Sa furriada frantzesa 1789
description
Transcript of Sa furriada frantzesa 1789
![Page 1: Sa furriada frantzesa 1789](https://reader033.fdocuments.mx/reader033/viewer/2022051821/568159e6550346895dc73005/html5/thumbnails/1.jpg)
![Page 2: Sa furriada frantzesa 1789](https://reader033.fdocuments.mx/reader033/viewer/2022051821/568159e6550346895dc73005/html5/thumbnails/2.jpg)
Sa furriada frantzesa 1789
![Page 3: Sa furriada frantzesa 1789](https://reader033.fdocuments.mx/reader033/viewer/2022051821/568159e6550346895dc73005/html5/thumbnails/3.jpg)
In su 1700 nascit sa cuntierra intra de:
Burghesus: chi si pensànt chi s'arrichesa depiat essi su minescimentu
de su traballu
Nòbilis: chi si pensànt chi s'arrichesa fiat una chistioni de “sànghini e de
famìllia”
Custas duas posturas no podiant cuncordai
![Page 4: Sa furriada frantzesa 1789](https://reader033.fdocuments.mx/reader033/viewer/2022051821/568159e6550346895dc73005/html5/thumbnails/4.jpg)
In Fràntzia bincit sa burghesia alliada cun su pòpulu e fundat un'arrepùblica illuminista.
![Page 5: Sa furriada frantzesa 1789](https://reader033.fdocuments.mx/reader033/viewer/2022051821/568159e6550346895dc73005/html5/thumbnails/5.jpg)
Il governo, conoscendo la felice situazione dell’Isola per la fertilità del suolo, la ricchezza
delle miniere e la moltitudine dei porti; informato dell’estremo malcontento degli
abitanti contro il governo piemontese, considerato che la Repubblica
impadronendosi dell’Isola garantirebbe asili sicuri ai suoi vascelli, che ne priverebbe allo stesso tempo i suoi nemici e che ciò sarebbe
della più grande importanza per il suo commercio e il suo approvigionamento,
decreta…
… de cunchistai sa Sardìnnia.
![Page 6: Sa furriada frantzesa 1789](https://reader033.fdocuments.mx/reader033/viewer/2022051821/568159e6550346895dc73005/html5/thumbnails/6.jpg)
Nais frantzesas arribendi. 1793
![Page 7: Sa furriada frantzesa 1789](https://reader033.fdocuments.mx/reader033/viewer/2022051821/568159e6550346895dc73005/html5/thumbnails/7.jpg)
In su gennàrgiu de su 1793 is Frantzesus
arribant a Carloforte, ndi sciùsciant sa stàtua de
Carlo Emanuele III e pesant s’Arrepùbrica de
Carloforte.
![Page 8: Sa furriada frantzesa 1789](https://reader033.fdocuments.mx/reader033/viewer/2022051821/568159e6550346895dc73005/html5/thumbnails/8.jpg)
Nais frantzesas spetzonendi
![Page 9: Sa furriada frantzesa 1789](https://reader033.fdocuments.mx/reader033/viewer/2022051821/568159e6550346895dc73005/html5/thumbnails/9.jpg)
Is frantzesus mirant a Casteddu chi spetzonant cun 12.000
bombas e apustis calant de is nais in sa praja de Cuartu e si ponint in mesu de is montis de
arena de su Poetu.
![Page 10: Sa furriada frantzesa 1789](https://reader033.fdocuments.mx/reader033/viewer/2022051821/568159e6550346895dc73005/html5/thumbnails/10.jpg)
Frantzesus in Santu Fratzòriu
![Page 11: Sa furriada frantzesa 1789](https://reader033.fdocuments.mx/reader033/viewer/2022051821/568159e6550346895dc73005/html5/thumbnails/11.jpg)
Sa milìtzia sarda dda cumandànt: Gironi Pitzolo, unu nòbili de
Casteddu, e Pissenti Sulis, unu notàriu de
Casteddu ma de aredeu de pòpulu.
![Page 12: Sa furriada frantzesa 1789](https://reader033.fdocuments.mx/reader033/viewer/2022051821/568159e6550346895dc73005/html5/thumbnails/12.jpg)
Militzianus sardus in su Poetu
![Page 13: Sa furriada frantzesa 1789](https://reader033.fdocuments.mx/reader033/viewer/2022051821/568159e6550346895dc73005/html5/thumbnails/13.jpg)
Militzianus sardus
![Page 14: Sa furriada frantzesa 1789](https://reader033.fdocuments.mx/reader033/viewer/2022051821/568159e6550346895dc73005/html5/thumbnails/14.jpg)
Sa Batalla de is Axrolas (Cuartu)
![Page 15: Sa furriada frantzesa 1789](https://reader033.fdocuments.mx/reader033/viewer/2022051821/568159e6550346895dc73005/html5/thumbnails/15.jpg)
Is franzesus iant pèrdiu sa gherra cun is sardus in su cabu de giossu e in s’interis iant pèrdiu finsas in
s’arcipèlagu de Maddalena e in su mesi de maju is Spanniolus nci ant bogau is Frantzesus de Carloforte
puru.
![Page 16: Sa furriada frantzesa 1789](https://reader033.fdocuments.mx/reader033/viewer/2022051821/568159e6550346895dc73005/html5/thumbnails/16.jpg)
S'urrei Vittorio Amedeo III po torrai gràtzias a is sardus detzidit:
aministia a is bandius chi iant pigau parti a sa batalla po nci bogai is
Frantzesus10 bussas de stùdiu po giòvunus sardus
po studiai in Sardìnnia o in Piemonti24 arrobas de 60 scudus donniuna po bagadias chi fiant acanta de si cojai
1000 scudus a s’annu po su Spidali de Casteddu
![Page 17: Sa furriada frantzesa 1789](https://reader033.fdocuments.mx/reader033/viewer/2022051821/568159e6550346895dc73005/html5/thumbnails/17.jpg)
Insandus su Stamentu sardu, chi no ddu pinnigànt de su 1698, iat mandau
un’ambasceria a Torino (nci fiat Pitzolo puru) po presentai a s’urrei, Vittorio Amedeo III,
cincu domandas, chi fiant:
a pinnigai su Stamentu dònnia 10 annus
a no bogai is leis spanniolas de profetu po is predis e po is nòbilis
a donai is incàrrigus militaris e tzivilis totus a is Sardus (bogau su visurrei)
a fai in Torino unu Ministero per gli Affari di Sardegna
a fai in Casteddu unu Consiglio di Stato, po castiai e agiudai su traballu de su visurrei
![Page 18: Sa furriada frantzesa 1789](https://reader033.fdocuments.mx/reader033/viewer/2022051821/568159e6550346895dc73005/html5/thumbnails/18.jpg)
S'urrei narat ca nou e insandus is sardus
aparìciant sa furriada.
![Page 19: Sa furriada frantzesa 1789](https://reader033.fdocuments.mx/reader033/viewer/2022051821/568159e6550346895dc73005/html5/thumbnails/19.jpg)
1794. S’avolotu de Casteddu (28 de abrili)
![Page 20: Sa furriada frantzesa 1789](https://reader033.fdocuments.mx/reader033/viewer/2022051821/568159e6550346895dc73005/html5/thumbnails/20.jpg)
In su mesi de abrili de su 1794 su visurrei, Vincenzo Balbiano, si ndi
acatat chi est movendi-sì cosa in Casteddu e su 28 de su mesi fait
impresonai duus casteddajus, Cabras s’abogau e Bennardu Pintor,
incurpendi-ddus de essi de is cabus de s’avolotu chi fiant aparicendi.
Is casteddajus, infogaus puru de is duus presoneris, si nci fùrriant, pinnigant e incortint totu is Piemontesus e su 30
ddus torrant a Piemonti.
![Page 21: Sa furriada frantzesa 1789](https://reader033.fdocuments.mx/reader033/viewer/2022051821/568159e6550346895dc73005/html5/thumbnails/21.jpg)
2011. Palàtziu de su Visurrei
![Page 22: Sa furriada frantzesa 1789](https://reader033.fdocuments.mx/reader033/viewer/2022051821/568159e6550346895dc73005/html5/thumbnails/22.jpg)
Giuanni
Maria
Angioy
![Page 23: Sa furriada frantzesa 1789](https://reader033.fdocuments.mx/reader033/viewer/2022051821/568159e6550346895dc73005/html5/thumbnails/23.jpg)
Po sa primu borta apustis de 400 annus is Sardus si depint guvernai a solus.
Nascint duus partidus:
partidu cunservadori (chi su cabu fiat Pitzolo)
partidu de cambiamentu mannu (cabu Giuanni Maria Angioy)
![Page 24: Sa furriada frantzesa 1789](https://reader033.fdocuments.mx/reader033/viewer/2022051821/568159e6550346895dc73005/html5/thumbnails/24.jpg)
Visurrei Vivalda, 1794 -1799
![Page 25: Sa furriada frantzesa 1789](https://reader033.fdocuments.mx/reader033/viewer/2022051821/568159e6550346895dc73005/html5/thumbnails/25.jpg)
Su Visurrei Filippo Vivalda fiat a naturali dèbili e no fiat bonu a pigai detzididuras, fiat diacòrdiu cun is fortzas progressistas de s'ìsula, ma custu iat fatu dannu a is cunservadoris marchesu de
Planàrgia e a Pitzolo. Su primu boliat chi is milìtzias furriadoras fessint sculadas e Pitzolo boliat fai sciri a totus is furriadoris de su 28 de abrili. Su partidu de is arreformadoris e su club
de is giacobinus ant frimau custas tentas, cun sa propaganda insoru. Sa manera de fai de Pitzolo
e de su marchesu de Planàrgia fiant faendi arrennegai su pòpulu, e una furriada noa fiat nascendi, candu Torino iat impostu giugis. Su 6 de mesi de argiolas de su 1795 su pòpulu fait giustìtzia bocendi a unu e a
s'àteru.
![Page 26: Sa furriada frantzesa 1789](https://reader033.fdocuments.mx/reader033/viewer/2022051821/568159e6550346895dc73005/html5/thumbnails/26.jpg)
Is pòburus de Cabu de Susu, sighendi s'essempru casteddaju, pigant alientu e si fùrriant su 28 de mesi de idas de su
1795, faendi un’avolotu mannu in Tàtari.
Su visurrei Vivalda cumprendit ca ddus podit firmai sceti unu chi siat de sa
parti insoru issu etotu.
Po custu mandat a Giuanni Maria Angioy.
![Page 27: Sa furriada frantzesa 1789](https://reader033.fdocuments.mx/reader033/viewer/2022051821/568159e6550346895dc73005/html5/thumbnails/27.jpg)
1796. Intrada in Tàtari
![Page 28: Sa furriada frantzesa 1789](https://reader033.fdocuments.mx/reader033/viewer/2022051821/568159e6550346895dc73005/html5/thumbnails/28.jpg)
Aparìciat un’armada chi, bolit alliberai totu Sardìnnia.
Ma in Casteddu, su partidu democràticu fiat bessiu dèbili e su partidu cunservadori si fiat torrau a strantaxai e fiat bessiu su prus forti,
in prus s’urrei in s’interis iat agradèssiu is cincu domandas, de manera de isulai is chi
fiant cun Angioy.
Po cussu, de Casteddu aparìciant un'àtera armada forti meda po ddu firmai e in
làmpadas de su 1796 in Aristanis ddu bincint.
![Page 29: Sa furriada frantzesa 1789](https://reader033.fdocuments.mx/reader033/viewer/2022051821/568159e6550346895dc73005/html5/thumbnails/29.jpg)
Vengàntzia contras a is angioinus e po finas contras de sa bidda sua, Bono.
Medas cundennas chena processus e genti meda morta.
Giuanni Maria Angioy si ndi depit fuiri a Fràntzia, anca morit in su 22 de
martzu de su 1808.
![Page 30: Sa furriada frantzesa 1789](https://reader033.fdocuments.mx/reader033/viewer/2022051821/568159e6550346895dc73005/html5/thumbnails/30.jpg)
Monumentu
in Bono
(Tàtari)
![Page 31: Sa furriada frantzesa 1789](https://reader033.fdocuments.mx/reader033/viewer/2022051821/568159e6550346895dc73005/html5/thumbnails/31.jpg)
Murali in Orgòsolo (Nùgoro)