Transition mugimendua oinarri teorikoak
-
Upload
kutxa-ekogunea -
Category
Documents
-
view
218 -
download
0
description
Transcript of Transition mugimendua oinarri teorikoak
12/11/2010
1
Transition Towns herri mugimendua: EHrako ikasbideak
Ekoliderrak - KutxaDonostia, 2010eko azaroak 18
Joseba Azkarraga Etxagibel
Bi oinarri
• Peak Oil
• Aldaketa klimatikoa
CO2 levels over the past 60000 years Energiaren Nazioarteko Agentzia
• “Traiektoria erabat okerra daramagu”
• “Modu iraultzailean aldatu ezik, tenperaturak sei gradu egin dezake gora; munduaren azkena ez bada hori, antzeko zerbait izango da”
12/11/2010
2
Petrolio ugari eta merkeraren amaiera
0
10
20
30
40
50
1930 1950 1970 1990 2010 2030 2050
Pro
duct
ion, G
boe/
a
Non-con Gas
Gas
NGLs
Polar Oil
Deep Water
Heavy
Regular
EHren hiperdependentziaenergetikoa
� Menpekotasuna: 95% (EB % 53, Esp % 79)
� Petrolioa %41, Gasa %40
� Eregia kontsumoa : 3,97 tep/per-cap (EB 3,64; Esp 3,27)
� Intentsitatea: 0,18 kgep/€ (EB 0,15 –Esp 0,14)
� Autopista/autobideak 245 km miloi bat biztanleko (145 EB)
� 79 kamioi mila biztanleko (64 EB)
� Lan egunetan desplazamenduen % 41 autoz
EHko ekonomiaren %50a oso zaurkorra:
Petrolioaren ugaritasunean oinarrituEnergia menpekotasunaGarraio eta energian intentsiboaErrepideen nagusitasuna…
Klima eta energia: bi erraldoiren konbergentzia
Roger Revelee eta Hans Suess (zientzialari
estatubatuarrak, 1957)
“Gizakiok abian jarri dugu eskala itzela duen
esperimentu geofisikoa, aurrekaririk ez
duena eta etorkizunean sekula berriro
egin ahal izango ez dena: aurreko 500
milioi urteetan Lurrean metaturiko
petrolioa, ikatza eta gas naturala airera
jaurtitzen ari gara. Honek eragin handia
izan dezake kliman”.
W. Youngquist (Exxon petrolio enpresako geologoa eta akademikoa): “Petrolioaren
mundu mailako ekoizpenak tontorra jotzea, eta honen ondorioz ezinbestean biziko dugun
gainbehera, mugarri izango da Lurraren historian; orain arte ikusitako guztia gaindituko duen inpaktua izango du munduan. Eta gauza
segurua da gertaera hori gaur bizirik diren pertsona gehienek ikusiko dutela”
Teknologiak salbatuko?
“Seguir predicando que la tecnología llegará justo en el momento adecuado para salir del agujero ambiental es ser un entusiasta de la Primera Ley de Walt Disney: El deseo lo hará realidad”.
Nicholas Georgescu-Roegen
12/11/2010
3
Kolapsoaren bezpera?
• Jared M. Diamond, University of California-ko geografo eta fisiologoa (Collapse: How Societies Choose to Fail or Succeed)• Lovelock, Gaia Teoria• Colin Campbell geologoa• Dennis Meadows (The limits of growth)• Martin Rees astronomo eta astrofisikoa
J. Tainter-ek halaxe definitu du kolapsoa (Thecollapse of complex societies):
“Kolapsora heldu den gizarte konplexu bat, bat-batean txikiagoa da, sinpleagoa, estratifikazio etaezberdintasun sozial gutxiagokoa. Informazio fluxuamurriztu ohi da, jendeak komertzio eta interakziogutxiago du eta, oro har, koordinazio gutxiagodago norbanakoen eta taldeen artean.Jarduera ekonomikoa gain-behera etorrikoda aurreko guztiaren neurri berean.”
Gizarte gisa, jabetual gara?
Andrew McNamara, Queensland-eko (Australia) ministroa
Iraunkortasunerako, Aldaketa Klimatikorako eta Berrikuntzarako:
“Inongo dudarik ez dago, esentzialak izango dira konponbide lokalak, modu komunitarioan gidatuak. Hortxe izango dute gobernuek funtzio inportantea: tokiko sareak lagundu; sustatu behar dira tokiko elikagai, ur, erregai eta dendetan behar ditugun bestelakoez hornitzeko gai direnak. Hauxe izan zen nire argudioetako bat honi buruz egin nuen lehen diskurtsoan, 2005eko otsailean…, gure bizieren birtokikotzea ikusiko dugula, gogora ekarriko diguna ez aurreko mendea, ezpada lehenagokoa. Eta hori ez da gauza txarra. Zalantza barik, honakoa izango da erantzun merkeenetakoa eta oso eraginkorra: kontsumo lokala, ekoizpen lokala eta banaketa lokala sustatzea. Eta honek onura humano eta komunitarioak izango ditu…”
Aukerak?
Trantsizio ordenatua
• Planifikazioa• Borondatez
• Adostasunez• Gutxiagorekin hobe…
Trantsizio desordenatua
• Kaosa• Frustrazioa
• Ezberdintasunak• Hondamendi ekologikoak• Militarismoa
• Populismoak
4 funtsezko abiapuntu
1. Energia askoz gutxiagorekin bizi behar
2. Erresilientzia galdu dugu, eta berreskuratu egin behar
3. Ekin egin behar: kolektiboki eta orain
4. Sormen kolektiboa askatu
12/11/2010
4
Jarrerak
Eraikitzailea, katastrofismorik ez
“Ingurumenaren bueltako aktibistek azken 30-50 urteotan erabili ditugun erremintak (protestatzea/ manifestazioak/ presionatzea), desegokiak eta eznahikoak dira aurrean ditugun desafioen eskalari erantzuteko. Sekula ez dugu lortu kultura nagusiak konpromisorik hartzea horren inguruan, eta, ondorioz, gauzak egiteko beste modu batzuk kontsideratzen ari gara ”
Rob Hopkins
Erradikaltasun pragmatikoaGobernuen zain bagaude, gutxiegi izango da, eta beranduegi.
Norbanako gisa heltzen badiogu, gutxiegi izango da. Baina komunitate gisa ekiten badiogu, beharbada nahikoa izan daiteke, eta garaiz egin dezakegu
Baikortasuna:“Peak oil gertakariak eta aldaketa klimatikoak aukera paregabea
eskaintzen digute gure inguruko mundua berrasmatzeko, birpentsatzeko eta berreraikitzeko”
Rob Hopkins
Emozionalitatea
Bost estadio:
– Ukazioa
– Negoziazioa
– Beldurra / Oldartzea
– Tristura
– Ekintza
Lau eszenatokiak Eszenatokiak, emozionalitateari lotuak
• Teknofantasia: ukazioa
• Teknologia berdearen egonkortasuna: negoziazioa
• Mad-Max edo The Road: haserrea (ordena falta, legea ahuldu, biolentzia...)
• Permakultura-Transition (beherakada
kreatiboa, Lurraren kudeaketa)
12/11/2010
5
Istorio kulturalak– Teknofantasia:
• “Gobernuak salbatuko gaitu”• “Teknologiak eskainiko ditu soluzio guztiak”• “Hazkundea saihestezina da”
– Energia berdea:• “Desazkundea txarra da”• “Kontsumoa berdin zoriontasuna”
– Mad-Max:• “Maitasuna luxua da”• “Gizakiok berez gara txarrak”
– Transition pentsabidea :• “Gizandreok koopera dezakegu”• “Lan egin dezakegu sistema naturalekin”• “Garrantzi handiago eman interes kolektiboari”• Soiltasuna
Dohain / ahal / indarguneak
• Abiapuntuak: Peak Oil eta Aldaketa klimatikoa
• Protagonismo eta erresilientzia komunitarioa• Aldaketaren psikologia (adikzioen psikolog.)
• Eraiki• Emozionalitate baikorra, mezu positiboa
• Prozesu parte-hartzaileak • Tokian tokiko soluziobideak
• Ekimenak, ukigarriak bezain egingarriak• Antolakuntza horizontala (subsidiariotasuna)• Komunikazio irekia, pertsonak zainduz
• Apolitikoa ez: alderdiekiko autonomia eta gidaritza komunitarioa
• Existitzen diren ekimenekin konektatu• Izaera holistikoa
• Prozesua, emaitzekin obsesiorik ez• Esku-hartze komunitariorako metodologia
• Dimentsio espirituala• Masa kritikoa eskuratzeko gaitasuna
(guetotik atera)
Nortzuk egokitukodira ondoen?
Pertsonen eta
komunitateen tipologia
sinple bat
Pertsona / Komunitate
osasuntsuak
Pertsona / Komunitate
zaurituak
• Historia aktibista
• Kontzientzia sozial-ekologikoa
• Heldutasun psikologikoa
• …
• Haustura ekonomikoak
• Lidergo sendo eta autoritarioak
• Arau zurrunak
• “Nik/guk ez daukagu botererik” istorio kulturala
• …
EHren baldintzak
Baldintza positiboak• Estruktura demografiko ongi banatua
(hirigune handirik ez)
• Estruktura urbano konpaktuak• Lurraldearekiko atxikimendua
• Identitatea (herri, eskualde, herrialde, nazio)• Instituzio deszentralizatuak
• Ibilbide autoeratzaile aberatsa• Auzolanaren oihartzuna
• Nekazal eta eremu urbanoen arteko distantzia laburra
• Kapital soziala• Aktibismo aberatsa
• Borroka sena eta ekintzailetasuna• Ardatz ideologiko aurrerakoia
• Koiuntura politikoa
Baldintza negatiboak• Oraindik gatazkan ‘zentratuegi’• Gizarte traumatizatua/zatitua
• Hazkunde ekonomikoaren idolatria• Eskualdekako estrukturarik ez, edo lausoak
12/11/2010
6
Euskal harria
Atxarte (haitz arte) hipotesia