Pasaiako portuaren HIZTEGIA · Elhuyar Aholkularitzaren laguntzarekin. 4 Pasaiako Portuaren...
118
Pasaiako portuaren HIZTEGIA euskara / gaztelania d C A k d C A k d C A k
Transcript of Pasaiako portuaren HIZTEGIA · Elhuyar Aholkularitzaren laguntzarekin. 4 Pasaiako Portuaren...
Pasaiako portuarenHIZTEGIA
euskara / gaztelania
dCAk dC
Ak dCAk
dCAkdC
AkdCAk
Pasaiako Portuko AgintaritzaPortua z.g.
20110 Pasaia
Tel.: 943 351844 / Faxa: 943 351 [email protected]
www.pasaiakoportua.comwww.puertopasajes.net
Elhuyar Aholkularitzaren laguntzarekin
4Pa
saia
ko P
ortu
aren
hiz
teg
ia
5Pa
saia
ko p
ortu
aren
hiz
teg
ia
Edozein hizkuntzatan, portuko edotanautikako terminologia korapilatsua izan ohida, baita ama-hizkuntzan ere. Milurtekoakjoan, milurtekoak etorri, pixkanakanabigatzaileen berezko hizkuntza garatu da,hizkuntza batetik bestera pasa dena. Horrenadibide dira, besteak beste, gehien hitz egitendiren hizkuntzetan (txineran, ingelesean,gaztelanian edo frantsesean) dauden hiztegizabalak.
Euskaldunek itsasoarekin daukaten harremanaikusita, euskarak ezin zuen errealitatehorretatik kanpo geratu eta XX. mendekoazken herenean argitaratutakonautika-hiztegiak dira horren lekuko.
Pasaiako Portuko Agintaritza honentzat ohorehandia da umil baina oso landutako nautikakoeta portuko terminoen hiztegi hauargitaratzea. Honekin, euskararennautika-terminologian hutsune txiki batbetetzen badugu, poz-pozik sentituko gara.
Bide batez, zintzotasunez jokatu eta zorionakeman nahi nizkieke Pasaiako PortukoAgintaritzaren Euskara Planean parte hartuduten langileei, beraien lanari eta sartutakohamaika orduri esker argitaratu baita lan hau.
Lehendakarien hitzak
José Ignacio EspelPasaiako Portuko Agintaritzaren Lehendakaria
Hobetze-taldekoen Hitzak
6Pa
saia
ko p
ortu
aren
hiz
teg
ia
Pasaiako portuan Euskara Plana abian jarrizenean euskarako hobetze-taldeak sortu ziren.Talde hauen zeregina, besteak beste, langileenarteko harremanetan euskara gero eta gehiagoentzun eta erabiltzeko proposamenak egiteaeta lan-orduetan, bederen, giro euskaldunagoalortzen erraztea zen. Hiztegitxo hau duzuehorretarako asmatua. Laneko sail guztietanjaso ditugu egunero-egunero erabiltzenditugun hitzak. Hitz hauek mekanikokierrepikatzen ditugu gure lanpostuetan etaondokoekiko harremanetan; beraz,edonorentzat ulerterrazak dira, gutxienekointeresarekin memorizatu eta ikas ditzakegunhitzak dira.Ez gorde hiztegitxo hau azkeneko kajoian;begi bistan ipini, bulegoko mahai gainean, lan--tresnaren zorroan sartu, eskura eduki, etaberarekin jolasean ibili... Dibertigarria izangoda eta euskara ikasiko dugu, edo dakigunahobetuko dugu, gainera...Laster, beste urrats bat egingo dugu, liburutxohau osatuz, handituz, gure hizkuntza, lantokianere, aurrera doan heinean denok “Puerto dePasajes” benetan “Pasaiako portua” bilakatzendugun artean.Bien bitartean, “gaizki eginak barkatu, etaondo eginak kontuan hartu”.
“Euskaraorain” hobetze-taldea
7Pa
saia
ko p
ortu
aren
hiz
teg
ia
Hainbat ohar
Hiztegitxo honetan ez daude portuan erabiltzendiren hitz guztiak, baina bai erabilienak, 9 atalnagusitan banatuta. Horiez gain, ordea, ikusikoduzu hiztegiaren amaieran orri zuri batzuk daudela,oharrak hartzeko, iradokizunak apuntatzeko, hitzberriak idazteko... Aurrera begira, hiztegitxo hauosatzeko eta aberasteko asmotan gara, eta bihotzezeskertuko dugu zure lankidetza.
Hitzak aukeratzeko irizpide nagusia hauxe izanda: eguneroko lanean langile askok erabiltzea.Horregatik sartu ditugu, besteak beste, sailen etalanpostuen izenak, eraikin nagusietako tokienak,lanabesenak..., erabilienak direlakoan. Bestalde,hiztegi arruntetan aurkitzea dauden hitz asko etaasko baztertu egin ditugu, horiek jakiteko bestebide batzuk badaudelakoan.
Hiztegi gehienetan euskarazko ordainakmugagabean agertu ohi dira. Adibidez, “portu”hitza azaltzen da, baina erabiltzean deklinatu eginbehar da: Pasaiako portua handia da, Portuan dagoitsasontzia... Hemen bi eratan jokatu dugu:batzuetan mugatuta jarri ditugu, batez ere lekueneta sailen izenetan (mapan, eraikinetan,organigraman...); beste batzuetan, berriz,mugagabean jarri ditugu (portuko lanpostuetan,gauzen izenetan...). Nolanahi ere, hitzak mugatutadaudenean, atalaren hasieran ohartxo bat jarridugu (“*Hitzak mugatuta ageri dira”), jakinarengainean egoteko.
Batzuetan hitz beraren bi ordain agertzen dira,sinonimoak. Horiek bereizteko barra etzana erabilidugu “/”.
Hitzen bati buruzko argibideren bat jarri dugunean,berriz, parentesi artean sartu dugu.
Gure eskerrak
8Pa
saia
ko p
ortu
aren
hiz
teg
ia
Pasaiako Portuko Agintaritzari, enpresaeuskalduntzeko lanetan emandako babes etalaguntzarengatik.Hiztegi hau egiten lagundu diguten langileguztiei, bai Portuko Agintaritzakoei, baitaportuko gainerakoei ere.Imanol Azkueri (Elhuyar Aholkularitza).Alfontso Mujikari (Elhuyar Fundazioa).Isabel Zuazuri eta Iñaki Munitizi (PasaiakoItsas Arrantzarako Ikastetxe Politeknikoa).
Hiztegi hau egiteko erabili dugun materialenegileei, bereziki hauei:
ELORTEGI BILBAO, A.M., Pasaiako toponimia,Euskaltzaindia, 1992
GARATE, G., Atsotitzak,Bilbao Bizkaia Kutxa Fundazioa
Administrazioa Euskaraz AldizkariaHAEE-IVAP
Elhuyar Hiztegia (euskara-gaztelania /gaztelania-euskara)
Euskalterm datu-basea(http://www1.euskadi.net/euskaterm)
Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa(http:/www1.euskadi.net/harluxet)
Abestiak:http://es.geocities.com/emitologia/kantuakhttp://jmacosta.freeservers.com/kantak.htm
Gurekin harremanetarako:[email protected]
HiztegiaPasaiako Portuko Agintaritza56. posta-kutxa20110 Pasaia
9Pa
saia
ko p
ortu
aren
hiz
teg
ia
Aurkibidea
Portuko planoa
Itsasoa eta haizea
ItsasoaHaizeaPuntu kardinalakBeste zenbait
PPAko sailak eta lanpostuak
SailakLanpostuakBeste zenbait lanpostu
Portuko eraikin nagusiaketa beste zenbait leku
TransatlantikoaTailer elektrikoa eta mekanikoaKaizaingoaKontsignatarioakItsas geltokiaArraindegia
PPAren ibilgailuak, itsasontzi-motaketa beste zenbait hitz
PPAren ibilgailuakItsasontzi-motakBeste zanbait hitz
Lan-kontuei dagozkienak
Bulegoko materiala
Laneko tresnak, erremintak eta arropak
Itsas espezieak eta arrandegiko produktuak
Itsasoarekin zerikusia daukaten atsotitzaketa itsasoarekin edo Pasaiarekinzerikusia daukaten abesti batzuk
13
17
23
27
33
3741
4549
10
Portuko planoa
10Pa
saia
ko p
ortu
aren
hiz
teg
ia
1 Baxuko bantxa2 Platako itsasargia3 Arandotxikia4 Senoko zuloa5 Gurutzeko punta6 Senoko zuloko itsasargia7 Ondartxoko zuloa8 Ontzitegia9 Kalparrako muturra10 Torreko muturra11 San Pedroko kaia (1, 2, 3)12 2. arrandegiko kaia13 Arrandegiko kaia
Arrain-lantokiak14 1. arrandegiko kaia15 Trintxerpeko kaia16 Herrerako biltegiak17 Etxebizitzak18 Ospitalilloko kaia19 AZTI20 1. biltegia21 Herrerako kaia22 Erlojuaren kaia23 Kaimuturra24 Kaizaingoa
(laguntza-taldea)25 Kontsignatarioak26 Aduana27 Portuko Agintaritza28 Transatlantikoa29 Buenabistako 1. kaia30 4. biltegia (bis)31 5. biltegia32 6. biltegia
33 Itsas geltokia34 Tren-geltokia35 SAPPren biltegia36 Buenabistako 2. kaia37 RO-RO arranpla38 Molinaoko kaia39 Kaputxinoetako kaia40 Kaputxinoak40 SAPPren biltegia41 Petrolio-kaia42 Kaputxinoetako penintsula43 Oiartzun ibaia44 Lezo-3 kaia45 Lezo-2 kaia46 10. biltegia, 9. biltegia,
8. biltegia47 Lezo-1 kaia48 Iberdrolaren kaia49 Iberdrolaren
zentral termikoa50 Ur gaineko dikea51 Ontziola52 Ontzitegia53 MEIPI54 Donibaneko kaia55 Bonantzako arkua56 PPAren etxebizitzak57 Santa Isabel gaztelua58 Alabortza59 Alabortzako erreka60 Talaia61 Arandoaundia62 Iparreko bantxa
11Pasaiako portuaren hiztegia
12Pasaiako portuaren hiztegia
Itsasoa eta haizea
Pasa
iako
por
tuar
en h
izte
gia
Itsasoa eta haizea
14Pa
saia
ko p
ortu
aren
hiz
teg
ia
haize bareaoso haize ahulahaize ahulahaize arinahaize alaiahaize hozkirriahaize gogorraoso haize gogorrahaizeteahaizete gogorraekaitzaekaitz gogorraurakana
calmaventolinaflojitoflojobonanciblefresquitofrescofrescachónduromuy durotemporalborrascahuracán
bareakizkurraitsaskirria / trapallatrapalla / itsaskirriasagailoasagailo handiazakarraoso zakarrahandiaoso handiaizugarria
calmarizadamarejadillamarejadillamarejadafuerte marejadagruesamuy gruesaarboladamontañosaenorme
Itsasoa: Beauforten eskala*hitzak mugatuta ageri dira
Iparra (N)Ipar ipar-ekialdea (NNE)Ipar-ekialdea (NE)Ekialde ipar-ekialdea (ENE)Ekialdea (E)Ekialde heg-o-ekialdea (ESE)Hego-ekialdea (SE)Hego hego-ekialdea (SSE)Hegoa (S)Hego hego-mendebaldea (SSW)Hego-mendebaldea (SW)Mendebaldehego-mendebaldea (WSW)Mendebaldea (W)Mendebaldeipar-mendebaldea (WNW)Ipar-mendebaldea (NW)Ipar ipar-mendebaldea (NNW)
Norte (N)Nornordeste (NNE)Noreste (NE)Este-noreste (ENE)Este (E)Este-sureste (ESE)Sureste (SE)Sur-sureste (SSE)Sur (S)Sur-Suroeste (SSW)Suroeste (SW)Oeste-suroeste (WSW)
Oeste (W)Oeste-noroeste (WNW)
Noroeste (NW)Nornoroeste (NNW)
Haizea: Beauforten eskala,1947ko Washingtongo akordioaren arabera*hitzak mugatuta ageri dira
Puntu kardinalak*hitzak mugatuta ageri dira
15Pa
saia
ko p
ortu
aren
hiz
teg
ia
Beste zenbait
aparbaga / olatu(haize-)boladahaizealdehaizebeitsasautsiitsasbehera (bizi)itsasgora (bizi)itsaslasterkardalamarea (bizi)olatu / bagatirainubera / uharauhara / ubera
espumaolaráfagabarloventosotaventorompientebajamar (viva)pleamar (viva)corrientecrestamarea (viva)olaresacaestelaestela
16Pa
saia
ko p
ortu
aren
hiz
teg
ia
PPAko sailak eta lanpostuak
Pasa
iako
por
tuar
en h
izte
gia
PPAko sailak eta lanpostuak
18Pa
saia
ko p
ortu
aren
hiz
teg
ia
PPAko sailak*hitzak mugatuta ageri dira
Administración GeneralPescaderíaArchivo y RegistroAtraquesDepartamento deInfraestructurasDelineación y TopografíaDragadoDepartamento Económicoy FinancieroComprasFacturaciónLimpiezaRecursos HumanosDivisión de Recursos HumanosDepartamento deRelaciones ComercialesDivisión de Secretaría GeneralDepartamento deSecretaría GeneralInformáticaDepartamento deSistemas de InformaciónSeñales Marítimas (SSMM)División deOperaciones MarítimasDivisión de Gestión delDominio PúblicoVigilanciaDivisión deComunicación e ImagenComunicación e ImagenContabilidad AnalíticaContabilidad GeneralConservaciónConcesionesPresidenciaUnidad Secretaríade PresidenciaDivisión deOperaciones TerrestresMantenimientoSubalternosAdministración del PersonalGestión de Personaly FormaciónDivisión de Planificacióny Proyectos
Administrazio OrokorraArrandegiaArtxiboa eta ErregistroaAtrakatzeakAzpiegituren Saila
Delineazioa eta TopografiaDragatzeaEkonomia eta Finantzen Saila
ErosketakFakturazioaGarbiketaGiza BaliabideakGiza Baliabideen DibisioaHarreman Komertzialen Saila
Idazkaritza Nagusiaren DibisioaIdazkaritza Nagusiaren Saila
InformatikaInformazio Sistemen Saila
Itsas Seinaleak (IS)Itsasoko Lanen Dibisioa
Jabari PublikoarenKudeaketaren DibisioaKaizaingoaKomunikazio eta Irudiaren Dibisioa
Komunikazioa eta IrudiaKontabilitate AnalitikoaKontabilitate OrokorraKontserbazioaKontzesioakLehendakaritzaLehendakaritzakoIdazkaritzaren UnitateaLehorreko Lanen Dibisioa
Mantentze-LanakMendekoakPertsonalaren AdministrazioaPertsonalaren Kudeaketaeta PrestakuntzaPlangintza eta Proiektuen Dibisioa
Plangintza eta UstiapenarenSail TeknikoaPrebentzio eta IngurumenarenDibisioaPrebentzio ZerbitzuaZuzendaritza
pertsonalaren eta trebakuntzarenkudeaketaren arduradunapertsonalaren administrazioarenarduradunaadministrazio-bulegoaren arduraduna
administrazio-laguntzaileaanalista programatzaileaarduradun buruaarduradunaartxiboaren etaerregistroaren-liburutegiaren arduradunaatezainabarne-zirkulazioko patroiadelineantea eta/edo topografoadelineazioaren etatopografiaren arduradunadibisioburuaerosketen eta biltegiaren arduraduna
harreman publikoen,komunikazioaren eta irudiarenarduradunaharreragilea/telefonistaidazkari exekutiboaitsas seinaleen teknikari mekanikoa
itsasontziko mekanikari nagusiakabotajeko patroi nagusiakaizain biltegizainakaizain biltegizainentaldeburuakaizainakaizainburua
kaizainen taldeburua
kaizaintzako kontramaisuakobrantzen eta ordainketenarduradunakontabilitate orokorraren eta/edoanalitikoaren arduraduna
Departamento Técnico dePlanificación y ExplotaciónDivisión de Prevencióny Medio AmbienteServicio de PrevenciónDirección
responsable de gestión depersonal y formaciónresponsable de administraciónde personalresponsable deoficina administrativasoporte administraciónanalista programadorencargado jefeencargadoresponsable de archivo yregistro-bibliotecaconserjepatrón de tráfico interiordelineante y/o topógraforesponsable de delineacióny topografíajefe de divisiónresponsable de comprasy almacénresponsable derelaciones públicas,comunicación e imagenrecepcionista/telefonistasecretaria ejecutivatécnico mecánico deseñales marítimasmecánico naval mayorpatrón mayor de cabotajeguardamuelles almacenerojefe de equipoguardamuelles almacenerocelador guardamuellesjefe de celadoresguardamuellesjefe de equipo celadoresguardamuellescontramaestre de vigilanciaresponsable de cobros y pagos
responsable contabilidadgeneral y/o analítica
19Pa
saia
ko p
ortu
aren
hiz
teg
ia
Lanpostuak*hitzak mugatuta ageri dira
kontramaisuakontzesioen eta baimenenarduradunalehendakaritzako gidarien taldeburua
mantentze-lanetako/ustiapenekokontramaisu tituludunaofizialaOLT eta/edo UEDoperadoreaprogramatzaileasail teknikoaren buruasailburuasegurtasun-teknikariataldeburuataldeburua (ofiziala)teknikari administrariaunitateburua
contramaestreresponsable de concesionesy autorizacionesjefe de equipoconductor presidenciacontramaestre tituladode mantenimiento/explotaciónoficialATS y/o DUEoperadorprogramadorjefe de departamento técnicojefe de departamentotécnico de seguridadresponsable de grupojefe de equipo (oficial)técnico administrativojefe de unidad
20Pa
saia
ko p
ortu
aren
hiz
teg
ia
Beste zenbait lanpostu
aduana-agenteamarratzaileangulazaleargiketariarmadorearotzarraindunarrantzalebaskularieltzezainenkofratzaileerizaingaldaragilegarabilarigarraiolarigidarihandizkariigeltseroitsas kapitainitsasargizainitsaskilariitsasmutil / txokamioilarikapitainkontrolatzailekrokatzailelangilezainlanpernazale
agente de aduanasamarradoranguleroelectricistaarmadorcarpinteropescaderopescadorbasculeromarmitónencofradorenfermerocaldererogruistatransportistaconductormayoristaalbañilcapitán marítimofareromariscadorgrumetecamionerocapitáncontroladorenganchadorcapatazpercebero
21Pasa
iako
por
tuar
en h
izte
gia
lorezainmakineriako burumakinistamanipulatzailemarinelofizialpatroipintoreportuko gidarisaregilesendagilesiritu / zamaburusoldatzailesukaldaritornularitxikizkaritxo / itsasmutilurketariurpekarizaintzailezamaburu / sirituzamaketari
jardinerojefe de máquinasmaquinistamanipuladormarinerooficialpatrónpintorprácticorederomédicoamanterosoldadorcocinerotornerominoristagrumeteaguadorsubmarinistavigilanteamanteroestibador
22Pa
saia
ko p
ortu
aren
hiz
teg
ia
Portuko eraikin nagusiaketa zenbait leku
Pasa
iako
por
tuar
en h
izte
gia
Portuko eraikin nagusiak eta zenbait leku
24Pa
saia
ko p
ortu
aren
hiz
teg
ia
Transatlantikoa*hitzak mugatuta ageri dira
Administrazio KontseiluaAdministrazio OrokorraaldagelakAltxortegiaArtapena / KontserbazioaArtxiboaAtrakatzeakbeheko solairuabigarren solairuabilera-gelabiltegi orokorrabiltegizainakdatuak prozesatzeko zentroaDelineazioaEkonomia eta Finantzen SailaErosketakErosketen Dibisioaeskaileraeskailera-buruaeskuinaldeaEstatistikaezkerraldeagarajeaGarbiketa Zerbitzuagela funtzionaniztunaGiza BaliabideakIdazkaritza NagusiaigogailuaInformazio SistemakItsasoko LanakJabari Publikoaren KudeaketakafetegiaKomisariakomuna (gizonak)komunakKomunikazioa eta IrudiaKontabilitateaKontserbazioa / ArtapenaKontzesioakkopia-gelaKostuakLanakLehendakaritzalehenengo solairuaLehorreko LanakLorezaintzaMekanikapasagunea
Consejo de AdministraciónAdministración GeneralvestuariosTesoreríaConservaciónArchivoAtraquesplanta bajasegundo pisosala de reunionesalmacén generalalmaceneroscentro de proceso de datosDelineaciónEconómico-financieroComprasDivisión de Comprasescaleradescansilloala derechaEstadísticaala izquierdagarajeServicio de Limpiezaaula multifuncionalRecursos HumanosSecretaría GeneralascensorSistemas de InformaciónOperaciones MarítimasGestión del Dominio PúblicocafeteríaComisaríaaseos caballerosaseosComunicación e ImagenContabilidadConservaciónConcesionessala de copiasCostosObrasPresidenciaprimer pisoOperaciones TerrestresJardineríaMecánicaárea de transición
25Pa
saia
ko p
ortu
aren
hiz
teg
ia
PertsonalaPlangintzaPlangintza eta UstiapenaPrebentzio ZerbitzuaPrebentzio ZerbitzuarenOsasun ZentroaPrebentzio ZerbitzuarenOsasun ZentroaProiektu eta Lanen Unitateasarrera nagusiaSegurtasunatornuaUstiapenaZuzendaritza
PersonalPlanificaciónPlanificación y ExplotaciónServicio de PrevenciónCentro de Salud del Serviciode PrevenciónCentro Técnico del Serviciode PrevenciónUnidad de Proyectos y Obrasentrada principalSeguridadtornoExplotaciónDirección
Tailer elektrikoa eta mekanikoa*hitzak mugatuta ageri dira
aldagelaate nagusiabiltegiabiltegizainabulegoadutxagarabiakgasolio-tangaitsas seinaleakkomunamateriala (biltegia)mekanikasoldaduratailer elektrikoatornua
vestuariopuerta principalalmacénalmacenerooficinaduchagrúasdepósito de gasoilseñales marítimasserviciomaterial (almacén)mecánicasoldadurataller eléctricotorno
Kaizaingoa*hitzak mugatuta ageri dira
administrazioaaldagelakbeheko solairuabigarren solairuabiltegiaeskaileraharrera-lekuajubilatuen gelakomunakkontrol-zentroalehenengo solairuasarrerasindikatuen bulegoakzerbitzuburua
administraciónvestuariosplanta bajasegundo pisoalmacénescalerarecibidorsala de los jubiladosaseoscentro de controlprimer pisoentradaoficinas de los sindicatosjefe del servicio
26Pa
saia
ko p
ortu
aren
hiz
teg
ia
eskaileraeskailera-buruahirugarren solairuaigogailuakafe-makinakomunaklaugarren solairualehen solairuasarrera
escaleradescansillotercera plantaascensormáquina de caféservicioscuarta plantaprimera plantaentrada
Itsas geltokia*hitzak mugatuta ageri dira
aldagelaarmadoreakbisiten harrerabulegoaferrys tabernagimnasioaitsas kapitaintzaportuko gidariak
vestuarioarmadoresrecepción de visitasoficinabar ferrysgimnasiocapitanía marítimaprácticos del puerto
alturako arrantzako kofradiabulegoak (esportatzaileak)haztegiahozkailuakizotz-fabrikajangelalonjasaltokiaksarbideasotoaktaberna
cofradía de pesca de alturaoficinas (exportadores)viverofrigoríficosfábrica de hielocomedorlonjapuestos de ventapuerta de accesobodegastasca
Arraindegia*hitzak mugatuta ageri dira
Kontsignatarioak*hitzak mugatuta ageri dira
atariabeheko solairuabigarren solairua
vestíbuloplanta bajasegunda planta
PPAren ibilgailuak,itsasontzi-motaketa beste zenbait hitz
Pasa
iako
por
tuar
en h
izte
gia
28Pa
saia
ko p
ortu
aren
hiz
teg
ia
atoiontziautofenwickfurgonetagarabi mugikorgarabikale-garbigailukamioipala
remolcadorcochefenwickfurgonetagrúa móvilgrúabarredoracamiónpala
PPAren ibilgailuak
Itsasontzi-motak
ale-ontziarrantza-ontziarraste-ontziatunketariauto-ontzibakailao-ontzibaleontzibatelbateliko / lapa / txalupa / txanelbelaontzibidaiari-ontziboudragaferry / transbordadoregabarragangilgoletagurutze-ontzihegazkin-ontzihozkailu-ontziiolaitsaspekokanoakarabelakarelez kanpoko(motordun) txalupakatamarankontainer-ontzilapa / txalupa / txanel / batelikomerkantzia-ontzipetrolio-ontzipiraguatangaontzitrainerillatraineru
graneleropesqueroarrastreroatunerococherobacaladeroballenerobatelbotevelerobuque de pasajerosboudragatrasbordadorgabarraganguilgoletacruceroportavionesbuque frigoríficoyolasubmarinocanoacarabelalancha (con motor) fueraborda
catamaránportacontenedorbotemercantepetroleropiraguatanquetrainerillatrainera
PPAren ibilgailuak, itsasontzi-motaketa beste zenbait hitz
29Pa
saia
ko p
ortu
aren
hiz
teg
ia
transbordadore / ferrytxalupatxalupa / txanel / bateliko / lapatxalupa motorduntxanel / bateliko / lapa / txalupa
trasbordadorlanchabotemotorabote
Beste zenbait hitz
ababoraborinainguraainguratualboalboko argialtueraalturako arrantzaamarradura / amarratzeamarratuamarratze / amarraduraamuamuarekinamulaaparailuargindar-hartunearranplaarrastearraun eginarraunarraunlariatrakatuaurreko / brankaribadiabagoibalizabaskulabaxurako arrantzabelaberunbidaiariakbideratubiltegibiratubizkarbogabokalebrankabrankako loturabrankari / aurrekobuiabultzadaderibadesatrakatu
baborpoteraanclaanclar / fondearbandaluz de costadopuntal (altura)pesca de alturaamarreamarraramarreanzueloanzuelo, alamuraaparejotoma de energía eléctricarampaarrastreremarremoremeroatracarproelbahíavagónbalizabásculapesca de bajuravelaplomopasajeenfilaralmacénvirarcubiertaremar (acción)bocanaproalargo de proaproelboyaempujederiva (ángulo)desatracar
30Pa
saia
ko p
ortu
aren
hiz
teg
ia
desegitedorretxoerriatuerrun / zabaleraeskifaia / tripulazioeskoratuesparbel / txingaespraderesprinestropuetxarteezkutuko bidaiarifardel / paketefardogaritagaztelugeldialdigordailu frankoGross Tonnagge (GT) /Neurketa Gordingunegurutzaldi-abiadurahankekohelizehondohondoa johondoratuhornidurahornituikuskapenilabeingurasareko arrantzainguratu(z)iparrorratzistriboritsas garraioitsas salbamenduitsasbideitsaslabaritsasontziko zubijasogailukablekabotajekaikakokalakalapatxakanaberakanalkatekazan / xaxiankofradia
desguacetorretaarriarmangatripulaciónescorar (apuntalar)esparavelspradersprinestrobocallejónpolizónbulto (fardo)fardogaritacastilloescaladepósito francoGross Tonagge (GT) /Arqueo Brutozonavelocidad cruceromarca (remero)hélicefondoembarrancar / vararhundirprovisiónaprovisionarinspecciónboya de amarrepesca al cercocerco, albrújulaestribortransporte marítimosalvamento marítimoderrota (trayectoria)cantilpuente de buquemáquina elevadoracablecabotajemuelleganchocaladerotolvacañacanalcadenacacea, a lacofradía
31Pa
saia
ko p
ortu
aren
hiz
teg
ia
kontsignatariokontsumokorapilokrosko bikoitzkulubizalasta-abiaduralastanlemalotuloturalurmuturlurreko garraioluze (neurria)luzeramastamastaburuko argimastak / masteriamasteria / mastakmerkantzia (arriskutsu)miliamoilaertzmutiloinahitaezko porturatzeneurketaNeurketa Gordin /Gross Tonnagge (GT)norabideoinokertuolagarroontzia lastanontzialdaketaontziolaontziratu gabe / solteanontzitegipaketepakete / fardelpantalanpatroipisu hilpitapopako argiporturatzeporturatzeko buiapotentziasaia / sentinasaihetssaihetsetik lotusakonera / zingo(arrain-)sardasaresemaforo
consignatarioconsumonudodoble cascocorcho (de pesca)velocidad lastreen lastretimóntrincarlargo (amarra)cabo (geogr.)transporte terrestrelargo (longitud)esloramástilluz de topearboladuraarboladuramercancía (peligrosa)millacantil (en el muelle)bolardoarribada forzosaarqueoArqueo Bruto /Gross Tonagge (GT)rumbopieescorar (torcer)pulpo (de grúa)buque en lastretransbordoastillerogranel, avaraderopaquetebulto (fardo)pantalánpatrónpeso muertopitaluz de alcancearribadaboya de recaladapotenciasentinacostadoabarloarcalado (profundidad)banco (de peces)redsemáforo
32Pa
saia
ko p
ortu
aren
hiz
teg
ia
sendotusentina / saiasokasoltean / ontziratu gabesonarsototolettonatostatransformadoretrentrenbidetretzatripulatzailetripulazio / eskifaiatxikota / unamatxinga / esparbeltxirrikatxopatxopako loturaunama / txikotaur gaineko dikeuretaratzeur-hartunexaxian / kazanzabaldegizabalera / errunzaldainzalizamaketa-enpresaziabogaziatuzingo / sakonera(krosko-)zulo
afirmar (poner firme)sentinacabogranel, asonarbodegatoletetoneladabancadatransformadortrenvía de trenpalangretripulantetripulaciónsogaesparavelcarretepopalargo de popasogadique flotantebotaduratoma de aguacacea, a laexplanadamangapasarelacuchara (de grúa)empresa estibadoraciabogaciarcalado (profundidad)vía de agua
Lan-kontuei dagozkienak
Pasa
iako
por
tuar
en h
izte
gia
Lan-kontuei dagozkienak
34Pa
saia
ko p
ortu
aren
hiz
teg
ia
ad persona bermeAdministrazio Kontseiluadministrazio-kontratuaitatasunaitatasun-baimenaitortza / deklarazioaitortza sumarioaldi baterako kontratualokatze-hitzarmenaltaamatasunamatasun-baimenaparteko ordu / ordu estraarrisku-plusatal sindikalatrakatze-eskaeraatxikipenazalpenbaimenbajaBalio Erantsiarengaineko Zerga (BEZ)barne-sustapenbatzarBatzorde Paritariobatzordebehin-behineko kontratubileracurriculum vitaedeklarazio / aitortzadietaeguneko parteegutegiemate / lagapenemate-agiriepaimahai kalifikatzaileepaimahaierrelebu-kontratu /txanda-kontratueskaeraeszedentziaEtxebizitza Batzordeetxebizitza-mailegueuskalduntze-taldeEuskara BatzordeEuskara PlanEuskararen Egun
garantía ad personaConsejo de Administracióncontrato administrativopaternidadpermiso por paternidaddeclaracióndeclaración sumariacontrato temporalcontrato de arrendamientoaltamaternidadpermiso por maternidadhora extracompensación por peligrosidadsección sindicalsolicitud de atraqueretenciónconcepto (Fin.)permisobajaImpuesto sobre elValor Añadido (IVA)promoción internaasambleacomisión paritariacomisión (comité)contrato eventualreunióncurriculum vitaedeclaracióndietaparte diariocalendariocesiónalbarán de entregatribunal calificadortribunalcontrato de relevo
solicitudexcedenciaComisión de Viviendapréstamo viviendagrupo de euskaldunizaciónComisión de EuskeraPlan de EuskeraDía del Euskera
35Pa
saia
ko p
ortu
aren
hiz
teg
ia
ezgaitasunfamilia-kargafitxatuGabonetako otargabonsari...gai (adibidez: izangai,hautagai, lehendakarigai...)gaixotasun-bajagarbigaueko lan / gauekotasungauekotasun / gaueko langeldialdiGizarte FondoGizarte Segurantzagordingrebahelbideheriotzagatiko baimenhitzarmenhobaria zuzenekoarihobetze-taldeikasketakinprimakiistripu-bajaitsasontzi-iragarpenizen-abizenakjaiegunjaiotze-datakanonkarga-manifestukenkarikilometrajekonpentsazio / pluskontratatukontratu mugagabekontratukontzentraziolagapen / ematelan-/ lanekolanlanaldi etenlanaldi jarraitulanaldi laburlanaldi partzialeko kontratulanaldilanbidelanegunlaneko osasun / lan-osasunLangile Batzordelan-kontratulan-osasun / laneko osasun
incapacidadcarga familiarficharcesta de Navidadaguinaldoaspirante
baja por enfermedadnetonocturnidadnocturnidadparoFondo SocialSeguridad Socialbrutohuelgadirección (domicilio)permiso por fallecimientoconveniobonificación a directogrupo de mejoraestudiosimpresobaja por accidenteanuncio de buquenombre y apellidosdía festivofecha de nacimientocanonmanifiesto de cargadeducciónkilometrajecompensacióncontratarcontrato indefinidocontratoconcentracióncesiónlaboraltrabajojornada partidajornada continuajornada a tiempo parcialcontrato a tiempo parcialjornada laboralprofesióndía laborablesalud laboralComité de Empresacontrato de trabajo / contrato laboralsalud laboral
36Pa
saia
ko p
ortu
aren
hiz
teg
ia
lan-poltsamailameritumugigarritasun funtzionalnekagarritasun-plusnominanorberaren gauzakNortasun Agiri Nazional (NAN)obra-kontratuoinarrizko soldataontziratze-agirioporrakordezkapenordezkari sindikalordezkariordu estra / aparteko orduordu sindikalordu-konpentsazioordutegiorgano bateratuPertsona Fisikoen Errentarengaineko Zerga (PFEZ)pleguplus / konpentsaziopozoigarritasun-plusprebentzioprezio / salneurriproba fisikoproba teorikoproiektuprozedurapuntualtasunsalerosketa-hitzarmensalneurri / prezioSenidetasun Egunsindikatusoldatatarifatxandatxandaka lan egintxandakako langiletxanda-kontratu /errelebu-kontratutxartelzerbitzu-eskaerazergazigorZuzendaritza
bolsa de trabajocategoríaméritomovilidad funcionalcompensación por penosidadnóminaasuntos propios (permiso)Documento Nacional de Identidad (DNI)contrato de obrassueldo baseconocimiento de embarquevacacionessustitucióndelegado sindicaldelegadohora extrahora sindicalcompensación horariahorarioórgano conjuntoImpuesto general sobre laRenta de las Personas Físicas (IRPF)pliegocompensacióncompensación por toxicidadprevencióntarifa (precio)prueba físicaprueba teóricaproyectoprocedimientopuntualidadcontrato de compraventatarifa (precio)Día de Hermandadsindicatosueldotarifa (lista de precios)turnotrabajar a turnostrabajador a turnoscontrato de relevo
tarjetasolicitud de servicioimpuestosanciónDirección (órgano)
Bulegoko materiala
Pasa
iako
por
tuar
en h
izte
gia
Bulegoko materiala
38Pa
saia
ko p
ortu
aren
hiz
teg
ia
A4ko orri koloredunagendaarkatz markatzaile fluoreszente /errotuladore fluoreszentearkatzarmarridun orriaterki-ontziaurkibideak eta banagailuakAZ karpeta palankadunbanagarribarruko karpetabehin betiko artxibatzeko kaxabideo-zintabigarren orribilgarribolaluma / boligrafoborragomaCD-ROMdisketediskete-kaxaegutegiegutegi-euskarrierregelaerrotuladore fluoreszente /arkatz markatzaile fluoreszenteerrotuladoreesekitokieskutitzak irekitzekoetiketa itsasgarrifaxfotokopiagailufotokopiak egiteko gardenkifotokopia-papergoma elastikogomadun eta hegaldun karpetagrabagailugrapagrapagailugrapak kentzekoguraizehautsontzihegal (karpetarena)higiene eta garbiketako gaiidazmakinaidazmakinako bitxiloreidazmakinako ezabatzeko zinta
idazmakinako idazketa-buru
hoja A4 en coloresagendarotulador fluorescente
lapicero / lápizhoja con escudoparagüeroíndices y separadoresarchivador AZ con palancaseparadorsubcarpetacaja para archivo definitivocinta de vídeosegunda hojaembalaje (envoltorio)bolígrafogoma de borrarCD-ROMdisquetearchivador para disquetescalendarioportacalendarioreglarotulador fluorescente
rotuladorpercheroabrecartasetiqueta adhesivafaxfotocopiadoratransparencia para fotocopiadoraspapel para fotocopiadoragoma elásticacarpeta con gomas y solapasgrabadoragrapagrapadorasacagrapastijeracenicerosolapa (de carpeta)artículo de higiene y limpiezamáquina de escribirmargarita para máquina de escribircinta correctora paramáquina de escribircabeza de escritura paramáquina de escribir
39Pa
saia
ko p
ortu
aren
hiz
teg
ia
idazteko koaderno kiribilgabeinprimagailuinprimagailuetarako A4koetiketa-orriinprimatu gabeko Kraft poltsaitsasgarri / kolajaso izanaren agirikalkulagailukartoi mehekautxuzko zigiluklipklip-ontzikola / itsasgarriKraft poltsa (burbuiladun)lapitz-ontziliburu-euskarrimahai gaineko azpilmahai gaineko euskarrimahai gaineko fitxategiminaohar-egutegiohol itsasgarrioin-euskarriordenagailuordenagailuaren pantailaorriak lotzeko plastikozko kiribilpaketatzepaketeak egiteko kartoizko kaxapantaila garbitzeko aerosolpantaila garbitzeko zapipantailaren irazkipaperontzipaper-txirrikapintzadun karpetaplastikozko zorroportaminapost-it paperpost-itsagu azpiko tapizsaguseiluak bustitzekotelefono-aurkibidetintatinta-ezabagarritinta-kartutxotinta-tanpoitoner birziklatutonertxarteltxarteldegi
block de escritura sin espiralimpresoraetiqueta en hojas A4 para impresoras
bolsa Kraft sin imprimirpegamentoacuse de recibocalculadoracartulinasello de cauchoclipportaclipspegamentobolsa Kraft (de burbujas)portalápicesatrilbandeja de sobremesasoporte de sobremesafichero de sobremesamina (de lápiz)taco de calendariopanel adhesivoreposapiésordenadorpantalla de ordenadorcanutillo de plástico para encuadernarembalaje (acción)caja de cartón para embalajesspray para limpieza de pantallatoallita para limpieza de pantallafiltro para pantallapapelerabobina de papelcarpeta con pinzafunda de plásticoportaminasbanderita post-itpost-italfombrilla para ratónratónmojaselloslistín telefónicotintacorrector de escrituracartucho de tintaalmohadilla para tintatoner recicladotonercarnettarjetero
40Pa
saia
ko p
ortu
aren
hiz
teg
ia
txintxetauztaidun karpetazinta itsasgarrizinta itsasgarriaren euskarrizintzilikatzeko artxibozintzilikatzeko artxibo-karpetazorrozkailu
chinchetacarpeta con anillascinta adhesivaportarrollos para cinta adhesivaarchivo colgantecarpeta para archivo colgantesacapuntas
Laneko tresnak, erremintaketa arropak
Pasa
iako
por
tuar
en h
izte
gia
Laneko tresnak, erremintak eta arropak
42Pa
saia
ko p
ortu
aren
hiz
teg
ia
aitzuraizkoraaliketaarrabotaazkoinbarautsbelarra mozteko makinabeso-erdibetaurrekobihurkinbonbonabotabrotxadaratuluelektrodoeskorgaeskuareeskuilaeskularrueztainuzko barragiltzagiltza finkogiltza ingelesgiltza orokoriltzeinauskaiixteko giltzakablekarraskakirtenkobrezko barrakorapilokurrikalan-jantziletoizko barralixagailumahuka / tutu malgumailumantalmazomotozerramozorronibelpalapaletapikatxoipikotxpintura-potepintzelplaunkaipolaina
azadahachaalicatecepillo (de carpintero)tuercabrocacortacéspedmanguito (ropa)gafadestornilladorbombonabotabrochataladro (manual, de carpintero)electrodocarretillarastrillocepilloguantebarra de estañollavellave fijallave inglesallave maestraclavopodaderallave de pasocablelimamangobarra de cobrenudotenazamono (de trabajo)barra de latónlijadoramangueramartillomandilmazomotosierramascarillanivel (aparato)palapaletapicopiquetabote de pinturapincelplanapolaina
43Pa
saia
ko p
ortu
aren
hiz
teg
ia
sardesegasegurtasun-arropa(suaren kontrako)sokasoldatzeko makinasoldatzeko mozorrosopletesuaren kontrako lan-jantzisu-itzalgailutorlojututu malgu / mahukatxanozerrazerrotezilarrezko barrazirizirrindolazizelzulagailuzulatzeko makina
horcaguadañaropa de seguridad (ignífuga)
cuerdamáquina de soldarcareta de soldarsopletebuzo ignífugoextintortornillomangueragorrasierraserruchobarra de platacuñaarocinceltaladro (eléctrico, portatil)taladradora
44Pa
saia
ko p
ortu
aren
hiz
teg
ia
Itsas espezieaketa arrandegiko produktuak
Pasa
iako
por
tuar
en h
izte
gia
Itsas espezieak eta arrandegiko produktuak
46Pa
saia
ko p
ortu
aren
hiz
teg
ia
abadiraabakando / miseraaingiraakulaamuarrainantxoaarrabaatun / hegalaburbakalada / perlitabaleabarbarinberdelberruenda handibieirabisigu ahogorribisigubogabuiadatildortokaerlaezpalartaezpata-arrain /txitxi-ezpataganbahegalabur / atunhegaluzeikazkinitsas aingiraitsas potxuizkiraizokinizurdekariokakarrakela / maguriokokotxakorrokoi / lazunkrabalamotelanpernalazun / korrokoilegatzlibalupiamagurio / karrakela
Pollachius pollachiusHomarus gammarusAngilla angillaBelone belone
Engraulis encrasicolus
Thunnun thynnusMicromesistius poutassau
Mullus sp.Scomber scombrusMolva molvaPecten sp.Beryx decadactylusPagellus bogaraveoBoops boopsCancer pagurusEnsis siliqua
Lithognathus mormyrusOrcinus orcaXiphias gladius
Parapenaeus longirostrisThunnus thynnusThunnus alalunga
Conger congerTrachynotus ovatus
Salmo sp.
Merluccius merlucciusLittorina littorea
Chelon labrosusSerranus cabrillaPagellus erythrinusLepapidae (fam.)Chelon labrosusMerluccius merlucciusMerlangius merlangusDicentrarchus labraxLittorina littorea
abadejobogavanteanguilaagujatruchaanchoarabaatúnbacaladilla / perlitaballenasalmonetecaballa / verdelmarucavieirapalometa rojabesugobogabueynavajatortugaerlaorcapez espada
gambaatúnbonitocarbonerocongriopámpano / palometaquisquillasalmóndelfíncariocacaracolillococochacorcón / lisa / mublecabrabrekapercebecorcón / lisa / mublemerluzaliba / merlánlubinacaracolillo
Pollachius virens / Gadus virens / Merlangus virens
Hainbat espezietakoa izan daiteke
Hainbat espezietakoa izan daiteke
Hainbat espezietakoa izan daiteke
Hainbat espezietakoa izan daiteke
Hainbat espezietakoa izan daiteke
47Pa
saia
ko p
ortu
aren
hiz
teg
ia
makaelamarrazomazkarmerlenkamero zurimihi-arrainmisera / abakandomuxar handimuxarmuxila / txirlanekora / txamaroilarolagarrootarrainpaneka handipantxopapardoperlita / bakaladaplatuxasardinasardinzartarteko legatztollatxamar / nekoratxibiatxirla / muxilatxitxarrotxitxi-ezpata /ezpata-arraintxoko txikitxokourraburuzapozigala
Lamnidae (fam.)Cobitidae (fam.)Merluccius merlucciusEpinephelus guazaSolea soleaHomarus gammarusDiplodus sargusDiplodus vulgaris
Liocarcinus puber
Octopus spp.Palinurus sp.Trisopterus luscusPagellus bogaraveoBrama bramaMicromistius poutassouPlatichthys flesusSardina pilchardusClupea harengusMerluccius merluccius
Liocarcinus puberLoligo vulgaris
Trachurus sp.Xiphias gladius
Sepia officinalisSparus aurataLophius sp.Nephrops norvegicusNephrops norvegicus
macarelmarrajo / tiburónlochapescadillamerolenguadobogavantesargomojarraalmejanécoragallopulpolangostafanecapanchojaputabacaladilla / perlitaplatijasardinaarenquemedianatollanécoracalamaralmejachicharro / jurelpez espada
choquitojibiadoradarapecigala
Scomber (pneumatophorus) japonicus
Hainbat espezietakoa izan daiteke
Hainbat espezietakoa izan daiteke
Hainbat espezietakoa izan daiteke
DICCIONARIO delpuerto de Pasajes
dCAk
castellano / euskara
dCAk dC
Ak
dCAkdC
AkdCAk
Autoridad Portuaria de PasajesRecinto portuario s/n
20110 Pasaia
Tel.: 943 351844 / Fax: 943 351 [email protected]
www.pasaiakoportua.comwww.puertopasajes.net
Con la colaboración de Elhuyar Aholkularitza
4D
icci
on
ario
Pue
rto
de P
asaj
es
5D
icci
on
ario
Pue
rto
de P
asaj
es
La terminología náutico-portuaria reviste encualquier idioma una gran complicación, inclusopara los que la poseen como lengua materna.Durante milenios se ha ido formando unlenguaje específico de los hombres de la marque ha ido pasando de idioma en idioma. Losextensos diccionarios técnico-náuticos de laslenguas más habladas, Chino, Inglés, Españolo Francés son buena prueba de ello.
El euskera, dada la gran vinculación de losvascos al mar, no podía estar alejado de estaespecificidad náutica y los varios diccionariosnáuticos que se han publicado en el ultimotercio del siglo XX, lo atestiguan.
Para la Autoridad Portuaria de Pasajesconstituye un verdadero honor editar estemodesto, aunque muy elaborado diccionariode términos náutico-portuarios euskera-castellano. Si con su publicación llenamos,aunque sea un pequeño vacío que existía enla específica terminología náutica del euskera,nos sentimos hondamente satisfechos.
Es de justicia felicitar a los trabajadoresintegrantes del Plan de Euskera de la AutoridadPortuaria de Pasajes sin cuyo abnegado esfuerzoy gran número de horas dedicados a estemenester, la publicación de esta obra hubiesesido imposible.
Unas palabras del presidente
José Ignacio EspelPresidente de la Autoridad Portuaria de Pasajes
Unas palabras del grupo de mejora
6D
icci
on
ario
Pue
rto
de P
asaj
es
Los “grupos de mejora del euskera” tenemosuna labor dentro del Plan de Normalizacióndel Euskera en el puerto de Pasaia destinada,entre otras cosas, a facilitar las relaciones entretrabajadores-as dentro del ámbito portuarioutilizando el euskera como lengua natural.Este diccionario nos ayudará a todos-as en esalabor. Hemos recogido las palabras másutilizadas en los diferentes puestos de trabajo,palabras que usamos y repetimos diariamente,y que a poco que pongamos un mínimo deinterés, podremos memorizar y aprender, puesson de uso continuo y generalizado.Con el tiempo, esperamos mejorarlo, en lamedida en que el “puerto de Pasajes” setransforme, con ilusión y un mínimo esfuerzo,en “Pasaiako portua”.No guardéis este diccionario en el fondo delcajón; ponedlo a la vista, encima de la mesa,en la bolsa de la herramienta, tenedlo siemprea mano y jugad con él. Será divertido y ademásaprenderemos o mejoraremos nuestro euskera.Bai horixe!
Grupo de mejora “Euskaraorain”
7D
icci
on
ario
Pue
rto
de P
asaj
es
Algunas observaciones
En este diccionario no encontrarás todas las palabrasque se utilizan en el puerto, pero sí las más usuales,clasificadas en 9 apartados. Además, verás que alfinal del diccionario hay unas hojas en blanco, paratus anotaciones, sugerencias, nuevas palabras... Enel futuro iremos ampliando y enriqueciendo estediccionario, y para ello tu colaboración será unaayuda inestimable.
A la hora de elegir los términos, el criterio principalha sido el que las palabras sean muy utilizadaspor los trabajadores del puerto. Por eso, hemosintroducido también los nombres de las seccionesy de los puestos de trabajo, los nombres de loslugares de los principales edificios, las herramientasde trabajo... Por otra parte, hemos dejado a unlado algunas palabras de uso común que son fácilesde encontrar en los diccionarios corrientes.
En los diccionarios, los equivalentes en euskerasuelen ir indeterminados. Por ejemplo, “puerto”es “portu” en euskera, pero para utilizarlo hay quedeclinarlo: Pasaiako portua handia da, Portuandago itsasontzia... En este diccionario las palabrasen euskera las encontrarás de dos formas: algunasveces aparecen determinadas (en el mapa, en lasdenominaciones de los lugares de los edificios, enel organigrama...); otras veces aparecenindeterminadas (en los puestos de trabajo delpuerto, en las denominaciones de lasherramientas...). Cuando los términos estándeterminados hemos puesto una nota al principiodel capítulo (“*las palabras están determinadas”),como advertencia, para que lo tengas en cuenta.
A veces la misma palabra tiene más que unaequivalencia o sinónimo. En esos casos, hemosutilizado la barra “/” como separación.Cuando nos ha parecido que era necesaria algunaaclaración, hemos hecho la anotación entreparéntesis.
Agradecimientos a...
8D
icci
on
ario
Pue
rto
de P
asaj
es
La Autoridad Portuaria de Pasajes por su apoyoy colaboración en la euskaldunización de laempresa.Todos los trabajadores, bien de la AutoridadPortuaria, bien del puerto, que nos han ayudadoa confeccionar este diccionario.Imanol Azkue (Elhuyar Aholkularitza).Alfontso Mujika (Elhuyar Fundazioa).Isabel Zuazu e Iñaki Munitiz (Instituto PolitécnicoMarítimo Pesquero, Pasaia).
Todos los autores del material en el que noshemos basado para hacer este pequeñodiccionario, especialmente a:
ELORTEGI BILBAO, A.M., Pasaiako toponimia,Euskaltzaindia, 1992
GARATE, G., Atsotitzak,Bilbao Bizkaia Kutxa Fundazioa
Revista Administrazioa Euskaraz, HAEE-IVAP
Elhuyar Hiztegia (euskara-gaztelania /gaztelania-euskara)
Euskalterm datu-basea(http://www1.euskadi.net/euskaterm)
Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa(http:/www1.euskadi.net/harluxet)
Cancioneros:http://es.geocities.com/emitologia/kantuakhttp://jmacosta.freeservers.com/kantak.htm
Para contactar con nosotros:[email protected]
HiztegiaPasaiako Portuko Agintaritza56. posta-kutxa20110 Pasaia
9D
icci
on
ario
Pue
rto
de P
asaj
es
Indice
Plano del puerto
El mar y el viento
Escala BeaufortEscala del vientoPuntos cardinalesOtros términos
Departamentos y puestos de trabajodel Puerto de Pasajes
DepartamentosPuestos de trabajoOtros puestos
Principales edificios portuariosy diversos lugares
Edificio TransatlanticoTaller eléctrico y mecánicoVigilancia portuariaConsignatariosEstación marítimaLonja
Transportes del puerto de Pasajesy tipos de barcos
Medios de transporte del Puerto de PasajesTipos de barcosOtros términos referentes al mar
Mundo laboral
Material de oficina
Herramientas de trabajo
Especies marinas
10
13
17
23
27
3337
41
47
Plano del Puerto
10D
icci
on
ario
Pue
rto
de P
asaj
es
1 Bancha del este2 Faro de la Plata3 Arando chico4 Cala de Senoko zuloa5 Punta de las cruces6 Faro Senoko zuloa7 Cala Condemasti8 Varadero9 Punta Kalparra10 Punta de la torre11 Muelle San Pedro (1, 2, 3)12 Muelle Pescadería 213 Edificios de manipulación
de pescado14 Muelle Pescadería 115 Muelle Trintxerpe16 Almacenes de Herrera17 Viviendas18 Muelle Hospitalillo19 AZTI20 Almacén 121 Muelle Herrera22 Muelle Reloj23 Avanzado24 Vigilancia (retén)25 Consignatarios26 Aduana27 Autoridad Portuaria28 Edificio Trasatlántico29 Muelle Buenavista 130 Almacén 4 (bis)31 Almacén 532 Almacén 6
33 Estación marítima34 Estación F.C.35 Almacén SAPP36 Muelle Buenavista 237 Rampa RO-RO38 Muelle Molinao39 Muelle Capuchinos40 Capuchinos40 Almacén SAPP41 Muelle petróleos42 Península de Capuchinos43 Río Oiartzun44 Muelle Lezo-345 Muelle Lezo-246 Almacén 10, Almacén 9,
Almacén 847 Muelle Lezo-148 Muelle Iberdrola49 Central térmica de Iberdrola50 Dique flotante51 Factoría de construcción y
reparación de buques52 Varadero53 MEIPI54 Muelle Donibane55 Arco de Bonanza56 Viviendas APP57 Castillo Santa Isabel58 Cala Bursa59 Regata cala Bursa60 Vigía61 Arando grande62 Bancha del Este
11Diccionario Puerto de Pasajes
12Diccionario Puerto de Pasajes
El mar y el viento
Dic
cio
nar
io P
uert
o de
Pas
ajes
El mar y el viento
14D
icci
on
ario
Pue
rto
de P
asaj
es
Escala Beaufort
calma barearizada kizkurramarejadilla itsaskirria / trapallamarejada sagailoafuerte marejada sagailo handiagruesa zakarramuy gruesa oso zakarraarbolada handiamontañosa oso handiaenorme izugarria
Escala del viento de Beaufort,según el acuerdo de Washington de 1947
calma haize bareaventolina oso haize ahulaflojito haize ahulaflojo haize arinabonancible haize alaiafresquito haize hozkirriafresco haize gogorrafrescachón oso haize gogorraduro haizeteamuy duro haizete gogorratemporal ekaitzaborrasca ekaitz gogorrahuracán urakana
Puntos cardinales
Norte (N) Iparra (N)Nornordeste (NNE) Ipar ipar-ekialdea (NNE)Noreste (NE) Ipar-ekialdea (NE)Este-noreste (ENE) Ekialde ipar-ekialdea (ENE)Este (E) Ekialdea (E)Este-sureste (ESE) Ekialde hego-ekialdea (ESE)Sureste (SE) Hego-ekialdea (SE)Sur-sureste (SSE) Hego hego-ekialdea (SSE)Sur (S) Hegoa (S)Sur-Suroeste (SSW) Hego hego-mendebaldea (SSW)Suroeste (SW) Hego-mendebaldea (SW)Oeste-suroeste (WSW) Mendebalde hego-mendebaldea (WSW)Oeste (W) Mendebaldea (W)Oeste-noroeste (WNW) Mendebalde ipar-mendebaldea (WNW)Noroeste (NW) Ipar-mendebaldea (NW)Nornoroeste (NNW) Ipar ipar-mendebaldea (NNW)
*las palabras en euskera están determinadas
*las palabras en euskera están determinadas
*las palabras en euskera están determinadas
15Dicc
ion
ario
Pue
rto
de P
asaj
es
Otros
bajamar (viva) itsasbehera (bizi)barlovento haizealdecorriente itsaslastercresta kardalaespuma aparestela ubera / uharamarea (viva) marea (bizi)ola baga / olatupleamar (viva) itsasgora (bizi)ráfaga (haize-)boladaresaca tirainrompiente itsasautsisotavento haizebe
16D
icci
on
ario
Pue
rto
de P
asaj
es
Departamentosy puestos de trabajo de la APP
Dic
cio
nar
io P
uert
o de
Pas
ajes
Departamentos y puestos de trabajo de la APP
18D
icci
on
ario
Pue
rto
de P
asaj
es
Departamentos de la APP
Administración del Personal Pertsonalaren AdministrazioaAdministración General Administrazio OrokorraArchivo y Registro Artxiboa eta ErregistroaAtraques AtrakatzeakCentro de Salud del Prebentzio ZerbitzuarenServicio de Prevención Osasun ZentroaCentro Técnico del Prebentzio ZerbitzuarenServicio de Prevención Zentro TeknikoaCompras ErosketakComunicación e Imagen Komunikazioa eta IrudiaConcesiones KontzesioakConservación KontserbazioaContabilidad Analítica Kontabilitate AnalitikoaContabilidad General Kontabilitate OrokorraDelineación y Topografía Delineazioa eta TopografiaDepartamento de Infraestructuras Azpiegituren SailaDepartamento de Relaciones Comerciales Harreman Komertzialen SailaDepartamento de Secretaría General Idazkaritza Nagusiaren SailaDepartamento de Sistemas de Información Informazio Sistemen SailaDepartamento Económico y Financiero Ekonomia eta Finantzen SailaDepartamento Técnico de Plangintza eta Ustiapenaren SailPlanificación y Explotación TeknikoaDirección ZuzendaritzaDivisión de Comunicación e Imagen Komunikazio eta Irudiaren
DibisioaDivisión de Gestión del Dominio Público Jabari Publikoaren
Kudeaketaren DibisioaDivisión de Operaciones Marítimas Itsasoko Lanen DibisioaDivisión de Operaciones Terrestres Lehorreko Lanen DibisioaDivisión de Planificación y Proyectos Plangintza eta Proiektuen
DibisioaDivisión de Prevención Prebentzio eta Proiektuen yMedio Ambiente DibisioaDivisión de Recursos Humanos Giza Baliabideen DibisioaDivisión de Secretaría General Idazkaritza Nagusiaren DibisioaDragado DragatzeaFacturación FakturazioaGestión de Personal y Formación Pertsonalaren Kudeaketa
eta PrestakuntzaInformática InformatikaLimpieza GarbiketaMantenimiento Mantentze-lanakPescadería ArrandegiaPresidencia LehendakaritzaRecursos Humanos Giza BaliabideakSeñales Marítimas (SSMM) Itsas Seinaleak (IS)Servicio de Prevención Prebentzio ZerbitzuaSubalternos MendekoakUnidad Secretaría de Presidencia Lehendakaritzako
Idazkaritzaren UnitateaVigilancia Kaizaingoa
*las palabras en euskera están determinadas
19Dicc
ion
ario
Pue
rto
de P
asaj
es
*las palabras en euskera están determinadas
Puestos de Trabajo de la APP
analista programador analista programatzaileaATS y/o DUE OLT eta/edo UEDcelador guardamuelles kaizainaconserje atezainacontramaestre kontramaisuacontramaestre de Vigilancia Kaizaintzako kontramaisuacontramaestre titulado de mantentze-lanetako/mantenimiento/explotación ustiapeneko kontramaisu
tituludunadelineante y/o topógrafo delineantea eta/edo topografoaencargado arduradunaencargado jefe arduradun buruaguardamuelles almacenero kaizain biltegizainajefe de celadores guardamuelles kaizainburuajefe de departamento sailburuajefe de departamento técnico sail teknikoaren buruajefe de división dibisioburuajefe de equipo (oficial) taldeburua (ofiziala)jefe de equipo celadores guardamuelles kaizainen taldeburuajefe de equipo conductor Presidencia Lehendakaritzako gidarien
taldeburuajefe de equipo guardamuelles almacenero kaizain biltegizainen taldeburuajefe de unidad unitateburuamecánico naval mayor itsasontziko mekanikari nagusiaoficial ofizialaoperador operadoreapatrón de tráfico interior barne-zirkulazioko patroiapatrón mayor de cabotaje kabotajeko patroi nagusiaprogramador programatzailearecepcionista/telefonista harreragilea/telefonistaresponsable contabilidad kontabilitate orokorraren general y/o analítica eta/edo analitikoaren
arduradunaresponsable de administración pertsonalaren de personal administrazioraren arduradunaresponsable de gestión de personal pertsonalaren etay formación trebakuntzaren kudeaketaren
arduradunaresponsable de archivo artxiboaren etay registro-biblioteca erregistroaren-liburutegiaren
arduradunaresponsable de cobros y pagos kobrantzen eta ordainketen
arduradunaresponsable de compras y almacén erosketen eta biltegiaren
arduradunaresponsable de concesiones kontzesioen eta baimenen y autorizaciones arduradunaresponsable de delineación y topografía delineazioaren eta
topografiaren arduradunaresponsable de grupo taldeburuaresponsable de oficina administrativa administrazio-bulegoaren
arduraduna
responsable de relaciones públicas, harreman publikoen,comunicación e imagen komunikazioaren eta irudiaren
arduradunasecretaria ejecutiva idazkari exekutiboasoporte administración administrazio-laguntzaileatécnico administrativo teknikari administrariatécnico de seguridad segurtasun-teknikariatécnico mecánico de señales marítimas itsas seinaleen teknikari
mekanikoa
Otros puestos de trabajo
agente de aduanas aduana-agenteaguador urketarialbañil igeltseroamantero siritu / zamaburuamarrador amarratzaileangulero angulazalearmador armadorebasculero baskularicalderero galdaragilecamionero kamioilaricapataz langilezaincapitán kapitaincapitán marítimo itsas kapitaincarpintero arotzcocinero sukaldariconductor gidaricontrolador kontrolatzaileelectricista argiketariencofrador enkofratzaileenfermero erizainenganchador krokatzaileestibador zamaketarifarero itsasargizaingruista garabilarigrumete itsasmutil / txojardinero lorezainjefe de máquinas makineriako burumanipulador manipulatzailemaquinista makinistamarinero marinelmariscador itsaskilarimarmitón eltzezainmayorista handizkarimédico sendagileminorista txikizkarioficial ofizialpatrón patroipercebero lanpernazalepescadero arraindun
20D
icci
on
ario
Pue
rto
de P
asaj
es
21Dicc
ion
ario
Pue
rto
de P
asaj
es
pescador arrantzalepintor pintorepráctico portuko gidariredero saregilesoldador soldatzailesubmarinista urpekaritornero tornularitransportista garraiolarivigilante zaintzaile
22D
icci
on
ario
Pue
rto
de P
asaj
es
Principales edificiosdel puerto y algunos lugares
Dic
cio
nar
io P
uert
o de
Pas
ajes
Principales edificios del puerto y algunos lugares
24D
icci
on
ario
Pue
rto
de P
asaj
es
Trasatlántico
Administración General Administrazio Orokorraala derecha eskuinaldeaala izquierda ezkerraldeaalmacén general biltegi orokorraalmaceneros biltegizainakArchivo Artxiboaárea de transición pasaguneaascensor igogailuaaseos komunakaseos caballeros komuna (gizonak)Atraques Atrakatzeakaula multifuncional gela funtzionaniztunacafetería kafetegiacentro de proceso de datos datuak prozesatzeko zentroaCentro de Salud del Prebentzio ZerbitzuarenServicio de Prevención Osasun ZentroaCentro Técnico del Prebentzio ZerbitzuarenServicio de Prevención Osasun ZentroaComisaría KomisariaCompras ErosketakComunicación e Imagen Komunikazioa eta IrudiaConcesiones KontzesioakConsejo de Administración Administrazio KontseiluaConservación Artapena / KontserbazioaConservación Kontserbazioa / ArtapenaContabilidad KontabilitateaCostos KostuakDelineación Delineazioadescansillo eskailera-buruaDirección ZuzendaritzaDivisión de Compras Erosketen DibisioaEconómico-financiero Ekonomia eta Finantzen Sailaentrada principal sarrera nagusiaescalera eskaileraEstadística EstatistikaExplotación Ustiapenagaraje garajeaGestión del Dominio Público Jabari Publikoaren KudeaketaJardinería LorezaintzaMecánica MekanikaObras LanakOperaciones Marítimas Itsasoko LanakOperaciones Terrestres Lehorreko LanakPersonal PertsonalaPlanificación PlangintzaPlanificación y Explotación Plangintza eta Ustiapenaplanta baja beheko solairuaPresidencia Lehendakaritzaprimer piso lehenengo solairuaRecursos Humanos Giza Baliabideaksala de copias kopia-gelasala de reuniones bilera-gela
*las palabras en euskera están determinadas
25Dicc
ion
ario
Pue
rto
de P
asaj
es
Secretaría General Idazkaritza Nagusiasegundo piso bigarren solairuaSeguridad SegurtasunaServicio de Limpieza Garbiketa ZerbitzuaServicio de Prevención Prebentzio ZerbitzuaSistemas de Información Informazio SistemakTesorería Altxortegiatorno tornuaUnidad de Proyectos y Obras Proiektu eta Lanen Unitateavestuarios aldagelak
Taller eléctrico y taller mecánico
almacén biltegiaalmacenero biltegizainadepósito de gasoil gasolio-tangaducha dutxagrúas garabiakmaterial (almacén) materiala (biltegia)mecánica mekanikaoficina bulegoapuerta principal ate nagusiaseñales marítimas itsas seinaleakservicio komunasoldadura soldadurataller eléctrico tailer elektrikoatorno tornuavestuario aldagela
Vigilancia (edificio del retén)
administración administrazioaalmacén biltegiaaseos komunakcentro de control kontrol-zentroaentrada sarreraescalera eskailerajefe del servicio zerbitzuburuaoficinas de los sindicatos sindikatuen bulegoakplanta baja beheko solairuaprimer piso lehenengo solairuarecibidor harrera-lekuasala de los jubilados jubilatuen gelasegundo piso bigarren solairuavestuarios aldagelak
Consignatarios
ascensor igogailuacuarta planta laugarren solairuadescansillo eskailera-burua
*las palabras en euskera están determinadas
*las palabras en euskera están determinadas
*las palabras en euskera están determinadas
26D
icci
on
ario
Pue
rto
de P
asaj
es
entrada sarreraescalera eskaileramáquina de café kafe-makinaplanta baja beheko solairuaprimera planta lehen solairuasegunda planta bigarren solairuaservicios komunaktercera planta hirugarren solairuavestíbulo ataria
Estación Marítima
armadores armadoreakbar Ferrys Ferrys tabernaCapitanía Marítima Itsas Kapitaintzagimnasio gimnasioaoficina bulegoaprácticos portuko gidariakrecepción de visitas bisiten harreravestuario aldagela
Pescadería
bodegas sotoakcofradía de pesca de altura alturako arrantzako kofradiacomedor jangelafábrica de hielo izotz-fabrikafrigoríficos hozkailuaklonja lonjaoficinas (exportadores) bulegoak (esportatzaileak)puerta de acceso sarbideapuestos de venta saltokiaktasca tabernavivero haztegia
*las palabras en euskera están determinadas
*las palabras en euskera están determinadas
Vehículos de la APPy tipos de barcos
Dic
cio
nar
io P
uert
o de
Pas
ajes
Vehículos de la APP y tipos de barcos
28D
icci
on
ario
Pue
rto
de P
asaj
es
Vehículos de la APP
barredora kale-garbigailucamión kamioicoche autofenwick fenwickfurgoneta furgonetagrúa garabigrúa móvil garabi mugikorpala palaremolcador atoiontzi
Tipos de barcos
arrastrero arraste-ontziatunero atunketaribacaladero bakailao-ontziballenero baleontzibatel batelbote bateliko / lapa / txalupa / txanelbou boubuque de pasajeros bidaiari-ontzibuque frigorífico hozkailu-ontzicanoa kanocarabela karabelacatamarán katamarancochero auto-ontzicrucero gurutze-ontzidraga dragagabarra gabarraganguil gangilgoleta goletagranelero aleontzilancha txalupalancha (con motor) fueraborda karelez kanpoko (motordun) txalupamercante merkantzia-ontzimotora txalupa motordunpesquero arrantza-ontzipetrolero petrolio-ontzipiragua piraguaportacontenedor kontainer-ontziportaviones hegazkin-ontzisubmarino itsaspekotanque tangaontzitrainera trainerutrainerilla trainerillatrasbordador ferry / transbordadorevelero belaontziyola iola
29Dicc
ion
ario
Pue
rto
de P
asaj
es
Otras palabras
abarloar saihetsetik lotuafirmar (poner firme) sendotualmacén biltegiamarrar amarratuamarre amarradura / amarratzeamarre amarratze / amarraduraamura amulaancla ainguraanclar / fondear ainguratuanzuelo amuanzuelo, al amuarekinaparejo aparailuaprovisionar hornituarboladura mastak / masteriaarqueo neurketaArqueo Bruto / Neurketa Gordin /Gross Tonagge (GT) Gross Tonnagge (GT)arrastre arrastearriar erriatuarribada porturatzearribada forzosa nahitaezko porturatzeastillero ontziolaatracar atrakatubabor ababorbahía badiabaliza balizabancada tostabanco (de peces) (arrain-)sardabanda albobáscula baskulabocana bokalebodega sotobolardo mutiloibotadura uretaratzeboya buiaboya de amarre ilabeboya de recalada porturatzeko buiabrújula iparrorratzbulto (fardo) fardel / paketebuque en lastre ontzia lastancable kablecabo sokacabo (geogr.) lurmuturcabotaje kabotajecacea, a la kazan / xaxiancadena katecaladero kalacalado (profundidad) sakonera / zingo
30D
icci
on
ario
Pue
rto
de P
asaj
es
callejón etxartecanal kanalcantil itsaslabarcantil (en el muelle) moilaertzcaña kanaberacarrete txirrikacastillo gaztelucerco, al inguratu(z)ciaboga ziabogaciar ziatucofradía kofradiaconsignatario kontsignatarioconsumo kontsumocorcho (de pesca) kulubizcostado saihetscubierta bizkarcuchara (de grúa) zalidepósito franco gordailu frankoderiva (ángulo) deribaderrota (trayectoria) itsasbidedesatracar desatrakatudesguace desegitedique flotante ur gaineko dikedoble casco krosko bikoitzembarrancar / varar hondoa joempresa estibadora zamaketa-enpresaempuje bultzadaen lastre lastanenfilar bideratuescala geldialdiescorar (apuntalar) eskoratuescorar (torcer) okertueslora luzeraesparavel esparbel / txingaestribor istriborestrobo estropuexplanada zabaldegifardo fardofondear / anclar ainguratufondo hondogancho kakogarita garitagranel, a soltean / ontziratu gabeGross Tonagge (GT) / Gross Tonnagge (GT) /Arqueo Bruto Neurketa Gordinhélice helizehundir hondoratuinspección ikuskapenlargo (amarra) loturalargo (longitud) luze (neurria)
31Dicc
ion
ario
Pue
rto
de P
asaj
es
largo de popa txopako loturalargo de proa brankako loturaluz de alcance popako argiluz de costado alboko argiluz de tope mastaburuko argimanga errun / zabaleramáquina elevadora jasogailumarca (remero) hankekomástil mastamercancía (peligrosa) merkantzia (arriskutsu)milla miliamuelle kainudo korapilopalangre tretzapantalán pantalanpaquete paketepasaje bidaiariakpasarela zaldainpatrón patroipesca al cerco ingurasareko arrantzapesca de altura alturako arrantzapesca de bajura baxurako arrantzapeso muerto pisu hilpie oinpita pitaplomo berunpolizón ezkutuko bidaiaripopa txopapotencia potentziapotera aborinproa brankaproel aurreko / brankariprovisión hornidurapuente de buque itsasontziko zubipulpo (de grúa) olagarropuntal (altura) altuerarampa arranplared sareremar arraun eginremar (acción) bogaremero arraunlariremo arraunrumbo norabidesalvamento marítimo itsas salbamendusemáforo semaforosentina saia / sentinasoga txikota / unamasonar sonarsprader espradersprin esprintimón lematolete tolet
32D
icci
on
ario
Pue
rto
de P
asaj
es
tolva kalapatxatoma de agua ur-hartunetoma de energía eléctrica argindar-hartunetonelada tonatorreta dorretxotransbordo ontzialdaketatransformador transformadoretransporte marítimo itsas garraiotransporte terrestre lurreko garraiotren trentrincar lotutripulación eskifaia / tripulaziotripulante tripulatzailevagón bagoivaradero ontzitegivarar / embarrancar hondoa jovela belavelocidad crucero gurutzaldi-abiaduravelocidad lastre lasta-abiaduravía de agua (krosko-)zulovía de tren trenbidevirar biratuzona gune
Mundo laboral
Dic
cio
nar
io P
uert
o de
Pas
ajes
Mundo laboral
34D
icci
on
ario
Pue
rto
de P
asaj
es
aguinaldo gabonsarialbarán de entrega emate-agirialta altaanuncio de buque itsasontzi-iragarpenasamblea batzaraspirante ...gai (adibidez: izangai, hautagai,
lehendakarigai...)asuntos propios (permiso) norberaren gauzakbaja bajabaja por accidente istripu-bajabaja por enfermedad gaixotasun-bajabolsa de trabajo lan-poltsabonificación a directo hobaria zuzenekoaribruto gordincalendario egutegicanon kanoncarga familiar familia-kargacategoría mailacesión emate / lagapencesta de Navidad Gabonetako otarcomisión (comité) batzordeComisión de Euskera Euskara BatzordeComisión de Vivienda Etxebizitza BatzordeComisión Paritaria Batzorde ParitarioComité de Empresa Langile Batzordecompensación konpentsazio / pluscompensación horaria ordu-konpentsaziocompensación por peligrosidad arrisku-pluscompensación por penosidad nekagarritasun-pluscompensación por toxicidad pozoigarritasun-plusconcentración kontzentrazioconcepto (Fin.) azalpenconocimiento de embarque ontziratze-agiriConsejo de Administración Administrazio Kontseilucontratar kontratatucontrato kontratucontrato a tiempo parcial lanaldi partzialeko kontratucontrato administrativo administrazio-kontratucontrato de arrendamiento alokatze-hitzarmencontrato de compraventa salerosketa-hitzarmencontrato de obras obra-kontratucontrato de relevo errelebu-kontratu / txanda-kontratucontrato de trabajo / laboral lan-kontratucontrato eventual behin-behineko kontratucontrato indefinido kontratu mugagabecontrato laboral / de trabajo lan-kontratucontrato temporal aldi baterako kontratu
35Dicc
ion
ario
Pue
rto
de P
asaj
es
convenio hitzarmencurriculum vitae curriculum vitaedeclaración aitortza / deklaraziodeclaración sumaria aitortza sumariodeducción kenkaridelegado ordezkaridelegado sindical ordezkari sindikalDía de Hermandad Senidetasun EgunDía del Euskera Euskararen Egundía festivo jaiegundía laborable lanegundieta dietaDirección (órgano) Zuzendaritzadirección (domicilio) helbideDocumento Nacional Nortasun Agiri Nazional (NAN)de Identidad (DNI)estudios ikasketakexcedencia eszedentziafecha de nacimiento jaiotze-datafichar fitxatuFondo Social Gizarte Fondogarantía ad persona ad persona bermegrupo de euskaldunización euskalduntze-taldegrupo de mejora hobetze-taldehora extra aparteko ordu / ordu estrahora sindical ordu sindikalhorario ordutegihuelga grebaimpreso inprimakiimpuesto zergaImpuesto general sobre la Renta Pertsona Fisikoen Errentaren gainekode las Personas Físicas (IRPF) Zerga (PFEZ)Impuesto sobre Balio Erantsiaren gaineko Zerga (BEZ)el Valor Añadido (IVA)incapacidad ezgaitasunjornada a tiempo parcial lanaldi laburjornada continua lanaldi jarraitujornada laboral lanaldijornada partida lanaldi etenkilometraje kilometrajelaboral lan- / lanekomanifiesto de carga karga-manifestumaternidad amatasunmérito meritumovilidad funcional mugigarritasun funtzionalneto garbinocturnidad gaueko lan / gauekotasunnombre y apellidos izen-abizenaknómina nominaórgano conjunto organo bateratuparo geldialdi
parte diario eguneko partepaternidad aitatasunpermiso baimenpermiso por fallecimiento heriotzagatiko baimenpermiso por maternidad amatasun-baimenpermiso por paternidad aitatasun-baimenPlan de Euskera Euskara Planpliego plegupréstamo vivienda etxebizitza-maileguprevención prebentzioprocedimiento prozeduraprofesión lanbidepromoción interna barne-sustapenproyecto proiektuprueba física proba fisikoprueba teórica proba teorikopuntualidad puntualtasunretención atxikipenreunión bilerasalud laboral lan-osasun / laneko osasunsanción zigorsección sindical atal sindikalSeguridad Social Gizarte Segurantzasindicato sindikatusolicitud eskaerasolicitud de atraque atrakatze-eskaerasolicitud de servicio zerbitzu-eskaerasueldo soldatasueldo base oinarrizko soldatasustitución ordezkapentarifa (lista de precios) tarifatarifa (precio) prezio / salneurritarjeta txarteltrabajador a turnos txandakako langiletrabajar a turnos txandaka lan egintrabajo lantribunal epaimahaitribunal calificador epaimahai kalifikatzaileturno txandavacaciones oporrak
36D
icci
on
ario
Pue
rto
de P
asaj
es
Material de oficina
Dic
cio
nar
io P
uert
o de
Pas
ajes
Material de oficina
38D
icci
on
ario
Pue
rto
de P
asaj
es
abrecartas eskutitzak irekitzekoacuse de recibo jaso izanaren agiriagenda agendaalfombrilla para ratón sagu azpiko tapizalmohadilla para tinta tinta-tanpoiarchivador AZ con palanca AZ karpeta palankadunarchivador para disquetes diskete-kaxaarchivo colgante zintzilikatzeko artxiboartículo de higiene y limpieza higiene eta garbiketako gaiatril liburu-euskarribandeja de sobremesa mahai gaineko azpilbanderita post-it post-it paperblock de escritura sin espiral idazteko koaderno kiribilgabebobina de papel paper-txirrikabolígrafo bolaluma / boligrafobolsa Kraft (de burbujas) Kraft poltsa (burbuiladun)bolsa Kraft sin imprimir inprimatu gabeko Kraft poltsacabeza de escritura para idazmakinako idazketa-burumáquina de escribircaja de cartón para embalajes paketeak egiteko kartoizko kaxacaja para archivo definitivo behin betiko artxibatzeko kaxacalculadora kalkulagailucalendario egutegicanutillo de plástico orriak lotzeko plastikozko kiribilpara encuadernarcarnet txartelcarpeta con anillas uztaidun karpetacarpeta con gomas y solapas gomadun eta hegaldun karpetacarpeta con pinza pintzadun karpetacarpeta para archivo colgante zintzilikatzeko artxibo-karpetacartucho de tinta tinta-kartutxocartulina kartoi meheCD-ROM CD-ROMcenicero hautsontzichincheta txintxetacinta adhesiva zinta itsasgarricinta correctora para idazmakinako ezabatzeko zintamáquina de escribircinta de vídeo bideo-zintaclip klipcorrector de escritura tinta-ezabagarridisquete disketeembalaje (acción) paketatzeembalaje (envoltorio) bilgarrietiqueta adhesiva etiketa itsasgarrietiqueta en hojas A4 inprimagailuetarako A4ko etiketa-orripara impresorasfax faxfichero de sobremesa mahai gaineko fitxategifiltro para pantalla pantailaren irazkifotocopiadora fotokopiagailu
39Dicc
ion
ario
Pue
rto
de P
asaj
es
funda de plástico plastikozko zorrogoma de borrar borragomagoma elástica goma elastikograbadora grabagailugrapa grapagrapadora grapagailuhoja A4 en colores A4ko orri koloredunhoja con escudo armarridun orriimpresora inprimagailuíndices y separadores aurkibideak eta banagailuaklapicero / lápiz arkatzlápiz / lapicero arkatzlistín telefónico telefono-aurkibidemáquina de escribir idazmakinamargarita para idazmakinako bitxiloremáquina de escribirmina (de lápiz) minamojasellos seiluak bustitzekoordenador ordenagailupanel adhesivo ohol itsasgarripantalla de ordenador ordenagailuaren pantailapapel para fotocopiadora fotokopia-paperpapelera paperontziparagüero aterki-ontzipegamento itsasgarri / kolaperchero esekitokiportacalendario egutegi-euskarriportaclips klip-ontziportalápices lapitz-ontziportaminas portaminaportarrollos para cinta adhesiva zinta itsasgarriaren euskarripost-it post-itratón saguregla erregelareposapiés oin-euskarrirotulador errotuladorerotulador fluorescente arkatz markatzaile fluoreszente /
errotuladore fluoreszentesacagrapas grapak kentzekosacapuntas zorrozkailusegunda hoja bigarren orrisello de caucho kautxuzko zigiluseparador banagarrisolapa (de carpeta) hegal (karpetarena)soporte de sobremesa mahai gaineko euskarrispray para limpieza de pantalla pantaila garbitzeko aerosolsubcarpeta barruko karpetataco de calendario ohar-egutegitarjetero txarteldegitijera guraize
40D
icci
on
ario
Pue
rto
de P
asaj
es
tinta tintatoallita para limpieza de pantalla pantaila garbitzeko zapitoner tonertoner reciclado toner birziklatutransparencia fotokopiak egiteko gardenkipara fotocopiadoras
Instrumentos yherramientas de trabajo
Dic
cio
nar
io P
uert
o de
Pas
ajes
Instrumentos y herramientas de trabajo
42D
icci
on
ario
Pue
rto
de P
asaj
es
alicate aliketaaro zirrindolaazada aitzurbarra de cobre kobrezko barrabarra de estaño eztainuzko barrabarra de latón letoizko barrabarra de plata zilarrezko barrabombona bonbonabota botabote de pintura pintura-potebroca barautsbrocha brotxabuzo ignífugo suaren kontrako lan-jantzicable kablecareta de soldar soldatzeko mozorrocarretilla eskorgacepillo eskuilacepillo (de carpintero) arrabotacincel zizelclavo iltzecortacésped belarra mozteko makinacuerda sokacuña ziridestornillador bihurkinelectrodo elektrodoextintor su-itzalgailugafa betaurrekogorra txanoguadaña segaguante eskularruhacha aizkorahorca sardelijadora lixagailulima karraskallave giltzallave de paso ixteko giltzallave fija giltza finkollave inglesa giltza ingelesllave maestra giltza orokormandil mantalmango kirtenmanguera mahuka / tutu malgumanguito (ropa) beso-erdimáquina de soldar soldatzeko makinamartillo mailumascarilla mozorromazo mazomono (de trabajo) lan-jantzimotosierra motozerranivel (aparato) nibel
43Dicc
ion
ario
Pue
rto
de P
asaj
es
nudo korapilopala palapaleta paletapico pikatxoipincel pintzelpiqueta pikotxaplana plaunkaipodadera inauskaipolaina polainarastrillo eskuareropa de seguridad (ignífuga) segurtasun-arropa (suaren
kontrako)serrucho zerrotesierra zerrasoplete sopletetaladradora zulatzeko makinataladradora (eléctrica, portátil) zulagailutaladro (manual, de carpintero) daratulutenaza kurrikatornillo torlojutuerca azkoin
44D
icci
on
ario
Pue
rto
de P
asaj
es
Especies marinas
Dic
cio
nar
io P
uert
o de
Pas
ajes
Especies marinas
46D
icci
on
ario
Pue
rto
de P
asaj
es
abadejo Pollachius pollachius abadiraaguja Belone belone akulaalmeja txirla / muxilaanchoa Engraulis encrasicolus antxoaanguila Angilla angilla aingiraarenque Clupea harengus sardinzaratún Thunnus thynnus atun / hegalaburbacaladilla / perlita Micromesistius poutassou bakalada / perlitaballena baleabesugo Pagellus bogaraveo bisiguboga Boops boops bogabogavante Homarus gammarus abakando / miserabonito Thunnus alalunga hegaluzebreca Pagellus erythrinus lamotebuey Cancer pagurus buiacaballa / verdel Scomber scombrus berdelcabra Serranus cabrilla krabacalamar Loligo vulgaris txibiacaracolillo Littorina littorea karrakela/maguriocarbonero ikazkincarioca Merluccius merluccius kariokachicharro / jurel Trachurus sp. txitxarrochoquito Sepia officinalis txoko txikicigala Nephrops norvegicus zigalacococha kokotxacongrio Conger conger itsas aingiracorcón / lisa / muble Chelon labrosus korrokoi / lazundelfín izurdedorada Sparus aurata urraburuerla Lithognathus mormyrus erlafaneca Trisopterus luscus paneka handigallo oilargamba Parapenaeus longirostris ganbajaputa Brama brama papardojibia Sepia officinalis txokojurel / chicharro Trachurus sp. txitxarrolangosta Palinurus sp. otarrainlenguado Solea solea mihi-arrainliba / merlán Merlangius merlangus libalisa / muble / corcón Chelon labrosus korrokoi / lazunlocha Cobitidae (fam.) mazkarlubina Dicentrarchus labrax lupiamacarel Scomber (pneumatophorus) japonicus makaelamarrajo / tiburón Lamnidae (fam.) marrazomaruca Molva molva berruenda handimediana Merluccius merluccius tarteko legatzmerlán / liba Merlangius merlangus libamerluza Merluccius merluccius legatzmero Epinephelus guaza mero zurimojarra Diplodus vulgaris muxar
Puede pertenecer a varias especies
Pollachius virens / Gadus virens / Merlangus virens
Puede pertenecer a varias especies
Puede pertenecer a varias especies
Puede pertenecer a varias especies
47Dicc
ion
ario
Pue
rto
de P
asaj
es
muble / corcón / lisa Chelon labrosus korrokoi / lazunnavaja Ensis siliqua datilnécora Liocarcinus puber txamar / nekoranécora Liocarcinus puber nekora / txamarorca Orcinus orca ezpalartapalometa / pámpano Trachynotus ovatus itsas potxupalometa roja Beryx decadactylus bisigu ahogorripámpano / palometa Trachynotus ovatus itsas potxupancho Pagellus bogaraveo pantxopercebe Lepapidae (fam.) lanpernaperlita / bacaladilla Micromistius poutassou bakalada / perlitapescadilla Merluccius merluccius merlenkapez espada Xiphias gladius ezpata-arrain /
txitxi-ezpataplatija Platichthys flesus platuxapulpo Octopus spp. olagarroquisquilla izkiraraba arrabarape Lophius sp. zaposalmón Salmo sp. izokinsalmonete Mullus sp. barbarinsardina Sardina pilchardus sardinasargo Diplodus sargus muxar handitiburón / marrajo Lamnidae (fam.) marrazotolla tollatortuga dortokatrucha amuarrainverdel / caballa Scomber scombrus berdelvieira Pecten sp. bieira
Puede pertenecer a varias especies
Puede pertenecer a varias especiesPuede pertenecer a varias especies
AbestiakItsasoarekin edo Pasaiarekin
zerikusia daukaten
AtsotitzakItsasoarekin
zerikusia daukaten
La mujer del marinero a la mañanacasada y a la tarde viuda
La desgracia a la puerta vela,y en la primera ocasión se cuela /La fortuna nos manda
El juego, la mujer y el vinosacan al hombre de tino
En río grande, grandes peces
En la necesidad se ve la amistad /Pobreza nunca alza cabeza
Asno con oro, alcánzalo todo.
El que nace, debe morir
Casarás y amansarás
Quien de esperanza vive,de hambre muere
Toda subida tiene su bajada
Cada cosa en su sitio
Casarás y amansarás
Nadar, nadar, y a la orilla ahogar
Lo que el mar te da te quita
Los ríos van a parar en la mar
Casarás y amansarás
Las leyes del mar las buenas,buenas y las malas sin medida
Si quieres aprender a orar,entra en la mar
Talaierorik onena, andre alarguna:beti itsasoari begira
Gu Ameriketara abiatuz gero,itsasoa agortuko litzateke
Andrea, sua eta itsasoa, hiru galbide
Arrain handia, itsaso handia
Gu behartu orduko, itsasoa agortu
Diruak itsasoan ere bidea egin
Erreka oro itsasora ari
Itsasoari esana: «Hi ereezkondutakoan domatuko haiz»
Haizearen beha egon zen ontzia,portuan usteldu
Baditu itsasoak bere gorabeherak
Itsasoan luzaroan ibiliak begi gorriak /Itsasoak bere lekua behar du /Itsasoan ez dago jesarlekurik
Itsasoa ere ezkondu bazen, parauko zen
Itsasoa igaro eta bazterrean ito
Itsasoak eman eta eraman
Itsasoak errekak, iturriaketa ibaiak iruntsi.
Itsasoari esana: -Harro hago bainaezkontzen haizeneandomatuko haiz hi ere
Itsasoko legeak ona oneta gaiztoa mesura gabeak
Marinel tormentatuek bere tormentetananitz promes eder egiten dute
Marinelak, denbora eder denean,bela egiten du
Marinelak urik ez dagoelakoura edan behar,ura balego ardoa edango luke
Marinel emaztea goizean senardun,arratsean alargun
Mundu honek dirudi itsasoa,igerika ez dakiena hondarrera doa
Gure etxean oilarra urteanbehin eta horixe itsasokoa
Ontzian denak kapitain, ontzia galdu
Portuan ontzia, urruti irabazia
Uholdea beldur itsasoankabituko ote zen
Ur guztiak ilkitzen dira itsasotik
Ura itsasora eramaten /Zekenak eta itsasoak,sekula nahikorik ez /-Zer moduz? -Itsasoan ontziak
Zerua eta lurra aspertuak omen zeudeneta itsasoa egin zuten
Zoroei bakarrik gustatzen zaizkie gerra,itsasoa eta ezkontzea
Edozein da arrantzale,arraina goserik dabilenean
Edozein da arrantzale,antxoa «hemen nagoka» dabilenean
Arrantzaleak ez duerabiltzen urrezko amurik
A la ocasión la pintan calva
Desea el calvo tener pelo,y parecer bello
La mujer del marinero a la mañanacasada y a la tarde viuda
El que no nada se ahoga
Pobreza nunca alza cabeza
Unos por otros, la casa sin barrer /Donde muchos mandan,ninguno obedece, y todo perece /El mandar no quiere par
Quien no se atreve, no vence
La noche temía, que no llegara el día
Los ríos van a parar en la mar
Llevar leña al monte
No hay dos sin tres
Ir a la guerra ni casarno se ha de aconsejar /Sólo a los locos les gusta la guerra,el mar y el matrimonio
A río revuelto, ganancia de pescadores
No hay mal piloto con tiempo bueno
Trabajando nadie se hace rico
Arrantzaleak ur uherra desiratzenarraina atzemateko
Ibai nahasia, arrantzaleen irabazia
Lehorreko arrantzaleak,arrain gutxi saskian
Orekariak orekan,arrantzaleak arrantzan
Txalupan nagusi asko, arrantza gutxi
Portuan ontzia, urruti irabazia
A río revuelto, ganancia de pescadores
A río revuelto, ganancia de pescadores
Quien quiera pescar, que se moje el culo /No se toman truchas, a bragas enxutas
Zapatero a tus zapatos
Donde muchos mandan,ninguno obedece, y todo perece
Quien no se atreve no vence
AtsotitzakItsasoarekin
zerikusia daukaten
Maite, maite
Maite, maiteez ni utzi hemen kaiean.Maite, maitezu nere bihotzean.
Maitetxo itsasora juan daitsasontzi batean.Maitetxo itsasoan dagourrutirako bidean.
Maite, maiteez ni utzi hemen kaiean.Maite, maitezu nere bihotzean.
Maitetxo noiz etorriko da,nere bihotza zain dago.Maitetxo noiz etorriko da,biok alkar bizitzeko.
Maite, maiteez ni utzi hemen kaiean.Maite, maitezu nere bihotzean.
Ilunabarra
Ilunabarra...
Eguzkia hasten dahasten da jaitsitzen,jaitsitzen, jaitsitzendizdizera ederrazaiola gutxitzen.Diamantezko printzak, printzakzaizkanean jartzen,jartzen, jartzen,urrezko bola batenitxura du hartzeneta geldi-geldikan,itsaspean sartzen
Boga, boga
Boga, boga, mariñela, mariñela!Joan behar degu urrutira, urrutira!Bai, Indietara! Bai, Indietara!Ez det nik ikusikozure plai ederra;agur, agur, Ondarroako itsaso bazterra!Mariñela!Boga!Mariñela!
Ixil-ixilik
ixil-ixilik dago, kaia barrenianontzi xuri pollit bat uraren gainean. (bis)
Goizek'ordu bietan esnatutzen geraarrantzaliarekin joateko urrutira.
Pasatzen naizenean zure leihopetiknegarrak irteten dit begi bietatik (bis)
Zergatik (5 aldiz) negar egin?Zeruan izarra dago itsaso aldetik. (bis)
Bat, bat, bat, bart parrandan ibili, bartparrandan ibili.
Bi, bi, bi, ez naiz ondo ibili, ez naizondo ibili.
Hiru, hiru, hiru, kolkoa bete diru,kolkoa bete diru.
Lau, lau, lau, sardina bakalau.
Anteron txamarotia,Singerren bigotia,haretxek ei dauka, ei daukapreso tximinoia.
Eta geldik, geldiketa geldik, geldik,eta geldik, geldikgeldirikanitsaspean sartzensartzen
Itsaspeansartzen, sartzen
Itsasoan urak handi dire
Zazpi laguneko famili batetanarotza zen gure aitagure herriko alkate ez izan arren,lan egiten zuena.
Itsasoan urak handi dire,murgildu nahi dutenentzatgure herriko lanak handi dire,astun dire, gogor dire,zatiturik gaudenontzat.
Markatzen ari diren bide nabarraez da izango guretzat,lehengo sokari ezarririk datorrenoztopo bat besterik.
Itsasoan...
Hainbeste mendetako gure morrontzakbaditu mila tankeraeta, zuhur aukeratzen ez badugu,bertan galduko gera.
Markesaren alaba
Zeruak eta lurrak egin zituenamemoria argitzera zatoz neregana;esperantza badaukat zerorrek emanakunplituko dudala desio dudana.
Amodiozko penak oraingo honetanpublika ahal banintza bertso berrietan;enteratu naiz ongi enkargu horietanSan Jose arratsaldeko hiru t’erdietan.
Markes baten alaba interesatuamarineruarekin enamoratuadeskubritu gaberik bere sekretuaamodioa zeukan barrena sartua.
Egun seinalea zen gogoan hartzekoesan ziola haren etxera joateko.–Deseo dudan hitz hau manifestatzekozurekin, Antonio, nago izateko.
–Zer esaten didazu? Juanita, hitz hori,tentatzen ari zarela trazak badirudi.Ez zait gure gradurik tokatutzen niriez burlarikan egin marineruari.
–Eduki dezakezu ongi sinistuaaspaldian nengoela zutaz gustatua.Ez zaitut nik utziko desanparatuahala egiten dizut gaur juramentua.
Konformatu ziraden elkarren arteanezkonduko zirela hurrengo urtean.Eskola ikasteko bien bitarteanberaren herritikan guztiz apartean.
Hala disponiturik jarri ziren biakkartaz entenditzeko elkarren berriak.Formalidadea(re)kin jartzeko egiakbaina ez ziren lo egon amaren begiak.
–Alferrik izango dira haserre gureanez naute mudatuko eternidadean.Esposatu nahi nuke kariño oneanAntonio Maria etortzen denean.
Ezin egon zen ama hitz hori sufritzen,berehala hasi zen kartak detenitzen,intentzio haundiagoz ezkontza galdutzen;Juanitak holakorik ez zuen pentsatzen.
Amaren malezia! korreora joan daAntonio hil zela egin zuen karta;Juanitaren tristura berri hura jakindaengainatua bestek gezur bat esanda.
Amak esaten dio: Juanita nereagaldu da, diotenez Antonio Maria.nik bilatuko dizut beste bat hobeamaiorazko, interes askoren jabea.
–Ama ez niri esan horrelakorikanez dut nik besteengana amodiorikan.Ezin alegre leike nere barrenikankomenientzia ona izanagatikan.
–Utzi alde batera horrelako lanakez ditut nik ikusten zu bezala damak.Nahi badituzu hartu onra eta famakgiatuko zaituzte aitak eta amak.
Denbora kunpliturik galaia abianzer pasatu ote zen haren memoriankartarik hartu gabe joan den aspaldianinozente sartu zen jaio zen herrian.
Hau da lehendabiziko hark esan zuena.–Zer da musikarekin onratzen dutena?Markesaren alaba kalean barrenaesposario zela hark behar zuena.
Desmaiaturik egin zuen ordubetegero nobia eske hitz bi egin arteinguratu zitzaion makina bat jendebigarren ordurako hil zen derepente.
Gaua pasatu eta hurrengo goizeanentierroa zuen bigarren klasean.Markesaren alaba guztien atzean;zer pena izango zen haren bihotzean?
Penarekin leherturik Antonio hil zenakonpainatu zuen Juanitak elizan.Maitasuna bazion esan dudan gisangeroztikan ez zuen osasunik izan.
Erremedia baledi sentimendu horibitarteko bat jarri Jesus maiteariorazio eginaz Birjina Amarizeruan gerta dadin Antonio Mari.
Elkarren konpainian guk ere nahi duguBirjina egiozu Jaunari erregukristau guztiogatik baldin ahal bazenuIturrinok horrela desiatutzen du.
Brodatzen ari nintzen /Neskatxa ontziratua
Brodatzen ari nintzen,ene salan jarririk;aire bat entzun nuenitsasoko aldetik;Itsasoko aldetik,untzian kantaturik
Brodatzea utzirik,jin nintzen amagana:hean jaliko nintzengibeleko leihoragibeleko leihora,itsasoko aldera
Bai habil, haurra habil,erran kapitainarijin dadin afaitera,hemen deskantsatzerahemen deskantsatzera,salaren ikustera.
Jaun kapitaina, amakigortzen nau zuganajin zaiten afaiteraeta (hantxe) deskantsatzera,hantxe deskantsatzera,salaren ikustera.
Andre gazte xarmantahori ezin eginaiphar haizea dugugau behar dut aintzinaezin ilkia baituthauxe da ene pena.
Andre gazte xarmantazu sar zaite untziragurekin afaiteraeta deskantsatzerahortzet deskantsatzerasalaren ikusterat
Andre gazte xarmantaigaiten da untzira,han emaiten diotelo belharra papraeta untzi handianlo dago gaixo haurra.
jaun kapitaina noradaramazu zuk haurra?Zalu itzul nezazuhartu nauzun lekura,hartu duzun lekuraaita-amen gortera
Ner mariñel onahedazak heda belabeti nahi nuenajina zaitak alderaez duk hain usu jitenzoriona eskura
Jaun kapitaina,nora ekarri nauzu huna?Zalu itzul nezazuhartu nauzun lekura.hartu nauzun lekura,aita-amen gortera.
Andre gazte xarmanta,hori ezin egina,hiru ehun lekutanjuanak gira aintzina...Ene meneko zira,orai duzu orena...
Andre gazte xarmantakhor hartzen du ezpatabihotzetik sartzen tahila doa lurrera!...Aldiz haren arimahegaldaka zerura!
–Nere kapitain jauna:hauxe duzu mahurra–Nere marinel onanurat haurtiki haurra?–Norat haurtiki haurra?hoxtxet itsas zokora
Hiru ehun lekutandago itsas lehihorra:Oi Ama Anderea,so egizu leihora...Zure alaba gaixoa,uhinak darabila.
Baionatik Bilbora
Badu nora heldu,ez du zeri heldu,itsaso hutsa danire herria.
Baionatik Bilboraitsaso erreaputzu honekez du itokogure haserrea.
Baionatik Bilboraitsaso bareamaria behetik gorazer bakardadea.
Baionatik Bilboraitsaso antzuahan zuen harro utziOkendok zantzua.
Baionatik Bilboralapa ta lanpernahandikan honerainoOkendoren pena.
Baionatik Bilboraitsaso petralaaspaldi esan zidatenbesterik ez zala.
Baionatik Bilboraitsaso ainguranadila zure alboraoraindik ingura.
Baionatik Bilboraitsaso zakarrabaldin baneki norakamino bakarra.
Baionatik Bilboraitsaso pobreanon du aurkitu beharEuskadik hobea.
Baionatik Bilboraitsaso euskaraBaionatik Bilboragalduak ez gara.
Baionatik Bilboraitsaso gorriaBaionatik Bilboragure memoria.
Bilbotik Baionaraalua itsasoaiheri ez dakienahondarrera doa.
Pasaiako herritik
Pasaiako herritik dator notiziazezen bat izan dala jenioz biziakantatutzera nua bistan ikusiaalegratzeko triste dagoen guzia.
Santiago eguna Pasaian seinaleailegatu eztanak egin beza galdehasieran jendia zezenaren aldeazkenean etziran arrimatu zale.
Gure Pasaia beti sonatua dagoerrapin gabe ezta urte bat igarourrengoan jarriko dituztela nagobarrera hestuago edo zezena handiago.
Torillotik atera zuten lehendabizibehi zar bat gidaria bandera ta guziharrapatzen zuena purrukatzen hasiazkenean kanpora plazatik igesi.
Hiru komertziante plazatik kanpoanpoxpolo ta barkillo labaina tratuan,pareta egon arren hamar oin altuanpanparroi pasatu zen putzura saltuan.
Hoiek horrela eta gehiago ere bailurrian ziraldoka egin zuten lasaiezkonberriak eta zenbait dama galaizezenaren mendian etzuten jarri nahi.
Plazatik itsasora salta da igeriadarrak besterikan etzuen ageribakerua begira bere zezenarieserita jan ditu hiru libra ogi.
Pasaiako huelga
Milla bederatzi eun kunplitu etaemeritzagarren urtian,huelga baten bidez okertugera Antxo’ko partian;buruzariya balititz bezelaoiartzuarren tartian,guri bengantzan asi zerateoso gorroto fuertian;beti goguan izango degubizirik geran artian.
Bertso berriyak jartzera nuanai dituanak ikasi,asuntu hori onratu gabeezin nezake nik utzi;oiartzuarrrak Antxo aldianez gaituzte nai ikusi,txori batzuek joan diralakokaiolatikan igesi,langilliari burla egiñazalperrak daude nagusi.
Huelga hortan eskatu ziranlau kondiziyo berriyak,bañan etziran orko maisuakOiartzun’dik etorriyak;iduritzen zat ote gauden gulibru berdian jarriyak,lenago alde genituenakkontra ditugu erdiyak,artzai gaiztuak diran tokiyanpagatutzen du ardiyak.
Portu artako kontratista batgizona balientia,Goiarri’tikan etorriya daeuskaldun korrientia;urte batzuak baditu bañagorputza dauka tentia;oiartzuarrak badadukaguorrentzat borondatia,San Estebanez fiesta da etanaiko genduke joatia.
Oiartzuarrak ez diyote eginjaun orri ustez gaitzikan,zentruak esan digun legeraerrenditzia baizikan;
beraren kontra ez degu esantokatzen ez den itzikan,pasa diranak esplikatzekoez daukagu lotsikan,begiyak balak baldin balitutirako luke pozikan.
Mualla ortako kapataz batekpropina asko artzen du,berari zerbait eman ezkerolanian azkar sartzen du;neonek ez det ikusi bañojendia prankok esan du,erregaliyak izugarriyaknola dituen izandu;badauka zeñek gobernatuanai baldin badu gizendu.
Inbusteruak ez izatiadegu guretzat kaltian,gizona zail da ezagututzenpruebak ikusi artian;“Tori ollua!” –esanaz juan zanaurreko egun batian–;ardo-puska bat ez da paltakoorren iztarrak jatian”.lana aguro agindu ziyonsartu zanian atian.
Iñoiz suertez jartzen bazaizkitgizon oriyek aurrian,alde artara begiratzen dettriste ta gogo txarrian;zenbait naigabe sufritzen degunbizi garenak lurrian,ardi gaiztuak paotxa jaten,onak gosiak larrian,gauz ori bera pasa zitzaigunKarlosen gerra zarrian.
Leku askotan ikasi duteAntxo’ko jornalen berri,ta berak ere adieraztenor dabiltza erriz erri;Irun’dik eta Ondarrabi’tikjende asko da etorri,beste batzuak abisatutaGoiarri’tika ekarri;emen dagona ez da besterik:bengatu naia elkarri
Zelebria da gizon batzuakegin dutenajustialantegi (y)orren segurantziyaez dute gutxi kostia;gero’re oiek ez da komeniedozein modu uztia,olluarekin etori zan bat,solomuakin bestia;nik ere pozik jango nituke,jenero txarrak eztia.
Nola presari eragiñ etapasatzen dan ugaldiaala berian kanpotarrekinbete da Antxo aldia;gu lanik gabe onla uztekooiek zeukaten zalia,au da batere asarre gabeegiten degun galdia:oiartzuarrak bestiak bañoeskasaguak al dia?
Miseriyarik ez daukaguedanian ta janian,gure gorputzak argatik daudeonen estadu onian;estimatuak izaten giñanbesterikan etzanian,orduan bañan eskasaguakorain ez gaude lanian;edozein burla egiten dutekomenentziya danian.
Usteko zuen orren kontuakez ditugula jakindu,bestiak baño aldrebesagoutsa ikusi bagindu;gure kuadrilla asarre dago,askok biotzian min du;zarrak etxian geldi daudelabesteri lana agindu,Pasai San Joan’go ollo jaliakaziyo txarra egin du.
Altza gañeko beste gizon batdabil Antxo inguruan,gu bajatzia beste gauzarikez dabilkana buruan,eskirolakin unitu etaaltubeneko graduan;gizonez gizon jarri zaitezteoiartzuarran onduan,
zein dan langille balientiaikusiko da orduan.
Orren ideia zer izango zanaguro niyon igarri,bere galoiak gora altxatzenenpeñatuta da larri;atzo gizon bi izketan zeuden,atenditutzen naiz jarri,sujeto orrek zer egin dubanesan ziyoten elkarri:“Biba euskera!” maiz oju egin,kastillanuak ekarri.
Oraingu ontan izandu diraasunto izugarriyak,bañan gugatik ez du merezidesonratzia erriyak;gusto duanak ikasi bitzahamasei bertso berriyak,muallan lanik etzeukan etaTrajinos Beltzak jarriyak;aditu nai eztunik badaitxi bitza belarriyak.
Bat.bi hiru, lau
Bat, bi, hiru, lauBost, sei, zazpi,pasaitarrek, estropetanirabazi, aurrera!
Balearen bertsoak
Mila bederatziehun dalehenengo urtian,maiatzaren hamalaugarren egunian,Orioko herrikobarraren aurrian,balia agertu zanbeatzik aldian.
Haundia bazan ereazkarra ibilian.Bueltaka han zebilenjuan da etorrian,hondarra arrotuazmurgil igarian.Zorriak zeuzkan etahaiek bota nahian.
Ikusi zutenianhala zebilelaberihala juan zirantraineruen bila.Arpoi ta dinamitaeta soka bila.Aguro ekartzekoetzan jende hila.
Bost traineru juan ziranpatroi banarekin.Mutil bizkor bikainakguztiz onarekin.Manuel Olaizolaeta Loidirekin.Uranga, Atxaga taManterolarekin.
Baliak egindakosalto ta marruakziran izugarri taikaratzekuak.Atzera egin gabe,hango arriskuak,arpoiakin hil zutenhan ziran hanguak.
Bost txalupa jiran daerdian baliagizonak egin zutenbai nahiko pelia.Ikusi zutenianhila edo itoalegorretikan bazanbiba ta txaloa.
Hamabi metzo luzegerria hamar lodi.Buztan palak lau zabalalbuetan pala bi.Ezpainetan bizarrakbeste ilera biorraziak bezelahain zeuzkan ederki.
Gorputzez zan mila taberrehun arrua.Beste berrehun mingainta tripa barruak.Gutxi janez etzegonbatere galdua.Tinako sei pesetanizan zan saldua.
Gertatua jarri detegiaren alde.Hau horrela ez badajendiari galde.Bihotzez pozturikanatsegintsu gaude.Gora oriotarrakesan bildur gabe.
Arrantza
Itsasoa da betilurrari musuka,ta lurra ogi-eskelaztanaren truka...Alkar-maiteak dirabiak, ezin uka,aldiz eginagatikhasarre burruka.Oriotarren kezkaminena da barra;itsasorako dutenur-bide bakarra,ogi-bila joateko,igaro beharra,heriotza dutelazelatari zaharra...Oinez motela baitaantzara, ur-zale...Hainbat arrantzaleanagi kalez kale...Bere otarrarekin,behartsu-maitale;dunean ase dituhamaika eskale.
Txuriko
Gu gazte giñadela txalupa guziakzakurtxo bat ohi zuten ontzi barreneanbegi erne, abilla, ez zen zaunkariaihes zihoan arraia harrapatzailea
Seme esango dizut nola gertatzen zenpuñittutako arraia, suelto batzuetanlegatza ospa, ihes, txakurra jauzten zenta bet-betan arraia hartzenzuen hortzetan.
Lana horren saria "txakurraren partia"deitzen genuen guziok, ongi mereziamaitea-maitea zen txakur ehiztariatxalupa betetzen zuen anima gabeak.
Unea etorri da zuri kontatzekozer nolako txakurra zen gure Txurikouhin izugarriak ez zuen izutukoarraia utzi baino, lehenago itoko.
Goiz itsusi batean ez naiz ez ahaztukobere lana beteaz jauzi zen Txurikobaga haundi artean, ehiza ez utzikolegatz haundi batekin ito zen betiko.
Joxe Migel
Joxe Migel,Migel Joxe,Joxe Migel,Migel Joxeren batela,Joxe Migelen batela,txitxarroa ta berdela,Joxe Migelen batela,txitxarroa ta berdela.
Beti ezkamak kentzen
Beti ezkamak kentzen,kentzen, kentzen,kentzen, kentzen, kentzen.Beti ezkamak kentzen,kentzen, kentzen,kentzen, kentzen.
Zer gara gu?,nor gara gu?Euskotarrak gara gu. (Bis)
Oroimeneko portua
Ifar aldeko portu zaharraekar dezagun kantara:kale bustien sentimendua,edalontzien ikara.
Marinelen hitz arrotzak bainaginebra onaren dirdira,gau biluzia sartzen zitzaigunbegi zabalen ninira.
Gau erdiaren eremuetanlaban ahoak aidera:izar isilen argi azpianodol beroa lurrera.
Txanpon berriez erosi etaamodioen jokora,ohe hestutan etzuten ginenitsas lamien altzora.
Kanta lizunen alegrantzia,akordeoien tristura:ez gara egundo,ai, itzulikooroimeneko portura.
Amets, amets egin
Amets, amets egin itxas gizona,amets, zure ametsa gerta leikela.
Berriz etorriko zera Ondarru'ko kaiera,han daukazu maitea, itxaroten dezuna,berriz etorriko zera, zure txaluparekin,han daukazu maitea ta bihotza.
Han daukazu maitea ta biotza.
Belazko untzia
Zazpi urte baditu, uraren gainean ginela,sei urteren janaria baizik gurekilan ez ginuela,zazpigarrenean jan ginituen txakurra eta gatua.
Ene mutilik ttipiena, ene mutilik maitena,habil harat, habil hunat, mastanoaren puntara,mastanoaren puntara eta, ageri denez leihorra.
Nagusia heldu nitzaizu bihotza arras tristerik,ez dut ikusi leihorrik, ez eta ere belarik,jan nazazie, jan nazazie, jan beharra naiz lehenik.
Ene mutilik ttipiena, ene mutilik maitena,habil harat, habil hunat, mastanoaren puntara,mastanoaren puntara eta, ageri denez leihorra.
Nagusia, heldu nitzaizu, bihotza alegerarik,ikusi dizit londrese, bai eta ere huraxe,zure arreba dendaria, josten ari da leihoan.
Habanera
Berriro itzuliko balitziragan denbora arrotzaberdin kontsumi nezakebanilla gozo artean,itsaso urrun batetanirudimena galdurikudaberriko euritanlarrosak pizten ikusiz.
Osaba komertzianterikez nuen izan Habanan,pianorik ez zegoenbizi nintzen etxe hartan,neskatxen puntilla fiñakudako arratsaldetan,errosario santuaneguko gela hotzean.
Ezpainek gordetzen duteezpain bustien gustoadesiozko hotzikaranetsipenaren tamalez,gaua zelatan dakusatkontzientzia bilutsikbadoaz orduz geldiakgogorapenen hegalez.
Jaio giñen, bizi geraez dugu ezer eskatzenitsasontzia astirokaiatik ari da urruntzen.Antillak zintzilik daudeargazkien paretetankarta bat idatziko dutnorbaitek erantzun dezan.
Tabako, ron ta kanelazsukartutako ametsetanalgarak entzuten zirenHabanako putetxetan,abanikodun mulatakgauari haize egitenmusiken aide nagiekodola erretzen zuten.
Jaio giñen, bizi geraez dugu ezer eskatzenitsasontzia astiro
kaiatik ari da urruntzen.Antillak zintzilik daudeargazkien paretetankarta bat idatziko dutnorbaitek erantzun dezan.
Itsasontzi baten
Itsasontzi batenEuskal Herritik kanporanaramate eta ez dakit nora.(Bis)Agur nere amalaztan goxoariAgur nere maite politariez egin negaretorriko naizegunen batenpozez kantariItsas ontzi...Agur senideakagur lagunariegur Euskal Herri osoari.Ez egin negaretorriko naizegunen batenpozez kantari.Gora Euskal HerriGora Euskal HerriGora Euskal Herriari.
Gaztelugatxe
Seiehun urte ingurukosta aldean zen gertatu,itsasgizon zahar batekbehintzat hala zidan kontatu,enbat itzelak Gaztelugatxenuntzi eder bat zuen hondatzen,euskaldunontzat barruanaltxor haundiak ei zekartzan.
Igaz udako goiz batezeguzkiaren lehen printzezjo nuen itsas barrenabihotza dardara eginez,murgildu nintzen ur gardenetan,arakatu ongi hare-haitzetan,han zegoen tinkaturikgoroldioak estalirik.
Igaz udako goiz batezeguzkiaren lehen printzezjo nuen itsas barrenabihotza dardara eginez,murgildu nintzen ur gardenetan,arakatu ongi hare-haitzetanhan zegoen tinkaturikgoroldioak estalirik.
Indar guztioz bultzatzenaltxor kutxa zabaldu nuen,atzera egin ninduenuhin haundia altxatu zen,inor ez zapaltzeko gogoa,zapalduak ez izatekoa,hau da gure urguiluaaltxor guztien iturria.
Eta hau hola ez bazansar nazatela kalabazan,ipui txit barregarriakkontatu nizkizuen plazan.
Kapitain pilotu
Txalupa txiki honetanhorrenbeste lagunlagun, lagunez dakit zer biajeatera behar degunkubiertan lekurik ezbodega txikiaez dakit zer biajeatera behar degun.
Hauxen da barko berriahauxen da barko berriaondo kostata ekarriaekarria.Ni naiz Kapitain Pilotu.zu zera Kapitain Pilotu.neri behar zait obedituobeditu.Heltzen badiot kraxketanbonbilo bonbilo beheraHeltzen badiot norbaitiBonbilo bat, bonbilo biBontilo putzura erori.
Guk euskaraz
Guk euskarazZuk, zergatik ez? (Bis)
Euskara putzu sakoneta ilun bat zen, (Bis)eta zuek denokur gazi bat atera zenutenhandik nekez. (Bis)
Guk euskaraz...
Orain zuen birtutezzuen indarrez (Bis)euskaraitsaso urdineta zabal batizanen daeta guria da. (Bis)
Itsasoa laino dago
Itsasoa laiño dagoBaionako barraraino,nik zu zaitut maitiagoarraitxoak ura baiño.
Itxas-Aita, ur alorraAma Lurra´ren senarra,bizi-iturri illezkorragure poz eta negarra.
Hondarribi, itxas herrilamiaren amets kabi,mariñelen bizi-tokimaitietan maitagarri.
------------------
Itsasoa laino dagoBaionako barraraino.Nik zu zaitut maiteagotxoriak bere umeak baino.
Aita gutaz oroit dagolainopean gaueraino.Nik zu zaitut maiteagoarraintxoek ura baino.
Afaria suan dago,bero beroa sarridino.Nik zu zaitut maiteagoegur onak sua baino.
Izar zuriz mila dagoiparretik hegoraino.Nik zu zaitut maiteagoilargiak gaua baino.
Lo egizu, egizu lo,deskantsuan bihar artio.Nik zu zaitut maiteagogau beltzean loa baino.
Orain haurra hor lo dago;lo egizu aingeruño.Nik zu zaitut maiteagozure aitak nihaur baino.
Donostiako balearen bertsoak
Luis Gaiztoak'k emaniklenengo arponada,balia harrapatzekotxit gizon ona da;estimatzekoa zanhalako jornada,beratzi mila errialbazuen jornala.
Nere herri maitea
Nere herri maiteaalegratu, bai, jendiabisiguak ez du emanaurtengo urtianTriai lara lara laraiAntxoak emango duetortzen danianirabaziko deguaukera danian.
Askatasuna eskatzen dioguherri hontako alkate jaunarieta jendia alegaratzearrengu gerala herri honetara etorri
Mutil gaztiak egonagatikOndarruako neska gaztiakez diralako ondo pintatzenondo garbitu ta gero ereez dala erraza izangodenak ezagutzen.
Udaberrian txoriakalegre jartzen diran moduangu ere alegre gatoztriste egonagatik neguan.
Gure herri maitea…
Aukera danian!!
Itsasotikan
Itsasotikan gatozeneanarrai gabe etxeraandre zantarrak bidaltzen gaituafaldu gabe ohera.
Ohera joan ta popia emanhauxe betiko kontuaholako andrakin ezkontzen danaez da makala tontuaholako andrakin ezkontzen danaEz da makala tontua.
Lekeitioko kalean
Lekeitioko kaleanbisigu denbora daneanlarai lara.
Hogeit txitxarro eta gehiagosartzen dituzten sabeleanbaina guztiak bateanlara lala, lara lala, lara lala.
Egun batean Ispazterrenapostu txiki bat egin nuenlarai lara.
Jango nuela, goizetik gaberahamar erraldeko txalaTxanton laugarrengo zalalara lala, lara lala, lara lalaLaralaaaa.
Pum!
