Universidade de Santiago de Compostela - HI IA DE E AÑ A...Facultade de Humanidades do Campus de...
Transcript of Universidade de Santiago de Compostela - HI IA DE E AÑ A...Facultade de Humanidades do Campus de...
-
HISTORIA DE ESPAÑ A
Ana Cabana Iglesia
Fernando Suárez Golán
Tamara González López
GUIA DOCENTE E MATERIAL DIDÁCTICO
2018/2019
-
2
2018: Ana Cabana Iglesia; Fernando Suárez Golán
UNIVERSIDADE DE SANTIAGO DE COMPOSTELA
Recoñecemento – NoComercial – SinObraDerivada (by-nc-nd): Non
se permite un uso comercial da obra orixinal nin a xeración de obras
derivadas.
http://es.creativecommons.org/blog/wp-content/uploads/2013/04/by-nc-nd.eu_petit.pnghttp://es.creativecommons.org/blog/wp-content/uploads/2013/04/by-nc-nd.eu_petit.pnghttp://es.creativecommons.org/blog/wp-content/uploads/2013/04/by-nc-nd.eu_petit.png
-
3
Índice 1. DATOS DESCRIPTIVOS DA MATERIA ...................................................................................... 5
1.1. Descrición da materia.................................................................................................... 5
1.2. Prerrequisitos ................................................................................................................ 5
1.3. Profesores que imparten a materia .............................................................................. 5
1.4. Horario e lugar de titorías ............................................................................................. 5
1.5. Bloque formativo........................................................................................................... 6
1.6. Papel da materia no bloque formativo ......................................................................... 6
1.7. Interese da materia para a futura profesión ................................................................. 7
2. OBXECTIVOS E COMPETENCIAS RELACIONADOS COA MATERIA .......................................... 7
2.1. Obxectivos xerais........................................................................................................... 7
2.2 Competencias xenéricas e específicas .......................................................................... 9
3. CONTIDOS DA MATERIA ...................................................................................................... 10
3.1 Estruturación dos bloques de contidos teóricos ......................................................... 10
3.2 Bloques e unidades de contido ................................................................................... 10
3.3 Desenvolvemento práctico: clases interactivas .......................................................... 11
3.4 Bibliografía básica e complementaria ......................................................................... 11
Bibliografía básica ............................................................................................................... 11
4 METODOLOXÍA DOCENTE E DISTRIBUCIÓN DA CARGA ECTS .............................................. 17
4.1 Indicacións metodolóxicas .......................................................................................... 17
a) Estrutura das sesións expositivas ................................................................................ 18
b) Estrutura das sesións interactivas ............................................................................... 18
c) Actividades de estudo independente e traballo persoal do alumno .......................... 19
4.2 Distribución da carga de traballo (ECTS) ..................................................................... 20
5 AVALIACIÓN......................................................................................................................... 20
5.1 Procedementos de avaliación ..................................................................................... 20
A) Sistema ordinario de avaliación ...................................................................................... 21
1) Exame .............................................................................................................................. 21
2) Traballo individual de lectura, recensión e comentario crítico ....................................... 21
3) Asistencia e participación nas actividades prácticas ....................................................... 22
B) Procedemento de avaliación para a segunda oportunidade e para alumnos repetidores
22
1) Exame .......................................................................................................................... 22
2) Traballo individual de recensión e comentario crítico ................................................ 22
-
4
3) Actividades prácticas presenciais ................................................................................ 22
C) Asistencia a clase ............................................................................................................. 23
5.2 Composición porcentual da cualificación ................................................................... 23
-
5
1. DATOS DESCRIPTIVOS DA MATERIA
1.1. Descrición da materia Historia de España (G5101328) constitúe unha materia obrigatoria do terceiro curso do
Grao en Ciencias da Cultura e Difusión Cultural, que na actualidade impártese na
Facultade de Humanidades do Campus de Lugo da Universidade de Santiago de
Compostela. Ten unha carga docente de 6 créditos ECTS, o que equivale a un total de
150 horas de traballo do alumno. Dentro da distribución temporal da docencia do Grao,
a materia Historia de España encádrase no segundo semestre do terceiro curso,
impartíndose as clases no horario e aulas establecidas pola Secretaría da Facultade, que
poden consultarse na web http://www.usc.es/humanidades.
1.2. Prerrequisitos Aínda que non existen prerrequisitos esenciais, á parte dos estritamente normativos, é
recomendable cursar e superado antes as materias Historia Medieval, Historia Moderna
e Historia Contemporánea. Así mesmo, é imprescindible que os alumnos posúan a
capacidade de expresarse correctamente en castelán e/ou galego.
A técnica da crítica textual, a fluidez de lectura e unha adecuada capacidade crítica do
material documental e gráfico-estatístico son habilidades que aqueles alumnos que
cursen esta materia deberán desenvolver no transcurso do semestre, de modo que o
estar familiarizados con elas, ben sexa por cursar outras materias do mesmo campo
dentro do Grao, ou ben noutras titulacións afíns nas que se incentiven estas capacidades
crítico-reflexivas, facilitará notablemente o seu traballo. Por outra banda, o
aproveitamento académico para os alumnos será maior si teñen coñecemento de
linguas estranxeiras, especialmente inglés e francés, conveniente para acceder a boa
parte da bibliografía especializada, e un adecuado dominio dos conceptos espazo-
temporais nos procesos históricos.
1.3. Profesores que imparten a materia A docencia da materia Historia de España será impartida polos profesores do
Departamento de Historia da Universidade de Santiago de Compostela, D. Fernando
Suárez Golán 1 (coordinador) e Dna. Ana Cabana Iglesia 2 , e pola investigadora en
formación Tamara González López. As linguas empregadas no desenvolvemento das
tarefas docentes serán o castelán e o galego, se ben se adoptarán estratexias docentes
específicas para os alumnos estranxeiros que non acrediten un coñecemento suficiente
dalgún deste idiomas.
1.4. Horario e lugar de titorías As titorías presenciais ordinarias, de carácter individual, recibiranse en o despachos
118 e 122 da Facultade de Humanidades do Campus de Lugo nos días e horas que se
indicarán aos alumnos ao comezo de curso. En canto á resolución de dúbidas xerais de
1 Máis información sobre o profesor e a súa produción científica na páxina web do Grupo de Investigación de Historia Moderna: http://www.usc.es/hmoderna/persoa/fernando_suarez_golan/. 2 Máis información sobre a profesora e as súas liñas de investigación na páxina do Grupo HISTAGRA: http://histagra.usc.es/é/persoa/ana-cabana/.
http://www.usc.es/humanidadeshttp://www.usc.es/hmoderna/persoa/fernando_suarez_golan/http://histagra.usc.es/es/persoa/ana-cabana/
-
6
interese común e para efectuar o seguimento das actividades non presenciais indicadas
nesta guía, celebraranse na aula sesións puntuais de titorías en grupo, as cales serán
anunciadas ao seu debido tempo segundo as necesidades existentes. Fóra do horario
semanal prefixado os alumnos tamén poderán comunicarse co profesores a través das
ferramentas correspondentes do campus virtual (foros e mensaxes) e de Skype
Empresarial.
1.5. Bloque formativo No actual Plan de Estudos do Grao en Ciencias da Cultura e Difusión Cultural a materia
Historia de España intégrase no bloque formativo de Historia, dentro do módulo de
Formación Humanística, xunto coas materias obrigatorias Historia Contemporánea,
Historia do Mundo Actual e Historia Moderna, así como coas optativas do módulo:
Historia de Galicia, Historia Social e Cultural de Europa I e II, e Escritura e Documento no
Mundo Moderno e Contemporáneo. Así mesmo, a materia mantén unha estreita
vinculación con outras materias da titulación nas que tamén se desenvolven conceptos
e contidos propios ou afíns ao campo de coñecemento da Historia, de aí a súa estreita
interrelación coas materias do módulo de Formación Básica Historia Antiga e Historia
Medieval (primeiro curso de Grao), e en menor medida coa optativa de Formación
Humanística Arqueoloxía e Historia da cidade antiga.
En xeral, o obxectivo común do módulo de Formación Humanística e en especial do
bloque formativo de Historia é o achegamento dos alumnos á comprensión dos procesos
históricos como instrumento de interpretación do pasado, para a comprensión do
presente e a formulación do futuro.
En calquera caso, no marco dunha titulación xeneralista e interdisciplinar como o Grao
en Ciencias da Cultura e Difusión cultural, é evidente que existe unha marcada
interrelación entre esta materia e as demais integradas no programa de estudos,
especialmente coas pertencentes aos bloques formativos de Xeografía (Xeografía
Humana e Xeografía dos Grandes Espazos Mundiais) e Historia da arte (Historia da arte
I e II), a materia de Formación Básica Pensamento filosófico e científico e algunhas outras
do módulo de Formación Específica en Produción, Xestión e Difusión Cultural, xa que
todas elas inclúen nos seus programas aspectos da cultura, a documentación, a
produción literaria e artística, a ideoloxía e o pensamento do mundo moderno, e por
tanto existe unha coincidencia de obxectivos e contidos, aínda que examinados desde
diferentes perspectivas e enfoque metodolóxicos.
1.6. Papel da materia no bloque formativo Segundo o Plan de Estudos e en relación coas demais materias do bloque formativo, a
Historia de España achegará ao estudante unha perspectiva global da evolución histórica
ocorrida desde o mundo medieval e os comezos da época democrática do século XX. O
obxectivo da materia consiste na presentación, análise e discusión dos debates e os
temas centrais no ámbito demográfico, económico, social, cultural, relixioso e político,
que expón o estudo do período de tempo que se estende entre finais do século XV e
finais do século XX. Os conceptos e contidos desenvolvidos nesta materia deben facilitar
que os alumnos que cursen as demais materias do bloque formativo dentro do Grao en
-
7
Ciencias da Cultura e Difusión Cultural poidan acceder a unha mellor compresión dos
procesos de cambio e continuidade que experimentou a sociedade española en relación
cos períodos históricos inmediatamente anteriores e coetáneos. De aí a estreita
relación, que xa se sinalou, coa Historia Medieval e a Historia Contemporánea, Neste
sentido, na materia Historia de España analízanse monográficamente procesos
históricos que reverten nos contidos das materias sinaladas.
En relación ao Plan de Estudos, considerouse necesario orientar o desenvolvemento dos
contidos da materia cara ao ámbito cultural, en consonancia co perfil da titulación, e a
complementariedade cos contidos desenvolvidos noutros campos do coñecemento
humanístico próximos á Historia, como a Literatura ou a Filosofía, tendo en conta que
ao abordar a explicación e compresión de contidos e conceptos destes dous ámbitos
enmarcados cronoloxicamente en la época histórica á que se dedica a materia Historia
de España ,resultará de gran axuda para os alumnos o acceder a un coñecemento xeral
da sociedade e o clima cultural que as xerou.
1.7. Interese da materia para a futura profesión En primeiro lugar, xunto coas restantes materias do bloque, a materia Historia de España
introduce ao alumno en conceptos e ferramentas básicas para o estudo de calquera
época histórica e iníciaos nos recursos fundamentais para o seu coñecemento mediante
o manexo de fontes de diversa natureza e das diferentes metodoloxías de análises.
No que se refire ás saídas profesionais previstas na Memoria do Grao, os contidos e
conceptos desenvolvidos nesta materia resultarán especialmente importantes para
todos aqueles que pretendan acceder a unha praza de docente na área de Ciencias
Sociais, Xeografía e Historia do Ensino Secundario, para impartir materias humanísticas,
ou no ensino superior da Historia. Tamén será relevante para o desenvolvemento de
actividades profesionais vinculadas coa xestión de bens culturais e patrimoniais. Así
mesmo, tamén servirá de base a aqueles outros que opten por continuar os seus estudos
universitarios coa intención de alcanzar unha maior especialización a través dos estudos
de posgrao, máster e doutoramento.
2. OBXECTIVOS E COMPETENCIAS RELACIONADOS COA MATERIA
2.1. Obxectivos xerais Despois de que disciplina do módulo de Formación Humanística, no marco da
aprendizaxe da Historia, esta materia ten como principal obxectivo conceptual a
presentación, análise e discusión das grandes transformacións ocorridas en España no
período de tempo que se estende entre a constitución dos reinos hispánicos (ss. XI-XIII)
e a consolidación democrática e o nacemento do estado das autonomías (s. XX).
Preténdese que o alumnado consiga unha comprensión da xénese e desenvolvemento
dos principais procesos históricos que viviu a sociedade española, que atenda á súa
multicausalidade e que coñeza os conceptos fundamentais que definen a evolución
espazo-temporal dos mesmos co obxecto de asimilar unha visión plural e crítica da
conformación da sociedade, a economía, o sistema político e a cultura do momento
-
8
actual. Dous obxectivos máis específicos serán, por unha banda, conseguir que o alumno
se achegue aos contidos xerais da materia a partir do coñecemento de conceptos e
correntes intelectuais da Historiografía, e, por outra banda, prestar atención aos
procesos de democratización e construción da cidadanía. Nun maior nivel de concreción,
entre os obxectivos relacionados cos novos coñecementos ou habilidades adquiridas na
materia cabe mencionar os seguintes:
1. Familiarizar ao estudante cos diferentes sectores que inciden no desenvolvemento
da cultura humana tanto na época moderna, preparándoo para iniciar o desempeño
de actividades profesionais relacionadas co mundo da cultura.
2. Reflexionar sobre os problemas do mundo actual e analizar a súa posible evolución
coa perspectiva que proporciona o coñecemento dos procesos históricos da época
moderna.
3. Comprender as raíces da nosa cultura e os procesos diacrónicos da sociedade e do
pensamento humano durante a época moderna e que conduciron ao mundo de
hoxe.
4. Estimular a creatividade para dar respostas adecuadas aos problemas expostos e
fomentar o gusto pola innovación a partir do fomento da análise crítica dos datos e
teorías presentadas.
Para todo iso é imprescindible un adecuado coñecemento e manexo das fontes e da
bibliografía específica. Isto supón, por unha banda, que o alumno debe dominar os
métodos e técnicas de análises dos documentos históricos e, por outra, que sexa capaz
de completar esas informacións coa investigación actual, de modo que poida analizar,
sintetizar e criticar os datos obtidos e contrastalos cos estudos actuais para obter as
adecuadas conclusións.
A consecución con éxito destes obxectivos axudará aos estudantes a valorar as
semellanzas e diferenzas estruturais que existen entre a época histórica analizada nesta
materia e outras cuxo aprendizaxe se propón en materias diferentes, ou, noutra orde de
cousas, dispor das aptitudes intelectuais suficientes para discernir a información
histórica coa que pode atoparse en diversos medios de información nos seus diferentes
formatos (prensa, televisión, internet…).
Por último, entre os obxectivos de carácter instrumental e competencial da materia
potenciaranse os seguintes:
1. Introdución aos procedementos heurísticos e metodolóxicos de construción do
coñecemento histórico aplicados a aspectos tratados na materia.
2. Desenvolver as competencias de razoamento, argumentación e ordenación do
coñecemento, tanto a través da selección de materiais como a discusión e
exposición de resultados.
3. Fomentar a capacidade de autocrítica e superación que potencie a preocupación do
estudante pola calidade do traballo persoal.
-
9
2.2 Competencias xenéricas e específicas O desenvolvemento docente da materia Historia de España contempla tamén entre os
seus obxectivos os relacionados co dominio de certas ferramentas de aprendizaxe e de
formación en relación coas competencias xenéricas que busca desenvolver o Grao:
— Que os estudantes posúan os coñecementos básicos relativos á área de Historia de
España derivados da educación secundaria e que sexan capaces de amplialos e
desenvolvelos mediante o contacto con textos especializados e achegamentos
recentes (CG1)
— Que os estudantes saiban aplicar os seus coñecementos ao seu traballo ou vocación
dunha forma profesional e posúan as competencias que adoitan demostrarse por
medio da elaboración e defensa de argumentos e a resolución de problemas dentro
da área da Historia de España (CG2).
— Que os estudantes teñan a capacidade de reunir e interpretar datos relevantes
(relativos aos contidos da Historia de España) para emitir xuízos que inclúan unha
reflexión sobre temas relevantes de índole social, científica ou ética (CG3).
— Que os estudantes poidan transmitir información, ideas, problemas e solucións a un
público tanto especializado como non especializado (CG4).
— Que os estudantes desenvolvan aquelas habilidades de aprendizaxe necesarias para
emprender estudos posteriores con un alto grao de autonomía (CG5).
Co estudo desta materia preténdese que o estudante adquira un coñecemento crítico e
historiográficamente actualizado dos principais contidos correspondentes ao período
histórico moderno. A adquisición desa información cualificada será instrumento para
desenvolver habilidades de lectura comprensiva, razoamento crítico e exposición
razoada. En termos xerais, polo que respecta á adquisición de competencias
poténcianse especificamente as seguintes:
1. Adquisición de coñecementos profundos acerca da Historia de España (CE4).
2. Capacidade de elaboración de comentarios razoados e críticos de obras e textos
relacionados coa historia de España (CE5).
3. Habilidade na elaboración, redacción e presentación dun traballo escrito de
iniciación elemental á investigación (CE6).
Por todo iso, a participación activa dos alumnos tanto nas clases expositivas como, sobre
todo, nas interactivas resultará imprescindible. Neste sentido, o estudo da Historia de
España debe potenciar como competencias transversais: 1º que os alumnos melloren
na redacción adecuada de textos, coa correspondente presentación formal axustada aos
parámetros hoxe imperantes nos procesadores informáticos (CT2); 2º que demostren
habilidade no uso das novas tecnoloxías (CT3).
Como competencias xerais sistémicas preténdese fomentar no alumno o
desenvolvemento dun espírito crítico e a estimulación intelectual do grupo e de alumno,
competencias que, ademais, resultarán de gran utilidade á hora de desenvolver a
capacidade crítico-reflexiva na análise dos procesos e acontecementos históricos desde
diferentes perspectivas (social, relixiosa, cultural, política…). O estudo da materia debe
constituír un ensaio continuo da concepción da Historia como tempo social, superando
-
10
as visións diacrónicas e meramente descritivas, e a transmisión do coñecemento debe
facilitar a percepción dun tempo histórico no que se interrelacionen pasado, presente e
futuro.
Por último, entre as competencias xenéricas interpersoais cabe destacar a comunicación
interpersoal considerando as clases interactivas non só como un diálogo profesor-
alumnos, senón tamén como un ámbito de discusión no que os alumnos establezan
debates entre eles, discutindo diferentes puntos de vista, e fomentando a participación
activa.
3. CONTIDOS DA MATERIA
3.1 Estruturación dos bloques de contidos teóricos Os contidos da materia organízanse ao redor de dous eixos temáticos. O primeiro deles
céntrase no coñecemento da Historia de España na época moderna. Aborda, en primeiro
lugar, as estruturas da economía e da sociedade, e, a continuación, as manifestacións
culturais (Renacemento, Barroco e Ilustración) e os procesos políticos acontecidos en
España desde a unión das Coroas de Castela e Aragón no reinado dos Reis Católicos, até
o fin do Antigo Réxime. O segundo dos eixos da materia consiste na presentación e
análise dos debates e temas centrais que expón o estudo do período de tempo que se
estende entre finais do século XVIII e a actualidade. Preténdese especialmente que o
alumno adquira unha visión adecuada da xénese e desenvolvemento histórico dos
principais procesos que se relacionan máis directamente coa configuración actual de
España (formación da democracia, xurdimento e evolución de problema nacional,
articulación económica do país no contexto internacional).
Tendo en conta que se trata dunha materia semestral de 6 créditos ECTS axustáronse os
contidos ao número de horas totais de traballo contempladas incorporando, como é
natural, aqueles contidos da disciplina que mellor se adaptan aos obxectivos xenéricos
do Grao en Ciencias da Cultura e Difusión Cultural, procurando favorecer, na medida do
posible, a complementariedade cos contidos abordados por outras materias do mesmo
bloque formativo.
3.2 Bloques e unidades de contido
I. HISTORIA MODERNA DE ESPAÑA 1. Poboación, economía e sociedade 2. Institucións e política na España do Antigo Réxime 3. Cultura española e pensamento moderno
II. HISTORIA CONTEMPORÁNEA DE ESPAÑA 4. As culturas políticas da España Contemporánea 5. A sociedade liberal: cidadanía e cultura 6. A construción da España democrática. Da "cultura do medo" á acción
colectiva.
-
11
3.3 Desenvolvemento práctico: clases interactivas Os contidos das clases interactivas centraranse na posta en práctica dos coñecementos
adquiridos nas sesións expositivas e como resultado do traballo persoal dos alumnos, a
través do comentario de textos e a utilización de fontes e bibliografía específica, de
forma que se manifeste a relación entre o xeral e o particular e viceversa, o cal permitirá
analizar e interpretar situacións concretas mediante o emprego das ferramentas
historiográficas. Nestas actividades introducirase o manexo de recursos electrónicas
provedores de información documental de época moderna, como poden ser o Portal de
Arquivos Españois PARES (http://pares.mcu.es), a Base de Datos en liña do Arquivo
Histórico Universitario de Santiago (https://arquivo.usc.é) ou o acceso web aos fondos
documentais do Arquivo da Catedral de Santiago (http://csa.3000.é), que ofrecen un
acceso libre e gratuíto, non só ao investigador, senón tamén a calquera cidadán
interesado en acceder aos documentos con imaxes dixitalizadas dos arquivos
mencionados. Tamén se prevé a utilización da USC Virtual (http://cv.usc.es) para
proporcionar documentación e para a realización de probas.
3.4 Bibliografía básica e complementaria En canto á bibliografía recomendada para a súa consulta polos alumnos, considérase
oportuno presentar en primeiro lugar unha selección dos principais manuais e estudos
xerais onde o estudante poderá localizar, con gran facilidade, unha base e complemento
aos temas explicados polo profesor, así como boa parte das lecturas que teñen un
carácter obrigatorio. Xunto a esta ofrécese unha bibliografía complementaria, que
deberá resultar de axuda aos alumnos para documentarse e realizar a maioría das
actividades prácticas a desenvolver durante o curso. En calquera caso, o alumno sempre
poderá ampliar a información bibliográfica sobre un tema concreto, para realizar un
traballo ou investigación ou simplemente co obxecto de profundar nun determinado
apartado do programa da materia consultando a bibliografía que se proporciona con
cada un dos temas ou recorrendo ao profesor para que este oriéntelle sobre as lecturas
e estudos máis recomendables en cada caso.
Bibliografía básica
ALVAR EZQUERRA, J. (coord.), Diccionario de Historia de España, Madrid: Istmo, 2003.
DOMÍNGUEZ ORTIZ, A., España, tres milenios de historia, Madrid: Marcial Pons, 2001.
GARCÍA DE CORTÁZAR, F. y GONZÁLEZ VESGA, J.M., Breve Historia de España, Madrid:
Alianza, 2016.
PEREZ, J., Historia de España. Barcelona: Crítica, 2000.
TUSELL, J.; MARTÍN, J. L.; MARTINEZ SHAW, C., Historia de España, 2 vol. Madrid: Taurus,
2001.
VALDEÓN, J.; PEREZ, J.; JULIÁ, S., Historia de España. Madrid: Austral, 2003.
VIDAL, P., Historia de España. Barcelona: Crítica, 2008.
Bibliografía complementaria
http://pares.mcu.es/https://arquivo.usc.es/http://csa.3000.es/http://cv.usc.es/
-
12
ESPECÍFICA BLOQUE I
ALVAR EZQUERRA, A. et al., La economía en la España moderna, Madrid, 2006.
ALVAR EZQUERRA, A. et al., La España de los Austria: la actividad política, Madrid, 2011.
ANES, G., El Antiguo Régimen. Los Borbones, Madrid, 1985.
ARTOLA, M., La Hacienda del Antiguo Régimen, Madrid, 1982.
BARRIO GOZALO, M., El clero en la España moderna, Córdoba, 2010.
BERNARDO ARES, J.M; y MARTÍNEZ RUÍZ, E. (eds.), El municipio en la España Moderna,
Córdoba, 1996.
BUSTOS RODRÍGUEZ, M., Época moderna: de la monarquía hispánica a la crisis del
Antiguo Régimen. Madrid, Sílex, 2007.
CARR, R. (ed.), Historia de España, Barcelona: Península, 2001.
DOMÍNGUEZ ORTIZ, A., El Antiguo Régimen. Los Reyes Católicos y los Austrias, Madrid,
1988.
DOMÍNGUEZ ORTIZ, A., La sociedad española en la edad moderna, Madrid, 2005.
EIRAS ROEL, A., Estudios sobre agricultura y población en la España Moderna, Santiago
de Compostela, 1990.
ELLIOT, J.H., España y su mundo, 1500-1700, Madrid, 1991.
ELLIOT, J.H., La España Imperial, 1469-1716, Barcelona: Vicens Vives, 1973.
ELLIOT, J.H., Richelieu y Olivares, Barcelona, 2002.
FERNÁNDEZ ALBALADEJO, P. et alii, El Siglo de Oro (siglo XVI), Barcelona, 1988.
FERNÁNDEZ DÍAZ, R., La España Moderna: siglo XVIII, Vol. 4, Madrid, 1993.
FEROS CARRASCO, A. et alii, La crisis del siglo XVII, Barcelona, 1988.
FLORISTÁN, A. (coord.), Edad moderna. Historia de España, Ariel, 2005.
FLORISTÁN, A. (coord.), Historia de España en la edad moderna, Ariel, 2004.
GARCÍA CÁRCEL, R., La España Moderna: siglos XVI y XVII, Vol. 3, Madrid, 1993
GARCÍA CÁRCEL, R., La España Moderna: siglos XVI y XVII, Vol. 3, Madrid, 1993.
GARCÍA-BAQUERO GONZÁLEZ, A. et alii, El reformismo borbónico (1700-1789),
Barcelona, 1988.
GARCÍA-BAQUERO GONZÁLEZ, A. et alii, El reformismo borbónico (1700-1789),
Barcelona, 1988.
KAGAN, R., Universidad y sociedad en la España Moderna, Madrid, 1981.
LE FLEM, J.P. et alii, La frustración de un imperio (1476-1714), Barcelona, 1982.
LORENZO CADARSO, P.L., Los conflictos populares en Castilla (siglos XVI-XVII), Madrid,
1996.
LYNCH, J., España bajo los Austria, 1598-1700, Barcelona: Península, 1993.
-
13
MARCOS MARTÍN, A, España en los siglos XVI, XVII y XVIII. Barcelona, 2000.
MARTÍN RODRÍGUEZ, J.L., Baja Edad Media (siglos XIII-XV), Vols. 5 y 6, Barcelona, 1994.
MARTÍN, J.L. et alii., Historia de España, Madrid, Taurus, 1998.
MARTÍNEZ RUIZ, E. et alii., La España Moderna, Madrid, Istmo, 1992.
MOLAS, P. Edad Moderna (1474-1808), Vol. 3. Madrid, 1988.
NADAL, J., La población española. Siglos XVI al XX, Barcelona, 1984.
PÉREZ MOREDA, V., Las crisis de mortalidad en la España interior, siglos XVI-XIX, Madrid,
1980.
PÉREZ SAMPER, M. A., La España del Siglo de las Luces, Barcelona, 2000.
PÉREZ, J., Historia de España, Barcelona: Crítica, 1999.
RODRÍGUEZ GARCÍA, J; y CASTILLA SOTO, J; Diccionario de términos de Historia de
España. Edad Moderna. Barcelona, 1998.
RUÍZ MARTÍN, F, y GARCÍA SANZ, A (eds.), Ciudad y mundo urbano en la época moderna,
Madrid, 1997.
RUIZ TORRES, P. et alii, La transición del Antiguo al Nuevo Régimen (1789-1875),
Barcelona, 1988.
SAAVEDRA, P. y VILLARES, R. (eds.), Señores y campesinos en la Península Ibérica (siglos
XVIII-XIX), Barcelona, 1991.
VÁZQUEZ DE PRADA, V., Historia económica y social de España. Siglos XVI-XVII, Madrid,
1978.
ESPECÍFICA BLOQUE II
BARRIO ALONSO, A., La modernización de España (1917-1939): política y sociedad,
Madrid, Síntesis, 2004
BERNECKER, W., España entre tradición y modernidad: política, economía, sociedad:
(siglos XIX y XX), Madrid, Siglo XXI, 1999
CASANOVA, J., República y Guerra Civil, Barcelona, Crítica, 2007
CASANOVA, J.; GIL ANDRÉS, C., Historia de España en el siglo XX, Ariel, 2009
GRACIA, J.; RUIZ CARNICER, M.A., La España de Franco (1939-1975). Cultura y vida
cotidiana, Madrid, Síntesis, 2004
MARTÍNEZ MARTÍN, Jesús A. (ed.): Orígenes culturales de la sociedad liberal (España
siglo XX), Madrid, Biblioteca Nueva, 2003
URÍA, J., La España liberal (1868-1917). Cultura y vida cotidiana, Madrid, Síntesis, 2008.
1. Siglo XIX e primeiro tercio do XX
-
14
AGUADO, A.; RAMOS, M.D.: La modernización de España (1917-1939). Cultura y vida
cotidiana, Madrid, Síntesis, 2008
ÁLVAREZ JUNCO, J., Mater dolorosa: la idea de España en el siglo XIX, Madrid, Taurus,
2002
AVILES FARRÉ, J.; ELIZALDE PEREZ GRUESO, M. D.; SUEIRO SEOANE, S.: Historia Política,
1875-1939. Historia de España XVII, Madrid, Istmo, 2002.
BAHAMONDE, A. (coord.): Historia de España siglo XX, 1875-1939. Madrid, Cátedra,
2000.
BALLBÉ, M.: Orden público y militarismo en la España constitucional (1812-1983),
Madrid, Alianza, 1983.
BARRIO ALONSO, A., La modernización de España (1917-1939): política y sociedad,
Madrid, Síntesis, 2004.
BERNECKER, W., España entre tradición y modernidad: política, economía, sociedad:
(siglos XIX y XX), Madrid, Siglo XXI, 1999.
CABRERA, M., (coord.), La creación de las culturas políticas modernas, 1808-1833,
Madrid, Marcial Pons, 2014.
CABRERA, M.A., El reformismo social en España (1870-1900), Valencia, Universidad,
2014.
CAFFIERO, M. et alii (coords.), Mujeres y culturas políticas en España, 1808-1845,
Barcelona, Bellaterra, 2013.
CARR, R.: España, 1808-1975. Barcelona, Ariel, 1998 (5ª edición).
FUSI, J. P. y PALAFOX, J.: España 1808-1996. El desafío de la modernidad. Madrid, Espasa
Calpe, 1997.
GARCÍA DELGADO, J. L. et ali.: Un siglo de España. La economía. Política y sociedad. La
cultura. Madrid, Marcial Pons, 2000.
GONZÁLEZ CALLEJA, E., La España de Primo de Rivera: la modernización autoritaria
1923-1930, Madrid, Alianza, 2005
MILLÁN, J.& ROMEO, M.C., “¿Por qué es importante la revolución liberal en España?
Culturas políticas y ciudadanía en la historia española”, en BRUGUERA, M. &
SCHMIDT-NOVARA, C., (eds.), Historias de España contemporánea. Cambio social y
giro cultural, Valencia, PUV, 2008, pp. 17-44.
MORENO LUZÓN, J. (ed.), De las urnas al hemiciclo. Elecciones y parlamentarismo en la
Península Ibérica (1875-1926), Madrid, Marcial Pons, 2015.
JOVER ZAMORA, J. M., et al.: España, sociedad, política y civilización (siglos XIX y XX).
Madrid, Debate, 2001.
-
15
JULIÁ, S.: Historias de las dos Españas. Madrid, Taurus, 2004.
LÓPEZ DAVALILLO, J.: Atlas de Historia Contemporánea de España y Portugal, Madrid,
2002.
MARTÍNEZ CUADRADO, M.: La burguesía conservadora (1874-1931). Historia de España
Alfaguara. Vol. VI. Madrid, Alianza Editorial, 1975.
MARTÍNEZ RUIZ, E.: Atlas de Historia de España (vol. 2), Madrid, 1999.
PAN MONTOJO, J. (coord.), Más se perdió en cuba. España, 1898 y la crisis de fin de siglo,
Madrid, Alianza, 2006.
PAREDES, J. (coord.): Historia contemporánea de España. Vol. I: El siglo XIX. Vol. II: El
siglo XX. Barcelona, Ariel, 1998.
SOLÉ TURA, J. Y AJA, E.: Constituciones y períodos constituyentes en España, 1808-1936.
Madrid, Siglo XXI, 1978.
SUÁREZ CORTINA, M.: Las máscaras de la libertad. El liberalismo español, 1808-1950.
Madrid, Marcial Pons, 2003.
2. Ditadura franquista
CASANOVA, Julián: La Iglesia de Franco. Madrid, Temas de Hoy, 2000.
CAZORLA, A., Las políticas de la victoria. La consolidación del nuevo estado franquista
(1938-1953), Madrid, Marcial Pons, 2000.
DÍAZ GIJÓN, José R. et alii: Historia de la España actual, 1939-1996. Autoritarismo y
democracia. Madrid, Marcial Pons, 1998.
ELLWOOD, S.: Prietas las filas: historia de Falange Española: 1933-1983, Barcelona,
Crítica, 1984.
FERNÁNDEZ AGUILAR, P.: Memoria y olvido de la Guerra Civil española, Madrid, 1996.
FONTANA, Josep (Ed.): España bajo el franquismo. Barcelona, Crítica, 1986
FUSI, Juan Pablo (Coord.): La época de Franco (1939-1975). Sociedad, Vida y Cultura.
Madrid, Espasa Calpe, 2001.
FUSI, Juan Pablo y PALAFOX, Jordi: España, 1808-1996. El desafío de la modernidad.
Madrid, 1998.
GARCÍA DELGADO, José Luis (Ed): El primer franquismo. España durante la Segunda
Guerra Mundial. Madrid, Siglo XXI, 1989.
HISTORIA SOCIAL (1998): El Franquismo, nº. 33.
LAFUENTE, I.: Esclavos por la patria: la explotación de los presos bajo el franquismo,
Madrid, Temas de Hoy, 2002.
MARÍN, José Mª; MOLINERO, Carme, YSÀS; Pere: Historia política de España, 1939-2000.
Madrid, Istmo, 2001.
-
16
MARTÍNEZ, J. A. (Coord.): Historia de España. Siglo XX, 1936-1996. Madrid, Cátedra,
1999.
MOLINERO, C.: La captación de las masas. Política social y propaganda en el régimen
franquista, Madrid, Cátedra, 2005.
MOLINERO, Carme.; YSÁS, Pere, La anatomía del franquismo: de la supervivencia a la
agonía, 1945-1977, Barcelona, Crítica, 2007.
MONTERO, Julio (Ed.): Constituciones y códigos políticos españoles, 1808-1978.
Barcelona, Ariel., 1998.
MORADIELLOS, Enrique: 1936. Los mitos de la guerra civil, Barcelona, Península, 2004.
MORADIELLOS, Enrique: La España de Franco (1939-1975). Política y sociedad. Madrid,
Síntesis, 2000.
MORENO FONSERET, Roque y SEVILLANO CALERO, Francisco: El franquismo. Visiones y
balances. Alicante, Universidad de Alicante, 1999.
NASH, Mary: Rojas: Las mujeres republicanas en la guerra civil, Madrid, Taurus, 1999.
PASADO Y MEMORIA. Revista de Historia Contemporánea (2002): El régimen franquista,
nº 1.
PAYNE, Stanley G.: Franco. El perfil de la historia. Madrid, Alianza, 1995.
PÉREZ PICAZO, Teresa, Historia de España del Siglo XX, Barcelona, Crítica, 1996.
PRESTON, Paul: Franco. Caudillo de España. Barcelona, Grijalbo, 1994.
RICHARDS, Michael.: Un tiempo de silencio. La guerra civil y la cultura de la represión en
la España de Franco, 1936-1945, Barcelona, Crítica, 1998.
RODRIGO, Javier: Hasta la raíz: violencia durante la guerra civil y la dictadura franquista,
Alianza, Madrid, 2008.
SÁNCHEZ RECIO, G., “El primer franquismo”, en Ayer, nº. 33, 1999.
SAZ, I., España contra España: los nacionalismos franquistas, Madrid, 2003.
SERRANO, Secundino: Maquis: historia de la guerrilla antifranquista, Madrid, Temas de
Hoy, 2001.
TOWNSON, N., (ed.), España en cambio. El segundo franquismo, 1959-1975, Madrid,
Siglo XXI, 2009.
VINYES, R.: Irredentas. Presas políticas y sus hijos en las cárceles franquistas, Madrid,
Temas de Hoy, 2002.
3. Transición Política e consolidación da Democracia
ABELLA, Rafael et alii: España diez años después de Franco (1975-1985). Barcelona,
Planeta, 1985.
-
17
COTARELO, Ramón (Comp.): Transición política y consolidación democrática. España
(1975-1986). Madrid, CIS, 1992.
DÍAZ GIJÓN, José R. et alii: Historia de la España actual, 1939-1996. Autoritarismo y
democracia. Madrid, Marcial Pons, 1998.
GARCÍA COTARELO, Ramón (Comp.): Transición política y consolidación democrática.
España, 1975/1986. Madrid, Centro de Investigaciones Sociológicas, 1992.
GONZÁLEZ, Juan Jesús & REQUENA, Miguel: Tres décadas de cambio social en España,
Madrid, Alianza, 2005.
ORTIZ HERAS, M.; GONZÁLEZ, D., (coords.), De la cruzada al desenganche: la iglesia
española entre el franquismo y la transición, Madrid, Silex, 2011.
PRESTON, Paul: El triunfo de la democracia en España, 1969-1982, Barcelona, Plaza y
Janés, 1986.
QUIROSA-CHEIROUZE MUÑOZ, R. (ed.), Historia de la Transición en España. Los inicios
del proceso democratizador, Madrid, Biblioteca Nueva, 2007.
RUÍZ, David, La España democrática. Política y sociedad, Madrid, Síntesis, 2002.
SARTORIUS, N.; SABIO ALCUTÉN, A., El fin de la dictadura: los meses que cambiaron la
Historia de España (noviembre 1975-junio 1977), Madrid, Temas de Hoy, 2010.
SOTO CARMONA, Álvaro: Transición y cambio en España, 1975-1996, Madrid, Alianza
Editorial, 2005.
TUSELL, Javier: Dictadura franquista y democracia1939-2004. Barcelona, Crítica, 2005.
TUSELL, Javier (Coord.): La Transición a la democracia y el reinado de Juan Carlos I.
Madrid, Espasa Calpe, 2004.
4 METODOLOXÍA DOCENTE E DISTRIBUCIÓN DA CARGA ECTS
4.1 Indicacións metodolóxicas A metodoloxía docente desta materia participa dun sistema mixto baseado principalmente na
combinación de tres liñas xerais de traballo. Convén ter en conta que Historia de España forma
parte do módulo de Formación Humanística polo que se esperas do alumno uns coñecementos
e competencias de índole fundamental, que debese adquirir no módulo de Formación Básica,
que permitan profundar o desenvolvemento de coñecementos máis especializados. Devandito
isto, a primeira liña de traballo supedítase á exposición dos conceptos teóricos máis relevantes
da disciplina por parte do docente no transcurso das sesións expositivas. En segundo lugar, nas
clases interactivas potenciarase a participación activa dos alumnos que deberán realizar unha
serie de actividades complementarias e participar eles mesmos na elaboración de materiais para
o estudio da materia co obxecto de expolos en clase, o cal lles permitirá ampliar os seus
coñecementos en relación coa disciplina, á vez que repasar os contidos desenvolvidos na aula
por parte do profesor durante as sesións expositivas e dos seus propios compañeiros nas
-
18
interactivas. En terceiro lugar, o estudo independente do alumno e as horas de traballo persoal,
e por tanto fose da aula, permitirán que aquel sexa capaz de alcanzar un grao de coñecemento
óptimo dos contidos da disciplina, participar activamente nas clases interactivas, elaborar con
rigor os epígrafes do programa encomendados á súa preparación, así como os distintos traballos
individuais, e, en sínteses, superar positivamente a avaliación da materia.
a) Estrutura das sesións expositivas
As sesións expositivas están concibidas para explicar, desenvolver e comentar os
contidos que presentan unha maior dificultade de comprensión, incidir nos aspectos
máis relevantes, actualizar convenientemente os contidos, resolver as cuestións
expostas e complementar a información que os alumnos soliciten directamente a través
das lecturas recomendadas e das actividades prácticas previstas. Neste sentido,
consistirán, en primeiro lugar, na explicación detallada dos contidos especificados nesta
guía docente que sexan considerados máis relevantes polo profesor ou daqueloutros
nos cales os alumnos poidan presentar problemas de comprensión, subdivididos por
epígrafes e, de ser o caso, por subapartados (lección maxistral participativa). Os demais
puntos, especialmente os máis sinxelos ou que presenten menores dificultades de
comprensión, deixaranse para a súa elaboración por parte dos alumnos, co que se busca
a súa implicación non só na adquisición senón tamén na construción do coñecemento
histórico. Nestas leccións, o programa actuará como guía de base, pero non sempre nin
necesariamente axustaranse á formulación literal dos apartados que o compoñen. En
todo caso, informarase o alumno sobre a bibliografía apropiada para a preparación dos
temas ou apartados de temas non abordados na exposición teórica.
Lvos puntos desenvolvidos polo profesor durante as sesións expositivas enriqueceranse
coa proxección de presentacións nas que se mostrarán esquemas básicos que faciliten
o seguimento das explicacións por parte dos alumnos e a xerarquización dos contidos
asimilados. Dependendo dos diversos contidos expostos estas presentacións contarán
con imaxes que repitan ao ámbito e a época histórica en cuestión —procedentes
basicamente de l a esfera da cultura material e da arte—, ou gráficas e táboas que
axudarán a complementar as explicacións teóricas. Estes materiais quedarán a
disposición dos alumnos na aula virtual da materia despois da súa activación. Neste
sentido, a través desta canle, para cada un dos temas desenvolvidos nas sesións
expositivas proporcionarase aos alumnos unha selección de material gráfico-estatístico
(composto por mapas, gráficas e táboas históricas) e/ou de textos históricos
complementarios aos contidos teóricos.
b) Estrutura das sesións interactivas
Entre os obxectivos principais da docencia interactiva atópase a necesidade de fomentar
o traballo individual e colectivo dos alumnos. Partindo da base de que os alumnos
tenden a lembrar case o 90% do material de estudo que eles mesmos redactan, mentres
que só retén non máis do 20% do que escoitan, co fin de alcanzar os obxectivos
propostos e desenvolver adecuadamente os contidos do programa, exponse a
aplicación dunha estratexia de intervención docente dinámica e activa.
-
19
As actividades a desenvolver durante as sesións interactivas e a través do campus virtual
resultarán fundamentais para que os alumnos fixen correctamente algúns dos aspectos
abordados nas sesións expositivas, así como nas súas horas de estudo e traballo persoal.
Na medida en que a través destas sesións preténdese fomentar o seu espírito crítico-
reflexivo a través do comentario de gráficos, mapas, táboas e textos históricos
relacionados cos contidos da materia desenvolvidos previamente nas sesións
expositivas, a asistencia é obrigatoria. Dependendo do número de alumnos que asistan
regularmente a clase, a metodoloxía basearase na exposición dos apartados do
programa por parte dos alumnos, tras unha breve explicación por parte do/a profesor/a
das liñas fundamentais do tema.
Como se dixo, de maneira xeral e previamente á celebración das sesións interactivas que
se vaian a desenvolver na aula, porase a disposición dos alumnos información histórica
de diversa tipoloxía como complemento didáctico ás sesións expositivas o alumno
deberá realizar un resumo e análise das lecturas básicas que se lle indiquen. Deste xeito,
á hora de abordar as sesións correspondentes a cada unidade temática, os alumnos
terán unha información e un coñecemento previo dos contidos esenciais da materia, así
como das actividades prácticas a realizar en cada unidade, tendo en conta que serán
eles mesmos os que no transcurso das sesións interactivas comenten o contido dos
materiais que se lles faciliten nos diversos formatos mencionados. Así mesmo,
considérase unha tarefa eficaz a realización por parte dos alumnos, en grupos nuns
casos e individualmente noutros —dependendo da complexidade e amplitude do tema
en cuestión—, de resumos previos de determinados epígrafes do temario, que eles
mesmos poderán construír a partir da bibliografía xeral e específica que se lles
proporcione. Con ambas as estratexias de traballo búscase favorecer o proceso de
comprensión e aprendizaxe, a asimilación de contidos e a participación nos debates e
discusións relacionadas cos temas obxecto de estudo e análise.
Complementariamente, co fin de introducir aos alumnos nalgúns dos campos de
coñecemento obxecto de estudo, proxectaranse vídeos documentais relacionados co
tema de estudo cumprindo a mesma función que noutros casos o material gráfico-
estatístico ou a selección de textos históricos. Neste sentido, os vídeos seleccionados
convértense nunha excelente ferramenta para motivar ao alumno e facelo partícipe
dunha estratexia eficaz de aprendizaxe.
A realización das actividades prácticas, que estarán sometidas a un proceso de
avaliación continua, considérase de vital importancia para consolidade a asimilación dos
contidos e favorecer o desenvolvemento dos coñecementos, a capacidade analítica e de
redacción de traballos individuais ou en equipo. Unha parte destas actividades prácticas,
polas súas propias características e materiais, serán realizadas fose da aula, pero, en
todo caso, nas sesións presenciais proporcionaranse as orientacións precisas para a súa
resolución e mellor cumplimentación.
c) Actividades de estudo independente e traballo persoal do alumno
Como se dixo, unha parte significativa da materia será desenvolvida a partir do traballo
persoal dos propios alumnos mediante actividades academicamente dirixidas fose da
-
20
aula, acompañados e asistidos pola titoría personalizada do profesor a través da aula
virtual. Estas actividades consistirán na realización de forma individual, e
excepcionalmente en grupo, de actividades formativas de diversa natureza e
complementarias da docencia teórica: 1) realización dun traballo individual obrigatorio
de lectura e comentario crítico, e 2) preparación dos materiais e recollida da información
necesaria para o comentario de textos e material gráfico-estatístico no transcurso das
clases interactivas. Estas actividades, xunto coas correspondentes horas de traballo
bibliográfico, deberían permitir aos alumnos familiarizarse cos contidos e os conceptos
propios da disciplina e, por tanto, contémplase como unha liña de traballo
imprescindible que deberán desenvolver para poder superar a materia. Para levar a cabo
estas actividades e traballos persoais academicamente dirixidos, o alumno contará coa
bibliografía xeral e específica recollida nesta guía docente, á que se poderán engadir
máis títulos centrados en aspectos concretos do temario. No caso de que isto sexa
necesario, recoméndase que o alumno expoña as súas cuestións a través da aula virtual
ou acudindo ao despacho do profesor durante o horario de titorías prefixado.
4.2 Distribución da carga de traballo (ECTS) O nove unidades didácticas, articuladas no tres bloques temáticos que se propoñen
nesta guía docente, están concibidas para ser estudadas en aproximadamente 150
horas, das que 51 corresponden a horas presenciais na aula e outras 99 a horas de
traballo autónomo do alumno fose da aula. Deste xeito, e seguindo as orientacións da
Declaración de Bolonia sobre o Espazo Europeo de Ensino Superior, as actividades
prácticas expostas nesta guía pretenden potenciar o traballo persoal de cada alumno
fose da aula. Nestas horas de traballo inclúese a preparación das clases, o estudo,
ampliación e síntese de información recibida, a resolución de exercicios, a elaboración
e redacción de traballos, a escritura, a preparación e ensaio de exposicións, a
preparación de exames, etc.
A distribución das cargas de traballo en horas conforme aos créditos ECTS para cada tipo
de actividade é a seguinte:
ACTIVIDADE HORAS TOTAIS
Sesións expositivas (presencial) 24 Sesións interactivas (presencial) 24 Tutorías de grupo (presencial) 3 Traballo persoal do alumno (non presencial) 99
TOTAL PRESENCIAL E NON PRESENCIAL 150
5 AVALIACIÓN
5.1 Procedementos de avaliación O sistema de avaliación constará dunha proba final, a avaliación continua das
competencias teórico-prácticas e a valoración da asistencia, participación e aplicación
del as competencias prácticas. O sistema de avaliación será igual na primeira e segunda
oportunidade de cada convocatoria.
-
21
A) Sistema ordinario de avaliación Integrado por unha proba final e os instrumentos de avaliación das competencias
teórico-prácticas que se indican a continuación:
1) Exame En a data sinalada no calendario oficial aprobado pola Xunta de Facultade
realizarase unha proba escrita global na que os alumnos serán examinados dos
temas do programa contemplado nesta guía docente, sen exclusión algunha, ao cal
se poderá engadir todo aquel material bibliográfico complementario que se
considere oportuno para algúns dos temas comprendidos no programa da materia
que, de ser o caso, sempre será posto en coñecemento do alumnado coa suficiente
antelación. Dita proba computará por valor do 50% da cualificación final e constará
de preguntas de resposta longa ou desenvolvemento, algunhas de resposta curta e
unha proba práctica. A puntuación da proba estará comprendida entre 0 e 10 puntos
e para que sexa tida en conta o alumno sempre deberá obter unha cualificación
mínima de 5 sobre 10. Toda puntuación inferior a esta suporá que a cualificación
final da materia lla de suspenso, á marxe da puntuación obtida na avaliación das
actividades prácticas, e consecuentemente obrigará ao alumno a concorrer a unha
nova convocatoria de exame no que se incluirá novamente a totalidade dos contidos
da materia.
2) Traballo individual de lectura, recensión e comentario crítico Traballo individual consistente na realización dun traballo de recensión sobre un dos
libros suxeridos polos profesores ou propostos polo alumno e aceptadas por aquel,
en relación coa historia de España. A súa entrega realizarase por escrito con
anterioridade á data e hora do exame. Máis aló dos temas concretos, todos os
traballos deben perseguir unha serie de obxectivos comúns relacionados coa
metodoloxía e as técnicas específicas do traballo histórico.
Todos os traballos deberán aterse aos seguintes aspectos formais:
– Deberán presentarse mecanografados, cunha extensión máxima de 10 folios. O
entreliñado debe ser de 1,5 e o tamaño da letra 12 (10 nas notas), Arial ou Times
New Roman.
– A redacción debe ser lóxica e gramaticalmente correcta.
Valoraranse a expresión escrita e a presentación formal, o seu carácter innovador,
a capacidade de síntese e a formulación das ideas esenciais, o xuízo crítico, con
especial atención á creatividade do alumno e a aplicación dos coñecementos
adquiridos.
A non realización do traballo obrigatorio, a presentación fóra de prazo ou a
existencia de graves deficiencias nel, independentemente da cualificación obtida
nos outros apartados contemplados para a avaliación, implicarán a non superación
da materia.
A ponderación correspondente a esta proba na cualificación final será do 20%.
-
22
3) Asistencia e participación nas actividades prácticas La avaliación continua das actividades realizadas e a valoración dos traballos
obrigatorios presentados polo alumno, conforme aos criterios establecidos, así
como a participación activa en cada unha das clases interactivas suporá o 30% da
cualificación final. Para que esta porcentaxe poida ser sumado á cualificación do
exame o alumno terá que presentar no prazo estipulado todos os traballos
requiridos, sen excepción, e obter unha cualificación igual ou superior a 4 puntos
sobre 10. Toda puntuación inferior a esta suporá que a cualificación final da materia
sexa de suspenso, á marxe da puntuación obtida no exame teórico, e
consecuentemente obrigará ao alumno a concorrer a unha nova convocatoria.
En convocatorias posteriores os alumnos que entregasen todos os traballos
prácticos requiridos e obtido unha cualificación positiva non terán obrigación de
volver presentar devanditos traballos, tendo que superar unicamente o exame da
convocatoria correspondente.
Como se dixo, a parte da participación activa dos alumnos nas sesións, valoraranse
especialmente os traballos e actividades presentadas polo alumno nos seminarios
monográficos realizado sobre algunha temática da materia. Valorarase a capacidade
de síntese e a presentación oral.
A realización e presentación de todas e cada unha das actividades anteriores (exame, traballo
individual e actividades prácticas) é obrigatoria e sen elas non será posible a superación da
materia. No caso das actividades desenvolvidas nas sesións de aula durante o período de clase,
a non asistencia deberá ser compensada coa realización dos traballos que sexan encomendados
polo profesores. A avaliación positiva de certas actividades (exame, traballo individual e
actividades prácticas persoais) poderá ser conservada para a segunda oportunidade dentro do
mesmo curso e/ou durante as dúas oportunidades do seguinte curso académico no caso de
alumnos repetidores.
A realización fraudulenta dalgún exercicio ou proba esixida na avaliación da materia implicará a
cualificación de suspenso na convocatoria correspondente, con independencia do proceso
disciplinario que se poida seguir contra o alumno infractor. Considerarase fraudulenta, entre
outras, a realización de traballos plaxiados ou obtidos de fontes accesibles ao público sen
reelaboración ou reinterpretación e sen citas aos autores e das fontes.
B) Procedemento de avaliación para a segunda oportunidade e para
alumnos repetidores
1) Exame, coas mesmas características que da primeira oportunidade (computará por
valor do 50% da cualificación final).
2) Traballo individual de recensión e comentario crítico. No caso de ser
avaliado positivamente nunha oportunidade anterior conservarase a cualificación,
no caso contrario deberá ser reelaborado e presentado na data do exame (20% da
cualificación final).
3) Actividades prácticas presenciais. En caso de ter sido avaliadas positivamente
nunha oportunidade anterior conservarase a cualificación, no caso contrario
-
23
deberán ser reelaboradas e presentadas na data do exame (30% da cualificación
final).
C) Asistencia a clase A asistencia regular a clase será un requisito preceptivo para superar a materia.
Naqueles supostos nos alumnos repetidores haxan estado matriculados na materia e
superase os requisitos de asistencia durante o curso anterior, pero non as actividades
prácticas presenciais, o profesores determinarán as actividades de avaliación específicas
para superar a disciplina, sen necesidade de acudir a todas as actividades académicas
programadas como obrigatorias. No caso daqueles alumnos que gocen de dispensa de
asistencia, a avaliación continua realizarase a través de contactos a concretar entre os
profesores da materia e o alumno dispensado.
Por último, en canto á avaliación final, é da máxima importancia que os alumnos teñan
en conta que, no caso de asistir a unha ou máis das sesións presenciais e/ou presentado
un ou máis dos traballos ou actividades prácticas, a non realización do exame teórico
comportará a cualificación final de suspenso. Do mesmo xeito, a non presentación
dunha ou máis das actividades e/ou traballos prácticos comportará a cualificación final
de suspenso, independentemente da nota obtida no exame final.
5.2 Composición porcentual da cualificación
Actividade cualificada Criterios %
Proba final Exame escrito. Dominio dos coñecementos teóricos da materia
50
Recensión / comentario crítico
Entrega do traballo na data sinalada e conforme aos criterios establecidos.
20
Actividades prácticas Avaliación continua da participación nas clases expositivas, interactivas e seminarios
30