Unidade fiCHa 1 O corpo humano - Acceso e-vocación · 2014-09-20 · 5 Le as pistas e escribe en...

60
4 Material fotocopiable © 2012 Santillana Educación, S. L. / Edicións Obradoiro, S. L. Nome Data 1 UNIDADE REFORZO FICHA 1 2 Contesta estas preguntas. •    Que hai no interior do noso corpo que fai que funcione adecuadamente?   •    Para que nos serven os ósos e os músculos?  •    Para que nos serve o cerebro?  O corpo humano Lembra •    O noso corpo está formado pola cabeza, o tronco e as extremidades.  A pel envolve e protexe o noso corpo.  •  No interior do noso corpo están os órganos que o fan funcionar. •  Aínda que nos parecemos, as persoas somos diferentes. 1 Identifica as partes do corpo. Escribe cada número onde corresponda. 1. cara 2. perna 3. man 4. coxa 5. cabeza 6. pé 7. tórax 8. brazo 9. abdome

Transcript of Unidade fiCHa 1 O corpo humano - Acceso e-vocación · 2014-09-20 · 5 Le as pistas e escribe en...

4 Material fotocopiable © 2012 Santillana Educación, S. L. / Edicións Obradoiro, S. L.

Nome Data

1Unidade

Refo

Rzo

fiCHa 1

2 Contestaestaspreguntas.

•   Que hai no interior do noso corpo que fai que funcione adecuadamente?  

•   Para que nos serven os ósos e os músculos? 

•   Para que nos serve o cerebro? 

Ocorpohumano

Lembra

•   O noso corpo está formado pola cabeza, o tronco e as extremidades. A pelenvolve e protexe o noso corpo. 

•  No interior do noso corpo están os órganos que o fan funcionar.

•  Aínda que nos parecemos, as persoas somos diferentes.

1 Identificaaspartesdocorpo.Escribecadanúmeroondecorresponda.

1. cara

2. perna

3. man

4. coxa

5. cabeza

6. pé

7. tórax

8. brazo

9. abdome

368505 _ 0004-0023.indd 4 18/05/12 15:24

5Material fotocopiable © 2012 Santillana Educación, S. L. / Edicións Obradoiro, S. L.

Refo

Rzo

unidade 1. FICHA 1

3 Unecadapartedocorpocolugarondeseencontra.

4 Escribecomosechamanaspartesdacarasinaladasnodebuxo.

5 Explicaoqueéapeleparaqueserve.

   

   

   

6 Riscaaspalabrasincorrectasnasseguintesoracións.

•   Os corpos das mulleres e dos homes son iguais / diferentes.

•  O noso corpo cambia /noncambia co paso do tempo.

•  Cada persoa é única ediferente / eigual ás demais.

abdome 

coxa 

tórax 

man 

cranio 

brazo 

pé 

  cabeza

  tronco

  extremidade inferior

  extremidade superior

   

   

   

   

368505 _ 0004-0023.indd 5 18/05/12 15:24

6 Material fotocopiable © 2012 Santillana Educación, S. L. / Edicións Obradoiro, S. L.

Nome Data

1Unidade

Refo

Rzo

fiCHa 2

Medramosecambiamos

1 Escribeasetapasdavidanaordecorrecta.Despois,escribeonúmerodecadaetapacoseudebuxo.

1.o

2.o

3.o

4.o

2 Marcaaspartesouaspectosdocorpoquecambiancopasodotempo.

  A cor dos ollos.    O peso.

  A estatura.    A cantidade de pelo.

3 Contestaaspreguntas.

•   Que ocorre cos dentes durante a infancia? 

•   En que etapa se prepara o corpo para ser adulto?

Lembra

•   As persoas pasamos por catroetapas ao longo da nosa vida: infancia, adolescencia, idade adulta e ancianidade.

ancianidade – idade adulta – infancia – adolescencia 

368505 _ 0004-0023.indd 6 18/05/12 15:24

7Material fotocopiable © 2012 Santillana Educación, S. L. / Edicións Obradoiro, S. L.

Refo

Rzo

unidade 1. FICHA 2

4 Escribeaqueetapadavidacorrespondecadacaracterística.

•  Caen os dentes do leite e saen os definitivos.  

•  Non teñen dentes e beben leite.  

•  O noso corpo prepárase para ser adulto.  

•  Ás rapazas médranlles as mamas.  

•  O noso corpo está preparado para ter fillos.  

•  O noso corpo é máis fráxil e temos menos forza.  

•  As persoas deixan de medrar.  

5 Leaspistaseescribeenqueetapadasúavidaseencontracadapersoa.Escribeporqueosabes.

•   Lurdes acaba de ter un fillo que se chama Roi.

•   Ledicia é a irmá de Roi. Vai en terceiro de Primaria.

•   Alberte é curmán de Ledicia e xa lle está cambiando a voz.

•   Óscar é o home de Lurdes e traballa na mesma oficina ca ela.

•   Henrique é o pai de Óscar. Sabe moitas cousas e xa non traballa.

Lurdes:

Ledicia:

Roi:

Alberte:

Óscar:

Henrique:

368505 _ 0004-0023.indd 7 18/05/12 15:24

8 Material fotocopiable © 2012 Santillana Educación, S. L. / Edicións Obradoiro, S. L.

Nome Data

2Unidade

Refo

Rzo

fiCHa 1

2 Escribedúasoraciónsutilizandoencadaunhaaspalabrasdunrecadro.

•   

•   

3 Explicaenquealimentoséposibleencontrarfibra.

Osnutrientes

Lembra

•   Os nutrientes son substancias que se encontran nos alimentos e que son útiles para nós.

•   A enerxía e os materiaisnecesariosparaconstruíremanteronosocorpo obtéñense dos nutrientes.

1 Riscaassubstanciasquenonsexannutrientes.

manteiga – touciño entrefebrado – animal hidratos de carbono – enerxía – pasta

hidratos de carbono

madeira vitaminas

aceiro

vidro

rocha

plástico papel

tea

aire

proteínas

graxa

ácidominerais

cristal

serraduras

lume

368505 _ 0004-0023.indd 8 18/05/12 15:24

9Material fotocopiable © 2012 Santillana Educación, S. L. / Edicións Obradoiro, S. L.

Refo

Rzo

unidade 2. FICHA 1

4 Leoseguintetextoeriscaoserros.Despois,escríbeocorrectamente.

«As graxas proporciónannos enerxía, aínda que menos ca os hidratos de carbono. Ademais, as de orixe animal son máis saudables.»

   

   

5 Observaasimaxesdealimentosemarcaosnutrientesmáisimportantesqueachegancadaundeles.

6 Relacionaosnutrientescosalimentosenquemáisabundan.

graxas 

hidratos de carbono 

vitaminas e minerais 

fibra 

proteínas 

  carne 

  verdura 

  alimentos integrais

  aceite 

  arroz

    Graxas    Hidratos de carbono    Proteínas

    Minerais    Vitaminas    Fibra

    Graxas    Hidratos de carbono    Proteínas

    Minerais    Vitaminas    Fibra

    Graxas    Hidratos de carbono    Proteínas

    Minerais    Vitaminas    Fibra

368505 _ 0004-0023.indd 9 18/05/12 15:24

10 Material fotocopiable © 2012 Santillana Educación, S. L. / Edicións Obradoiro, S. L.

Nome Data

2Unidade

Refo

Rzo

fiCHa 2

Comersan

1 Observaasimaxeseexplicaquennecesitacomermáiscantidadedealimentoseporque.

2 Deentreaspalabrasdorecadroelixeasadecuadasparacompletaresotexto.

«É moi importante evitar comer en exceso alimentos con graxa ou azucre, por exemplo, 

 ,   e   . 

Ademais, é recomendable non tomar moito   , xa que pode 

prexudicar a nosa saúde.»

Lembra

•   A cantidade de comida que necesitamos depende das características decadapersoa,daidade e daactividade que realiza.

•   Debemos repartir os alimentos que comemos en variastomas ao longo do día.

tomate – peixe – lambetadas – leite – froitos secos – froita –  bolos – zumes – auga – cenorias – proteínas – sal – refrescos

A B

368505 _ 0004-0023.indd 10 18/05/12 15:24

11Material fotocopiable © 2012 Santillana Educación, S. L. / Edicións Obradoiro, S. L.

Refo

Rzo

unidade 2. FICHA 2

3 Observaaseguinteimaxe.Explicaporquenonérecomendabletomaloadiario.

    

   

   

4 Organizaomenú.Parafacelousaaspalabrasdorecadro(podesrepetirtantasvecescomoqueirascalquerapalabra).

5 Identificaocomportamentomáisadecuadoencadacasoeexplicaporque.

•    A Laura encántalle comer pan. Xesús tamén come pan, pero prefíreo integral. 

  

•    Fátima bebe refrescos cando ten sede. Brais, cando ten sede, bebe auga. 

   

Almorzo XantarMedia mañá

Merenda Cea

carne – peixe – froito – leite – bocadillo – torradas – cereais – pan – verdura – zume 

368505 _ 0004-0023.indd 11 18/05/12 15:24

12 Material fotocopiable © 2012 Santillana Educación, S. L. / Edicións Obradoiro, S. L.

Nome Data

3Unidade

Refo

Rzo

fiCHa 1

Osentidodavista

1 Marcaaspalabrasqueserefirenaunhacaracterísticadoobxectodafotografíaquepodeserrecoñecidapolosentidodavista.

  cor    peso 

  sabor    resistencia 

  olor     forma 

  suavidade    aspereza 

  tamaño    lixeireza

2 Uneasseguintescaracterísticascoapartedoolloquellecorresponda.

  Capta a luz.    pupila

  Enfoca as imaxes.    nervio óptico

  Parte coloreada do ollo.    retina

  Zona transparente a través da cal entra a luz.    iris

  Abertura rodeada polo iris.    córnea

  Envía a información ao cerebro.    cristalino

3 Explicaparaqueservenascellaseaspestanas.

Lembra

•   Os ollos son os órganos que captan a luz e envían a información ao cerebro polos nerviosópticos.

•  A luz viaxa a gran velocidade, en liña recta e en todas as direccións.

368505 _ 0004-0023.indd 12 18/05/12 15:24

13Material fotocopiable © 2012 Santillana Educación, S. L. / Edicións Obradoiro, S. L.

Refo

Rzo

unidade 3. FICHA 1

4 Observaoesquemaeescribenosrecadrososnomesdaspartesdoolloqueestánsinaladas.

5 Completaotextocoaspalabrasdorecadro.

«O sentido da   permítenos coñecer cores, formas, tamaños e distancias 

por medio da  . A   recolle a luz e envía 

información ao   a través do  . 

O cerebro recibe a información e  .» 

6 Contestaestaspreguntasrelacionadascoaluz.

•   Por que, cando acendemos unha lámpada nun cuarto, se ilumina a estancia enteira? 

•   Por que se producen as sombras?

7 Defineasseguintespalabras.

•  Transparente:  

•  Translúcido:  

•  Opaco:  

nervio óptico – vista – cerebro – luz – interprétaa – retina 

368505 _ 0004-0023.indd 13 18/05/12 15:24

14 Material fotocopiable © 2012 Santillana Educación, S. L. / Edicións Obradoiro, S. L.

Nome Data

3Unidade

Refo

Rzo

fiCHa 2

Osentidodooído

1 Escribeonomedaspartessinaladasnodebuxo.

1. 

2. 

3. 

4. 

5. 

6. 

2 Completaotextocoaspalabrasdorecadro.

«Algúns sons son  , como o ruído cando estoupa un petardo, 

e outros son  , como un murmurio. Tamén podemos distinguir entre sons 

, coma un asubío, e  , coma o dun tambor.»

3 Explicaporqueometaléunmaterialcondutordoson.

6

5

3

2

1

Lembra

•   O son é captado polos oídos, que envían a información ao cerebro polos nerviosauditivos.

•  O son viaxaentodasasdirecciónse é máis lento ca a luz.

graves – débiles – agudos – fortes

4

368505 _ 0004-0023.indd 14 18/05/12 15:24

15Material fotocopiable © 2012 Santillana Educación, S. L. / Edicións Obradoiro, S. L.

Refo

Rzo

unidade 3. FICHA 2

4 Encontraaspalabrasnasopadeletrasapartirdasseguintespistas.

•   Parte do oído que é coma unha tea moi delgada que vibra cos sons.

•   Chámase así a un material que conduce mal o son.

•   Médico especializado no órgano do sentido do oído.

•   Parte externa do oído.

•   Tipo de son dun asubío.

•   Partes do oído que se moven cando vibra o tímpano.

5 Une.

tímpano

caracol

osiños

nervio auditivo

Vibra cando chegan os sons.

Capta os sons.

Móvense cando vibra o tímpano.

6 Explicaporquenonéposibleoirprimeirooestalodosfogosartificiaisedespoisverasúaluz.

Leva a información dos sons ao cerebro.

I R A E M L S E M B O S I Ñ O S R R E I T L

O R E L L A N X I I O D Q G D I L L A N T E

S N O Q A G S T I P A E V F Ñ Q S H N E E U

Q R I R T U L E N O U O T O R R I N O D Z B

X G B D O D A E U Q R A R A T I M P A N O Q

R D E F Q O U I P X Q L Ñ D S D D T O E P V

368505 _ 0004-0023.indd 15 18/05/12 15:24

16 Material fotocopiable © 2012 Santillana Educación, S. L. / Edicións Obradoiro, S. L.

Nome Data

UnidadeRe

foRz

o

fiCHa 14

2 Escribeunhaoracióncoasseguintespalabras.

Asfunciónsvitaisdosanimais

Lembra

•   Segundo a forma en que se alimentan, os animais poden ser carnívoros,herbívorosouomnívoros. 

•   Segundo a maneira en que se reproducen, os animais poden ser ovíparosouvivíparos.

•   Os sentidos permiten aos animais relacionarsecoexterior, e grazas aos músculos poden realizarmovementos.

1 Unecadaanimalcotipodealimentoqueconsome.Despois,escribeotipodeanimalqueésegundoasúaalimentación.

•  A vaca é   .

•  O oso é   .

•  O león é   .

animais – carnívoros – alimentación – herbívoros – omnívoros

carne

plantas

368505 _ 0004-0023.indd 16 18/05/12 15:24

17Material fotocopiable © 2012 Santillana Educación, S. L. / Edicións Obradoiro, S. L.

Refo

Rzo

unidade 4. FICHA 1

3 Riscaaspalabrasincorrectasnasseguintesoracións.

•  As pombas son animais carnívoros/ovíparos.

•  Un porco é un animal omnívoro/carnívoro.

•  Os cabalos son vivíparos/omnívoros.

•  Un animal que come de todo é herbívoro/omnívoro.

•  Un animal é vivíparo/ovíparo cando nace do ventre da súa nai.

4 Leoseguintetextoedescubreondeseencontranoserros.Despois,vólveoescribircorrectamente.

«As persoas somos animais. Segundo a nosa forma de alimentarnos, somos carnívoros, mentres que pola maneira en que nos reproducimos somos ovíparos.»

5 Observaaseguinteimaxeerelaciónaacunhafunciónvital.Explicaaresposta.

6 Explicaenqueconsisteafunciónderelación.

368505 _ 0004-0023.indd 17 18/05/12 15:24

18 Material fotocopiable © 2012 Santillana Educación, S. L. / Edicións Obradoiro, S. L.

Nome Data

4Unidade

Refo

Rzo

fiCHa 2

Osanimaisinvertebrados

1 Completaasfichas.

Lembra

•   Os animais invertebrados nonteñenósos, aínda que algúns teñen unha cuncha ou cuberta externa. 

•   O grupo máis numeroso é o dos insectos, que teñen dúasantenas, seispatas e o corpo dividido en tres partes: cabeza, tórax e abdome.

É un animal   porque 

ten un esqueleto e ósos.

É un animal   porque come carne.

É un animal   porque 

as súas crías nacen do ventre da nai.

O león é un   .

É un animal   porque 

non ten  .

É un animal   porque 

se alimenta do pole das flores.

É un animal   porque 

as súas crías nacen de  .

A bolboreta é un   .

368505 _ 0004-0023.indd 18 18/05/12 15:24

19Material fotocopiable © 2012 Santillana Educación, S. L. / Edicións Obradoiro, S. L.

Refo

Rzo

unidade 4. FICHA 2

2 Escribeaspartesdoanimalsinaladas.

3 Observaosseguintesanimaisemarcacaldeleséuninsecto.Explicaporque.

4 Explicaoquesignificaserparasitoeponunexemplo.

368505 _ 0004-0023.indd 19 18/05/12 15:24

20 Material fotocopiable © 2012 Santillana Educación, S. L. / Edicións Obradoiro, S. L.

Nome Data

5Unidade

Refo

Rzo

fiCHa 1

2 Uneasseguintescaracterísticascoapartedaplantaquellecorresponde.

  Son as partes verdes da planta.   

  Adoitan dividirse en ramas.    follas

  Medran por enriba da terra.   

  Suxeitan a planta á terra.    raíces

  Nacen no talo.   

  Están debaixo da terra.    talos

Aspartesdunhaplanta

Lembra

•   As plantas teñen trespartes: raíz, talo e follas.

•   A raíz medra debaixo da terra, o talo medra sobre a terra e sostén as follas, os froitos e as flores.

1 Leadescricióndecadatipoderaízedebúxaa.

Esta planta ten moitas raíces  de tamaño parecido.

Esta planta ten raíces grosas que almacenan nutrientes.

Esta planta ten unha raíz principal grosa da que saen 

outras máis finas.

368505 _ 0004-0023.indd 20 18/05/12 15:24

21Material fotocopiable © 2012 Santillana Educación, S. L. / Edicións Obradoiro, S. L.

Refo

Rzo

unidade 5. FICHA 1

4 Completaotextocoaspalabrasadecuadasdorecadro.

«As árbores de folla   son as que perden as   

no  , mentres que as árbores de folla   

non as perden, senón que as van cambiando pouco e pouco e sempre teñen follas.»

3 Observaasfotografíaseescribeonúmeronocadroquecorresponda.Ademais,escribedequetipoéotaloqueten(leñosoouherbáceo).

5 Defineasseguintespalabras.

•  Limbo:  

•  Tronco: 

•  Raíz:  

6 Explicaadiferenzaentreuntaloleñosoeuntaloherbáceo.

follas – perenne – caduca – froitos – troncos – outono – primavera

arbusto talo  

talo  árbore 

talo  herba

1 2 3

368505 _ 0004-0023.indd 21 18/05/12 15:24

22 Material fotocopiable © 2012 Santillana Educación, S. L. / Edicións Obradoiro, S. L.

Nome Data

5Unidade

Refo

Rzo

fiCHa 2

Anutricióndasplantas

1 Observaodebuxoeescribeencadacadrooquenecesitaaplantaparapoderrealizarafuncióndenutrición.

2 Leotextoeriscaoquesexaincorrecto.Despois,volveescribirotextocorrixindooserros.

«Os agricultores adoitan engadir dióxido de carbono aos terreos que cultivan, para que  as plantas medren mellor e máis lentamente. Para iso usan fertilizantes.»

Lembra

•   As plantas fabrican o seu propio alimento mediante a fotosíntese.

•   Para fabricar o seu alimento, as plantas necesitan auga,salesminerais,dióxidodecarbono e luzdosol.

•  auga

•  sales minerais

•  dióxido de carbono

•  luz solar

368505 _ 0004-0023.indd 22 18/05/12 15:24

23Material fotocopiable © 2012 Santillana Educación, S. L. / Edicións Obradoiro, S. L.

Refo

Rzo

unidade 5. FICHA 2

zume bruto

osíxeno

zume elaborado

luz

dióxido de carbono

4 Uneambasascolumnasparaformaroraciónscorrectassobreanutricióndasplantas.

O zume bruto é…

… osíxeno ao aire.As plantas toman sales e auga… 

… unha mestura de auga e sales minerais.

As plantas expulsan…

… polas súas raíces. 

As plantas toman dióxido  de carbono… 

… unha mestura de auga e alimentos.

… polas follas. O zume elaborado é…

5 Explicadúasrazónspolasqueasplantassonimportantesparaorestodosseresvivos.

6 Contestaaspreguntas.

•  Que lle pasará a unha planta se non lle dá a luz do sol?  

•   Como se chama a mestura de alimentos e auga que fabrican as plantas  

coa fotosíntese? 

3 Observaodebuxodaesquerdaedescubreoserros.Despois,completaodebuxodadereitademaneiracorrecta.

368505 _ 0004-0023.indd 23 18/05/12 15:24

24 Material fotocopiable © 2012 Santillana Educación, S. L. / Edicións Obradoiro, S. L.

Nome Data

6Unidade

Refo

Rzo

fiCHa 1

A Terra móvese

2 Observa o debuxo e escribe cada número onde corresponda.

Lembra

•   A Terra xira sobre si mesma nun movemento de rotación. Tarda 24 horas en facer un xiro completo, dando lugar ao día e á noite.

•   A translación é o movemento da Terra arredor do Sol. Unha volta completa dura 365 días. Este movemento dá lugar ás estacións do ano.

1 Observa o debuxo e completa o texto.

•   A Terra xira    .

•   Trátase do movemento de    .

•   A Terra tarda    en  

     .

•   Isto dá lugar ao    .

  1  Luz   2  Noite  3  Sol    4  Día

368505 _ 0024-0043.indd 24 18/05/12 15:24

25Material fotocopiable © 2012 Santillana Educación, S. L. / Edicións Obradoiro, S. L.

Refo

Rzo

unidade 6. FICHA 1

3 Completa as oracións con estes termos.

•   A Terra tarda   en dar unha volta completa arredor do Sol. 

Este movemento coñécese como   .

•   O Sol sempre sae ao   polo   e agáchase 

ao   polo   .

•     tarda   en dar unha volta sobre 

. Este movemento coñécese como   .

amencer    –    si mesma    –    rotación    –    A Terra    –    oeste atardecer    –    leste    –    translación    –    365 días    –    24 horas

4 Observa os debuxos e escribe que estación do ano representan. Explica como son as temperaturas e a duración do día e a noite en cada un deles.

A B

C D

368505 _ 0024-0043.indd 25 18/05/12 15:24

26 Material fotocopiable © 2012 Santillana Educación, S. L. / Edicións Obradoiro, S. L.

6Unidade

Refo

Rzo

fiCHa 2

Mapas e globos terráqueos

Nome Data

1 Risca as actividades que non sexan feitas polos satélites artificiais.

•  Evitar que a luz do Sol chegue á Terra.

•  Mellorar o funcionamento da comunicación entre distintos lugares da Terra.

•  Provocar chuvia artificial.

•  Evitar que caian meteoritos.

•  Enviar fotografías da superficie da Terra.

•  Informar sobre o tempo meteorolóxico.

2 Observa o debuxo e escribe o número que corresponda diante de cada palabra.

Lembra

•   Para estudar a Terra usamos representacións. Para facelas utilízanseas fotografías da superficie feitas polos satélites artificiais.

•   Os globos terráqueos son representacións esféricas da Terra. Os mapas son representacións planas da Terra ou de partes dela. 

  Hemisferio norte

  Polo norte

  Ecuador

  Hemisferio sur 

  Polo sur

3

4

5

1

2

368505 _ 0024-0043.indd 26 18/05/12 15:24

27Material fotocopiable © 2012 Santillana Educación, S. L. / Edicións Obradoiro, S. L.

Refo

Rzo

unidade 6. FICHA 2

3 Escribe o nome de cada representación.

   

4 Explica o que son os continentes e os océanos. Pon tres exemplos de cada un.

5 Observa a liña debuxada sobre o mapa. Imaxina que é unha viaxe que fixemos, partindo do punto A ata o B. Por que continentes e océanos pasamos na nosa viaxe?

c.  

a.      b.  

A B C

A B

368505 _ 0024-0043.indd 27 18/05/12 15:24

28 Material fotocopiable © 2012 Santillana Educación, S. L. / Edicións Obradoiro, S. L.

7Unidade

Refo

Rzo

fiCHa 1

Os cambios de estado da auga 

Nome Data

2 Completa o texto.

•   O xeo é auga en estado   . Ao quecer, convértese 

en auga en estado   .

•   A auga da billa encóntrase en estado   . Ao arrefriar, 

convértese en   , e ao quecer transfórmase 

en   .

•   O vapor de auga encóntrase en estado   . Ao arrefriar, 

convértese en auga en estado   .

Lembra

•   Na natureza encontramos a auga en tres estados diferentes: sólido, líquido e gasoso.

•   A auga cambia de estado cando quece ou arrefría. Os cambios de estado  chámanse fusión, solidificación, evaporación e condensación.

1 Une.

solidificación

fusión

evaporación

condensación

De auga sólida a líquida.

De auga líquida a sólida.

De vapor de auga a auga líquida.

De auga líquida a vapor de auga.

368505 _ 0024-0043.indd 28 18/05/12 15:24

29Material fotocopiable © 2012 Santillana Educación, S. L. / Edicións Obradoiro, S. L.

Refo

Rzo

unidade 7. FICHA 1

5 Que farías coa auga líquida? Escribe.

•   Para obter vapor de auga:  

   

   

•   Para facer xeo:  

   

   

  A auga do mar quecerá e condensarase.

  A auga do mar quecerá e evaporarase.

  A auga do mar arrefriará e solidificarase.

3 Colorea as frechas de azul (frío) ou de vermello (calor) segundo cumpra frío ou calor para pasar dun estado a outro.

vapor de auga    auga líquida  xeo    auga líquida

auga líquida    vapor de auga  auga líquida    xeo

4 Que ocorrerá en cada caso? Marca a resposta correcta.

  A neve solidificarase e converterase en xeo.

  A neve evaporarase e converterase en gas.

  A neve fundirase e converterase en auga líquida.

368505 _ 0024-0043.indd 29 18/05/12 15:24

30 Material fotocopiable © 2012 Santillana Educación, S. L. / Edicións Obradoiro, S. L.

7Unidade

Refo

Rzo

fiCHa 2

O ciclo da auga

Nome Data

1 Que é o ciclo da auga? Copia a definición correcta.

•   Todos os cambios de estado da auga.

•  Todos os movementos e os cambios de estado da auga na natureza.

   

2 Ordena os rótulos sobre o ciclo da auga. Numera do 1 ao 4.

A auga do mar evapórase. O vapor de auga condénsase e forma nubes.

A auga dos ríos vai ata o mar.

•  Agora, escribe o número de cada rótulo no seu lugar.

A auga cae das nubes á terra. 

1

Lembra

A auga que hai na Terra está sempre en movemento.  Ao moverse vai cambiando de estado. Este percorrido constante da auga  chámase o ciclo da auga.

1

368505 _ 0024-0043.indd 30 18/05/12 15:24

31Material fotocopiable © 2012 Santillana Educación, S. L. / Edicións Obradoiro, S. L.

Refo

Rzo

unidade 7. FICHA 2

3 Escribe V se é verdadeiro e F se é falso.

  Un ciclo é algo que se repite de forma ordenada e sen fin.

  As nubes están formadas por vapor de auga.

  A auga do mar evapórase porque quece. 

  No ciclo da auga, tras a evaporación vén a precipitación.

4 Transforma as oracións falsas da actividade anterior en verdadeiras.

•   

   

•   

   

5 Une.

  Fusión    A auga do mar pasa ás nubes.

  Condensación    A auga das nubes pasa á terra en forma de neve.

  Evaporación    O xeo das montañas fúndese e pasa aos ríos.

  Solidificación    O vapor de auga do aire convértese en gotas de auga e forma as nubes.

6 Por que cres que é difícil que se formen nubes nesta paisaxe? Marca.Despois, explica por que marcaches esa resposta.

  Porque non viven persoas.       Porque non hai auga.       Porque non hai sol.

   

   

   

368505 _ 0024-0043.indd 31 18/05/12 15:24

32 Material fotocopiable © 2012 Santillana Educación, S. L. / Edicións Obradoiro, S. L.

8Unidade

Refo

Rzo

fiCHa 1

O aire e a atmosfera

Nome Data

2 Marca as oracións falsas e escríbeas correctamente.

  O aire limpo ten cor, non é transparente.

  O aire non sabe a nada. 

  O aire pesa, por iso os globos pesan máis cando están inflados. 

  O aire ocupa un lugar e ten unha forma propia.

Lembra

•   O aire é unha mestura de gases entre os que se encontra o osíxeno, imprescindible para que os seres vivos poidan respirar. 

•   A atmosfera é unha capa de gases que rodea a Terra e que contén o aire.

1 Escribe nos cadros os principais gases que compoñen o aire contido na vasilla.

•  algodón  •  cinsas

•  osíxeno  •  fume

•  alcohol  •  carbón

•  nitróxeno 

•  dióxido de carbono

•  gas de xofre

•  vapor de auga

368505 _ 0024-0043.indd 32 18/05/12 15:24

33Material fotocopiable © 2012 Santillana Educación, S. L. / Edicións Obradoiro, S. L.

Refo

Rzo

unidade 8. FICHA 1

4 Contesta as seguintes preguntas.

•   Por que se apaga unha candea se a tapamos cun vaso?

•   Que gas toman do aire as plantas e cal expulsan?

   

•   Que é a atmosfera? 

5 Colorea de azul o recadro onde hai máis osíxenona atmosfera e de vermello onde hai menos.

3 Explica para que serve o aire en cada caso.

a.  

b.  

c.  

d.  

D

A

C

B

368505 _ 0024-0043.indd 33 18/05/12 15:24

34 Material fotocopiable © 2012 Santillana Educación, S. L. / Edicións Obradoiro, S. L.

8Unidade

Refo

Rzo

fiCHa 2

A contaminación do aire

Nome Data

1 Marca o que pode causar contaminación atmosférica.

  O vapor da auga. 

  O fume das chemineas.

  Un volcán en erupción.

  O fume dun incendio.

  Os gases dos tubos de escape.

  A queima de lixo.

  A nubosidade.

2 Completa coas palabras do cadro.

Lembra

•   O fume, as cinsas e os gases prexudiciais que se expulsan á atmosfera contaminan o aire.

•   A contaminación atmosférica afecta as persoas, o resto dos seres vivos e o clima.

respiran – secas – clima – contaminación

•  A    xera graves prexuízos ao noso planeta.

•   A contaminación atmosférica altera o    e produce chuvias 

torrenciais nalgúns lugares, e graves    noutros.

•   Cando as persoas e o resto dos animais    o aire 

contaminado prexudica a súa saúde.

368505 _ 0024-0043.indd 34 18/05/12 15:24

35Material fotocopiable © 2012 Santillana Educación, S. L. / Edicións Obradoiro, S. L.

Refo

Rzo

unidade 8. FICHA 2

3 Explica o que significan os seguintes termos.

•  Artigos desbotables:  

   

•  Reciclaxe:  

   

4 Explica por que se reciclas estás axudando a manter o aire limpo.

   

   

5 Como se podería evitar facer dano á atmosfera? Observa as imaxes e explica.

gases incendio

368505 _ 0024-0043.indd 35 18/05/12 15:24

36 Material fotocopiable © 2012 Santillana Educación, S. L. / Edicións Obradoiro, S. L.

Nome Data

9Unidade

Refo

Rzo

fiCHa 1

Rochas e minerais

Lembra

•   As pedras que observamos no solo denomínanse rochas. 

•   As rochas están formadas por diferentes materiais chamados minerais.

•   Os minerais diferéncianse entre si polas súas propiedades.

1 Marca as oracións falsas e explica por que o son.

  Calquera rocha está composta polo menos de dous ou máis minerais.

  Hai rochas formadas por un só mineral.

  Calquera rocha ten algún tipo de mineral. Non existe ningunha rocha sen minerais.

  Un mineral é brando cando rompe facilmente.

   

   

2 Colorea catro propiedades características dos minerais.

temperatura

textura

forma 

brillo

olor

durezapeso

tamañodificultade  

para atopalo

cor altura

368505 _ 0024-0043.indd 36 18/05/12 15:24

37Material fotocopiable © 2012 Santillana Educación, S. L. / Edicións Obradoiro, S. L.

Refo

Rzo

unidade 9. FICHA 1

5 Escribe o que teñen en común e en que se diferencian unha mina e unha canteira.

   

3 Completa as seguintes frases coas palabras do recadro.

•   O granito é unha    composta por tres minerais:   , 

feldespato e   .

•   Un mineral é duro cando é difícil   . Cando é fácil raialo

é   .

•  A pirita ten forma    de   .

•  O    é unha rocha composta só 

polo mineral   .

4 Observa as imaxes. Indica co número correspondente as propiedades que se axustan mellor a cada unha.

  É duro.

  É escuro.

  É irregular.

  É branco.

  É regular.

  É brando.

1 2

  raialo   mármore  cubo  brando    rocha

  mica  calcita  regular  cuarzo

Pódese raiar coa uña. Non se raia coa uña.

368505 _ 0024-0043.indd 37 18/05/12 15:24

38 Material fotocopiable © 2012 Santillana Educación, S. L. / Edicións Obradoiro, S. L.

Nome Data

9Unidade

Refo

Rzo

fiCHa 2

O solo

1 Une con frechas ambas as columnas.

2 Le cada oración e risca as palabras que non sexan correctas.

•    Algúns seres vivos escavan no terreo e favorecen que entre / saia a auga 

e o aire.

•    Algúns organismos descompoñen / traen os restos doutros seres vivos e fórmase 

o humus.

•    Na capa intermedia / profunda os fragmentos de rochas son máis grandes e case 

non hai seres vivos.

Lembra

•   O solo está formado por rochas, minerais soltos, auga, aire e humus, que é unha mestura de materia orgánica en descomposición.

•   No solo distínguense tres capas: superficial, intermedia e profunda.

•   O solo está habitado por seres vivos.

Solo 

Capa profunda 

Capa superficial 

Humus 

Capa intermedia 

Capa do solo formada por grandes rochas.

Capa fina do solo formada pola mestura de restos de seres vivos en descomposición.

É a parte máis superficial da Terra.

Capa do solo en que habitan moitos seres vivos e hai raíces.

Capa do solo entre as capas superficial e profunda en que case non hai seres vivos.

368505 _ 0024-0043.indd 38 18/05/12 15:24

39Material fotocopiable © 2012 Santillana Educación, S. L. / Edicións Obradoiro, S. L.

Refo

Rzo

unidade 9. FICHA 2

3 Observa as fotografías e explica para que se utilizou o solo en cada caso.

a.  

b.  

c.  

4 Observa o debuxo e escribe a que elementos do solo corresponden as zonas sinaladas.

a.           

b.           

c.           

d.           

e.           

5 Observa as imaxes e escribe se é un terreo fértil ou árido.

A

A

C

D

EB

B C

368505 _ 0024-0043.indd 39 18/05/12 15:24

40 Material fotocopiable © 2012 Santillana Educación, S. L. / Edicións Obradoiro, S. L.

Nome Data

UnidadeRe

foRz

o

fiCHa 1

2 Marca as oracións incorrectas e escríbeas debaixo correctamente.

  A cada tipo diferente de materia chámaselle substancia.

  O son é materia porque podemos tocalo e facer obxectos.

  A masa é a cantidade de materia que ten unha substancia.

  O volume dun obxecto é o espazo que ocupa.

   Ademais da masa e a substancia, os obxectos teñen outras propiedades, como a cor, o olor, o brillo, etc.

A materia e as súas propiedades 

Lembra

•   Todos os obxectos que nos rodean están formados de materia.

•   A materia ten unha masa e ocupa un volume. Pode encontrarse nalgún dos tres estados: sólido, líquido ou gasoso.

1 Colorea todo o que está formado por materia.

son aire 

ideas coche 

auga 

lapis 

luzrisarocha

sentimentos xornal barco

estoxo

10

368505 _ 0024-0043.indd 40 18/05/12 15:24

41Material fotocopiable © 2012 Santillana Educación, S. L. / Edicións Obradoiro, S. L.

Refo

Rzo

unidade 10. FICHA 1

3 Observa as imaxes e contesta as preguntas.

•   Que substancia teñen en común as tres imaxes?  

•   Cal das tres ten maior masa?  

•   Cal das tres ocupa menor volume?  

4 Que propiedades teñen os materiais en cada estado? Escribe Si ou Non.

5 Lembra as propiedades da materia e contesta.

•   Por que non é posible meter nunha maleta todos os obxectos que hai nunha casa?

•   Que ten a forma ovada, o globo ou o aire que hai dentro?

1 2 3

Estados Forma propia Volume fixo

Sólido

Líquido

Gasoso

368505 _ 0024-0043.indd 41 18/05/12 15:24

42 Material fotocopiable © 2012 Santillana Educación, S. L. / Edicións Obradoiro, S. L.

Nome Data

10Unidade

Refo

Rzo

fiCHa 2

Cambios da materia

1 Une con frechas dependendo de se transforman a materia ou non.

    Mestúrase tomate, leituga e cogombro.

  Transforman a materia.    Rompe un bastón de madeira.

    Acéndese unha candea.

    Oxídase un cravo.

 Non transforman a materia.    Conxélase a auga nun recipiente.

    A gasolina nun coche en movemento.

    Evapórase a auga.

2 Risca a palabra incorrecta en cada caso.

•   Os procesos que transforman unhas substancias noutras distintas chámanse substancias / reaccións químicas.

•    No proceso da oxidación, un metal combínase con osíxeno / auga e forma o óxido.

•   Cando se unen dúas ou máis substancias, o resultado é un cambio de estado / unha mestura.

•   Na oxidación / combustión, a parte que non arde son as cinsas.

Lembra

•   Os cambios nas substancias prodúcense continuamente, pero uns cambios transforman a materia e outros non.

•   Os cambios que producen a transformación dunha substancia noutra chámanse reaccións químicas.

368505 _ 0024-0043.indd 42 18/05/12 15:24

43Material fotocopiable © 2012 Santillana Educación, S. L. / Edicións Obradoiro, S. L.

Refo

Rzo

unidade 10. FICHA 2

3 Marca os cambios que transforman a materia.

  A verdura córtase para facer unha ensalada.

  A manteiga derrétese ao poñela na torrada.

  O polo quéimase na tixola.

  A porta dilátase coa calor no verán.

  O papel quéimase na cheminea.

  O cravo da parede da terraza oxidouse co tempo.

4 Describe o que sucede na imaxe e o tipo de cambio que se está producindo.

   

   

   

5 Le os textos e explica que tipo de cambio se produce en cada caso.

•   O zume de limón e o bicarbonato ao mesturarse reaccionan quimicamente  producindo dióxido de carbono, unha substancia nova.

•   O cobre e o estaño son dous metais que ao mesturarse dan unha aliaxe chamada bronce. A partir do bronce pódese obter de novo cobre e estaño.

368505 _ 0024-0043.indd 43 18/05/12 15:24

44 Material fotocopiable © 2012 Santillana Educación, S. L. / Edicións Obradoiro, S. L.

Nome Data

11Unidade

Refo

Rzo

fiCHa 1

As paisaxes

Lembra

•   Unha paisaxe é todo o que se ve desde un lugar. Nas paisaxes distínguense elementos naturais e elementos artificiais.

•   As paisaxes de chaira están formadas por grandes extensións de terreo plano.

•   As paisaxes de montaña están formadas por montañas e vales.

•   As paisaxes de costa están en contacto co mar.

1 Clasifica estes elementos da paisaxe.

horta – acantilado – bosque – aldea – regato – túnel – outeiro – camiño

2 Corrixe as oracións.

•  As chairas están formadas por terreos en costa.

   

•  As mesetas son chairas máis afundidas ca as terras de arredor.

   

•  As depresións son chairas elevadas.

   

Elementos naturais Elementos artificiais

368505 _ 0044-0063.indd 44 18/05/12 15:27

45Material fotocopiable © 2012 Santillana Educación, S. L. / Edicións Obradoiro, S. L.

Refo

Rzo

unidade 11. FICHA 1

3 Le e debuxa a paisaxe que se describe.

«Saímos de viaxe na primavera.  Vimos unha gran serra ao fondo  e nos cumes aínda había neve.  Nas ladeiras crecían bosques  de carballos e, ao pé das montañas,  estendíase un amplo val sucado  por un río de augas tranquilas.»

4 Relaciona.

  península    Entrada do mar na terra.

  cabo    Porción de terra rodeada de mar por todas as partes.

  illa    Parte da terra que se interna no mar.

  baía    Terreo rodeado de mar por todas as partes menos polo istmo.

5 Observa a imaxe, di que tipo de paisaxe é e descríbea.

368505 _ 0044-0063.indd 45 18/05/12 15:27

46 Material fotocopiable © 2012 Santillana Educación, S. L. / Edicións Obradoiro, S. L.

Refo

Rzo

fiCHa 2

11Unidade

Nome Data

11Unidade

Os ríos e os lagos

1 Escribe V (verdadeiro) ou F (falso). Despois, corrixe as oracións falsas para que sexan verdadeiras.

  O leito dun río é máis largo no curso medio ca no baixo.

  Un río leva máis auga no curso alto ca no curso baixo.

  Os meandros encóntranse no curso medio.

  A auga discorre máis rápida na desembocadura ca no nacemento.

  O curso alto ten máis pendente ca o curso medio.

2 Completa.

Un río é unha   de auga. O percorrido que fai desde o seu 

nacemento ata a súa desembocadura chámase   . O terreo afundido 

por onde discorre é a   e a cantidade de auga que leva denomínase 

 . Os ríos que desembocan noutros ríos chámanse   . 

Ademais de nos ríos, encontramos auga nos   .

Lembra

•   Un río é unha corrente continua de auga. Nun río distínguense o leito, o caudal e o curso.

•   Os lagos son masas de auga rodeadas de terra. 

368505 _ 0044-0063.indd 46 18/05/12 15:27

47Material fotocopiable © 2012 Santillana Educación, S. L. / Edicións Obradoiro, S. L.

Refo

Rzo

fiCHa 3

Nome Data

11Unidade

As persoas e a paisaxe

1 Explica que significa que as paisaxes de chaira están moi transformadas.

2 A que tipo de paisaxe se refiren estas características? Escribe.

3 Escribe tres usos da auga.

4 Explica como podes colaborar ti para aforrar auga.

Lembra

•   Nas chairas e na costa viven máis persoas ca nas montañas, e a paisaxe está máis transformada.

•  Os ríos e os lagos son moi importantes para as persoas.

Moitos habitantes.

Turismo.

Hoteis e portos.

Poucos habitantes.

Gandaría e turismo.

Estradas estreitas.

368505 _ 0044-0063.indd 47 18/05/12 15:27

48 Material fotocopiable © 2012 Santillana Educación, S. L. / Edicións Obradoiro, S. L.

Nome Data

12Unidade

Refo

Rzo

fiCHa 1

A localidade

Lembra

•   Unha localidade é un conxunto de casas ou edificios onde vivimos as persoas.

•   Os habitantes dunha localidade forman a súa poboación.

•   Se a localidade é pequena e con poucos habitantes é unha aldea. Se é mediana é unha vila e se é grande e ten moitos habitantes, trátase dunha cidade.

1 Marca os elementos que podes encontrar nunha aldea.

  rúas     camiños     teatros    hortas

  casas    edificios    hospitais    fábricas

2 Localiza o erro e escribe de novo o texto.

«A poboación das cidades é menor ca a das vilas. Por iso, os edificios teñen pouca altura  e as rúas son curtas e estreitas.»

   

3 Contesta as seguintes preguntas.

•   A que tipo de traballo se dedica a maioría da poboación das aldeas?

•   Que tipo de localidades se dividen en barrios? Cantos tipos de barrios hai?

   

368505 _ 0044-0063.indd 48 18/05/12 15:27

49Material fotocopiable © 2012 Santillana Educación, S. L. / Edicións Obradoiro, S. L.

Refo

Rzo

unidade 12. FICHA 1

4 Observa a imaxe e escribe onde corresponda. Despois, completa.

Esta localidade é    .

Seino porque  

   .

5 Completa.

•   A    fórmana os habitantes dunha localidade.

•   As localidades diferéncianse polo seu    , pola cantidade

de    que viven nelas e polos    

que fan os seus habitantes.

•   As   , as    e as    

son tres tipos de localidades.

6 Observa os debuxos e escribe se os podes ver nunha aldea, nunha vila ou nunha cidade.

         

ensanche – periferia – centro

368505 _ 0044-0063.indd 49 18/05/12 15:27

50 Material fotocopiable © 2012 Santillana Educación, S. L. / Edicións Obradoiro, S. L.

Nome Data

12Unidade

Refo

Rzo

fiCHa 2

O concello e os servizos

1 Escribe V se son verdadeiras e F se son falsas as seguintes oracións. Despois, corrixe as falsas.

  O territorio da localidade gobernada por un concello forma unha cidade.

  O alcalde ou a alcaldesa está á fronte do concello.

  Os concelleiros e as concelleiras forman o concello.

2 Completa.

As    municipais celébranse cada catro anos. Nelas elíxense 

os    . Despois, estes reúnense e elixen 

o    entre un deles.

3 Relaciona.

  pleno municipal      norma que establece o concello

  ordenanza municipal      traballador do concello

  empregado municipal      reunión do alcalde e os concelleiros

Lembra

•   O concello é a institución que goberna un municipio. Está formado polo alcalde ou a alcaldesa e polos concelleiros.

•   Os servizos que o concello dun municipio presta aos habitantes  denomínanse servizos municipais. 

368505 _ 0044-0063.indd 50 18/05/12 15:27

51Material fotocopiable © 2012 Santillana Educación, S. L. / Edicións Obradoiro, S. L.

Refo

Rzo

unidade 12. FICHA 2

4 Que son os servizos municipais? Explica.

5 Clasifica os seguintes servizos municipais.

•  Servizos de saneamento:  

•   Servizos de ocio e cultura:  

•  Servizos de protección:  

6 Elixe tres dos traballos anteriores e di quen os realiza.

Limpar as rúas.Apagar un incendio. Vixiar o parque público.

Podar as árbores. Ordenar o tráfico.Organizar unha carreira popular.

Arranxar unha fonte pública.Comprar libros para a biblioteca pública.

Facer o cartel das festas locais.

Traballos Realízanos

368505 _ 0044-0063.indd 51 18/05/12 15:27

52 Material fotocopiable © 2012 Santillana Educación, S. L. / Edicións Obradoiro, S. L.

Nome Data

UnidadeRe

foRz

o

fiCHa 113 Os traballos. O sector primario

Lembra

•   Os traballos son as actividades que realizan as persoas a cambio de diñeiro.

•   O sector primario obtén materias primas e alimentos da natureza.

1 Marca as actividades que se consideran traballos.

  recoller froita    conducir un autobús    ir ao colexio

  axudar na casa    fabricar bicicletas    pasear o can

2 Para que poidamos comer pan, que sectores económicos interveñen? Explica as características de cada sector.

368505 _ 0044-0063.indd 52 18/05/12 15:27

53Material fotocopiable © 2012 Santillana Educación, S. L. / Edicións Obradoiro, S. L.

Refo

Rzo

unidade 13. FICHA 1

3 Os voluntarios das ONG que coidan dos demais sen recibiren nada a cambio, realizan un traballo? Por que?

4 Completa.

Os traballos do sector primario obteñen da   alimentos para 

as persoas e os animais, e   para a industria.

5 Corrixe as oracións para que sexan verdadeiras.

•   As canles de rega utilízanse para regar os cultivos de secaño.

•  O gando críase de forma extensiva nas granxas.

•  A pesca de altura realízase desde os acantilados.

6 Observa os debuxos e completa.

A.  É gando   . A forma de cría é   ,  

porque   .

B.  É gando   . A forma de cría é   , 

porque   .

A B

368505 _ 0044-0063.indd 53 18/05/12 15:27

54 Material fotocopiable © 2012 Santillana Educación, S. L. / Edicións Obradoiro, S. L.

Nome Data

UnidadeRe

foRz

o

fiCHa 213 A industria e os servizos

1 Clasifica estes traballos do sector secundario segundo onde se realicen.

albanel – oleira – mecánico – cesteiro – fontaneiro – soldador

2 Que é un proceso industrial? Pon un exemplo.

   

3 Escribe V se son verdadeiras e F se son falsas estas oracións.

  A industria que fabrica produtos de aceiro é unha industria tecnolóxica.

  A fabricación de teléfonos móbiles é unha industria básica.

  Os xeados son un produto da industria de consumo.

4 Corrixe esta oración para que sexa verdadeira.

O traballo en cadea das fábricas realízano artesáns.

Lembra

•   O sector secundario agrupa os traballos que transforman as materias primas en produtos elaborados.

•   Os traballos do sector terciario proporcionan servizos ás persoas.

Obradoiro artesanal Fábrica Construción

368505 _ 0044-0063.indd 54 18/05/12 15:27

55Material fotocopiable © 2012 Santillana Educación, S. L. / Edicións Obradoiro, S. L.

Refo

Rzo

unidade 13. FICHA 2

5 Que produce o sector secundario?

   

6 Escribe tres traballos en cada caso.

7 Como cambian a paisaxe as actividades do sector secundario? Cita exemplos.

8 Algunhas actividades industriais poden provocar problemas ao medio natural. Di de que problemas se trata e como se poden evitar.

Servizos comerciais

Servizos sanitarios

Servizos de transporte

Servizos de ocio e turismo

368505 _ 0044-0063.indd 55 18/05/12 15:27

56 Material fotocopiable © 2012 Santillana Educación, S. L. / Edicións Obradoiro, S. L.

Nome Data

UnidadeRe

foRz

o

fiCHa 114 As forzas e a enerxía

Lembra

•   A forza fai que un corpo se mova, pare ou cambie de forma. Pode actuar por contacto ou a distancia.

•   A enerxía é a causa de que ocorran eses cambios. Pode ser mecánica, química, calorífica, eléctrica, nuclear ou luminosa.

•   As fontes de enerxía poden ser renovables ou non renovables.

1 Como exercen a forza estes obxectos cando se utilizan? Clasifica.

adhesivo magnético – escavadora – detector de metais – martelo – compás –  raqueta de tenis

•  Por contacto:  

•   A distancia:  

2 Pon un exemplo de cada tipo de forza.

•  De rozamento:  

•  De atracción:  

•  De repulsión:  

3 Completa.

A   fai que un corpo se mova, pare ou cambie de forma. 

A causa de que ocorran eses cambios é a    .

368505 _ 0044-0063.indd 56 18/05/12 15:27

57Material fotocopiable © 2012 Santillana Educación, S. L. / Edicións Obradoiro, S. L.

Refo

Rzo

unidade 14. FICHA 1

4 Relaciona.

  televisión      enerxía mecánica

  furacán      enerxía química

  láser      enerxía calorífica

  gasolina      enerxía eléctrica

  uranio      enerxía nuclear

  fogueira      enerxía luminosa

5 Explica a diferenza entre enerxías renovables e non renovables.

6 Por que se chaman combustibles fósiles ao petróleo, ao carbón e ao gas? Marca.

  Porque son pedras moi antigas transformadas polo tempo.

   Porque se formaron a partir de plantas e animais mortos hai moito tempo.

  Porque son combustibles que contaminan moito.

7 Observa as imaxes e di que tipo de central é cada unha. Despois, contesta.

   

•  Por que contaminan menos estas centrais ca as nucleares e as térmicas? 

368505 _ 0044-0063.indd 57 30/05/12 13:58

58 Material fotocopiable © 2012 Santillana Educación, S. L. / Edicións Obradoiro, S. L.

Nome Data

UnidadeRe

foRz

o

fiCHa 214 Máquinas e inventos

Lembra

•   As máquinas facilítannos o traballo, necesitan enerxía para funcionar e poden ser simples ou compostas.

•   Os inventos son creacións novas feitas polas persoas para mellorar a vida.

1 Corrixe as seguintes oracións para que sexan verdadeiras.

•  As máquinas simples están formadas por varias máquinas compostas.

•  As máquinas compostas teñen poucas pezas.

•  As máquinas funcionan sen enerxía.

2 Completa a táboa.

Máquinas Tipo de máquina Enerxía que usa

Carroza

Papaventos

Afialapis

Consola de xogos

368505 _ 0044-0063.indd 58 18/05/12 15:27

59Material fotocopiable © 2012 Santillana Educación, S. L. / Edicións Obradoiro, S. L.

Refo

Rzo

unidade 14. FICHA 2

3 Relaciona as partes da bicicleta coa máquina correspondente.

  prato      roda

  freo      polea

 pneumático      panca

4 Pensa nunha máquina que utilices habitualmente e describe as cousas que fas con ela. Despois, explica como farías esas cousas se a máquina non existise.

5 Completa.

Para fabricar máquinas utilízanse moitas   , como 

madeira e minerais. As máquinas para funcionar consomen enerxía e, polo tanto, 

 .

6 Marca o que podes facer para coidar do medio natural.

  Tirar as pilas no colector correspondente.

   Pedir que me compren moitos xoguetes.

  Regalar os xoguetes que non uso.

  Utilizar puntos limpos de reciclaxe para tirar os xoguetes inservibles.

7 Escribe un invento en cada caso.

•  Que teña a súa orixe na electricidade:  

•  Que teña a súa orixe na imprenta:  

pneumático prato

freo

368505 _ 0044-0063.indd 59 18/05/12 15:27

60 Material fotocopiable © 2012 Santillana Educación, S. L. / Edicións Obradoiro, S. L.

Nome Data

15Unidade

Refo

Rzo

fiCHa 1

O tempo e as persoas

Lembra

•   O tempo pode ser pasado, presente e futuro. Para medilo, as persoas dividímolo en diferentes unidades.

•   Os acontecementos importantes que lle ocorreron hai tempo a unha persoa  convértense na súa historia persoal.

•   Os documentos, obxectos e historias persoais dannos a coñecer a vida dunha persoa.

1 Le o texto. Despois, ordena o contido segundo o tempo.

«De maior serei médico. Cando tiña tres anos, curaba todos os meus bonecos.  Agora gústame estudar o corpo humano nas clases de Coñecemento do medio.»

•  Tempo pasado   

•  Tempo presente   

•  Tempo futuro   

2 Corrixe as seguintes oracións para que sexan verdadeiras.

•   Un milenio é un período de tempo de dez décadas.

•   Tres séculos equivalen a douscentos anos.

•   Trece anos é o mesmo ca un século e tres anos.

368505 _ 0044-0063.indd 60 18/05/12 15:27

61Material fotocopiable © 2012 Santillana Educación, S. L. / Edicións Obradoiro, S. L.

Refo

Rzo

unidade 15. FICHA 1

3 Observa a táboa e contesta.

Trens Saídas Chegadas

Da Coruña á Rúa 6:30 h 9:00 h

Da Coruña a Santiago 9:15 h 9:45 h

Da Coruña ao Porto 11:00 h 14:30 h

•   Que tren sae máis cedo?   

•   Canto tempo dura a viaxe máis longa?   

•   Canto tempo dura a viaxe máis curta?   

4 Escribe cal destes instrumentos utilizarías para medir o tempo en cada caso.

cronómetro – reloxo – calendario

•   A duración do curso:    

•  Unha carreira de 100 metros:    

•  Un partido de fútbol:    

5 Observa estes obxectos persoais de Lucía. Despois, escribe o que indagaches sobre a súa historia persoal.

Documento Temporada 2011-2012Obxectos favoritos en 2007

Lucía Pérez Santos

Naceu o 12 de xaneiro  de 2003, en Xinzo.

368505 _ 0044-0063.indd 61 18/05/12 15:27

62 Material fotocopiable © 2012 Santillana Educación, S. L. / Edicións Obradoiro, S. L.

Refo

Rzo

fiCHa 2

Nome Data

15Unidade

As pegadas da historia

1 Marca o significado correcto da palabra «documento».

  É o argumento dunha novela.

  É algo que nos informa sobre un feito.

  É algo que nos indica a data que é.

2 Escribe o nome de dous documentos de cada tipo que sirvan para coñecer a historia dun lugar.

•  Escritos:  

•  Gráficos:  

•  Obxectos:  

3 Que pegadas do pasado podes encontrar nunha localidade? Que nos indica cada unha delas?

Lembra

•   As localidades e os países teñen a súa propia historia. Os documentos, gráficos e escritos, e os obxectos axúdannos a coñecer a historia dun lugar.

•   As tradicións, as festas e os personaxes lémbrannos a historia dunha localidade.

•   Hai cousas que cambian e outras que permanecen ao longo da historia.

368505 _ 0044-0063.indd 62 18/05/12 15:27

63Material fotocopiable © 2012 Santillana Educación, S. L. / Edicións Obradoiro, S. L.

Refo

Rzo

unidade 15. FICHA 2

4 Ordena de máis antigo a máis moderno, e indica a que época pertencen.

1.   

2.   

3.   

4.   

5 Corrixe as seguintes oracións para que sexan verdadeiras.

•   Na época das covas, as persoas vivían nun lugar fixo.

   

•   As cidades romanas comunicábanse mediante autoestradas.

   

•   Os cabaleiros dedicábanse a sementar e recoller a colleita.

   

•   Os barrios máis antigos dunha cidade encóntranse nas aforas.

   

6 Elixe unha das épocas que estudaches e di os documentos que poderías utilizar para determinar máis datos sobre ela.

368505 _ 0044-0063.indd 63 18/05/12 15:27