาปจจบนในงานชนน งานชนนพยายามทจะสรางรปแบบของสถาปตยกรรมใหมทสะทอนวถชวต ณ เวลาปจจบนทเทคโนโลยกาวไปขางหนาอยางรวดเรว มนษยมทางเลอกของรปแบบการใชชวตทมากขน เราสามารถทจะเปลยนแปลงสภาพแวดลอมของเราเองไดตลอดเวลา เรยกวา Immediate Environment เชน เมอเราเขาสโลกของอนเตอรเนต เราสามารถเลอกบทบาททจะสวมใสได ความมตวตนของเราถกใหคาจากดความทกวางขน โลกเสมอนทดเหมอนทกอยางใกลกนและเขาถงไดงาย รปแบบเชนนไดใหเรยกวา “De-realization” Residence No.19 ไดทาการลดทอนองคประกอบทางสถาปตยกรรมใหเหลอนอยทสด ตดสงซงไมจาเปนออกไป พนทการใชงานภายในเปนแบบ Free Plan แยกสวนทเปนผนงภายนอกซงเปนสวนหอหมพนทวางออกจากโครงสรางหลก ผนงเปนพนผวหนงทสรางความตอเนอง แตไมมลาดบขนของการเขาถงสถาปตยกรรมอยางทเราคนเคย

ภาพท 28 อธบายแนวความคด Non-static environments และ Time ทมา : Frederic Mirgayrou, Radical Experimantal in Global Architecture (London : Thames & Hudsun Ltd, 2001).

1 - Non-static environments animating rituals 2 – Temporal palimpsest. Intent, appropriation and time

1

2

56

ภาพท 29 อธบายแนวความคดของ Space และ Surface ทมา : Frederic Mirgayrou, Radical Experimantal in Global Architecture (London : Thames & Hudsun Ltd, 2001).

งานชนน เปนอกหนงตวอยางของแนวความคดทอธบายความสมพนธระหวางมนษยกบสถาปตยกรรม ความตองการของมนษยเปนสวนสาคญททาใหสถาปตยกรรมเปลยนแปลง รปแบบของวถชวตทแตกตางจากเดม สงผลใหแนวคดทมตอสถาปตยกรรมเปลยนแปลงตามไปดวย ซงหมายความวาสถาปตยกรรมสามารถสะทอนวถชวตผานพฤตกรรมของมนษย และในขณะเดยวกนวถชวตและพฤตกรรมกสามารถสะทอนผานสถาปตยกรรมได

ตวอยางทงสองขางตน คอรปแบบหนงทสะทอนแนวความคดของพนทวางเสมอนบนโลกอนเตอรเนต (Virtual Space) เปนการพดถงความเปนไปไดของการเกดพนทวางเสมอนทสะทอนมาจากพฤตกรรมของมนษย เปนการพยายามอธบายพนทวางทมองไมเหนทางสายตา แตสามารถรบรไดเมอเขาไปใชงานผานทางหนาจอคอมพวเตอร ซงไมสามารถปฏเสธไดวา มนคอพนทรปแบบใหมทางสถาปตยกรรม หรอ Virtual Architecture 6. พฤตกรรมมนษยในทวางเสมอน (Virtual Space)

ปจจยสาคญอยางหนงททาใหพนทในอนเตอรเนตไดรบความนยม และมผใชงานสงขน นนกคอ สามารถในการตอบสนองพฤตกรรมของมนษยไดตรงความตองการ ซงจากขางตน เราพบวา Space ทเกดขนในอนเตอรเนตเกดขนเพอรองรบวถชวตทเปลยนไป และในขณะเดยวกน มนษยกปรบเปลยนพฤตกรรม เพอตอบสนองและใชงาน Space ทเปลยนไปดวยเชนกน

3 – Hallucination and reference 4 – The continuous surface and non-hierarchy 5 – Time sequence of spaces within no.19

3 4 5

57

เมอเปรยบเทยบกจกรรมทมนษยทาในแตละวนบนพนทจรง (Real Space) และพนทเสมอน (Virtual Space) เราจะเหนวา บนพนทจรง (Real Space) เวลาและกจกรรมเดนทางเปนเสนตรง มความสมพนธโดยตรงตอกน คอ “กนอาหารเชาในชวงเชา เขาออฟฟสไปทางาน กนขาวเทยงเมอถงเวลาพกเทยง ทางานตอในตอนบาย ตกเยนเดนทางกลบบาน ทานขาวเยน พกผอน และเขานอน เพอตนไปทางานในตอนเชา”

ลกษณะดงกลาวเปนไปในทศทางทเรารจกและคนเคย เราสามารถคาดเดาไดวา กจกรรมทงหมดจะเกดขนทไหน และเวลาใด จากภาพท11 เปนการอธบายกจกรรมทเกดขนในเวลา 24 ชวโมง ซงเราจะเหนไดวา กจกรรมแตละอยางจะทาไดกตอเมออยในสถานทและเวลาใดเวลาหนงทเอออานวยใหเกด เราไมสามารถทางานในเวลาทานขาวได ในขณะเดยวกนเราไมสามารถทานขาวขณะทางานไดเชนกน

แผนภาพท 11 อธบายความสมพนธระหวางกจกรรมและเวลาทเกดขนในพนทวางจรง (Real Space)

สาหรบกจกรรมของพนทเสมอน (Virtual Space) หรอในโลกอนเตอรเนต จะเกดขนในโดยไมสามารถระบเวลาทชดเจน และแบงขอบเขตของกจกรรมเหลานนได เราสามารถทจะทาหลายๆอยางไดพรอมๆกนในเวลาเดยวกน ซงเปนเอกลกษณเฉพาะของพนทวางเสมอน ในขณะท

58

เรากนขาว เราสามารถทจะทางานผานหนาจอคอมพวเตอรได หรอแมกระทงการฟงเพลงหรออานขาวไปพรอมๆกบการทางานได หรอสามารถทจะซอของในขณะทเรานงทางานได โดยในชวงเวลาหนงสามารถเกดกจกรรมหลายอยางขนได ซงทกอยางเกดขนอยในโลกเสมอนท เ รยกวาอนเตอรเนต ดภาพประกอบท 12

แผนภาพท 12 อธบายความสมพนธระหวางกจกรรมและเวลาทเกดขนในพนทวางเสมอน (Virtual

Space)

แตในขณะเดยวกน กจกรรมบางอยางทสามารถทาไดในพนทวางเสมอน (Virtual Space) กลบกลายเปนขอจากดในพนทวางจรง (Real Space) และกจกรรมทเกดขนในพนทวางจรง (Real Space) บางกจกรรม กไมสามารถทาใหเกดขนในพนทวางเสมอน (Virtual Space) ได ซงจากการศกษาไดทาการแบงแยกประเภทของกจกรรมทงหมดไดดงน

กจกรรมทเกยวของกบการดารงชวต เชน การกน การนอน และการเขาหองนา เปนรปแบบของกจกรรมทไมสามารถเกดขนไดใน Virtual Space สวนการตดตอและพดคยกบคนทอยในตาแหนงทางภมศาสตรทตางกน กลบกลายเปนขอจากดทางระยะทางททาใหไมสามารถเกดขนไดในพนทจรง เวนเสยแตวาเกดการเคลอนยายจรงทางกายภาพเทานน ดภาพประกอบท1 ซงไดทาการเปรยบเทยบกจกรรมในพนททงสองรปแบบทเกดขน

59

แผนภาพท 13 แสดงการเปรยบเทยบรปแบบของกจกรรมทเกดขนในพนทวางจรง (Real Space)

และพนทวางเสมอน (Virtual Space)

จากการศกษาในขนน ทาใหเราเหนภาพรวมของพนทในอนเตอรเนต และรปแบบของการใชงานกบพฤตกรรมของคนทเขาไปมสวนรวมและสรางใหเกดพนททางอนเตอรเนต โดยพนทดงกลาวจะเกดขนไมไดหากขาดผใชงาน และการโตตอบกนของกลมผใชงาน ดงนนเอกลกษณทสาคญทสดของพนทในอนเตอรเนต คอ

60

จนตนาการทเกดในขณะการใชพนท (Imaginative Space) รปแบบของการประมวลผลสมจรง (Real-time Action) รปแบบของการตอบโตและการมสวนรวมของผใชงาน (Interactive Space) ขอบเขตทไมจากด และกวางใหญ (Perceptual Boundary)

บทท 4 การศกษาเชงเปรยบเทยบระหวางพนทวางจรง (Real Space) และพนทวางเสมอน

(Virtual Space) ในพนทวางเชงการคาและธรกจ (Commercial Space)

จากการศกษาในเบองตน ทาใหเหนภาพรวมของพนทวางเสมอน (Virtual Space) และพนทวางจรง (Real Space) ทงรปแบบและลกษณะเฉพาะตวทเกดขน ซงในบทนจะทาการศกษาเชงเปรยบเทยบในพนททงสองรปแบบ โดยจะเลอกรปแบบของ Space ทมการใชงานในลกษณะเดยวกนเพอสรางเงอนไขใหกบการศกษา โดยจะพจารณาในสวนของกายภาพ และสวนของจนตภาพ โดยรปแบบของพนทททางผวจยไดหยบยกมาศกษาในเชงลก คอ พนทวางเชงการคาและธรกจ (Commercial Space) 1. ลกษณะทางกายภาพและโครงสรางของพนทวางเชงการคาและธรกจ โดยทวไปเมอพดถงพนททางการคา เรามกจะนกถง ตลาด และหางสรรพสนคา เปนอนดบแรก แตในความเปนจรงพนททางการคาสามารถเกดขนไดในหลายรปแบบ โดยเฉพาะ พนทโฆษณา ซงไดกลายเปนรปแบบใหม มลคาทเพมขนอยางมากมายมหาศาลของพนทโฆษณา สามารถเปนดชนในการวดความสนใจและความนยมของคนในสนคาหรอบรการนนๆได ความความตองการใชพนทลกษณะนคอนขางสง ทงในรปแบบของพนทวางจรง (Real Space) และพนทวางเสมอน (Virtual Space) เนองจากไดกลายเปนสวนหนงทมาพรอมกบเทคโนโลยและสงคมสมยใหม การจบจายซอของยงคงเปนสงจาเปนในการดารงชวต เพยงแตรปแบบของ Space ไดเปลยนไปตามเทคโนโลยทพฒนาในขณะนนๆ ทาใหเกดรปแบบใหมๆ ของการซอขายขน

61

62

1.1 ลกษณะทางกายภายและโครงสรางของพนทวางเชงการคาและธรกจในพนทวางจรง (Real Space)

รปแบบของพนทเชงการคาและธรกจในพนทจรง คอ สถาปตยกรรมทรองรบการ

ใชงานในทางการคาและธรกจ ซงในทนจะขอพดถงในขอบเขตของทวางในการทาการคาขายโดยตรง เชน ตลาด รานคา และหางสรรพสนคา เปนตน

จากลกษณะทางกายภาพ เราสามารถแบงหางรานเหลานไดออกเปน 2 ประเภทหลกคอ - ตลาด (Market) - หางสรรพสนคา (Shopping Center) ความแตกตางของทงสองรปแบบ คอ ลกษณะของการเขาถงแตละ Space ในการใชงาน ซงดวยลกษณะเชนน ทาใหโครงสรางในการเรยงตวของทวางแตกตางกน รวมถงการโอบลอมของพนทวาง

ตลาด (Market) เปนรปแบบดงเดมทมนษยคนเคย และแฝงตวอยกบวถชว อยางไมสามารถแยกออกจากกนได ซงพบวารปแบบของการจดกลมของ Space เกดจากการเกาะกลมของผใชทเรยกวาผขาย ไมมรปแบบทชดเจน พนทหลกของการใชงานคอ สวนทเปนรานคา และสวนทเปนทางเดน ซงถกใชใหเปนพนทในการซอขายและตอรองราคาดวยในขณะเดยวกน ผใชสามารถทจะเดนไปยง space ของรานคาอนๆไดโดยไมจากด มลกษณะเปนพนท Outdoor หรอ Semi Outdoor ตวอาคารเปนอาคารชวคราวแบบไมถาวร สามารถเคลอนยายไดงาย ลาดบของการใชงาน จะเรมจากพนทขางหนาตลาด ซงใชเปนทางเขา มทงทเปนทางเขาหลกทางเดยว และทางเขาหลายทาง โดยจากทางเขาหลกกจะสามารถเขาถงตวรานคา ซงถกจดเรยงตวแบบหลวมๆ ในรปแบบของแนวกรดทถกกาหนดขนจากขอบเขตและรปรางของพนทโดยรวม โดยสวนใหญจะถกจดใหมพนทสวนกลางทเปดใหเปนพนทสาหรบหยดพก และจดกจกรรม เราไมสามารถทจะจดลาดบการเขาถงไดอยางชดเจน เนองจากรปแบบการใชงานเปนไปอยางไรระเบยบ แตในขณะเดยวกนความไรระเบยบทเกดขนกลบสรางใหเกดระบบภายในพนทวางนน เมอเราวเคราะหอยางละเอยด พบวา ความไรระเบยบทเกดขน เปนความไรระเบยบทเกดอยางมระบบ โดยมผซอและผขายเปนผกาหนดทศทาง เสนทางการเดนระหวางจดหนงไปยงอกจดหนงซงเกดขนจากความบงเอญไดกลายเปนขอบเขตในการจดการทวาง

63

แผนภาพท 14 แสดงความสมพนธของทวางในตลาด (Market)

แผนภาพท14 ขางตน แสดงใหเหนความสมพนธระหวางทวางทเกดขนภายในตลาด

(Market) ซงรปแบบของทวางจะเกดขนใน 2 ลกษณะเทานน คอ พนทสวนทเปนทางเดนหรอพนทสวนกลาง และพนททเปนรานคาซงเปนพนทสวนตวของรานนนๆ

หางสรรพสนคา (Shopping Mall / Shopping Center) ถอเปนรปแบบใหมของ

พนทวางทางการคา ทปรบเปลยนจากรปแบบของตลาดมาสรปแบบของหางสรรพสนคา การเปลยนแปลงนเกดขนจากรปแบบของสงคมเมองทขยายตวและวถชวตทเปลยนไป

พนทการใชงานหลกเปนสวนของรานคา ทถกจดหมวดหมและแยกประเภทอยางชดเจน ทาใหผใชสามารถทจะเลอกและไปยงสวนทตองการและสนใจ นอกจากนภายในหางสรรพสนคา ยงไดจดใหมพนทสวนกลาง ทใชสาหรบจดกจกรรม และเปนสวนพกคอยใหกบผใชอาคาร

ลาดบการเขาไปใชงานของพนทวางลกษณะนจะเรมจาก ทางเขาซงเปนทางเขาหลกและมทางเดยวโดยพนทในสวนของโถงทางเขา จะถกใชเปนพนทตอนรบ มสวนประชาสมพนธสาหรบสอบถามขอมลภายในอาคาร เมอผานสวนนเขาไป จะเปนพนทโถงสวนกลางซงจะใชเปนสวนแจกไปยงชนอนๆ โดยวธการแจก Space เกดขนไดในหลายลกษณะ เชน โถงบนไดขนาดใหญ โถงลฟท ซงจะมลกษณะเปน Atrium เพอสรางใหเกดการเชอมโยงของ Space ทงหมดภายใน

1 2

1 – Sequence Diagram 2 – Outdoor Market

64

โดยพนทการใชงานจะถกแบงออกเปน 3 สวนหลก คอ - Public Area ซงใชเปนพนทตอนรบ พนทสวนพกคอย และพนทสวนกลางใช

สาหรบจดกจกรรม โดยจะกระจายพนทของสวนบรการไวในแตละชนอยางทวถง - Shopping Area เปนพนทในสวนของรานคา ทถกจดแยกประเภทและหมวดหมไวอยางชดเจน โดยพนทสวนนจะเชอมตอกบสวนทเปน Public Area ใหสามารถเขาถงไดงาย - Back Office Area ถกแยกออกจากพนทสวนอนๆเนองจาก กลมผใชงานหลกไมมความจาเปนทจะตองใชงานในสวนน ถอเปนสวน Operate ของอาคาร จากแผนภาพท 34 แสดงใหเหนความสมพนธของทวางภายใน ซงจะเหนไดวาทกสวนมความเชอมโยงกนในทางกายภาพ โดยใชพนทในสวนของโถงทางเขาและโถงบนไดในแตละชนในการสรางความตอเนองใหกบพนทภายในทงหมด

แผนภาพท 15 แสดงความสมพนธของทวางในหางสรรพสนคา (Shopping Mall / Shopping Center )

รปแบบของการใชงานในพนทวางจรง (Real Space) นน ถกจดเรยงการเขาถงอยางมลาดบขนตามหลกการทางสถาปตยกรรม ซงเรมจากสวนทเปน Public ทสดเขาไปสสวนทเปน Private ทสด แตในทนสวนทเปน Private ปรากฏไมเดนชดนก เนองจากเปนรปแบบของอาคารสาธารณะ ลกษณะทเกดขนเปนประสบการณทผใชคนเคย ระยะทางระหวาง Space หนงไปยงอก

3 4

3 - Sequence Diagram 4 – The Prada Shop

65

Space หนงเปนสงทหลกเลยงไมได เนองจากระยะทางทเกดขนนเปนสวนสาคญในการแจกจาย Space และสรางความสมพนธใหเกดขนโดยภาพรวม เรยกพนทลกษณะนวา Transition Space Transition Space สามารถเกดขนไดหลายรปแบบ ขนอยกบการวธการจดวางและแนวความคดหลกของอาคารนนๆ เชน โถงทางเดน (Foyer), ทางเดน (Corridor), โถง (Hall) เปนตน ซงแตละแบบจะทาหนาทในการแจกจาย Space แตกตางกนไป โดยในขณะเดยวกน กทาหนาทเปนตวกาหนดรปแบบของการใชงานในพนทนนๆดวย

1.2 ลกษณะทางกายภายของพนทวางเชงการคาและธรกจในพนทวางเสมอน (Virtual Space) สาหรบพนทวางเชงการคาและธรกจในรปแบบของพนทวางเสมอนในทน คอ รปแบบของพนทวางทเกดขนในอนเตอรเนต ซงใชสาหรบทาการซอขายสนคาและโฆษณา โดยรปแบบของพนทวางทเกดขนมหลายรปแบบ มทงการซอขายผาน Website ของสนคานนๆโดยตรง หรอในรปแบบของการประมวลสนคา ซงเราสามารถนาสนคาทเรามไปวางขายใน Website ททาหนาทเปน Website สวนกลางได ซงสงสาคญทสดของการซอขายผาน Website คอขอมลของสนคาทมากเพยงพอ ททาใหผใชสามารถตดสนใจซอไดโดยไมมความจาเปนในการทดลองหรอเหนสนคาจรงแตอยางใด ขอมลทมากมายกลายเปนแรงดงดดใหผใชจานวนมากใหความสนใจ และเลอกใชบรการผานการซอขายทาง Website ผใชสามารถทจะเลอกซอสนคาผานหนาตางของ Webpage ไดอยางงายดาย ไมมขอจากดของเวลาในการเขาถงสนคา เนองจากสามารถทจะเขาไปจบจายซอของและเลอกชมสนคา ณ เวลาใดๆได ขนอยกบความตองการของผใชบรการ โดยความสมพนธของพนทวางทเกดขนขณะทเขาไปใชงาน แสดงตามแผนภาพท 1 ซงจะเหนไดวาขณะใชงาน ผใชสามารถทจะยอนกลบไปยง Space เรมตน หรอ Space กอนหนาได ซงเปนลกษณะของความสมพนธ 2 ทศทาง ทเกดขนในระหวางการใชงาน ขนตอนในการใชงานพนทวางเรมจาก ขนท 1 จากหนา Homepage ซงเปนหนาทใชสาหรบแสดงหมวดหมและรายละเอยดทงหมดของ Website ผใชสามารถทจะหาขอมลไดจากน และเลอกหมวดหมของสนคาทสนใจ ขนท 2 หลงจากเลอกหมวดหมสนคาทสนใจแลว ภายในหมวดหมนนเองจะประมวลสนคาทงหมดทอยภายในฐานขอมล และแสดงรายละเอยดทจาเปนในการตดสนใจซอ ซงผใชสามารถเลอกและยอนกลบไปดขอมลกอนหนาไดอยางไมมขอจากด

66

ขนท 3 ในระหวางการเลอกซอ ผใชสามารถสรางพนทสวนตวในการจบจายได เรยกวา Basket ซงเมอสนใจและพอใจกบสนคาชนใด ผใชสามารถทจะเลอกและเกบไวในพนทสวนนกอนได ซงลกษณะเชนนคลายกบการจบจายซอของในพนทวางจรง ขนท 4 หลงจากเลอกดรายละเอยดของสนคาจนเปนทพอใจและตดสนใจซอ ผใชจะตองแสดงสถานะดวยการ Log-in กอนทจะทาการสงซอสนคาและยนยนการทารายการเปนครงสดทาย ขนท 5 หลงจากยนยนการทารายการเปนทเรยบรอย กมาถงขนตอนทสาคญทสดคอ วธการจายเงน ซงการซอขายบนอนเตอรเนตจะกระทาไดในกรณการใช Credit Card เทานน ซงทาหนาทเปนตวแทนเงนบนพนทวางจรง โดยการหกผานธนาคารกอน ซงเปนความสะดวกทพฒนามาพรอมกบเทคโนโลย ขนท 6 หลงจากการจายเงนและไดรบการยนยนการจายเงน Website จะพาผใชไปยง Thank You Page ซงเปนหนาสดทายในขนตอนหนงๆของการซอขายโดยทผใชสามารถทจะยอนกลบไปยงหนาแรก หรอหนาหมวดหมเพอเลอกซอสนคาอกครง หรอหนา Basket เพอตรวจสอบสนคา ซงผใชจะสามารถเกบขอมลสวนนบนหนาตางของ Website ไดและสามารถยอนกลบมาดในภายหลงได หรอออกจาก Website ไปเลย ถอเปนการสนสดการใชงาน ขนท 7 เปนในสวนขนตอนของทาง Website ทจะทาหนาทในการตรวจสอบการสงสนคาและจดสงสนคาใหกบทางลกคา เมอผใชไดรบสนคาทจดสงเปนทเรยบรอยแลวถอเปนการสนสดการซอขายบนอนเตอรเนต ซงในสวนนเปนสวนทเกดขนบนพนทวางจรง

67

แผนภาพท 16 แสดงความสมพนธของพนทวางเสมอนทเกดขนภายในพนทวางเชงการคาและ ธรกจ (E-commerce Space)

จะเหนไดวาการซอขายทเกดขน เปนความพอใจของผใช ทเลอกจะไมเหนสนคากอนทจะตดสนใจซอ สาเหตสาคญคอความสะดวกรวดเรว ขอมลทเปนประโยชนตอการตดสนใจ

1

2

1 – Sequence in E-commercial Space Diagram 2 – The Relationship between Real Space and Virtual Space

68

และลดระยะทางในการเดนทาง โดยสวนมากผใชบรการซอขายทางอนเตอรเนต มกจะมความตองการสนคาโดยนนตรงอยแลว ฉะนนการเขามาใชพนทในอนเตอรเนตจงเปนทางเลอกทรวดเรว พฤตกรรมของการเดนเลอกซอสนคาทเกดขนบนพนทจรงจงไมเกดขนในพนทน ซงจดประสงคของผทเขามาใชพนททงสองลกษณะมความตองการทตางกน ดงนนรปแบบของพนทวางจงถกออกแบบบนพนฐานความตองการทตางกน ซงในมมมองของผออกแบบ Website ไดใหนยามของพนทซอขายบนอนเตอรเนตวา

“Website ทสามารถนาเสนอขอมลไดชดเจนทสด รวดเรวทสด และเขาถงผใชไดงายทสด คอ ผชนะของการทาธรกจบนพนทอนเตอรเนต”

จากคากลาวขางตน แนวความคดในการออกแบบ Website จงอยบนหลกการสาคญ 4 ประการ ดงน

Any One Any Where Any Device Any Time ซงแนวคดดงกลาว ทาใหรปแบบของพนทวางในอนเตอรเนตลดขอจากดทกอยางลง

และเพมประสทธภาพของการเขาถงใหงายขน สนคาแทบทกชนดสามารถหาซอไดทางอนเตอรเนตอยางมอสระ

นอกจากการซอขายผาน Website แลว อกรปแบบหนงของพนทวางทเกดขนคอพนทโฆษณา (E-advertising) ซงรปแบบของพนทวางรปแบบนถอเปนลกษณะสาคญอยางหนงในอนเตอรเนต เนองจากโครงสรางของพนทโฆษณาจะถกสอดแทรกอยในทกหนา Webpage ทาหนาทสรางความสนใจใหกบผใชงาน มทงรปแบบทเปน Banner และ Pop-up ทสามารถปรากฏตวไดทกเมอและไมมขอจากด 2. องคประกอบและโครงสรางของพนทวางเชงการคาและธรกจ

ในทนเรากาลงพดถงโครงสรางของทวางเชงซอนทเกดขนในขณะทเรากาลงเขาไปใชงานผาน Website ใดๆ กตาม ณ เวลาหนง พนทวางทเกดขนไดถกจาลองผานจนตนาการ กลายเปนพนทวางเชงซอนททาหนาทเสมอนจรง

69

เมอเราเขาไปใชงานในพนทวางบนอนเตอรเนต เราสามารถทจะใชพนทวางผาน Website ไดหลาย Website พรอมๆกน ดงนนหากเราดความสมพนธจากแผนภาพท16 ขางตน จงเปนเพยงลาดบและความสมพนธทเกดขนในหนง Website เทานน ซงในระหวางการใชงาน Website ใด Website หนงจะสามารถเกด Sequence แฝงในทศทางอนๆได เชน ในระหวางเขาไปดขอมลของสนคาทสนใจ ผใชสามารถเปดหนาตาง Webpage ของอก Website ไดโดยไมจาเปนตองเปน Website ทมความเกยวของหรอความสมพนธกนแตอยางใด แผนภาพท 17 แสดงลาดบการใชงานใน Website

จากแผนภาพท17 จะเหนไดวา ลกษณะการใชงานบนพนทอนเตอรเนตนนไมเปนเสนตรง เปนลาดบทเกดขนอยางคาดการณไมได ซงเรยกไดวาเปน “ความมลาดบแบบไมมลาดบ” ผใชงานสามารถทจะยอนกลบไปมาระหวางพนทวางไดทกเวลา ซงถอเปนขอจากดทไมสามารถทาไดในพนทจรง โครงสรางการจบตวของ Space มความเชอมโยงกนในทางจนตภาพ ลกษณะการปรากฏตวของ Space เปนการปรากฏตวอยางฉบพลนของ Window Display เรยกการปรากฏตวลกษณะนวา Pop-up Space

การศกษาพบวาองคประกอบสาคญของพนทวางทเกดขนในอนเตอรเนตถกแบงออกเปน 2 สวนหลก คอ

70

Main Page เปนพนทสวนแรกบน Website ททาหนาทในการแจกจาย Space ไปยงสวนอนๆ และทาหนาทเปนหนาแรกสาหรบการเชอมโยงไปยง Website อนๆ ดวยในขณะเดยวกน

Webpage เปนสวนของ Space ภายในท ซงมคณสมบตในการเชอมโยงกบ Space อนๆ รอบทศทาง และไมจากด และมลกษณะเปน Pop-up Space จากโครงสรางความสมพนธของ Space ในแผนภาพท 17 ความสมพนธทเกดขนสามารถทจะเกด ณ สวนใดของ โครงสรางหลกระหวางการใชงาน Website นนๆ ซง เราสามารถอธบายไดวา Space มความเชอมโยงรอบทศทาง การเกด Space จะเปนการขยายออกรอบทศทาง และไมเปนเสนตรง ในขณะเดยวกนสามารถทจะเกดการซอนทบกนของ Space ไดในระหวางการใชงาน แสดงใหเหนในแผนภาพท 18 แผนภาพท 18 แสดงความสมพนธของ Space ทเกดขนระหวางการใชงาน

แผนภาพท18 แสดงใหเหนอยางชดเจนวาแตละ Space มความสมพนธกนแบบไมม

จดเรมตนและจดสนสด ทกๆ Space สามารถทจะเชอมโยงกนทกทศทางถอเปนความสมพนธในระบบเปด (Open System) ซงสามารถทจะเขาถง Space แตละอนไดโดยไมตองยอนกลบไปยง Main Page

1 – Space Organization Diagram : Open System Space

1

71

แผนภาพท 19 แสดงลกษณะการเชอมตอของเครอขายระหวางคอมพวเตอร

จากแผนภาพท38 Space A, B, C, D, E, F,….n สามารถเกดขนไดหลายครงในหนงการใชงาน และจานวนของ Space สามารถเกดขนไดเรอยๆ อยางไมมจดจบเชนกน

ดงนนจากการศกษา พบวารปแบบของ Space บนทวางเสมอน (Virtual Space) มลกษณะเปน Pop-up Space และเกดขนภายในระบบเปด (Open System) ของโครงสรางทมความสมพนธกนทกทศทางนนเอง

2

2 – Space Organization Diagram : Pop-up Space

บทท 5 ทตงและรายละเอยดโครงการ

1. แนวความคดในการหาความสมพนธของทตงกบโครงการ การศกษานเปนการศกษาเชงเปรยบเทยบระหวางพนทวางจรง (Real Space) และพนทวางเสมอน (Virtual Space) โดยใชรปแบบของพนทวางเชงธรกจและการคาเปนกรณตวอยางในการทาการศกษา ดงนนการเลอกทตงของโครงการจงเปนลกษณะการอางองจากรปแบบของกจกรรมเปนสาคญ โดยรปแบบของโครงการจะเปนการจาลองประสบการณทเกดขนในพนทวางเสมอน (Virtual Space) และทาการทดลองหารปแบบทสามารถถายทอดประสบการณเหลานนผานพนทวางจรง (Real Space) บนทตงโครงการทสามารถจบตองได โดยอางองจากผลการศกษาในบทท 2-4 จากการศกษากอนหนาเราพบวา องคประกอบททาใหเกดพนทวางจรง (Real Space) และพนทวางเสมอน (Virtual Space) นน มความแตกตางกน จงทาใหมตในการรบรทเกดขนแตกตางกนไปดวย ดงนนทตงโครงการจงเปนเพยงสวนประกอบหนงของเงอนไขในการออกแบบททาใหเกดความแตกตางของรปแบบพนทวาง ลกษณะของทตงทโครงการ เมอนามาเปรยบเทยบเชงกายภาพ แสดงไวในตารางท 1 พบวามขอแตกตางกนอยางชดเจน เราไมสามารถจบตองทตงในพนทวางเสมอนได (Non-existing) ไมสามารถวดไดในเชงปรมาณ (Non-dimension) และไมสามารถหาความสมพนธของบรบทรอบขางทมตอ Space ใด Space หนงได (Non-context) ในขณะทบนพนทจรงสามารถจบตอง (Existing) วดขนาดและระยะในเชงปรมาณได (Dimension) และจาเปนตองพจารณาบรบทรอบขางของทตงทมอทธพลตอรปแบบของทวางนนๆ (Context) ไมวาจะเปนทศทางของลมและแดด การเขาถงพนท รปแบบการใชงานพนทโดยรอบ กลมของผใชพนทโดยรอบ เปนตน

72

73

ตารางท 1 เปรยบเทยบลกษณะของทตงสาหรบพนทวางจรง (Real Space) และ พนทวางเสมอน (Virtual Space)

ซงในการศกษาจงตองการพนททมกจกรรมสอดคลอง โดยรายละเอยดของโครงการใหมจะไมเขาไปปรบเปลยน Function การใชงานเดม แตเปนการปรบเปลยนรปแบบการใชงานใหม โดยนาประสบการณการรบรพนทวางทเกดขนในพนทวางเสมอน (Virtual Space) มาสรางใหเกดประสบการณใหมในพนทวางจรง (Real Space) และหาความสมพนธใหมทเกดขนระหวางผใชและทวาง 2. เกณฑในการพจารณาเลอกทตงโครงการ

เกณฑในการพจารณาเลอกทตงใชเพยงหลกเกณฑเดยว คอ “กจกรรมเดมของทตง” ซงพจารณาจากรปแบบของกจกรรมเดมในพนทนนๆ ใหมความสอดคลองกบรปแบบของกจกรรมทเกดขนในพนทวางเสมอนทเลอกศกษา “พนทเชงการคาและธรกจ (Commercial Space)”

ซงเมอพจารณาพนททนาสนใจสาหรบทาการทดลองคอ พนททเปนแหลงจบจายซอของ และมความหนาแนนของกจกรรมสง โดยพนทลกษณะดงกลาวไดทาการเลอกและพจารณาตามรายละเอยดดงน

แหลงจบจายซอของใจกลางเมอง โดยเลอกพจารณาในพนทของกรงเทพมหานครเปนพนทหลก เนองจากมความชดเจน

ของรปแบบกจกรรมในสงคมเมอง ซงพบวาพนทลกษณะดงกลาวเกดขนโดยทวไป แตในทนไดเลอกพจารณาพนทยาน CBD ของกรงเทพเปนสาคญ ไดแก

- พนทยานถนนสขมวทและพระราม1 (Sukhumvitt Rd. / Rama1 Rd.)

74

- พนทยานถนนสลม (Silom Rd.) - พนทยานถนนราชดารและราชปรารภ (Ratchadumri Rd. / Ratchaprarop Rd.)

ภาพท 30 ภาพถายทางอากาศแสดงตาแหนงของพนทยานธรกจใจกลางเมอง (CBD) กรงเทพฯ

ความหนาแนนและหลากหลายของกจกรรม เมอพจารณาทงสามยาน พนททมความหนาแนนและความหลากหลายของกจกรรมทเออ

ใหกบเงอนไขในการออกแบบคอ พนทยานถนนสขมวทและพระราม1 ซงถอเปนยานทมกลมผใชคอนขางหลากหลาย และมความหนาแนนของกจกรรมสง โดยมการใชพนททงในรปแบบของหางสรรพสนคา และรานคาทรวมกลมจนเกดเปนแหลงจบจายซอของของคนทกวย

ภาพท 31 แสดงกจกรรมทเกดขนภายในพนทตงโครงการยานสยามแสควร

A – Sukhumvit Rd / Rama1 Rd B – Silom Rd C – Ratchadumri Rd / Ratchaprarop Rd.

75

จากเกณฑในการพจารณาขางตน ทาใหเหนไดวาความหนาแนนของกจกรรมทเกดขนสามารถสรางความนาสนใจใหกบโครงการ และมรปแบบของกจกรรมเปนไปในแนวทางทผวจยเลอกศกษา ซงคอพนทบรเวณสยามแสควร โดยบรเวณทจะเปนทตงของโครงการสามารถเกดขนในบรเวณใดของพนทได เนองจากไมมขอจากดในการพจารณาเลอกทตงอยางเฉพาะเจาะจง ซงในทนผวจยไดเลอกพนทบรเวณทตงของโรงหนงลโด 3. วเคราะหลกษณะทางกายภาพของทตง จากการเลอกทตงโครงการเปนพนทบรเวณโรงหนงลโด ซงถกขนาบดวยอาคารพานชยสามชน ผใชสามารถทจะเขาใชพนทภายในไดจากทางดานหนาเปนทางเขาหลก สวนทางดานหลงอาคารเปนสวนทเชอมตอกบรานคา ซงสามารถใชเปนเสนทางรองในการเขาใชพนทอาคารได ภาพท 32 : ภาพถายทางอากาศแสดงตาแหนงความสมพนธของทตงกบบรบท

LIDO

1 2

1 – Lido 2 – Linkage

76

ภาพท 33 แสดงรปแบบและกจกรรมเดมของทตงโครงการ นอกจากนรอบๆทตงโครงการยงเปนอาคารพานชยทถกใชงานในลกษณะเดยวกน โดยใช Façade ดานหนาอาคารตดปายโฆษณาและจดวาง Display สนคา ทาใหเราสามารถพบเหนการตกแตง Window Display ทสรางความมชวตชวาใหกบพนท ซงการตกแตง Window Display ของรานคาตางๆ เปนสงสาคญในการสรางความนาสนใจ และดงดดใจกลมผใชใหเขามาใชพนทภายใน จากภาพท33 เปนการแสดงรปแบบของ Façade อาคารบรเวณทตงโครงการ ซงถอเปนเอกลกษณอยางหนงของพนท ความหลากหลายทเกดขนชวยสงเสรมและตอบสนองการใชงานทหลากหลาย เรยกไดวาพนทใชงานภายในของอาคารเหลานสามารถสะทอนผานหนาตา รปแบบ และสสนของ Façade อาคารได

1

2

1 – Exterior 2 – Interior

77

ภาพท 34 แสดงรปแบบและความหลากหลายของ Façade อาคารในบรเวณทตงโครงการ

1 – Facade 2 – Diagram

1

2

บทท 6 แนวความคดในการออกแบบและการออกแบบสถาปตยกรรม

1. การสงเคราะหและแนวความคดในการออกแบบ

จากการศกษาพนทวางเสมอน (Virtual Space) ทเกดขนในอนเตอรเนต โดยนามา

เปรยบเทยบกบลกษณะและรปแบบของพนทวางจรง (Real Space) ในงานสถาปตยกรรม อางองผลการศกษาในบทท 4 ซงความแตกตางทเกดขนระหวางพนทวางทง 2 สามารถสรปประเดนสาคญเพอใชเปนแนวความคดในการออกแบบไดดงน

ระบบความสมพนธของพนทวางเชงซอน (Space Organization) จากการศกษา ความสมพนธของพนทวางเสมอน (Virtual Space) ถกจดการใหม

ระบบโครงสรางแบบหลวม กลาวคอมความยดหยนของความสมพนธระหวางทวางหนงตออกทวางหนงสง โดยทกๆหนงทวางจะถกแทนคาดวยหนง “webpage” ซงมความเชอมโยงกนแบบไมจากดทศทาง

พนทวางสามารถสรางความสมพนธตอกนไดในหลายมต ซงรปแบบดงกลาวไดกลายเปนทางเลอกและสรางความหลากหลายในการใชงานของพนทวางเสมอน (Virtual Space) ทไมสามารถสรางประสบการณเหลานใหเกดขนไดในพนทวางจรงทางสถาปตยกรรม (Real Space)

ซงจากกรณศกษาพนทวางเสมอนเชงการคา (Commercial Space) ทาใหเราพบวาโครงสรางของพนทวางเสมอนทเกดขนขณะใชงาน ซงแสดงตามแผนภาพท 20 สามารถทจะเกดการใชพนทวางอนๆในระหวางการใชงานได โดยลาดบการใชงานทถกจดวางใหเปนเสนตรงสามารถเปลยนทศทางไดเสมอ โดยผใชสามารถกาหนดรปแบบและทศทางเองได ซงลาดบในการเขาถงแตละพนทวางนน สามารถทจะสลบกนไปมาระหวางการใชงานได กลาวคอ ผใชสามารถทจะเลอกใชพนทวางในรปแบบตางๆไดพรอมๆกนในเวลาเดยวกน เชน ในขณะทกาลงหาขอมลทางธรกจจาก website ใด website หนง ผใชสามารถทจะจบจายซอของผานอก website หนงได ซงลกษณะเหลานทาใหเกดพนทวางระหวางการใชงานททบซอนกน โดยไมจากดจานวน เวลา และสถานท เปนลกษณะของความเปนไปไดทเกดขนอยางไมจากด

78

79

แผนภาพท 20 แสดงโครงสรางและระบบความสมพนธของพนทวางเสมอน (Virtual Space)

รปแบบและลกษณะของพนทวางเสมอนทเกดขนอยางฉบพลน (Space Appearance)

ดวยลกษณะโครงสรางของพนทวางทจบตวกนอยางหลวม ทาใหเกดความยดหยนของพนทวางสง สงสาคญอกอยางทไดจากการศกษาคอ รปแบบและลกษณะของพนทวาง

ซงพบวา พนทวางเสมอน (Virtual Space) มรปแบบทแตกตางจากพนทวางจรง (Real Space) โดยพนทวางเสมอน (Virtual Space) สามารถทจะเกดขนพรอม ๆ กนไดในเวลาเดยวกน ณ จดเดยวกน เปนลกษณะของการซอนทบกนโดยทผใชสามารถเขาถงไดไมวาการซอนทบเหลานนเกดขนในระดบใดกตาม ซงเมอเราพจารณาเฉพาะตวของพนทวางทเกดขน พบวา

1

2

1 – Sequence Diagram (ตามโครงสรางทถกออกแบบ) 2 – Sequence Diagram (ระหวางการใชงานจรงทมการใชพนทวางผาน website อนๆ ไปดวยในขณะเดยวกน)

80

ลกษณะการเกดจะเปนการปรากฏตวอยางฉบพลนของพนทวางหนงๆ พนทวางทปรากฏตวขนดเหมอนจะไมมความสมพนธกนแตอยางใด แตรปแบบในทางโครงสรางทไดกลาวในขางตน ทกพนทวางถกจบตวกนอยางหลวมๆ ผวจยจงเรยกพนทวางลกษณะนวา “Pop-up Space” ซงแสดงไวในแผนภาพท 21

แผนภาพท 21 แสดงลกษณะและรปแบบของพนทวางเสมอน Pop-up Space

จากแผนภาพท 21 สามารถอธบายไดวาพนทวางเสมอนทเกดขนถกเชอมโยงดวยโครงสรางทเปนโครงขายโยงใยถงกน ซงถอเปนลกษณะเฉพาะของพนทวางเสมอนทเกดขนในอนเตอรเนต Pop-up Space จงกลายเปนรปแบบสาคญในการอธบายลกษณะของพนทวางดงกลาว

Pop-up Space ไดทาลายระยะทางระหวางพนทวางหนงไปยงอกพนทวางหนง ผใชสามารถเดนทางไปยงพนทวางหนงๆได โดยไมตองยายตาแหนง ซงทกอยางสามารถเกดขนบนพนทวางเสมอน ขอบเขตของพนทวางถกกาหนงขนจากจนตนาการทเ รยกวา Perceptual Boundary

ความสมพนธของพนทวางเสมอนกบผใชงาน (Interactive Space) จากลกษณะของโครงสรางทสามารถเชอมตอกนในทกทศทางของพนทวางเสมอน ทาให

ผใช ไมมขอจากดในการรบรขอบเขตของพนทวาง ซงเมอวเคราะหในมมของผใชงาน จะเหนไดวา พนทวางตางๆทเกดขนนน เกดจาการเลอกขณะใชงานของผใช เอง ผใชถอเปนกลไกสาคญในการสรางพนทวางเสมอน และในขณะเดยวกนพนทวางเสมอนไดถกออกแบบและวางกลไกใหผใชเขาไปมสวนรวมตอทวางนน โดยผใชสามารถมองเหน

1 2 3

81

โครงสรางโดยคราวของความสมพนธในทวางหนงๆได ลกษณะเชนนจงทาใหเกดการใชงานทแตกตางขนอยกบตวผใชงานเองเปนสาคญ 2. กระบวนการทดลองและการออกแบบสถาปตยกรรม

หลงจากการสรปแนวความคดทไดจากการศกษาในขนตน ผวจยไดทาการทดลองและออกแบบภายใตขอบเขตของแนวความคดดงกลาวเพอหารปแบบของพนทวางเสมอน (Virtual Space) บนพนทวางจรง (Real Space) ในรปแบบของสถาปตยกรรมทจะสามารถถายทอดประสบการณและตอบโจทยเบองตนกอนการศกษา ดงรายละเอยดตอไปน

2.1 การทดลองและการออกแบบครงท 1 ประเดนในการศกษา

Pop-up Space ขนแรกของการทดลองเรมจากการหารปแบบของพนทวางเชงซอน ทจะสามารถ

เกดขนในพนทวางจรงทางสถาปตยกรรม โดยการแปลงแผนภาพท 21 ใหเปนพนทเชง 3 มต ซงไดแสดงในแผนภาพท 22 แผนภาพท 22 แสดงหนจาลองของการศกษาแนวความคด Pop-up Space ในรปแบบ 3 มต

82

ผวจยไดทาการทดลองสรางพนทวางผานหนจาลองซงมองคประกอบสาคญ 2 สวนคอสวนแรกเปนพนทวางสาหรบใชงานถกจดวางใหอยในแกนของ Horizontal สวนทสองคอ สวนของแนว Vertical ซงจะทาหนาทในการแบงและกาหนดขอบเขตของพนทวางหนงๆ ดงทไดแสดงไวในแผนภาพท 22 โดยทในแนว Vertical จะเปนพนทในสวนของ Façade ในงานสถาปตยกรรม ซงจาก Diagram 2 มต เมอถกจดวางในรปแบบของพนทวาง 3 มต ทาใหเราสามารถมองเหนความเชอมโยงของพนทวางในทางตงเพมขน สงสาคญอกประการหนงในการทดลองครงนคอ รปแบบของ Pop-up Space ททาใหเกดการเหลอมลาและซอนทบกนของพนทวาง ชวยสรางความสมพนธในทางตง (Vertical) ไดเพมขน พนทวางมความเปนไปไดทจะไหลไปทงในทางตงและทางนอน ดงนนสงทจะสรางความนาสนใจใหกบพนทคอการเชอมโยงพนทวางใหไดทงในแนวของ Horizontal และ Vertical เปนการเพมทศทางของความสมพนธในพนทวางทเกดขน Open Court ในการทดลองเพอหาวธการทาใหพนทวางเชอมตอกนในทางตง (Vertical) นน เราพบวาการเปดโถงภายใน (Open Court) สามารถสรางความเชอมโยงและความตอเนองกนในทางสายตาใหกบผใชได ซงจากการทดลองทแสดงไวในภาพท35 มการเปดพนทตรงกลางและจดเรยงใหพนทวางทงหมดอยในลกษณะการโอบลอมพนทวางตรงกลาง โดยรปแบบของพนทวางยงคงเรยงตวทบซอนกนตามแนวคด Pop-up Space และความสมพนธของโครงสรางเชงซอน นอกจากโถงภายในทใชเปนโถงหลกแลว การจดเรยงตวของพนทวางยงกอใหเกดพนทโถงเลกๆภายในขนอยางไมตงใจ ซงพนททเกดขนอยางไมตงใจนสามารถเพมความตอเนองของพนทวางหนงๆได หากพจารณาจากหนจาลองในแผนภาพท 23 พบวามความเปนไปไดทการซอนทบกนของพนทวางจะสามารถสรางใหเกดพนทวางอนในบรเวณนนๆได โดยในขณะเดยวกนตองสรางการเชอมตอกนระหวางพนทวางทเกดขนทงหมดดวย ทงในแงของการเขาถงและในแงของการมองเหนโดยใชองคประกอบทางสถาปตยกรรมเปนเครองมอในการจดการพนทวางเหลานน

83

แผนภาพท 23 แสดงหนจาลองของการศกษาแนวความคด Pop-up Space ในรปแบบ 3 มต

จากแนวความคดของโครงสรางเชงซอน และพนทวางทเกดขนอยางฉบพลน (Pop-up Space) เปนทมาของการทดลองขางตน ทจะพยายามหาวธการทาใหพนททเกดขนจรงมความยดหยนและความตอเนองในการใชงานคลายกลไกของพนทวางเสมอนทเกดขนในอนเตอรเนต การทบซอนกนของพนทวางเปนหนงรปแบบทสามารถสะทอนไดในพนทวางจรง โดยใชองคประกอบทางสถาปตยกรรมเปนเครองมอในการนาเสนอเชนกน

สรปผลการทดลองท 1 จากการศกษาและทาการทดลองทาใหไดขอสรปใน 2 ประเดนคอ 1. การจดเรยงตวของพนทวางเสมอนในรปแบบของ Pop-up Space ทาใหเกดการซอนทบกนของพนทวาง โดยการซอนทบกนเหลานนสรางความเปนไปไดในการเชอมตอพนทวางทงในทางตงและทางนอน

1 – ความสมพนธของพนทโถงและพนทวางทโอบลอม 2 – ความเปนไปไดในการสรางความตอเนองของพนทวางทงในทางตง (Vertical) และทางนอน (Horizontal)

1 2

84

2. การเปดพนทวางสวนกลางใหทางานในลกษณะของ Open Court เปนรปแบบหนงของการสรางความเชอมตอและการรบรของพนทวางในขณะใชงาน ซงรปแบบของการจดการกบพนทวางทเกดขนในภาพท 34 และภาพท 35 ทาใหเราสามารถนามาพฒนาเพอหาแนวทางและความเหมาะสมของการจดเรยงตวของพนทวางเสมอนบนพนทวางจรง โดยการนาลกษณะทงสองรปแบบมาปรบเพอหาจดรวมและแนวทางในการออกแบบ ซงผวจยไดทาการจาลองการซอนทบของพนทวางทเกดขน พรอมกบการวางความเปนไปไดของพนทสวนกลางทจะใชเปนจดเชอมตอใหทกพนทวาง ดงแสดงไวในแผนภาพท 22 แผนภาพท 24 แสดงการซอนทบของพนทวางเสมอน และตาแหนงของพนทวางสวนกลางในการ เชอมตอพนทวางทงหมด จากแผนภาพท 24 ไดถกนามาพฒนาเพอจดการกบพนทวางใหสามารถสะทอนแนวความคดจากการทดลองไดอยางสมบรณมากขน ซงแสดงไวในแผนภาพท 25

Open Court

Open Court

Open Court

Open Court

85

แผนภาพท 25 : แสดงตาแหนงและความสมพนธของพนทวางและ Open Court หลงจากการ

ทดลองท 1 จากแผนภาพท25 เปนการพยายามสรางความเชอมตอของพนทวาง โดยใชลกษณะของการเปดพนทโถงสวนกลางหรอ Open Court ขนาดเลกในการเชอมโยงความสมพนธทงระบบ ซงลกษณะดงกลาวจะกระจายตวอยโดยทวไป เพอใหเกดมตของพนทวางทหลากหลายและแตกตางกน แนวคดดงกลาวเปนการตอบกลไกการทางานของพนทวางเสมอนในขนตน คอ ทกพนทวางเสมอนจะมความตอเนอง และความสมพนธบนโครงสรางแบบหลวม และพนทวางมความสมพนธกนในทกทศทาง ผใชงานจะไมสามารถแบงแยกระดบทชดเจนจากการเหลอมลาของพนทวางได แตสามารถรบรทางสายตาและการมองเหนถงการมอยของพนทวางนนๆ โดยการเปดพนทวางสวนกลางในรปแบบของ Open Court ขนาดเลก ซงจะทาใหเกดพนทวางทเชอมตอกน

86

แผนภาพท 26 แสดงตาแหนงและความสมพนธของพนทวางทเกดขนในระดบทแตกตางกน แผนภาพท 27 แสดงทศทางการถายเทของพนทวางทเกดขนในระดบทแตกตางกน 2.2 การทดลองและการออกแบบครงท 2

ประเดนในการศกษา Circulation ในการทดลองท 1 เราไดรปแบบของการจดเรยงตวและโครงสรางของพนทวางเสมอน

บนพนทวางจรง การเชอมโยงพนทวางทงหมดถกจดการผานพนทวางสวนกลาง (Open Court) ทกระจายตวอยทวไป ซงในการทดลองครงท 2 นจะทาการศกษาความเปนไปไดของ Circulation ทเกดขนจากพนทวางสวนกลางกบความสมพนธของทวางอนๆ

87

ซงจากแนวความคดแรก ทนาเสนอความเปน Pop-up Space ทาใหเกดพนทวางสวนกลางในลกษณะของการเหลอมลากนของพนทวางทงหมด ซงเมอเราจดวาง Circulation เพอเชอมตอพนทวาง ดงแสดงไวในแผนภาพท 28 ความสมพนธทเกดขนทาใหเกด Circulation จานวนมากภายในทวาง โดย Circulation ไดถกจดวางบรเวณโดยรอบพนทวางสวนกลางทเปน Open Court แผนภาพท 28 แสดงความสมพนธของพนทวางกบ Circulation ทเกดขนในพนทวาง – 1 เมอวเคราะหรปแบบการเรยงตวของ Circulation ในแผนภาพท28 พบวาเกดขนอยางสบสน เนองจากพนทสวนกลางเองทถกจดวางลงในพนทวางทงหมดในครงแรก ไดถกพนทวางอนๆทาลายความเปนแกนหลกอยางสนเชง ทาใหเราพบพนทลกษณะทเปน Open Court ไดทวไป แตไมสามารถทจะทาหนาทในการแจกจาย Space ไดตามแนวความคดเบองตน สงสาคญของรปแบบของ Circulation ทเกดขนในพนทวางเสมอนคอ ผใชสามารถทจะสราง Circulation ของตวเองไดตามตองการ แตในขณะเดยวกนผใชสามารถทจะกลบไปยงพนทหลกไดทกเมอโดยไมตองยอนกลบไปใช Circulation เดมทเคยผานมา ดงนนการทาหนาทของ Circulation ดงกลาวจงตองเขาถงพนทวางทกท เพอสรางประสบการณเดยวกนระหวางการใชพนทในอนเตอรเนต

88

การพฒนาในขนนจงอยบนแนวความคดของการสราง Main Circulation ทจะสามารถเชอมตอพนทวางภายในไดทกมตนอกเหนอจากการเปดพนทสวนกลางในลกษณะของ Open Court การศกษาไดยอนกลบไปทจดตงตนอกครง เพอศกษาองคประกอบทางสถาปตยกรรมทสอดคลองกบรปแบบของแนวความคด โดยเราพบวา สถาปตยกรรมถกออกแบบโดยการจดวางสวนของพนทใชงานภายใน แยกออกจากพนท Circulation ทมกจะถกเรยกวาเปน Main Core จงทาใหเราสามารถทจะเขาถงพนทตางๆไดอยางมระบบและลาดบขนทชดเจน แตในขณะเดยวกน Circulation เหลานทาหนาทแตกตางจาก Circulation ทเกดขนในพนทวางเสมอนอยางสนเชง แผนภาพท29 เปนการทดลองจดวางพนทวางใหม โดยยงพยายามจดการใหพนทวางทาหนาทเดมคอ ทบซอนและเหลอมลาเพอรกษาลกษณะเฉพาะทเกดขนในอนเตอรเนต โดยผวจยไดทดลองวาง Main Core ขนตรงกลางระหวางพนทวางทถกแยกออกเปน 2 สวน และใชพนทสวนกลางนในการแจก Circulation ไปยงพนทวางภายใน แผนภาพท 29 แสดงความสมพนธของพนทวางกบ Circulation ทเกดขนในพนทวาง – 2 รปแบบการจดการทวางดงกลาวสามารถจดการกบพนทวางไดงายขน แตในขณะเดยวกนหากพจารณาในลกษณะความสมพนธของพนทวาง จะพบวาความสมพนธของทวาง

89

หนงตอทวางหนงลดลงอยางมาก พนทวางถกจากดและกาหนดทศทางอยางชดเจนจากรปแบบของ Circulation และการจดวาง Core ในลกษณะดงกลาว (แผนภาพท1)

สรปผลการทดลองท 2 จากการทดลองขางตนซงแสดงไวในแผนภาพท 28 และแผนภาพท 29 ทาใหเราพบวา การจดการกบพนทวางเสมอนในพนทวางจรงนนมขอจากดเกดขน กลาวคอ ในพนทวางจรงทางสถาปตยกรรมถกออกแบบมาบนพนฐานและองคประกอบทางสถาปตยกรรมทมทศทางชดเจน ดงนนรปแบบของ Circulation ทเกดขนในพนทวางเสมอนจงไมสามารถเกดขนไดอยางมประสทธภาพในพนทวางจรง เมอเราวเคราะหรปแบบของ Circulation เราพบวาเปนองคประกอบสาคญในการกาหนดรปแบบการจดเรยงตวของพนทวาง กลาวคอ Circulation เปนกลไกในการประสานทวางภายในไวดวยกน เรารจกการใช Corridor ในงานสถาปตยกรรม ซงทาหนาทในการแบงพนทวางในการใชงาน รปแบบของพนทวางจะถกเรยงตวผานองคประกอบของ Corridor ทใชในการกาหนดตาแหนงของทวางนนๆ ในขณะเดยวกน Corridor เปนรปแบบหนงของ Circulation ทเกดขนในงานสถาปตยกรรม ในทนการหารปแบบของ Corridor ใหมทจะสามารถอธบายและสรางประสบการณใหมในการใชพนททางสถาปตยกรรมผานการรบรพนทวางเสมอนทเกดขนในอนเตอรเนต จงกลายเปนอกหนงคาถามทเพมขนระหวางการศกษา โดยไดทาการศกษาเพมเตม และไดขอสรปวา การเชอมโยงพนทวางใดๆเขาดวยกนเพอสรางความสมพนธทงในแงการใชสอยและความตอเนองของพนทวางนนๆ ไดถกจดการดวยระบบของ “ระเบยงทางเดน” หรอ “Corridor” ซงเปนองคประกอบทางสถาปตยกรรมทสรางความชดเจน และสรางความเปนสดสวนใหเกดขนในพนทวาง แตในขณะเดยวกนเราสามารถวเคราะหไดวา Corridor เปนรปแบบของทวางหนงทเกดจากการเรยงตวของทวางหลก โดยรปแบบของ Corridor ทเกดขน จะมรปแบบทแตกตางกนไปตามแตลกษณะของความสมพนธของระบบพนทวางนนๆ ดงนนในทน การพฒนาเพอหารปแบบของการสราง Circulation ใหมนนเราจะใชรปแบบการเกดของพนทวางเปนหลกเกณฑในการกาหนดให Corridor ทเกดขน ยงคงทาหนาทเปน Corridor ตามองคประกอบทางสถาปตยกรรม แตจะตองไมปรากฎตวอยางชดเจนในรปแบบของการจดการพนทวางทไดทาการศกษาอยางเดดขาด ซงรปแบบของการสราง Corridor ในลกษณะนผวจยไดใหนยามวา “Space in Space”

90

แผนภาพท 30 แสดงความสมพนธของการจดวางพนทวางในระบบ Corridor และ Space in Space

ซงจากแผนภาพท 30 จะเหนความสมพนธของพนทวางกบ Corridor โดยผวจยไดทาการศกษาและเสนอแนวคดวา รปแบบของ Corridor เกดจากการเรยงตวของทวางนนๆเอง ซงจะเปนตวกาหนดขอบเขตของ Corridor และการแจกจายพนทวาง โดยท Corridor ถอเปนพนทวางรปแบบหนง แตทาหนาทแตกตางกนแลวแตจดประสงคและตาแหนงของทวางนนๆ

1

2

1 – ความสมพนธของพนทวางในระบบการจดการของ Corridor 2 – ความสมพนธของพนทวางในรปแบบของ Space in Space

91

2.2 การทดลองและการออกแบบครงท 3 ประเดนในการศกษา

โครงสรางและกลไกของทวาง จากผลการทดลองท 2 ทาใหเราพบวา รปแบบของงานสถาปตยกรรมทจะเกดขน

นาจะมแนวทางของการผสมผสานระหวางความเปนเอกลกษณของพนทวางเสมอน โดยพจารณาอยบนพนฐานขององคประกอบทางสถาปตยกรรม

ในการทดลองท 3 จงไดหยบประเดนของพนทวางสวนกลางมาเปนหวขอหลกของการศกษา โดยในขนตนเปนการตงคาถามกอนทาการทดลอง ซงใหพนทวางสวนกลางเปนพนทหลกในการทาหนาทกระจาย Circulation ไปยงพนทวางอนๆ โดยรปแบบของ Circulation ภายในจะไมปรากฏตวอยางชดเจน แตจะเปนรปแบบหนงของพนทวางทรวมเปนพนทวางเดยวกนกบพนทในสวนของการใชงาน โดยทาการทดลองเปน 2 scheme เพอดพฒนาการและความเปลยนแปลงของพนทวางทเกดขน โดยพนทวางหลกยงคงเกาะกลมและจดเรยงตวในลกษณะทบซอนตามแนวความคด Pop-up Space แตการเรยงตวไดถกจดใหมระบบมากขน โดยใชพนท Core ตรงกลางในการกาหนดขอบเขตของพนทวางเหลานน ซงในขณะเดยวกน Core ทเกดขนตองไมเปดเผยตวอยางชดแจง ผใชจะสามารถรบรไดเมอใชพนทเทานน เรยกวาเปนการลดทอนความเปน Core ทางสถาปตยกรรมแตยงคงใหทาหนาทเดมในการจดวางกลไกของพนทวาง

จากแผนภาพท 31 เปนการหาความเปนไปไดของการจดเรยงตวของพนทวาง โดยใหพนทตรงกลางเปนสวนในการแจกจายไปยงพนทวางยอยๆ

92

แผนภาพท 31 แสดงความสมพนธพนทวางในการทดลองท 3 – 1

1

2

3

4

93

หลงจากศกษาในมมมอง 2 มตเพอใหไดรปแบบโครงสรางการเรยงตวของพนทวางอยางหลวมๆ จงนาลกษณะดงกลาวมาศกษาในรปแบบของ 3 มต ซงไดทำการทดลองผานรปแบบทางสถาปตยกรรมใน 2 ลกษณะดงน รปแบบท 1

แผนภาพท 32 แสดงความสมพนธพนทวางในการทดลองท 3 – 2

94

รปแบบท 2 แผนภาพท 33 แสดงความสมพนธพนทวางในการทดลองท 3 – 3 ซงจะเหนไดวาการจดการพนทวางดวยวธการในขนน สามารถทจะรกษาเอกลกษณของ พนทวางในแนวความคดของ Pop-up Space ได และในขณะเดยวกนพนทวางบรเวณ Core ของพนทวางทงหมดยงสามารถทาหนาทไดตามองคประกอบทางสถาปตยกรรมและแฝงตวกบพนทวางอนทเกดขนคลายกลไกการทางานของพนทวางเสมอนในอนเตอรเนตได

สรปผลการทดลองท 3 จากการทดลองและออกแบบในขนนทาใหสามารถหารปแบบของโครงสรางในการเรยงตวของพนทวางไดอยางชดเจนมากขน และพบวาความเปนพนทวางเสมอนจะไมสามารถเกดขนบนพนทวางจรงไดอยางสมบรณ และในขณะเดยวกนในความเปนพนทวางจรงเอง กลบถกประกอบขนจากองคประกอบทางสถาปตยกรรมทเปนเหตเปนผล และเออตอสภาวะของพนทวางจรงไดดทสด แตในทางกลบกนความเปนพนทวางเสมอนเองสามารถจะถกถายทอดลงบนพนทวางจรงได โดยตองอยบนพนฐานขององคประกอบทางสถาปตยกรรม ซงในทนผวจยไดใชองคประกอบดงกลาวในลกษณะของ Design Guideline เพอสรางพนทวางทผสมผสานระหวางความเปนพนทวางจรง และพนทวางเสมอนผานงานสถาปตยกรรม

95

3. การออกแบบสถาปตยกรรมขนสดทาย จากการทดลองทง 3 ขางตนนาไปสการพฒนาการออกแบบในขนสดทาย โดยนาบทสรปจากการทดลองทงหมดมาว เคราะหและหาแนวทางขนสดทายในการออกแบบสถาปตยกรรม ซงหลกเกณฑในการออกแบบทนามาสรปและใชในขนน คอ

การทางานของ Main Core ทจะทาหนาทในการแจกจาย Pop-up Space ทงหมด โดยการเดนทางจากจดหนงไปยงจดหนงโดยไมตองผาน Main Core จะสามารถทาไดแตไมสมบรณอยางทเกดขนในพนทวางทางอนเตอรเนต ดวยขอจากดทางสถาปตยกรรมทไดศกษาและอางองไวเบองตน ซงนอกจากการทางานของ Main Core ทจะเปนองคประกอบหลกในการแจกจาย Space แลว รปแบบของ Home Page ททาหนาทเปนหนาแรกและเปน Main Page ของ Website ไดถกออกแบบใหเปนพนททสามารถใหขอมลและกาหนดตาแหนงของพนทวางอนๆ ซงผใชงานจะสามารถรบรและเขาใจโครงสรางการจดการของพนทวางไดอยางคราวในพนทนกอนทจะเขาไปใชงานในตวอาคาร โดยแสดงไวในแผนภาพท 34

รปแบบของ Pop-up Space ทถกจดการและเรยงตวโดยใชระบบ Space in Space ซงการเรยงตวของพนทวางทถกกาหนดตามการใชงานจะจดการและสรางรปแบบของ Space ททาหนาทแทน Corridor โดยตวของมนเอง โดยแสดงไวในแผนภาพท 35 และ แผนภาพท 36

ลาดบของการเขาถงแตละพนทวางจะไมปรากฏตวอยางชดเจนอยางทปรากฏใน พนทวางทางสถาปตยกรรม ผใชงานไมถกกาหนดดวย Hierarchy ทางสถาปตยกรรมแบบเดมๆ แตจะเปน Hierarchy ทเกดขนจากคาจากดความและประสบการณทางอนเตอรเนต โดยแสดงไวในแผนภาพท 38 และ แผนภาพท 39

Façade อาคารจะทาหนาทเปนเสมอนสวนทใหขอมลและบอกตาแหนงของ Space ททาหนาทเดยวกน โดยหลกการของการออกแบบจะอางองจากรปแบบของกจกรรมทเกดขน ณ พนทวางนนๆ ซง Façade อาคารจะทางานควบคกบพนทวางในการสอสารและบอกตาแหนงใหกบผใชงานในพนทวาง โดยแสดงไวในแผนภาพท 40

96

แผนภาพท 34 แสดงตาแหนงของ Main Core และ Main Page

Main Circulation

Sub Circulation

97

แผนภาพท 35 รปแบบของการเรยงตวของพนทวาง Pop-up Space กอนการพฒนาสขนสดทาย

4.00

4.00

Pop-up Space ขนาด 4X4 M อางองจากขนาดของโดครงสรางรานคาในพนทจรง

98

แผนภาพท 36 รปแบบของการเรยงตวของพนทวาง Pop-up Space ในขนสดทาย

99

เมอเราพจารณาถงตาแหนงทเหมาะสมของพนทวางทจะเกดขนภายในโดครงการ เราพบวาโดยหลกการของงานสถาปตยกรรมจะม Hierarchy ในการเขาถงอยางชดเจน แตในกรณน การศกษาไดใหขอสรปวา ลาดบการทางานของพนทวางยงคงทางานในลกษณะเดม แตการสรางความสมพนธใหเกดขนในแตละทวางไดเปลยนไป เพอสรางรปแบบทยดหยนในการใชงานในพนทวาง แผนภาพท 37 แสดงใหเหนการจดเรยงตวของพนทวางตามลาดบ Hierarchy ทางสถาปตยกรรม ซงความสมพนธของพนทวางทเกดขนโนโครงการเกดขนโดยอาศย Main Core ในการเชอมโยงพนทวางดงกลาวเขาดวยกน โดยลาดบการเขาถงจะไมปรากฏเปนเสนตรงอยางชดเจน

100

แผนภาพท 38 แสดง Hierarchy พนทวางในสวนของ Main Page

101

แผนภาพท 39 แสดง Hierarchy พนทวางในสวนของ Pop-up Space

102

จากทกลาวไวในขางตน นอกจากการทางานทสมพนธกนของพนทวางกบ Main Core แลว รปแบบการทางานของ Façade อาคารเองกมความสมคญไมนอยไปกวากนในการสอสารใหผใชไดรบรและเรยนรประสบการณทเกดขนบนอนเตอรเนตผานพนทวางจรง ซงในการศกษาเราพบวาการทาของ Façade ตองเปนในรปแบบของการแสดงตาแหนงของพนทวางนน ซงจาเปนอยางยงในการเปดเผยตวตนทชดเจนของพนทวางทซอนทบและไมสามารถระบตาแหนงไดเมอมองจากผงพน ดงนนสงทจะเปนกลไกรวมในการแสดงความชดเจนเหลานนคอ รปแบบของ Façade อาคาร แผนภาพท 40 แสดงการซอนทบกนของ Facade ภาพท 35 หนจาลองแสดงการซอนทบของ Façade ทสมพนธกบการเรยงตวของพนทวาง

บทท7 สรปการศกษาวทยานพนธ

จากการศกษาและทาการวจยทไดหยบยกประเดนการศกษาเปรยบเทยบระหวางพนทวางจรงทางสถาปตยกรรม (Real Space) และพนทวางเสมอน (Virtual Space) ทเกดขนในโลกอนเตอรเนต ซงการศกษาไดเกดจากการตงคาถามเบองตนวา “สถาปตยกรรมจะสามารถปรบตวไดอยางไรหากเงอนไขในการออกแบบและพฤตกรรมของมนษยเปลยนไปและเกดขนภายใตสภาพแวดลอมทเปลยนไป” จากคาถามดงกลาวจงไดทาการศกษาโครงสรางและเอกลกษณทเกดขนในพนทวาง ทงรปแบบของพนทวางจรง (Real Space) และพนทวางเสมอน (Virtual Space) โดยนาลกษณะสาคญทเกดขนในพนทวางเสมอน (Virtual Space) ทมนษยสามารถรบรไดเมอเขาไปใชงาน นามาทาการวเคราะหและออกแบบเพอใหรปแบบดงกลาวสามารถเกดขนบนพนทวางจรง (Real Space) ในลกษณะของการจบตอง สมผส และรบรได โดยการแปลงพนทวางทเราใหนยามวา ไมมตวตน ไมสามารถสมผสได แตกลบเปนพนทวางทมนษยปรบเปลยนพฤตกรรมทคนเคยใหสามารถเขาไปใชงานในพนทวางดงกลาวไดอยางมประสทธภาพ และตอบสนองความตองการไดอยางใกลเคยง โดยลกษณะของทวางทไมมตวตน ไมสามารถสมผสได จะปรบเปลยนตวอยางไร เมอสภาพแวดลอมทางกายภาพไดเปลยนไป โดยพนทวางดงกลาวตองปรากฏตวตน ณ สภาวะแวดลอมของพนทวางจรง (Real Space) ซงเมอทาการศกษาเราพบวา พนทวางเสมอน (Virtual Space) มรปแบบของการปรากฏตวทแตกตางอยางสนเชงจากพนทวางจรง (Real Space) โครงสรางความสมพนธระหวางทวางหนงๆเปนไปในทกทศทาง จงทาใหเกดลกษณะความสมพนธแบบเครอขาย (Network) ทสามารถเชอมโยงถงกนได ซงไมเพยงแตตวของพนทวางเองเทานน ในฐานะของผใชพนทวางกสามารถทจะสรางเครอขายความสมพนธระหวางผใชดวยกนผานเครอขายของพนทวางเองไดเชนกน โดยเชอวา ผใชเปนกลไกสาคญททาใหเกดพนทวางเสมอน (Virtual Space) ขนดวยองคประกอบสาคญ 4 ประการคอ

จนตนาการทเกดในขณะการใชพนท (Imaginative Space)

103

104

รปแบบของการประมวลผลสมจรง (Real-time Action) รปแบบของการตอบโตและการมสวนรวมของผใชงาน (Interactive Space) ขอบเขตทไมจากด และกวางใหญ (Perceptual Boundary)

ซงดวยประสบการณดงกลาวทสามารถเกดขนผานพนทวางเสมอน (Virtual Space) ทางอนเทอรเนต จงมความพยายามทจะนาประสบการณเหลานนมาถายทอดและทาใหสามารถเกดขนไดจรงบนพนทวางจรง (Virtual) เรยกวาเงอนไขทางกายภาพในการออกแบบเปลยนไป แตลกษณะเฉพาะทสามารถทาใหผใชสามารถรบรถงพนทวางเสมอน (Virtual Space) ทางอนเตอรเนตตองยงคงอย การทดลองและออกแบบเพอหาแนวทางในการจดการกบพนทวางเกดขนพรอมกบการตงคาถามระหวางทาการทดลองและออกแบบในหลายๆครงวา “พนทวางเสมอน (Virtual Space) จะสามารถปรากฏตวไดอยางไรในพนทวางจรง (Real Space)“ ซงเราพบคาตอบวา รปแบบของพนทวางเสมอน (Virtual Space) ไมสามารถปรากฏตวไดอยางสมบรณในสภาวะแวดลอมของพนทวางจรง (Real Space) ดวยเงอนไขทสาคญอยางยงของพนทวางจรง (Real Space) ซงไดแสดงตวตนผานรปแบบของพนทวางทางสถาปตยกรรม (Architectural Space) พนทวางทางสถาปตยกรรม (Architectural Space) เกดขนดวยองคประกอบทางสถาปตยกรรม โดยทองคประกอบตางๆเหลานนทางานรวมกนอยางสมบรณ มนษยสามารถรบรพนทวางทางสถาปตยกรรมไดโดยการประตดประตอเรองราวผานทางองคประกอบเหลานน ดงนนอยางไรกตาม รปแบบของพนทวางเสมอน (Virtual Space) จงไมสามารถจะทงเงอนไขทางสถาปตยกรรมได และสถาปตยกรรมทเกดขนจะกลายเปนสถาปตยกรรมทไมสมบรณ แตในทางกลบกน การปรบตวเขาหากนระหวางพนทวางเสมอน (Virtual Space) และพนทวางทางสถาปตยกรรม (Architectural Space) จะสามารถสรางมตใหมของการใชงานในพนทวางจรงได โดยจะตองมแนวทางในการปรบตวเขาหากนอยางสามารถยอมรบซงกนและกนไดโดยไมยดเยยดพนทวางใดพนทวางหนงใหกน จงจะทาใหเกดงานสถาปตยกรรมทสมบรณแบบได ซงผวจยไดขอสรปจาการศกษาวา “พนทวาง ณ บรบทใดๆ ยอมสมบรณ ณ บรบทนนๆ อยางแทจรง”

105

บรรณานกรม ภาษาไทย จาเนยร ชวงโชต. จตวทยาการรบรและการเรยนร. กรงเททมหานคร : โรงพมพวญญาณ, 2529. ชลด นมเสมอ. องคประกอบของศลปะ. พมพครงท 5. กรงเทพฯ : โรงพมพไทยวฒนาพานช จากด, 2542. ตนขาว ปาณนท. เอกสารประกอบวชา 261 202 แนวความคดในทางสถาปตยกรรม. สาขาวชา สถาปตยกรรม คณะสถาปตยกรรมศาสตร มหาวทยาลยศลปากร, 2547. (อดสาเนา) บานจอมยทธ [นามแฝง]. ไซเบอรเสปซ [ออนไลน]. เขาถงเมอ 10 พฤศจกายน 2550. เขาถงไดจากhttp://www.baanjomyut.com/library/virtual/.html. สถาบนราชภฏบานสมเดจเจาพระยา. ทวางกบเวลา [ออนไลน]. เขาถงเมอ 30 มกราคม 2550. เขาถงไดจาก http://Hcsweb.bsru.ac.th/4000105/chap1/page11sub5.htm อรศร ปาณนท. ทวางทางสถาปตยกรรม. พมพครงท 2. กรงเทพฯ : มหาวทยาลยรงสต, 2538. ภาษาตางประเทศ Baum, Joseph. Negative Space [Online]. Accessed 30 January 2007. Available from http://Bangkok color.spaces.live.com/ Frederic Mirgayrou. Radical Experimantal in Global Architecture. London :

Thames & Hudsun Ltd, 2001. John Meada. Creative Code. London : Thames & Hudsun Ltd, 2004 Polano, Sergio. Santiago Calatrava : Complete Work. Milan : Elemond Editori Associati All Rights Reserved, 1996. Schneider, Thomas. Jam design workshop –blog [Online]. Accessed 12 April 2006. Available from http://www.jamdesignworkshop.blogspot.com/ berlinbank. Tim O'Reilly, Design Patterns and Business Models for the Next Generation of

Software [Online], accessed 10 Apr 2008. Available from http://www.oreillynet. com/pub/a/oreilly/tim/news/2005/09/30/what-is-web-20.html

106

ประวตผวจย ชอ-สกล นางสาว นโรสตนา นสะน ทอย 217/7 ถนนยะรง ตาบลจะบงตกอ อาเภอเมอง จงหวดปตตาน 94000 โทรศพท 089 - 8691068, 02 – 6121510, 073 - 333281 ประวตการศกษา พ.ศ. 2546 สาเรจการศกษาปรญญาสถาปตยกรรมศาสตรบณฑต สาขาวชาสถาปตยกรรม มหาวทยาลยเชยงใหม พ.ศ. 2549 เขาศกษาตอปรญญาสถาปตยกรรมศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาสถาปตยกรรม มหาวทยาลยศลปากร พ.ศ. 2551 สาเรจการศกษาปรญญาสถาปตยกรรมศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาสถาปตยกรรม บณฑตวทยาลยมหาวทยาลยศลปากร ประวตการทางาน พ.ศ. 2546-2549 บรษทสถาปนกเสปซไทม จากด, กรงเทพฯ พ.ศ. 2550-2551 บรษทดไซน ไอเดนตต ยนต จากด, กรงเทพฯ, สถาปนกอสระ

(Virtual Space) อนางเสม สู พื้ี่ว นทางทางสถาป...

Documents

Transcript of (Virtual Space) อนางเสม สู พื้ี่ว นทางทางสถาป...