urtekaria - Martin Ugalde KP · Euskaldunon Egunkaria -k, Elkar fundazioak eta Lizarra Grafikak...

15 urtez euskalgintzaren etakulturgintzaren elkargune

martinugalde kultur

parkea

q001_martinugalde_urtekaria 30/10/17 17:56 Página 1

martin ugaldekultur parkea

Martin Ugalde kultur parkeak hamabost urte bete ditu.Hainbat eragile eta norbanakoren apustu eta ilusioaren emaitza izan zeneuskalgintza eta kulturgintza dinamizatzeko sortutako espazio berri

hori, orain dela hogei urte pentsatzen hasi eta 2002ko ekainean gauzatu zena.Helburuen artean zeuden erakundeei beren egunerokoa gauzatzeko azpiegitu-

ra sendo eta modernoak eskaintzea, sinergietarako eta proiektu berriak garatzekoaukera ematea, eta indarrak batuz euskal kulturaren industriari ikusgarritasunaematea.

Hamabost urteko ibilbide oparoaren ostean, erakundeen eta langileen ekime-nez, asmo horietako asko bete egin dira. Gaur egun, diziplina anitzeko 26 erakun-dek dute egoitza parkean, eta 200 langile baino gehiago aritzen dira bertan berenegunerokoan. Kultur parkeak, eremu profesionalaz harago, proiektu kolektibo etapertsonalak garatzeko abagunea ere ematen du. Leku atsegin eta dinamiko batsortu dugu guztion artean, kultura eta berrikuntza ardatz, euskaratik lanean, etaeuskaraz.

Etorkizunera begira dago parkea, sinetsita hainbat direla kulturgunearen auke-rak. Kulturak egiten baikaitu herri.Ateak zabalik ditugu. Aurrera.ppp

03

Kultur Parkea: kulturindustriaren berrigunea


Euskalgintzarenelkargunea

Sortu zenetik euskalgintzaren etaeuskaltzaleen topagune izateko asmo

bizia izan du Martin Ugalde Kultur Parkeak.Kultur sorkuntza, kultur industria etaeuskalgintza xede duten hainbat proiektusortu dira bertan. Eragileen arteko sinergiaberriak lortzeko bidean, lanean dihardu egun,eta erronka berriei aurre egiteko indarrabiltzen aritu da azken urteotan.

Ez dira berehalakoan betetzen hamabost urte. Eta ez daerraza izaten hain osasun onean konplitzen urteak. Martin Ugalde Kul-tur Parkeak, ordea, hasierako indar berekin jarraitzen du lanean: eus-kalgintza eta euskal kultura sustatzeko gogotsu. Malkartsua izan da bi-

dea, baina, ongi heldu dira urteurrenera: inoiz baino elkarte gehiagodaude parkean, eta dagoeneko hasiak dira proiektu berriak ere mar-txan. Helburua, berriz, hasierako berbera da: euskal kulturaren ere-muko enpresa, erakunde eta elkarteak inguru berean bilduz, euskal-gintza eta euskal kulturgintza indartzea.

Euskaldunon Egunkaria-k, Elkar fundazioak eta Lizarra Grafikakenpresak jarri zuten parkearen ernamuina, eta egun 26 enpresa, eragi-le eta proiektu ari dira bertatik lanean. «Aldarrikatu egin behar dugukultura industria», azpimarratu du Joxe Mari Sors Elkar fundaziokolehendakariak. Ideia horri heldu zioten parkearen sortzaileek hasiera-tik; sorkuntzatik errentagarritasuna ateratzea. «Ez gara ari errentaga-rritasun ekonomikoaz», ohartarazi du Sorsek, «errentagarritasunaere bada euskaldunok herri egiten gaituen hizkuntzari balioa ematea».Horregatik, ezinbestekotzat jo du kultura industria garatzea, euskal-gintza eta euskal kultura gizartearen erdigunean jartzeko.

Bat egin du Joanmari Larrarte parkeko kudeatzaile ohiak ere: «Zen-tralitatea eman behar diogu gai horri, eta guztiok batera, leku beretikeraginda, are indartsuagoak izango gara». Izan ere, Martin UgaldeKultur Parkeak ahalbidetu zuen garai hartan Euskal Herriko hamaikatxokotan barreiatuta zeuden elkarte, enpresa eta eragileak leku bakarbatean biltzea. Sakabanatuta txiki izatearen konplexua bazegoen, bai-na, elkartuta giharra ateratzeko eta apustu handiagoak egiteko aukeraematen du parkeak: «Guztiok leku berean topo egiteak aukera ematendigu esateko bagarela nor».

Azpiegituratik harago. Garai hartan, arnasgune izan zenparkea, eta berehala bildu ziren hainbat eta hainbat enpresa. Azpiegi-tura egokia eta eskuragarria eskaintzea izan da beti parkeko kudeatzai-leen asmoa, eta horrela, euskalgintzak eta kulturgintzak merezi duentratua eskaintzea. Ez da, ordea, helburu bakarra. Leku berean egoteak

04

q004-005_martinugalde_urtekaria 31/10/17 17:21 Página 1

aukera eskaintzen du elkar ezagutzeko, proiektu berriak sortzeko etasinergia berriak egiteko. Horren adibide, parketik bertatik sortu diraelkarlanean egindako hainbat egitasmo; besteak beste Irrien Lagunak,Bizipoza proiektua, Bai Euskarari ziurtagiria, Gislan kooperatiba...

Euskalgintza bizirik dagoela erakusten du parkeak, eta, horretara-ko, lantokia ere bizi mantentzen dute bertako200 langileek. Batzuek,enpresan bertan etengabeko berrikuntza prozesuak egiten dituzte;besteek, berriz, bizia ematen diote guneari bertako ekitaldi eta jardue-

retan parte hartuz. Martin Ugalde ez baita lantoki soil bat, ez baitituparke teknologikoen ohiko joerak.

«Zenbat industria parke daude Euskal Herrian? Asko. Orduan, zer-gatik ez jarri indarra kultur parke bat biziarazten?», ohartarazi du Sor-sek. Bide horretan, lanean dihardu hamabost urteren ostean parkekokomunitateak. Euskal kultura eta euskalgintza erdigunean ezarrikodituen proiektuak sustatzea da xedea, elkartuta helburu handiak lorbaitaitezke. ppp

martin ugaldekultur parkea 05

Martin Ugalde:izena eta izana

Langile nekaezina, euskaltzaleamorratua, euskalgintzarensustatzailea... hamaika erata-

ra azal liteke Martin Ugalde zenarenizaera, baina, alderdi horiek guztiakbete-betean islatzen dira izen beradaraman kultur parkean. Hain justu,hark jarri zuen proiektuaren lehenharria 2000. urtean.

1921ean jaio zen Andoainen, etaGerra Zibilean joan zen erbestera.Urte luzez egon zen kanpoan, bai-na, inoiz ez zuen bere sorterria ahaz-tu; zegoen lekuan zegoela idazle,kazetari eta ekintzaile lanetan arituzen. Diktaduraren ostean, EuskoJaurlaritzan aritu zen lanean, Eus-karazko Arazoetarako zuzendari na-gusi izendatu zuten, eta politikanere aritu zen zenbait urtetan.

Euskara izan zen haren iparrorra-tza, eta Euskaldunon Egunkaria-rensustatzaile nagusietako bat ere izanzen. Bertako lehendakari izendatuzuten, eta ohorezko lehendakari be-randuago. Azken urteetan parkea-ren proiektua ilusioz jarraitu zuen,zenbait hamarkada lehenago beha-rrean aritu zen Laborde Anaien fa-brika euskalgintzaren topagunebihurtuko zelako. Haren izena etaizana, ordea, bizi-bizirik dago orai-no.


06

«Argi genueneuskalgintzakerakutsi behar

zuela giharra»

Hamabost urtean hamaikabizipen izan dituzte Martin

Ugalde Kultur Parkean JoanmariLarrartek eta Joxe Mari Sorsek.Larrartek parkeko kudeatzaile gisa lanegin zuen lehen urte horietan; Sorsek,berriz, parkeko bazkide gisa eginzituen ekarpenak. Erronka handiariheldu zioten orduan: euskalgintza etakulturgintza leku berean batzea etasinergiak bultzatzea. Bidean oztopougariri egin behar izan diete aurre.

Joanmari LarrarteMartin Ugalde Kultur Parkearen sortzailea

Jon Urbe / Argazki Press



J. M. L. Berehala ulertu genuenherri gisa desegin nahi gintuztela,balio handienean min eginez:euskaran eta euskal kulturan.Baxu egon gara urte batzuetan,eta orain ari gara 2003ko izpirituhori berreskuratzen.Egoera iraultzea lortu da, be-raz? J. M. L. Proiektu asko ari dira par-ketik lanean, eta garapena nabar-mena da. Heldu beharreko erron-ka izango da euskal kulturari me-rezi duen zentralitatea ematea.Parkeak bide horretan lagundu-ko du, dinamizazio horretan par-te hartu beharko du. Bertako era-gileon arteko harremanak susta-tu behar ditugu orain.J. M. S. Badakigu bidea luzea dela,baina apurka lortuko dugu.Egindako lana, ordea, ez dadebalde izan, eta jaso izanduzue aitortza. Besteak bes-te, 2013an Korrika bertatikhasi zen. J. M. L. Noski, zerbaiten seinale dahori. Horrelako ekintzek berres-ten dute kultur parkean ez dugu-la sinisten guk soilik. Kanpotikere keinu horiek jasotzeak pozhandia ematen digu.Eta zeintzuk izango dira etor-kizunerako erronkak?J. M. L. Zerbitzu gehiago eskain-tzea, kultur eskaintza zabaltzeaeta parkeko eragileen arteko si-nergiak bultzatzea.J. M. S. Nahi dugu jendea erososentitzea, harreman estuak egiteaeta ikusgarritasuna izatea.

Konturatzerako, hama-bost urte bete ditu Mar-tin Ugalde Kultur Par-

keak. Ordutik parkeko erraietanlanean aritu dira Joanmari La-rrarte eta Joxe Mari Sors. Urte ho-rien ibilbideaz hitz egin dute;nostalgiaz begiratu dute atzeraeta ilusioz hitz egin dute etorki-zuneko erronkei buruz.Gogotsu ekin zenioten Mar-tin Ugalde Kultur Parkearenproiektuari, eta erantzunhandia jaso zuen asmoak. JOANMARI LARRARTE. Garai har-tan kulturgintzan eta euskalgin-tzan ari ziren eragile eta enpresaaskoren egoera prekarioa zen, etaparkeak eskaintzen zuen lekuduin bat, eta elkarren artean si-nergiak egiteko aukera. Hasiera-tik izan genuen harrera ona.JOXE MARI SORS. Gainera ikusga-rri bilakatzen gintuen! Zenbat en-presa daude euskalgintzan? Pen-tsa dezakegu gutxi garela, bainabegira hemen zenbat bildu garen.Kontua da bakoitza bere lekuanegonda eta horrelako baldintzaprekarioetan, ez zirela ikusgai.Argi genuen euskal kulturakgiharra erakutsi behar zuela.Urtebetera, ordea, kolpe la-tza jaso zenuten: Euskaldu-non Egunkaria-ren itxiera. J. M. S. Alde batetik, eragin han-dia izan zuen Egunkaria parkekosustatzaile nagusietako bat zela-ko eta kalte ekonomikoak ekarrizituelako. Baina, gainera, parkeaere itxi nahi izan zuten, eta lortu

ez bazuten ere, argi geratu zen bi-dea ongi egiten ari ginela: Madri-len ez zitzaien interesatzen eus-kalgintzako eragileok indarrahartzen hastea. J. M. L. Ez zuten parkea itxi, bai-na, baldintzatu egin zuten gara-pena. Martin Ugaldek espazioakeskaintzeaz gain, eragileen arte-ko indar metaketa sustatu nahidu, eta bide hori baldintzatu zu-ten bete-betean. Orain, ari garahorri buelta ematen pixkanaka,eta gakoa izango da kultura gizar-tearen erdigunean jartzea.J. M. S. Gure poz handiena da bideonean egin dugula lana, eta frus-trazio txikia, berriz, hasierako in-darrekin jarraitzea oztopatu zi-gutela urte horietan zehar.J. M. L. Gogoratu behar dugu halaere, parkearen aurka etorri zire-nean hemengo enpresek ez zutelaalde egin. Hori sekulakoa izanzen, jendeak ulertu zuen elkarre-kin jarraitzeko unea zela. Berria sortu zen ondoren. No-lakoa izan zen hasiera? J. M. L. Ilusioz beteta geunden.Euskal Herriak eman zuen eran-tzuna sekulakoa izan zen, eta Be-rria-k aurrera egin ahal izanzuen. Parkea orduan hasi zen bi-ziberritzen.J. M. S. Berria izan zen Euskaldu-non Egunkariaren birfundaziooso on bat, eta jendearen babesaere oso handia izan zen. Hainbes-tekoa izan zen elkartasun erakus-taldia, ezen parkea bera ere itxinahi izan baitzuten.

Joxe Mari SorsMartin Ugalde Kultur Parkearen sortzailea


Parkeko hormekgordetzen dutena

Martin Ugalde Kultur Parkea Laborde anaien barauts fabrika izan

zen joan den mendean. Luis Tolosakdiseinatu zituen eraikinak 1928an, eta, 2000. urtean, monumentu izendatuzituen Eusko Jaurlaritzak.

Kultur transmisioa daMartin Ugalde parkeko zutoinnagusietako bat, eta, hain zuzen ere, balio arkitektoniko handia du-ten bi eraikinek osatzen dute gunea. Gaur egun, lau eraikin daudeparkean, eta Eusko Jaurlaritzak horietako bi izendatu zituen monu-mentu 2000. urtean. Hormetan igarri da Luis Tolosa diseinatzailea-ren arrazionaltasuna, eta eraikinek ondo gordea dute XX. mendehasierako estilo arkitektoniko nagusiaren kutsua.

Laborde anaien eraikinetan bi dira ezagunenak: bata, parkearenhasieran dagoena, hegoaldean. Garai batean enpresako biltegia izanzen beheko solairua. Bigarren eta hirugarren pisuetan, berriz, en-presako zuzendaritzako kideen bulegoak eta etxebizitza zeuden.Arrazionalismoaren ezaugarri nabarmenak ditu eraikinak: hormi-goi armatuz egindakoak dira estaldurak, habe garaiak ditu, eta zuta-be askeak, irekitasun sentsazioa emateko.

Izan ere, hori da arkitektura arrazionalaren ezaugarri nagusieta-ko bat: eraikinak funtzio jakin bat betetzeko egokiak izatea. Horidela eta, agerikoak dira ahalik eta espazio zabalenak eta argitsuenakegiteko ahaleginak. Elementu berak topa daitezke garai bateko jan-tokian. Egun parkearen mendebaldean dago; T itxurako eraikin zu-riaren kutsu arrazionala ere nabarmena da. Zabaltasuna ematekoasmoz, zutabeen gainean eraiki zuten lehen solairua, azpian aterpeagelditu zedin. Bestalde, argitasuna emateko leiho zabalez josirikdaude hormak. Garai hartako joera estetikoa ere agerikoa da: ordu-ko estiloari jarraikiz, zuriak dira paretak, higienearekin zuten obse-sioaren erakusgarri.

Kulturaren gordailu. Jantokiaren eraikinaren ezaugarrigarrantzitsuena, ordea, barraskilo itxurako eskailera da. Gerra ga-raian ongi babesteko asmoz, bunkerra eraiki zuten eraikinaren az-pian. Gerora, jakin da guda amaitu ostean lantokiko abesbatzareneta dantza taldearen entsegu gela izan zela. Martin Ugalde KulturParkea inauguratu zenean, balio kultural horri ere garrantzi bereziaeman zioten, eraikinen inguruko erakusketa baten bidez.

Bestalde, erakusketa horren karietara, omenaldia egin zoten erai-kinen jatorrizko diseinatzaileari: Luis Tolosari. Izan ere, Tolosaknahikoa jakinduria eta irudimena eduki bai, baina, ez zuen arkitek-to gisa sinatzeko beharrezko ikasketarik. Haren lanak Euskal Herri-ko XX. mendeko arrazionalismoaren adierazle nagusietakoak dira,baina berandura arte ez zaio egin merezitako aitortza. Besteak beste,hark diseinatua da Ziako enpresaren eraikin nagusia ere; arraziona-lismoaren adierazlea.ppp

martin ugaldekultur parkea08


09

Laborde anaien jantokia etasarrerako eraikina monu-

mentu izendatu zituzten.Jon Urbe / Argazki Press


Parkeko guneak, guztien eskura

Lanerako erosotasuna eskaintzekoasmoz, azpiegiturari arretaz

erreparatzen diote Martin Ugalde kulturparkean. Euskalgintzari eta kultur eragileeiahalik eta leku txukunena eskura uztea daasmoa. Bulegoek, aretoek, foroak, jangelak,hall-ak, lorategiak, aparkalekuek etabatzarrerako guneek osatzen dute parkea.

10

AretoakBalio anitzeko aretoak. Bilera, batzar etaekitaldiak egiteko prestatuta daude. Areto nagusiak 100 lagunentzako tokia dauka.

martin ugaldekultur parkea

Aparkalekua Guztira 120 ibilgailurentzako tokiaduten bi aparkaleku

Kanpoko mahaiak Eguraldiak laguntzen duenean otorduak eta bilerak egiteko azpiegitura.

Jangela Parkeko langileek elkarrekin otorduak eginahal izateko espazio hornitua.

Jon U

rbe /

Arg

azki

Pres

s

Jon U

rbe /

Arg

azki

Pres

sJo

n Urb

e / A

rgaz

ki Pr

ess


Hitzak berak dioen moduan, elkarrekin lan egitekogunea da coworking espazioa. Azkenaldian bogan dagoen joera dahainbat lagunek lantoki bera erabiltzea. Bulegoa baino merkagoaizateaz gain, sinergiak eta elkarlana sortzen direla diote esperientziahori bizitakoek, eta lana bera ere askoz atseginagoa dela kontatzendute ordura arte bakarrik lanean jardun direnek. Martin Ugalden ere


Ohiko bulegoez gain, ‘coworking’espazioa eskaintzen du Martin Ugalde

Kultur Parkeak. Lan mahaiak alokatzen dira,eta, horrela, zenbait enpresatako langileekaukera dute leku berean lan egiteko. Parkekodinamiketarako eta zerbitzu orokorretarakosarbidea ere badute.

badago eredu horri jarraituz lan egitekoatondutako coworking gunea.

Ez da bulego arrunt bat, baina bulegoarruntek duten azpiegitura dute espaziohoriek ere. Bertara biltzen denak aukeraizango du lan mahai propioa izateko, bile-ra gunea eta inprimagailua erabiltzeko etaInterneterako konexioaz sarean nabiga-tzeko. Hori guztia 100 euroren truke alo-katzen dute langileek, argindarra barne.

Martin Ugalde Kultur Parkea, gainera, ez da ohiko lantokia, eta, horre-gatik, parkeko dinamiketan parte hartzeko aukera izango dute cowor-king-eko langileek ere.

Abantaila materialak, ordea, ez dira lan espazio horien berezitasunbakarra. Horri baino gehiago, elkarren artean sortutako sinergiei ema-ten diete balioa orain arte bertan lanean aritutako lagunek: «Perspek-tiba irekitzen digu horrelako espazio batean lan egiteak», dio Leire Eli-zegi Bizipozako langileak; «ideiak elkarbanatzeko aukera bikaina da,eta bete-betean egiten du bat Bizipozaren filosofiarekin». Egitura txi-kiak dituzten enpresentzat aukera ona dela aitortu du Elizegik. Bat egindu Zirrimarra diseinu grafikoko enpresa-ko Iñaki Gonzalok ere. Aurretik laneanaritu izan da Martin Ugaldeko bulego ba-tean, baina handiegia zen harentzat, etaetxera itzuli zen duela zenbait urte. Orain«neurrian» egindako bulegoa izangoduela dio, eta, bide batez, «profesionalta-suna» irabaziko du berriz ere etxetik bu-legora etorrita: «Askotan, bizitza priba-tua eta lana uztartzea ez da egokia».

Mahaiaz gain, beste espazioak ere lan-gileen eskura jarri ditu Martin Ugalde parkeak, eta horrek baldintzakhobetzen ditu, Alberto Barandiaran Hekimeneko langilearen ustez:«Bilera gelak erabil ditzakegu, batzarrak antolatzeko leku aproposakditugu, eta bestelako baliabideak ere gure esku daude». Alboan jendegehiago lanean edukitzeak ekartzen dituen onurak ere gogoan ditu:«Hanbait esparrutako jendea bulego berean elkartzea aberasgarriada». Gonzalok ere azpimarratu du hori: «Bakoitzak bere lana seriota-sunez egiteko aukera eskaintzen du guneak, eta sinergia berriak sor-tzeko bidea ematen du». Finean, hori baita coworking ereduaren ar-datza: bulegoetako azpiegitura eta harreman berriak egiteko aukera,prezio apalagoan. Martin Ugalden ere, hala da.ppp

Elkarrekin lanegiteko gunea

Iñaki Gonzalo Zirrimarra

«Bakoitzak bere lanaseriotasunez egitekoaukera eskaintzen duguneak, eta sinergiaberriak sortzeko bideaematen du»

Leire Elizegi Bizipoza

«Ideiak elkarbanatzekoaukera bikaina da, etabete-betean egiten du bat Bizipozarenfilosofiarekin».

Coworkingbulegoatxukundu dute, baliabide hobeaketa leku gehiago eskaintzeko.Ane Fernandez


Lantoki soil bat baino gehiago

Martin Ugalde Kultur Parkeandozenaka lagun elkartzen dira egunero

lanera joateko. Komunitate izaerari eutsi nahiizan dio parkeak hamabost urteotan, eta,horregatik, hamaika ekintza antolatzendituzte, elkarrekin parkea biziarazteko.

Egunero lanerabiltzen diren guztiek euskalgintzaren ada-rretakoren batean lan egiten dute: horixe dute antzeko. Guztiek era-biltzen dute espazio bera lanerako, eta egunero egiten dute topo par-keko lekuren batean edo bestean. Horregatik, Martin Ugaldeko ku-deatzaile Ane Fernandezi garrantzitsua iruditzen zaio guneasaretzea: «Gurea ez da ohiko lantoki bat; badugu batzen gaituen zer-bait, eta, horregatik, garrantzitsua da elkarren berri izatea». Helbu-ru horrekin, hamaika ekitaldi, ikastaro eta egitasmo antolatzen di-tuzte, lantokiari bizitasuna emateko asmoz.

Euskalgintzako enpresen topagune da Martin Ugalde, eta, horre-gatik, langileen topaleku izatea ezinbestekoa da, kudeatzaileen esa-netan. Aisialdia eta ezagutza uztartzen dituzte, eta, horrela, lanazgain, bestelako ekintzak egiteko aukera izaten dute kideek. Besteakbeste, astea ongi asteko, astelehenetan yoga egitera elkartzen dirazenbait lagun. Hizkuntzetan trebatu nahi duenak ere aukera du in-geleseko edo frantseseko eskoletara joateko. Bertan elkartzen diraparkeko hainbat enpresatako langileak, eta, ikasteko aukera balia-tzeaz gain, elkar ezagutzeko eta harremanak sendotzeko ere aprobe-txatzen dute tarte hori.

Saio horiek, ordea, ez dira lankideen artean harremanak tinkotze-ko aukera bakarra. Urtero, San Martin egunez, Martin Ugalde KulturParkeko eguna ospatzen dute, eta Korrikan ere elkarrekin irtetendira. Bestalde, batak bestearen berri izateko, eta sinergia berriakerrazteko asmoz, hilabetean behin egiten dute hitzordua bilera oro-korra egiteko.

Jakintza partekatzeko gunea.Hamaika txokotatikjoaten dira Martin Ugaldeko langileak bertara, baina norberak berelanpostutik duen eragiteko gaitasuna azpimarratu du Fernandezek:«Jakintza metatu pila dugu parkean, eta, horregatik, ikastaroak ereeskaintzen dizkiogu elkarri». Hausnarketa prozesu batetik abiatuzen ideia hori, eta orain hilabetero antolatzen dituzte jardunaldiak.Langileek dituzten beharren arabera, ikastaroak proposatu eta ber-tako kideek eskaintzen dituzte. Besteak beste, komunikazio eta ka-zetaritza parekidea eta jende aurrean hitz egiteko teknikak landu di-tuzte jadanik, Iturola Hernaniko Elkarlan sorgunearekin batera.

Parkea biziarazten jarraitzeko ere beste hainbat jarduera antola-tzen hasiak dira jada: auzolana, bideogintza, TELP tailerrak… ugaridira prestatutako dinamikak; guztiek dute, ordea, gauza bera komu-nean: langileek senti dezatela Martin Ugalde Kultur Parkea lantokisoil bat baino gehiago dela.ppp



«Foroa gune irekia da, zabala, hitzaren esparrua,topaketaren, trukearen eta elkarrizketaren lekua. Eta herritarrena».Hala zioen Juan Mari Torrealdaik Martin Ugalde foroaren aurkezpenegunean. Martin Ugalde zenaren izena ere ekarri zuen gogora: izaerakritikoduna, baina solaskideekiko errespetuzkoa. 2005eko egunhartatik hamaika elkarrizketa eta hitzordu egin dira Martin Ugaldeforoan. Guztiek iparrorratz berari jarraitu diote, ordea: aktualitatealantzea, euskal pentsamendua garatzea, eta gizarte eraldaketarilotutako eztabaida sustatzea.

Ordutik, askotarikoa izan da gaitegia, eta askotarikoa hitzaldi ere-dua. Besteak beste, euskalgintzaz, feminismoaz, sindikalismoaz, eus-kal kulturaz, autodeterminazio eskubideaz eta komunikabideen rolazaritu dira hizketan. Eztabaiden plaza ahalik eta irekiena izateko, gai-nera, azken urteotan Berria.euswebguneak jarraipen berezia egin du.

Foroaren ezaugarrietako bat da gaur-gaurko gaiak lantzea. Horrenadibide gisa, joan den irailaren 13an Kataluniako afera aztertu zuten

Martxelo Otamendi Berria-ko zuzendariak eta VicentPartal Vilawebatariko zuzendariak. Foroan hitza har-tutako lagunen zerrenda amaigabea da: Mari Luz Es-teban, Juan Joxe Ibarretxe, Arnaldo Otegi, Mixel Ber-hokoirigoin, Maialen Lujanbio, Iñigo Urkullu, JoxeAzurmendi, Lorea Agirre, Toni Strubell, Paul Bilbao,Mertxe Mujika eta abar izan dira foroan solasean.

Eztabaida politikorako tartea ere izan da urte horie-tan. Besteak beste, Arnaldo Otegi, Mikel Basabe, Jose-ba Egibar, Onintza Lasa eta Mikel Arana bildu ziren fo-roaren mahaiaren bueltan 2009an. Bestalde, euskalkulturaren hausnarketarako topagune ere izan da fo-roa, eta, horren lekuko, Lorea Agirrek eta Ibai Iztuetaidazleak solasaldia eskaini zuten euskal kultura eus-karaz soilik egin ote daitekeen edo ez eztabaidatzeko.

Foroa herriko plaza zela esan zuen Torrealdaikinaugurazio egunean. 12 urte geroago ere, elkarrizke-tarako, eztabaidarako eta jakintzaren transmisiorakoplaza irekia da oraindik.ppp


Martin Ugalde foroa: gogoeta plaza

2005ean ireki zituen ateak Martin Ugalde foroak, BERRIA

egunkariaren eta Martin Ugalde KulturParkearen lankidetzaren bidez. Hasieratik,helburu berarekin aritu dira lanean:euskarazko hausnarketa, elkarrizketak etaeztabaidak sustatzea.

Foroaren helburua da gogoetarako etaeztabaidarako plaza izatea.

Jon Urbe / Argazki Press


Bigarrenez eskaini dukultur parkeak MartinUgalde beka. Aurtengo

gaia: zer garapen eta eragin izanduen genero ikuspegiak Euskal-dunon Egunkaria-n eta Berria-n.Bost taldek aurkeztu dute proiek-tua, eta Maddi Altuna Galfarso-rok, Danele Sarriugarte Mochale-sek eta Kattalin Miner Perezekosatutako taldeak irabazi du sa-ria. Urtebete dute ikerketa egite-ko; emaitza ikus-entzunezko do-kumental bat izatea nahi duteikerlariek. Minerrek azaldu dituproiektuaren nondik norakoak.Mardula da gaia. Zein ertzeta-tik heldu diozue proiektuari? Hiru ardatz izango ditu gure iker-ketak. Batetik, genero ikuspegiakegunkariotan izandako ibilbideaaztertuko dugu kazetaritza ikus-pegitik eta genero gaien trataera-tik. Azpimarra berezia egin duguirakuleengan eduki duen eragi-nean. Uste dugu Berria-k lanaegin duela lanketa feminista gi-zarteratzen. Amaitzeko, mugi-mendu feministak eta beste har-tzaile batzuek nola ikusi duten bi-lakaera hori.Idatzizko ikerketa egiteko au-kera zegoen, baina zuek ikus-entzunezkoa aukeratu duzue.Zergatik? Xedeetako bat da eginiko gogoe-tak zabaltzea, eta, gaur egun,ikus-entzunezkoak aukera han-diagoa ematen digu. Gainera, au-kera ematen die elkarrizketatueibeste modu batera espresazeko.

Euskarak eta feminismoak el-karrekin bidea egin dezakete-la diote ahots batzuek. Ez da kasualitatea aurtengo beka-ren gaia hori izatea. Guk baduguintuizio bat Berria-k asko landueta zaindu duela gai hori. Aldi be-rean, mugimendu feministaren-tzat aberasgarria da euskaraz jar-dutea. Modu natural batean ger-tatzen da feminismoaren eta eus-kararen arteko lotura; periferiko-tzat hartzen diren elementuenarteko aliantzak egin behar ditu-gu; estrategikoa da. Hedabideetan indarkeria ma-txistak duen trataerari buruz-ko lanketa egingo duzue? Ikerketa honetan garrantzi bere-zia emago diogu indarkeria ma-txistaren trataerari. Ikusi duguBerria erreferentea izan dela tra-taeran eta baita ematen zaion ga-rrantzian ere. Lehenengoak diraindarkeria matxistarekin loturaduten albisteak argitaratzen, etakode deontologiko feminista batijarraitzen diote, gainera. Kazetarieta feminista gisa, hori oso ga-rrantzitsua da.Urtebete duzue proiektua au-rrera eramateko. Zein dazuen erronka nagusia? Azterketa egiteaz gain, nahi dugutresna bat sortu, baliagarria izandadin hedabideetan eta mugi-mendu feministak gai horien tra-taeraren inguruko lanketa egite-ko. Ikusgai egin nahi dugu heda-bieetan ikuspegi feminista txerta-tzearen garrantzia.ppp


Maddi Altuna Galfarsorok, Danele Sarriugarte Mochalesek eta Kattalin Miner Pere-zek osatutako taldearen proiektuak lortu du aurtengo beka. Ane Fernandez

Kattalin Miner Kazetaria eta Martin UgaldeKultur Parkeko bekarenirabazlea

Martin Ugalde Kultur Parkeko beka«Estrategikoa da

euskararen etafeminismoaren

arteko aliantza»


20

17

16

15

1819

9

10

11

12

1314

21

20

20

1

1

2

3

4

5

234

56

7

7

A

A

A

B

B

B

C

C

C

D

8

A

B C

P

S

S

P

P

D A

B

C

D

Behe solairua

Joseba Jaka eraikina

Joxemi Zumalabe eraikina

Alberto Diez eraikina

Eraikin nagusia

Pixel ikus-entzunezko ekoizpenakEmun kooperatiba Musika Zuzenean Topatu Euskal Herriko Bilgune Feminista Emagin. Formakuntza, dokumentazioeta ikerkuntza feministaLeitzaran grafikakSortzen Ikasbatuaz elkarteaBidera, komunikazio zerbitzuak

123456

78

20

Bestelako espazioak

HarreraErabilera askotarakoaretoak

12

‘Hall’-aLorategiaJantokia

345

Lehen solairua

Aztiker soziologia ikerguneaLanku bertso zerbitzuakSoziolinguistika Klusterra‘Coworking’-a:: Zirrimarra Grafikoa,Hekimen elkartea, Bizi Poza elkarteaGaindegiaGislanBidera komunikazio zerbitzuakBerria Taldea

9101112

13142021

Bigarren solairua

Ziurtagirien elkarteaEuskararen Kontseilua‘Jakin’ aldizkariaIZT informatika zerbitzuakIrrien Lagunak elkarteaBidera komunikazio zerbitzuak

151617181920

Non da nor?


Metodo zientifikoz herria pentsatzen

Ikerketa, diagnostiko eta esku hartzezorrotzak egiten ditu Aztiker soziologia

taldeak, eta, aldi berean, indar berezia egitendu partaidetza eta talde lana sustatzeko.Urteetako esperientziak eta hausnarketekahalbidetu dute Euskal Herrian aztertu etaeragiteko metodoa garatzea.

Soziologia ikerguneada Aztiker. Ugari dira egindakoikerketa eta esku hartzeak, etaugari lan horretan erabilitakometodo eta teknikak. Izan ere,urte horietan guztietan, lan egite-ko era propioa garatu du Aztike-rrek, Euskal Herriko errealitateraegokitzen dena, eta tokian tokikobeharrei erreparatzen diena.

Metodo zientifiko zorrotza duardatz soziologia taldeak, eta ho-rren bitartez, inkestak, ikerketak,ebaluazioak, diagnostikoak etaeragiteko planak osatu ohi dituz-te, datu eta ikerketa ahalik eta fi-dagarrienak egiteko. Ez da hori,ordea, taldearen ezaugarrietakobakarra: talde eta komunitatelana sustatzea eta dinamizatzeabaita beste helburuetako bat.Biak ala biak egiteko, beraz, eten-gabeko eraldaketan ari da taldea.

«Ibilbide luzea dugu, bainaigarri da aldaketa geure jardune-an», adierazi du Susana MartinezAztikerreko ikerlariak. 2000. ur-tean sortu zen taldea, eta ordutikhausnarketa prozesu ugari izandituzte metodologia eraginko-rrak bilatzeko asmoz. Horietanesanguratsuena izan zen 2007anegindako urratsa: «Metodologiaberezi bat sortu genuen EuskalHerriko datuak biltzeko, ikerke-

Izena: Aztiker soziologia ikerguneaJarduera: Soziologia ikerketak metodozientifiko zorrotzaren arabera eta taldelana artikulatzeko dinamizazioa.Telefonoa: 943-593006 / 688-648040Webgunea: www.aztiker.eusHelbide elektronikoa:[email protected]


tetan erabili ahal izateko eta lu-rralde osorako baliogarriak izate-ko». Ordutik, taldearen lan ildogarrantzitsuetako bat izan daEuskal Herri mailan ikerketakegitea: «Herri bat izan nahi badu-gu, lehenik eskala horretan pen-tsatu eta ezagutarazi behar dugugeure burua», ohartarazi duMartinezek. Gogorarazi du Azti-ker behar horretatik sortu zela,eta gaur egun ere helburuetakobat dela Euskal Herriaren garape-nean eragitea. Horregatik, bere-ziki erreparatzen diete herrita-rren diskurtsoei eta baita datu es-tatistikoei ere.

Dena den, ez da hori Aztike-rren ildo bakarra. Hain zuzen ere,Martinezek azaldu du ikerketataldeek etengabeko eguneratzeabehar dutela: «Lehentasunezkogaiak aldatu egin ohi dira, eta me-todologiak ere testuinguru horre-tara moldatu behar ditugu». Ba-tik bat erakunde publikoekin egi-ten du lan soziologia ikerguneak,eta nabari da gaitegia aldatzendela noizean behin: «Politika pu-blikoak egiteko administrazioakunean uneko errealitateren ar-gazkia behar du , eta, noski, gi-zarteko gai estrategiko horiekjaso eta interpretatzeko, guk eregai horien ezagutzan sakondu be-har izaten dugu».

Lana bai, baina, balio batzukkontuan hartuta egin behar dela-koan dago ikerlaria: «Metodolo-giak egokitzen ditugu ahalik etakalitate oneneko azterketak eginahal izateko, baina garrantzitsuada tokiko berezitasunak kontuanhartzea». Horregatik, udalen be-harrei arretaz erreparatzen dieAztikerrek, eta gazte eta generoikuspegia txertatzen dute egitendituzten lanetan. Soziologia tal-dearen funtsa baita ahalik eta zo-rroztasun zientifiko handienezkomunitatean eragitea.ppp


Hamar urte lan mundua euskaratzen

Euskal Herriko arlo sozioekonomikoaeuskalduntzeko asmoz lanean dihardu

Bai Euskarari elkarteak, enpresa, saltoki etabestelako eragileekin. Elkarteko kideenustez, hizkuntzaren normalizaziorakobeharrezkoa da enpresagintza eremuan erejardutea. Lan horretan, hamarkada bat betedu taldeak.

«Oso pozik gaude egindugun lanarekin, eta esker onekogaude bidean lagundu gaituztenguztiekin», Rober Gutierrez BaiEuskarari elkarteko kideak gogoonez hartu ditu taldearen hamarurteak. Izan ere, elkartea sortu ze-netik, hamaika izan dira EuskalHerriko arlo sozioekonomikoaeuskalduntzeko asmoz abian ja-rritako proiektuak.

2007an sortu zen proiektua lanmunduaren euskalduntzean era-giteko asmoz, eta Bai EuskarariZiurtagiria indartzeko helburua-rekin. Ordutik, makina bat enpre-sa eta eragilerekin aritu dira lane-an, eta, Gutierrezen arabera, tal-deak erreferentzialtasuna lortu dugizartean: «Batez ere gure kideenkonpromisoagatik, ereduagatiketa bide erakusle izateagatik».

Euskara lan munduan ere era-biltzea hizkuntzaren normaliza-zioaren bidean urrats handia delauste du Gutierrezek, eta, horrega-tik, azpimarratu du Bai Euskararielkartea ez dela ziurtagirira muga-tzen: «Lan munduak gure bizimo-duan eta hizkuntza jardueran era-gin nabarmena du, lanean pasa-tzen dugun denboragatik etaproduktu eta zerbitzuen kontsu-mitzaile garelako». Horregatik,ezinbestekotzat jo du euskara arlohorretan ere sustatzea.

Gaur-gaurkoz hezkuntza eus-

kalduntzeko egindako lana han-dia bada ere, ohartarazi du hori ezdela oraindik lan merkatuan isla-tzen: «Geroz eta gehiago dira eus-karaz ikasi duten eta trebatu direnpertsonak, baina euskaraz forma-tutako belaunaldiak erdaraz lanegin behar izaten du gehienetan».Dena den, aitortu du egoera iraul-tzen ari dela pixkanaka eta egitenari direla euskara indartzeko aha-leginak.

Ahalegin horietan esku hartzendu, hain zuzen ere, Bai Euskararielkarteak. Ziurtagiriaren bitartez,euskara erabiltzeko eta sustatzekolanean diharduten enpresak, salto-kiak eta bestelako eragileak identi-fikatzen dituzte. Gainera, elkarteakbaliabideak ematen ditu, besteakbeste diagnosirako eta praktikaegokietarako. Baina hori ez da el-kartearen lan bakarra. Azken urte-otan martxan jarri dituzte proiektuberriak. Aipagarriak dira, esate ba-terako, Enpresarean, Lansareaneta Lanabes egitasmoak. Lehenakharremanetan jartzen ditu euska-raz lan egin nahi duten enpresak.Bigarrena, berriz, euskara hutseandagoen Euskal Herriko lan atari ba-karra da. Hirugarrenak helburudauka Arabako alor sozioekono-mikoan euskararen presentziatxertatzea eta handitzea.

Hizkuntzaren normalizaziora-ko lan munduak duen garrantziazjabeturik, lanean dihardu Bai Eus-karari elkarteak, eta norabide ho-rretan Martin Ugalde kultur par-kearen garrantziaz ohartarazi duGutierrezek: «Euskaraz lan egitenduten enpresen elkargunea iza-nik, aukera baliatu behar dugu el-karrekin proiektu arrakastatsuberriak abiatzeko»ppp

Izena: Bai Euskarari ElkarteaJarduera: Arlo sozioekonomikoareneuskalduntzean eragiteko helburuarekin ari gara laneanHelbide elektronikoa:[email protected]: www.baieuskarari.eusTelefonoa. +34 943 592148/ +34 673 811048/ +33 05 24 33 61 96



Inoiz baino Berriago

Datorren urtean beteko ditu ‘Berria’egunkariak hamabost urte.

‘Euskaldunon Egunkaria’-ren itxierarenostean, herritarren babesean sortu zen.Orain, erronka berriei egin behar die aurre,eta, horretarako, urteurrena mugarri izandadin nahi dute kideek.

«Sortu behar ez zen proiektua»izan zen Berria egunkaria, IbanArregi Berria Taldeko kontseiluordezkariaren ustez. 2003koekainaren 23an kaleratu zen Be-rria-ren lehen zenbakia, hilabetebatzuk lehenago Espainiako Au-zitegi Nazionalaren aginduz itxizen Euskaldunon Egunkaria-renondorengo izateko xedearekin.Ondo bidean, inoiz ez zen Berriaargitaratuko, baina, ustekabekoproiektu horrek hamabost urtebeteko ditu datorren urtean. He-rri osoaren babesean sortu zenegunkaria, eta indar handia jarrizuten euskalgintzako hamaikalagunek proiektuan. Ordutik, bi-lakaera handia izan du, eta urteu-rrena baliatuko du taldeak haus-narketa prozesu bat abiatzeko.

«Ez zen samurra izan hastape-na», gogoan du Arregik. Euskal-dunon Egunkaria-k utzitako

Izena: BerriaJarduera: Euskarazko komunikazio taldeaWebgunea: www.berria.eusTelefonoa: 943-30 40 30Helbide elektronikoa: [email protected]


arrastoari jarraituz ekin zioten bi-deari, baina bete-betean harra-patu zituen eredu aldaketak:«Kontsumo eredua aldatuz joanzen apurka, eta krisia heldu zengainera». Etengabeko berrikun-tza prozesuan hasi zen Berriaegunkaria orduan: «Edukia eus-karaz egiten dugu, eta gure eus-kal komunitateari dohainik ema-tea ezinbestekoa da», azaldu dukudeatzaileak. Sareko edukiaknola hedatu, horren ingurukohausnarketa ere abiatu zuen due-la hainbat urte egunkariak.

Gaur-gaurkoz, egunkariarenegoerak «ilusioa» piztu du, bainaurrats bat harago egin nahi duteurteurrenean. Berriaberriago batnahi dute hamabosgarrenean.Horregatik, hiru ildo nagusiri hel-duko diete datorren urtean. Bate-tik, hausnarketa prozesu estrate-giko bat abiatuko dute etxe ba-rruan. Bestetik, kanpora begirakolana ere egitea helburu dute, ins-tituzioekin eta gizarte eragilee-kin: «Hekimenekin eta erakundepublikoekin lanean ari gara dirulaguntza sistematik beste eredubaterako urratsa egiteko. Horre-taz gain, gizarteari begira ere di-seinatu dugu dinamika bat».

Euskalgintzako eragile eta nor-banakoekin lanean dihardu Be-rriak. «Hautu estrategikoa da.Berria-k ezin du aurrera egin ba-karrik, baina, gainera, ez dugu bi-dea guk bakarrik egin nahi».Euskal hiztun komunitatera hel-du nahi du Berria-k, baina ez ditukideak hartzaile gisa soilik ikus-ten: «Solaskidetza nahi dugugure irakurleekin eta komunitatekideekin». Izan ere, azalberritutaere, Berria egunkariak ez ditu ha-sierako helburuak ahaztu: «Ka-zetaritza independentearen bi-dez, produktu erakargarri batsortu nahi dugu, hizkuntzarennormalizazioan eta herri norma-lizazioan lanean jardungo due-na».ppp


‘Berria’-ren esperientzia, enpresen eta erakundeen eskura

Berria Taldearen zerbitzu enpresa daBidera. Egunkariaren azpiegituran eta

ezagutzan oinarritutako baliabideakeskaintzen dizkie taldeak enpresei etaerakundeei. Komunikazio, itzulpen,banaketa, dei zentro, aholkularitza etapublizitate lanak egiten dituzte.

Hamaikahostoz osatutakozerbitzu taldea da Bidera. Izanere, eragileentzat eta enpresen-tzat ohiko kezka izaten da era-ginkorrak izatea publizitatean,itzulpengintzan eta komunika-zio kanpainetan. Behar horiekbetetzeko asmoz, Bidera zerbi-tzu taldea sortu zen 2011n,Berria Taldearen esperientziaenpresen eta erakundeen eskujartzeko.

Sorburuko gogoeta errazaizan zen, Bidera zerbitzuetakozuzendariaren ustez: «Kanpo-ra begira noizean behin egitengenituen lanak marka bakarre-an biltzea: hori izan zen gureabiapuntua». Aletu egin zituz-ten orduan egunkariak eskainditzakeen jarduerak, eta, gauregun, zerbitzu horiexek dira,hostoz-hosto, Biderak eskain-tzen dituenak: komunikazioa,itzulpenak, banaketa, dei zen-troa, aholkularitza eta publizi-tatea. Zutoin bera dute abia-puntu zerbitzu enpresarenadarrek: «Berria Taldearenazpiegitura erabiltzen dugugeure lanak egiteko», azaldudu Amaia Belaunzaran BideraZerbitzuetako komertzialak.Esate baterako, egunkarikoeuskara taldeko kideek egiten

dituzte Biderak kudeatutakoitzulpen lanak, «kalitatezkozerbitzu profesionala» eskai-niz.

Ez da, ordea, zerbitzu talde-ak egiten duen jarduera baka-rra. Komunikazio zerbitzuintegralak eskaintzen dituBiderak, baina hostoz-hostokoaukera ere egin dezake bezero-ak. Komunikazioari dagokio-nez, esaterako, diseinu grafiko-an eta testuen sorreran BerriaTaldeko langileek hartzen duteparte, eta, banaketa zerbitzuan,berriz, egunkariaren azpiegitu-ra baliatuta, zerbitzua eskain-tzen du Biderak Euskal Herriosoan. Gainera, unean unekokomunikazio joerei ere jarrai-tzen die enpresak: «Duelagutxi, pomming banaketa egingenuen», gogoan du Belaunza-ranek. Ohiko posta zerbitzua-ren ordez, etxez etxe atekoeskutokian informazioa zintzi-likatzean datza teknika hori.

Publizitate eta dei zen-troaren eskaintza ere baduBiderak, eta komunikazioestrategiak egiten ditu enpresaeta eragileentzat. Gainera, kon-tabilitate eta aholkularitzalanak ere egiten dituzte, BerriaTaldearen balio nagusietakobat ardatz hartuta: «Euskarahutsean eskaintzen ditugukudeaketa eta dokumentuak».Horrela, komunikazio arlokohainbat ertz lantzen dituzteBiderako kideek, kalitatezkozerbitzua bermatuz eta bezero-aren beharrak zeintzuk direnkontuan harturik. Erronkahorri heltzeko gakoa zein denargi du Belaunzaranek:«Berriak metatutako ezagutzaeta eskarmentua denen eskurajartzea».ppp

Izena: BideraJarduera: Berria Taldearen zerbitzu enpresa.Telefonoa: 943-30 35 55 - 607-78 73 0 4Helbide elektronikoa: bidera @bidera.eusWebgunea: www.bidera.eus


Idoia

Zaba

leta /

Arg

azki

Pres

s


Burujabetza feminista helburu

Emakume* abertzale feministen sareada Bilgune Feminista. Egizan taldeak

utzitako hutsunea bete nahian sortu zen,duela hamabost urte. Urteetan lanean arituda Euskal Herriaren burujabetza feministaerdiesteko; gorputzen eta harremaneneraldaketa prozesua erdigunean jarri dutehorretarako.

Izena: Bilgune FeministaJarduera: Nazio mailako erakundefeminista eta abertzalea da, esparruugaritako emakume askoren etaaskotarikoen hausnarketatik sortutakoegitasmoa. Euskal feministenoinordekoak.Telefonoa: 943-59 09 02 Helbide elektronikoa:[email protected]: www.bilgunefeminista.eus

20

duela azpimarratu dute. Erakun-detze motaren eta militantzia ere-duaren inguruko eztabaida pre-miazkotzat jo dute, eta azpima-rratu dute trantsizio feminista batbehar dela Euskal Herrian.

Testuingurua bera aldatzeazgain, feminismoen joerak ere al-datuz joan direla aitortu dute ki-deek: «Feminismoen bilakaeraeta eguneratzea gertutik jarraitudugu, eta hala behar du izan une-ko diagnosi eta jardun feministaegokia egiteko». Modu horretan,emakumeen bizi baldintzak ho-betzeko proposamenak egiten di-tuzte, baita pertsonen arteko ha-rreman eredu berriak bultzatuere.

Lan hori egiteko, baina, BilguneFeministako kideak ez daude ba-karrik: «Garrantzitsua da indarfeminista artikulatzea, ehuntzeaeta zaintzea. Finean, kolektibokiborrokatzea». Herrietako taldeezgain, inguruko talde eta subjektufeministekin egiten dituzte alian-tzak, elkar elikatu eta bakoitzarenjarduna aberasteko. Hala azpima-rratu dute taldeko kideek: «De-nak dira, moduren batean, Bilgu-neko proiektuaren parte, eta de-nak ditugu beharrezko».ppp

Hamabost urtebete berriditu Bilgune Feministak, etaEmakume* Abertzaleen VII. To-paketekin ospatu zuten urteurre-na, joan den maiatzean, Berrioza-rren. Indar bat gara gu hartu zu-ten leloa, eta ahalduntze etaboteretze prozesuan ari direla al-darrikatu zuten han. Prozesu lu-zea baita Euskal Herriko buruja-betza feminista lortzea. Bidean,hamaika hausnarketa, eredu al-daketa, eta etengabeko berrikun-tza egin dute Bilgune Feminista-ko kideek.

Egizan eragilea desagertu oste-an, hainbat emakume feministakerreferente falta sumatu zuten,eta 2001ean, Emakume Abertza-leen I. Topaketa Feministak anto-latu ostean, erabaki zuten EuskalHerriko Bilgune Feminista sor-tzea. Horixe baita eragilea: ema-kume* abertzale feministen topa-gunea. Nagusiki, hiru zapalkun-tzari aurre nola egin lanean arituda Bilgune Feminista: sexu-gene-ro sistemarena, klasearena etanazio eta kulturarena. Euskaratikegiten dute feminismoa, eta, ki-deek azaldu dutenez, hautu poli-tikoa izan da hori: «Euskal femi-nismoaz aritu nahi badugu, hala-beharrez hitz egin behar dugufeminismo euskaldunaz». Tes-tuingurua, ordea, asko aldatu dahamabost urtean, eta unean une-ko proposamenak egin dituztetaldekoek.

Besteak beste, lanean dihardu-te egun herrigintzan, indarkeriasexistaren inguruko gogoetan,internazionalismoan, gatazkenkonponbidean eta bakegintzan.Kideen ustez, beharrezkoa dagorputzen eta harremanen eral-daketa egitea, eta eztabaiden er-digunean horrek ere egon behar

Joan den maiatzean ospatu zuenBilgune Feministak 15.urteurrena. Jagoba Manterola / ARP



Guztientzako bizigarria den mundua amets

Haurren eta familien ongizateabermatzea xedea duten hainbat

elkartek osatzen dute Bizipoza proiektua.«Elkarteen elkartea» ere deitu izan diote,taldeen arteko elkarlana sustatzeagatik.Aniztasuna dute ardatz: sexuan, kulturan,familian eta gaixotasunetan, esaterako.

Izaera bereziaduten 33elkartek osatzen dute Bizipoza el-kartea. Asko izanagatik, ordea,helburu bera dute guztiek: haureta familien ongizatea bermatzea.«Elkarte guztiok dugu nahibera», azaldu du Leire Elizegi el-karteko koordinatzaileak,«munduak herritar guztientzakoegina beharko luke». Izan ere,aniztasuna da taldearen ardatze-tako bat. Hamaika eratako fami-lia elkarteak, haurren gaixotasu-nak lantzen dituzten taldeak,kultura aniztasuna jorratzen du-tenak, sindromeen inguruan ari-tzen direnak... biltzen dira Bizi-pozaren aterkipean. Lan egitekoerak ere batzen ditu: «Euskarazeta auzolanean».

Bizipozaren helburu nagusie-netako bat da elkarte horien jar-duna gizarteratzea. Ez da baka-rra, ordea. Elizegiren ustez, ga-rrantzitsua da talde horiekdituzten behar emozionalak ereasetzea: «Esku artean dituztengaiak ez dira samurrak, eta elka-rrekin aurre egitea ederragoa iza-ten da». Lan hori guztia aurreraeramateko, gainera, boluntariosare handi bat dute, norbanakoeketa gizarte eragileek osatuta. Ho-riek ere oinarri komunen gaineanegiten dute lan: auzolana, euska-ra, elkartasuna eta bizipoza.

Helburu handi horieklortze bidean, egitasmo finkoaklantzen ditu Bizipozak urte oso-an. Batetik, bi jardunaldi antolatuditu aurten: elkarte guztien ha-rremana indartzeko bata; komu-nikabideen sarea osatzeko, bes-tea. «Lehen aldiz egingo dugu to-paketa hori», azaldu du Elizegik,«helburua da elkar ezagutzea ko-munikabideetako kazetariek eta

elkarteetako ordezkariek». Bes-talde, Bizipoza jaialdia antolatzendute urtero, elkarteek egindakolana ezagutarazteko, eta «alaita-sunetik ezberdintasuna» ospa-tzeko. Durangoko Azoka ere mu-garria izaten da Bizipozarenagendan: «Elkarteek erakusleihobat izan dezaten ahalegintzengara, haien lana ezagutaraz da-din», adierazi du Elizegik.

Horiek, ordea, ez dira erakus-leiho bakarrak. Irriaaldizkarian,esaterako, hilabetero argitara-tzen dute elkarte bakoitzaren in-guruko ipuina, eta Real Sociedadfundazioak ere urtero ematen diosustengua Bizipozako elkarterenbati. Dena den, Elizegik ohartara-zi du beharrezkoa dela bolunta-rioen lana, eta horretarako, sareaosatzeko kanpaina abiatuko duteabendutik aurrera: «Ari gara pix-kanaka unibertsitatean, euskaraelkarteetan eta gazteen arteanproiektua ezagutarazten», azpi-marratu du Bizipozako koordina-tzaileak. Izan ere, Elizegiren us-tez, nahi duen orok du tokia Bizi-poza proiektuan: «Elkarlaneanoinarritzen gara; guztiok duguzer eman eta zer jaso. Horixe daBizipoza».ppp

Izena: BizipozaJarduera: Ezaera bereziko gaiak lantzen

dituzten 32 elkartez osatutako elkarteaWebgunea: www.bizipoza.eus

Telefonoa: 647 35 53 52Helbide elektronikoa:[email protected]


Lau hamarkadan, euskal kultura ardatz

Izena: Elkar FundazioaJarduera: Euskararen eta euskalkulturaren sustapena modu eraginkorreanbultzatzeaWebgunea: www.elkar.eusHelbide elektronikoa: [email protected]: +34 902 115 210


Besteak beste, autonomia, elkar-lana eta berrinbertsioa izan ditubalio nagusi, eta haiei esker ja-rraitzen du bidea egiten. Autono-miak eman dio aukera bere bidepropioa egiteko, eta baliabideguztiak izan dira beti berriro kul-tur proiektuan inbertitzeko, etahorrela joan da kultur talde sen-doa egiten.

Elkar fundazioaren barruangaur egun lau argitaletxe daude(Elkar, Ttarttalo, Txertoa eta Sua)eta bi musika etxe (Elkar etaOihuka); banaketarako bost en-presa (Elkar banaketa Euskal He-rrian eta beste lau kanpoan); 20denda Euskal Herri osoan zabal-duta eta Leitzaran inprimatzezentroa. Enpresa horien bidez,sorrerako misioari eusten zaio,eta hura garatzeko lan egiten daegunero: «euskararen eta euskalkulturaren sustapena eta garape-na modu eraginkorrean bultza-tzea da Elkar fundazioaren xedea,enpresa eta ekonomia euskal kul-turaren zerbitzura jarriz».

Halaber, Elkarrek zuzeneanhartu du parte beste eragile ba-tzuekin elkarlanean euskarak etaeuskal kulturak ezinbesteko di-tuen proiektuak gauzatzea hel-buru hartuta. Martin Ugalde Kul-tur Parke bera da adibide argieta-ko bat, EuskaldunonEgunkariaeta Graficas Lizarrarekin bateraegindako proiektua. Horrez gain,elkarlanean sortuak dira Ikasel-kar argitaletxea ikasmaterialalantzeko, ikastolekin; Irrien lagu-nak kluba haurrentzako aldizka-ria eta erreferenteak sortzeko,Irriaeta Katxiporretarekin; Ha-maika telebista, Berria, Gara, No-ticias, Bainet eta Euskaltelekinbatera.

Elkarrek banaketarako bilte-gietako bat du gaur egun MartinUgalden, eta fundaziokoa denLeitzaran Grafikak eta bertandago..ppp

Euskal kultura indartzen, eta haur,gazte eta helduentzako euskarazko

erreferenteak sortzen lanean aritu da Elkarlau hamarkadan. Ibilbide osoan aldaketanabarmenak izan arren, hasierako helburuariheldu dio fundazioak.

1970ekohamarkadakokultur lehorteari erantzunezabiatua zen Elkar, liburuaren ba-lio kate osoa bere barnean har-tzen zuen enpresa talde gisa anto-latuta, argitaletxea, banaketa etaliburu dendak. Irabaziak berrirokulturan inbertituz handitu etasendotu zen enpresa taldea, eta1996an hartu zuen gaur egungoizaera juridikoa, fundazioa, ordu-ra arteko patrimonioa hartu etaberrinbertsio politika ziurtatuzetorkizunera.

XXI. mendearen hasieran, El-kar sendotzen ari da, argitaletxe-ak indartuz, banaketa eta dendensarea zabalduz eta ekimen enpre-sarial eta kultural berrietan partehartuz, beti elkarlana sustatuz.


Ezagutza feminista denean

Mugimendu feministaren altzoansortu zen Emagin ikerketa eta

formakuntza elkartea, 2003an. Hasierakohelburu nagusia zen feminismoan egitenziren jarduerak dokumentatzea. Urteak joanahala, ordea, ildo berriei heldu, eta horietanfeminismoaren bidez sakontzen ari da taldea.

«Askotan, amildegiabezain handia da teoriaren etapraktikaren arteko arrakala».Herri mugimenduaren eta teoriaeta akademiaren arteko aldeahandia izaten da sarri, etadistantzia hori murrizteko asmozsortu zen Emagin ikerketa etaformakuntza taldea, 2003an.«Emaginen bilakaeramugimendu feministarenbilakaeraren parekoa da»,azaldu du Arantza Santestebanikerketa taldeko kideak. Hainzuzen ere, garai batean EuskalHerriko mugimendu feministakzuen gabezia betetzeko asmozsortu zen Emagin: «Ordura arteegindako ekoizpena jaso etaartxibo historikoa osatzeko sortuzen lantaldea».

Lan horrek, ordea, proiektuhandiago bati eman zion bide, etahorrela, Euskal Herriko mugi-

Izena: Emagin Jarduera: Formakuntza eta ikerketafeminista egiten duen elkartea.Helbide elektronikoa:[email protected]: www.emagin.eusTelefonoa: 943-59 09 02

mendu feministaren genealogiaegiteko ideia sortu zen; ikerketahorren emaitza izan zen Gure ge-nealogia feministak liburua. Pro-zesu horretan ikusi zuten bazego-ela aukera ildo berriei heltzeko,eta, horrela, hausnarketa fase ba-ten ondoren, eraberritu egin zenEmagin. Ordutik, ikerketa etaformakuntzaren bideari helduzioten indar handiagoz.

Emaginek ez ditu edonolakoikerketak egiten. Feminismoadute ardatz eta metodologia, etateoria horri jarraikiz egiten dituz-te lanak. Teoria feministak izan-dako gorakadak eragin nabarme-na izan du, taldekideen ustez:«Unibertsitatean, herri mugi-menduetan, mugimendu femi-nistan... lanean ari dira norabidehorretan». Emaginek, beraz, ho-riek guztiak saretu eta aliantzaksortzeko erronka ere hartu dubere gain: «Lanean ari gara insti-tuzioekin, herri eragileekin etabestelako erakundeekin ere»,azaldu du Santestebanek.

Ezagutza feminista ekoitziz etajakinduria feminista bilduz, herrimugimenduan eta beste erakun-deetan eragitea da Emaginen as-moa, eta, horretarako, pilatutakoteoria hori guztia eragileen esku-ra jarri nahi dute, praktikak etateoriak elkar elikatzen dutelako.

Feminismoz lan egiteak ha-maika ertz uki ditzake, eta, ho-rregatik, Emagineko lantaldeakoinarri jakin batzuen gaineanegiten du lan. Ikuspegi kritikoa,euskara, ahalduntzea, kidetasu-na, gorputzaren kontzientzia etaintersekzionalitatea dira baliohoriek, eta zoru horren gaineanikertzen dute. Ezagutza feministasortu eta herri eragileekin parte-katzea, eta eragileen jakinduriapilatzea eta horietatik ikastea,horixe da Emaginenapustua.ppp


Juan Carlos Ruiz /Argazki Press


Euskaratik berrikuntza sozialera

Debagoieneko enpresetan euskarakduen presentzia eskasak kezkatuta,

lanari ekin zioten Emun kooperatibakokideek duela 20 urte. Euskararen biziberritzeprozesuan ikasitakoa hedatu egin dute bestegizarte erronka batzuetara, eta, hala,metatutako ezagutza hori beste espaziobatzuetarako baliagarri bihurtu.

Nola kudeatu behar dirahizkuntzak? Eta zeintzuk dira ho-rretarako bideak? Duela hogeiurte, galdera horien bueltan sortuzen Emun kooperatiba. Debagoie-neko eskualdean (Gipuzkoa) kez-ka nabaria zen enpresetan euska-rak zuen presentzia txikiagatik.Enpresa horiek eskatuta, eta egoe-ra iraultzeko asmoz, abian jarri zi-tuzten euskara biziberritzeko la-nak.

Ordutik, aldatu egin da testuin-gurua, eta Nekane Lizarralde lan-kideak aitortu du Euskal Herrikoeragile eta enpresen beharrak erealdatu direla: «Gai berriak daudemahai gainean, eta aurreko espe-rientzietan ikasitakoa beste erron-ka sozial batzuetan ere erabilgarriegitea lortu dugu. Orain, partehartze, kultura eta aniztasun zer-bitzuak ere eskaintzen ditugu».Erronkei nola aurre egin, baina,hasieratik finkatu zituzten oina-rriak: «Arlo bakoitzak eskatzenduen ezagutza eskuratu osteanekiten diogu lanari, baina betieremodu berritzaile eta parte hartzai-le batean».

Gizartearen beharrak aldatu di-renez, beharrezko ikusten du Liza-rraldek irtenbide berriak eskain-tzea eta garai berrietara egokitzea.Ildo horretan, berrikuntza soziale-rako proiektua abiatu dute duelagutxi. Taldearen arabera, lanmunduak ekarpen handia egin de-zake Euskal Herriaren berrikuntzasozialean, eta Lizarraldek argi duhori: «Eragile aktibo bihurtu be-har du lan munduak justizia sozia-lean eta aukera berdintasunean».Horretarako, eredu jakin bat pro-posatu du Emunek.

Enpresako diagnosia egin oste-

Izena: EmunJarduera: Erakundeen, enpresen etaadministrazioaren premiak betetzekokalitatezko aholkularitza eta zerbitzuakeskaintzen ditu euskara eta hizkuntzenkudeaketa, kultura, aniztasun eta partehartzearen inguruan.Telefonoa: 943-300 978Helbide elektronikoa: [email protected]: www.emun.eu


an, lau arlotan esku hartzen dute:iraunkortasunean, erantzukizunsozialean, aukera berdintasune-an, eta gardentasunean eta demo-krazian. Gero, ebaluazioa propo-satzen dute, modu parte hartzaile-an, zikloa ongi itxi ahal izateko.

Parte hartzea oinarri.Emunen ardatz nagusietakoa daparte hartzea, eta berebiziko ga-rrantzia ematen diete modu ho-rretan landutako prozesuei. Emu-neko kide Lizarraldek lan jardunhorren onurak azpimarratu ditu:«Elkarrekin hausnartzeko, berri-tzeko eta ezagutza partekatzekoguneak ditugu, eta argi daukagugune horietan sortzen dela bene-tako aberastasuna». Talde ba-rruan eta taldetik kanpo sareaosatzeak prozesuak biziaraztendituela uste du, gainera. Horretazgain, prozesu guztietan bildutakoezagutza partekatzea ezinbeste-koa dela uste du: «Lan egitekomoduak berritzea ezinbestekoada, eta horretarako palanka ga-rrantzitsuenetarikoa da ezagutza kudeatu eta parteka-tzea».ppp


Jakintza sozial etaekonomikoarenerrota

Kezka jakin baten bueltan sortu zenGaindegia 2004an: Euskal Herriko

nazio garapenean eragiteko zer duteeragileek esku artean? Galdera horrierantzun nahian, informazioa eta jakintzasortzen dihardute ordutik. Xede nagusia danazio mailako argazki sozioekonomikoaosatzea eta horrekin naziogintzan etaherrigintzan eragitea.

Hegalei eraginez, osa-gaiak nahas ditzakete errotek. Ho-rixe da Gaindegia Imanol Esnaolakidearen ustez: «Euskal Herrikonaziogintzan eragiteko gai denerrota». Duela hamahiru urte sor-tu zen elkartea, Euskal Herriakharen eremu sozioekonomikoanzituen gabeziak betetzeko asmoz.

«Gure ustez, bazegoen beharrabertako eragile sozioekonomiko-ek informazioa eskura izan zeza-ten», azaldu du Esnaolak. Horre-gatik, think tank baten gisan egi-ten du lan Gaindegiak:Informazioa bildu, eta eragile,norbanako eta enpresen eskurauzten du, bakoitzak bere arloannaziogintzan eragin dezan. «Eus-kal Herriari buruz inteligentziasortzeko erakunde teknikoa etahornitzailea gara», azaldu duGaindegiako kideak.

Hasieran datu estatistikoak bil-tzen zituzten, baina, urteak joanahala bi eratako lan berriei heldudiete: batetik, azterketa propioakegiten ditu Gaindegiak. Bestetik,behar duen orori informazioa ema-teko konpromisoa du taldeak. Iadatu guztiak eskuragarri daudeplataforman, eta, hortaz, dibulga-zio lana ere egiten dute: «EuskalHerriari buruzko informazioa leku

bakar batean biltzea se-kulakoa da», aitortu du

Esnaolak. Datu esta-titikoez

gain, da-tu espa-zialak ere

biltzen di-tuzte, ho-

rrela lurra-ren gainean

dauden elementu ezberdinen bil-keta eginez.

Esnaolaren esanetan, jasotakojakinduria guztia baliagarria izanda hainbat kazetari, unibertsitate-ko ikerlari eta udalentzat: «Infor-mazioa eskatzen duen horri lagun-tzen diogu hainbat aldagairekingurutzaketak egiten. Nazio maila-ko begirada osatzeaz gain, ondoriointeresgarrietara ere heltzen dirahorrela». Uste du Gaindegiak lortuduela nazio mailako begirada so-zioekonomikoaren beharra azale-ratzea; izan ere, gero eta eragilegehiagok nahi dute gai horien in-guruko informazioa, eta, gainera,Esnaolak aitortu du hainbat enpre-sa hasiak direla haien arazoak etahaiei aurre egiteko estrategiak Eus-kal Herri mailan pentsatzen.

Nazio garapenak, ordea, ez duesan nahi zazpi lurraldeetan pen-tsatu behar denik beti: «Tokikogarapena ere bada naziogintza»,ohartarazi du Esnaolak. Horrenadibide, Pirinioetako lurraldeariburuzko lana, baita Arabako kua-drilletan eta Baiona-Donostia ere-muan oinarritutako ikerketak ere.

Ibilbide luzeaEuskal Herriaz aritzen diren iker-keta taldeek bazterketa jasotzendutela salatu du Esnaolak, eta horiaurrekontuetan ere nabari dela.Gustatuko litzaioke horrelako era-kundeek aitortza handiagoa jaso-ko balute, baina, adierazi duhaientzat garrantzitsuena besteeragileekin lankidetzan aritzeadela. Horregatik, urteotan laneanaritu dira BERRIA Taldearekin,Bilgune Feministarekin, Uemare-kin, Udalbiltzarekin eta EuskoIkaskuntzarekin, esate baterako.Azpimarratu du naziogintza egite-ko unean euskalgintzak izandakogarrantzia, eta deia egin du begira-da hori arlo sozioekonomikora erebideratzeko.ppp

Izena: GaindegiaJarduera: uskal Herriaren naziogarapenari emandako talde teknikoa da,irabazi asmorik gabeaWebgunea: www.gaindegia.eusTelefonoa: 943 304365Helbide elektronikoa:[email protected]:



Lurraldea ulertzeko moduberri bat

GIS teknologiaren bitartez, informaziomultzo handiak gorde, landu eta

ustiatzen ditu Gislan enpresak. Lurraldeengaineko azterketak egiten dituzte, eta aholkuaeskaintzen die enpresa eta erakundeei haien kudeaketa hobea izan dadin.

Teknologiaberriak etenga-beko aldaketan dauden garaiotan,ugaritu egin dira informazioa es-kuratzeko teknikak, eta, aldi be-rean, handitu egin da informaziokopurua ere. Lurraldearen gaine-ko informazioaren kudeaketa eremoldatu egin da, eta egun datuasko bil daitezke hainbat aldagaikontuan harturik: datu geomati-koak, sozioekonomikoak, higiezi-nekin lotutakoak...

«Erakundeek eta gizarteak ge-roz eta informazio gehiago jasoeta kudeatu behar dute, eta asko-tan ez da erraza izaten», azaldudu Imanol Esnaola Gislaneko ki-deak. Gabezia horri konponbideaeman nahian, Gislan sortu zenduela zortzi urte: GIS teknologia-ren bitartez, enpresak eta era-kundeak laguntzen dituzte pro-zesu horretan.

«Aukera asko ematen dituegun teknologiak, baina, horiekkudeatzen ikasi behar da», ohar-tarazi du Gislaneko kideak. Ho-rretarako, aholkularitza eskain-tzen dute, eta konponbide tekno-logikoak ematen dizkieteerakunde eta enpresei, baita ana-lisi espazialak egiteko zerbitzuaere. Izan ere, esku artean duten

Izena: GislanJarduera: GIS teknologiaren bitartezlurraldeen gaineko informazioaren bilketa,kudeaketa eta analisia egiten duenkooperatiba.Webgunea: www.gislan.eusHelbide elektronikoa:[email protected]: 943 304 255


datu kopurua nola landu erakus-ten du Gislanek. Horrela, hainbataldagai gurutzatzen dituzte; bes-teak beste, udal baliabideen onlinemapak egiteko, geomarketi-neko azterketak sustatzeko edotakaleko altzarien katalogoak osa-tzeko ere.

«Gurea ez da Interneterakomapa soil bat», oroitarazi du Es-naolak, «azterketak egiten ditu-gu ondoren gure bezeroek lureremu horretan eraldaketa egindezaten». Adibide gisa, uholdeakaipatu ditu: «Pentsa euri-jasa ba-tek harrapatzen duela auzo bat,eta larrialdietako zerbitzuek au-zoa hustu behar dutela. Adineko-rik baldin badago, hori jaso be-harko da lehenik; baina, nola ja-kin ba ote dagoen? Geuk datuhoriek bildu eta nola kudeatuerakuts dezakegu». Izan ere,ohartarazi du beharrak momen-tuan sortzen direla, baina Gisla-nen egitekoa dela,hain zuzen ere,tresnak eskaintzea aldagaiak uneegokian ongi gurutzatzeko.

Erantzukizun sozialaHorregatik uste du Gislanek badi-tuelako bestelako balioak: «Ira-bazi gabeko kooperatiba bat gara,eta helburu komunitarioa dugu.Nahi dugu herritarrek beren bu-ruarekiko duten ezagutza handi-tzea». Gainera, herri txikietanahalegin berezia egiten dute pun-tako teknologia erabili ahal izate-ko, eta bestelako elkarteekin erearitzen dira lankidetzan. Besteakbeste, tokiko beharrak asetzekoproiektua dute Uemarekin.

Helburua, beraz, software li-brearen bitartez, tokian tokikoarazo eta beharrei aurre egitea da;bertako enpresek, erakundeeketa herritarrek lurraldearen in-guruko informazio antolatua es-kura izan dezaten.ppp



Txikitik sortutako ekimen handia

Euskara hutsean ari direnhedabideentzako leiho izateko

helburuarekin sortu zen Hekimen, 2012. urte amaieran. Ordutik, komunikabideenelkargune eta solaskide gisa lan egin duproiektuak. Hedabide «handien» aurrean ereeuskaraz zer kontatu badagoela erakutsi dute.

Lau urte beteberri dituHekimen enpresak, eta, ordutikhona, bilakaera azkarra izan du.Euskal hedabideen artean aspal-didanik zegoen behar bat asetze-ko asmoz sortu zen: euskaraz jar-duten duten komunikabideen to-pagune izatea. «Banaka hartuta,txikiak gara, baina, elkartuta, in-dar handia dugu», azaldu du Al-berto Barandiaran Hekimenekokoordinatzaileak. Horren adie-razle, egun 150 komunikazio pro-duktuk, 50 enpresak eta lau lan-talde handik osatzen dute taldea.

Hedabide handiagoen aldeaneuskara hutsean ari diren komu-nikabideek irisgarritasun txikia-goa duten ustea iraultzea da He-kimenen erronketako bat. Taldeaosatzen duten kideen kopuruarierreparatuta, eskaintza zabaladela uste du Barandiaranek:«Euskal hedabideek eskaintzadibertsifikatua daukate, eta, gai-nera, produktu onak dira».«Handian» pentsatuta lorpenhandiagoak eskura daitezkeela-koan dago, gainera: «Gure fun-tzioa da lotsarik gabe begirada al-txaraztea. Proiektu txikien elkar-gune izatea, eta kanpora begirakoleiho bat irekitzea».

Horregatik, administrazioare-kiko solaskidetza egitea ere beregain hartu du Hekimenek. Eus-kara hutsean ari diren telebista,aldizkari, egunkari eta bestelako-en ordezkari gisa dihardu era-kundeekin: «Askotan kide guz-tion asmoak bateratzea zaila badaere, ederra da etekinak lortzea»,adierazi du Barandiaranek. Ho-

rretarako, ordea, gogotik lan eginbehar izaten dute, eta Hekimene-ko kideek jakin badakite erronkahandiak dituztela datozen urtee-tarako: «Komunikabideen kon-tsumo eredua aldatzen ari da, etagarrantzitsua izango da elkarla-nerako esparruak zehaztea. Gai-nera, politika publiko berriakadostea ezinbestekoa da».

Euskalgintzarentza-ko leihoa. Euskaratik etaeuskaraz aritzen da Hekimen, etahorretarako Martin Ugalde kul-tur parkean lan egitea aukeraederra dela uste du Barandiara-nek: «Euskalgintzan ari diren en-presentzako espazio naturala da.Gainera, Hekimenen filosofiare-kin bat egiten du parkeak; euska-raz aritzen diren taldeen elkargu-ne izatea». Parkearentzat ereproiektua bertan egotea aberas-garria delakoan dago: «Hedabi-deen mundu estrategikoa esku-ragarri edukitzea ere aukera pa-regabea da enpresentzat». Izanere, proiektu komunikatibo txi-kiek, bat eginda, indar handia bil-du dute azken urteotan.ppp

Izena: HekimenJarduera:

Euskarazko hedabideen elkarteaWebgunea:

www.hekimen.eusTelefonoa: 617-35 60 63

Helbide elektronikoa:[email protected]

Juanan Ruiz / Argazki Press


Haurrentzako euskarazko Irria

Umeen hezkuntza komunitateaneuskarazko proiektu komunikatiborik

ez zegoela ikusita, Irria komunitatea sortuzen duela zazpi urte. Egun, hiru ikuskizundituzte martxan, eta hilero kaleratzen dute‘Irria’ aldizkaria; kideen arabera, garrantzitsuada oinarria ongi sendotzea.

tzen ditugu horien bitartez»,azaldu du Garazi Urrusolo kide-ak. Katxiporretako Pirritx, Po-rrotx eta Marimototsek eraikita-ko mundu sinbolikoa abiapuntuhartuta, sei pertsonaia nagusikosatzen dute egun Irrien Lagunakproiektua: Tiritatxok, Martinbe-rrek, Largabistak, Marikalan-brek, Ane piratak eta Lagunek.

Guztiek lantzen dituzte elkar-tasuna, parekidetasuna eta ingu-rumenaren zainketaren modukobalioak, baina bakoitzak gai banajorratzen du. Tiritatxok osasuna-ren inguruko aholkuak ematenditu; Martinberrekin kulturan sa-kontzen dute haurrek; Largabis-tak ingurumenaren sekretuakkontatzen ditu; eta Marikalanbrezientzia kontuez aritzen da. Anepiratak elkartasuna lantzen du,eta Lagunek hari eroalearen la-nak egiten ditu.

Proiektu aberatsa Izan ere, helburua da, euskarazkoerreferenteak sortzeaz gain, baliopedagogikoa ere lantzea. Horre-gatik, Urrusolok aitortu duproiektua «oso potoloa» dela, etagaur-gaurkoz oinarria sendotzeadela helburua. Dena den, Gartziakuste du Irrien Lagunak proiektuaklortu duela ikusgarritasuna:«Euskarazko proiektu hezitzailemoduan lortu dugu erreferen-

Izena: Irrien LagunakJarduera: Haurrentzako euskarazkohezkuntza komunitaterako proiektua.Irakurzaletasuna sustatu eta balioaurrerakoien transmisioa egiteko.Telefonoa: 943-30 35 72Webgunea: www.irrienlagunak.eusHelbide elektronikoa:[email protected]


tzialtasuna». Lan hori egiteko, biildo jorratzen dituzte: Irriaaldiz-karia eta ikuskizunak.

Hilero argitaratzen dute Irriaaldizkaria, eta Urrusolak eta Gar-tziak azpimarratu dute, edukipropioa izateaz gain, garrantzi-tsua dela beste elkarteekin egitenduten elkarlana: «Beste taldeenparte hartzea beharrezkoa da, etahori islatzen da aldizkarian».Idazle eta marrazkilariekin erelan egiten dute hilero, eta horrekduen balio kulturala azpimarratudute bi kideek. Komunitate izae-ra ere eman diote harpidetzari:Irrien Lagunak kluba sustatzendute horrela. Bestalde, hiru ikus-kizun dituzte martxan, eta lanki-deek uste dute Irrien Lagunakklubeko pertsonaiek lortu dutelaarrakasta haurren artean. Pausosendoz, handitzen ari da IrrienLagunen taldea.ppp

Irrien Lagunak elkarteaduela zazpi urte sortu zen, hau-rrentzako proiektu komunikati-boetan zegoen hutsuneari irten-bidea emateko asmoz.

«Erdaldunak dira haurrenhezkuntza komunitateko proiek-tu komunikatibo gehienak»,ohartarazi du Nerea Gartziaproiektuko kideak. Gaztetxoekeuskarazko erreferenteak beharzituztela ohartu ziren, eta proiek-

tua diseinatzeari ekin zioten Elka-rrek, Katxiporretak eta Berria-kelkarlanean. Ordutik, Irria ko-munitatea eraikitzen ari dira, etabi proiektu nagusi dituzte eskuartean: Irriaaldizkaria eta ikuski-zunak.

Euskarazko erreferenteak sor-tzea da helburua, baina ez da ba-karra: «Euskaldunak dira gurepertsonaia guztiak, baina, horre-taz gain, balio aurrerakoiak lan-


Sarean barrenaez galtzeko

Sistema informatikoen diseinua,ezarpena eta mantentze lana

eskaintzen ditu IZT kooperatibak 2005etik.Teknologia berrien etengabekoaldaketagatik, IZTk etengabe moldatu behar izan du egoera berrietara; egun,aholkularitza eta informazioaren segurtasuna dira lan ildo nagusiak.

Segundoro milioibateta erdi mezu elektroniko bidal-tzen dira munduan, 33.000 kon-tsulta egiten dira bilatzaile nagu-sietan, 6.000 argazki bainogehiago jartzen dira sarean, eta,gaur egun, enpresa txiki batendatu basea duela hamabost urteedozein multinazionalena bainoaskoz handiagoa da. Nabarmenada azken bi hamarkadetan tek-nologia berriek hartutako abiadabizia. Ezinbestekoa da, hortaz,sistema informatiko egokia izateaeta datuen segurtasuna berma-tzea. Lan horretan dihardu IZTk;bezeroei konfiantzazko tratua es-kaintzen die aplikazioen disei-nuan, mantentzean, aholkulari-tzan eta datuen segurtasunean.

«Sarea ikusi besterik ez dago,hamaika aukera ditugu, bainahelburua da norberari ondoendatorkiona diseinatzea», halaazaldu du Juani Lizaso IZTko lan-kideak. Izan ere, uste du bezerobakoitzaren ezaugarri, ohitura,asmo eta nahiak kontuan hartubehar direla, ahalik eta aukeraeraginkorrena bilatzeko. Etenga-beko ikasketa prozesuan ari dakooperatiba, eta, horregatik, au-kera du enpresa eta norbanakoeiere unean uneko joeren berriemateko.

Teknologia berriek eragin

dute, ordea, sarean datu kopuruikaragarria pilatzea. Horrek artxi-bo zabortegi erraldoi bihurtu dituposta elektronikoak, ordenagai-luak eta bestelako gailu eta sarekobiltokiak. Gainera, edonon aurkidaiteke munduko edozein herrita-rri buruzko informazioa.

Horregatik, IZTko kideek ohar-tarazi dute oso garrantzitsua deladatuen kudeaketa egokia egitea:«Batetik, baliagarria ez den infor-mazio pila gordetzen dugu geuregailuetan, eta horrek oztopatu egi-ten du gure jarduna. Bestetik, zi-bererasoak areagotu dira azkenurteotan». Lizasoren arabera, se-gundoro hemezortzi ordenagailukjasaten dute zibereraso bat, eta ur-tean milioika euro galtzen dirakode maltzurrek eragindako kal-teen ondorioz.

Edozein arriskuren aurreanongi babestuta egotearen garran-tziaz ohartarazi du Lizasok: «Neu-rri egokiak hartuz gero, erasoeneragin negatiboa nabarmen mu-rriztu daiteke». Ezinbestekoa da,hortaz, neurri teknikoak izatea,baina hori bezain garrantzitsua dakontzientzia izatea. Izan ere, sareahandia da, eta teknologia berrienetengabeko aldaketa, geldiezina;IZTk aholkularitza eta segurtasu-na eskaintzen ditu bertan ez gal-tzeko.ppp

Izena: IZT kooperatiba.Jarduera: Sistema informatikoen

diseinua, inplementazioa eta mantentzea.Telefonoa: 943-30 43 15

Helbide elektronikoa: [email protected]: www.izt.eu


Jon U

rbe /

Arg

azki

Pres

s


Etengabeko gogoeta eta eztabaida

Euskarazko kultura aldizkaria da‘Jakin’. Frankismo betean, Arantzazun

sortu zen, 1956an. Ordutik, bilakaera handiaizan du aldizkariak, eta, egun, bi hilabeteanbehin argitaratzen dute. Eskafandra etaAleka liburu egitasmoak ere abian dituzte.

Ibilbide luzeadu Jakinek.60 urtetik gora daramatza euska-ra, kultura eta herrigintza uztar-tzen. Ardatz horien artean gogoe-tan aritu dira sortzetik, bainaunean uneko gertaerei bizkareman gabe. Euskara kultur hiz-kuntza gisa trebatzea eta herri-gintzaren arteko orekari eustea;tentsio horretan mugitu da sei ha-markadaz Jakin. Tartean, debe-kuei aurre egin behar izan die, an-tolaketa eredua aldatu, eta uneanuneko joeretara moldatu da.

Ikasle talde batek sortu zuenJakin, Arantzazun, 1956an. Fran-kismo garaia zen, eta, beraz, sor-tzea ez zen xamurra izan. Aldiz-kariaren helburuak argiak zirenhasieratik, euskara eta kulturauztartzea, eta orduko zentsurare-kin talka egin zuen horrek segi-tuan: 1961ean, debeku adminis-tratiboa ezarri zioten, eta 1969an,berriz, Madrilgo Gobernuak be-rak debekatu zuen aldizkaria.Franco hil ostean heldu ziotenberriz argitaratzeari, eta, ordutik,egitura antzekoa izan du taldeak.Garai hartan finkatu zituzten al-dizkariaren ildoak: «Kultur al-dizkaria da Jakin. Hainbat ikus-pegitatik begiratuta erabiliko di-tugu sailak eta eremuak. Kultura,pentsamendu eta saio-aldizkarikritikoa izanen da Jakin».

Kritikotasuna da Jakin aldizka-riaren oinarri nagusietako bat. Di-bulgazio hutsetik harago eraginnahi du taldeak, baina akademi-

Izena: JakinJarduera: Euskalgintza eta kulturgintzasustatu eta hedatzeko plaza eta eragileada Jakin FundazioaTelefonoa: 943-21 80 92Helbide elektronikoa: [email protected]: www.jakin.eus


zismoan erori gabe; asmoa baitakulturgintzaren eta herrigintzarenarteko harremana indartzea. Eraberean, euskarari kultur estatuspraktikoa aitortzea izan da aldizka-riaren helburuetako bat: «Euskarakultur hizkuntza gisa trebatzea,alegia». 2014an, erronka horrenlekukoa eman zion ordura artekozuzendari Joan Mari TorrealdaikLorea Agirre zuzendari berriari, etaordutik lanean ari dira gogoetara-ko bidea irekitzen euskal gizarteanbizirik dauden hamaika auziri.

Liburu bildumapare batere badu Jakinek. Joan den aben-duan kaleratu zuten Eskafandra li-buru bildumako lehen zenbakia.Pentsamendu feministari eskaini-tako sorta da, euskarari eta feminis-moari «arnasgune» bat eta «era-gingune» bat eskaintzeko asmozsortua, Elkarrekin batera. Ordutik,bi liburu kaleratu dituzte, pentsa-mendu feministan ezagunak direnAngela Davisen eta Virginie Des-pentesen testuak euskarara ekarri-ta: Generoa, arraza eta klasea (Da-nele Sarriugartek itzulia) eta King-Kong teoria (Itziar Diaz de Ultzu-rrunek itzulia).

Aleka bilduman, berriz, Elka-rreko, Berria egunkariko eta Jaki-neko kideek bat egin dute, eta Eus-kal Herriko zein nazioarteko pil-pileko gaiak jorratzen dituztekroniken bitartez. Gaur-gaurkoz,lau liburu argitaratu dira: euskara-ren egoeraren ingurukoa bata, Na-farroako «aldaketaren aroa» de-lakoaren ingurukoa bestea, Do-nald Trump presidentetzara nolairitsi den aztertzen duena, etaEkialde Hurbileko auzia ulertzekogakoak eskaintzen dituena azke-na. Den-denak, Jakinek hasieratikjasotako erronkaren ildoan: gaur-kotasuneko gaiak modu kritikobatean eta euskarazlantzea.ppp



Euskararen normalizazioa iparrorratz

Euskararen Gizarte ErakundeenKontseilua duela ia bi hamarkada

sortu zen, euskalgintzan eta euskararennormalizaziorako bidean lanean jardutenzuten hainbat eragileren elkargune izatekoasmoz. Lan horretan dihardu KontseiluakEuskal Herriko eragile, administrazio etaenpresekin.

Handira egin zuenapustua Kontseiluak 1998an sor-tu zenean. Hilabeteetan isileanegindako lanak eztanda eginzuen urte hartako abenduaren26an. Euskal Herriko bost esta-diotan jende andana bildu zen Baieuskarari lelopean. Handira jo-katzen jarraitu du ordutik Kon-tseiluak; izan ere, horixe da harenhelburua: euskararen normaliza-ziorako lanean ari diren elkarteentopagune izan eta ikuspegi zaba-lagoz eragitea.

Egindako lana ere ez da txikia,eta Saioa Rodriguez Kontseilukolangileak oroitarazi du hori: «Iahogei urtetan handiak izan diraegindako urratsak, eta zenbaitmugarri ere izan ditugu». Horie-tan lehena da Bai Euskararirekinbatera kirol guneetan egindakomobilizazioa, baina, ordutik, izandira gehiago. Besteak beste, gogo-an ditu Rodriguezek Euskaldu-non Egunkaria-ren itxieraren os-tean antolatu zituzten mobiliza-zioak, baita euskarak Nafarroanzuen egoera salatzeko 2010eanantolatutako manifestazio jende-tsua ere: «Horien bitartez ikusdezakegu Kontseiluak aktibaziosozialean betetzen duen fun-tzioa». Era berean, arrakasta-tsuak dira Bai euskarari eta Eus-karaz bizi nahi dut kanpainak.

Kaleko aktibazioaz gain, ordea,Kontseiluaren helburuetako batda herritarren, herri eragileen etaadministrazioaren artean zubi la-na egitea, eta, horregatik, hizkun-tza politikak hobetzeko bidean el-karteak egindako lana azpimarra-tu du Rodriguezek: «Garai konpli-katuak zirenean lortu genuenakordio soziopolitiko bat euskal-gintzako zenbait sektorek bizi zu-ten jazarpena salatzeko». Hainbat

udalekin, esaterako, hizkuntzapolitika neurtzeko tresna garatudute, hizkuntza politika berri era-gingarriak sortzeko bidean.

Erronkak ere, handi.Handiak izan dira lorpenak, bai-na handiak dira erronkak, eta,horregatik, Euskal Herriko hirulurralde administratiboetandihardu oraindik ere Kontsei-luak. Lau proiektu dituzte gauregun esku artean: Euskaragileak,enpresaritza munduan aritzendiren eragileekin sortua; Nafarro-an euskararen egoera iraultzekoprograma berri bat; EAE EuskalAutonomia Erkidegoan hizkun-tza politika aldatzea; eta Hizkun-tza Eskubideak Bermatzeko Pro-tokoloa.

Rodriguezek aitortu du ez delalan erraza, eta antolatzeko mo-duan dagoela gakoa: «Batzarraegiten dugu noizean behin, hain-bat arlotan aritzen diren eragile-ak Kontseiluan bildu eta propo-samenak egiteko. Horrela, ipa-rrorratz komun bat definidezakegu». Izan ere, euskararennormalizazioaren bide luzean,Kontseiluak pausoak ematen ja-rraitzen du.ppp

Izena:Euskararen Gizarte Erakundeen Kontseilua

Jarduera: Euskarak garapen osoa izateahelburu duten eta arlo desberdinetan lan

egiten duten erakundeen bilgunea da.Telefonoa: 943-59 12 00

Helbide elektronikoa:[email protected]

Webgunea: www.kontseilua.eus


Bertsolaritzaren hamaika ertzak

Bertsolaritzaren jatorrizko izaeramantentzearen eta berrikuntza eta

transmisioa bermatzearen artean dihardulanean Lankuk. Bertsozale Elkarteak sortuzuen, 2003an, bertsolaritzaren azpiegituraindartzeko asmoz. Egun, 350 artistarekin ari dira elkarlanean.

Mendeetako ohitura iza-nagatik, bertsolaritzak jakin duegungo egoerara moldatzen. Eza-gunak dira bertso saio musika-tuak, saio bereziak, bertso-litera-tura emanaldiak... Txapelketekere badute arrakasta: aurtengoEuskal Herriko Bertsolari Txapel-keta Nagusiko finalerako sarre-rak bi hilabete lehenago amaitudira. Horiek kudeatzeko, ordea,lana gogotik egin behar da, eta2003an erabaki zuen BertsozaleElkarteak horretan arituko zenenpresa bat sortzea. Ordutik,hamaika saio antolatu ditu Lan-kuk.

«Bertsolaritzaren ulerkera al-datu da», azaldu du Aitor IrigoienLankuko lankideak, «garai bate-an askoz ere itxiagoa zen munduhori. Gaur egun, aberastasuna,eraldaketa eta berrikuntza nabarida saio eta bertso joeretan». Izanere, Lankuk apustua egin du tra-dizioa beste hamaika txokotarahurbiltzeko asmoz. Besteak bes-te, esku artean dute eremu erdal-dunetan bertso saio bereziak an-tolatzeko proiektua.

Izan ere, abesteko moldea al-datu den heinean publikoa beraere aldatu dela aitortu du Irigoie-nek: «Gaur egun, ikuslea gazteada, eta, genero ikuspegitik erre-paratuta ere, askoz emakumegehiago biltzen dira plazara».Horrek bestelako eskaintzak egi-teko aukera ere ireki die.

Proiektuen aberasta-suna. Eraldaketa eta tradizio-aren biziberritzea ardatz, hainbateginbehar ditu Lankuk. Besteakbeste, bertso saio arruntak anto-latzen dituzte, baita emanaldi be-reziak ere. Gainera, bertso esko-letarako eta elkarteentzako argi-

talpenak ere egiten dituzte. Auto-re eskubideak bermatzekoproiektua abiatu berri dute, eta,gainera, produkzio lanez ere ar-duratzen dira, hala nola txapel-ketetakoez.

Hamaika leiho dauzka irekitaLankuk, eta bertsolariek Lanku-ko atea irekia dutela oroitarazidu: «Gure helburua da bertsola-riekin harremana egitea, eta ho-rien lana ahalik eta gehien erraz-tea». Hein batean helburua lortudutela aitortu du, baina azaldu duabeslari gazteengana heltzea delaerronka. Lan horri ekiteko, joanden urtean Lanku Beka estreina-tu zuten. Beatriz Egizabal eta AneLabakaren Erradikalak garasaioak irabazi zuen diru laguntza,eta, datorren urtean, abian jarri-ko dute berriz proiektuak aur-kezteko aukera.

Gainera, Arin-adin zahar egoi-tzetan antolatzen duten saioa etaJon Maiaren Berriak jaio ginen li-burua ere badituzte esku artean,baita Andoni Egañaren saio bere-zi bat ere, berehala aurkeztukodena. Sustraiak non diren ahaztugabe, bertsolaritzan lanean jar-duteko bideak jorratzen dituzte;argi du Irigoienek: «Aurreko iza-era galdu gabe, transmisioan etabalioetan sakontzea da gure as-moa». ppp

32 martin ugaldekultur parkea

Jarduera: Bertsoa oinarri hartuta, edozeinkultur ekitaldi sortzeko eta antolatzekobaliabideen kudeaketa (produkzioa,marketina, diseinua, autore eskubideak...)Telefonoa: 943-26 07 55 – 675-71 64 72Helbide elektronikoa: [email protected]: www.lanku.eus

Lanku


Inprentako inurri lana

Sortzen direnetik irakurleak esku artean edukitzera arte, bidaia

luzea egiten dute orriek inprimategian.Leitzaran Grafikak enpresak prozesu osoaikuskatzeko aukera ematen dio sortzaileari.Amaierako emaitzan ekoizpenak duengarrantzia azpimarratu dute.

Euskarri digitaleanheltzen dira kartelak, nobelak,testuliburuak... Leitzaran Grafi-kak inprimategiko bulegora. Do-tore josita eta inprimatuta hel-tzen dira hartzailearengana. Gauregun, edozein tokitan inprimatudaitezke edukiak Iñigo Illarra-mendi Leitzaraneko langilearenustez, baina, enpresa horrek balioerantsia eskaintzen die sortzaileeta hartzaileei: inprentako inurrilana ezagutzeko aukera dute ber-tatik bertara.

«Ez gara ekoizpen enpresa batsoilik, zerbitzua ere eskaintzendugu» azaldu du Illarramendik.Izan ere, eskaera bakoitzak di-tuen berezitasunei erreparatzendie Leitzaranek. Uste du azkenurteotan paperak garrantzia gal-du duela teknologia berrien on-dorioz, eta, horregatik, egindakolanari goxotasunez heltzen diote:«Kalitatea bermatu nahi dugu,

Izena: Leitzaran GrafikakJarduera: Liburu, aldizkari, publizítateliburuxken diseinua, inprimaketa etaenkoadernaketa.Telefonoa: 943303510Helbide elektronikoa:[email protected]: www.leitzaran.eus

gertutasuna erakutsi eta epeakbete». Horiek dira, haren ustez,inprenta batek gaur egun edukibeharreko balioak, baina, beha-rrezkoa da puntako teknologiaere: «Teknologia etengabe ari daaldatzen, eta gure moduko taile-rretan ere puntako makinak edu-kitzea garrantzitsua da».

Horregatik, bi eratako lanakegiten dituzte; batetik, inpresiodigitalarekin egiten dute lana:«Batik bat berrargitalpenekin etaedizio txikiekin». Bestalde, ohikosistema erabiltzen dute, offset-a,alegia.

Tailerrean ongi antolatutakokate bidezko lanean artisaueneran josten dituzte orriak. Sobe-rakinak moztu, berrantolatu etailaran jartzen dituzte liburuak,azken ukituak eman eta azala jar-tzeko. Ibilbide luzea eginda, ku-txetan gordetzen dituzte libu-ruak, aldizkariak, eskuorriak etabestelako euskarriak. Hiztegiaketa bidaia liburuak geroz eta gu-txiago egiten dituztela aitortu duIllarramendik, baina, oraindikere, eskaria handia da: «Gauregun ez du zentzu handirik gailuteknologiko txikietan bildu deza-kegun informazioa liburu pisu-tsuetan gordetzea. Hala ere, lanabadugu». Horren erakusle daekoizpenaren laurdena Frantzia-ra bidaltzen dutela.

Papera eta teknologia lehiandaude, baina, oraindik inprentekbide luzea dute egiteko, Illarra-mendiren ustez: «Paperak zeinetorkizun duen? Ezin jakin; argidugu apurka beheranzko joeranabari dela», adierazi du Illarra-mendik ekoizpen prozesua era-kutsi bitartean, «ordura arte, or-dea, lanean arituko gara egun be-zala». Izan ere, oraingozmakinek ez dute eguneko ordubakarrean ere deskantsua har-tzen.ppp



Zuzeneko musikarentzako leihoa

Musika eskaintza zabala da EuskalHerrian, baina ekitaldiak bilduko zituen

atari baten falta sumatzen zuten musikarenmunduan aritzen ziren zenbait lagunek.Hutsune hori bete nahian, Musikazuzeneangunea ireki zuten 2010ean, zuzenekomusika sostengatzeko asmoz.


Euskal Herriko zuzenekomusika eskaintza biltzeko asmozsortu zen Musikazuzenean ataria,2010ean. Horixe zen hasierakohelburua: bizi-bizi zegoen sor-kuntzaren berri ematea webgunebaten bitartez. Ordutik, garatuegin da proiektua, eta jardueraberriak egiten dituzte orain. Bes-teak beste, telebista saioa duteHamaika telebistan, kontzertuakustikoak eskaintzen dituzte,eta Durangoko Azokan standajartzen dute. Proiektuko kideKoldo Otamendik azpimarratudu saretik harago komunitateaegiten diharduela proiektuaksortzeko balioak atzean utzi gabe:«Egun, musika munduan egitendena islatzea eta hedatzea da gurexede nagusia».

«Euskal Herria leku ederra dazuzeneko musika maite dugu-nontzat», aitortu du Otamendik.Izan ere, hamaika aukera daudemusika entzuteko gaztetxeetan,aretoetan, kultur etxeetan eta ta-bernetan. Musikazuzenean-ekokidearen arabera, atzerriko talde-ak ere maiz etortzen dira EuskalHerrira, eta astean zehar hainbatkontzertuz gozatzeko aukera ba-dago, nahi izanez gero. Horrega-tik, ez du zalantzarik: bizirik dagosorkuntza Euskal Herrian; alta,aitortu du falta dena ikusleriadela sarri.

Eskaintza aberatsa izan arren,Otamendik uste du gehiegizkoinformazioa dagoela sarean, eta,hortaz, informazio txukuna etaargia topatzea kosta egiten delasarri. Kontzertuen eta musikareninguruko albisteak biltzen dituMusikazuzenean-ek, entzuleei

eskura uzteko informazio ahaliketa eguneratuena eta argiena.Dena den, Otamendik gogorarazidu proiektua ez dela agenda hu-tsa: «Herri ekinbide gisa sortu gi-nen, eta, horregatik, garrantzi-tsua da komunitatea sortzea».

Topagune eta ispilu.Komunitatea, beraz, musikazale-ek, musika taldeek eta musikaeragileek osatzen dute, eta horre-la sostengatzen da Musikazuze-nean; izan ere, ez du diru lagun-tzarik jasotzen, eta web atarianez dute iragarkirik. Agerikoa datalde izaera baduela proiektuak,eta aberastasun hori nabarmenada, besteak beste, DurangokoAzokako plazan. Izan ere, taldetxiki eta handiek diskoak saltze-ko lekua dute egitasmoaren stan-dean.

«Guk ez dugu ezberdintasunikegiten talde txiki eta handien ar-tean», azpimarratu du Otamen-dik. Uste du guztiek eduki behar-ko lituzketela aukera berak, eta,horregatik, balio bera ematendiete talde guztiei Musikazuzene-an-en. Euskal Herrian musikaaukera «askotarikoa eta kolore-tsua» dagoela uste du Otamen-dik, eta, beraz, ez zaio egokia iru-ditzen talde txikien eta handienarteko bereizketa egitea: «Ikusle-ek erabakitzen dute zein taldeikustera joan nahi duten». Infor-mazio hori errazteko, topaguneeta ispilu lanak egiten ditu Musi-kazuzenean web atariak: «Gukmahai gainean musika menuajartzen dugu, eta ikusleek eraba-kitzen dute zeinaukeratu».ppp

Izena: MusikazuzeneanJarduera: Euskal Herriko zuzeneko emanaldien

ispilua eta bozgorailua izateko sortutako web atariaTelefonoa: 658-72 25 05

Helbide elektronikoa: [email protected]: www.musikazuzenean.com

Gari Garaialde /Argazki Press


Ikus- entzunezkoen aroan,

Gaur egun edonorkdu aukera bideoak grabatzeko,ikus-entzunezko txiki bat egite-ko eta hori sarean jartzeko.Sakelako telefonoek badituztehori egin ahal izateko beharrez-ko kamerak eta aplikazioak.Esperientzia, ordea, ez du edo-nork, eta kalitatezko ekoizpenakeskaintzen ditu Pixel enpresak.

Komunikabideen munduanlanean zebiltzan hainbat kidekikusi zuten Pixel enpresa sortze-ko aukera. Aurretik bazuteneskarmentua eta 2005ean emanzuten pausoa. Ordutik hainbatlan egin dituzte ikus-entzunez-koen arloan; batzuetan, kanpo-ko enpresekin lanean; bestetan,ekoizpen propioa egiten.

Mota askotako zerbitzuakeskaintzen ditu Pixelek. Halanola beste ekoiztetxe batzuekinelkarlanean aritzen dira, enpre-

sentzako bideo korporatiboakegiten dituzte, aireko grabake-tak egiten dituzte droneekin,materiala alokatzen dute, etahainbat telebistarentzako lanaere egin izan dute. «Besteakbeste, EITBrekin lanean jardundugu kiroletako saioetan, suartifizialak grabatzeko, danbo-rrada eta halako ekitaldien bide-oak egiteko...», azaldu du MirariLarrañaga Pixeleko lankidea.

Ekoizpen propioa ere, egitenute, ordea, eta sona handikodokumentalak ekoitzi dituzteetxean. Besteak beste, Zura,Gazta zati bat eta Sagardoa bidegile lanak haienak dira.Bestalde, joan den urteanDonostia 2016 egitasmoarenbarruan, saria eskuratu zuten La Capsula izeneko saiobatengatik. Europako balioei eta kulturari buruzko telebistasaio bat proposatzea zenerronka, eta Pixelek irabazizuen lehiaketa.

«Urteetako esperientziakematen digu beste ikuspuntubat», azaldu du Naiara Olaialankideak, «edozeinek egindezake bideo bat, bai, baina kali-tatea eskarmentuaren bitartezirabazten dugu». Hori eskainidezake Pixelek, baita aholkula-ritza ere.

Hainbat enpresa eta eragilejoaten dira haiengana ikus-entzunezko bat egiteko asmoa-rekin, eta horien beharrak eza-gutzearen eta ulertzearengarrantzia azpimarratu dute bilankideek. Izan ere, ikus-entzu-nezkoen aroan edonork bideo-gintzan aritzeko aukera baduere, beharrezkoa da kalitatezkolanak egiteko azpiegitura etaezagutza egokia.ppp

Izena: PixelJarduera: Ikus entzunezko ekoizpena,materialaren alokairua, kamera anitzekoekitaldiak eta airezko irudiak.Telefonoa: 943593409Webgunea: www.pixel.eusHelbide elektronikoa:[email protected]


Jon Urbe /Argazki Press

esperientziaren garrantzia

Euskal Herriko arlo sozioekonomikoaeuskalduntzeko asmoz lanean dihardu

Bai Euskarari elkarteak, enpresa, saltoki eta bestelako eragileekin. Elkarteko kideen ustez, hizkuntzarennormalizaziorako beharrezkoa da enpreseneremuan ere jardutea. Lan horretan, hamarkada bete du taldeak.


Euskal eskola publiko berria sortzen

Hezkuntza komunitatearentzakotresna baliagarria izateko asmoz sortu

zen Sortzen elkartea. Hezitzaileen, familieneta langileen sareak eginez, Euskal EskolaPubliko Berria dute jomuga, eta laneandihardute helburua lortzeko: Euskal Herrianhezkuntza sistema propioa izatea.

«Gaur egungohezkuntzaereduak hutsune eta gabezia izu-garriak ditu». Horixe da Sortzenelkartearen salaketa. D eredukoeskola publikoetako hezkuntzakomunitateko kideen sarea da el-kartea, eta arazo horri aurre egi-teko lanean dihardu. Ez da, ordea,salaketara mugatzen. Aitzitik,eredu berria proposatu eta eraiki-tzen ari dira Sortzen-eko kideak:Euskal Eskola Publiko Berria.

Baina, nolakoa behar du halakohezkuntza ereduak? Taldekideekargi dute: euskalduna, autono-moa, langileen iraunkortasunabermatzen duena, demokratikoa,kalitatezkoa eta doakoa. Ez daedonolako erronka, eta, horrega-tik, tresna eraginkorrak eskaininahi ditu Sortzen-ek, hezkuntzakomunitatea antolatzeko, arazoeiaurre egiteko eta hezkuntza eral-datzeko. Euskal Herrian hezkun-tza sistema propioa behar dela al-darrikatzen du taldeak, baina,norabidea galdu gabe, ez dutealbo batera uzten urratsez-urratsegin beharreko lana.

Besteak beste, informatikaren

eta jolas ez-sexisten inguruko hi-tzaldiak eskaintzen dituzte, etagainera, urteko plangintza osa-tzen dute, harriz harri eredu berriaeraikitzeko. Hezkuntza sistemakhamaika helduleku dituela aitortudute kideek, baina, aurtengoan, biildo nagusi jorratuko dituzte: hiz-kuntza eredua eta sistema pro-pioa.

Euskara eta LOMCE.Aurten landuko duten ildoetakobat da euskararen normalizazioa-rena. Sortzen-ek baditu hainbategitasmo hizkuntzari bultzadaemateko, eta gainera, «Ikasle eus-kaldun eleaniztunak hezteko al-ternatiba» izeneko proiektu batabian dute jada. Lau urtez Dimakoherri eskolan (Bizkaia) eta Donos-tiako Egia auzoko Aitor ikastolan(Gipuzkoa) proba pilotua egin os-tean, Euskal Herriko edozein ikas-tetxetan hizkuntza proiektua ga-ratzeko dokumentua aurkeztukodute. Bestalde, egitasmoa abiatu-ko dute, Nafarroa osoan euskarenofizialtasuna aldarrikatzeko.

Zer eraiki badu Sortzen-ek, bai-na, gaur gaurkoz LOMCE ereduada abian dagoena Hego Euskal He-rrian. Horregatik, errebalideiplanto egiteko eta LOMCE ez apli-katzeko proposamen berriak erelantzen ari da taldea. Uste dute ga-koa dela proiektu berriak egiteaeta hezkuntza akordioak lortzekourratsak egitea.

Aldarrikapenerako tartea erebadute Sortzen-ekoek, eta aurtenhiru zita garrantzitsu ezarri dituz-te jada: Sakanako festa, eremu ez-euskaldunetako Besarkatu egitas-moa, eta maiatzaren 20an Iruñeanantolatutako festa nazionala. Izanere, bidea nekeza bada, Sortzen-ek badu zer ospatu: Euskal EskolaPubliko Berria sortzeko bideanpausoak ematea.ppp

Izena: Sortzen elkarteaJarduera: D ereduko eskola publikoetakohezkuntza komunitateko kideen sareaTelefonoa: 943 303504Webgunea: www.sortzen.eusHelbide elektronikoa:[email protected]

martin ugaldekultur parkea36Idoia Zabaleta /Argazki Press


Euskaraz ikertu, euskaraz eragin

Euskararen garapen sozialarenikergunea da Soziolinguistika Klusterra.

Metodo zientifikoaren bidez, Euskal Herrianeuskarak duen bilakaeraren ingurukoezagutza sortu eta metatzen du taldeak.Jakintza horretatik abiatuta, hizkuntzarenberrikuntzan eragitea du xede.

zer zen Klusterra, ezta izen horinondik zetorren ere», azaldu duikerlariak. Urteak joan ahala,proiektu berri eta sendoak sortuditu ikerketa taldeak gainontzekoeragileekin, eta erreferentzialta-suna lortu du gizartean, Basurto-ren ustez: «Jendeak euskarareninguruko ikerketa fidagarriekinlotu du Soziologia Klusterra».

Haren iritziz, proiektu askotakozuzendariak unibertsitateko ira-kasle izateak eragina du horretan.Bada, gainera, Euskal Herrian eza-guna den ikerketa garrantzitsubat: hizkuntzen kale erabilerenneurketa. Lehen ikerketa 1989anegin zen, baina Klusterrak beregain hartu du azterketa.

Horretaz gain, hamaika jardue-ra egiten ditu taldeak. Aipagarriada, esaterako, BAT soziolinguisti-ka aldizkaria. Urteetan pilatutakoezagutza dibulgatzea da argital-pen horren xedea. Gainera, euskalsoziolinguistika jardunaldiak egi-ten dituzte urtero, eta, aurten, hi-laren 22an izango dira, Donostian.Uemarekin lankidetzan antolatudituzte jardunaldiak, eta arnasgu-neak izango dira ardatza. Izan ere,pil-pilean dagoen gaia da, eta horida Klusterraren erronketako bat:ezagutzaren bitartez euskararenbiziberritzean eta garapenean era-gitea.ppp

Izena: Soziolinguistika KlusterraJarduera: euskararen garapen sozialaren ikergune

nagusia. Ezagutza soziolinguistikoa sortzen etakudeatzen du euskara biziberritzeko prozesuan.

Telefonoa: 943-592 556Helbide elektronikoa: [email protected]

Webgunea: www.soziolinguistika.eus


Zientifikotasuna,elkarlana eta gizarte konpromi-soa. Hiru balio horiek oinarrian,euskararen inguruko ikerketakegin eta ezagutza hori hedatzendu Soziologia Klusterrak 2004azgeroztik. Ez da lan makala, hel-burua baita euskara biziberritze-ko dinamikak abian jarri eta hiz-kuntzaren garapen sozialeaneragitea. Horregatik, taldekideekdiote Klusterraren apustua delamodu berriak asmatzea euskara-ren inguruan ikertzeko eta horikudeatzeko: «Ikertzea garrantzi-tsua da, bai, baina betiere eragi-teko asmoa izan behar dugu,metodo zientifikoa ardatz hartu-ta», azaldu du Asier Basurtoikerlariak.

Lan horretan, ikertaldeak kideugari bildu ditu. Horixe esan nahibaitu klusterhitzak: multzoa.Hamaika txokotatik etorritakoarituak eta adituak elkartzen dirabertan: unibertsitateko ikerla-riak, euskalgintzako enpresak,herri eragileak eta erakunde pu-blikoak. «Hori da gakoa, euska-raz eragin ahal izateko arlo ho-riek biltzea», ihardetsi du Basur-tok. Gainera, bederatzi lagunaritzen dira eginkizun horretanburu-belarri Martin Ugaldekobulegoan.

«Hasieran ia inork ez zekien


Gazteen topagunea eta amarauna

Gazte mugimenduak sareanpresentzia edukitzeko sortu zen

Topatu gazteen komunikazio proiektua.Hainbat kide eta eragileren elkarlanari esker,egun, eztabaidarako, informazioa zabaltzekoeta hausnarketarako espazioa bilakatu da.

Txikia izanagatik, he-dapen handia du Topatu gazteenkomunikazio proiektuak. MartinUgalden (Andoain, Gipuzkoa) duegoitza, baina, erredakzioko ki-deen arabera, bertatik kanpokolanik gabe ezinezkoa litzatekeproiektuarekin segitzea: «Topatuparte hartzailea eta irekia izandadin nahi dugu. Eskualdeetakoeta herrialdeetako lantalderikgabe, ezingo genuke lan egin».Izan ere, gazte mugimenduarenbozgorailu izateko jaio zen, etasarean gazteen arteko amaraunaosatzea dute helburu.

Elkarlana da Topaturen balionagusietako bat: «Gazte mugi-mendutik sortu zen proiektua,eta gazte mugimenduarentzategiten dugu lan», azaldu du Mad-di Ane Txoperena Iribarren kide-ak. Horregatik, harremanetandaude hamaika gazte eragilere-kin: «Sortu berri diren proiek-tuak sustatzeko asmoz, albisteak,elkarrizketak eta erreportajeakegiten ditugu». Norbanakoek erebadute lekua, eta, horregatik,gazte blogarientzako espazioaatondu berri dute; helburua dagazteei norbanako gisa ere ahotsaematea. «Eztabaida sustatzea dagure beste helburuetako bat»,

azpimarratu du Garazi CondeOrubek. Horregatik, Izarapekoaholkua sexualitatearen inguru-ko eztabaida gunea ireki dutewebgunean: «Gazteok geure ar-tean sexuaz modu askean hitzegiteko gunea izatea nahi dugu».

Sortutako amaraunak biproiektu abian jartzeko aukeraeman die: Topatu sarea eta GazteTelebista. Bi ideiek Gazteraiki to-paketetan izan zuten sorrera, etahilabeteotan horiei forma ematenaritu dira: «Epe laburrean tele-bista martxan jartzea esperodugu», adierazi dute Condek etaTxoperenak. Lau saio izango ditu:mahai inguruena, umorezko al-bistegia, musikari gazteei buruz-koa eta fikziozko telesaila. Erron-ka handia izanda ere, ilusioz hel-du diote lanari Topatukoek:«Elkarlana eta sarea indartzeaizango da gakoa».ppp

Izena: TopatuJarduera: Euskal Herriko Gazteen Komunikazio ProiektuaHelbide elektronikoa: [email protected]: www.topatu.eus



urtekaria - Martin Ugalde KP · Euskaldunon Egunkaria -k, Elkar fundazioak eta Lizarra Grafikak...

Documents

Transcript of urtekaria - Martin Ugalde KP · Euskaldunon Egunkaria -k, Elkar fundazioak eta Lizarra Grafikak...