i ostirala • 1997ko azaroaren 7a

Egunkaria

Vianako ikastolaren bideoa • Bargotako Johanes aztiaren historia bitxia.

Enrique Urdanoz • Herrialdeko lehenengo airetaxiaren sortzailea.

Gure aukerak • Anariren kontzertua lruñeko Erraldoien Txokoan.

Orkestraren krisia Pablo Sarasate Orkestra

krisi ekoriomiko larriari

dago azkeri lau urteotari.

lrtenbidea aurkitu riahirik, Gobernuak eta Santa Cecilia elkarteak arazoak bideratu

eta konponduko lituzkeen Fundazioa eratuko dute urte amaierarako.

viana. Johanes Bargotako aztiaren historia gogoratuz

Erentzuri ikastolak aztiaren historia jasotzen duen laburmetraia ekoiztu du

Erentzun ikastolak

berak grabatu,

muntatu eta

ekoiztutako Johanes,

Bargotako aztiaren

historia izenburua

duen laburmetraia

aurkeztu berri du.

Filmean aztiaren

bizitzaren inguruko

hainbat pasadizo

kontatzen dira.

EKAITZ GAU BATEAN HARTUTAKO

sugandila baten buztana, E1 Cueton bildutako lurra, Fuente Viejan jasotako belarra, saguza-h a r r a r e n odola, k i r i k i n o a r e n arantzak, arranoaren habian har-tutako harria, herensugearen he-zurra, aker baten adarra eta pa-txaran txurrustada ederra lapiko-ra botaz, Agilarreko kondea ber-pizten saiatu ziren behin Johanes Bargotako aztiak eta Endregoto sorginak, akelarreko erreginak. Hori eta gisa ho r r e t ako ber tze hainbat pasadizo kontatzen dira Vianako Erentzun Ikastolak fil-matu , mun ta tu eta ekoiztutako Johanes, Bargotako aztiaren histo-ria laburmetraian. Horretaz gain, aztiaren jaiotza, bitxikeriak, Inki-sizioarekin izandako autu-mau-tuak, Endregoto sorgin itsuarekin gertatutako pasarteak eta bertze aunitz istorio.

Bargotako aztia 1500 u r t ean jaio zen Bargotan. Laburmetraian

aipatzen denez, garai hartako uni-bertsitaterik ospetsuenetariko ba-tera ikastera joan zen, Salaman-cara, hain zuzen. Baina, hiri ho-rretan, ikasketak ez ezik, aztike-riak egiten eta zenbait belarren balioak ikasi omen zituen. Histo-rian zehar hainbat kondaira uz-tartu bazaizkio ere, benetako per-tsonaia izan dela ziurtatzen da. Hori bai, hitz egiten ez bazuen ere, e u s k a r a u l e r t u u le r t zen zuela erraten dute pertsonaiaren ingu-ruan idatzi diren hainbat liburuk.

Histor ia ezagutu

Fultxo Crespo Vianako Ikastolako irakasleak esan duenez, istorio hori aukeratzera bultzatu duten arrazoi asko izan dira. «Ikusten genuen pertsonaia mamitsua, di-bertigarria eta interesgarria zela. Umeek erraz maitatzen dituzten

horietakoa, bihurria gainera». Ho-rrela, filmearen bidez bete nahi zi-tuzten xedeak gauzatzea erraza-goa izan da. «Gure helburua ume-ek bertako historia ezagutu zeza-tela zen, hala nola medio honetara hurbi ldu eta, nolabait, euskara bizitzako beste alorretan erabil-tzea bultzatu».

Filma Erentzun Ikastolak egin-dako hi rugarrena da, eta gidoia Felix Cariñanos historialari viana-rrak idatzi du. Bideoak hogei mi-nutuko iraupena du. Ikastolak 90 ikasle baditu ere, laburmetraian 60 ba t umek h a r t u du te par te , hain zuzen ere 6 eta 12 urte bitar-teko ume koskorrek. Josu Uriz 11 urteko umea da Johanesen rola egiten duena, baina Bargotakoa aztiarena egiten badu ere, hauxe esan digu: «Ni ez naiz aztia». Lana erraza izan dela dio Josuk. «Gi-

doia izan da lan zekenena, bestela lana polita izan da». Hori bai, fil-maketaren bidez aztia nor zen ja-kin ahal izan du; izan ere, ordura arte aditutako hainbat zurrumu-rruren bidez bakarrik susmatzen zuen zein zen asmagina.

Bideoa ekainean hasi ziren gra-batzen eta irailean amaitu zuten munta ia . Grabazioan zehar bizi izandako anekdota ugari ere gra-batu dituzte bost minutuko bideo-txo ba tean , i r r ibarrea sortarazi nahian. «Anekdotak barra-barra ditugu», azaldu du Crespok. Via-nako ikastolak Johanes Bargota-ko aztiaren hesoholek zuten izen bera dute: Erentzun.«Arenchu he-sitik hartu zuen ikastolak izena, hori ere mirari bat bezala jaio bai-tzen», diote filmaren bukaeran.

—fi> Kristina Berasain

Johanes

Bargotako

aztia jaio zen

etxea,

Vianan. •

K R I S T I N A

B E R A S A I N

1 o r m t i n

Aldazko festak

asteburuan

LARRAUNEN URTEAN OSPATZEN

diren azkeneko jaiak dira Aldazkoak . S a n Mar t i n Eguna datorren asteartean denez, gaur abiatuko dira herriko festak. Eguerdiko 12:00etan ezkilak hasiko d i ra d i l in -dolon , e ta or-duan ere aireratuko da su-ziria. Horrenbestez, aur -tengo fes tak has iko dira. Ekitaldiz beteriko bost egu-nez gozatu ahal izango dira aldaztarrak, baita bertara hu rb i l t zen di ren guzt iak ere. Musika gaur eta bihar Ha r i t z a t a l d e a r e n e s k u izango da, eta gainerantze-ko egune tan , berriz, Mo-desto soinu jolearen ardu-ra izango da. Baina beste-lako musika ere entzungo da: bihar, 19:00etan eliz musika izango da herriko komentuan.

Badira gauza bitxiak Al-dazko f e s t a e g i t a r a u a n . Esaterako, gaur, goizalde-ko 5:00etan sorgin afaria izango da. Jakina da Araitz -Betelu eta Larraunen sor-ginak betidanik izan direla. Txapelketak ere ez dira fal-ta. Nola ez, mus zale guz-tiek beren abilezia erakus-teko auke ra izango dute , egunero-egunero kanpora-ketak izango bai t i ra gero as tear tean finala jokatze-ko. Toka t x a p e l k e t a r e n txanda, berriz, astelehene-an izango da, egue rd iko 12:00etan.

Ara i t z -Be te lu e ta La-rraun aldeko herri gehiene-tan egiten den modura, Al-datzen ere izango da etxez etxeko erronda. Astelehen eguerdian izango da. Ha-mab ie t a t i k a u r r e r a , e ta eguerdi parte guztian, he-rriko bizilagunak etxez etxe ibiliko dira, gosaria eta di-rua biltzeko asmotan.

—e» Urko Aristi

mapa mutuak

PELLO LIZARRALDE Disko asko dagoen etxeek ez bezaia, liburuz beterik daudenek harritu egiten dute bisitaria, erasan egiten diote. Ehun diskotik goiti dago-

en lekuan bisitariak zera dio bere golkorako: «hau tipo alaial» (onik onenean), «hau tipo parrandazalea!» (gehienetan).

Liburuak, aldiz, larderia sortzen du. Hala ilustratuek nolajantzigabeek objektu sakratutzatdaukate. Eta gauza sakratuekin broma gutxi. Hortik sineskeriak eta ontzeko asmoak. Jende horrek kiloak galdu nahi ditue-naren bertigoa eta gorabeherak bizi ohi ditu.

Tarteka leitzen duenak pentsatzen du maizago egin beharko iukeela, eta inoiz egiten ez duenak afera le-hen bait lehen erremediatu behar duela, berak gazte-tan egin ez badu ere, buruarina eta axolagabea izan delako, bere seme-alabek bide hoberik hartuko dutela.

Harrak eta «Irakurtzeak ez dizu kalterik eginen», errepikatzen die-te gurasoek, «kirola egiten duten bitartean drogatik li-bre egonen dira behintzat» esaten dutenen komentzi-mendu berarekin.

Horregatik da hain erraza liburuak saltzea. Gainera, liburutegi itxurosoa osatzeko inbertsioak ez du zertan izan hain haundia. Nahikoa da liburu lodiak erostea. Saltzen ari nintzen batean liburu berdeak eskatu'zizki-dan atso batek, eta egongelako altzarien koloreak des-kribatu zizkidan. Faszikuloakgomendatu nizkion.

Faszikuloak eta entziklopediak udazken hasieran erosi ohi dira. Uda oporretan igaro duenari har batek jaten dio barrena. Udako olgantzaz oroitzeak urduritu egiten du. Faszikuloak erostean etortzen da bere one-ra. Apalategia beteagoa iktisita errazago hartzen du arnasa.

Irakurzaie direla edo izan direla diotenen artean ere gero eta desosegu haundiagoa nabari daiteke. Progre-sista indargabetuak izaten dira gehienak, eta aholku eske etortzen zaizkio garai bateko lagun ustez jantzia-goari. Haien arteko harroskoenek «...baina arina eta dibertigarria izan dadila, eh!», gaztigatzen diote liburu artean lasai zebilen lagunari, eta euskaraz idatziari bu-ruz ari badira «irakurterraza», gaineratuko dute.

Negargarri geratzen dira, baina ez da, ez, hain erra-za konplexurik gabe gizentzea edo denen aurrean agerian uztea zureiharduna aspaldi ikasitako esaldiz josita dagoela, eta simulakroa amaitu zaiela. Orduan amesgaiztoak: jainko ilun batek belaunikatzeko esaten die, liburuak beso luzatuen muturetan jarrita.

Ez da'dudarik. Gure maisu-maistrek lan bikaina egin zuten.

ostirala, 1997ko azaroaren 7a

Leitza •

Ziordiarrak oraindik protestan Ziordiarrak azkeri hilabetean egiten ari diren moduan, beste kontzentrazio bat egin zuten atzo. Oraingoan

ez zuten Ziordiatik igarotzen den N-1 errepidea (argazkia) moztu, baizik eta Nafarroako Pariamentu aurrera

eraman zuten euren protesta ekintza. Han Ziordiako Udala parlamentariekin bildu zen Nafarroako Herriian

Sailarekin duten arazoa azaltzeko. Jakina denez, ziordiarrek herria haren industrialdearekin elkartzeko

autobia sahiesteko sei metroko azpiko bidea eskatu dute baina Gobernuak hirukoa eraikitzeko baimena

eman die soilik. Ziordiarrek jendea ez ezik, motordunak pasatzeko bidea nahi dute. Gobernuak berriz,

beste herri batzuetan antzeko eskaerak onartu arren, orain ez du amore eman nahi.

Baztan-Bidasoa •

Ehizari buruzko

jardunaldi

gastronomikoak

hasiko dira gaur

BERTIZKO PARTZUERGO TURISTI-

koak Ehizari bu razko J a r d u -

naldi Gas t ronomikoak anto-

la tu ditu. J a rduna ld i ak gaur

h a s i k o d i ra , a z a r o a r e n 3 0 a

a r t e i r a u n e n du te , e ta Baz-

tan-Bidasoako hemeretzi ja -

t e t x e k h a r t u k o d u t e p a r t e .

Antolatzaileek diotenez, eus-

kal g a s t r o n o m i a r e n abe ra s -

t a s u n a k ehizan d a u k a apar -

teko adibidea eta hori bultza-

t u n a h i d u t e ek imena rek in .

Ehiza g a r a i a d e l a aprobetxa-

tuz a b e r a s t a s u n hor i guzt ia

e r a k u s t e a egokia iritzi diote

antolatzaileek. Usoak, basur -

deak, oreinak, erbiak eta oila-

gorrak toki garrantzi tsua du-

te zonaldeko s u k a l d a r i t z a n .

Antola tzai leen a r a b e r a au -

kera paregabea da eguno tan

B a z t a n - B i d a s o a b a i l a r e t a n

murgiltzeko e t abe r t ako j a t e -

txeetan «ehizarekin egindako

m e n u goxo b a t dasta tzeko».

Ja te txeek auke ra zabala eskaintzen du te

eta m e n u a k 1.500 eta 4 .000 pezeta bitar-

t e a n (60-160 libera) daude . Beste p la ter

b a t z u e n a r t ean , j a r d u n a l d i e t a r a hurb i l -

tzen d e n a k u s o a edo ore ina s a l t s an , ba -

s u r d e a ardo sa l t s an edota olagorra saga-

rrarekin das ta tu ahal izanen du.

.:;?•%. g; #•• .;•%. .;:;:

lldalaren proposamena

onartu du Gobernuak

N-1 errepideari buruz

N - 1 ERREPIDEAREN AZKEN ZATIAREN DESDOBLA-

mendua , Altsasuko lotunetik mugaraino-

koa, Altsasuko Udalak Nafarroako Gober-

n u a r i p r o p o s a t u r i k o b ide t ik j o a n g o da .

Etxegarateko bikoizketarako lau alternati-

ba zeuden. Proiektuko h i ra rak gehi herri-

ko Udalak Nafarroako Gobernuari aurkez-

tutakoa. J o a n den asteazkenean, Jose Ig-

nacio Palacios Herri lan kontsei lar iak eta

D e p a r t a m e n t u k o t e k n i k a r i a k A l t s a s u n

izan ziren Udalak proposaturiko bidea on-

tzat ematen zutela adierazteko eta Udala-

ren esku geratzen zela lau al ternatiben ar-

teko aukeraketa . Horrela, udal zinegotzien

ados tasun osoarekin urr iaren 31n eginda-

ko udalba tzar rean Udalak aurkez tu takoa

onar tu zuten Altsasuko zinegotziek. Beraz,

N-1 eko azken zatia bikoizteko errepidea ez

da Ulaiargo dermiot ik p a s a t u k o , eta ho-

rren ondorioz, gaur egun dauden eta etor-

k izunean izan dai tezkeen nekazar i edota

abeltzainen ust iaketak errepidearen mea-

txutik at geratuko dira. Adostutako eraba-

kia Nafarroako Gobernuari jakinarazi dio-

te b ikoizketa p o r i e k t u a r e n e s k a e r a egin

dezan. Bestetik, Herrilan Sailari bi pasabi-

de eskatzearekin ba t etorri ziren zinegotzi

g u z t i a k : b a t e t i k , D o n i b a n e E r m i t a k o a

behin betiko egiteko, eta beste ba t Zangitu

eta Ondarr ia elkartzeko.

Bestetik, Udalak FMko irrati lizentziak

emateko gara ian I ruñea eta I ruñer r i rako

euskarazko zerbitzua eskaintzeko gai iza-

nen den irratiari emateko eskatzen dio. Zi-

negotziek aho batez bozkatu zuten EAren

mozioaren alde. Haatik, aldeko botoa jaso

zuten gaur egun Domingo Lumbierreko es-

koletan egiten ari diren ekaintzak, hu t s ik

gelditu den Navarro Villoslada ikastetxeko

e ra ikun tzan pas,atzearekin. Horrela, bes-

t eak bes te , Iñigo Aritza i ka s to l ako h a u -

rreskola eta h a u r hezkuntza etorkizunean

beste e ra ikuntzara p a s a t u ahal izango di-

ra, Domingo Lumbierreko obrak egiten di-

renerako. Ikastolako gela horietaz landa,

Gure Etxean u r t e tan egon den mus ika es-

kola ere Navarro Villosladara pasa tuko da.

— » Amaia Amilibia

herri aldizkariak Edurne.Elizondo

Euskara ikasi Gure lrratiari Herria as tekar iak, bes te berri a skoren

a r t ean Gure Irratiak ab ian jar r i tako

ekimena azp imarra tu du , u r r ia ren 30eko

zenbakiko orrialdeetan. «Ezagutzen

b a d u z u e norbai t euska ra ikasi nah i

d u e n a bere e txean berean , errai ten ahal

diozue berri on h a u : ikas ten ahalko duela

Gure Irratia entzunez. Larunba te tan ,

a ra t sa ldeko 5etarik 6etarat , ku r t soa ren

er repikapena ondoko as tear tean ,

a ra t seko 7etarik 8etara t . Sail hori

segituko da u r t e ba t osoa, jaz agertu

Assimil metodoari jarraikiz. Erakasleak,

euskalzale ezagutu batzu, Marilu

Oxandabaratz , Mart ta Heguy, Henri

D u h a u eta Daniele Albizu».

Herriak, halaber, euskal d e p a r t a m e n t u a

du zenbaki berean aipagai, Euskal

Departamendua: hurbiltzeko partez

UTnmtzen? i zenburako a r t iku luaren

bidez: «Joanden ostirale a r a t sean CFDT

langile s ind ika tuak gomitaturik bi ldu dira

180 lagun Euska l depa r t amendua r i

bu razko debate ba t en segitzeko. J e a n

Daniel Chauss ie r erakaslea, Nicole Pery

depu ta tua eta Renaud d'Elissagaray

Haute ts ien elkartekoak has i du te

eztabaida ba t lañoa eta denbora be rean

a r r engura t sua . Oro h a r hizlari guziak

Euska l D e p a r t a m e n d u a r e n aldeko ager tu

dira a h o a n bilorik gabe; beraz kon t rakoen

a r g u m e n t u e n bipiltzea izan da

deba tea ren f u n t s a . T rabak beti hor direla

zioten denek ba ina xangrearen tza t

ikerleek bezala, zergatik diren ezin

inondik zila. Betiko t r abak hor direla

ager tu da eta nola gaindi litezkeen ez da

bide berriagorik a tera . Beraz x iberotarren

be r t su h a u gogoan dira ainitz jalgi

b i lkura hortar ik: 'Botz haren entziin nahiz

herratiirik nagi, ni haru hiillant eta hura

hurriinago'i.

Juan Kruz Lakasta

Javier Ignacio j Javier Ignacio Bigarren Zabal- :

guneko Padre Calatayud kale- !

an jaio zen duela 70 urte. Bere •

bizitza kasik osoa Bigarren :

Zabalgunean eman du. Zuzen- •

bide ikasketak egiteko Madrile- :

ra joan zen, baina horiek burutu j

bezain pronto Iruñera, Bigarren :

Zabalgunera itzuli zen. Harrez- •

kero gutxitan irten da hortik. :

Nafarroa Beherea etorbidean

bulegoa ireki zuen, Bergamin

kalean etxea erosi zuen, eta

San Miguel elizan ezkondu zen. j

Jarraian seme-alabak etorri

ziren, bederatzi guztira, Jaun-

goikoak nahi izan zituen guz-

tiak.

Javier Ignaciok bizitzan guz- j

tia Jaungoikoak agintzen duen j

bezala egin du, eta gizaseme j

guztiek hori egin beharko luke- j

tela uste du. Hori dela kausa, :

erraietan infernuko sua piztu j

zion trantsizioak: kima luzeak, :

ikurrinak, dibortzioa, abortoa... j

Okerrena 1982an heldu zen, j

gorriak Madrilen botereaz jabe- j

: tu zirelarik. Iruñean ere presi- j

• dente gorria hautatu zuten. Hil j

: aurreko infernua.

Zorionez, gorriak pobre alae- :

: nak dira, eta ez daude ohituta j

j dirua eskura edukitzera. Hori j

j dela eta, dirua eskura dutenean j

j hartzen dute, lapurtzen dute. j

j Horri esker, behar bezalako

: presidentea berreskuratu zuen j

j Nafarroak, bai eta Espainiak

j ere: biok fededunak, biok atze- j

j rakoiak. Hil aurreko paradisua. ;

j Javier Ignaciok egunero baz- I

j kalostean mus partida jokatzen :

j du Kalifornia tabernan. Partida- :

: koen artean bada gorri samarra

j den bat, eta horrek, atzerakoiek

; gobernua eskuratu zutenean,

j jubilatuei pentsioak kenduko

j zizkietela esaten zuen. Javier

j Ignacio ziur zegoen ez zela

j horrelakorik gertatuko, eta irri-

: barre mehar batez erantzuten

j zion. Orain gorriak leloa aldatu

: du. Orain dio atzerakoiek Inser-

j soko bidaien bitartez konpon-

j du nahi dutela. Jubilatuakauto-

j bus zaharretan sartzen dituzte

j errepidean hil daitezen. Javier

: Ignaciok horri ere iribarre

j mehar batez erantzuten dio,

: baina jada ez da Insersoko

j bidaietara joaten. •

ostirala, 1997ko azaroaren 7a

Azken urteotan jasaten ari den krisi ekonomikoa

gainditzeko Fundazioa eratuko da

Pablo Sarasate Orkestra krisi ekonomiko larrian da azken urteotan. Horri irtenbi-

dea eman nahirik edo, orkestraren gainetik dagoen Santa Cecilia elkarteak urte

bukaerarako Fundazioa eratuko du. Bertan, elkarteaz gain, Nafarroko Gobernua

izanen da partaide.

FABLO SARASATE ORKESTR^L BURUA EZIN GORATUZ

dabil azken urteotan. 1879an Pablo Sara-sate biolontxelo jole eta musikariak sortu zuen taldea Euskal Herriko orkestrarik zaharrena da. Denbora luzez afizionatu orkestra izan ondoren birmoldaketa franko izan ditu. Arazo ekonomiko-ak ez dira atzo goizekoak. Gainera, diru eskasiak zuen kalitatea eta ospea galarazi zion. Horretaz oharturik, Nafarroako Gobernuak dirulaguntza bat ematea erabaki zuen 1989an orkestra profe-sionalizatzeko helburuarekin. Profesionalizazioa iritsi zen eta taldeak izena eta ospea lortu zuen. Nolanahi ere, lehenengo krisiaren atzetik beste larriago bat etorri zen eta egun zulotik atera ezi-nik dabil biolontxelo jole i r u i n d a r r a r e n izena daraman orkestra. Azken lau urteotan aurrekon-tua bera izan du. Ondorioz, musikarien soldata ere bere horretan dago eta kalitatea jaitsi egin da. Orkestra itotzear delarik, musikariek behin baino gehiagotan aldarr ikatu dute soldata duina eta grebak ere egin izan zituzten joan den urtean.

Krisi ekonomiko larr iar i i r tenbidea au rk i tu nahirik fundazio baten beharra aldarrikatu zen jadanik iragan u r tean . Jose Joaqu in Sagredok

Pablo Sarasate Orkestrak egunero entsaiatzen du Iruñean duen egoitzan.

• Luis A Z A N Z A

«Fundazioak kude-

aketa formula bat

aurkitu nahi du

orkestraren fun-

tzionamendu txa-

rra hobetzeko.

Gobernuak lagun-

du arren, autono-

mia gehiago ema-

nen dio kolabora-

tzaileen dirulagun-

tzak»

j oan den u d ab e r r i an h a r t u zuen S a n t a Cecilia Kontzertu Elkartearen zuzendaritza —Sarasate Orkestra horren menpe dago— eta gogoratu due-nez elkartearen eta orkestraren arazoak konpon-tzeko asmoz hitz egin zen P a r l a m e n t u a r e k i n , Gobernuarekin eta bes te e rakunde batzuekin . Geroztik, zenbait negoziazio izan dira Santa Ceci-liarekin eta Nafarroako Gobernuko Kultura Saile-ko Principe de Viana erakundearekin.

Fundazioa urte bukaerarako Sagredok azaldu duenez, bi zirriborro eztabaida-tu dira eta orain behin betiko es ta tu tuak egiten ari dira. «Fundazioaren ezaugarriak zein izanen diren esateko goizegi da. Gobernua zein S a n t a Cecilia elkartea fundazioko patronatuko partaide izanen dira eta beste erakunde batzuk kolabora-tzaile. Ildo beretik mintzatu da Jose Ortega, Nafa-rroako Gobernuko eta Principe de Vianako ordez-ka r i a . «Zirriborroa b a l o r a t u o n d o r e n b a d a g o e s t a t u t u p r o p o s a m e n ba t , e ta azken u k i t u a k ematen ari dira Gobernuak onar dezan. Kontsul-ta tu da Santa Ceciliarekin, Nafarroako Kultura Kontseiluko musika batzordearekin eta Iruñeko

Orfeoiarekin orkes-tra eta koroa izate-ko». Halaber, guz-t i a k ez b a d a e re kolaboratzaileak ze in i z a n e n d i r en z e h a z t u a d a g o . J a d a n i k Nafarroa-ko Aurrezki Kutxa e ta I ruñeko Udala p re s t d a u d e pa r t e ha r t zeko , e ta I ru-ñ e k o K u t x a r e n e r a n t z u n a r e n zain daude. Guztia us te bezala badoa, Orte-g a k dio h i l a b e t e b u k a e r a r a k o fun -daz ioa ren e s t a t u -t u a k z e h a z t u a k egonen direla.

Es ta tu tuak hil h o n e n b u k a e r a r a -ko b u k a t u a k ego-nen direla u s t e du Ortegak. «Funda-z ioak k u d e a k e t a

formula bat aurkitu nahi du orkestraren funtzio-namendu txarra hobetzeko. Finantza autonomia

handiagoa emanen dio kolaboratzaileen dirula-g u n t z e k i n . Hori a i n t z a t h a r t u z , N a f a r r o a k o Gobernuarekin duen lotura ez da hainbestekoa izanen, eta kanpoko dirulaguntzak direla medio, aukera gehiago ditu orkestra finantzatzeko. Men-p e k o t a s u n ekonomikoa be t i dagoen a r ren , ez dago menpekotasun administratiborik eta kude-aketa asko azkartzen da», gaineratu du. Principe de Viana erakundeko ordezkariaren iritziz, Sara-sate Orkestrak ondoan dituen orkestrak hartzen ari diren egitura beraren aldeko apus tua egin du. «Espainiako orkestra gehienak fundazioaren ere-dua hartzen ari dira eta horretara egokitzea litza-teke». \ •

Gauzak horrela, Sagredok urte bukaera baino lehen fundaz ioa eg i tu ra tu ta egotea nah i luke.

Orkestra zuzendari berriare» ora egokitzen ari da pixkanaka. • LfAÑZA

«Presa dugu, beste gauza batzuen artean, heldu den ur tean has tea ona litzatekeelako eta, nola-bait, datorren urterako ematen diren dirulagun-tzak garbiagoak liratekeelako». Oraindik ez dute deitu bazkideen batzarrera, fundazioan sartzea onartzen den ala ez erabakitzeko. Pablo Sarasa-tek 640 bazk ide d i tu e ta 190 milioi peze tako aurrekontua du(4,8 milioi libera inguru) 1997-98 denbora ld i r ako . «I r r iemangarr ia da j a s o t z e n d u g u n a . Gure a n t z h a n d i e n a d u e n o r k e s t r a Madrilgo Komunitatekoa da, eta gure aurrekon-tua halako bi du». Santa Ceciliako zuzendariaren aburuz , Fundazioak orain pairatzen duen krisi ekonomiko moldatuko du eta musikar ien lana duinduko du. «Orkestra osatzen duten 35 musi-kariek behar bezelako ordainsaria izanen dute

eta orkestra handitzeko aukera i z a n e n d u g u k o r d a n o r e k a gehiago lortzeko. Beste zortzi edo h a m a r mus ika r i beha r dira e ta bi t ronpa . Horrek guztiak, gainera, hobekuntza ekarriko du kalitatean».

Gehiago ezagutarazi Sarasatek jasaten duen krisia, gehienbat, ekono-mikoa bada ere, kritika asko izan ditu ez duelako jakin musika klasikoa gizarteratzen. Sagredok ez du us te hori horrela denik. «Eginahala eginen dugu eta egiten ari gara Iruñeaz kanpo herrietara hurbilduz. Iruñeko Orfeoiaz landa, beste korue-kin ere kantatzen hasiko gara, hala nola Irubide-rekin. Albi berean, beste talde batzuetara ere iritsi nahi dugu: hiriburuko bi unibestsitateak, hiruga-rren adineko jendea...». San ta Cecilia elkarteko a r d u r a d u n a k dioenez, o rkes t rak ez du d i tuen bazkideetara mugatu behar, eginkizun kul tural bat ere bete behar du.

«Orkestrak dituen

arazo artistikoak

diru falta dela eta

datozkio, eta

Fundazioa sortze-

ko bide horretan

egoki lan egiten ari

denez, oso baiko-

rra naiz»

«Iruñeko eta Nafarro-ako orkest ra izatea nahi genuke» , g a i n e r a t u du

Sagredok. Ahalegin hori gauzatzeko Fundazioa ezinbesteko dela deritzo. «Onartu behar da orkes-trek ez dutela dirurik irabazten . Orkestra guztiak diruz laguntzen dira. Izan ere, azken helburua ez baita dirua irabaztea, baizik eta musika ezaguta-raztea. Egitarau xumeagoak egin beharko dira, musika ezagunagoa jo jende gehiagorengana hur-biltzeko».

Fundazioa noiz gauzatu zain dauden bitartean, lehenengo aldaketak etorri dira orkestrara. Luis Agirrek iragan ur r ia ren 31n Pablo Sarasa te ren zuzendar i tza utzi e ta gero, E rnes t Martinezek h a r t u du gidaritza. Mart inezek Fundaz ioa ren aldeko apus tua egin du. «Musikarien lan baldin-tzak hobetukcrrfira eta lana hobekiago egiteko aukera izanen dugu».

—& Irene Arrizurieta

g r / i & s t M a r t i f l S z Sarasate Orkes t rako zuzendar ia

«Orkestra handitzea nahitaezkoa da»

BRNEST MARTINEZ 3 5 URTEKO KATALUNI-

a r r a da. J o a n den u r r i a r e n 3 1 n hartu zuen Sarasate Orkestrako zuzen-daritza. Gaur zuzenduko du lehenen-goz titular moduan. Bartzelonako Kon-tserbatorioan ikasia, beste batzuen ar-tean, zuzendu ditu Minskeko Filarmo-nika, Euskadiko Orkestra Sinfonikoa eta Galiziakoa.

• Astelehenean hasi zinen entsegue-kin. Nola aurkitu duzu taldea? Orkestra ezagutzen nuen dagoeneko

aurreko bi denboraldie tan zuzendari gonbidatu bezala aritu izan naizelako. Egia esan aurreko bi denbora ld ie tan harremana oso ona izan da, oso gustu-ra ari tu naiz lanean. Aukera asko di-tuen orkestra dela us te du t eta berak baino aurrekontu handiagoa dutenen pareko maila du. Nolanahi ere, lan asko egin behar da, eguneroko lanaren dizi-plina zertxobait falta da.

• Orkestrak arazo ekono-miko larriak di tu e ta k o l o k a n dago . Nola ikusten duzu afera? Ez naiz batere ezkorra.

O r k e s t r a ez dago d u e l a urte batzuk baino okerra-go. O r a i n b a i k o r i z an beha r dugu. Ohar tu gara egoera honek ezin due la iraun. Musikariek lau urte daramatzate soldata igoe-ra izan gabe, ez eta Kon-t s u m o Prez ioen Ind izea (IPZ) ere. Orain irtenbidea aurkitzen saiatzen ari dira e t a b a i k o r i zan b e h a r d u g u . G a u z a k a l d a t u behar direla oha r tu dira. F u n d a z i o b a t e r a t z e a k , espero izatekoa da behin-tzat, inplikazio handiago aeka r r i ko du e ta h o r r e k d i r u l a g u n t z a geh iago . Egun dituen arazo artisti-k o a k d i r u f a l t a h o r r e n ondorioz datozkio, eta bide hor re tan egoki lan egiten ar i d e n e z oso b a i k o r r a naiz.

• Fundazioak orkestrak aspaldida-nik dituen arazoak moldatuko di-tuelakoan zaude, beraz? Baietz uste dut. Dagoen bide bakarra

da. Ez da erraza izanen, alde bakoitzak bere interesak dituelako. Egia da Santa Cecilia elkarteak bere interesak eta es-kubideak gorde nahi dituela eta Admi-nistrazioak diru gehiago ematean ber-me eta erabakiak hartzeko aha lmena nahi izango dituela. Beraz, zaila izanen da ados jartzea eta interesok uztartzea. Dena den, lortu behar da, guztion inte-resak gordez, azken finean orkestraren onerako izanen delako.

• Luis Agirre, zure aurretik zegoen zuzendariaren ildoa jarraituko du-zu edo baduzu beste asmorik? Jar ra i tuko dudan irizpidea eklekti-

koa izanen da, estilo ezberdinak naha-siko ditut. Orkestrak partaide gutxi di-

tuenez gero, badi tu t raba batzuk, eta behartuak gaude beti errepertorio bera jotzera. Horrek asper tu egiten du, bai orkestra bera, bai eta entzulea ere. Hori dela eta, ditugun aukeren artean saia-tu beha r dugu bes te errepertorio ba-tzuk aurk i t zen e ta n a h a s t e n . Ohiko klasikoez gain badaude beste erreper-torio batzuk; batez ere XX. mendekoe-tan pentsatu behar dugu eta lan klasi-koekin uztartu behar ditugu. • Egitarauan berrikuntzak proposa-

tzen dituzu, baina, era berean, or-kestra handitzea premiazkoa dela aipatu duzu.

Premiazkoa baino, ezinbestekoa da orkestra handitzea. Hori ez bada egiten beti musika beraren inguruan gaude, eta hori ez da ona, neka tu egiten gai-tuelako. Musika berriak interpretatzen hasteko modu bakarra orkestra handi-

tzea da eta horretarako au-rrekontu handiagoa behar da.

• Dena den, denboraldi berria aurkeztu z e n e a n XX. m e n d e k o m u s i k a baz te tuko zela azpima-rratu zen, klasikoek ha-rrera ona ez dute la eta. Gauza bera eginen duzu?

K o n t s e r b a t o r i o a n zu-zendu n u e n o r k e s t r a r e n lehen kontzertua XX. men-deari eskaini tako zikloan izan zen. Musika garaiki-dearekin eta ins t rumentu berr iekin lan asko egiten dut baina ez naiz batere eti-ketazalea eta, era berean, z ik loen a u r k a k o a na iz . Kontserbatorioko XX. men-deko zikloa kendu izanari ongi deritzot, XX. mendeko musika ez delako esklusi-boki jo behar. Musika ga-r a i k i d e a k bizi b e h a r du beste garaietakoekin bate-ra. Ikuspegi hori zaharki-tuak dago eta ez da egokia; ,ez zaio interesatzen ez pu-blikoari ez musikariari.

ostirala, 1997ko azaroaren 21 a ostirala, 1997ko azaroaren 7 a

K l a s i k o b i t x i • a r r o n t k l a s i k o

Joxemiel Bidador

Elbarrendik uskaraz, Erribera euskaldun! (Y)

Hona hemen Erriberako seme argi baten adibide eredugarria:

Zarrakazteluko Marzelino Garde Villafrancaz ari gara naski

C 3

Goierrituegirik dagoke eus kaldunen erdia, ergoien-

duegirik, bai alaintso! Euskal dunak oro basaburutarrak baiginan! Nor da nor ereduen artetik bakar bat ere hobesteko zein gutxies-teko? Maite dugu gure herria, baina berezko duen oso-tasun osoan, eki-ozpel, haize-lauso, argi-nabarra, buzti-oste... Erribera ere bai, ez mintzo soilean, baita bere-berea den neurria onartuz ere, bertako-on murritzak nahiz eskuzaba-lak ulertuz. Berantetsiak bai-kaude

beterri-erbere-erribehera-elbarren-zelai izan beharraz, eta Barojak aipatzen zuen hegoaren eritasunak jota gau-delako sinismena hasia zaigu barneraratzen, sinismenak oro bezala, uste-okerren bide-tik, unean uneko zorioneko azkarrak sortu egi borobil eta frogatu ezinaren ildotik. Hau zorabioa!

Nehorri uzkia garbitzera ohituak ez gaude eta, Ando-aingoari segiz, bihoa gure haserre ezkelaren eta sumin saminaren deskargu erzoa, zer, nor, eta non garen argi gera dadin. Eta horretan gau-dela, zer hobe, gure txokoani-ko filosofiaren bitartegai lite-rarioa erabiliz baizik? Hona hemen Erriberako seme argi baten adibide eredugarria, Zarrakazteluko Marzelino Garde Villafrancaz ari gara naski. Barde goitiko herrian 1925.eko urriaren 2an sortu zen, eta apeztu ostean, Erron-kari ibaxako Uztrotzera bidali zuten apez lanak bururatzera eta bertan, bizirik zirauten azken euskaldunen ahotik, ekialdeko uskararen jardokia bereganatu zuen. Erronkarie-ra ikasi eta har tan eginiko idazkiak agertzen hasi zen. Bere lehenbiziko olerkia 1954.eko ekainaren 13ko El Pensamiento Navarro izenbu-ruko egunkarian agertarazi

zuen, Erronkari txoriño, gero-antzean 1954.ekoEuzJco Gogoa literatur aldizkarian arragertuko zen ber, baita Estornesen eskutik karrikara atera Recuerdo de Erronkari dibulgazio paper urrian ere 1960.ean. Horixe da olerki bati etekin mardorik atera-tzea!: Erronkari-xoriño: Erron-kariar euskaldun txikier biyo-tzez:

«Urratzien tartean abia izar-turik / Txoria duk kantetan bedatsa sarturik / Zer egun epel duk, txoriñotxo / Zeuri dun dupean! / Magal xabalik —goixa da goxo— / Txori ñabarra xoan xitan / Gore bedatsia lasterka doa / Eta urrustoian, bai, zer onki! / Ai txoriñoa / Negu gorrian, nora yoayi?. . .

...Eltan denian einzlari xuria / Bertze lurretra xoaitan txoria / Gore uskara — txori goxoa— / Abi bellorik erden ezik / Otzez daldaldar erraiten doa / Erkin beino len, nai durilik / Erronkari guziaren txoriak / Ekunen tei bero ta argia / Urrinko bazterretan / Baiauskara —enegaxoa— / Kain otzagatik, iltra bayoa / Deusezaren eskietan / Ez il kain fite, sart-adi kan / Etxe-ño baduk bigotz batean».

Gardek erronkarieraz taju-tu bigarren olerkia Anaitasu-na izan zen. Erderaz ere El ultimo roncales, Roncal resuci-tado, Roncalesa celestial eta Onki xin gore apez moitia ondu zuen. Urte hauetan ere, eta ibaxako uskara hiltzera joaten zen batera, ekialdeko hizkera goresteko lehenbiziko saioak

gauzatu ziren, :

eta horrela, 1967. eta 1968.

urteetan Zangozan ospatu lore jokoe-

tan erronkarieraz eginiko idazkiak saritzeko asmoa agertu zuen berta-ko udalak, beti ere, Erron-kariko Batzarraren lagun-

tzapean. Lan bat baino gehiago izan ziren aurkezturi-koak, eta esan bi ur te tan sari-tu lanak Erronkariko irorgizon eta Grabielikojuratzailearen garaiko izenburudunak izan ziren.

1963.ean, eta Euskalerria-ren Adiskideek antolaturik, Madeleine Jauregiberri maisu zuberotarrak hitzaldi bat ogu-tzi zuen Iruñeko Hiru Errege izeneko hotelean. Ekitaldia aprobetxatuz, Gardekjarraiko olerki hau eskeini zion, geroa-go, 1966.eko uztaila-abuz-tuan Principe de Vianakoek ateratako euskarazko gehiga-rrian agertarazi zuena: Jaure-giberri andrearen eskietan, Uruñarat xitian, bere herri moi-tiaz elerraiteko:

«Jinkoaren graziaz, haur ra nintzekian / Aitzinekoen deia nik entzun barnian / Ikaszak gore uskara hedazak ungu-ruian / Berareki mugarik ezta gore artian / Bortiaraino hel-turuk anitx aldiz lañoa / Buria zutik Orhy da gidari zintzoa / Konen bazterren txerka bide zaharra doa / Lanxarra xoan eta kor dugu Zuberoa...

... Kantik ekustan d en ab a i den ekusgarri / Oihanean Larraiñe urzo zuri zuri / Sain-tiaren budarra Madalena tiduri / Xuberotik norbaitek —semia xin adi— / Izagun eta bertan nik moite dut herria / Artzain laborari eta bai ber-tsularia / Batek erraitan deit Berterretxen hiltia / Eztiki sartu zaigu Xubero moitia».

Jauregiberrik honela eran-tzun zion: «Ontsa erran diizu, Erribrakumia, euskerareki ez dela mugarik bortian!».

P a t z i k u P e r u r e n a

Elejira? Tira, tira... U S K A L D U N O K O S O

t r ebeak gara, be-t iko top ikoek in bueltaka segitzeko

talde berr iak sortzen. Badira euskararen eta vascoen ingu-ruko mila elkartetxo gurean , izenez behintzat, beren ekintza zehatz eta bereiztuak betetzeko sortzen direnak, baina, azkene-an festatto ergel berberak egi-nez bukatzen dituzte beren hel-buruak. Ez naiz hemen hasiko denen izenak azaltzen, Nafar-kari osoa beharko bainuke. Ho-rietako bat, atzen samarrekoa, Udalerri Euskaldunen Manko-munitatea dugu. Gogoan izate-koa, elkarte honek egin digun azken ekarpena. Honatx joan den urriaren 17an egunkari ho-netan bertan leitzen nituenak:

«Elejiraren helburua da, gure dantzari, kirolari, intelektual, kantari, antzerkigile eta hizla-riak mugimenduan jartzea, eta sortzen duten kultura ezaguta-raztea». Izan ere, UEMAren iri-tziz, k u l t u r ekimen askok ez ba i tu te egun Euska l Herrian zabaltzeko inolako biderik. Ha-la ere, UEMAko herrietako ar-tistek ez ezik, bes te herr i ba-tzuetako art is ta euskaldunek ere parte hartuko dute «proiek-tuaren kalitatea eta aberasta-sunajasotzeko».

Asmoak, itxuraz ona dirudi, b a i n a , h o n a non d u z u e n proiektu berri honen ekarpen miragarria: «Besteak beste, UE-MAko udalerrietako biztanleek Maixa eta Ixiar, Alaitz eta Mai-der trikitilariak, bertsolariak, hau r ipuinak, Zubietako joal-dunak, Migeltxo Saralegi harri-jasotzailea, Takolo, Pirrutx eta Porrotx pailazoak eta era guz-tietako hitzaldiak entzun ahal izango dituzte abendura bitar-tean UEMAren ekimenari es-ker».

Ederki! Aspalditik nolanahi-ko festamodutan nazkatzeraino ikusiak dauzkagun komediante populatxeroenak eta komertzia-lizatuenak ikusteko aukera iza-nen dugu orain, UEMAren az-ken mesedeari esker, gure eus-kal herri ku l tu ragabeotan zi-

nezko kulturaren kalitatea eta aberastasunajasotzeko. Harra-pazazue! Bertsoak jartzeko mo-dukoa z ine tan . Gorr iena da, bertsolariek ere, euskararen ji-tokomertz io be rean s a r t u a k daudela, eta ez dutela jatik ere esanen, gure artaburuok pittin bat aletzearren.

Hala ere, xelebreena, unifor-mizazioaz diotena: UEMAren iritziz, «mundu mailako edo Es-painia eta Frantziako makroe-gitasmo kul tural uniformiza-tzaileen aurrean, dibertsifika-tuagoak diren bertako egitasmo eskuhartzai le txikiek bai tu te arrakasta eta etorkizuna».

Ederto! berriz ere. Gu beti holaxeko ilusoak (edo hipokri-tak?) izan gara: kanpoko uni-formismoa imitatu eta geurean ergelkiro komertzializatu ondo-ren, ja torra eta bibertsoa hau dela esanez, hura gaitzetsi eta bapo! Nik garbi daukat ordea, euskaldunon uniformizaziorik ergelena UEMAk euskal herris-ko ta rako p roposa tzen digun hauxe berbera dela.

Ora ind ik gehiago e s a n e n dut: goiko artista sail hori, kan-poko makrokultura komertzial mediokrearen gure neurriko is-pilurik petoena dela, eta horrez gainera, edo horregatik hobe, arlo desberdinetako (kirol, fes-ta, feri, ibilaldi, omenaldi eta abarreko) diru publikoak mo-nopolizaturik dauzkatela, hain zuzen ere, ur te guzian zehar, mila zeremonietan derrigorrez-ko betegarri izaten baitira, eta orain gainetik, UEMAk plus bat emanen die errukiz, batez ere herrixka xoragarriotan beren buruarekin zer egin ez dakiten jendaje deserrotu mediokre ho-rri libertsio sabatomingero pi-ttin bat paratzeko. Bejondiela!

Nik ordea, garbi aitortuko di-zut, alor guzietako apoeuskal-dun funtzionari eta bitartekari parasito horien eraginez ugal-tzen ari den jitokomertzio era-kusketero, espektakulero honi gero eta nazka haundiagoa dio-dala; beste nonbaitean sumatu izan bai tu t bet idanik zinezko

• euskal hazia eta grazia.

%\ri* Motxorrosolo

Madr i l en esku

EKIAREN PAREKOA DEN IRRATIAK ANTOLATURIK DAUKA KONTZERTUA

abenduaren 12rako. Sorpresa ugari iragarri dituzte. Negu Gorriaren a ta r ian eginen den emanaldian, izan ez zen s an tua r en izena da raman kantar iak Escobar famatuar i kargu har tuko omen dio. Konfirmatu gabekoen ar tean , Tafallako Florenciorena dugu. Infernuko soinuaz lagundurik txoritxoak abesteko prest azaldu da. Zapuztuko al digu Madrilek horren ikuskizun paregabea?

m m n : * » B i ostirala, 1997ko azaroaren 7a.

Aerovento-ko zuzendari teknikoa

«Airetaxiaren kultura sortzea da gure ideia»

Enrike Urdanozek Hegoaldeko lehen airetaxi konpainia sortu du: Aerovento. Oraingoz, Beechcraft

King Air C-90 sei eserlekuko hegazkinak eta bi pilotuk osatzen dute konpainia. Espainiara zein

Europako beste herrialdeetara jendea ez ezik besteJakorik garraiatzeko asmoa ere badute.

| H GURALDI G R I S A ETA

hodeiak lagun zi-tuela mintzatu zen Ur-danoz proiektu berriaz. Noaingo a i repor tu t ik atera eta lurretik 8.500 oinetara guztiak beste ikuspegia du, eta, are gehiago, hodei tartean h a m a r m i n u t u igaro eta gero, leihotik Do-nostiako itsasoa bista-tzen bada.

• Nola sor tu z e n ideia? Ideia due la h a m a r

urte izan genuen, bai-na ez dugu orain arte gauzatu. Piloto priba-tua ren karne ta duela hogei ur te atera nuen eta garai hartan Carlos Eugi (pilotoetako bat) nire irakaslea zen. Ge-roztik hegazkintzare-kin zerikusia zuen zer-baitetan sartu nahi ge-nuen eta orain momen-tu egokia iruditu zaigu. Hemen ez dugula deus konturatu gara eta oso gaizki k o m u n i k a t u a k gaudela . Ideia ongi gauzatu daitekeela uste dugu.

• Herrialdean ekimena berria da. Zer asmorekin sortu da Ae-rovento? Nafarroan eta Euskal Autono-

mia Erkidegoan (EAE) ez da horre-lako asmorik ezagutzen. Nolanahi ere, gure azterketen arabera, he-rrialdean zein EAEn hegaldi erre-gularretan bi milioi eta erdi lagun ibiliko dira. Beraz, da tu horiek ikusirik merkatu potentzial han-dia dago. Bestalde, Iruñera egune-ro iristen da hegaldi pr ibaturen bat, dela negozio bidaia dela tras-planteren bat egiteko erietxe bate-an. Sondikan ere badago mugi-mendua. Egunero batez-beste hi-ru iristen dira, eta, aldiz, handik ez da bat bera ere ateratzen. He-men ez dago airotaxiaren kultura-rik eta gure ideia hori sortzea da. Egin baditzakegu ere, gure asmoa ez da bidaia erregularrak egitea,

baizik eta zerbitzu jakin batzuk eskaintzea. • LAN (Nafarroako Airelineak)

hegazkin konpainiak itxi be-rriak ditu ateak. Haren porro-ta ikusirik, ez al da arriskuga-rria horrelako konpainia bat bultzatzea?

Bai, askok galdetu digute, nola ulertu daitekeen gure ekimena. Konpainia bat hiltzen ari da eta guk beste berri bat sotzeak badu arrazoirik. Airelineak ez du fun-tzionatzen ez bidaiaririk ez dagoe-lako, baizik eta egiten den kudea-keta txarra delako. Azken datuen arabera, ur tero hemen, Euskal Herrian (Hegoaldean) %25 igotzen ari da bidaiari kopurua, eta, hala eta guztiz ere, enpresa horrek po-rrot egiten du. Beraz, porrotaren arrazoia ez da bidaiari falta, kude-aketa txarra baizik. • Dena d e n , 1 2 0 . 0 0 0 p e z e t a

(4 .800 l ibera inguru) kos ta -tzen da bidaia ordu bakoitza.

Enrike Urdanoz iruindarrak aitortu duenez, bi bokazio izan ditu beti: zinema

eta hegazkinak. «Nik, gazteagoa nintzenean, hegazkinean ibiii nahi izan nuen,

baina ikusmen arazoak zirela medio ez nuela horretarako balio eta ezin nuela

pilotua izan esan zidaten» ,gogoratu du.

Hegan egiteko ideia baztertu gabe, eta ingeniaritza ikasi bazuen ere, ikus-

entzunezkoen arioan ibili da beti. Espainiako Telebista kate publikoan urte

asko kamera lanetan aritu eta gero, ITP produktora sortu zuen duela hamar

bat urte. #

Produktorarekin Negu Gorriak edo Barricada taldearen bideoak egin izan ditu.

Egun, beste gauza batzuen artean, Madrilen, Iruñean eta Errumanian grabatu

ondoren E/ sudor de los ruiseñores pelikula montatzen dihardute. Urte

bukaeran estreinatuko dute Nafarroako hiriburuan.

Garraio bide hori ez dago edo-zeinen eskura. Lagun b a k a r b a t e k ezin du

hainbeste ordaindu, baina talde batek bai. Hegaldia sei lagunen artean zatitzen baduzu lehiakorra izan daiteke eta ohiko hegaldi ba-

ten prezioan gelditzen da. Madri-lera eta Bartzelonara bidaia asko dituzu, eta askotan ez da errenta r

garria izanen; ba ina Tolosa edo Bretainiarajoatenbazara, zein al-t e r n a t i b a d i t uzu? Lehenik eta behin Miariitzera joan behar du-

zu, handik Parisera eta Parisetik Bretainiara. Beraz, joateko egun bat behar duzu eta etortzeko beste bat, eta hegaldia 100.000 pezeta inguru (4.000 libera) kostatzen zaizu, betiere negozio bidaia bal-dinbada, hau da, egunjakinbate-an joanez eta beste egun jakin ba-tean etorriz. Bien bitartean, aire-taxiarekin egun berean egin deza-kezu joan-etorria, sei lagun joaten dira hegazkinean, janariak, hote-lak eta aurrezten dituzu... Beraz, negozio bidaiak egiten dituztenen-tzako oso ongi dagoela uste dut. Aurrean aipatutako guztia batzen baduzu merkeagoa da. Egin ditut frogak beste hainbat ibilbidetan eta merkeagoa da. Hegaldi erregu-larra hartzen baduzu, berriz, se-guruenik hiru egun eginen dituzu, ba t joa teko , bestea bueltatzeko, eta hirugarrena han egoteko. Az-

kenean denbora eta dirua aurrezten du-zu. Lagun bakar ba-tentza t gehiegizkoa da eta astakeria litza-teke 120.000 pezeta gastatzea bidaia ba-tean, baina bospasei lagun eramatea ez da gehiegizkoa. Enpre-sek konbinaketa ara-zo hand i ak di tuzte . Konbinazio txar rak direla medio, Euro-pako beste herrialde-etatik gertuen gaude-nak gara, baina aldi berean urrunen gau-denak. Hein ba t ean

I behintzat, arazo hori moldatu nahi genu-

I ke.

i • P e r t s o n e z gain, i besterik garraiatzea | pentsatu duzue? I Bai, beste aukera ba-

tzuk ere aztertu ditu-I gu. Osasunarekin ze-I rikusia duten bi zer-j bitzu eskaintzeko as-• moa dugu . Batet ik,

o rganoen gar ra ioa . Orgdnoak askotan hegazkinez ga-rraiatzen dira eta hemen ez dago horretarako hegazkin jakinik. Iru-ñean zein Bilboko Gurutzeta ospi-talean trasplanteak egiten dira eta bi toki horiek hartuko ditugu ain-tzat gure garraio zerbitzuak es-kaintzeko. Era berean, gaixoak eramateko aukera ere badago.

• Hasi berriak zarete. Nolako harrera izan du? Astelehen hau izan da gure le-

henengo lan eguna eta oraindik hurbilketa frogak besterik ez ditu-gu egin. • Etorkizunerako zein asmo di-

tuzue? Enpresa martxan jartzeko au-

ke ra izan d u g u eta be r r i a da . Oraingoz, esku bat botatzen ari naiz, baina denborarekin bakarrik ibiliko delakoan nago, nire beha-rrik gabe. Zein h a r r e r a izanen duen ikusi behar da.

—^ Irene Arrizurieta

Egunkaria

• ostirala • 1997ko azaroaren 7a

Pello Goñi

Egcmkortasuna OZIALISTEN G E S T O R A K O E K EGIN

duten aurreranzko ihesaldiak giro bitxia sortu du Nafarroako politi-kan. Hirukoaren porrot mingotsaren ondoren, laurogeigarren hamarka-dako izpiri tua b e r r r e s k u r a t u nah i izan dute, mutatis mutandi, erregio-nalisten eta sozialisten arteko ezkon-tza berpizteko asmoz, dena kontrol-pean balego bezala. Fikziozko nor-maltasun horrek iraun duen bitarte-an, egonkortasuna ekarri diote Go-b e r n u a r i , n a h i z e ta a l d e r d i k o oinarriei bizkarra ematen zieten. «Zer dakite oinarriek Nafarroako interes orokorrez?», pentsatu bide zuten ges-torakoek eta, bereziki, funtsik gabe-ko protagonismoa hartu duenak: Lo-pez hiritarra eltzekoari eusteak itsu-tu du. Arbeloak jakin beharko zuen Maquiaveloren ikasbidea: ministro batek berarengan higan baino gehia-go pentsatzen duela ikusten duala-rik, akabo, idazkari txarra duk hori.

Gezurra badirudi ere, bere itsuke-r ian, Lopez h i r i t a r ra onik a te rako zuelakoan joan zen delegatuen boz-ketara. Baina, txirrindularitzan be-zala politikan ere, errepideak nor be-re lekuan jartzen du. Oraingo hone-tan Arbeloa isilik geratu da. Hobe ho-rrela, zeren eta aurrekoan guztiz na-h a s t u r i k u tz i g i n t u e n ad ie razpen ilun haiekin: «Badira garaipen arit-metikoak politikoak ez direnak, eta badira garaipen politikoak sozialak ez direnak. Eta bestalde, badira po-rrot aritmetikoak politikoak ez dire-nak eta porrot politikoak sozialki ga-r a i p e n b i h u r t z e n a h a l d i r enak» . Orain, Lizarberen garaipena aritme-tikoa ez ezik politikoa eta soziala ere izan da. Arrunt ongi dakite hori Jau-regian eta horregatik eman diote au-dientzia hain agudo. Egonkortasuna bermatu badu ere, Lizarbek ez du be-re burua merke saldu nahi. Erne ibi-liko gara, ea zer norabide hartzen du-ten na fa r sozial ismoaren baroi be-rriek.

KONTZERTUAK

I Iruñea: Barañaingo korala eta orkestrak kontzertua eskai-niko du bihar 20:30ean, Do-nibane kiroldegian.

I Iruñea: Anarik kantaldia eskai-niko du ostegunean, hilak 13, Erraldoien Txokoan, iluntze-ko 20:00etan.

I Barañaln: Folk Ametsak zikloan Rakoto taldea ariko da, heldu den o s t e g u n e a n , h i l ak 13, udaletxeko erabilera anitzeko a r e t o a n . E m a n a l d i a 20:00etan izango da.

• Arantza: g u a r t e t t o Concer-tan tek g a n b a r a k o m u s i k a emanaldia eskainiko du bihar 19:30ean, elizan.

I Auritzberri: Iruñeko Orfeoiak kontzertua emanen du, bihar 20:00etan, elizan.

> Burgi: Ganbarako musika kon-tzertua eskainiko dute Maite Beaumontek (mezzosopra-noa), Xabier Relats-ek (xiru-la), Sergio Barcellonak (biola da gamba) eta Pedro J. Rodri-guezek (klabea) elizan, etzi 13:00etan.

ERAKUSKETAK

t Mutiloabeiti: Medikuaren kon-tsul ta tokiko behealdean Pi-nando adrede a Gererdo Die-go i lustrazio e rakuske ta za-balduko da gaur, eta datorren azaroaren 15a bitartean ego-nen da zabalik, astelehenetik o s t i r a l e r a , 1 8 : 3 0 e t a t i k «0:30etara.

I Iruñea: Lakaba tabernan Patxi Idoateren p in tu rak ikus te-koa aukera dago. Erakusketa azaroaren 23ra ar te egonen da zabalik.

I Zizur Nagusia: Ku l tu r E t x e a n heldu den azaroaren 23ra bi-tartean Pilar Garcia Escriba-noren lanak daude eskegita. O r d u t e g i a : 1 9 : 0 0 e t a t i k 21:00etara lanegunetan, eta 12:00etatik 14:00etara jaie-gunetan.

I Tafalla: Kultura Patronatuaren

e r a k u s k e t a a r e t o a n P i lar Compainsen zeramika era-kusketa dago zabalik, hilaren 19ra arte.

ZINEMA

I Tatalla: Z i n e m a E s p a ñ o l e n bihar 18:00etan PouierRan-gers botako dute. Ostegune-an, hilak 13, Gerry Macguirre eskainiko da 22:30ean.

ANTZERKIA

t Talalla: Pasadas las Cuatro ta ldeak Baby boom en elpa-

raiso e s k a i n i k o du g a u r , 20:30ean.

I Atarrabia: La Pera Limonera taldeak Quo no vadis antzez-lana tau la ra tuko du udal zi-neman 20:00etan.

I Iruñea: Euskal rock erradika-laz h i t z a l d i a e s k a i n i k o d u Eriz Zapirainek Zaldiko Mal-dikon. Asteazkena, hilak 12, 20:00etan.

I Mutlloagolti: Arangurengo Uda-lak Beriain mendira (Andiako mendizerra) txangoa antola-tu du etzi. Joan nahi duenak 8 : 3 0 e t a n M u t i l o a g o i t i k o Eguzki plazan egon beharko

du . Informazio gehiago 24-34-91 telefonoan.

t Iruñea: Ordesa, Goriz eta Per-dido mendietara ibilaldia an-tolatu du Nafarroako Uniber-tsitateko Mendi Taldeak. In-fo rmaz io geh j ago e ta izen-ematea 16-90-00 telefonoan.

> Bera: Bertso afaria izanen da b i h a r S e b a s t i a n Lizaso e ta Iñaki Muruarekin soziedade-an, 21:00etan.

I Urepele: Xalbador Eguna ospa-tuko da etzi. Bertsolariak iza-n e n d i ra 1 6 : 0 0 e t a n el izan: J.L. Urdangarin, J.R. Elortza, J . Sarasua , E. Alkat eta Xal-bador II.a.

H a r r i F i c t i o n