INTRODUCIÓNINTRODUCIÓN

Como xa comentamos, o Reino Animal divídese en dous grandes grupos: Os invertebrados e os vertebrados.

Os vertebrados posúen columna vertebral e esqueleto interno.

Actualmente coñécense unhas 60000 especies.

É o noso grupo taxonómico, xa que nel están incluídos os mamíferos.

Cuestión:Cuestión:

Que grupos de vertebrados coñeces?. Pon alomenos un exemplo de cada grupo.

1. 1. OS PEIXESOS PEIXES

1.1. 1.1. COMO SON OS PEIXESCOMO SON OS PEIXES

Máis da metade das especies coñecidas de vertebrados son peixes.

Principais Características-Son acuáticosacuáticos.

- A maioría teñen o corpo cuberto de escamasescamas.

- A forma do seu corpo é máis ancha no centro e adelgazada nos extremos para facilitar o seu desprazamento na auga.

- Posúen aletasaletas, para maniobrar na auga.

-Son animais de sangue fríaanimais de sangue fría, a súa temperatura corporal depende do medio.

- Respiran mediante branquiasbranquias.

1. 1. OS PEIXESOS PEIXES1. 1. OS PEIXESOS PEIXES1. 1. OS PEIXESOS PEIXES

1.1. 1.1. COMO SON OS PEIXESCOMO SON OS PEIXES

- Teñen un órgano sensorial exclusivo que se estende dende a cabeza cara a cola

nun surco situado baixo a pel a ambolos dous lados do animal. Con este órgano

detectan as vibracións e movemento na auga (sérvelles para localizar obstáculos,

presas e inimigos).

1. 1. OS PEIXESOS PEIXES

1.1. 1.1. COMO SON OS PEIXESCOMO SON OS PEIXES

Como se alimentan-A maioría son carnívoroscarnívoros, pero tamén os hai herbívoros herbívoros e omnívoros.omnívoros.

- Algúns son cazadores, outros aliméntanse de restos de cadáveres e hainos incluso filtradores. Como se reproducen- Teñen reprodución sexualreprodución sexual.

-Con fecundación externafecundación externa na maioría dos casos.

- Son ovíparos ovíparos, poñen ovos sen casca impermeable.

- As súas crías denomínanse alevíns.

Ex. 1, 2 e 3 p.98

Cuestión: Cuestión: Saberías indicar que caraterísticas dos peixes son consecuencia da adaptación ao medio acuático?

1. 1. OS PEIXESOS PEIXES

1.2. 1.2. PRINCIPAIS TIPOS DE PEIXESPRINCIPAIS TIPOS DE PEIXES

Hai dous tipos de peixes: peixes cartilaxinosospeixes cartilaxinosos e peixes óseos peixes óseos.

Peixes Cartilaxinosos:

- Son as quenllas, raias, mantas-raia...

- Teñen esqueleto de cartilaxeesqueleto de cartilaxe.

- As branquias non non posúen unha cuberta protectoracuberta protectora.

- Boca Boca en posición ventralventral.

- Aleta caudalAleta caudal coas dúas metades de distinto tamañodistinto tamaño.

- Escamas grosas e aguzadas.

- Carecen de vexiga natatoria.

PEIXES CARTILAXINOSOSPEIXES CARTILAXINOSOS

1. 1. OS PEIXESOS PEIXES

1.2. 1.2. PRINCIPAIS TIPOS DE PEIXESPRINCIPAIS TIPOS DE PEIXES

Peixes Óseos:

- Esqueleto óseo óseo.

- As branquias teñen cuberta protectoracuberta protectora.

- A boca boca sitúase no extremoextremo da cabeza.

- A aleta caudalaleta caudal ten dúas metades iguais iguais .

- As escamas son planas e redondeadas.

- A maioría posúen vexiga natatoriavexiga natatoria: órgano a modo de bolsa que enchen e

baleiran para flotar.

CuestiónCuestión: As quenllas deben moverse continuamente senón caerían ó fondo. Que órgano cres que lles falta?

Ficha I Reforzo

PEIXES ÓSEOSPEIXES ÓSEOS

1. 1. OS ANFIBIOSOS ANFIBIOS

2.1. 2.1. COMO SON OS ANFIBIOSCOMO SON OS ANFIBIOS

Principais Características:

- Vertebrados xeralmente terrestres terrestres, pero que viven cerca da auga ou en

ambientes moi húmidos: a primeira etapa da súa vida é acuática, e como adultos

precisan a auga para evitar a desecación da posta.

- Posúen unha pel fina, sen escamas, e con numerosas glándulas que a manteñen

húmida.

- Nalgunhas especies hai glándulas de veleno.

- A maioría posúen catro patascatro patas.

- Son animais de sangue fríasangue fría, polo que aparecen en lugares cálidos .

- Nos adultosadultos hai respiración cutánearespiración cutánea e ademais posúen pulmóns.pulmóns. As larvaslarvas que

teñen vida acuática respiran mediante branquiasbranquias.

1. 1. OS ANFIBIOSOS ANFIBIOS

2.1. 2.1. COMO SON OS ANFIBIOSCOMO SON OS ANFIBIOS

Como se alimentan- Os adultos son carnívoros adultos son carnívoros.

- As larvaslarvas poden ser omnívorasomnívoras: vexetais e microorganismos.

Como se reproducen- Teñen reprodución sexualsexual.

- Case todos son ovíparos ovíparos.

- Poñen os ovos na auga ovos na auga ou en zonas moi húmidas.

- Dos ovos, habitualmente, saen as larvas que sofren un conxunto de cambios

morfolóxicos importantes (como xa vimos nos Artrópodos): as branquias son

substituidas por pulmóns, aparecen as extremidades...

Ex. 1, 3 e 4 p.100 e Ex. 5 p.112

1. 1. OS ANFIBIOSOS ANFIBIOS

Pasos nos cambios morfolóxicos:

1. Os ovos son fecundados.

2. Dos ovos nacen as larvas sen

extremidades, con branquias e cola

(cágadoscágados).

3. Os cágados van acurtando a

cola e desenvolven patas e

pulmóns.

1. 1. OS ANFIBIOSOS ANFIBIOS

2.2. 2.2. PRINCIPAIS TIPOS DE ANFIBIOSPRINCIPAIS TIPOS DE ANFIBIOS

Hai dous tipos de anfibios: anfibios sen cola e anfibios con cola.

Anfibios sen cola- Son as ras e os sapos.

- Corpo curto e sen cola.

- Patas posteriores moi longas adaptadas ao salto.

- Nalgúns os dedos das patas traseiras están unidas por unha membrana

interdixital que facilita a natación.

Anfibios con cola- Son os tritóns e as píntegas (salamantigas).

- Corpo alongado con cola.

- Patas curtas, todas de igual lonxitude. Ex. 5 p.100 e Ficha II

1. 1. OS RÉPTILESOS RÉPTILES

3.1. 3.1. COMO SON OS RÉPTILESCOMO SON OS RÉPTILES

Principais características- Vertebrados xeralmente terrestresterrestres.

- Posúen unha pel grosa e cuberta de escamas pel grosa e cuberta de escamas que os protexe da desecación.

- A maioría teñen catro patascatro patas que utilizan la locomoción, pero hainos sen elaspero hainos sen elas

que se desprazan reptandoreptando (arrastrándose a ras do chan).

- Son animais de sangue fríaanimais de sangue fría.

- Respiran mediante pulmónspulmóns.

Como se alimentan- A maioría son carnívoroscarnívoros: lagartos, lagartas, serpes...

- Só algúns son herbívoros: algunhas tartarugas, lagartos e iguanas.

1. 1. OS RÉPTILESOS RÉPTILES

3.1. 3.1. COMO SON OS RÉPTILESCOMO SON OS RÉPTILES

Como se reproducen- Teñen reprodución sexualsexual.

- A maioría son ovíparosovíparos:

Posúen un ovo impermeableovo impermeable que impide a desecación permitíndolles unha gran

independencia da augaindependencia da auga. Esto posibilita aos réptiles a vivir en medios secos

lonxe da auga.

- Hai algúns ovovivíparos, e incluso algún vivíparo ( lagarta vivípara).

Ex. 3 p.102

1. 1. OS RÉPTILESOS RÉPTILES

3.2. 3.2. PRINCIPAIS TIPOS DE RÉPTILESPRINCIPAIS TIPOS DE RÉPTILES

Hai tres tipos principais: tipo tartaruga, tipo cocodrilo e tipo lagartos ou serpes.

Réptiles tipo tartaruga-Son acuáticos ou terrestres.

-Non teñen dentes.

- Posúen un peteiro (pico) para cortar.

- Teñen unha coiraza que cobre e protexe o corpo do animal.

Réptiles tipo cocodrilo- Acuáticos ou terrestres.

- Hainos de gran tamaño ( ata 6 m; o máis grande chegou aos 8,5 m (cocodrilo mariño australiano)).

- Son carnívoros depredadores.

- Posúen unhas potentes mandíbulas e uns poderosos dentes.

1. 1. OS RÉPTILESOS RÉPTILES

3.2. 3.2. PRINCIPAIS TIPOS DE RÉPTILESPRINCIPAIS TIPOS DE RÉPTILES

Réptiles tipo lagarto ou serpe-Adoitan ter unha lingua con dúas ramas.

-Soen ter muda: cambian a súa capa de escamas periódicamente.

-Hai dous grupos: grupo dos lagartos e grupo das serpes. Grupo dos lagartos:Grupo dos lagartos:

-Son o grupo dos lagartos, lagartas, iguanas, camaleóns...

- A maioría son terrestres.

- Algúns desprende a cola para distraer ós depredadores e poder fuxir. Despois poden rexenerala.

- A maioría posúen patas, pero nalgunhas especies poden estar moi reducidas (esgonzos) ou carecer delas (escánceres)

Ex. 2 p.100

1. 1. OS RÉPTILESOS RÉPTILES

3.2. 3.2. PRINCIPAIS TIPOS DE RÉPTILESPRINCIPAIS TIPOS DE RÉPTILES

Réptiles tipo lagarto ou serpe Grupo das serpes:Grupo das serpes:

-Son todos os tipos de serpes: cobras, cobregóns, víboras...

-Hainas terrestres ou acuáticas.

-Corpo alongado e sen patas. Desprázanse por reptación.

-Hainos velenosas.

Ex.4 e 5 p.102

Ex.7 p.112

Ficha III Reforzo

4. 4. AS AVESAS AVES4.1. 4.1. COMO SON AS AVESCOMO SON AS AVES

Como son as aves

-Son vertebrados terrestres.

- A maioría poden voar.

- Posúen un corpo cunha forma que lles permite atravesar o aire con facilidade durante o voo.

- Teñen plumas: algunha sérvenlles para voar (plumas de vooplumas de voo das ás e da cola) e outras para conservar a calor (plumónplumón do corpo).

-Posúen catro extremidades: as anteriores son ás e as posteriores son patas cubertas de escamas, con catro dedos e con uñas.

- Teñen peteiro e carecen de dentes. A forma do peteiro depende do tipo de alimentación.

- Os ósos son delgados, pero resistentes. Moitos deles están ocos para alixerar o peso e facilitar o voo.

Pico- pataPico- pata

4. 4. AS AVESAS AVES

4.1. 4.1. COMO SON AS AVESCOMO SON AS AVES

- Respiran por pulmóns.

- Son de sangue quente, e dicir, manteñen a temperatura corporal constante independentemente da temperatura ambiente.

Ex. 2 e 3 p.104

Como se alimentan

- Hainas carnívoras (aliméntanse de insectos ou doutros vertebrados) e hainas herbívoras ( aliméntanse de froitos, sementes, plantas...).

4. 4. AS AVESAS AVES

4.1. 4.1. COMO SON AS AVESCOMO SON AS AVES

Como se reproducen

-Teñen reprodución sexual.

-Son ovíparas.

- Os seus ovos posúen unha casca dura e impermeable que os proxenitores deben incubar para mantelos quentes.

- En moitos casos fabrican niños.

4. 4. AS AVESAS AVES

4.2. 4.2. PRINCIPAIS TIPOS DE AVESPRINCIPAIS TIPOS DE AVES

Clasifícanse en dous grupos: aves corredoras e aves voadoras.

Aves Voadoras

-Son a maioría das aves.

- A maioría destas aves son voadoras (gaivotas, rapaces, voitres, anades...), pero hai excepcións como os pingüíns que non voan, aínda que precisan realizar movementos moi similares ao voo para nadar.

- O oso do tórax que protexe o corazón e os pulmóns e moi ancho nesta aves, e forma unha estrutura chamada quillaquilla que é capaz de soster os potentes músculos que se precisan para voar.

Grupo das Grupo das VoadorasVoadoras

Ex.4 apartado a) p.104 e Ex. 1 e 6 p. 112. Ficha IV Reforzo.

4. 4. AS AVESAS AVES

4.2. 4.2. PRINCIPAIS TIPOS DE AVESPRINCIPAIS TIPOS DE AVES

Aves Corredoras-Son aves corredoras, xeralmente de gran tamaño.

- Carecen de quilla.

- Teñen as ás atrofiadas (non poden voar).

- Son a avestruz, o casuario, o ñandú, o emú ou o Kiwi.

Aves CorredorasAves Corredoras

5. 5. OS MAMÍFEROSOS MAMÍFEROS

5.1. 5.1. COMO SON OS MAMÍFEROSCOMO SON OS MAMÍFEROS

Principais características

-Son os vertebrados máis complexos.

- Hai algo máis dunhas 5000 especies.

- Habitan todos os medios.

- A maioría teñen o corpo cuberto de pelo. Sen embargo, nalgunhas especies apenas existe pelo p.e. ratas-topo, mamíferos mariños...

- O pelo serve de illante térmico axudando no control da temperatura corporal.

- Evidentemente son de sangue quente xa que controlan a súa temperatura corporal con independencia da temperatura do medio.

A EXCEPCIÓN: ¡Mamíferos con pouco pelo!A EXCEPCIÓN: ¡Mamíferos con pouco pelo!

5. 5. OS MAMÍFEROSOS MAMÍFEROS

5.1. 5.1. COMO SON OS MAMÍFEROSCOMO SON OS MAMÍFEROS

- As femias posúen mamas que producen leite para alimentar as crías nas súas primeiras etapas.

- Posúen labios para poder mamar e diferentes tipos de dentes: para cortar (incisivos)incisivos), para esgazar (caninos)(caninos) e para triturar o alimento (premolares e (premolares e molares).molares).

- Teñen catro extremidades que varían segundo a súa locomoción: andar, nadar, voar...

- Teñen pulmóns, incluso os acuáticos.

- Teñen un sistema nervioso moi desenvolvido.

Ex.2 p.106

Dentinción MamíferaDentinción Mamífera

Dentición humana

Extremidades nos MamíferosExtremidades nos Mamíferos

5. 5. OS MAMÍFEROSOS MAMÍFEROS

5.2. 5.2. PRINCIPAIS TIPOS DE MAMÍFEROSPRINCIPAIS TIPOS DE MAMÍFEROS

Hai tres grupos principais: Monotremas* (Mamíferos que poñen ovos), Marsupiais e Placentarios.

Mamíferos que poñen ovos:

-Poñen ovos con casca (ovíparos).

- Teñen pés palmeados e cola aplanada.

- As crías, en lugar de mamar, lamen o leite; xa que neste grupo non hai verdadeiras mamas con pezóns, senón os chamados “campos de mamas” situados no abdome na base dos pelos.

- Son exemplos o equidna e o ornitorrinco.

Os Mamíferos que poñen ovosOs Mamíferos que poñen ovos

5. 5. OS MAMÍFEROSOS MAMÍFEROS

5.2. 5.2. PRINCIPAIS TIPOS DE MAMÍFEROSPRINCIPAIS TIPOS DE MAMÍFEROS

Marsupiales:-Son vivíparos.

- Paren crías pouco desenvolvidas.

- As crías rematan o seu desenvolvemento despois de nacer, nunha bolsa externa ventral (marsupio) onde se atopan as mamas.

- Son exemplos os koalas, os canguros...

Os MarsupiaisOs Marsupiais

5. 5. OS MAMÍFEROSOS MAMÍFEROS

5.2. 5.2. PRINCIPAIS TIPOS DE MAMÍFEROSPRINCIPAIS TIPOS DE MAMÍFEROS

Placentarios:-Son a maioría dos mamíferos.

- As crías desenvólvense dentro do ventre da nai conectadas a ela por un órgano chamado placenta ( a través dela o embrión obtén nutrientes e elimina os refugallos).

- Son vivíparos e as crías saen ao exterior nun estado avanzado do seu desenvolvemento.

- Neste grupo están animais tan diferentes como os morcegos, as baleas, os cabalos, o home ou os ratos.

Os PlacentariosOs Placentarios

6. 6. O SER HUMANO: UN MAMÍFERO ESPECIALO SER HUMANO: UN MAMÍFERO ESPECIAL

Características principais:-É un mamífero placentario.

- Está incluido nos Primates xuntos cos gorilas, chimpancés e orangután.

-Posúe catro extremidades: dous brazos e dúas pernas.

- Mantense erguido e camiña sobre as pernas.

- Os brazos, ao camiñar erguido, quedan libres para realizar outras funcións.

- As mans teñen un polgar opoñible que facilita a manipulación de obxectos e ferramentas.

- Posúe unha cara máis plana e unha mandíbula inferior menos prominente que noutros primates.

Os PrimatesOs Primates

6. 6. O SER HUMANO: UN MAMÍFERO ESPECIALO SER HUMANO: UN MAMÍFERO ESPECIAL

-As crías nacen moi indefensas e precisan un período máis longo de coidado dos pais.

- O seu cerebro é máis grande e complexo que noutros mamíferos. Esto permitíulle o desenvolvemento da intelixencia e o uso dunha linguaxe complexa baseada nas palabras.

GRAZAS POR ATENDERMEGRAZAS POR ATENDERME

BIBLIOGRAFÍA:

- Barrio Gómez de Agüero, Jorge; Bermúdez Meneses, Mª Luisa; Faure López, Alicia; Gómez Esteban, Mª Felisa. “Ciencias da Natureza. 1º Secundaria”. Proxecto Exedra. Oxford Educación. 2002. Madrid.- Zubiaurre Cortés, Sabino; Hernández Gómez, Jesús; Martínez Casillas, Jesús; Osuna Alcalaya, Mª del Carmen; Plaza Escribano, Concepción. “Ciencias da Natureza. 1º Educación Secundaria”. Grupo Anaya. 2011. Madrid.

WEBGRAFÍA:animales-e-informacion.blogspot.com  animalesmascotas.comwww.asturnatura.com  www.bioblogia.comirc_ho1irc_ho1biologiaemocional.blogspot.com   www.biodiversidad.orgbiologiavillanueva.wikispaces.comwww.birdingalbufera.es  centros.edu.xunta.es  clasificaciondemamiferos.wordpress.comcombinacionanimal.blogspot.com  commons.wikimedia.org

http://commons.wikimedia.org/wiki/File:NileCrocodile.jpgcuriosoanimal.blogspot.com  www.dibujosanimados.orgirc_ho3irc_ho3www.ecoosfera.com www.educabarrie.orgennuestraauladetrabajo.blogspot.com  www.escapula.comwww.espacionatural.com  fahi-gabi-felinos.blogspot.comfr.academic.ruwww.flickriver.comwww.ikonet.comwww.infoanimales.comwww.infotortuga.com  illoranatural.blogspot.comirene-costa.blogspot.com janegoodallhopeforanimals.com  www.juntadeandalucia.eswww.kalipedia.com  lcgmjesusalberto.blogspot.comes.lynxgenomics.eumagufos.comwww.mascotasdigital.com

miriamnc96.blogspot.commonyn.bligoo.comnat-graciamaria.blogspot.com  naturalezacantabria.comirc_ho6irc_ho6www.naturephoto-cz.com www.proyectosalonhogar.com  www.revistacaos.comwww.ruizarafoto.esseverlasalreves-palindromos.blogspot.com www.sindioses.orgwww.science-art.com  www.serpentsdefrance.fr  siemprepesca.wordpress.com student.discoverycollege.com.au  www.telecable.estiburonesengalicia.blogspot.com usuarios.multimania.es  www.vertebradosibericos.orgvisual.merriam-webster.comwdfw.wa.goves.wikipedia.org  http://es.wikipedia.org/wiki/Crocodylidaehttp://es.wikipedia.org/wiki/Mam%C3%ADferoshttp://es.wikipedia.org/wiki/Ratites