Esta mesma semana –logo da visi-ta da conselleira de Pesca, Carmen Gallego, á praia da Torre, unha das máis afectadas na Ría de Arousa– a presidenta da Agrupación de ma-riscadoras de Rianxo, Concepción Alcalde, Concha, non podía ocultar a súa indignación. Non só porque a conselleira volveu traer vellas pro-mesas por todas xa coñecidas se-nón porque a propia Carmen Ga-llego foi presidenta da Asociación Galega de Mariscadoras (Agamar), coñece como viven e as necesidades do sector.

A principios de ano, a conse-lleira de Pesca prometeu axudas pola mortaldade que sufriron os areais, pero Concha denuncia que non recibiron “nin unha peseta”.

“Onte chegou aquí sen ningun-ha solución. Apoltronouse na súa cadeira de brazos e abandonou ó sector. Esqueceuse de nós, es-tá perdendo os papeis e terá que dar moitas explicacións”, afirma Concha que leva xa unha semana agotadora cos traballos de limpeza.

“A conselleira limitouse a dicirnos que ía encargar es-tudos, pero pasarán os me-ses como sempre e esque-ceranse ata que cheguen as próximas eleccións; des-pois acordaranse outra vez de nós”, explica esta muller, de carácter forte e mans in-cansables.

“Non queremos pedir es-mola, só colaboración, pero as súas palabras xa non nos valen”, advirte.

A resposta da Xunta, “decepcionante”Malia as reiteradas peticións de axuda, a resposta que a Consellería de Pesca está a dar ó sector resulta “decep-cionante” para esta agrupa-ción. Segundo anunciou o gabinete de Carmen Galle-go esta semana, a Conse-llería pretende que sexan as propias mariscadoras as que traballen para rexenerar as zonas produtivas e pagarlle por iso. Porén, as mariscadoras en-cóntranse nunha encrucillada: lim-par a praia ou coller o marisco para evitar que morra? Se de algo están seguras é de que a peor solución é deixar que todo morra e poñerse a limpar algo polo que dubidan reci-bir axudas.

Pesca anunciou que elaborará un plan de traballo coas confra-rías afectadas, e ofrecerá axudas complementarias ás que aprobou o Consello da Xunta cunha dotación de 10 millóns de euros. O presiden-te da Xunta, Emilio Pérez Touriño, asegura que o seu gabinete está “poñendo todos os medios” para retirar os lodos dos bancos maris-queiros canto antes e así poder sal-var a campaña de Nadal.

Pero a realidade é que as maris-cadoras de Rianxo saben que, po-lo menos até dentro de dous anos non poderán volver a mariscar na praia da Torre. “É inútil volver, aquí morreu todo e non hai nada que fa-cer”, afirma unha delas mirando o desastre natural que pon en perigo

o seu futuro laboral. Porque esa é a seguinte pregunta: como van a manter as mariscadoras o seu ni-vel de ingresos, necesario para que non lles retiren o permiso para ma-riscar.

As dificultades que ten que afrontar o colectivo de mariscado-ras comezan pola súa situación la-boral. Como traballadoras autóno-mas, teñen que darse de alta no Ins-tituto Social da Mariña, unha con-dición imprescindible para obter o Permex, o permiso de explotación que a concede a Consellería de Pes-ca. O problema é que, aínda que as riadas acaben co marisco, as maris-cadoras deben seguir pagando á Se-guridade Social (SS) para non per-der o Permex. ¿Como seguir pagan-do á SS se o nivel de ingresos non se mantén?

Máis do 80% das mariscadoras superan os 46 anosA isto engádese que o 83,75% das mariscadoras da agrupación

rianxeira teñen idades comprendi-das entre os 46 e 65 anos. A súa si-tuación laboral provoca que teñan moi complicada a súa xubilación aos 65 anos.

Malia que a maioría delas le-van traballando nas praias a me-tade da súa vida, até o ano 2000 a Consellería de Pesca “non esixiu” darse de alta no Réxime Especial de Traballadores do Mar para ob-ter o Permex. Isto significa que as mariscadoras que cumprían os 65 anos, vían denegado o permiso pa-ra continuar a súa actividade á vez que tiñan problemas para conseguir a súa pensión de xubilación por non ter cotizado o mínimo estipulado de 15 anos.

Aumentan os anos de traballo para cobrar pensiónA solución foi verdadeiramente san-grante: traballar máis anos. As ma-riscadoras que non teñan cotizados os 15 anos, poderán facelo até que os reúnan. Algo preocupante se te-mos en conta que non existe unha

seguinte perda do benestar da po-boación feminina autóctona en be-neficio das grandes multinacionais da piscicultura mariña”, denuncian as profesoras de Economía na Uni-versidade de Santiago.

Máis de 4.000 postos de traballo feminino en Galicia É que o marisqueo a pé mantivo en Galicia o ano pasado 5.134 postos de traballo, dos que 4.356 son de mulleres. Traballadoras cun gran-de coñecemento do medio mariño, coidadoras dun recurso que non parou de medrar e estabilizarse na maioría das especies que son obxec-to de explotación –sobre todo, ber-berecho, ameixa babosa, fina, xa-pónica– e que manteñen unha rela-ción histórico-cultural co mar.

Pero que se enfrontan á reticen-cia institucional a mellorar a súa si-tuación laboral. Así, por exemplo, un tema polémico que mesmo di-vide ás propias mariscadoras é o problema da vixilancia. Denuncian

que os vixilantes contratados a unha empresa privada son insu-ficientes para abranguer todas as praias nas que traballan. Por iso, vense obrigadas a ir en grupos –de balde, por suposto– para evitar o furtivismo, un problema xa endé-mico e para o que a Administración pública non atopou solución.

Es mariscadora. Estás acostuma-da a que che insulten por facer o teu traballo. Sabes que mañá o frío che volverá a cortar as mans. Sabes que a chuvia che obrigará a cavar para atopar marisco. Sabes que a única forza que tes para seguir é a túa propia. Que non podes confiar en promesas de ninguén. Pero tamén sabes que se mañá che atrapa o fan-go, vas a ter unha man amiga que che axude a seguir adiante. Sabes que oimo deste ano é negro como o futuro do teu sector que adoece de apoios, pero que segue adiante grazas á túa decisión persoal por-que es unha desas loitadoras que nunca, xamais, tira a toalla.

PRAIAS Persoal contratado pola Xunta traballa coas mariscadoras, para retirar as cinzas e oarro que arrastrou o río Té (Taragoña)

LUMES Os incendios acabaron co 90% da masa forestal de Rianxo e ameazan ós bancos marisqueiros

renovación xeracional, xa que na agrupación de mariscadoras de Rianxo só hai cinco mulleres entre 26 e 35 anos e ningunha menor de 25 anos. Con todo, na provincia da Coruña, Rianxo está entre as cofra-rías con maior número de marisca-doras, despois de Noia e Cabo de Cruz. Entre as tres, concentran o 49% do total de mariscadoras de Galicia. A agrupación rianxeira ta-mén se atopa entre as tres confra-rías marisqueiras que máis facturan xunto coa de Noia e Illa de Arousa xa que no 2005, as tres rexistraron máis de 45 millóns de euros.

Con estes datos, “o papel das mulleres na pesca galega é funda-mental para o desenvolvemento de actividades do sector”, indican García Negro e Zotes Tarrío nas conclusións do seu estudo sobre o traballo das mulleres no sector pes-queiro galego.

“Estase deixando de apoiar acti-vidades que xeran un gran número de empregos femininos, coa con-

Reportaxe3LECER GALICIA HOXE

DOMINGO 29 DE OUTUBRO DE 2006