• ostirala • 2001 eko ekainaren 16a

Egunkaria

Sakana • Jai Busa bihar abiatuko da leheribiziko aldiz, Etxarriko jaietara joateko Patxi Telletxea • «Agiritariek hizkuntzak ikasi beharko lituzkete»

TrSl TL OTI o ori

mm mra

« l c ^ ^ ^ g ^ / u r a ^ e r e ez da g u r e a n \ • MV.V,.^^,,, baifeVa kannoral/i'ii bailunu. Ur horii H f' 1 y, t • ' • • • t* • \ giazia garblrik battzen dugu,, bajiHa guk', ukilu bezain 1

pr'onto i ikindu egiteti da. Et&'bart ze'n 'du$un.ura garbirik i ' çgo tea garrantz i isua^bacla , da I J j |

k a n p o r a t z e n d u g u n ura ibaira tu ba ino . l ehen ga rb i t zea . f ' J §

tekunberri • Argazkiak berriro ere Bi urteko eteriaren oridoren, argazki zaharreri erakusketa ikusgai egorieri da

Larraungo haraneko azken mendeko bilakaera ikusteko parada izanen da heldu diren hamabost

egunetan Lekunberriko Kultur Etxean zabalik egonen den argazki zaharren erakusketan.

Mitxausenean XX. mende hasierako argazkiak ikusten ahal dira, hala nola, Uitziko tunela eraiki zutenekoa edo lekunberritarrak pertsonaia famatu baten

bisitaren zain zeudenekoa. • EGUNKARIA

/ 1 STELEHENETIK AURRERA,

L a r r a u n g o h a r a n a osa -tzen duten herri eta biztanleen bilakaera ezagutzeko aukera eskainiko du berriro Mitxause-nea kultur etxeak. Ohitura han-diko erakusketa hau 1994 urte-an zabaldu zen lehenbizikoz, eta bi urteko atsedenaldiaren ostean, aurten berriro antola-tzea pentsatu zuen Inma Etxa-rrik, Mitxauseneako kultur tek-n ikar iak . « E r a k u s k e t a b o s t ur tez ja r ra ian egin ondoren , jendea nekatu samarra zegoela nabari tu genuen; horregatik, atsedenaldi bat egitea erabaki genuen», esan du Etxarrik.

Aur t en , be r az , m a i a t z e a n l anar i ekin z io t en ber r i z . «Azken f i n e a n , e r a k u s k e t a a i t zak ia ba t da a r tx ibo b a t

sortu ahal izateko», dio Etxa-rrik. Azken urteotan egindako lanaren emaitza 1.200 argazkiz o s a t u r i k o a r tx ibo b a t da . Berauen eskutik, gaika sailka-turiko irudiak topa daitezke, e s a t e b a t e r a k o , a n t z i n a k o eskola, ezkontzak edo ospaki-zun erlijiosoak.

120 argazki ikusgai Aurten 120 bat argazki ikusi ahal izanen dira, denak zuri-beltzean, Lekunberri, Errazkin, Oderitz eta Arruitz herrietako 15 fami l iak u tz iak . «Maia tz aldera eskutitz bat bidal tzen zaie Larraungo biztanleei era-k u s k e t a n p a r t e har d e z a t e n eskatuz, baina argazkiak lor-tzea ez da lan erraza izaten, jen-deak bere e txekoak ez duela

balio pentsatzen baitu», azaldu du kultur etxeko arduradunak. «Horregatik, ahoz aho ibiltzen naiz azpiko lana egiten argaz-kiak lortzeko».

Argazkiak XX. mendean ger-taturiko aldaketen lekuko dira, b a i n a b a d a a u r r e k o g iza ld i bukaerakor ik ere . Dene ta t ik ikusten ahal da erakusketan: e r r e t r a t u a k , o ra ind ik zut ik dirauten bostehun urteko etxe-ak, antzinako ezkontzak nahiz mota askotako kirolariak.

Inma Etxarr i ren e sane tan , j e n d e asko j o a t e n da ku l tu r etxeraino, aukera polita baita haranaren historia ezagutzeko. Aurten ikus daitezkeen argaz-kien artean bada mende hasie-ran Lekunberrin ateratako bat. «Ez dakigu zehazki noizkoa ote

den, baina norbait oso inpor-tantea zetorrela nabari da base-rritarren jantziak oso dotoreak baitziren».

Erakusketa propio prestatu-riko gela b a t e a n e g o n e n da, a n t z i n a k o uku i lua z e g o e n t ok i an . M i t x a u s e n e a ku l tu r etxea, l iburutegia eta Musika Eskola bos t ehun ur teko etxe bat da, eta 1991 urtean berritu zuten.

—6» Estibalitz Ortega

Larraungo Argazki zaharren erakusketa

Lekua: Mitxausenea (Lekunberri)

Epea: Ekainaren 18tik 30era

Ordutegia: Egunero, 18:00etatik 20:00etara, eta

igande goizetan

Uharte | •

Euskararen astea | eta Uharteko

eguna

Uhar teko eta Ester ibarko : Zerbitzu Mankomunitateak, j Berdintasuna Kultur Elkar- : teak eta Oihana Taldeak an- j tolatuta , heldu den as tean j euskararen inguruko hain- j ba t ekitaldi eginen dituzte j Iruñea ondoko Uharten. j

Has teko, a s t e l ehenean , j kul tur e txean, Euskara eta j asoziazionismoa izenburuko j erakusketa zabalduko dute. j Nafar roako gazte kontsei- j luak prestatu du erakusketa, j eta larunbata arte egonen da j zabalik. Astelehenean ber- j tan, Patxi Tel le txeak min- j tzaldia eginen du kultur j etxean, 20:00etan, Europa- j ko hizkuntzen urtearen ingu- j ruan. Asteazkenean, Takolo, j Pirritx eta Porrotx pailazoek j Parranda ikuskfzuna eskaini- j ko dute, 18:00etan, Toki Alai j pilotalekuan. j

Ostegunean, berriz, mahai j ingurua eginen dute, gazte- j laniaz, euskarak Nafarroan j duen orainaz eta geroaz hitz j egiteko. Kultur e txean iza- j nen da, 20:00etan. Ostirale- j an, 22:00etan, euskaldunen j a r teko afaria eginen dute, ; eta larunbatean, 20:00etan, j Uhar teko kul tur t a ldeen j jaialdia izanen da Toki Alai j pilotalekuan. i

Astea akitzeko, igandean j Uhar teko Eguna ospa tuko j dute. Egun osoko besta iza- j nen da, eta, bes teak beste , j honako ekitaldi hauek anto- j latu dituzte: gaitarien goiz j soinua, euskarazko meza , j eskulangileeen erakusketa, j herri kirolak, herri bazkaria, j tr ikiti larien emankizuna , j haur ren tzako jokoak eta j dantzaldia. j

—6» Daniel Llrrutia j

zubian barna

BINGEN AMADOZ

Ez da oraingoa Nafarroan tolerantziaren eta begi-

runearengaraia. Eztajakintasunarenaedo

zuhurtasunarena ere. Gorraitz bezalako gaztelu-

ghettoetan ari dira pilatzen aberats berriak eta, nahi eta

ezin, haien arrimuan, aho zabaleko handikerietan bizi-

tzen saiatzen direnak. Ez dugu inon morroirik gabeko di-

rudunik ikusi. Bertako neoliberalismoak altxatutako ha-

rresi horietatik kanpo bizi garenok, ia guztiok, menpera-

tzeko moduko xumekeriak omen gara maila onera berriki

iritsitakoen uste ez-apalean.

Boterearen gorenean bakar batzuk ari dira hariak ha-

rantz eta honantz mugitzen. Amuak jarri dituzte harien

muturretan. Txotxongilo nahi gaituzte edo amuarrain gi-

zajo, ahoan urdai azpikoa sartu eta «a la navarra», nafa-

rren erara jangarri izan gaitezen. Baina Nafarroa txikia

Sesmako jakiritsua da. Botereko gure mementoko jauntxo burmuin txikikoek

zitalkeriak egiten dizkigute etengabe, eta huskeriak sal-

duz. gure erresumako izena barreiatu nahiko iukete mun-

duan. Merkaturatzerakoan. ordea. Bilbo eta Donostiaren

ondoan bizi garela esan behar dute derrigorrez, bestela

nork jakinen luke egun, maparen zein puxka tokatzen zai-

gun... Aurreko agintariek bezalaxe, beren jabetzakmila

urte iraunen duela uste dute. Gaixoak!!! Karrikako hotsa

adituko balute, denbora askotarako ez daudela jakinen

lukete. Berez erori behar dute, gehienon kontra egiten di-

tuzten okerren ondorioz.

Kontua da... etxean denok ezagutzen dugula elkar eta

beren amuan ba... ez dugula hozkarik egiten. Umiltasu-

nik ez dute munduari begira eta etxeko aferetan ba... ipa-

rragaldu dute. Beren auzune aberatsetan isolatu dira, eta

gizarteak oro har bizi duen errealitatea nolakoa den ez

dakite jadanik. Bartzina eta Santz ditugu botereko erpine-

an. Ansuategik bereak egiten segitzen du Ebrotik bestal-

dera. Prados jaunak nahi du orain berak utzitako hutsu-

nea bete eta gizarte honetako gutxi batzuen asmoak au-

rreraeramanez, gehiengoaren etsai bihurtu da. Sesmako

gure errektoreakez du zuhurtasunez jokatzen. Jakindu-

rialandu beharrean, herrikojauntxoaberastu berrien mo-

duak erabiltzen ditu. Txomin del Regato ere Sesmakoa

zen, eta gure errektoreak bezala, Prados zeukan lehen

izena eta Casadamon bigarrena. Ezagutuko duteelkar.

Etxe berekoak ez badira. Txominek aspaldian botatzen

zituenak gogoratuko dizkiogu errektoreari: «Sobre todo

hay que tener sabidurentzia, mucha sabidurentzia...».

Jejejeje.

Egunkaria ostirala, 2001eko maiatzaren 25a

sakana • Jai Busa abiari da Sakanako jaietari ibiliko diren bi autobusak Lekunberriraino ailegatuko dira aurten

lazko esperientzia ona ikusirik, Sakanako

Mankomunitateak eta ibarreko oinarrizko gizarte

zerbitzuek berriz ere antolatu dute Jai Busa

izeneko ekimena. Gazteentzako zerbitzuak

hainbat berrikuntza dakartza.

BIHAR BERTAN ABIATUKO DA

aur t engo Jai Busa, Etxa-rrin eta Lizarragan San Adrian jaiak ospatuko baitituzte. Jai Bus zerbitzuak errepide istripuak gu-titzea du helburu, baita gazteen a r t e a n a lkohola e ta bes t e l ako substantzien kontsumo ardura-t sua ren beha r r a zabal tzea ere. Horrela, bada , Sakanako Man-komunitateaz aparte, Nafarroa-ko Gobernuko Osasun Sailak ere ordaintzen du Jai Busa.

Eta Lekunberriko Udalak ere parte hartuko du Jai Busaren fi-nantzaketan. Izan ere, aurten Jai

Busa Lekunberriraino ailegatu-ko da. Bertako gazteek Jai Busa har tu ahal izanen dute Etxarri, Irurtzun eta Altsasuko ja ie tara j o a t e k o , La r r aungo gaz t eek gehien ibiltzen diren jaiak hain zuzen. Jai Buseko arduradunek iaz ikusi zuten Lekunberriko gaz-teak autoz joaten zirela Irurtzu-neraino, han txe a u t o b u s a h a r -tzeko. Jai Bus zerbitzua Lekun-berr i ra ino zabalduz, buka tuko dajokabide arriskutsu hori.

Aurten, iaz ez bezala, bi auto-bus ibiliko dira gora eta behera. Baina bidaia gehiago egingo di-

Sakanako Jai Busaren bidaiak

Eguna Jaie tako herriak

Ekairiak 16 Etxarri-Aranatz / Lizarraga Ekairiak 23 Arbizu / Unanu / Uharte Arakil Ekaina 29 Altsasu / Arbizu UZtailak 21 lrurtzun Uztailak 28 Bakaiku / Olazti Abuztuak 4 Etxarri-Aranatz Abuztuak 25 Lakuntza lrailak 8 Ihabar / lzurdiaga / lrañeta / Ziordia lrailak 15 Altsasu

Autobusak 23:00etan eta 00:00etan aterako dira, lrurtzun eta Ziorditik. Jaietako herrietatik 03:00etan, 06:00etan eta 08:00etan itzuliko dira.

tuzte. Bederatzi egune tan fun-t z iona tuko du Ja i Bus zerbi -tzuak. Hor r ek guziak a u t o b u s txa r te la ga res t i t zea ekarri du. Aurtengo joan-etorriak 250 pe-zeta balioko du, iaz baino ehun pezeta gehiago. Autobusetan bi arduradun joanen dira une oro, gazteei ordutegien gaineko eta gizarte zerbitzuen kanpainen in-guruko informazioa emateko.

Aipatubezala , Jai Buseko ar-

duradunek ontzat jo dute iazko esperientzia. Zerbitzua martxan izan zenbitartean eskualdean ez zen errepide istripurik izan. Jai Busakjoaneko 50 bidaia eta eto-rriko bes t e 30 egin zituen, eta, denetara, 2.141 txartel saldu zi-ren. Kontuan hartu behar da Sa-kanan 16 e ta 26 ur te b i ta r teko 3.000 bat gazte dagoela.

—& Asier Azpi l ikue ta

Jai Bus zerbitzua bihar abiatuko da. • E G U N K A R I A

mintzoa Xabier Larraburu

Lurra Gazteluko plazari buruz zer edo zer datzi nahi nuke, baina utzidazue au-rretik aspaldian ikusi nuen gertaki-zun txiki bat kontatzen: kontua da negu batean udaletxeko langileek auzora etorri eta espaloi batzuk egin zituztela, eta aurretik lur hutsa eta benetakoa zena baldosaz estalia gel-ditu zen. Bertan zeuden zuhaitzekin halako «salbuespen» bategin zuten, arnasa eta ura har zezaten, eta lur zati karratu bat utzi zieten. Nire be-gien aurrean gertatu zen hori guztia, eta ikusi ahal izan nuen nola baldo-sen azpian lurra dagoen eta zein modu errazean gai dezakeen lurrak berez duen potentzial guztia. Gehie-gizkoa irudituko zaizue, baina nik negu horretan lurra nola hartzen zu-ten preso ikusi nuen. Bada, (harira Xabi, hariral), udaberria iritsi eta ur-tero gertatzen den legez, eguzkia be-roago jotzen hasi zen, airea eta lurra berotu ziren eta lurraren azpian zeu-den inurri guztiak iratzarrita, galerie-tatik gora eginez eguzkiaren bila hasi ziren, baina eguzkiarekin baino baldosekin egin zuten topo. Inurriak tematiak izanik, ez zen denbora asko igaro zuhaitzen inguruan utzitako lu-rraren azala aurkitu zuten arte, eta, lurzati karratu bakartu haietan, hasi ziren preso hartutako inurritegi guz-tien galeria berriak ateratzen. Eta or-duan gerra hasi zen, zeren inurritegi guzti-guztiek bost karratutan muga-tuak zituzten beren sarrerak, eta hori ez da inurri-legea. Gazteluko plaza-rekin horrelako zer edo zer egin nahi dutela otu zait. Lurraren ordez hor-migoia jarri nahi dute, eta arbolak lo-rontzietan sartu. Parkingaren kontra daudenak zoruaren azpian dauden harresiak eta ondarea zaindu behar direla diote. Nire ustez, ondare ho-riek baino gehiago, hortik ustiatu eta atera nahi duten lurra bera defenda-tu behar da. Zuhaitzek arnasa eta ura hardezaten, inurritegien legeak mantendu daitezen. Eramandako lur hori ez dute sekulan itzuliko. Urtaro-etan, plaza horretan ez da deus ere gertatuko. Bere bizitza laua izango da, harlauzen antzekoa. •

herri afdizkariak Edurne Elizondo

Julie Lambert eta Maialen Errotabehere kantuan Julie Lambert eta Maialen Errotabehere abesla-rien kantuakjaso berri dituen di'skoari buruz min-tzatzen da H e r r i a astekaria bere azken zenbakian: «Orroit gira zer arrakasta ukan zuten bi emazte kantari hauek, iragan martxoan Izpuran eskaini zaukuten 'Emazteakkantuz' gaualdian. Kantaldi hori da zuzenki grabatua izan. Ondorioa hor du-gu: konpakto-dizka eder eta goxo bat, 16 kantu-rekin, gehienakberriak».

«Hemezortzi urteko ezpeletar gazte bat dugu Maialen Errotabehere. Euskalkantuxapelketako fmalean lehen saria eskuratu zuen, Gernikan. Ez-pela koroan ari da ere kantuz. Julie Lambert aldiz Ameriketatikheldu zaiku. Euskal Herritartua da

hiru urte huntan. Dizka huntan bi emazte gazte hauek beren talentu handia juntatu dute, musika-ri-artistabatzuren laguntzarekin: Pascal Gaigne, Karlos Gimenez... kantuen idazleetarik zonbeit Aitor Sarasua, Arantxa Hirigoyen, Maitena Fal-txa, Xabier Itzaina eta Julie Lambert ditugu».

«Garaziko trinketean aurkeztu daukute obra hau Garazikus elkarteko Thierry Biscarryk eta Kulturlan dizkaetxeko Paxkal Indok eta Patxi Urangak. Urte bat eterdi huntan sortua da Garazi-Baigorri eskualdean kokatzen den dixkaetxe be-rrihau, etajadanikzazpi dizka ekoiztu ditu. Eus-kal Herri barnealdean sorkuntza nahi du bultzatu, plazaratu, bai musika mailan, bai bideo mailan».

Ekainak 15, Ostirala 9:30etan

Atarrabiako Paz Ziganda Ikastolan

IARREK0 AFARIA

2001 E U S K A L E R R I A I R R A T I A

ostirala, 2001 eko ekainaren 16a Egunkaria

Arazuriko araztegia A/larikomuriitateak bisita gidatuak antolatu ditu biharko, hondakin uren araztegiak nola

funtzionatzen duen erakusteko

Iruñerriko biztanleek edaten eta erabiltzen duten ura Eugi eta Artetan hartzen dute, Egillor eta Urtasunen jartzen dute

edateko moduan, eta ur hori, Argara itzuli baino lehen, Arazuriko Hondakin Uren Araztegian garbitzen dute.

Arazuriko araztegiak ikastetxeetako hau-rren bisitakjasotzen ditubatez ere. Bihar

edozeinek ikus dezake araztegia, Iruñerriko Mankomunitateak antolaturiko bisita gida-tuenbidez. Gaztelaniaz edo euskaraz. Hizkun-tza gorabehera, kontua da Arazurin urak garbi-tzearen garrantziaz jabetzeko aukera ezin ho-bea dagoela.

Araztegitik Argara Arazuriko araztegia 1990eko abuztuan jarri zen martxan. Ordura arte, Iruñerrian kontsu-mitzen zen ur guzia Argara isurtzen zuten zu-zenean. «Bi uste oker daude», erran du Belen Ausejok, Arazuriko gidari euskaldunak. «Le-hen uste okerraren arabera, Arga ibaiaren ur emari osoa araztegira sartu eta hemen garbi-tzen da. Bigarren okerrak dio hemendik atera-tzen den ura edateko modukoa dela».

Erran bezala, Iruñerrian zikinduriko ura ez da Argara zuzenean botatzen. Araztegira hiru ur mota ailegatzen dira: etxeetan kontsumitu-riko ura, industrietako ura eta euri ura. Kolek-tore sare baten bidez, ur hori bildu eta Arazurin garbitzen da Arga ugaldera isuri aitzin. Arazu-ritik ateratzen den ura garbi dago, bai, baina ez da edateko modukoa.

Arazurin urak nola garbitzen diren hobeki ulertzeko interpretazio zentro bat dago. Auke-rarik onena araztegitik buelta bat ematea da prozesuko fase guziak ikusteko: aurretrata-mendua, lehen etabigarrenmailako dekanta-zioak eta biosolidoen tratamendua.

Sei tona hondakin, lekuz kanpo Aurretratamenduan «uretan egon behar ez lu-keten gauzak kentzen dira», Ausejok erran duenez. «Arduratsu samar izanen bagina, ura erabiltzean ez genituzke uretara botako he-men azaltzen diren gauza gehienak», hala no-la, paperak, plastiko poltsak, konpresak eta abar. Aurretratamenduan sei edo zazpi tona hondakin ateratzen dira egunero. Eta hori gu-zia ez da deustarako erabiltzen; edukiontziak bete eta Gongorara doa zuzen. Hondakin ho-riek oso kaltegarriak dira, ibaian oxigenoa pa-satzen ez duen geruza sortzen baitute.

Aurretratamenduaren ondoren, lehen mai-lako dekantazioa dator. Bertan, urak lasterta-suna moteldu egiten du; ondorioz, partikula esekiak hondoan pausatzen dira, eta lehen mailako lokatza izeneko sedimentua sortzen da. «Gosariko esneankakaoabotatzen denean hondorajotzen du esnea geldirikbadago», es-plikatu du Ausejok. «Gauza bera gertatzen da urarekin eta gai organikoekin (kaka eta janari arrastoak)».

. Ura arazteko Arazuriko prozesua hemen bu-katzen zen 1999ko udaberria arte. Prozesu ho-

Egunkaria astirala, 2001eko maiatzaren 46

rri esker, urak zeramatzan solido esekien %65 kentzen ziren, eta karga organiko kutsakorren %35 gutitzen zen. Hau da, lehenbiziko begi kolpean uretan diferente agertzen zena ken-tzen zuen. Tratamendu biologikoa duela bi ur-te jarri zuten martxan. Horretan bigarren mai-lako dekantazioa egiten da: biologikoa.

Mikroorganismoen lana Tratamendu biologikoan, hainbat mikroorga-nismok materia organikoa degradatu eta ni-trogenoa kentzen diote urari. Uretan disolba-turik dauden gai kutsakorrak desagerrarazten dituzte (garbikariak, xaboia). Mikroorganis-moak partikulakjan eta multzotan biltzen dira. Multzo horiek dira dekantagailuetan dekanta-tzen direnak. Horien erdiak lokatz tratamen-dura eramaten dira, eta beste erdiak berriz ere tratamendu biologikora itzultzen da sorturiko ekosistema hori mantentzeko.

Fase hori bukatzen denean, dekantagailue-tako ur garbiak gainezka egiten du eta Arga ibaira doa. Hemen algak ikusten dira lehenbi-ziko aldiz, eta hori seinale ona da. Arazurin ibairatzen den ura ez da edateko modukoa, baina nahiko garbi dago. Ur horretan ibaiko landare eta animaliak bizi daitezke. «Arazte-giak ibaian gertatzen dena imitatzen du», dio Ausejok. «Ibaian badira urmaelak non ura gel-dirik dagoen eta lohiak dekantatzen diren. Ibaian badira mikroorganismoak ere. Kontua da hemen trinkotzen ditugula denbora eta es-parrua».

Ura berriz ibairatu dute, baina ez da hor bu-katu Arazuriko lana; dekantagailuetatik atera-tako lohiak edo lokatzak liseritu, deshidratatu etahigienizatu egiten dituzte, ongarriaklortze-ko. Hori lortzeko laguntzen duten bakterioek metanoa sortzen dute. Metanoahori bildu eta, presio bidez, energia termikoa eta elektrikoa erdiesten dute.

Lohi freskoaren erdia ongarri gisa erabiltzen da kultibo estentsiboetan (laboreetan). Eta beste erdia, Iruñerriko lorezaintzaren arrasto-ekin nahastu eta gero, konposta bilakatzen da hiruzpalau hilabeteren bueltan, baratzezain-tzan zein lorezaintzan erabiltzeko ongarri ezin hobea. Mankomunitateak saldu egiten du kon-posta.

— A s i e r A z p i l i k u e t a

Bisita gidatuak bihar

Hiru orduko bisita

Irteera 10:00etan, Imaz Anaien kaleko 1 zenbakitik

Informazioa eta erreserbak, 9 4 8 4 2 3 2 4 2 telefonoan, gaurko 18:00ak

arte.

5) Bigarren mailako dekantazioa |

Aurreko fasean aritu diren mikroorganismoek sorturika

edo bikorrak 7.700 metro kuboko edukiera (48 r

diametroa, 3,5eko sakonera) duten sei unitateet

dekantatzen dira. Mikroorganismoek osaturiko lohiarii

mailakoa edo biologikoa deritzo.

7) Eraikin nagusia eta

kontrola

Bertan daude etengabeko

azterketak egiten dituen

laboratorioa, teleaginte eta

telekontrol sistema aurreratuak,

araztegiaren maketa, interpretazio

zentroa eta bideoak eta

diapositibak ikusteko aretoak.

10) Gasa aprobetxatu

Lohien liseriketak sortarazten duen biogasa deposito batean

bildu eta transformagailu plantara bideratzen dute, gasa

energia termiko eta elektriko bilakatzeko.

6) Uraren ibairatzea

n rnailako dekantazioa gauzaturikoan, ur garbiak

egiten du eta, jauzi ttikia egin ostean, Arga ibaira

en da. Jauzi ttiki horri esker, prozesuan galduriko

oxigenoa berreskuratzen du urak.

3) Lehen mailako

dekantazioa

39 metroko diametroa eta

2,5eko sakonera duten sei

dekantazio unitate daude,

eta urak, haietako batera

iristen delarik, lastertasuna

galtzen du, esekiduran

dauden partikulak hondoan

pausatzen dira eta lehen

mailako lohiak sortzen dira.

I) Aireztatze urmaelak

7.000. metro kuboko

edukiera duten lau

urmaeletan, zenbait

mikroorganismok

bakterioak, protozooak,

onddoak...) materia

organikoa degradatzen dute,

eta uretan disolbaturik

dagoen nitrogenoa

atmosferara askatzen dute..

2) Harea eta koipea kendu

Koipe, olio, harea hondarrak

(kristal ttikiak, zigarrokinak, pipa

azalak...) hondakin uretatik

kentzen dituzte, ur korrontea 6

metro zabal diren hiru

ubideetatik iragatean, aire

injekzio baten bidez.

• Argazkiak: OskarMontero / lruñerriko Mankomunitatea

0) Ura sartu

Iruñerriko uren %99 Arazurira ailegatzen dira,

1.200 litro segundoko batez beste. Araztegiak

segundoko 7.500 litro hartzeko ahalmena du.

Etxeetako ura, industrietako ura eta euri ura

arazten dute Arazurin.

1)Solidoak kendu

Zatiki handiak eta xeheak gelditzen dituzten sareta batzuek

hondakin urak dakartzan solidoak kentzen dituzte (plastikoak,

paperak, konpresak, kondoiak...). Arazuritik 6.000 bat kilo

hondakin solido ateratzen da egunero.

'• '• 8) Lohien tratamendua

Arazketa prozesuan sorturiko lohiak liseritu, deshidratatu eta

higienizatu egiten dira, kalterik egin ezin dezaketela ziurtatzeko.

Lohiek hilabete egiten dute liserigailuetan. Hartzidura horretan,

hainbat bakteriok metanoa sortzen dute.

9) Nekazaritzan erabili

Tratatu eta gero, lohia

laborantza estentsiboan

(laboreak) baliatzen ahal da.

Lohia Iruñerriko

lorezaintzaren arrasto

guziekin nahastu eta lohi

konpostatuak sortzen dira,

baratzezaintzan zein

lorezaintzan erabiltzeko

egokiak.

ostirala, 2001 eko maiatzaren 11 Egunkaria

IVIonte Carlotik

Yerika

Juan Kruz Lakasta

> M I K E L S A I Z

Ivan Rosado Osasunako egungo golegilea.

Gazteluko plaza, Iruñeko bihotza, Action-VVoman erregionalistak mehatxatua.

E z k e r r e r a . Monte Carlorenespaloi berean, tabernatik atera eta ezkerrerantz, entibadoraz pare bat astera —sistema metriko hamartarraren arabera, 25 bat metrora— dago nire betiko ile apainde-gia. Duela hamasei urte ezkondu ginene-tik, hutsik egiteke bi hilabetetan behin egin izan diot bisita Ricardo ile-apantzai-leari. Lehendabiziko ile-mozketa egin zi-dalarik, Bosmedianozhitz egin zidan. Azkenaurrekoan, Ivan Rosadoz. Hagtik, duela zortzi aste azken aldiz ilea moztu zi-dalarik, hamarkada eta erdi pasatxoan le-hendabizikoz, ez zitzaidan Gazteluko pla-zako taldeaz aritu —badakit Osasunak dagoeneko ez duela bulegorik Iruñeko bihotzeko enparantzan, baina esamoldea gustuko dut, eta, gainera, Action-VVoman erregionalistaren lurpeko aparkaleku egi-tasmoa eta Lehen Mailako sailkapena ikusita, tamalez badirudi plazaren eta fut-bol taldearen patuak lotuta daudela, bat etabakarra direla: hondoratzea—.

Eskuinera . «Nolaeg i t en duzu lo, ez-kerreko ala eskuineko saihetsaren gaine-an?» itaundu ninduen Ricardok nire ileei lehen guraizekada ematearekin batera. Gehiegi pentsatu gabe, ezkerraren gaine-an lo egiten dudala erantzun nion, kinie-lan zalantzan zuen emaitzaren bat eraba-kitzeko bere sistema bitxi horietako bate-kin ari zelakoan. Oker nenbilen ordea. Eneko Landaburu balitz bezala, arra-paladan azaldu zidanberakbeti eskuine-koaren gainean egiten duela lo, iruditzen zaiolako bestela, bihotza ezkerraldean dugulako eta grabitatearen indarra dela kausa, eskuin alboa odolik gabe geratzen zaiola. «Gure adinera helduta, horrelako-

ak zaintzen hasi behar dira» mehatxuzko batezburutu zuen hitz-aspertua. «Hori da hori pitokerial», erantzun nion. Ha-rrezkero,baina, ez dut lorik egiten ezke-rreko saihetsaren gainean, ez eta eskui-nekoaren gainean edo ahoz behera edo ahoz gora ere. Odol zirkulazioarekin ob-sesionaturik, emaztearen desesperazio-rako, yenka dantzan aritzen naiz, loak hartu nahi eta ezinean: ezkerrera, ezke-rrera, eskuinera, eskuinera, aurrera, atze-ra, bat, bi, hiru.

A u r r e r a . Gauzakhorrela, bi hilabete

geroago, joan den asteleheneanhainjus-tu, ilea mozteko ordua heldu zitzaidala-rik, ez nintzen nire gaubeila desiratuga-been eragilearengana itzuli. Monte Car-loren eta Ricardoren ile apaindegiaren espaloi berean, aurrerago, entibadoraz bes te pare bat astera, bada bes te ile apaindegi bat bi neska modernok gober-natzen dutena. Hara joan nintzen. Nire biloei lehen artazikadatxoa ematearekin batera, irribarretsu eta, iruditu zitzaida-nez, pinpirin, ile-apaintzaile ilehori oxi-genatuak izena galdetu zidan. Nirearen berri eman eta bereaz galdetzen nion bi-tartean, jasoko ez zuelajakinagatik ere, Ricardori mezu telepatikoa igorri nion: «.To adinal». Neska Vanesa deitzen zen, eta denek Uve deitzen zuten. Nik beste Uve bat ezagutzen nuela esan nion. Due-la bost urte zendu zela. Miserikordia

etxean bizi zela. Gizon ona zela. Burutik oso sano ez zegoela. Bere burua Osasu-nako jokalaritzat zuela. Azken partida zergatik ez zuen jokatu galdetzen zenio-lar ikbet i aitzakia zuela: «Alzate ka-broiak ez nau gogoko»; «Belauna guztiz osatuta ez dudala-eta Zabalzak nahiago izan du hurrengo norgehiagoka arte itxa-ron»...

A t z e r a . Gogotsu, Uveriluze aritunin-tzaion Uvez lana amaitu zuen arte. Gero, 2.500 pezeta kobratu zizkidan —Ricar-dokbaino 200 duro gehiago—, eta zolda-ren aurkako xanpua gomendatu zidan. Sekula ez dut zoldarik izan. Nago gomen-dio metaforikoa izan zela. Nago hurren-goan Ricardorenera itzuliko naizela. Na-go —tamalez— Osasunak maila galduko duela.

Pello Argiñareria

Klorofilia Hau egarria. Beste Coca-Colabat erostera noa. Ekainak 15. Udako denboraldiaren lehen eguna. Gaur bertan beteko dituzte urez. «Familiarteko giroa da hemen nagu-si». Pedro Iragiren hitzak dira, Donibane kirol elkarteko gerentearenak. Ez nago eroso horrela etzanda. Gainera, inurriz be-tetzen ari d'a toaila.

Oberena ez da hoberena. Alfredo Jai-mek oso paella txarrak prestatzen ditu bertan.

«80.000 lagun daude bazkideturik Iru-ñeko igerilekuetan, biztanleen erdiak ka-sik». Hobe disimulatzen dut sobera eta eskas dudana bermudekin. Hala ere, pa-ke t eman ba inu jan tz ia nah iago dut. Oraindik ere debekaturik al dute emaku-mezkoek sarrera Club Larrainan?

«Aisiaren kultura oso zabaldurik dago hiri honetan. Gero eta denbora libre gehiago eta diru arazo gutxiago du jendeak» . Nivea-16 body milk ahulegia da nire larruak behar duen babeserako. Ordenagailu berriaren truke ordaindu dudana halako bi balio du bazkide egiteak elkarteotan. «Milioi erdi inguru eskatzen zaio sartu nahi duen la-gun bakoitzari».

Beste nonbait ikusi dut goardasolaren itzalpean dagoen neska hori. Zergatik deitzen da General Mola Antoniutti par-kean dagoen elkartea? «Udalaren ardu-rapean egon beharko lukeen funtzio so-ziala betetzen dugu, hiriari zerbitzu pare-gabea eskainiz aspalditik».

Bihar bertan erosiko ditut betaurreko

beltzak eguzkiari aurre egiteko. Zergatik bereganatzen dituzte kirol elkarte hauek gero eta lursail publ iko zaba lagoak? «Udan ez ezik, urte osoan ditugu irekita ateak. Aukera zabala dago benetan. Ige-rileku estaliak, gimnasioak, kirol guztiak praktikatzeko zelaiak eta kantxak, squas-ha, saunak...».

Azken mokadua hartu eta uretara noa. Ez naiz bi orduz murgiltzeko zain egonen ttikitan bezala. Club de Tenisen bazkide-tzea ezinbestekoa al da kategoria berezia izateko Iruñean?

«Batez ere, elkarte hauek senide, lagun eta auzokideen ar teko topagune dira. Harremanak sendotzeko toki aproposa. Afariak, festak, kirol eta kultur ekitaldiak antolatzen dira, eta egoitzatik at, txan-goak, ateraldiak eta beste hainbat ekin-tza ere bai».

Sei ordu daramatzat hemen eta Jaso-ne Osororen azken liburuaren 12 orrial-de besterik ez ditut irakurri. Leku dese-gokia da leitzeko edo obra oso txarra da. Agian biak.

Pribatuak dira igerileku gehienak Iru-ñean: Donibane, Anaitasuna, Amaia, Te-nis, Oberena, Larraina, Osasuna, Gene-ral Mola, Natacion, Rochapea, Echava-coiz eta Txan t r ea . Publ ikoen ar tean , Aranzadi, Nafarroako Kutxaren igerileku estalia, Nafarroako Gobernuaren Guel-benzu elkartea eta Larrabide estadioa. Igerileku publiko berria Sanduzelain egi-teko asmoa dago. Asmoa.

Egunkaria ostirala, 2001eko maiatzaren 25a

P'ttwi Telia&ea lRUÑEKO HlZKUNTZA ESKOLA OFIZIALEKO ZUZETMDARIA

Azken azterketak egiten ari dira egunotan

Iruñeko Hizkuntza Eskola Ofizialean, Jk

eskolak ekainaren hasierarekin •

batera bukatu ondoren. 8.000 Jf

ikasle inguru igaro da aurten J p n

zentrotik, ikasle ofizialak eta ^ j / L

Espazio falta da oraindik ^ i

MIZKUNTZA ESKOLAK DITUEN

l ehentasunen ar tean libu-rutegi espezializatua edukitzea da nagusietako bat, Patxi Telle-txea zuzendar iak azp imar ra tu digunez. Harekin mintzatu gara eskolaren lanaz eta asmoez.

• Ikas tur tea a m a i t u berri da Iruñeko Hizkuntza Esko-la O f i z i a l e a n e t a ia i k a s l e guzt iek eg in di tuzte azterke-t a k . Z e n b a t j e n d e i g a r o d a aurten esko lako geletatik?

Kontuan hartu behar da bi mo-tatako ikasleak ditugula: batetik, ofizialak, eta, bestetik, eskolara azterketa egitera besterik etor-t zen ez d i renak . Ofizialak ia 4.000 dira, eta azterketa egitera etorri direnak, beste hainbeste.

• Era askotako j e n d e a iza-n e n da ikas leen artean, ezta?

Horren inguruko inkestarik ez dugu, baina esaten ahal dugu hiz-kuntzen a rabera a ldatzen dela ikasleen soslaia. Ingelesa ikasten dutenen artean, esate baterako, gehienak unibertsi tatean ari di-ren ikasleak ' izaten dira. Aldiz, euskarari dagokionez, badiraho-rrelakoak ere, ba ina e txekoan-dreak ere izaten dira, goizez ikas-ten dutenak, edo ikastolan ume-ren bat dutenak. Alemana ikas-ten dutenen artean, berriz, asko aldatzen da soslaia eta hor ager-tzen dira enprese tan lan egiten duten lagunak. Volkswagen en-

Iruñean jaio eta haurtzaroa Basaburuko Igoa herrian eman ondoren, Burlatan bizi izan da azken 29 urteotan Patxi Telletxea.

Burlatan, hain zuzen ere, Axular elkarteko kide da, eta elkarte horrek piazaratzen duen /talaraldizkariko arduradunetako bat.

t@>

Iruñeko Hizkuntza Eskola Ofizialean 1990. urtean hasi zen lanean Telletxea. Euskara departamentuko irakaslea da, eta, azken

urtean, zentroko zuzendari ere bai, Jose Miguel Galartzaren ordez.

Eskolako jarduerari dagokionez, bi berrikuntza nabarmendu ditu: batetik, azken hiru urteotan sarean izan duten webgunea

berrituko dutela laster, eta, bestetik, egoitza berean hizkuntzak bakoitzak bere kabuz ikasteko zentroa paratu berri dutela. Eskolak

bultzatutako ekimena izan arren, zentro autoñomoa da.

presaren eragina nabaritzen da, dudarik gabe. Ingelesaren ondo-ren—156 taldetatik 65 ingelese-koak dira, ikasleen %41— ale-mana da bigarren hizkuntza, es-kaera kontuan hartuta.

• Japoniera, errusiera edo arabiera ere i r a k a s t e n ditu-zue; zer-nolako harrera dute horiek ikas leen artean?

Hiru b a t u r t e d a r a m a t z a g u hizkuntza hor iek i rakas ten eta harrera ona izan da. Pixkanaka, gure helburua da horietako ba-karren bat kurrikulum ofizialera pasa tzea , se igar ren h izkuntza ofizial bi lakatuz. Badirudi ara-biera izanen litzatekeela seiga-rrena, jende askokikasi nahibai-tu.

• E u r o p a k o H i z k u n t z e n U r t e a o s p a t z e n d a a u r t e n ; zerbait berezir ik pres ta tu al duzue zuek?

Bai, ekitaldi nagusiak urritik

aurrera, h a u da, da to r ren ikas-tur tean eginen ditugu. Hainbat kultur ekitaldi antola tuko ditu-gu: hi tzaldiak, an tzerk ia , kon-tzertuak, eta hizkuntzen inguru-ko z inema ziklo ba t ere eginen dugu, urritik abendura.

• O s p a k i z u n a k a lde b a t e -ra utzita , e s p a z i o fa l ta da as-pald i t ik e s k o l a k d u e n arazo n a g u s i a , u r t e r o j e n d e a s k o g e l d i t z e n d a l e k u r i k g a b e ; zertan d a g o afera hori?

Esan beharra dago aurten au-

«Leku gutxi daukagu;

eskola txikia gelditu zaigu

eta ondoan dagoen San

Juan eliza erabiltzeko

baimena lortu nahi dugu»

rrematrikulazioan 3.000 gutxia-gok eman dutela izena eta urtetik urtera aurrematrikulazioa behe-ra doala. Ez dakigu zergatik ger-tatzen ari den. Batetik, izan daite-ke egoera be re hor re ta ra itzul-tzen ari dela, hainbat urtez 8.000 lagun aurrematrikulatu ondoren, eta, bestetik, izan daiteke jendea ikaratu egiten dela pentsatuz le-kurik ez duela izanen. Eta nik argi eta garbi esan nahi dut hizkuntza eskola hone tan nahi duenak le-kua lor dezakeela. Ez dugu ahaz-tu b e h a r ere h a u he lduen tzako eskola dela, eta, etorkizunerabe-gira, ikasturte malguagoak anto-latzeko aukera aztertu beharko genuke, motzagoak agian.

• E s p a z i o fa l tarekin lo tu-t a k o arazo bat e s k o l a n l ibu-rutegirik e z de la da; hori lor-t z e a d a ora in z u e n l e h e n t a -s u n nagus ia?

Nagusietako bat, behintzat. Ez

daukagu liburutegirik, ezta ira-kasle gelarik edo kultur ja rdue-rak egi teko leku nahikorik ere. Txikia gelditu zaigu eskola eta Iruñeko Gobernuarekin eta Iru-ñeko Udalarekin hitz egiten ari gara, ondoan dagoen San Juan eliza osoa, edo gutxienez are to batzuk, erabiltzeko. Horretarako ba imena emanen diguten espe-rantza badugu. Liburutegia, adi-bidez, premiazkoa da. Liburute-gia hizkuntzen inguruko gaietan espezializatua nahi dugu.

• Beste gai bat i he lduz , no-l a i k u s t e n d i t u z u e e s k o l a n Nafarroako Gobernuak e u s -k a r e n i n g u r u a n o n a r t u t a k o dekretuak?

Eskolako irakasle klaustroak gai horren inguruko agiria onar-tu zuen, euskararekiko errespe-t u a e ska tzeko . G u h i z k u n t z e n p r o f e s i o n a l a k ga ra e ta zen t ro hone tañ , na tura l tasun eta nor-m a l t a s u n osoz , b e d e r a t z i hiz-kuntzatako j endeab i z i gara. Bi hizkuntza ofizial ditugu, euskara eta gaztelania, eskolak zerbitzua ematen diolako Nafarroa osoari. H o r r e k guz t iak e r a k u s t e n du agintariek hizkuntzen inguruan ze inen gutxi daki ten . Hizkun-tzak ikasi beharko lituzkete hiz-kuntzen arteko elkarbizitza oso

- normala dela konturatzeko.

—S> E d u r n e E l i z o n d o

ostirala, 2001 eko ekainaren 16a Egunkaria

NAFARROA: Iratxe Monasterioa, 45-13.esk. (Irrintzi dorrea) 310111ruñea. © 948178078-79 Faxa: 948178077 Posta elektronikoa: nafarkaria@egunkaria.com KOORDINATZAILEA As ler Azp i l i kueta

Egunkaria i os t i ra la • 2 0 0 1 eko eka ina ren 16a

Mikel Beramendi i

• " • Denbora-makina

Zine zuzendariek maiz erabilitako as-makizuna da denbora-makina. Bada-

kizue: norbait makinan sartu, botoia sakatu eta morroia erromatarren garaira bidali. Zi-nemagintzan ez ezik, politikan ere saltoka ibiltzen gara, edo ibiltzen gaituzte, baina au-kera mugatua dugu, mugatuegia. Edobuel-taka puntu beraren inguruan. Kontua da to-ki berean gelditzea, zurrunbilo ero honetan bueltaka bizitzea bidaiarik kilikagarriena balitz bezala.

Ez al zaizue inoiz gertatu pelikula bat ikustera joan, filma hasi eta hura ezaguna duzuela pentsatzea, nahiz eta jakin pelikula ikusi gabea duzuela? Ba, antzeko zerbait gertatu zait niri asteko albisteei errepasoa egiterakoan. Aldebatetik, ETAkgehienona ez den mundu batean bizi nahi duela jakin dugu, kritikarako ahalmen falta berriro ere agerian uzteaz gain. Ondoren, elkarrizketa egin zutenen aurkako mehatxuak (soinu ezaguna, ezta?). Polizia unibertsitatean sar-tu eta laurogei euskaltzale eraman ditu (30 urteko atzera-saltoa denbora-makinan an-tzekorik ikusteko) ikastetxeko arduradu-nen lotsagabekeria modu baketsuan salatu nahi dutelako. Bai, lagunok: politika eta zi-nearen arteko harremanak uste baino es-tuagoak dira. Aktoreak filmerako bezain ongi ikasten dute politikoek erran beharre-koa, eta gizartea nazkatuagatik jo eta ke se-gituko dute, nork bere sermoia errepikatuz, pelikulari izan zezakeen emozioa lapurtuz, aurretik den-dena ezaguna delako. Film as-pergarriez asperturik, hona galdera: zer egin dugu guk horien guztien eskuetan pre-so bizitzeko? Ba al daki inork? Baiezkoan, faborez, argitu misterioa. Eta ezezkoan, es-kaera bat: egunkariek gutxitu dezatela alde batekoen nahiz bertzekoen sermoiei eman ohi dieten toki zabala. Ni, behintzat, nazka-tzen hasia naiz. Bada garaia zurrunbilo ho-netatik libratzeko, aspergarria eta nazkaga-rria delako. Lizarbek azken bi urteotako oposizioari buruz (ona txistea!) idatzi duen liburua ere aste honetako gertaerek labur-biltzen duten egoera baino interesgarria-goa dela deritzot. Beno, agur, sozialisten best-sellera erostera noa agortu baino lehen.

MUSIKA

» Atarrabia: Gaur, Komodemu tal-dearen erritmo afrikarrak Uda-letxe plazan izanen dira entzun-gai, 22:00etatikaurrera.

» Etxarri-AranatZ: Labrit kantari usurbildarrak kontzertua eskai-niko du gaur, 23:00etan, Leku-Onatabernan.

> Iruñe: Arrotxapeko jaien ba-rruan, Selektah Kolektiboa, Idi Bihotz eta Irailerako Sei taldeen kontzertua izanen da gaur, 23:00etan.

• Olazti: Anorexia taldeak gazte-txean joko du gaur, 23:00etan. Bihar, aldiz, Uharteko gaztetxe-anjoko du, 23:00etan.

I Zangoza: Pop-rock lehiaketaren barruan, gaur, The Howlings taldeak Espejo tabernan joko du, 23:00etan, eta Grey Souls taldeak Blues tabernan, 00:00etan. •

I Añorbe: Arrapo de Monte etabe-re mariatxiek kontzertua ema-nen dute bihar, herriko plazan, 12:30ean.

I Iruñea: Indar Gorri peñak antola-tuta, bihar, 21:00etatik aurrera, kontzertua eginen dute Sadarci-llon. Senza Sicura (Italia), Deka-denzia (Jimmi Tijuana + Juan-txo Skalariak + Kutx Ultimatum + Drogas eta Alfredo Barrica-da), Non servium (Madril) eta Rana Toro taldeek joko dute.

» Bera: Oskorri taldeak kultur etxeanjoko dubihar, 22:00etan.

DANTZARIAK

> Barañain: Musika, dantza eta kantu ikuskizuna eskainiko du-te gaur, Udaletxe plazan, 22:00etatikaurrera. Barañain-go gaitariek, dantzariek, abes-batzak, erraldoi eta buruhan-diek, txistulariek eta akordeoi-lariekhartuko dute parte.

BERTSOLARIAK

> Iruñea: Gaur, Arrotxapeko jaien barruan, bertso afaria eginen

dute peñan, Jon Maia eta Esti-txu Arozenarekin.

I Sara: Bihar, Sareta elkartean, ber-tso afaria izanen da, Jon Maia eta Xabier Amurizarekin.

ANTZERKIA

» Zizur Nagusia: Pantha Rei taldeak Saraba haurrentzako lana taula-ratuko du asteartean, 19:00etan, Erreniega parkean.

» Zizur Nagusia: Urbasako astro-nautak haurrentzako antzerki lana eskainiko du ostegunean Hankagorri taldeak, 19:00etan, Erreniega parkean.

ERAKUSKETAK

> Mutiloagoiti: Carlos Purroy es-kultoreak kultur etxean dagoen bere erakusketari buruz hitz eginen du, gaur, 20:00etan.

» Iruñea: Tomas Sobrino eta Mai-te Orduñaren margolanak Pin-tzel galerian daude ikusgai (Abejeras, 6), hilaren 23a arte. Ordutegia: lanegunetan, 10:00etatik 13:30era eta 16:30etik20:00etara.

BESTELAKOAK

»Iruñea: Gaurtikigandera Bildu-

mazaleen Azoka eginen dute ze-zen-plazan, 10:30etik 14:00eta-ra eta 17:00etatik 21:00etara. '

BESTAK

I Berbintzana: Euskararen eguna ospatuko dute bihar: kalejira (11:00); dantzariak plazan (12:00); laien lasterketa (13:30); herri bazkari autogestionatua zuhaiztian; Popi eta Zarratrako pailazoak (17:00); herri kirolak, gurasoak seme-alaben aurka (18:00); rockkontzertua; han-kapaloak; malabarismoa eta txalaparta(19:00).

• M I K E L S A I Z

1

Heldu da uda Uda badator eta zenbaitzuek hasi beharko dute hondartzetan paseatuko dituzten sabelaldeak egokitzen;

soberako txitxi horiek desagerrarazten, alegia. Izarbeibarreko alkateak mobilizazioetan dabiltza eguno-

tan, Nafarroako Gobernuak kartzela euren ibarrean eraiki ez dezan. Iragan larunbatean manifestazio jen-

detsua egin zuten. Kontua da etxe ondoan inork ez duela kartzelarik nahi. Presoak gizarteko soberako

txitxiak dira. Hortxe daude, gizartearen erraietan irentsirik. Gizarteak ezin ditu soberako txitxiak kendu

eta, gehienez ere, txitxiak disimulatzea lortzen du, gerruntzeak jantziz edo indarrez amastuz. Baina har-

turiko arnasa ezin da gorde betiko sabelaldean, eta, noiz edo noiz, berriz agertuko dira txitxiak. Kartzela

Iruñetik kanpora eraman dezakete, baina horrek ez ditu txitxi-presoak desagerraraziko.