Oarsoaldea energia plana diagnostiko eta ekintza plana
-
Upload
oarsoaldea-garapen-agentzia -
Category
Environment
-
view
41 -
download
7
Transcript of Oarsoaldea energia plana diagnostiko eta ekintza plana
OARSOALDEAKO
ENERGIA PLANA
2016 – 2020 Energia Diagnostikoa eta Ekintza Plana
OARSOALDEAKO ENERGIA PLANA 2016ko Urtarrila
ZUZENDARITZA ETA KOORDINAZIOA OARSOALDEAKO GARAPEN
AGENTZIA
Ondoan S. Coop.
LAGUNTZA TEKNIKOA ETA DOKUMENTUAREN IDAZKETA
Haizea Ikerketa S.L.
Oarsoaldeako Energia Plana | Aurkibidea 4
AURKIBIDEA
ENERGIA DIAGNOSTIKOA 6
1. SARRERA 7
1.1. AURREKARIAK 7
1.2. HELBURU ETA IRISMENA 7
1.3. TESTUINGURUA 7
1.3.1. Planak, programak eta araudia 8
1.3.2. Diru‐laguntza lerroak 13
2. ENERGIA BALANTZEA 15
2.1. SEKTORE ETA ITURRIEN ARABERAKO KONTSUMOA 15
2.1.1. Energia kontsumoa Oarsoaldean 15
2.1.2. Elektrizitate kontsumoa: bilakaera eta banaketa sektoreen arabera eskualde eta udalerrietan 16
2.1.3. Gas naturalaren kontsumoa: bilakaera eta banaketa sektoreen arabera eskualde eta udalerrietan 20
2.2. TEKNOLOGIEN ARABERAKO EKOIZPENA 24
2.3. BALANTZEA. AUTOHORNIKUNTZA TASA 26
3. KONTSUMOA MURRIZTEKO POTENTZIALA 27
3.1. MUGIKORTASUNA ETA GARRAIOA 27
3.1.1. Mugikortasunaren esparruan energiaren kontsumoa murrizteko potentzialtasuna 27
3.1.2. Mugikortasunaren plangintza Oarsoaldean 29
3.1.3. Eskualdeko mugikortasunaren ezaugarri orokorrak 30
3.1.4. Garraio motordun pribatua 34
3.1.5. Garraio publikoa 36
3.1.6. Oinezkoen mugikortasuna 38
3.1.7. Bizikletazko mugikortasuna 38
3.2. LEHEN SEKTOREA 43
3.2.1. Lehen sektorearen energia kontsumoa EAEn eta murrizketarako potentzialtasuna 43
3.2.2. Lehen sektorearen energia kontsumoa Oarsoaldean eta murrizketarako potentzialtasuna 44
3.3. INDUSTRIA SEKTOREA 46
3.3.1. Industria sektorearen kontsumo energetikoa eta ezaugarriak 46
3.3.2. Industria sektorea: murrizketarako potentzialtasuna 49
3.4. HIRUGARREN SEKTOREA 52
3.4.1. Hirugarren sektorearen kontsumo energetikoa eta ezaugarriak 52
3.4.2. Zerbitzu sektorea: murrizketarako potentzialtasuna 54
3.5. ADMINISTRAZIO PUBLIKOA 57
3.5.1. Errenteria 57
3.5.2. Lezo 58
3.5.3. Oiartzun 60
3.5.4. Pasaia 61
3.5.5. Oarsoaldea Garapen Agentzia 61
3.5.6. Murrizketarako potentzialtasuna udal eraikin eta instalazioetan 62
Oarsoaldeako Energia Plana | Aurkibidea 5
3.6. ETXEBIZITZA SEKTOREA 65
3.6.1. Energia‐kontsumoa etxebizitza sektorean 65
3.6.2. Etxebizitzen eraikuntza ezaugarriak (isolamendu maila, azalera, e.a.) 66
3.6.3. Instalazio energetikoen ezaugarriak 67
3.6.4. Etxebizitza sektorea: murrizketarako potentzialtasuna 70
3.7. ENERGIA TXIROTASUNA 74
3.7.1. Energia txirotasunaren faktoreak 74
3.7.2. Etxebizitzen kontsumo energetikoan eragina duten elementu nagusiak 74
3.7.3. Energia txirotasuna Oarsoaldean 77
4. ENERGIA BERRIZTAGARRIEN POTENTZIALA 79
4.1. HIDROELEKTRIKOA 79
4.2. ITSAS HIDRAULIKOA 80
4.3. ENERGIA EOLIKOA 81
4.3.1. Lurreko eolikoa 81
4.3.2. Mini‐eolikoa 82
4.3.3. Itsas energia eolikoa 83
4.4. EGUZKI ENERGIA FOTOVOLTAIKOA 84
4.5. EGUZKI ENERGIA TERMIKOA 85
4.6. AZALEKO ENERGIA GEOTERMIKOA 86
4.7. BIOMASA 88
4.8. BIOGASA 90
5. BESTE EKIMEN, AHALMEN ETA BALIABIDE BATZUK 93
6. ONDORIOAK 95
ENERGIA PLANA 99
1. ENERGIA PLANA 100
1.1. ENERGIA PLANAREN HELBURUAK 100
Oarsoaldeako Energia Plana | Diagnostikoa 6
2016 Energia Diagnostikoa
Jarraian Oarsoaldeako energia diagnostikoa azaltzen da, sektore eta
iturrien araberako kontsumoa, alor desberdinetan energia murrizteko
kontsumo potentziala eta energia berriztagarri mota desberdinen
potentziala jasoaz.
ENERGIA DIAGNOSTIKOA
Oarsoaldeako Energia Plana | Diagnostikoa 7
1. SARRERA
1.1. Aurrekariak
2013an, Gipuzkoako Foru Aldundiko Herritarren Partaidetzarako Zuzendaritzak eta Ogasun Zuzendaritzak
herritarren partaidetzarako ekimen bat jarri zuten abian, 2014ko foru aurrekontuetan parte hartzeko.
Prozesuan zehar, herritarrek beren intereseko gai multzo bat hautatu zuten, foru aurrekontuen kargura
2014an garatzekoa. Hautatuko gai horietako bat Gipuzkoak burujabetza energetikorantz aurrera egiteko
neurriak hartu beharra izan zen, egun dauden mendekotasun mailak murriztuz eta lanpostu egonkor eta
iraunkorrak ekarriko dituzten jarduerak sortuz.
Gipuzkoarren interesa eta eskaera kontuan hartu eta Ingurumeneko eta Obra Hidraulikoetako
Zuzendaritzara bideratu zen, bertatik koordinatzen eta bultzatzen baitira energia arloko foru politikak. Prozesu honen lehen pausoak Urola Erdian eman ziren, non eskualdeko azterketa energetikoa egin zen lehendabizi ondoren energia plana osatzeko eskualdeko herritar eta eragile desberdinekin elkarlanean.
Urola Erdiko esperientzia abiapuntu izanda, 2015ean Gipuzkoako beste eskualde batzuk ere bide beretik lehen pausoak ematera animatu dira, lurraldeko subiranotasun energetikoa helburu estrategiko bezala finkatuz. Hau da hain zuzen ere Oarsoaldearen kasua.
1.2. Helburu eta irismena
Txosten honek helburu bikoitza du:
Oarsoaldeako eskualdeko energia egoeraren erreferentzia esparrua definitzea diagnostiko bat
medio,
Oarsoaldeako eskualdeko Energia Plana 2016‐2020 diseinatzea, zeinetan, izaera praktiko eta
exekutiboaz, eskualdeko gizartearen behar eta interesei erantzungo dien energia eredu
baterantz joateko lehen urratsak ezarriko diren.
Hemen aurkezten den diagnostikoaren eta Energia Planaren irismenak izaera teknikoa du eta Oarsoaldea
S.A., Errenteria, Lezo, Oiartzun eta Pasaiako udaletako eta Gipuzkoako Foru Aldundiko teknikariekin
osatutako lan talde teknikoaren elkar lanaren bidez landuta dago.
Horrek etorkizuneko jardueren garapena planifikatzen hasten lagunduko duen abiapuntu den txosten bat
edukitzea ahalbidetu du. Nola nahi den, proposatutako neurriei gizartearen ekarpenak jasotzeko aukera
emango duen eta adostasun eta onarpen politikoa lortzea ahalbidetuko duen partaidetza prozesu bat
aurrerago martxan jartzeko aukera irekita geratzen da.
1.3. Testuingurua
Klima aldaketaren mehatxua gaur egun gizarteak daukan erronka handienetako bat da. Hau horrela izanik,
guztiz beharrezkoa da gure bizi‐ohiturak egokitzea eta negutegi efektua duten gasen isuriak gutxitzea
ekimen internazionalak aintzat hartuta.
Oarsoaldeako Energia Plana | Diagnostikoa 8
1992an ospatu zen Klima Aldaketarako Nazio Arteko Konbentzio Esparruan klima aldaketa arazoarekiko
nazioarteko lehen erantzuna eratu zen, aurrerago onartuko zen Kyotoko Protokoloa Itunaren lehen
pausuak finkatuz.
Gaur egun, Kyotoko Protokoloaz haratago joanda, guztiz beharrezkoa da energia kontsumoan eta
ekoizpenean aldaketak egiteko konpromisoa indartzea, karbono isuri baxuko ekonomia batera bideratuz
eta betebehar eta konpromiso zorrotzagoak ezarriz.
Nazioarteko testuinguru honen baitan, politika europarrak jarduera ekonomikoa eta kontsumo
energetikoa, primarioa zein amaierakoa, banantzera bideratu dira. Honek enplegua eta barne‐produktu
gordina hastea eta aldi berean energia kontsumoa eta isuriak gutxitzea ahalbidetu du. Horrez gain, ohiko
petrolio produkzioa maximotik gertu egoteak eta honek erregai fosilen prezioaren igoeran duen eragina
zuzena izateak ere politika hauek hartzeko argudio nahikoa dira.
Politika hauetan oinarrituta Europan arlo desberdinak bateratzen dituzten hainbat programa, plan eta
araudi onartu dira ekonomia, ingurumena eta gizartea ardatzak bateratuz.
1.3.1. Planak, programak eta araudia
Gaur egun europar politikek 5 lehentasun nagusi dituzte:
1. Europa energetikoki eraginkorra izatea lortzea
2. Energia merkatu europar bateratua eratzea
3. Kontsumitzaileen ahalduntzea eta auto‐hornikuntza ziurtatzea
4. Europaren lidergoa indartzea berrikuntza eta teknologia energetikoetan.
5. Nazioarteko merkatu energetikoetan Europaren dimentsioa sendotzea.
Lehentasun hauek garatzeko estatu kideentzat nahitaezko izaera izango duten egitasmo, politika eta
estrategia desberdinak garatu dira europar parlamentuan.
RETO ENERGIA‐HORIZON 2020 (H2020) Europar Batasunaren Ikerkuntza eta Berrikuntzarako zazpi urteko
epealdirako (2014‐2020) programa da eta aurreko 7. Esparru Programaren ekintza edo jarduera
tradizionalak zein Europarentzako Energia Adimendun Programan jasotako esperientzien inguruko
jarduerak eta Europako Berrikuntza eta Teknologiaren Institutuko ekintzak barnebiltzen ditu.
ENERGIA‐HORIZON 2020 Programaren helburuak hauek dira: energiaren alorreko teknologiak eta
zerbitzuak zabaldu eta abian jartzea, berrikuntza soziala sustatzea, oztopo ez teknologikoak gainditzea,
arauak bultzatzea eta energia politika europarraren inplementazioa azkartzea. Helburuak kuantifikatuz
gero, lortu nahi dena da 2020rako energia kontsumoa %20 gutxitzea eta energia eraginkortasuna aldiz %20
handitzea da.
Programak honako hiru alor nagusi hartzen ditu kontuan: Energia Eraginkortasuna, Karbono Gutxiko
Energia Lehiakorra eta Hiri eta Erkidego Adimendunak. Gainera, RETO ENERGIA Programak beste arlo
garrantzitsu batzuekin sinergiak sustatzen ditu, hala nola garraioarekin, informazio eta komunikazio
teknologiekin, lankidetza publiko zein pribatuekin eta prozesu industrial iraunkorrekin.
Oarsoaldeako Energia Plana | Diagnostikoa 9
Europako Estrategiak ezartzen dituen helburuak lortu ahal izateko Estatu guztien konpromisoa guztiz
beharrezkoa da. Bide honetan, azken urteotan hainbat araudi onartu dira aipatutako arlo guzti hauek
gizarteratu eta betetzen direla ziurtatzeko. Hauetatik esanguratsuenak honakoak dira:
• Ekonomia Jasangarriaren martxoaren 4ko 2/2011 Legea
Europar mailan onartutako hainbat Zuzentarau barneratzen ditu, erreforma programa zabal bat
artikulatuz. Ekonomia jasangarria izateko Estrategiak jasangarritasuna ekonomian, ingurumenean
eta gizartean lortu nahi du eta honako helburu nagusiak ditu:
o Ikerkuntza, garapen eta berrikuntzan inbertsioa handitzea,
o Energia garbiekin lotuta dauden jarduerak sustatzea eta energia aurreztea,
o Zerbitzuen zuzentaraua barne araudira iraultzea.
Energia alorrean, Lege honek industrian, eraikuntzan eta garraioan energia eraginkortasuna lortzea
du helburu nagusia.
• Klima aldaketari aurre egiteko Euskal Legea
2009an sinatu zen Urdaibaiko Adierazpenak ekonomia, jendartea eta ingurumenaren garapen
jasangarria bultzatzea ditu helburu.
Energia ekoiztu eta kontsumitzeko egungo ereduak berrikusteko eta gure bizi‐iturrietan ereduok
duten eragina murrizteko beharra dira Itun honen eta Eco‐Euskadi 2020 plataformaren oinarria.
Lege honek zeharka eragingo du energia, garraioa, lurralde antolakuntza, hirigintza, heziketa eta
nekazaritzan besteak beste eta klima aldaketari aurre egiteko mekanismoak ezarriko ditu. Esparru
honetan, administrazio publiko guztiek eta gizarte eragileek hartu beharko dute parte.
• 2009/28/CE Zuzentaraua, Europako Parlamentuarena eta Kontseiluarena, 2009ko apirilaren
23koa, energia berriztagarrien erabileraren sustapenari buruzkoa
Araudi honen helburu nagusia garraioan erregai berriztagarrien erabilera handitzea da. Gaur egun
ez da oraindik barne araudira irauli, zirriborro fasean aurkitzen da.
• 2010/31/EB Zuzentaraua, Europako Parlamentuarena eta Kontseiluarena, 2010eko maiatzaren
19koa, eraikinen energia‐errendimenduari buruzkoa
Zuzentarau hau barne araudira 235/2013 Errege Dekretua, eraikinen energia‐eraginkortasuna
ziurtatzeko oinarrizko prozedura onartzen duenaren bitartez partzialki irauli zen eta EAEan
226/2014 Dekretua, abenduaren 9koa, eraikinen eraginkortasun energetikoaren ziurtagiriari
buruzkoaren bitartez garatu da.
Eraikinen eraginkortasun energetikoa hobetzeko helburua 314/2006 Errege Dekretuak indarrean
jarri zuen Eraikuntza Kode Teknikoko DB‐HE “Energia aurrezpena” Oinarrizko Dokumentua
eguneratzen duen FOM/1635/2013 Ordenarekin osatzen da.
Araudi guzti honek eraikin berriak energia‐kontsumo ia nuluko eraikinak izatea bilatzen du, hau da,
efizientzia energetiko handiko eraikinak egitea, eta behar duten energia gutxi hori gehienbat iturri
berriztagarrietatik hartutakoa izatea, in situ edo inguruan ekoitzitako iturri berriztagarrietako
energia barne. Helburu honek eraikitze‐estandar oso altuak erabiltzea exijitzen du, energia asko
aurreztuko dutenak, bai eta eraikinetan bertan edo inguruan energia‐iturri berriztagarriak
ezartzea.
Oarsoaldeako Energia Plana | Diagnostikoa 10
• 2012/27/UE Zuzentaraua, Europako Parlamentuaren eta Kontseiluaren, 2012ko urriaren 25ekoa,
efizientzia energetikoari buruzkoa, 2009/125/CE eta 2010/30/UE Zuzentarauak aldatzen dituena
eta 2004/8/CE eta 2006/32/CE baliogabetzen dituena.
Zuzentarauak 2020an energiaren %20 aurreztu ahal izateko esparrua ezartzen du, gutxieneko
eskakizun batzuk finkatuz; estatu kideek hobetu ahalko dituzte eskakizun horiek, eta, bestalde,
hiru urtetik behin ekintza nazionaleko efizientzia‐plan bat aurkeztu beharko dute. Zuzentarau hau
oraindik ez da barne araudira irauli, zirriborro fasean aurkitzen da.
Araudiaz gain, administrazio publikoek (Europa, Estatua, EAE, Gipuzkoa, e.a.) energia politika hauek
aurrera eramateko, estrategia, programa eta plan konkretuak garatu dituzte.
• Europan:
o Teknologia Energetikoaren Europar Plan Estrategikoa (SET‐Plana)
Garbiak, eraginkorrak, karbono isuri baxukoak, ekonomikoki eskuragarriak eta merkaturako
daitezkeen teknologia poltsa bat garatzeko ikerketa koordinatua egiteko ibilbide‐orri bat da.
o Europar Batasunaren energia‐politikaren bidaia‐orria 2050rako
Erregai fosilen agortzeak eta klima‐aldaketaren aurkako borrokak bultzatuta, energia‐
kontsumoa eta CO2‐ren isurketak gutxitzeko sektore guztietan, nagusiki garraioan eta
eraikuntzan, murrizketa handiak planifikatzen dituen ibilbide‐orri bat da.
o Europar Batasunaren karbono baxuko ekonomiaren bidaia‐orria 2050rako
Europako ekonomia klimarekiko errespetuzkoagoa eta energia kontsumo baxuagokoa izan
dadin, Komisio Europarrak 2050erako kontsumo baxuko ekonomiaren bidaia‐orria definitu du.
Bidaia‐orriaren helburu nagusia 2050rako EBak gas isuriak %80 gutxizea da, 1990 isuriak
oinarritzat hartuta. Helburua lortzeko, aurrez 2030rako eta 2040rako isuriak %40 eta %60
murriztu beharko dira hurrenez hurren. Ezarritako isurien murrizketa lortu ahal izateko guztiz
beharrezkoa izango da sektore guztien inplikazioa, karbono baxuko gizarte baterako bidea
egin ahal izateko. Teknologia garbiek funtsezko papera izango dute, teknologikoki bideragarria
eta ekonomikoki posiblea den trantsizio prozesu honetan.
• Estatuan:
o 2011‐2020 Espainiako Energia Berriztagarrien Plana
Planak energia berriztagarrien erabileraren sustapenerako 2009/28/CE Zuzentarauarekin
lerrokatuak dauden helburuak ezartzen ditu, eta erregimen berezian ekoizten duten energia
ekoizpen jarduerak arautzen dituen 661/2007 Errege Dekretuak eta Ekonomia Jasangarriaren
martxoaren 4ko 2/2011 Legeak ezartzen dituzten betebeharrekin bat dator.
o Energia Aurrezteko eta Eraginkortasunez Erabiltzeko 2011‐2020rako Ekintza Plana
Europako Kontseiluak 2010eko ekainaren 17an egindako bileran 2010rako ezarritako lehen
mailako energia‐kontsumoaren % 20 aurrezteko helburuari aurre egiteko plana da.
• EAEn:
o Eco‐Euskadi 2020 Estrategia
Oarsoaldeako Energia Plana | Diagnostikoa 11
Euskadiko Garapen Jasangarriko lehenengo estrategia da eta ekonomikoki lehiakorra,
berritzailea eta eko‐efizientea den herrialde‐proiektua gauzatzea lortu nahi du, betiere sozialki
kohesionatua eta erantzunkidea izango dena, eta bere natura‐ondarearen zati diren ondasun
eta baliabideen kalitatearekin konprometituta.
o Euskadiko energia estrategia 2020 (3E2020)
Estrategiak, funtsean, Europa eta Estatuko politiken osagarri izanik, Euskadi mailan energia
politiken esparrutik jardun beharrari erantzun nahi dio. Estrategiaren ezarpenari esker,
enpresen lehiakortasuna eta gizartearen ongizatea hobetu nahi dira. Izan ere, gizarte,
ekonomia eta ingurumen aldetik, energia sistema iraunkorragoa izatea ekarriko du.
Estrategiaren zazpi helburu nagusiak honakoak dira:
1. 2020an energia primarioaren kontsumo maila 2008an izandako maximo historikoa ez
gainditzea, alor guztietan energia eraginkortasuna hobetzeko jardueren eta neurrien
bidez.
2. Petrolioaren azken kontsumoa %9 murriztea 2020. urtean, 2010eko kontsumoarekin
alderatuta, garraio arloarekiko deslotura bultzatuz, ibilgailu elektrikoaren erabilera
sustatuz eta errepideko garraioan energia berriztagarriak %15 izateko pausoak emanez.
3. Energia berriztagarrien aprobetxamendua %87 areagotzea. Era horretan, energia
berriztagarrien azken kontsumoaren kuota %14 izango litzateke.
4. Sorkuntza elektrikoan baterako sorkuntzaren eta berriztagarrien ekarpena areagotzea,
2010ean izandako %18ko partaidetzatik %38ko partaidetzara pasatzeko.
5. Ikerketan eta garapen teknologiko‐industrialean lehentasunezko 8 esparru sustatzea
energia arloan, eta energia arloko enpresen fakturazioa %25 igotzea.
6. Klima aldaketari aurre egiten laguntzea, 2,5 Mt CO2 murriztuz, energia politikari
lotutako neurrien bidez.
7. Inbertsio ekonomikoa indartzea, erakunde‐politika konprometituaren eta ereduzkoaren
bitartez.
Bestalde, aipatu beharra dago 2015ko Abenduan Euskadiko Energia Estrategiaren gaurkotzea
kontsulta publikora zabaldu dela. Ekarpenak egiteko epea 45 egunekoa izango da.
o Euskadiko energia estrategia 2025 (3E2025)
Euskadiko Energia Estrategiaren berrikuspenak edo gaurkotzeak hainbat faktoreri erantzun
nahi die, hala nola munduko egoeran izandako aldaketei, araudi eta legedietan izandako
berrikuspenei eta krisialdi ekonomikoak iraun bitartean euskal gizartean izandako bilakaerari.
Hala, indarrean zegoen 3E 2020 Energia Estrategia eguneratzeko arrazoi nagusietako bat
krisialdi ekonomikoa izan da. Hau horrela izanik, beharrezkoa da energia plangintza etengabe
bilakatzen ari den errealitate berrira egokitzea. Hartara, kontsulta publikoaren bitartez
enpresa, industria, gizarte eta energia alorreko eragileen ekarpenak bildu nahi ditu, epe
ertainean plangintza orekatua lortze aldera, teknikoki bideragarria eta iraunkorra energia
aldetik. Hala, aurten oinarri gisa hartuta, helburuen betetze epemuga 2025ean finkatzen da
estrategia berrian.
o 2020ko Ingurumen Esparru Plana
Oarsoaldeako Energia Plana | Diagnostikoa 12
2015‐2018 aldirako IV. Ingurumen Esparru Programaren xedea da ingurumen‐konpromisoak
Eusko Jaurlaritzaren politiketan txertatzea.
Planaren helburu nagusiak honakoak dira:
1. Euskadik duen ingurumenaren goi‐mailako kalitatea bermatzea eta hobetzea eta,
horretarako, jardueren eta pertsonen erantzukizuna areagotzea.
2. Ingurumen‐politikaren bitartez administrazio‐izapideak sinplifikatzen eta arintzen
laguntzen jarraitzea, baliabideak modu eraginkorrean erabiltzen, baita karbono gutxiko
ekonomiaranzko trantsizioan ere.
3. Jakintzari, ingurumen‐azpiegiturei eta gure ekosistemek eskaintzen dituzten zerbitzuei
balioa ematea, Jaurlaritzaren politikekin sintonian.
4. Ingurumen‐politikatik osasun publikoa hobetzen, kapital naturala babesten eta
herritarren ongizatea, oro har, hobetzen laguntzea, administrazio publikoekin erabat
koordinatuta eta erabilitako baliabideak arrazionalizatuta.
5. EAEko herritarrek ingurumen‐arloan duten hezkuntza, prestakuntza eta sentsibilizazioa
areagotzea.
o 2050erako klima‐aldaketaren Euskadiko estrategia
Plangintza‐tresna bat da, 2050era bitartean Euskadiren jarduna gidatuko duena, bai klima‐
aldaketa moteltzeko bai berak sortzen duen egoerara egokitzeko. Plangintzak bitarteko
helburuak jartzen ditu 2020 eta 2030 urteetarako.
2050erako definitutako ikuspegia osatzeko, Estrategiak klima‐aldaketaren inguruko politikatan
kontuan hartu beharreko oinarrizko baldintzak definitzen ditu:
Klima aldaketa moteltzeko ekintzak plangintza publikoan integratzea.
Administrazio publikoak era eredugarri eta koordinatuan jardutea, karbono gutxiko
gizarte egokitu batera zuzendutako eraldaketa lortzeko.
Berrikuntza eta garapen teknologikoa sustatzea, berotegi‐efektuko gasen isurketa
sektore guztietan murriztu ahal izateko, eta lurraldeak klima‐aldaketaren aurrean duen
ahulezia murrizteko.
Euskal gizartearen eragile guztien erantzunkidetasuna defendatzea, klima‐
aldaketarekiko moteltze eta egokitze ekintzetan parte‐hartzea bermatuz.
Klima‐aldaketari buruzko tokiko ezagutza sendotzea.
Nazioarteko konpromisoekin bat etorriz, hipotesi sozioekonomiko eta energetikoak oinarritzat
hartuta, estrategiak helburu hauek definitu ditu:
1. Helburua:
Euskadiko BEG emisioak gutxienez % 40 murriztea 2030erako eta gutxienez % 80
murriztea 2050erako, 2005. urtearekin alderatuta.
2050. urtean energia kontsumo osoaren %40 energia berriztagarriekin asetzea.
2. Helburua:
Euskadik klima‐aldaketaren aurrean erresilientzia izan dezan bermatzea.
• Gipuzkoa mailan:
o Gipuzkoa Energia Foru Plana
Azken urteotan azaldutako hainbat galderaren erantzuna izatea nahi du Plan honek eta
honako helburu orokorrak ditu:
Oarsoaldeako Energia Plana | Diagnostikoa 13
1. Berotegi efektua duten gasen isuria gutxitu
2. GFAren konpetentzia eremuan energia eraginkortasuna eta aurrezpena sistematikoki
bultzatu
3. Energia berriztagarriak sustatu, ekosistemen eta aniztasun biologikoaren
begiratzearekin bateragarria dela ziurtatuz
4. Gizartean eta udal administrazioan energia kultura berri bat hedatu
5. Energia berriztagarrien arloan, Gipuzkoako industria eta enpresa sarea indartu.
• Eskualde eta udalerri mailan:
o Errenteria, Lezo eta Oiartzungo Tokiko Agenda 21 Ekintza Planak
o Errenteriako Energia Iraunkorrerako Energia Plana
Errenteriak Alkateen Ituna sinatuz energia aurrezteko ekintza‐plan bat aurkezteko
konpromisoa beregain hartu du CO2 emisioak %20 murrizteko 2020. urteari begira.
1.3.2. Diru‐laguntza lerroak
Aurrez aipatu diren programa, plan eta estrategiek ezartzen dituzten helburuak lortu ahal izateko guztiz
beharrezkoa da diru‐laguntza lerro anitzak habian jartzea. Azken urteotan energia eraginkortasuna eta
kontsumoaren murrizketa lortzeko asmoz hainbat laguntza lerro habian jarri dira. Diru‐laguntzak
kudeatzen dituzten erakunde nagusiak IDAE eta EVE/EEE dira.
Diru‐laguntza deialdi gehienak urteka argitaratzen dira, ondorioz jarraian aipatzen diren askotan eskaerak
aurkezteko epea itxia dago 2015an.
• IDAE – Dibertsifikaziorako eta Energia Aurrezteko Institutua
o Movele Programa: Kotxe elektrikoa eskuratzeko diru‐laguntza programa, mugikortasun
elektrikoa sustatzea eta petrolioarekiko menpekotasuna gutxitzea ditu helburu.
o Plan pive 8: ibilgailu eraginkorren eskuratzea errazteko diru‐laguntza programa da eta
380/2015 Errege Dekretuak erregulatzen du.
o PAREER‐CRECE Programa: existitzen diren eraikinen birgaitze energetikoetarako diru‐laguntza
programa da.
o Fondo JESSICA‐F.I.D.A.E.: energia eraginkortasuna edo energia berriztagarrien erabilpena
hobetuko duten hiri jasangarrien garapenerako proiektuen inbertsio funtsa da.
o Programa Biomcasa II: eraikinetan biomasa termiko proiektuak ezartzeko finantzaketa
programa da. Programa honen bidez finantzaketa‐sistema bat ezarri nahi da erabiltzaileek
biomasa erabiliz, eraikinetan ur beroa eta klimatizazioa erabiltzeko dituzten beharrei
egokitutako eskaintza izan dezaten.
o Programa Geotcasa: eraikinetan instalakuntza geotermikoa proiektuak ezartzeko finantzaketa
programa da. Programa honen bidez finantzaketa‐sistema bat ezarri nahi da erabiltzaileek
energia geotermikoa erabiliz, eraikinetan ur beroa eta klimatizazioa erabiltzeko dituzten
beharrei egokitutako eskaintza izan dezaten.
o Programa Solcasa: eraikinetan eguzki‐instalazio termikoak jartzeko finantzaketa programa da.
Programa honen bidez finantzaketa‐sistema bat ezarri nahi da erabiltzaileek eguzki‐energia
Oarsoaldeako Energia Plana | Diagnostikoa 14
termikoa erabiliz, eraikinetan ur beroa eta klimatizazioa erabiltzeko dituzten beharrei
egokitutako eskaintza izan dezaten.
o Programa GIT: Enpresa gaituei eraikinetan energia iturri berriztagarrietan oinarritutako
instalazio termiko handiak jartzeko finantzaketa programa da eta eraikuntzan energia
termikoa ekoizteko instalazio handiak jartzea sustatzeko beharrari erantzuten dio. Instalazio
horiek energia berriztagarriak (biomasa, eguzki energia termikoa eta geotermia) baliatuta
jartzen dira.
• EEE – Euskal Energia Erakundea
o Itsas energia 2015: Garapen bidean dauden itsasoko energia teknologia berriztagarriak
erakusteko eta balioztatzeko inbertsioen aldeko laguntzen programa.
o Herri Administrazioa: Herri administrazioaren alorrean inbertsioak sustatzeko laguntza
programa (eskaerak aurkezteko epea itxia dago).
o Biomasa‐galdarak: Biomasa energetikoki ustiatzeko instalazioetan inbertsioak sustatzeko
laguntzen programa (eskaerak aurkezteko epea itxia dago).
o Energia‐eraginkortasuna eta energia berriztagarriak Hirugarren Alorrean: Hirugarren
sektorean energia berriztagarrien erabileraren eta energia eraginkortasunaren aldeko
inbertsioak sustatzeko laguntzen programa (eskaerak aurkezteko epea itxia dago).
o Energia‐eraginkortasuna eta energia berriztagarriak Industrian 2015: Industrian energia
berriztagarrien erabileraren eta energia eraginkortasunaren aldeko inbertsioak sustatzeko
laguntzen programa (eskaerak aurkezteko epea itxia dago).
o Instalazio elektrikoen Renove Plana: Etxebizitzetan eta etxejabeen elkarteetan instalazio
elektrikoak berritzeko inbertsioei laguntzak emateko programa (eskaerak aurkezteko epea
itxia dago).
o Etxetresna elektrikoak: Ohiko etxebizitzetan etxetresna elektrikoak ordezkatzeko inbertsioei
diru laguntzak emateko programa (eskaerak aurkezteko epea itxia dago).
o Leihoen Renove plana: Ohiko etxebizitzan leihoak ordezkatzeko inbertsioei diru laguntzak
emateko programa (eskaerak aurkezteko epea itxia dago).
o Garraioa eta mugikortasun efizientea: Garraio eta mugikortasun efizientearen aldeko
inbertsioak sustatzeko laguntzen programa (eskaerak aurkezteko epea itxia dago).
o Elektrizitatea ekoizteko energia berriztagarrien instalazioen sustapena: Elektrizitatea
ekoizteko energia berriztagarrien instalazioetan inbertsioak sustatzeko laguntzen programa
(eskaerak aurkezteko epea itxia dago).
Oarsoaldeako Energia Plana | Diagnostikoa 15
2. ENERGIA BALANTZEA
2.1. Sektore eta iturrien araberako kontsumoa
2.1.1. Energia kontsumoa Oarsoaldean
Txosten honen itxieran soilik eskualdeko elektrizitate eta gas naturalaren kontsumoa eskuratu da.
Ikatzaren eta honen eratorrien eta petrolio eta bere eratorrien daturik ez da eskuratu.
Elektrizitate eta gas naturalaren kontsumoari arreta ipintzen badiogu, Oarsoaldeako udalerrietan
kontsumorik handiena duena Errenteria dela ikusten da, eskualdeko kontsumoaren %80a berak duelarik.
Gainerako %20a Oiartzun (%1), Pasaia (%6) eta Lezoren (%4) artean banatuta dago.
ENERGIA KONTSUMOA (tep). 2014
Errenteria Lezo Oiartzun Pasaia Oarsoaldea
Elektrizitatea 25.253,12 2.909,96 5.936,28 3.125,03 37.224,39
Gas naturala 38.783,38 621,66 2.311,43 1.356,88 43.073,35
Guztizkoa 64.036,50 3.531,62 8.247,71 4.481,91 80.297,74
Iturria: Iberdrola / EDP /IDAE
Gas naturala Oarsoaldea eskualdean erabiltzen den energia iturri nagusiena da, kontsumoaren erdia baino
pixkat gehiago duelarik.
Iturria: Iberdrola / EDP /IDAE
“GIPUZKOA ENERGIA FORU PLANA. 2012‐2015 Ekintzak” dokumentuan agertzen den bezala, Gipuzkoan
ikatzaren erabilerak 2002an barne‐kontsumo gordinaren % 18,84 izatetik % 5,60 izatera pasa da 2010.
Oarsoaldeako Energia Plana | Diagnostikoa 16
urtean. Gas naturala —% 25,57tik % 31,90era pasatuz— eta petrolioaren eratorriak —hauek % 33,41etik %
36,70era pasatu baitziren— dira epealdi horretan barne‐kontsumo gordinean duten partaidetza gehien
handitu duten iturriak ehunekoetan.
Barne‐kontsumo gordina asetzeko energia‐hornidura erregai fosilen (gas naturalaren, ikatzaren eta
petrolioaren eratorrien) kontua da nagusiki, eta osagai horiek totalaren ia % 80 hartu izan dute historikoki.
Iturria: GIPUZKOA ENERGIA FORU PLANA. 2012‐2015 Ekintzak
2.1.2. Elektrizitate kontsumoa: bilakaera eta banaketa sektoreen arabera eskualde eta
udalerrietan
Oarsoaldeako elektrizitate kontsumoak %10eko murrizketa jasan du 2010 eta 2014 bitartean. 2013tik
aurrera murrizketa nabarmenagoa izan da. Seriearen kontsumorik handiena 2012an izan da, 485.025.050
kWh‐ko kontsumoarekin. 2014an, berriz, kontsumoa 432.841.734 kWh‐koa izan da.
Oarsoaldeako Energia Plana | Diagnostikoa 17
Iturria: Iberdrola
Sektoreen arabera, elektrizitate kontsumorik handiena industriari dagokio, zerbitzu sektorea eta
etxebizitzakoa atzetik dituela, hurrenez hurren. 2010 eta 2014 bitarte sektore guztietan murriztu da
kontsumoa: %13 industrian, %9 zerbitzuetan eta %8 etxebizitza sektorean.
Iturria: Iberdrola
Kontsumoaren erdia baino gehiago industria sektoreari dagokio. Beronen kontsumoa 2010 eta 2014
bitartean %56 inguruan mantendu da. Zerbitzuen eta etxebizitzaren sektoreek, berriz, %20 pasatxo
kontsumitu dute bakoitzak denbora horretan.
Oarsoaldeako Energia Plana | Diagnostikoa 18
Iturria: Iberdrola
Udalerrien artean, Errenteriak du kontsumorik handiena, Oiartzun, Pasaia eta Lezo atzetik dituela,
hurrenez hurren. Seriearen lehen urteetan Errenteriak handitze arina izan bazuen ere, 2010 eta 2014
bitartean energia elektrikoaren kontsumoa, gehiago edo gutxiago, jaitsi egin da 4 udalerrietan: %18
Oiartzunen, %14 Lezon, %7 Errenterian eta %6 Pasaian.
Iturria: Iberdrola
Udalerriz udalerriko elektrizitate kontsumoaren banaketa antzerakoa mantendu da 2010 urteaz geroztik,
Errenteria izanik 2014an kontsumorik handiena izan duena, %68koa, Oiartzun duelarik atzetik %16arekin,
eta jarraian Pasaia eta Lezo %8ko antzerako kontsumoarekin.
Oarsoaldeako Energia Plana | Diagnostikoa 19
Iturria: Iberdrola
Errenteria eta Oiartzunen elektrizitate kontsumoa biztanleko handiagoa da. Pasaiari dagokio Oarsoaldeako
lau udalerrien artean per capita kontsumo txikiena. Oarsoaldea bere osoan hartzen bada 2014 urteko
kontsumoa 6.085 kWh biztanleko izan da.
Iturria: Iberdrola
2014 urtean lau udalerrietako elektrizitate kontsumoa biztanleko Gipuzkoako batez bestekoaren azpitik,
7.752 kWh/biztanleko, kokatzen dira. Erkidegoarekin alderatuta, ordea, Errenteriako elektrizitate
kontsumoa biztanleko EAEko batez bestekoaren gainetik, 6.927 kWh/biztanleko, dago.
Oarsoaldeako Energia Plana | Diagnostikoa 20
ELEKTRIZITATE KONTSUMOA BIZTANLEKO – EAE. 2014 (kWh/biztanle)
Iturria: Udalmap
2.1.3. Gas naturalaren kontsumoa: bilakaera eta banaketa sektoreen arabera eskualde eta
udalerrietan
Oarsoaldeako gas naturalaren kontsumoak %16ko murrizketa erakusten du 2012 eta 2014 bitartean,
645.547.358 kWh‐ko kontsumotik, 2012an, 540.100.333 kWh‐ko kontsumora igaroz 2014an.
Iturria: EDP
Sektoreen arabera, gas naturalaren kontsumorik handiena industriari dagokio eta bere atzetik daude
zerbitzuen eta etxebizitzen sektoreak. Kontuan izan behar da Pasaian eta Lezon gas naturalaren
Oarsoaldeako Energia Plana | Diagnostikoa 21
kontsumorik ez dagoela industria sektorean. 2012 eta 2014 bitartean, industrian nahiz etxebizitza
sektorean kontsumoa txikitu egin da, %18 eta %21, hurrenez hurren. Zerbitzuen sektorean, berriz, gas
naturalaren kontsumoa %17 hazi da. Zerbitzuen sektorearen handitzea udalerri guztietan gertatu da
Errenterian salbu. Nabarmentzekoa da Oiartzunen industria sektorearen kontsumoa %92 jaitsi dela 2013
eta 2014 bitartean, Catelsa enpresaren jarduera uztearen ondorioz segur aski.
Iturria: EDP
Kontsumoaren %80 industria sektoreari dagokio. 2012 urteaz geroztik sektore honen ekarpena jaitsiz joan
da eta zerbitzuen sektorearena, berriz, handitu egin da, %8tik gora kokatuz bere kontsumo puska.
Etxebizitza sektorea neurri txikiagoan hazi da, bere kontsumo atala %12koa izanik.
Iturria: EDP
Udalerrien kontsumoari dagokionean, kontsumorik handiena Errenteriari dagokio, jarraian Oiartzun,
Pasaia eta Lezo, hurrenez hurren. Lezo da 2012 eta 2014 bitartean hazkuntza, %5ekoa hain zuzen, jasan
Oarsoaldeako Energia Plana | Diagnostikoa 22
duen udalerri bakarra. Beste hiru udalerrietan gas naturalaren kontsumoa gehiago edo gutxiago jaitsi egin
da urte tarte horretan: %17 Errenterian, %11 Oiartzunen eta %9 Pasaian.
Iturria: EDP
Udalerriz udalerriko gas naturalaren kontsumoaren banaketa 2012az geroztik antzerakoa mantendu da,
Errenteria izanik 2014an kontsumorik handienekoa, kontsumo osoaren %90a hartuz. Bere atzetik Oiartzun
% 5, Pasaia %3 eta Lezo %2arekin.
Iturria: EDP
Gas naturalaren biztanleko kontsumoa soilik Errenterian da Oarsoaldea osoaren batez bestekoa baino
handiagoa, 7.593 kWh biztanlekoa izanik eskualdeko kontsumoa 2012 eta 2014 urte tartean gertatutako
beherakadaren ondoren. Biztanleko kontsumo txikienak Lezo eta Pasaian gertatu dira.
Oarsoaldeako Energia Plana | Diagnostikoa 23
Iturria: EDP
Etxebizitza sektoreari soilik so eginez, udalerrien biztanleko kontsumoak ez du hainbesteko alderik.
Iturria: EDP / Udalmap
Oarsoaldeako Energia Plana | Diagnostikoa 24
2.2. Teknologien araberako ekoizpena
Gipuzkoako Energia Planean jaso diren datuen arabera, Gipuzkoan energia ekoizteko gaitasuna nahiko
txikia da, 2011ko datuen arabera 541 instalazio zauden izena emanda Erregimen bereziko ekoizpen
elektrikoko instalazioen erregistroan, guztira 229,7 MW ekoizteko gaitasunarekin. Datua hauek
Oarsoaldean aztertuz gero, erregistroan 43 instalakuntza daude izena emanda, guztira 7,28 MW ekoizteko
gaitasunarekin.
Oarsoaldeako energia ekoizpen datuei dagokionez, 2012 eta 2014 urte bitarteko datuak eskuratu dira.
Jarraian, Oarsoaldeako energia ekoizpen datuak ikus daitezke:
OARSOALDEAKO PRODUKZIO ENERGETIKOA (TEP.) 2014
Errenteria Lezo Oiartzun Pasaia Oarsoaldea
2012 2013 2014 2012 2013 2014 2012 2013 2014 2012 2013 2014 2012 2013 2014
Energia ez berriztagarriak
0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 84.366,00 0,00 0,00 84.366,00 0,00 0,00
Eguzki energia termikoa
0,83 0,83 0,83 15,56 15,56 15,56 26,49 26,49 26,86 0,00 0,00 0,00 42,89 42,89 43,25
Biomasa 1,94 1,94 5,04 0,00 0,00 0,00 20,25 28,71 40,30 0,00 0,00 0,00 22,19 30,65 45,34
Geotermia 0,00 0,00 0,00 2,09 2,09 2,09 4,48 5,85 5,85 0,00 0,00 0,00 6,57 7,94 7,94
Eguzki energia fotovoltaikoa
22,01 22,01 22,01 2,87 2,87 2,87 6,46 6,46 6,46 1,02 1,02 1,02 32,36 32,36 32,36
Eolikoa 0,04 0,04 0,04 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,04 0,04 0,04
Mini‐eolikoa 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,04 0,04 0,04 0,04 0,04 0,04
Mini‐hidraulikoa
490 (*) 490
(*) 490
(*) 0,00 0,00 0,00 (*) (*) (*) 0,00 0,00 0,00 490
(*) 490
(*) 490
(*)
Biogasa 306,48 236,18 170 (**)
0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 306,48 236,18 170 (**)
GUZTIRA 821,30 751,00 687,92 20,52 20,52 20,52 57,68 67,51 79,46 84.367,05 1,05 1,05 85.266,55 2.853,09 788,95
(*) Sekretu estatistikoa dela eta Udalak ezin izan ditu datu hauek erraztu, beraz Añarbeko urtegiko zentral hidroelektrikoaren (energia hidraulikoari dagokionez eskualdeko instalazio esanguratsuena )energia ekoizpen datu teorikoak erabili dira, 2006an GFAk eta 2011an EVEk argitaratutako datuetan oinarrituz.
(**) San Markos Mankomunitateak erraztutako datuak. Urte hauetako datuak ez dira zuzenak beraz estimazioa bat egin da.
Iturria: EEE, San Markos Mankomunitatea, Udalak
Aurreko taulan ikusi daitekeen bezala, gaur egun Oarsoaldeako energia ekoizpen osoa energia
berriztagarrietan oinarritzen da. Datuak aztertuz gero aldiz, ikus daiteke hau ez dela beti horrela izan,
2012. urte arte, Pasaiako zentral termikoa itxi zen arte, energia ez berriztagarrien ekoizpenak presentzia
oso handia baitzuen eskualdean. Izan ere, Pasaiako zentral termikoaren itxierak Oarsoaldeako energia
ekoizpen maila ia %99 jaistea eragin zuen.
Oarsoaldeako Energia Plana | Diagnostikoa 25
PASAIAKO ZENTRAL TERMIKOAK EKOIZTUTAKO ENERGIA (GWh)
Iturria: EEE, IBERDROLA
Urtez urte ekoizpena aldakorra izan bazen ere, bataz beste urtean 600 GWh energia ekoizten ziren
instalazio honetan.
Energia ez berriztagarrien ekoizpenari dagokionez ordea, ikus daiteke San Markos zabortegiko biogas
ekoizpenak ere pisu nabarmena izan duela azken urteotan. Normala denez zabortegiko biogas ekoizpen
maila jaisten ari da azken urteetan, bataz beste urteko %30ko jaitsiera duelarik, hala ere gaur egun energia
ekoizpen iturri handiena da. San Markos Mankomunitatearen hitzetan gaur gaurkoz oraindik ez dago
finkatuta biogas planta ixteko datarik.
OARSOALDEAKO ENERGIA EKOIZPENA OSATZEN DUTEN ENERGIA ITURRIEN BANAKETA. 2014
Oarsoaldeako Energia Plana | Diagnostikoa 26
Iturria: EEE, San Markos Mankomunitatea, Udalak
OHARRA: grafikoa kalkulatzerakoan biogasaren 2014ko ekoizpen datua 2013koa oinarri hartuta kalkulatu da,urtetik
urtera ekoizpena %30 jaisten dela estimatuz, San Markos Mankomunitateak 2014rako erraztutako datua ez baita
zuzena. Horrez gain, mini‐hidraulika instalazioen datuak ezin izan dira eskuratu sekretu estatistikoa medio, beraz
instalazio hauen ekoizpen datuak grafikoan islatu ahal izateko GFAk 2006an argitaratutako “Bases para la
elaboración de las directrices sobre el uso sostenible del agua en Gipuzkoa” dokumentuko datuak maneiatu dira.
2.3. Balantzea. Autohornikuntza tasa
Jarraian jaso den taulan Oarsoaldeako 2014ko energia balantzea ikus daiteke. Datuek eskualdeak kanpo
energiarekiko duen menpekotasun maila altua islatzen dute. Gaur egun kontsumitzen den energia osoaren
%99a baino gehiago eskualdetik kanpo ekoizten da, EAEko %96a baino balorearen gainetik kokatuz.
OARSOALDEAKO BALANTZE ENERGETIKOA. AUTOHORNIKUNTZA MAILA (TEP). 2014
Errenteria Lezo Oiartzun Pasaia Oarsoaldea
Energia kontsumoa 64.036,50 3.531,62 8.247,71 4.481,91 80.297,74
Energia ekoizpena 687,92 20,52 79,46 1,05 788,95
Energia Balantzea ‐63.348,58 ‐3.511,10 ‐4.402,45 ‐4.480,86 ‐79.508,79
AUTOHORNIKUNTZA MAILA
% 1,07 % 0,58 % 0,96 % 0,02 0,98
Iturria: norberak egina
Lau udalerrietatik balio positiboenak aurkezten dituena Errenteria da, energia beharren %1a udalerriko
baliabideekin asetzen baita.
Aurreko datuak ikusita beraz ondorioztatu daiteke, gaur egun Oarsoaldean subiranotasun energetikoa oso
urrun dagoen errealitatea dela esan daiteke. Hala ere, eskualdeko baliabide energetikoen ekoizpen egokia
eginez gero eta duten energia potentziala ustiatuz gero datu hauek hobetzeko gaitasuna badu
Oarsoaldeak.
Oarsoaldeako Energia Plana | Diagnostikoa 27
3. KONTSUMOA MURRIZTEKO POTENTZIALA
3.1. Mugikortasuna eta garraioa
3.1.1. Mugikortasunaren esparruan energiaren kontsumoa murrizteko potentzialtasuna
Garraioa Euskadin energia kontsumitzen duten sektoreen artean bigarren izatera iritsi da, industriaren
atzetik, 27en Europar Batasunaren antzerako banaketarekin eta estatuak duenaren portzentajezko 10
puntu azpitik.
Euskadiko Klima Aldaketaren Estrategia 2050ean (2015 urtekoa) jasotzen denaren arabera, 2013 urtean
Euskadiko energia eskaeraren ia %40 mugikortasunari lotuta zegoen. Garraioak petrolioaren eratorriak
kontsumitzen ditu nagusiki (bere azken energia kontsumoaren %93). Berau da energia iturri honen eskaera
handiena egiten duen sektorea (Euskadin kontsumitzen diren petrolioan eratorrien %85 baino gehiago
garraioari dagozkio). Mugikortasuna bere osoan hartuta, energia kontsumoaren %95 errepidezko
garraioari zor zaio.
Azterlan berean adierazten da, bestalde, 2002‐2012 aldian biztanleko batez besteko mugikortasuna hazi
egin zela, gehiago lehen urteetan (+%11 2003 eta 2007 bitartean) eta gutxiago azken urteetan (+%1,9 2007
eta 2011 bitartean), ekonomia atzerakadagatik nagusiki.
Oarsoaldeako eskualde osoaren mugikortasun sektoreak energia kontsumoan egiten duen ekarpenari
buruzko daturik ez dago egun eskura. Errenteriako udala da bere udalerrian azterketa hori egin duen
bakarra, 2014 urtean diseinatu zuen Energia Iraunkorreko Ekintza Planaren (PAES) harira. Azterlan honen
baitako diagnostikoak eskaintzen duen informazioaren arabera, Errenteriako udalerrian garraioa edo
mugikortasuna izan da 2007 eta 2014 bitarte energia kontsumo handiena izan duen bigarren sektorea
(industriaren atzetik). Kontsumo handiena 2007an egin zen, datua izanik 11,8 MW/biztanle‐koa. Sektore
honek erabiltzen dituen energia iturrien artean kontsumorik handiena A gasolioarena izan zen. Azterlan
honen arabera, eta industria kanpo uzten bada, mugikortasuna izango da 2020an emisio gehien sortuko
dituen sektorea. Horrenbestez, urte horretan 115. 887 tCO2 igorriko dituela eta, 2004 urtea oinarri hartuta,
bere emisioak %7 igoko direla aurreikusten da.
Datuak datu, bistan da mugikortasunaren arloan egiten diren hautuek eragin nabarmena dutela
lurraldearen energia kontsumoaren balantzean. Eguneroko joan‐etorriek ingurune eta kliman eta
ingurumenean beharrezkoa den huraxe besterik ez dezaten eragin, motordun garraioetan energiaren
erabilera ahalik eta eraginkorren eta garbiena egitea eta erregai fosilen bidezko garraio moduak ahal den
punturaino motorrik gabekoez ordezkatzea lortu beharko litzateke.
Europako erakundeak helburu gero eta zorrotzagoak ezartzen ari dira petrolioarekiko mendekotasuna
murrizteko eta erregai honekiko pixkanaka urruntzea lortzeko. Horrenbestez, Batzordeak autoen
fabrikatzaileei CO2 emisioetan muga berriak ezarri nahi dizkie Europar Batasunean matrikulatutako turismo
berriei. Ibilgailu berriei zuzenduriko arau motako orientabideen artean ondokoak ezarri dira, besteak
beste: ingurumen obligazioak betetzeko beharra, ibilgailu berrien kontsumo eta emisioen inguruan
informatu beharra, bioerregaiei zerga‐salbuespena eta mugikortasunari buruzko europar zuzentarauak
nahiz estatu planak.
Oarsoaldeako Energia Plana | Diagnostikoa 28
Europako erakundeak helburu gero eta zorrotzagoak ezartzen ari dira petrolioarekiko mendekotasuna
murrizteko eta erregai honekiko pixkanaka urruntzea lortzeko. Horrenbestez, Batzordeak autoen
fabrikatzaileei CO2 emisioetan muga berriak ezarri nahi dizkie Europar Batasunean matrikulatutako turismo
berriei. Ibilgailu berriei zuzenduriko arau motako orientabideen artean ondokoak ezarri dira, besteak
beste: ingurumen obligazioak betetzeko beharra, ibilgailu berrien kontsumo eta emisioen inguruan
informatu beharra, bioerregaiei zerga‐salbuespena eta mugikortasunari buruzko europar zuzentarauak
nahiz estatu planak.
Klima Aldaketaren Estrategian EAEn automozioaren sektoreak duen ezarpen ona faboragarritzat jotzen da
etorkizunari begira, horri esker sektoreak epe ertain eta luzera jasango dituen aldaketak, ibilgailu
elektrikoaren pixkanakako hazkundeari dagokionean, esaterako, positiboki aprobetxatzeko kokapen onean
egongo baita.
Oro har, datozen hamarkadetan sektore hau eraldatu egingo dela uste da. Eraldaketa hau hasiera batean
petrolioaren eratorrien pixkanakako ordezkapen gisa gertatuko da, erregai alternatiboetara igaroz eta
intermodalitatearen eta BEG emisio txikiagoak dauzkaten moduen sustapenarekin eta hiriguneetan
oinezkoen aldeko bultzadarekin konbinatuko da. Geroago, azken hamarkadetan, mugikortasun beharrak
lurralde eta hiri antolaketaren ondorioz murriztuta egongo direnez, tren bidea eta ibilgailu elektrikoa
sendotuko dira, BEG emisio txikiagoak dituzten elektrizitate sorkuntza eratara loturikoak biak. Litekeena
da eraldaketa honek garraioan %80ko murrizketak ekartzea 2050 urteari begira.
Etorkizunean lor daitezkeen balizko murrizketei dagokienean, Gipuzkoa 2012‐15 Energia Foru Planean
(2013) iradokitzen da 2020 urtean ibilgailu pribatuan egindako ibilbideen %10 bizikletaz egingo balira 32
Ktep, garraio sektorearen energiaren azken kontsumoaren %5 alegia, aurreztuko liratekeela eta garraio
publikoaren eta partekatutako autoaren erabilera handituko balitz, azken kontsumo hori areago oraindik
murriztuko litzatekeela. Energia Foru Planean iradokitzen da baita ere auto konbentzionalak hibrido
motako auto berriez ordezkatuz gero %43ko murrizketa lortuko litzatekeela, kontuan izanda auto
hibridoek 4 litro inguru erregai kontsumi dezaketela (2011ko erreferentzia) eta gogorarazten da
potentzialtasun hori are handiagoa dela EAEko parke automotorraren %42k 10 urtetik gorako
antzinatasuna duela kontuan hartzen bada.
Azterlan horretan adierazten da mugikortasun esparruko energia eraginkortasuna ondoko mekanismo edo
ekintzen konbinazio bidez lortuko litzatekeela, besteak beste: ibilgailu elektrikoa sustatuz, enpresa eta
hirietan mugikortasun‐planak garatuz, garraio publikoa bultzatuz, ibilgailu pribatu nahiz publikoen parkeak
berrituz eta trenbidea indartuz.
Bestalde, Klima Aldaketaren Aurkako Euskadiko Estrategiak aditzera ematen du lurraldearen
antolamendua eta hirigintza‐plangintza ere garraio sektorean BEG emisioak murrizteko eta
mugikortasunaren alorreko eskaria eta eskaintza modu optimoan bideratu ahal izateko beharrezko tresnak
direla. Horrenbestez, garraio/mugikortasunaren eta hiri zein lurralde plangintzaren arteko koordinazio
egokia egin beharra dagoela eta hiriguneen dentsifikazioari tinko eutsi ere.
Txosten honetan ez da asmoa mugikortasunean eragina duten plan nagusien lan ildoak jasotzea, asko
baitira baina esan daiteke, ikuspuntu batetik edo bestetik, garraio eta mugikortasun sektorean kontsumo
murrizketa erdiestea bilatzen duten plan guztiek koherentzia erakusten dutela helburuetan eta orokorrean
ondoko oinarrizko irizpideen gainean formulatuta daudela: energia eskaria murriztea teknologia
eraginkorrak ezartzearen bidez, mugikortasun jasangarriko ereduak bultzatzea eta garraio publikoa eta
garraio konpartitua bultzatzea.
Oarsoaldeako Energia Plana | Diagnostikoa 29
3.1.2. Mugikortasunaren plangintza Oarsoaldean
Oarsoaldea S.A., bere Hiri Berriztapen eta Mugikortasun Saila bitarte, eskualde mailako mugikortasun
jasangarriaren kudeaketa lanetan murgilduta ibili da azken 15 urteetan. Helburu horrekin,
Mugikortasunaren eskualde mailako batzorde bat eratu zuen udal zinegotziez eta mankomunitateko
teknikariez osatua, egun jada aktibo ez dagoena.
2000 urtean bultzatu zituen Oarsoaldea S.A.k mugikortasun arloko lehen ekintzak, batik bat, bidegorrien
eraikuntzaren kudeaketari buruzkoak. 2005etik aurrera Foru Aldundiak sustatutako Gizloga Foroan parte
hartzen hasi zen eta egitasmo honen baitan ondoko bi ekintzak burutu ziren: Oarsoaldeako Mugikortasun
iraunkorreko Plana eta Ugaldetxo Poligonoko Lan Mugikortasunaren Plana. 2007 urteaz geroztik
Garraioaren Lurralde Agintaritzan parte hartu du.
2005 urtean, Gipuzkoako Lurralde Historikoan logistika eta mugikortasuna hobetzeko ekintza‐esparruaren
baitan, Ugaldetxo Poligonoan lan‐arrazoiengatiko mugikortasun‐eskariaren planifikazioa eta analisiari
buruzko azterlana egin zen GIZLOGAren eskutik.
Azterlan honen baitan definitu ziren jarduera lerroak ondokoak dira:
1. Enpresen inplikazioa bilatzea.
2. Garraio kolektiboaren sustapena.
3. Modu alternatiboen sustapena.
4. Aparkalekuen erregulazioa.
5. Joan‐etorri kopuruaren murrizketa.
6. Ibilgailu partekatuaren sustapena.
2007an Oarsoaldea S.A.k Mugikortasun Iraunkorreko Plana eraiki zuen, Oarsoaldeako Mugikortasunaren
ezaugarriak, aukerak, zailtasunak eta erronkak jasotzen zituen Diagnostiko batean oinarrituz. Planaren
baitan ondoko lan ildoak definitu ziren:
1. Eskualdearen barne lotura hobetzea
2. Donostiarekin loturak hobetzea
3. Lan arrazoiengatiko mugikortasunean eragitea
4. Motorrik gabeko garraio moduak sustatzea
5. Administrazio eta operatzaileen arteko koordinazioan eragitea
6. Garraio publikoaren itxura eta zerbitzua hobetzea
7. Mugikortasun iraunkorragoa errazten duten hirigintza jarduerak garatzea
Eskualdeko mugikortasunaren plangintzaren egoera gaur egun ondokoa da:
Oarsoaldeako Mugikortasun iraunkorreko Plana eta Ugaldetxo Poligonoko Lan Mugikortasunaren
planen garapena ia etenda dago.
Oiartzungo poligonoko Lan Mugikortasun Plana zertxobait garatu zen proiektu pilotu gisa, baina
ekintza bakarra jarri zen martxan: bertako langileentzako autobus zerbitzua. Arrakasta oso txikia
izan zuen eta bertan behera geratu zen.
Gaur egun, martxan dagoen ekintza bakarra taxi zerbitzua eskualde mailan eskaintzeko aukeraren
azterketa da.
2007tik gaur arte ez dira mugikortasunaren inguruko datuak eguneratu.
Oarsoaldeako Energia Plana | Diagnostikoa 30
Errenteriak oinezkoen eta bizikletazkoen Mugikortasun Plana garatu du 2015ean.
Pasaia, Lezo eta Oiartzunek ez dute orain arte mugikortasun iraunkorreko berezko planik garatu.
3.1.3. Eskualdeko mugikortasunaren ezaugarri orokorrak
Garraio Jasangarriaren Plan Zuzentzailearen arabera (Herrilan eta Garraio Saila. Eusko Jaurlaritza. 2002)
Gipuzkoako pertsona egoiliarrek lanegun batean batez beste egindako desplazamendu guztietatik % 42,2
motorrik gabeko mugikortasunari dagozkio, % 44,2 ibilgailu pribatuetan mugitzen dira eta % 11,5 garraio
publikoan.
Datu berriagoetara etorriz eta EAEko 2011ko Mugikortasun Inkestak hornitzen duen informaziora joz,
Erkidego Autonomo osoari dagokionean oinezkoen mugikortasunak ia %45 hartzen du eta auto
pribatuenak ia %36.
Iturria: EAEko 2011ko Mugikortasun Inkestak
Motorrik gabeko garraioak gehien erabiltzen dituztenak etxeetako zereginak egiten dituzten pertsonen
kolektiboak, erretiratuak, langabetuak eta ikasleak dira. Lanean dauden pertsonek, berriz, joan‐etorrien
%52,2a autoz burutzen dute.
Oro har, errepide bidezko garraio modua gainartzailea da Erkidego Autonomoan eta ibilgailu partikularra
da eskualdeen arteko leku aldatzeetan nagusiena. Horrenbestez, motordun leku aldatzeen erdia ibilgailu
pribatuan burutzen da, ibilgailu pribatuen erabilera 1,66 pertsona/ibilgailu batez besteko okupazioarekin
egiten da eta eskualdeen arteko joan‐etorrietatik %67 norberaren ibilgailuan egiten da.
Gipuzkoa Energia Planak jasotzen duenaren arabera, 2007 urtean EAEn egin ziren joan‐etorri guztietatik
%1,3 bizikletaz, %41 oinez, %40 ibilgailu partikularretan eta %12 errepideko garraio publiko bidez egin
ziren.
Oarsoaldeako Energia Plana | Diagnostikoa 31
Gipuzkoara etorriz, 2014an burutu zen Gipuzkoan Bizikleta Garraiobide Gisa Erabiltzeari Buruzko Ikerketa
Soziologikoaren arabera Donostialdea (Oarsoaldea baitan dago) da autoaren erabilera mailarik baxuena
eta garraio publikoaren eta motoaren erabilera mailarik altuena duen eskualdea.
Generoaren ikuspuntutik, eta azterlan berberaren arabera, gizonezkoek, garraiobide desberdinen erabilera
handiagoa egiten duten arren, emakumezkoak dira garraio publikoa gehien erabiltzen dutenak. Oinezko
desplazamenduetan bi sexuak berdinduta daude.
Iturria: Gipuzkoan bizikleta garraiobide gisa erabiltzeari buruzko Ikerketa Soziologikoa. GFA 2014
Oarsoaldeako mugikortasun ezaugarrien datuak hornitzen dizkigun azterlan bakarra 2005ean burutu zen
Oarsoaldeako Mugikortasun iraunkorreko Plana da. Azterlan honen arabera, Oarsoaldean burutzen diren
leku aldaketen %70 ibilgailu pribatuz edo oinez burutzen dira, ibilgailu pribatua bietan nagusiena izanik
(%38‐40) eta atzetik oinezkoena (%31). Leku aldatzeen %22a, berriz, garraio publiko bidez egiten da. Hala
ere, biztanleriaren dentsitate altuko gune izanik eta garraio publikoaren zerbitzuan azken urteetan
hobekuntza nabarmenak egin direnez ehuneko horiek egun hobeak direla espero daiteke.
Leku aldatzeen moduen errepresentazioa desberdina da eskualdeko herri bakoitzean, Horrenbestez,
garraio publikoaren eskaintza hobea dagoen udalerrietan beraren erabilera handiagoa dela ikusten da.
Pasai Antxok, hain zuzen ere, garraio publikoaren erabileraren ehuneko oso esanguratsua dauka dituen
trenbide eta autobus lotura onak direla eta (nabarmentzekoa da azterlanaren baitan eginiko galdeketan
biztanleek balorazio ona egin zutela une horretan zegoen garraio publikoaren eskaintzaren inguruan).
Gauza bera gertatzen da oinezko mugikortasunarekin, alegia, oinezkoentzako azpiegiturak gehien landu
dituzten herrietan egiten dira oinezko leku aldaketa gehien, Errenteria izanik oinezkoak protagonismo
handiena duen udalerria. Horien aldean, Oiartzun da, udalerriak dituen ezaugarriengatik, ibilgailu
pribatuaren erabilera handiena eta garraio publikozko eta oinezko leku aldatze tasa txikienak dituenak.
Oarsoaldeako Energia Plana | Diagnostikoa 32
Iturria: Oarsoaldea Mugikortasun Plana
Generoak ere eragin handia dauka biztanleen leku aldatze moduen aukeran. Gizonek bi aldiz gehiago
erabiltzen dute ibilgailu pribatua emakumeek baino. Hala ere, gaur egun alde hori txikiagoa izan daitekeela
pentsa daiteke, emakumearen lan munduratze gero eta handiagoaren ondorioz. Bestalde, emakumeek
gizonen aldean garraio publikoaren erabilera bikoitza egiten dute.
Leku aldatzeen arrazoien artean, lana da nagusiena eta horren atzetik erosketak. Bien artean %55a osatzen
dute. Aisia eta ikasketak dira garrantzian ondoren daudenak (16 urtetik gorako populazio laginarentzat).
Iturria: Oarsoaldea Mugikortasun Plana
2005ean eginiko Mugikortasunaren azterlanak hornitzen duen informazioaren arabera, ibilgailu pribatua
da eskualde honetan ere lan arrazoiengatik erabiltzen den leku aldatze modu nagusiena (%65). Garraio
Oarsoaldeako Energia Plana | Diagnostikoa 33
publikoa, berriz, leku aldatzeen %20an erabiltzen da. Ehuneko hau nabarmena izan arren, handiagotzeko
aukerak badirela adierazten da azterlanean.
Iturria: Oarsoaldea Mugikortasun Plana
Iturria: Oarsoaldeako Mugikortasun Plana
Oarsoaldeako Energia Plana | Diagnostikoa 34
Iturria: Oarsoaldeako Mugikortasun Plana
3.1.4. Garraio motordun pribatua
Gipuzkoa Energia Planak Trafikoko Zuzendaritza Nagusiaren 2011ko datuak jasotzen ditu. Horren arabera,
304.584 turismo daude Gipuzkoan errepideko garraio‐sektore pribatuan aritzen direnak. Automobil‐parke
horren modernizazioak aukera ezin hobea eskaintzen du energia kontsumoa Gipuzkoan modu
nabarmenean murrizteko. Izan ere automotorren parkearen % 42ak 10 urtetik gorako antzinatasuna du
(zifrak Espainiako Estatuari dagozkio).
2005an burutu zen Oarsoaldeako Mugikortasun Jasangarrirako Planean adierazten zenaren arabera,
2003an Oarsoaldeako biztanleen motorizazio indizea (ibilgailu kopurua mila biztanleko) Gipuzkoaren eta
EAE osoaren batez bestekoaren gainetik zegoen. Horien artean Oiartzun bere indize altua dela eta
nabarmentzen da. Hori gertatzen da herri sakabanatua izateaz gain bere biztanleek zerbitzu gune
nagusietara joateko ibilgailu pribatua asko erabili beharrean aurkitzen direlako.
Oarsoaldeako Energia Plana | Diagnostikoa 35
MOTORIZAZIO INDIZEA. 2003
Ibilgailu arinen kantitatea (autoak eta motorrak)
Biztanleria Ibilgailu mila biztanleko
Oarsoaldea 32.439 69.353 467,74
Errenteria 15.865 38.205 415,26
Lezo 2.746 5.806 468,12
Oiartzun 6.199 9.404 659,19
Pasaia 7.629 15.878 480,48
Donostialdea 97.948 249.055 393,28
Gipuzkoa 276.174 685.596 402,82
EAE 895.467 2.082.587 429,98 Iturria: Oarsoaldeako mugikortasun Plana, 2005. EUSTATeko 2003ko datuetan oinarritua.
UDALERRIETAKO IBILGAILUAK. 2015
Biztanleria (2014)
Turismoak Autobusak Kamioiak Traktore & erremolkeak
Ziklomotor & Motozikletak
Lezo (2015) 6.007 3.250 23 148 473 647
Pasaia (2015) 15.929 6.016 7 198 193 1.541
Errenteria 39.230 D.E. D.E. D.E. D.E. D.E.
Oiartzun 9.970 D.E. D.E. D.E. D.E. D.E.
D.E.: Ez da daturik hornitu
Iturria: Udalak
Motorizazio indizearen taulan ageri den bezala, eta 2015eko datu guztiak eskura ez ditugula,, udalerri
guztien artean Errenteria da ibilgailuen parke handiena duena. Bere atzetik Pasaia, Oiartzun eta Lezo,
hurrenez hurren. banaketa hori udalerrien tamainak eta izaerak eragindakoa da.
Turismoei dagokienean, ratioen ondoko eboluzioa dugu azken urteetan, aurreko taulako datuetan eta
Udalmapek eskaintzen dituenetan oinarrituz:
TURISMO BIZTANLEKO ‐ EBOLUZIOA Biztanleak Turismo kopurua Turismo biztanleko
2014 (*) 2015 2009* 2011* 2013* 2015
Lezo 6.007 3.250 0,44 0,44 0,44 0,5
Pasaia 15.929 6.016 0,37 0,37 0,37 0,3
Errenteria 39.230 D.E. 0,41 0,40 0,40 ‐
Oiartzun 9.970 D.E. 0,56 0,56 0,55 ‐ *Udalmap
Iturria: Udalma, udalak
Oarsoaldeako Energia Plana | Diagnostikoa 36
Taulako datuen arabera, ratioa berdintsua mantendu da azken urteetan zehar.
Ondoko taulan udalek jabetzan dituzten ibilgailuekin eginiko erregaien energia kontsumoa adierazten da,
udalek hornitutako datu zuzenetatik zein zeharrekoetatik aterata.
OARSOALDEAKO UDAL JABETZAKO IBILGAILU PARKEAREN ETA TRESNERIAREN KONTSUMOA
Kopurua Km Gasoil (l)
Gasolina (l)
kWh
ERRENTERIA 2014
Herri autobusak 10 106.933,70 106.933,7 1.069.337
Mantenimendu ibilgailuak eta makinaria 46 25.587,3 4211,47 297.987,7
LEZO 2014
Ibilgailuak (brigada, udaltzaingoa) 6 8.988 89.880
PASAIA 2015
Ibilgailuak 41 62.500 625.000
Kale garbiketa 2.197,7 21.977Iturria: bertan egina udalek hornitutako datuak abiapuntutzat hartuta
Errenteriako udalak udal ibilgailuen kontsumoa txikitzeko jarduerak bere PAESaren baitan planifikatu ditu.
Ondoko ekintzak daude jasota bere PAESean:
Udal‐flotan bioerregaien erabilera sustatzea
Udal alorrean ibilgailuak elektrikoengatik aldatu
Udaletxeko langileentzat eraginkorki gidatzeko ikastaroen garapena
Udal honek bere PAESean ere jasota ditu Errenteriako biztanleen ibilgailuen kontsumoaren txikitzeari
begira eutsi nahi dien lan ildoak. Ondokoak dira:
Bizitegi alorrean ibilgailuak eraginkorragoak direnengatik aldatu (elektrikoak edo hibrido
entxufagarriak
Herritarrentzat eraginkorki gidatzeko ikastaroen garapena
Ibilgailu motordun partekatuak erabiltzeko sistemak (Car Sharing eta Car Pooling) ibilgailu motordun
pribatuen emisio maila jaisteko modu interesgarria dira. Honi dagokienean, 2005/06 inguruan,
Oarsoaldeako Tokiko Agenda 21aren esparruan eratu zen Udaltaldearen eskutik autoa bidaietan
partekatzeko egitasmo bat jarri zen martxan http://www.oarsoaldea.net/agenda21 webgunea tarte.
Egitasmoak ez zuen aurrera egin eta geroztik ez da gisa honetako beste zerbitzurik martxan jarri.
3.1.5. Garraio publikoa
EAEn 2000 eta 2013 bitartean emisiotan gutxiago intentsiboak diren eta hiriguneetan mugikortasuna
hobetu duten garraio moduak bultzatu dira hirietan, hala nola, metro eta tranbiaren trenbide sareak eta
autobus publikoen lineak. Epe horretan errepide eta trenbide bidezko garraio kolektiboaren zerbitzu
publikoek ia %10ren hazkuntza izan dute. Oarsoaldeak ere onura horiek jaso ditu. Izan ere, eskualdeak
garraio publikoko eskaintza oso lehiakorra dauka egun, autobus eta tren zerbitzu onen bidez eskainia. Herri
arteko autobus zerbitzua, kontzesio bidezkoa, Ekialdebus operadoreak kudeatzen du eta trenbide
zerbitzua, berriz, Euskotren eta Renfek.
Oarsoaldeako Energia Plana | Diagnostikoa 37
Eskualdeko zerbitzua, oro har, ona izan arren, udalerri guztietan ez da kalitate maila berdinekoa. Errenteria
eta Pasaia Antxo hobekien hornituta daude, bai autobusari eta trenari dagokionean baina Pasai Donibane,
Lezo eta Oiartzunek, beren kokapen eta izaeragatik, zerbitzu estaldura partziala dute. Lezoren kasuan,
autobus zerbitzu ona duen arren bere tren geltokia Errenteria ondoan kokatuta dago. Oiartzuni
dagokionean, Arragua auzoan dago udalerriak duen tren geltoki bakarra, Euskotrenena alegia. Pasai
Donibane eta San Pedrok autobus zerbitzua besterik ez dute.
Herri arteko autobus zerbitzuari dagokionean, 2011 urtean eskaintzaren kudeaketa hobetzearren,
emakiden berrantolaketa egin zen. Une horretan eskualdeko eragileek ibilbideak, ordutegiak eta geltokiak
egokitzeko proposamenak aurkeztu zizkioten Foru Aldundiari, zerbitzuan hobekuntza nabariak lortuz,
besteak beste, hiriburuarekin lotura zuzen gehiago eta lineen eta ordutegien doitzea. Zerbitzu berria egun
garraio publikoak duen merkatu kuota ibilgailu pribatuaren aldean handitzeko eta bidaiariak hobarien
bidez fidelizatzeko xedez Foru Aldundiak martxan ipinitako “Txartel Bakarra (Mugi)”ren sistemaren
barnean sartuta dago. Txartel honek Gipuzkoako Foru Aldundiaren eta beste eragile batzuen garraio
zerbitzu desberdinak erabiliz bidaiatzeko aukera ematen du.
Herri arteko zerbitzu hauez gain udalerri batzuek dauzkaten herribus zein taxibus zerbitzuak eta Pasai
Donibane eta Pasai San Pedro arteko batela nabarmendu behar dira. Errenteriako hiri‐autobusa Iparbus
operadoreak kudeatzen du eta 7 linea ditu gaur egun. Oiartzunek auzoz auzoko Xorrola udal autobus
zerbitzua du, Altzibar, Iturriotz, Arragua, Ugaldetxo eta Elizalde auzoak lotzen dituena. Udalerri honek
taxibus zerbitzu bat ere du martxan. Lezok gisa horretako zerbitzu bat martxan ipini zuen arren, egun ez
dago indarrean baina Behemendirekin elkarlanean berriro martxan jartzeko ahaleginean ari dira, bere
kudeaketa udalaz kanpo utziz. Lezok eta Pasaiak ikastetxeetarako autobus zerbitzu bana dute baita ere.
Oarsoaldean 80 taxi lizentzia daude gutxi gora behera. Taxilariek kolektiboki lan egiteko zailtasun handiak
edukitzeaz gain, ingurumenarekiko kontzientziazio maila baxua dute oro har. Gainera, beren zerbitzua
besteengandik bereiztea bilatuz gama altuko ibilgailuetara jotzeko joera erakusten dute.
Garraio publikoaren zerbitzuen kudeaketan hobekuntzak egitea Oarsoaldea S.Aren irismenetik kanpo
geratzen denez eta Energia Planean garraio publikoaren erabilera bultzatzetik haratagoko lekurik ez
duenez, Diagnostiko honetan ez dira garraio publikoaren egungo erabileraren datuak aurkeztuko. Dena
den, Diagnostiko honen baitan elkarrizketatutako eragileek adierazitakoaren arabera, garraio publikoko
zerbitzuen eskaintza gero eta hobeek bultzatuta garraio publikoaren erabilera handia da gaur egun
eskualdean. Hala erakusten du Mugi txartelaren erabilera mailak, %50etik gorakoa izanik.
Datu guztiak ez dira onak, halere. Garraio Agintaritzak erraztutako datuak kontuan izanda eta ezarritako
zenbait lineen erabilera maila txikia dela ikusita, Oarsoaldea Garapen Agentzia zenbait autobus zerbitzu
taxiekin ordezkatzeko aukera ‐2014 urtetik aurrerako datuak landuz‐ aztertzen hasi zen. Gaur egun
azterketa hau alboratuta daukate arren, eskualde mailan taxi zerbitzu bat eskaintzeko aukeraren
azterketarekin aurrera jarraitzen dute, helburua izanik eskualdeko radio taxi zerbitzu bateratu bat
ezartzea. Dena den, ez da gauza erraza herri bakoitzeko taxiak kudeatzen dituzten enpresen artean
adostasuna erdiestea.
Oarsoaldeako udalek, neurri handiago ala txikiagoan, garraio publikoaren eskaintza hobetzeko xedearekin
garatu dituzten ekintzen artean daude:
Autobus geltokien egokitzapena
Errepide bidezko garraio publikoa diruz lagundu
Ibilgailu pribatuei gune batzuetara sartzeko debekua ezarri
Oarsoaldeako Energia Plana | Diagnostikoa 38
Udal garraio publikoaren sistema hobetu
Oarsoaldeako udalerriek urteetan zehar landutako plangintzetan, batik bat, Tokiko Agenda 21en
esparruan, garraio publikoaren erabilera sustatzeko ekintzak jaso dituzte. Errenteriako udala da ahalegin
handiena egin duena azken aldian, bere PAESean jasoz mugikortasun modu hau sustatzeko ekintzak.
Ondokoak alegia:
Udalerrian desplazatzeko modu jasangarriagoak sustatu
Bizitegi alorrean mugikortasunari dagokionean sentsibilizazio kanpainen garapena
3.1.6. Oinezkoen mugikortasuna
Oarsoaldeako udalerri guztietan oinezkoen mugikortasun handitzeko politika sendoak garatu dira azken
urteetan, batik bat, oinezkoentzako guneak sortuz eta ibilgailu pribatuen erabilerari hesiak jarriz.
Errenteria da, bere dimentsioagatik, oinezkoek protagonismo handien hartzen duten udalerria.
Oarsoaldeako udalek, neurri handiago ala txikiagoan, xede honekin egin dituzten esku hartzeen artean
daude:
Oinezkoentzako sareak, guneak edo kaleak sortu
Oinezkoaren ibilgailuen aurreko lehentasuna bultzatu
Ibilgailu pribatuei gune batzuetara sartzeko debekua ezarri
30 Km/h‐ko abiadura mugatuko guneak sortu
Oarsoaldeako udalerriek urteetan zehar landutako plangintzetan, batik bat, Tokiko ekintza Planetan,
oinezkoen mugikortasuna sustatzeko ekintzak jaso dituzte. Errenteriako udala da ahalegin handiena egin
duena azken aldian, bere PAESean jasoz mugikortasun modu hau sustatzeko ekintzak. Ondokoak alegia:
Udalerrian desplazatzeko modu jasangarriagoak sustatu
Bizitegi alorrean mugikortasunari dagokionean sentsibilizazio kanpainen garapena
3.1.7. Bizikletazko mugikortasuna
Motorrik gabeko garraio moduen erabilera oinezko eta bizikletazkoen artean banatzen da. Bien artean
EAEn nagusiena, alde oso handiarekin, oinezkoena da (%96). Bizikletazkoa, aitzitik, %4a besterik ez da.
Gipuzkoako Foru Aldundiak 2014an burututako Gipuzkoan Bizikleta Garraiobide Gisa Erabiltzeari Buruzko
Ikerketa Soziologikoaren arabera, Gipuzkoako biztanleriaren %36 “ohiko erabiltzaile edo txirrindulari” dira,
bizikleta gutxienez hilean behin erabiltzen duela adierazten duelako. Horren aldean, biztanleriaren %52
bizikletaren ohiko ez erabiltzailea da, ez duelako bizikleta inoiz erabiltzen (%42) edo hilean behin baino
gutxiago erabiltzen duelako (%10). 15 urte eta gehiagoko Gipuzkoako biztanleriaren %12ak ez daki
bizikletaz ibiltzen.
Oarsoaldeako Energia Plana | Diagnostikoa 39
Iturria: Siadeco, 2014
Iturria: Siadeco, 2014
Iturria: Siadeco, 2014
Oarsoaldeako Energia Plana | Diagnostikoa 40
Ikerketa Soziologiko berberaren arabera, bizikleta erabiltzen hasteko urratsa ematen laguntzen duten
faktoreen artean ditugu:
‐ Bizikletaz ibiltzea segurua eta erosoa egingo duten azpiegitura zehatz eta bereiziak sortzea eta
eskuragarri gertatzea.
‐ Bizikletarekin intermodalitatea erraztuko duten neurriak hartzea
‐ Bizikletaren erabilera sustatuko duten politika ekonomikoak garatzea, zerga
salbuespenak/kenkariak izatea adibidez.
Bestalde, bizikletaz ibiltzen ez jakitea eta bizikletaz ibiltzeko garaian ziurtasunik ez edukitzea garraio modu
honen erabileraren zabalkunderako hesi garrantzitsuak dira. Bizikletaz ibiltzen ez dakitenen taldetik
(biztanleen %12a goian aipatu datuaren arabera) %31k ibiltzen jakin nahiko lukeela (biztanleria osoaren
%4, hain xuxen ere) adierazten du. Beraz, ez dakitenei erabiltzen edo segurtasunik ez dutenei irakastea
garraio modu hau bultzatzeko jarduera garrantzitsua eta biztanleen ohitura aldaketarako eragin handikoa
izan daiteke baita ere.
Gipuzkoako Foru Aldundia lurralde historikoan bizikletaren erabilera normalizatzeko eta udalei jardunbide
honetan laguntza tresnak sortzeko lana egin du azken hamarkadan. Honenbestez, 2007an Gipuzkoako
Bizikleta Bideei buruzko Foru Araua argitaratu zuen. Bertan, argi jasotzen du Bizikletaren estrategia
ezartzearen exijentzia, Gipuzkoan mugikortasun iraunkorraren aldeko politika garatzeko tresna gisa.
2013an Gipuzkoako Bizikleta Bideen Lurraldearen Arloko Planaren onarpena egin zuen. 2014 urteaz
geroztik laguntza lerroak eskaini ditu bidegorrien eraikuntzarako eta bizikletaren erabilera bultzatzeko.
Horrekin batera, Gipuzkoako Bizikletaren Estrategia diseinatu du bizikleta‐mugikortasunaren politikaren
ibilbide‐orria izateaz gain ibilgailu pribatu motorizatuaren gehiegizko erabileraren aurrean bizikleta aukera
nagusienetakoa izatera iristeko xede duena. Estrategia honek, besteak beste, ondokoak lortu nahi ditu:
bizikleta‐bideen foru sarea osatu, joan‐etorrien banaketan bizikletak duen pisua nabarmen handitu,
erabiltzaileen profil orekatuagoa lortu, udalerrietan azpiegiturak osatu, garraio modu kolektiboetan
bizikleta irmo txertatu, lantokietara eta ikas zentroetara joateko erabil dadin sustatu, Bizikletaren
Behatokia sortu, mugikortasun aktiborako pizgarri fiskalak ezarri, bizikletaren premiak hirigintza‐planetan
txertatu, ordenantzak bizikletari egokitu, etab.
Oarsoaldeako udalek urteetan zehar landutako plangintzetan, batik bat, Tokiko Agenda 21en baitan,
bizikletaren erabilera sustatzeko ekintzak jaso dituzte. Errenteriako udala da ahalegin handiena egin duena
azken aldian, bere PAESean mugikortasun modu hau sustatzeko ekintzak jaso dituelako eta oinezko eta
txirrinda bidezko Udal Mugikortarsun Plana garatu duelako 2015 urtean.
Egun Foru Bidegorri Sarearen Oarsoaldeako sare‐zatia neurri handi samarrean garatuta dagoen arren atal
batzuk eraiki gabe daude oraindik. Horrela, Foru Aldundiko iturrien arabera, Donostia‐Irun bitarteko
sarearen erdia pasatxo eraikita dago jada. Eskualdeko hirigune garrantzitsu batzuk ez dute sare
orokorrarekin loturarik oraindik. Hori da Oiartzuneko Elizalde auzoaren, Pasai Donibaneren eta Pasai San
Pedroren egoera. Horrez gain, eraikita dauden atal batzuk egoera kaxkarrean daude, oinezkoek ere
erabiltzen duten Errenteria eta Lezo bitarteko atala, esaterako.
Oarsoaldeako Energia Plana | Diagnostikoa 41
OINARRIZKO SAREAN EGINDAKO BIDE ZIKLISTAK‐OINEZKOENAKEKO LUZERA ETA PORTZENTAIA, GUZTIZKOA ETA IBILBIDE XEHATUTAKOA. 2015
IBILBIDEA Egindako Oinarrizko
Sarea Oinarrizko Aurre ikusitako
sarea egiteko %
1. ibilbidea: Donostia – Irun
27.749,40 53.729,70 51,60%
2. ibilbidea: Donostia – Mutriku
20.474,20 83.997,70 24,40%
3. ibilbidea: Donostia – Beasain
48.223,60 102.822,70 46,90%
4 ibilbidea: Deba‐ko harana
34.182,20 81.145,40 42,10%
5. ibilbidea: Urola‐ko harana
33.899,60 48.925,80 69,30%
6. ibilbidea: Bergara – Beasain
5.415,50 32.539,40 16,60%
7. ibilbidea: Bidasoa‐ko harana
9.478,20 10.539,40 89,90%
8. ibilbidea: Leitzaran‐eko harana
22.318,30 22.318,30 100,00%
9. ibilbidea: Ego‐ko harana
6.909,50 0,00%
Guztizkoa 207.342,30 442.927,90 46,80% Iturria: Gipuzkoako Foru Aldundia. Mugikortasun Saila
Lezo udalerriak ez du berezkoa den bidegorri trazaturik. Eskualdeko trazatua da igarotzen dena udalerritik
barrena eta Errenteriarekin lotzen duena. Trazatua ez dago Donibaneraino osaturik, Lezo eta zentral
termikora bitarteko atala egitea falta baita. Herritarrek atal hori eraikitzeko eskabidea egina dute aspalditik
eta udala saiatzen ari da lanen kontrataziorako prozedura arintzeko bere esku dagoen guztia egiten.
Oiartzunen kasuan, bizikletak duen erabilera potentzial handiena, arrazoi fisiografikoak direla eta,
herriaren behealdean dago. Izan ere, egun eraikita dagoen bidegorria, eremu horretan kokatua, asko
erabiltzen da, batez ere kirol eta aisia helburuekin. Elizalde eta behealdeko auzoen konexio eza arazoa da
Oiartzungo bizikletazko mugikortasunerako, Elizalden baitaude kokatuta herriko zerbitzu gehienak. Dena
den, ez zaio arazoari konponbide errazik ikusten.
BIDEGORRI EDO BIZIKLETA‐ERRAIEN SAREA (KM‐AK/10.000 BIZTANLE) 2005 2006 2007 2008 2009
Errenteria 1,95 1,83 2,44 2,42 2,43
Lezo 0,00 0,00 3,32 3,33 3,34
Oiartzun 8,95 9,18 7,11 7,07 7,04
Pasaia 0,12 0,00 0,13 0,13 1,25 Iturria: Udalmap
2005 urteaz geroztik eskualdeak bizikletaren foru sareren atal handia eraikita duen arren, gaur arte ez da
ekimenik martxan jarri ibilgailu hau erabiltzea errazten duten zerbitzuen inguruan, besteak beste,
bizikletak mailegatzeko zerbitzuei dagokienean. Nola nahi ere, duela urte batzuk Gipuzkoa mailan
herrietan bizikletak alokatzeko zerbitzuaren bideragarritasunaren azterketa bat burutu zen Mondragon
Oarsoaldeako Energia Plana | Diagnostikoa 42
Unibertsitate eta Aretxabaletako Udalarekin batera. Azterlan honek mailegu zerbitzu baten ezarpena ez
zuen bideragarritzat jotzen.
Oarsoaldeako Energia Plana | Diagnostikoa 43
3.2. Lehen sektorea
3.2.1. Lehen sektorearen energia kontsumoa EAEn eta murrizketarako potentzialtasuna
Lehen sektorea EAEn energiaren plangintzarako kontsumitzaile gisa kontuan hartu beharrekoa den
sektoretzat jotzen den arren alor honetan egiten duen ekarpena, duen adierazgarritasun txikia arrazoi,
arras txikia da gainerako sektoreek egiten dutenarekin alderatzen bada,.
2012ko EAEko 2020 Energia Estrategiaren arabera, lehen sektorea da aztertutako sektoreen artean energia
kontsumoa2000‐2010 aldian murriztu duen bakarra, eta 2010ean bere eskaera sektoreen energia
eskaeraren mixaren %1 besterik ez zen izan. Urte horretan sektore honek egin zuen kontsumoa 90.000
tep‐era iritsi zen, azken kontsumoaren %1,7ko pisua hartuz. Bidenabar, eta 2000‐2012 urte tartean lehen
sektorearen ekarpen ekonomikoa 1% ingurukoa izateraino jaitsi zen.
Euskadiko Estrategiak nekazaritza eta abeltzaintzaren energia eraginkortasuna bultzatzea eta sortzen
dituen hondakinen energia aprobetxamendua proposatzen ditu sektore honetara zuzenduriko jarduera
ildo gisa. Justifikazio bezala ondoko analisia egiten du, ia testualki jasotzen duguna hemen: sektore honek
erregaietan dituen kostuak ‐kontsumoa gasolio bidez burutzen da batez ere‐ ustiapenaren kostu osoen atal
handia osatzen dute. Erregai honen prezioak azken urteetan jasan duen gorakadak eta honek atzera
bueltarik gabeko itxura hartuz erakusten duen goranzko joerak sektore honetan energia eraginkortasuna
bilatzeko ahalegina egitea justifikatzen du. Lehen sektoreari loturiko energiaren ikuspuntutik garrantzia
duen beste arlo bat baso eta nekazaritza hondakinak energia helburuetarako eskala handian
aprobetxatzea da. Gaur egun ez da horrelakorik egiten. Aitzitik, energia lortzeari begira aprobetxa
daitezkeen eta lehen sektorerako garapenerako alboko aukera berriak ekar ditzaketen basoetako eta
nekazaritzako hondakin kopuru neurrizkorik badago lurraldean. Hondakin hauen erabilerarako hautematen
den energia sorkuntzari begirako potentziala 50 MW‐koa dela balioesten da eta berau da proposatzen den
jarduera ildoaren helburu nagusia.
Txosten berean, besteak beste, ondoko bi arloak testualki aipatzen dira Oarsoaldearen potentzialtasunen
analisiari begira kontuan hartu beharko liratekeenak:
Egun EAEn pellet fabrikak daude lehen gai gisa baso hondakinak erabiltzen dituztenak, 30.000
t/urteko ekoizpena dutenak. Aldiz, erregai hau erabiltzen duten eraikinetako biomasa galdaren
kopurua pixkanaka gorantz doa
Behi eta txerrien minden eliminazioak arazoak sortzen ditu abeltzaintza ustiategiak kontzentratzen
diren eremuetan. Beste eskualde batzuetan minden energia berrerabilera bidez konpondu dute
arazo hau. Digestio anaerobioa energia balorizazioa ahalbidetzen duen prozesua da baina ur eduki
handia duenez biogas ekoizpen txikia hornitzen du eta, ondorioz, txikia da aprobetxa daitekeen
energia kopurua. Beraz, bere energia balorizazioak duen kostu altua dela eta, ez da
potentzialtasuna duen energia iturri gisa hartzen.
Ondorioz, txostenak etorkizunerako enfasia bi jarduera ildo hauetara zuzentzea proposatzen du:
Sektorean energia eraginkortasuna hobetu
Oarsoaldeako Energia Plana | Diagnostikoa 44
Biomasa hondakinen (basoetakoak, nekazaritzakoak, hiri hondakin solidoak) aprobetxamendu
termiko eta elektrikoa egitea.
Lehen sektorean Hondakinen Eraginkortasuna eta Aprobetxamendua Jarduera Ildoa medio, ondoko
ekimenak proposatzen ditu:
‐ Lehen sektorearen Energia Eraginkortasunaren Sustapena. Ekimen honen baitan ondoko ekintzak
daude:
Lehen sektorean energiaren erabilera eraginkorren inguruko prestakuntza kanpaina
Nekazaritza eta abeltzaintza sektorean energia ikuskaritzak eta energia eraginkortasunaren
hobekuntzarako jarduerak diruz laguntzea.
‐ Energia ekoizpenerako Biomasa Plantak Martxan Jartzea Sustatzeko Ekimena. Ekimen honek ondoko
ekintzak hartzen ditu bere baitan:
Biomasaren energia sorkuntzarako antolamenduaren Plan Zuzentzailea. Ekimen honi dagokionean,
Foru Aldundiekin koordinatu beharra aipatzen da biomasaren baliabideen inbentarioa egitea
egiteko eta energia sorkuntzarako eta energia zein ekonomia aldetik eraginkorra izango den
antolamendu Plan Zuzentzaile bat ezartzeko.
Energia elektrikoaren sorkuntzarako planta berrien inbertsio ekimenei laguntza.
Bestalde, 2015ean onartutako EAEko Klima aldaketaren 2050 Estrategiak lehen sektoreak berotegi
efektuko gasetan egiten duen ekarpenaren analisia egiten du eta arintzera zuzenduriko ekintza ildoak
proposatzen ditu. Estrategiaren baitan landutako txostenetan nekazaritza arloaren BEG emisioak urteko
guztizkoaren %4a direla adierazten da eta sektore honek gizarte arloaren aldetik eta karbono hustuleku
gisa duen garrantzia azpimarratzen da.
Estrategiaren 5. Helmuga– Lehen sektorearen erresilientzia handitu eta bere emisioak murriztu‐ sektore
honetara soil‐soilik dago zuzenduta eta ondorengo jarduera ildoak baitaratzen ditu:
Nekazaritza ekoizpen integratua, ekologikoa, tokikoa eta BEG emisio gutxiago dituena bultzatu.
Euskadiko karbono hustubide gisa duen potentziala handitu.
Lehen sektorearen (nekazaritza eta arrantza) jardunbideak klima baldintza berrietara egokitu.
3.2.2. Lehen sektorearen energia kontsumoa Oarsoaldean eta murrizketarako potentzialtasuna
EAErako aztertutakoaren ildo berean eta eskualdeko energiaren diagnostiko honetan aztertutako
gainerako sektoreekin alderatzen bada, Oarsoaldeako lehen sektoreak adierazgarritasun oso txikia
edukitzeaz gain, azken hamarkadetan pixkanaka txikituz joan da, ondorengo tauletan adierazten den
moduan.
NEKAZARITZA ETA ARRANTZA SEKTOREAREN BALIO ERANTSI GORDINA (%) 2000 2005 2008 2010 2012
Errenteria 0,40 0,30 0,20 0,10 0,10
Lezo 0,40 0,20 0,20 0,20 0,10
Oiartzun 0,70 0,60 0,50 0,50 0,50
Pasaia 3,40 4,50 1,80 2,40 3,70 Iturria: Udalmap
Oarsoaldeako Energia Plana | Diagnostikoa 45
NEKAZARITZA ETA ARRANTZA SEKTOREAN OKUPATUTAKO 16 URTETIK GORAKO BIZTANLERIA (%) 1996 2001 2006 2010 2011
Errenteria 1,20 1,17 0,64 0,49 0,38
Lezo 2,81 1,63 0,69 0,31 0,58
Oiartzun 4,01 2,57 1,31 1,22 1,16
Pasaia 7,65 5,04 2,04 1,62 1,46 Iturria: Udalmap
Gaur egun ez dago eskualdea bere osoari dagokionean sektorearen energia kontsumoaren daturik eskura.
Bestalde, eskualdeko Landa Garapen Agentziak (Behemendi) ez du sektore honen energia
eraginkortasunaren eta energia berriztagarrien erabileraren inguruko jarduera ildorik lantzen.
Eskualdeko udalerriei dagokienean, Errenteria da informaziorik baduen udalerri bakarra, PAES Energia
Iraunkorraren Planaren garapenaren harira landutakoa. 2014an burututako diagnostikoaren baitan sektore
honen jardueraren datuak bildu ziren abelburu kopuruaren eta landatutako hektareen arabera landuak.
Azterlan honen arabera, Errenteriako abeltzaintza gainbehera joan da 2004‐2011 aldian eta 2011 urtean
2004arekiko %48ko jaitsiera pairatu zuen. Nekazaritzari dagokionean, aztertutako aldian gora beherak
gertatu dira, 330 batez besteko hektarea landatu direlarik urteko. Landatutako hektarea gehienak ganadu‐
jateko landareak dira eta jarraian, alde handiarekin, fruta arbolak.
PAESaren azterlanean 2004‐2011 aldiaren BEG emisioen inbentarioa burutu zen. Horren arabera,
abeltzaintzak epe horretan zehar beherakada jasan zuen eta lehen urtean, 2004an, 2.699 tCO2
baliokidearekin goia jo zuen. Beherakada hori txerri ganaduan gertatutako jaitsiera ikaragarriaren ondorio
izan zen batez ere. Aitzitik, azterlanean aditzera ematen den legez, behitarrak izan dira emisioen erantzule
handienak urte tarte osoan, nahiz eta hauen kopurua arditarrena baino txikiagoa izan. Nekazaritzari
dagokionean, sektore honek ekoitzitako emisioak abeltzaintzak sorturikoen laurdena dira gutxi gora
behera. 2008an bere emisioek goia jo zuten 606 tCO2 baliokidearekin. Urte tarte osoan emisioen
arduradun nagusiak ganadu‐jateko landareak izan dira.
Sektore honen murrizketa potentzialtasunari dagokionean, azterlan honek sektorearen 2050 horizonteari
begira 2004 oinarri urtearekiko %35eko murrizketa aurreikusten du.
Sektore honetan eragina duten PAESean jasotako neurrien artean ondokoak daude:
Añarbe mendi publikoan abeltzaintza arautzen duen Udal Ordenantza onartzea
Nekazaritza konbentzionala nekazaritza ekologikoaz ordezkatzeko bultzada
Udal zerbitzuen ekarpen termikorako biomasa galdarak instalatzea
Oarsoaldeako Energia Plana | Diagnostikoa 46
3.3. Industria sektorea
3.3.1. Industria sektorearen kontsumo energetikoa eta ezaugarriak
Oarsoaldean industria sektoreak jarduera ekonomikoarekiko duen pisua ez da oso altua. Hala ere,
eskualdean sektoreka ematen den kontsumo energetikoaren azterketan ikusi den bezala, kontsumo maila
handiena aurkezten duen sektorea da, energia kontsumo osoaren %69a ordezkatuz, energia elektrikoaren
%56,30 eta gas naturalaren %79,40 suposatzen duelarik.
Jarraian, Oarsoaldeako sektore industrialaren karakterizazioa zein den ikus daiteke:
OARSOALDEAKO ESTABLEZIMENDU INDUSTRIALAK. 2014 Errenteria Lezo Oiartzun Pasaia Oarsoaldea
Establezimendu kopurua 153 105 136 32 426
Jarduera
ekonomikoarekiko pisua % 6,31 % 18,45 % 10,63 % 3,22 % 9,65
Industria sektoreko
langile kopurua 1.585 d.g. 1.356 187 3.128 (*)
(*) Lezoko industria sektoreko langile kopurua kontuan izan gabe, ez baita daturik eskuratu.
Iturria: EUSTAT.
Aurreko datuetan ikusi daitekeen bezala, Oarsoaldeako sektore industriala Errenterian, Lezon eta
Oiartzunen aurkitzen da nagusiki, Pasaian sektoreak duen presentzia aldiz nahiko baxua da.
Oarsoaldeako industriaren gehiengoa enpresa ertain eta txikiak dira. Eskualdean kokatzen diren industria
jarduera guztietatik 3 jarduera besterik ez dira enpresa handiak edo 250 pertsona baino gehiago
dituztenak.
OARSOALDEAKO ENPRESA EZ PYMEAK Errenteria Lezo Oiartzun Pasaia Oarsoaldea
Enpresa ez pymeak 1 0 2 0 3
Iturria: Oarsoaldea
Eskualdeko enpresetako bataz besteko langile kopurua 15tik beherakoa da.
ESTABLEZIMENDU INDUSTRIALETAN BATAZ BESTEKO LANGILE KOPURUA. 2014 Errenteria Lezo Oiartzun Pasaia Oarsoaldea
Bataz besteko langile kopurua 10,36 11,07 9,97 5,84 9,31
Iturria: Udalmap
Energia kontsumoari dagokionez, jarraian industria sektoreak azken urteotan izan duen bilakaera ikus
daiteke:
Oarsoaldeako Energia Plana | Diagnostikoa 47
OARSOALDEAKO SEKTORE INDUSTRIALAREN ENERGIA KONTSUMOAREN EBOLUZIOA (MWh/urteko)
2012 2013 2014 Bilakaera
(2012‐2014)
Errenteria 663.899,07 708.914,92 639.034,01 %96
Lezo 11.791,46 11.356,83 11.580,87 %98
Oiartzun 30.595,27 25.034,35 19.620,03 %64
Pasaia 1.798,84 2.409,29 2.289,14 %127
Oarsoaldea 708.084,64 747.715,39 672.524,05 %95
Iturria: EUSTAT.Iberdrola, EDP.
Industria sektorearen kontsumo energetikoak %5 behera egin du azken urteotan Oarsoaldean. Beherakada
bereziki Oiartzunen nabaritu da. Aldiz Pasaian kontsumo energetikoaren goraka esanguratsua izan da.
Orokorrean, Oarsoaldeako udalerri gehienetako industriak gertatu den kontsumo energetikoaren
beherakadaren arrazoi nagusietako bat 2011 hasi zen eta gaur egun arte irauten duen krisi ekonomikoa
dela esan daiteke.
Eskualdean industria sektorearen energia kontsumoaren banaketa aztertuz gero, ikus daiteke 2014an
Oarsoaldeako industria sektorearen energia kontsumoaren %95a Errenterian ematen dela.
OARSOALDEAKO UDALERRIETAKO INDUSTRIA SEKTOREAREN KONTSUMO ENERGETIKOA. 2014
Iturria: Iberdrola, EDP
Kontsumo energetikoaren datuetan energia elektrikoaren eta gas naturalaren kontsumo datuak besterik ez
dira kontuan izan, ez baita posible izan gainontzeko energia iturrien (petrolioaren deribatuak, energia
berriztagarriak, ikatza eta bestelakoak) daturik eskuratzea. Hala ere, energia elektrikoa eta gas naturala
kontsumo energetikoaren zati handiena ordezkatzen duten energia iturriak dira, ia %80 suposatzen baitute
2014an argitaratu zen Gipuzkoa Energia Foru Planeko datuen arabera.
Industria sektoreak udalerriko energia kontsumo osoarekiko duen pisua oso desberdina da herriz herri.
Ondorengo taulan ikus daitekeen bezala, Errenterian energia kontsumo guztiaren ia %82 suposatzen du,
Oarsoaldeako Energia Plana | Diagnostikoa 48
aldiz Pasaian ez da %5ra ere iristen. Oarsoaldean industria sektoreari dagokion kontsumo energetikoa
EAEako eta Gipuzkoako bataz bestekotik (%41,62 eta %43,59 hurrenez hurren 2014an) gora kokatzen da.
OARSOALDEAKO INDUSTRIA SEKTOREAK UDALERRIKO ENERGIA KONTSUMO OSOAREKIKO DUEN PISUA Errenteria Lezo Oiartzun Pasaia Oarsoaldea
Udalerriko energia
kontsumo osoarekiko
pisua
% 81,93 % 27,82 % 20,02 % 4,29 % 69,12
Iturria: EUSTAT.Iberdrola, EDP.
Oarsoaldeako industria sektorea osatzen duten jardueren kontsumo energetikoaren datu zehatzak
ezagutzen ez diren arren, landu diren datuetan oinarrituta ondorioztatu daiteke enpresa txiki eta ertainak
ez diren eskualdeko hiru jarduerek industria sektoreko kontsumo energetiko osoaren %90 baino gehiago
suposatzen dutela. Hau horrela izanik, hiru jarduera hauetan energia eraginkortasun neurriak ezartzeak
eragin zuzena izango luke sektorearen inpaktu energetikoaren gutxitzean.
Eskualdean dauden industria gehienak honako sektoreetan sailkatzen dira:
• Arrantza eta portuan garatutako jarduerak (Pasaian)
• Elikadura (Errenteria, Lezo, Oiartzun)
• Ehunak (Errenteria, Oiartzun)
• Kautxuzko eta material plastikoen fabrikazioa (Errenteria, Lezo, Oiartzun)
• Makina‐erreminta (Lezo, Oiartzun)
• Eraikuntza (Errenteria, Lezo, Oiartzun, Pasaia)
• Garraioa (Errenteria, Lezo, Oiartzun)
2014an argitaratu zen Gipuzkoa Energia Foru Planak kontsumo energetiko handienak dituzten industria
sektoreak zein diren jasotzen du:
ENERGIA‐KONTSUMOA INDUSTRIA‐AZPISEKTOREEN ARABERA GIPUZKOAN. 2009
MWh %
Elikadura, Edariak eta Tabakoa 113.659 2,75%
Siderurgia eta Galdaketa 2.020.574 48,83%
Metalurgia ez‐burdinazkoa 19.946 0,48%
Erauzketa‐industriak 12.025 0,29%
Zementua 81.816 1,98%
Eraikuntzako beste material batzuk 38.584 0,93%
Beira 13.349 0,32%
Industria kimikoa 200.778 4,85%
Makinak eta Eraldatu metalikoak 572.636 13,84%
Garraiobideen eraikuntza 106.917 2,58%
Ehungintza, Larrugintza eta Oinetakoak
8.722 0,21%
Papera eta Kartoia 725.752 17,54%
Kautxuaren eratorriak 148.404 3,59%
Gainerako industriak 32.762 0,79%
Oarsoaldeako Energia Plana | Diagnostikoa 49
Eraikuntza 41.928 1,01%
GUZTIRA 4.137.852 1
Iturria: GIPUZKOA ENERGIA FORU PLANA. 2012‐2015 Ekintzak
Gipuzkoan energia kontsumo esanguratsuena duten sektoreak Siderurgia eta galdaketa, Papera eta Kartoia
eta Makina eta eraldatu metalikoak dira, industriaren kontsumo energetikoaren %80,21 ordezkatuz.
Jarraian, sektore hauetan aurkitzen diren enpresa kopurua ikus daiteke:
ENERGIA‐KONTSUMO ALTUENEKO SEKTOREEN PRESENTZIA OARSOALDEAN. 2014 Errenteria Lezo Oiartzun Pasaia Oarsoaldea
Siderurgia eta
galdaketa 0 5 0 0 5
Papera eta kartoia 1 2 3 0 6
Makinak eta eraldatu metalikoak
43 45 49 4 141
Iturria: Oarsoaldea
Gaur egun, Oarsoaldean kontsumo energetiko handiena aurkezten duen jarduera industriala paper eta
kartoi sektorean aurkitzen da.
Hau horrela izanik, sektore hauetan kokatzen diren enpresak izango dira industria sektoreko kontsumo
energetiko handiena izango dutenak Oarsoaldean, beraz beraiengan eragitea guztiz beharrezkoa izango da
industriaren kontsumo energetikoa gutxitzeko.
Jarduera industrialen banaketa geografikoari dagokionez, Oarsoaldeako industria gehiena poligono
industrialetan pilatzen da. Oarsoaldean bost industria gune nagusi daude, Ugaldetxo, Talaia Aranguren eta
Lanbarren poligono industrialak, Oiartzunen kokatuak, Lezon dagoen Lezoco poligono industriala eta
Errenteriako Egiburuberri poligonoa.
Aurrez jaso diren datu guztiak kontuan izanda, industriek bai poligonoek hurrengo urteetan energiaren
erabilera optimizatu beharko dute batetik energia gastuak gutxitu eta lehiakortasun maila hobetzeko eta
bestetik bai Eusko Jaurlaritzak bai Gipuzkoako Foru Aldundiak ezarrita dituzten 2020rako helburu
energetikoak lortu ahal izateko.
3.3.2. Industria sektorea: murrizketarako potentzialtasuna
Oarsoaldeako industria sektoreak kontsumo energetikoa gutxitu eta energia auto‐hornikuntza helburu
orokorra lortzeko hainbat bide aurkezten ditu. Jarraian hauetako batzuk jaso dira:
2012/27/UE zuzentaraua – Ikuskatze energetikoak
Eraginkortasun energetikorako 2012/27/UE Zuzentarauak Europar Batasunan eraginkortasun energetikoa
sustatzeko esparru komuna sortu du, 2011ko Eraginkortasun Energetikorako Planean definitzen diren
proposamenetako batzuk aurrera eramateko neurri konkretuak ezarriz.
Zuzentarau honek ikuskatze energetikoak egiteko betebeharra ezartzen die honako enpresei:
Oarsoaldeako Energia Plana | Diagnostikoa 50
Enpresa txiki eta ertainak ez direnak, hau da, 250 langile baino gehiago dituztenak eta urteko
negozio bolumena 50 milioi eurotik gorakoa dutenak edo urteko balantze orokorra 43 milioi
eurotik gorakoa dutenak.
Betebehar honetatik kanpo geratuko lirateke beraz enpresa ertain eta txikiak.
Oarsoaldeako industriaren gehiengoa enpresa ertain eta txikiak dira, jarduera guztietatik 3 besterik ez dira
enpresa handiak edo 250 pertsona baino gehiago dituztenak.
Oarsoaldean ikuskatze energetikoak egitera behartuak egongo diren enpresak honakoak dira:
OARSOALDEAKO ENPRESA EZ PYMEAK Errenteria Lezo Oiartzun Pasaia Oarsoaldea
Enpresa ez pymeak 1 0 2 0 3
Iturria: Oarsoaldea
Zuzentarau honek ezartzen dituen betebehar nagusiak honakoak dira:
2015.12.05 baino lehen ikuskatze energetikoa egin beharra, eta ondoren lau urtero errepikatzea.
Betebehar honi erantzuna eman zaiola egiaztatzeko bi bide egongo dira:
o Zuzentarauko IV. eranskinean dauden irispideak eta UNE 216501:2009 eta UNE EN 16247
arauak jarraituz ikuskatze energetikoa egitea.
o Araudiko IV. eranskinean dauden irispideak kontuan izanda ikuskatze bat egitea aurre
ikusten duen energia kudeaketara sistema bat izatea.
Energia kudeaketarako sistemak bete beharreko irispideak UNE‐EN ISO 50.001:2011 arauak ezartzen ditu.
Sistema ezartzeak etengabeko hobekuntza pertsegitzea exijitzen du energia kudeaketan.
Ikuskatze energetikoak egitera behartuta egongo diren enpresek prozesuan ateratzen diren ondorioak
kontuan izanda energia eraginkortasuna hobetzeko neurriak hartu beharko dituzte bai instalaziotan bai
energiaren kudeaketan. Ondorioz, epe laburrera enpresa hauen energia eraginkortasunak hobekuntza izan
beharko luke. Honek Oarsoaldeako kontsumo energetikoan eragin zuzena izango luke enpresa hauek gutxi
izanda ere sektoreko energia kontsumoaren ia %90a ordezkatzen baitute energia eraginkortasun neurriak
ezartzearen aurrezpen potentzial teorikoa %10 izatera iritsi daiteke.
Ikuskatze energetikoak egitera behartuta ez dauden industria ertain eta txikietan ere energia
eraginkortasuna hobetu eta energi kontsumoa gutxitzeko neurriak ezartzea guztiz beharrezkoa izango da,
sektorearen kontsumo energetiko osoaren zati txiki bat izan arren, sektorearen gehiengoa ordezkatzen
baitute. Enpresa txiki eta ertainetan hartu beharreko neurriak berezik langileen sentikortzera eta
instalakuntzen eraginkortasuna eta enpresen lehiakortasuna hobetzera bideratuta egon beharko lirateke.
Instalazioen eta ekipamenduen eraginkortasun energetikoa
Establezimenduetako instalazio eta ekipamenduaren eraginkortasun energetikoa hobetzeak hobekuntza
ekonomikoa eta ondorioz lehiakortasunaren indartzea ekarriko lioke enpresei. Enpresek arlo honetan
duten potentziala zenbatekoa den jakiteko instalazio eta ekipamenduen ezaugarri energetikoak eta
Oarsoaldeako Energia Plana | Diagnostikoa 51
enpresako kudeaketa nolakoak diren aztertu beharko lirateke hobekuntza puntuak non dauden
identifikatu ahal izateko.
Behin inbertsioak eta/edo hobekuntzak non egin daitezkeen identifikatuta azterketa tekniko eta
ekonomikoa egin beharko litzateke neurrien bideragarritasuna neurtzeko.
Gaur egun, Europar Parlamentuan onartu diren hainbat legedik produktuen energia eraginkortasuna dute
helburu. Ondorioz, hurrengo urteetan merkatuan jarriko diren produktu askok energia eraginkortasuna
izango dute diseinurako irispideetako bat. Instalazioak ordezkatzen doazen heinean beraz energia beharrak
eta kontsumoak txikiagoak izango dira.
Aipatutako araudiak medio, datozen urteetan ekipamenduen ordezkatzeak, berezi motorren ordezkatzeak,
gutxi gora behera kontsumo elektrikoaren %20‐30 aurreztea ahalbidetuko dute.
Energia kontsumoa gutxitzea ahalbidetuko lukeen beste aukeretako bat kogenerazioa edo baterako
sorkuntza sistemak ezartzea da. Oraindik ere margen handi dago arlo honetan eta energia kontsumoa
gutxitzeaz gain kostu ekonomikoa ere jaistea ekarriko luke. Baterako sorkuntza sistemei esker:
Garraioaren ondorioz gertatzen diren galerak murrizten dira, kontsumitzen den gune berean
sortzen baita elektrizitatea.
Hondar‐beroak aprobetxatzen direnez gero, erregaiaren errendimendu handiagoa lortzen da.
Erregai gutxiago erabiltzeak atmosferarako emisio poluitzaileen murrizketa dakar (CO2, SO2,NOX.)
Energia‐kostuen gutxitzeak enpresen lehiakortasunaren hobekuntzan laguntzen du.
Bestalde, poligonoetan energia eraginkortasun neurriak ezartzeak ere sektorean hobekuntza ekarriko luke.
Kudeaketa energetikoa eta kontsumo ohiturak
Industria baten eraginkortasun energetikoa hobetzeko landu beharreko arlo nagusietako bat enpresaren
kudeaketa eta energia kontsumo ohiturak dira. Gas Natural Fenosak 2009an argitaratu zuen “Enpresa txiki
eta ertainen eraginkortasun energetikoa” ikerketan jasotzen den bezala, bataz beste kontsumo
energetikoaren %16,8 aurrezteko margena dago enpresetako kontsumo ohiturak eta instalazioa nagusiak
egokituz gero. Kudeaketa energetikoa hobetzeko beraz ezin bestekoa izango da enpresako zuzendaritzaren
inplikazioa eta langileen formakuntza eta sentsibilizazioa sustatzea.
Aurrez aipatu diren neurri potentzialak aurrera eramateko hainbat diru laguntza lerro ireki dira bai EAEan
bai Estatuan. Diru lerro hauen kudeatzaile nagusiak EEE, SPRI eta IDAE izan dira orain artean.
Oarsoaldeako Energia Plana | Diagnostikoa 52
3.4. Hirugarren sektorea
3.4.1. Hirugarren sektorearen kontsumo energetikoa eta ezaugarriak
Oarsoaldean zerbitzu sektoreak jarduera ekonomikoarekiko duen pisua oso esanguratsua da. Hala ere,
eskualdean sektoreka ematen den kontsumo energetikoa aztertuz gero, zerbitzu sektoreak energia
kontsumo guztiaren %15 ordezkatzen du, energia elektrikoaren %22,84 eta gas naturalaren %8,71
suposatzen duelarik.
Jarraian, Oarsoaldeako zerbitzu sektorearen karakterizazioa zein den ikus daiteke:
OARSOALDEAKO ZERBITZU SEKTOREKO ESTABLEZIMENDUAK. 2014 Errenteria Lezo Oiartzun Pasaia Oarsoaldea
Establezimendu kopurua 1771 326 849 763 3.709
Komertzioa, garraioa eta
ostalaritza 1034 211 524 462 2.231
Informazioa eta
komunikabideak 19 2 23 10 54
Finantza eta aseguru
zerbitzuak 51 9 17 25 102
Higiezinen jarduera 26 5 17 3 51
Jarduera profesionalak eta
laguntzaileak 241 44 165 119 569
Irakaskuntza eta osasun
zerbitzuak 182 29 58 54 323
Jarduera artistikoak eta
bestelakoak 218 26 62 90 396
Jarduera ekonomikoarekiko
pisua % 73,10 % 57,30 % 66,33 % 76,76 % 68,37
Iturria: EUSTAT.
Zerbitzu sektorearen barruan komertzio, garraio eta ostalaritza azpi‐sektorea da presentzia handiena
duena lau udalerrietan, bataz beste %60 ingurukoa delarik. Ondorioz, energia eraginkortasuna lortzeko
ahalegin gehienak eremu honetara bideratu beharko lirateke.
Jarraian, txikizkako merkataritza azpi‐sektoreak udalerri bakoitzean hartzen duen azalera zenbatekoa den
ikus daiteke.
OARSOALDEAN, BIZTANLEKO TXIKIZKAKO MERKATARITZAK OKUPATZEN DUEN AZALERA (m2). Errenteria Lezo Oiartzun Pasaia
Azalera (m2) 0,94 0,98 5,92 0,67
Iturria: EUSTAT.
Oarsoaldeako Energia Plana | Diagnostikoa 53
Aipagarria da Oiartzunen gainontzeko udalerriekin aldaratuz azpi‐sektore honek duen presentzia. Udalerri
honetan azalera handiko merkataritza guneen presentzia oso handia da.
Energia kontsumoari dagokionez, jarraian zerbitzu sektoreak azken urteotan izan duen bilakaera ikus
daiteke:
OARSOALDEAKO ZERBITZU SEKTOREAK KONTSUMO ENERGETIKO OSOAREKIKO DUEN PISUA (MWh/urteko)
2012 2013 2014 Bilakaera
(2012‐2014)
Errenteria 60.547,64 54.233,66 55.012,68 %91
Lezo 16.979,89 16.849,57 17.623,12 %104
Oiartzun 53.023,19 52.888,74 56.066,16 %106
Pasaia 17.150,12 17.749,55 17.312,94 %101
Oarsoaldea 147.700,84 141.721,52 146.014,90 %99
Iturria: EUSTAT.Iberdrola, EDP
Zerbitzu sektorearen kontsumo energetikoak Oarsoaldean %1 behera egin badu ere, aldiz datuak herriz
herri aztertuz gero ikus daiteke Pasaian, Lezon eta bereziki Oiartzunen gora egin duela.
Eskualdean zerbitzu sektorearen energia kontsumoaren banaketa aztertuz gero, ikus daiteke 2014an
Oarsoaldeako zerbitzu sektorearen energia kontsumoaren %76a Errenterian eta Oiartzunen ematen dela.
OARSOALDEAKO UDALERRIETAKO ZERBITZU SEKTOREAREN KONTSUMO ENERGETIKOA. 2014
Iturria: Iberdrola, EDP
Kontsumo energetikoaren datuetan energia elektrikoaren eta gas naturalaren kontsumo datuak besterik ez
dira kontuan izan, ez baita posible izan gainontzeko energia iturrien (petrolioaren deribatuak, energia
berriztagarriak, ikatza eta bestelakoak) daturik eskuratzea. Hala ere, energia elektrikoa eta gas naturala
Oarsoaldeako Energia Plana | Diagnostikoa 54
kontsumo energetikoaren zati handiena ordezkatzen duten energia iturriak dira, ia %80 suposatzen baitute
2014an argitaratu zen Gipuzkoa Energia Foru Planeko datuen arabera.
Bestalde, zerbitzu sektoreak udalerriko energia kontsumo osoarekiko duen pisua oso desberdina da herriz
herri. Ondorengo taulan ikus daitekeen bezala, Oiartzunen energia kontsumo guztiaren ia %60 suposatzen
du, aldiz Errenterian %7a besterik ez du ordezkatzen. Pasaian eta Lezon ere energia kontsumo osoaren zati
handi bat suposatzen du zerbitzu sektoreak. Oarsoaldea aldiz zerbitzu sektoreari dagokion kontsumo
energetikoa EAEko eta Gipuzkoako bataz bestekotik (%8,58 eta %7,40 hurrenez hurren 2014an) gora
kokatzen da.
OARSOALDEAKO ZERBITZU SEKTOREAK UDALERRIKO ENERGIA KONTSUMO OSOAREKIKO DUEN PISUA Errenteria Lezo Oiartzun Pasaia Oarsoaldea
Udalerriko energia
kontsumo osoarekiko pisua % 7,05 % 42,33 % 57,20 % 32,45 % 15,01
Iturria: EUSTAT.Iberdrola, EDP.
Aurrez jaso den bezala, Oarsoaldeako zerbitzu sektorean nagusi den txikizkako merkataritza azpi‐sektorea
azalera txikiko eta azalera handiko merkataritza jardueratan banatzen da.
Zerbitzu sektorean, eta bereziki txikizkako merkataritza azpi‐sektorean, energia nagusiki berokuntza eta
hotz sistemetan eta argiterian kontsumitzen da (kontsumo osoaren ia %45 ordezkatzen dute hurrenez
hurren). Beraz, hobekuntza neurriak arlo honetara bideratu beharko lirateke sektorearen kontsumo maila
jaitsi, energia eraginkortasuna hobetu eta auto‐hornikuntza maila handitu ahal izateko. Ekintzak eta
neurriak planteatzerakoan irispide desberdinak ezarri beharko dira azalera handiko eta azalera txikiko
merkataritza jarduerentzat, sektore berdina izanik Oarsoaldeak beraien gain eragiteko gaitasun oso
desberdina izango baitu eta aldi berean bi jarduera multzo hauek kudeaketa eta antolakuntza oso
desberdina izango dute.
3.4.2. Zerbitzu sektorea: murrizketarako potentzialtasuna
Oarsoaldeako zerbitzu sektoreak kontsumo energetikoa gutxitu eta energia auto‐hornikuntza helburu
orokorra lortzeko hainbat bide aurkezten ditu. Jarraian hasiera batean lehentasuna izango luketenak jaso
dira:
Kudeaketa energetikoa eta kontsumo ohiturak
Kudeaketa energetikoa hobetzeko ezin bestekoa izango da langileen inplikazioa lortzea eta aldi berean
beraien formakuntza eta sentsibilizazioa sustatzea. Neurri hauekin bataz beste kontsumo energetikoaren
%10‐15 jaistera irits daiteke.
Horrez gain, sektoreko jardueretan ere kudeaketa energetiko eraginkorra lortzeko irispideak ezarri
beharko lirateke.
Gaur egun, kudeaketa energetikoarekin erlazionatuta dauden hainbat araudi daude indarrean. Araudi
hauetako batzuk borondatezkoak badira ere, UNE‐EN ISO 50.001:2011 araua alegia, beste batzuk nahitaez
bete beharko dira, jardueren kudeaketa energetikoaren lehen pausuen definizioa suposatuko dutelarik.
Oarsoaldeako Energia Plana | Diagnostikoa 55
Jarraian, nahitaez betebeharreko araudiak eta hauek kudeaketa energetikoaren arloan ezartzen dituzten
betebehar nagusiak zein diren jaso da:
Berokuntza eta hotz sistemak – konfort termikoa
Zerbitzu sektoreak arlo honetan margen handia aurkezten du energia kontsumoa murrizteko.
Establezimenduetako konfort termikorako instalakuntzak arautzen dituzten legedi nagusiak honako dira:
‐ Eraikuntzako Kode Teknikoa ‐ Energia Aurrezteko Oinarrizko Dokumentua
(314/2006 Errege Dekretua)
o Eraikinek eta haien instalazioek bete behar dituzten oinarrizko kalitate‐eskakizunak
erregulatzen dituen arau‐esparrua da. Eraikuntza berriak eraikitzerakoan edo aurrez zeuden
eraikinetan interbentzioak egiterakoan eraginkortasun energetikoari eta energia
berriztagarriei dagokienean bete beharreko oinarrizko baldintzak ezartzen ditu.
‐ Eraikinetako Instalakuntza Termikoen Erregelamendua
(RD 1027/2007 eta berau garatzen duten EAEko araudi propioak)
o Energiaren erabilera arrazionala lortzeko eraikinetako instalazio termikoek (berokuntza‐
sistema, aire girotu sistema eta ur bero sistema) higiene eta erosotasun termiko eskariak
asetzeko bete beharreko baldintzak ezartzen dituen arau‐esparrua da.
o Instalazio termikoen eraginkortasun energetikoa hobetzeko ezartzen dituen neurri nagusiak
honakoak dira:
Hotz‐bero sistemen eraginkortasun energetikoa handitzea.
Fluido termikoen hoditeriaren eta ekipamenduaren isolamendua hobetzea.
Aire egokitua duten lokalen diseinu baldintzak mantentzeko erregulazioa eta
kontrola hobetzea.
Eskuragarri dauden energia berriztagarrien erabiltzea, berezi eguzki energia eta
biomasa.
Energia berreskuratzeko azpisistemen txertatzea eta hondar‐energiaren
aprobetxamendua lortzea.
Instalazio komunitarioetan kontsumoak kontabilizazio‐sistema ezartzea.
Kutsakorrenak diren erregai solidoen desagertze graduala.
Eraginkortasun energetiko baxuena duten instalazioen desagertze graduala.
o 1027/2007 Erregelamendua aldatu zuen 1826/2009 errege dekretuak energia kontsumoa
gutxitzeko helburuarekin ondorengo eraikin motatan aurkitzen diren lokaletako barne
tenperatura baldintzak mugatu zituen, beti ere beroa eta hotza sortzeko ohiko erregaiak
erabiltzen badira:
Administrazio jarduerak
Merkataritza jarduerak: dendak, supermerkatuak, merkataritza‐gune handiak, e.a.
Konkurrentzia publikoko eraikinak:
Kulturalak: antzokiak, auditorioak, kongresu‐guneak, erakusketa gelak eta
hantzekoak.
Ikuskizun publikoetarako establezimenduak eta aisialdiko aktibitateak.
Jatetxe‐arloa: tabernak, jatetxeak eta kafetegiak.
Geltokiak eta aireportuak.
Eraikin hauetan instalakuntza termikoak lanean dauden bitartean bete beharreko baldintza
termikoak honakoak izango dira:
Berokuntza sistema duten lokaletako tenperaturak ez ditu 21ºC gaindituko,
Oarsoaldeako Energia Plana | Diagnostikoa 56
Aire egokitua duten lokaletako tenperatura ez da 26ºC azpikoa izango.
Tenperatura baldintza hauek beti ere hezetasun erlatiboa %30‐70 bitarteko izatea eskatuko
dute.
Establezimenduetako tenperatura neguan gradu bat igotzea edo udan jaisteak kontsumo
energetikoa %7 handitzea eragiten du.
o Bestalde, 2013az geroztik indarrean dagoen 238/2013 Errege Dekretuak betebehar berriak
txertatu zituen 2007 Erregelamenduan instalazio termikoen mantentzea eta ikuskatzea
egiteko baldintzak eta epeak ezarriz.
Establezimenduetako tenperatura neguan gradu bat igotzea edo udan jaisteak kontsumo energetikoa
%7 handitzea eragiten du.
Argiteria
Argiteriaren ezaugarri teknikoak eta establezimenduak dituen argitasun beharrak zein diren ezagututa,
argiteria arloan hobekuntza neurri desberdinak aplikatu ahal dira.
‐ Argiteriaren erabilera automatizatu, fluxu kondentsagailuak eta argiteria eraginkorra instalatuz
(LED edo kontsumo baxuko argiteria, e.a.) eta argiteria tokiko behar errealetara egokituz.
‐ Posible den neurrian eguneko argia aprobetxatu eta pizte‐sistema automatikoak ezarri.
Neurri hauek aplikatuz gero argiteriari dagokion kontsumo energetikoa %60 jaistera iritsi daiteke.
Azkenik, elikadura sektorean aurkitzen diren jardueratan garrantzia handia izango dute hotz industrial
ekipamenduek, establezimenduko kontsumo energetiko osoaren %60a suposatzen baitute. Ondorioz, oso
garrantzitsua izango da instalazio hauen mantentzeak eta ikuskatzeak egunean izatea eta posible den
heinean energia eraginkortasun neurriak txertatzea.
Oarsoaldeako Energia Plana | Diagnostikoa 57
3.5. Administrazio publikoa
Udal ardurapeko eraikin eta instalazioak kudeatzeko moduak oinarrizkoak dira energia alorrean kontsumo
murrizketa eta energia eraginkortasuna lortu ahal izateko udal mailan. Oarsoaldea osatzen duten herriak
eta ondorioz, udal egiturak eta tamainak, oso desberdinak dira, eta udal bakoitzak era desberdinean egin
dio aurre instalazio eta zerbitzuen energia kudeaketari.
3.5.1. Errenteria
2014. urtean Errenteriako udalak Energia Jasangarriaren Ekintza Plana egin zuen, 2020. urterako BEG
isurpenetan % 20,16eko murrizketa lortzea aurreikusiz 2007 oinarri urte hartuta. 2015. urtean 'Compact of
Mayors' ekimenean bat egin du, klima‐aldaketaren aurrean hauskortasuna murrizteko eta udalerriaren
erresilientzia handitzeko.
Bai Energia Jasangarriaren Ekintza Planean eta baita Agenda 21eko Ekintza Planaren baitan, administrazio
publikoan energia kontsumoa murrizteko eta energia berriztagarriak ezartzeko neurriak jaso eta garatu
dira, bai udal argiterian eta baita eraikinetan.
2014 urtea ezkero CERtuS proiektuan parte hartzen ari da Errenteriako Udala, sektore publikoan ia zero
energiako eraikinak lortzeko helburuarekin. Hiru eraikin aukeratu dira proiektu honetarako: udal eraikin
nagusia, Kapitain etxea eta Lekuona eraikina.
Kontsumoa
Udal eraikinen eta argiteria publikoaren kontsumoa murriztu egin da azken urteetan, bai elektrizitateari
eta baita gas naturalari dagokiola, nahiz eta gas naturalaren kasuan, 2013 urtean kontsumoak zertxobait
gora egin duen. 2010 eta 2013 urteen artean, eraikinetan elektrizitate kontsumoa % 28 eta gas naturalaren
kontsumoa % 16 murriztu da. Argiteria publikoan elektrizitate kontsumoa % 16 murriztu da; guztizko
kontsumoaren % 20aren adinakoa izanik gutxi gora behera.
Iturria: Errenteriako Energi Jasangarri Ekintza Plana / Errenteriako udala
Oarsoaldeako Energia Plana | Diagnostikoa 58
Ekoizpena
Energia berriztagarrien ekoizpena udal mailan %19 igo da 2012 eta 2013 urte bitartean, energia
hidraulikoaren ekoizpenaren gorakada dela eta, eguzki energia fotovoltaikoan jaitsiera egon baita.
ENERGIA BERRIZTAGARRIEN UDAL EKOIZPENA ‐ ERRENTERIA (kWh) 2012 2013
Eguzki‐Energia fotovoltaikoa 65.345 61.989
Minihidraulikoa 738.014 897.119
Guztizkoa 803.359 959.108
Iturria: Errenteriako udala
3.5.2. Lezo
2009‐2010 urtean argiteria publikoaren ikuskaritza egin zenetik, Lezoko udalak neurri desberdinak jarri ditu
martxan arlo honetan kontsumoa gutxitzeko. Eraikinen kontsumoen jarraipena egiten da faktura bitartez
eta kontratatutako potentziaren doiketa egiten ari dira. Eraikinen kontsumo energetiko nagusia
elektrizitateari dagokio, gas naturala kiroldegian bakarrik erabiltzen baita eta futbol zelaian eta eskolan
gasolioa.
Lezon udal jabegoko 27 eraikin eta instalazio daude.
Kontsumoa
2008an egindako azterketaren arabera,udaleko elektrizitate kontsumoaren % 60a argiteria publikoari
zegokion, % 37 eraikinei eta % 3a udal zerbitzuei.
Iturria: Lezoko udala
Oarsoaldeako Energia Plana | Diagnostikoa 59
2008an, kontsumo gehien zituzten udal instalazioak futbol zelai berria eta Jaizkobe Azpi eskola ziren
nabarmen.
UDAL INSTALAZIO ETA ERAIKINEN KONTSUMOA – LEZO. 2008
0.00 2,000.00 4,000.00 6,000.00 8,000.00 10,000.00 12,000.00 14,000.00 16,000.00 18,000.00
Andreone Kultur Etxea
Epaitegi zaharra
Udaletxea
Alondegia - Bulego teknikoa
Guillermo de Lazon kalea (dutxak)
Guillermo de Lazon kalea (esku lanak)
Herri Eskola - frontoia
Ludoteka
Euskaltegia
Aiton borda
Aiton borda
Joannes Etxeberri
Musika Eskola
Antxilastegi - biberoak
Jaizkibe Azpi - eskola
Kiroldegia - larrialdietarako linea
Kiroldegia
Futbol zelai berria
Altamirako igerilekuak
Kiroldegia - garajeak
Alondegi berria - Txatxamendi
Kale Nagusiko lokalak - Orratx
Donibane kalea 2 - Kultura
Guillermo de Lazon 1 - correos
EPA - Zubitxo kalea 15
Haurtzaindegia - Donibane kalea 14, atzekaldea
Euskal Herri Plazako lur azpiko aparkalekuak
Iturria: Lezoko udala
2011. urteaz geroztik elektrizitate kontsumoak argiteria publikoan behera egin du. 2015eko datuak
abuztua bitartekoak dira.
Iturria: Lezoko udala
Oarsoaldeako Energia Plana | Diagnostikoa 60
Ekoizpena
Lezoko udalak ez du energia berriztagarri instalaziorik. Garai batean eguzki energia termikoa igerilekuan
eta futbol zelaian ezarri eta frogatu baziren ere, ez zuen emaitza onik eman eta baztertu egin ziren.
Igerilekuan beroa berreskuratzeko sistema ezarri da.
3.5.3. Oiartzun
Azken urteetan Oiartzungo udala domotika aplikatzen ari da argiteria publikoa, udal eraikinak eta ur
instalazioak kudeatzeko. Azpiegitura ezartzen ari dira pixkanaka eta lanak egiten direnean aprobetxatzen
da eraikin berrietara zabaltzeko; egun, argiteria publikoko 2 koadro, 3 eraikin (liburutegia, ludoteka eta
udaletxeko berokuntza elektrikoa) eta ur puntu bat telekudeatzen dira). Asmoa da etorkizunean argiteria
koadro, eraikin eta ur puntu guztiak KNX sistema bitartez kudeatzea.
2013. urtean argiteria publikoan ikuskaritza energetikoa egin zenetik, neurriak hartzen ari dira. Eraikinen
ikuskaritza egiteari neurriak aurrera eramateko baliabideak daudenean ekingo zaio.
ARGITERIA PUBLIKOAREN KUADROAK, UDAL ERAIKINAK ETA UR‐PUNTUAK ‐ OIARTZUN
Iturria: Oiartzungo udala
Oiartzunen udal jabegoko 24 eraikin eta instalazio daude.
Oarsoaldeako Energia Plana | Diagnostikoa 61
Kontsumoa
Energia kontsumo datu zehatzik lortu ez bada ere, argiteria publikoak urteko elektrizitate fakturaren erdia
hartzen du. Udal jabegoko 24 eraikinen energia‐kontsumoaren kontrolik ez da era sistematizatuan egiten.
Ekoizpena
Energia berriztagarrien zenbait udal instalazioak daude: plaka fotovoltaikoak araztegian, termikoak
kiroldegian, fotovoltaikoak Haurtzaro ikastola kontzertatuan eta Elizaldeko eskola publikoan.
Ez da energia berriztagarrien ekoizpen datu zehatzik lortu.
3.5.4. Pasaia
Pasaiako udalean argiteria publikoan eta eraikinetan kontsumoa murrizteko eta eraginkortasuna
hobetzeko ekintzak garatzen dira, energiaren kudeaketa planifikazio zehatzik jarraitu gabe. Faktura bitartez
udal eraikinen gastu energetikoaren jarraipena egiten bada ere, ez da kontsumoaren jarraipen
sistematikorik egiten. Argiteria publikoaren gastu edota kontsumoaren jarraipenik ez da era sistematikoan
egiten.
Pasaian udal jabegoko 98 eraikin eta instalazio daude.
Kontsumoa
Energia kontsumo datu zehatzik ez da lortu.
Ekoizpena
Energia berriztagarrien zenbait udal instalazio daude: plaka termikoak zerbitzuetako pabiloian eta
mikrogeneradore sistema Gordeleia eraikin eraberrituan
Ez da energia berriztagarrien ekoizpen datu zehatzik lortu.
3.5.5. Oarsoaldea Garapen Agentzia
Oarsoaldea Garapen Agentziak bere bulegoak 11 lokaletan dauzka eskualdeko lau herrietan banatuak.
Gune hauetan fakturatutako potentzia errebisatu da eta elektrizitate kontsumoaren jarraipena egiten da
era sistematizatu batean. 2014. urtean kontsumo altuena izan duen gunea Errenterian dagoen
bulegoarena izan da.
Oarsoaldeako Energia Plana | Diagnostikoa 62
Iturria: Oarsoaldea
3.5.6. Murrizketarako potentzialtasuna udal eraikin eta instalazioetan
EUSKADIKO ENERGIA ESTRATEGIA 2020 dokumentuan jasotzen den bezala, “Euskadiko administrazio
publikoen eremuan (haien mendeko zerbitzu, eraikin eta instalazioetan) energia‐eraginkortasuna
sustatzeko eta energia berriztagarriak bultzatzeko jardunak oinarrizkoak dira 3E2020 Estrategiaren
diseinuan, ez, ordea, termino absolutuetan duten garrantziagatik, gainerako sektore kontsumitzaileetan
betetzen duten eredu‐zereginagatik baizik”.
Eraikinen energia‐eraginkortasunari buruzko 2010eko maiatzeko 2010/31/EB Zuzentarauak 9. artikuluan
jasotzen duenez, okupatuta dauden eta agintaritza publikoen jabetzakoak diren eraikin berri guztiek
energia‐kontsumo ia ezdeusekoak izan beharko dute 2018ko abenduaren 31tik aurrera.
EUSKADIKO ENERGIA ESTRATEGIA 2025 ‐ Kontsulta publikorako dokumentuan Euskal herri‐administrazioen
energia‐kontsumoa 2013. urtean 1.610 GWh‐koa dela zenbatetsi da, eraikinak eta kale‐argiak barne.
Oarsoaldeako Energia Plana | Diagnostikoa 63
EUSKAL HERRI‐ADMINISTRAZIOEN ENERGIA‐KONTSUMOAREN BANAKETA (ERAIKINAK ETA KALE‐ARGIAK), ENERGIA ETA ADMINISTRAZIO MOTAREN ARABERA. 2013
Iturria: EUSKADIKO ENERGIA ESTRATEGIA 2025 ‐ Kontsulta publikorako dokumentua. 2015eko abenduaren 17koa.
Dokumentuan jasotzen den 4L lerroan, “Energia‐eraginkortasun handiagoa duen euskal administrazio
publikoa sustatzea”, eraikinen arloko kasu partikular gisa hartu da herri‐administrazioen sektorea, horri
loturiko jarduera‐lerro propioa garatu da, alde batetik, zerbitzuen sektorearen energia‐kontsumoaren
ehuneko handi bat hartzen duelako, eta bestetik, administrazioaren jokabidea ereduzkoa izan behar
duelako, neurria ezartzeko garaian, zerbitzu eta teknologia berritzaileak txertatuta
Arlo honetan 2025 urtera begira jomuga batzuk ezartzen dira:
4L LERROA. ENERGIA‐ERAGINKORTASUN HANDIAGOA DUEN EUSKAL ADMINISTRAZIO PUBLIKOA SUSTATZEA. 2025ERAKO JOMUGAK.
Adierazleak 2025
Energia‐kontsumoaren murrizketa herri‐administrazioan (tep/urte) (azken energia kontsumoa)
36.500
Energia‐aurrezkiaren ehunekoa herri‐administrazioan (%) % 25
Herri‐administrazioaren energia‐kontsumoa 2015ekoaren aldean (%) ‐% 15
Instalazio berriztagarriak dituzten eraikinak (%) % 25
Iturria: EUSKADIKO ENERGIA ESTRATEGIA 2025 ‐ Kontsulta publikorako dokumentua. 2015eko abenduaren 17koa.
Tokiko administrazio publikoaren eraikin eta instalazioekin era zuzenago batean lotutako ekintzen artean
hurrengo ekimenak dira aipagarrienak:
4L.1 Ekimena. Energia‐jasangarritasuna sustatzea herri‐administrazioaren eraikinetan eta sustapen
publikoko etxebizitzetan
4L.1.2. Euskal administrazioen energia‐kudeaketa hobetzea
Energia‐kudeaketaren hobekuntza bultzatuko da herri‐administrazioetan, azterlanen bitartez eta
honako sistemak abiarazita:
Segimendu‐ eta kontrol‐sistemak.
Oarsoaldeako Energia Plana | Diagnostikoa 64
Energia kudeatzeko sistemak.
Auditoretzak eta energia‐ziurtagiriak.
Mugikortasun azterketak.
Teknikariak eta arduradunak prestatzeko ikastaroak.
Kontzientziazio‐kanpainak.
Faktura murrizteko neurriak.
4L.2 Ekimena. Administrazioen arteko lankidetza, energia‐jasangarritasuna bultzatzeko
4L.2.1. Udalaren energia‐kudeaketaren hobekuntza sustatzea
Udal‐administrazioen energia‐kudeaketaren irizpideak zehazteko araudi espezifikoa onartzea
sustatuko da, hala nola udal‐instalazioen energia‐auditoretzak zein energiaren arloko jardueren
planak egitea, gutxieneko helburuak adierazita, eta udal‐teknikari arduradunei prestakuntza
ematea.
Oarsoaldeako Energia Plana | Diagnostikoa 65
3.6. Etxebizitza sektorea
3.6.1. Energia‐kontsumoa etxebizitza sektorean
EUSKADIKO ENERGIA ESTRATEGIA 2025 ‐ Kontsulta publikorako dokumentuan agertzen denez, bizitegi‐
eraikinetako energia‐kontsumoak gero eta garrantzi handiagoa du, eraikinen parkea gero eta handiagoa
delako eta energia kontsumitzen duten ekipamenduen erabilera handiagoa delako erosotasun‐mailek gora
egin duen heinean. EAEn, egun, etxe bakoitzak 0,63 tona petrolioren baliokidea kontsumitzen du urtean.
Guztizko energia kontsumoan etxebizitza sektoreak duen pisuak azken urteetan goranzko joera adierazten
du. Honen arrazoi nagusia azken urteotan industria sektorearen kontsumo energetikoa gutxitzea eragin
duen krisi ekonomia dela ondorioztatu daiteke.
KONTSUMO ENERGETIKO GUZTIAREKIKO ETXEBIZITZA SEKTOREAREN PISU ERLATIBOA GIPUZKOAN
2006 2011 2014
Etxebizitza sektorearen kontsumoa Gipuzkoan (Ktpb) 170,9 196,9 188,2
Gipuzkoako guztizko kontsumoarekiko % 8,11 9,95 10,16
Iturria: EEE.
Oarsoaldean etxebizitza sektorearen energia‐kontsumoa murriztu egin da elektrizitatea eta gas naturala
kontuan izanda, % 11 eta % 21 hurrenez hurren 2012 eta 2014 urte bitartean. 2012 urtean guztizko
kontsumoa 15.186 tep izan zen eta 2014ean, 12.869 tep. Murrizketa honen arrazoiak krisi ekonomikoan –
familiek energia kontsumoari arreta handiagoa eskaintzen baitiote– eta eraginkortasun energetikoa
hobetzeko garatutako jardueratan aurki daiteke.
Iturria: Iberdrola / EDP.
Oarsoaldeako Energia Plana | Diagnostikoa 66
3.6.2. Etxebizitzen eraikuntza ezaugarriak (isolamendu maila, azalera, e.a.)
Energia kontsumoari dagokionez, etxebizitzen eraikuntza ezaugarri garrantzitsuenetako bat eraikinaren
inguratzaile termikoa da, nabarmen eragiten baitu instalazio termikoen kontsumoan. Horrez gain, kontuan
izan behar dira isolamendu‐sistemak eta itxiturak.
1979. urtean NBE‐1979 Eraikuntzaren Oinarrizko Araua onartu zen. Aurrez eraikitako etxebizitzen
inguratzaileak (etxebizitza horiek gaur egun %60 dira) ez zeuden diseinatuta klima kontuan hartuta. 1979a
geroztik, fatxadetan 3 cm‐ko isolatzailea jartzen da gutxienez eta leihoetako beiraren lodiera 1,5mm
izatetik 3mm izatera igaro da, kasu gehienetan beira bikoitza eta zubi termikoaren haustura (RPT)
dutelarik.
2007an Eraikuntzaren Kode Teknikoa (EKT) onartu eta arau‐esparru zorrotzagoa ezarri zen eraikinen
inguratzaile termikoari dagokionez. Ordutik eraiki diren eraikuntza berriek beren energia eraginkortasuna
ziurtatu behar dute nahitaez.
2011ko EEEko datuen arabera, 1979a baino lehen eraikitako eraikin batek 2007a eta gero eraikitako
etxebizitza batek baino 2,8 aldiz behar termiko handiago dauka. EEEk 2012an egindako Etxebizitzen
kontsumo modelizazio azterketan jasotako datuen arabera, 2007a eta gero kostaldean eraiki den
etxebizitza batek duen kontsumo energetikoa 1979az aurreko etxebizitza batek baino %65 baxuagoa da.
Bestalde, jakina da gaur egun pobrezia energetikoaren arazoak erlazio estua duela etxebizitzaren azalera
erabilgarriarekin: konfort termikoari dagokionez estandar egokia mantentzeko zailtasunak izateko
arriskuak gora egiten du etxebizitzaren azalera erabilgarriak behera egin ahala.
OARSOALDEAKO ETXEBIZITZA PARKEAREN ANTZINATASUNA 2014AN
Errenteria Lezo Oiartzun Pasaia Oarsoaldea Gipuzkoa
Etxebizitza kopurua (ud) 17.508 2.618 4.104 7.524 31.754 336.126
Bataz besteko antzinatasuna (urteak)
42,8 38,1 36,8 50,6 42,10 41,7
Bataz besteko azalera (m2) 74,1 76,6 102,1 72,3 81,30 86,8
Iturria: EUSTAT
Oarsoaldeako etxebizitza parkea Gipuzkoakoa eta EAEkoa (41,10ko antzinatasuna batez beste erkidegoan)
baino pixka bat zaharragoa da eta bataz besteko azalera ere txikiago da. Errenterian eta Pasaian bereziki
etxebizitzen antzinatasunaren bataz bestekoa 1979az aurrekoa da eta azalera Oarsoaldeako eta
Gipuzkoako bataz bestekoa baino txikiago da, ondorioz herri hauetako etxebizitzen behar energetikoak ere
handiago izan beharko luke. Aldiz, Lezo eta bereziki Oiartzunen etxebizitzen bataz besteko antzinatasuna
1979an inguruan kokatzen da eta etxebizitzen azalera ere handiagoa da, beraz behar termikoei lotutako
kontsumo energetikoak ere baxuagoak izan beharko luke.
Oarsoaldeako etxebizitzen gehiengoa 1979az aurrekoa izanik, eraikinaren birgaitzean kanpo inguratzailea
(teilatua, leiho eta itxiturak eta fatxada) kontuan izateak sistema termikoen kontsumo energetikoan eragin
zuzena izango luke jakina baita 2007. urteaz aurrekoak diren etxebizitzen birgaitzeak burutuz gero
etxebizitzen berokuntza sistemen kontsumoa %40 murriztera iritsi daiteke.
Oarsoaldeako Energia Plana | Diagnostikoa 67
3.6.3. Instalazio energetikoen ezaugarriak
Etxebizitzako kontsumo energetikoa hainbat faktoregatik baldintzatua dago. EAEko etxebizitzatan
kontsumitzen diren energia mota nagusiak gas naturala eta energia elektrikoa dira, %82,6 ordezkatuz.
ENERGI KONTSUMOA ETXEBIZITZA SEKTOREAN ENERGIA MOTEN ARABERA
Iturria: EEEko 2014ko datu energetikoak.
EEEren Etxebizitzako sektorearen energia‐gakoak txostenak jasotzen dituen datuen arabera, gas
naturalaren presentzia handitu egin da, gaur egun gehien erabiltzen den erregaia izatera iritsi delarik.
Bestalde, ikatzaren presentzia oso baxua da eta petrolioaren deribatuak, gasolioa eta petrolio‐gas
likidotuak (butanoa eta propanoa), garrantzia galduz joan dira. Energia berriztagarriak biomasaren eta
eguzki‐indarraren bitartez daude ordezkatuta etxebizitzan, eta premien %7 asetzen dute gaur egun.
2011an EAEan etxebizitza bakoitzeko gas natural eta elektrizitate kontsumoa 5.930 eta 3.370 kWh izan zen
hurrenez hurren. Datuak Oarsoaldean aztertuz gero, ondorengo irudietan ikus daiteke Oiartzungo gas
natural kontsumoa 5.000 eta 7.000 kWh bitartean aurkitzen dela, aldiz Errenteria, Lezo eta Pasaian 5.000
kWh baino baxuagoa da. Beraz Oarsoaldeako gas naturalaren kontsumo maila EAEko datuen parean
aurkitzen da.
Elektrizitate kontsumoari dagokionez, gasarekin gertatzen den bezala, kontsumo maila handiena
Oiartzunen ematen da, 4.500 eta 6.500 kWh bitartean, aldiz gainontzeko hiru herrietan 3.500 eta 4.500
kWh bitartekoa da. Beraz Oarsoaldeako elektrizitate kontsumo maila EAEko baino altuagoa da.
Oarsoaldeako Energia Plana | Diagnostikoa 68
EAEKO ETXEBIZITZA BAKOITZEKO URTEKO BATEZ BESTEKO GAS NATURALAREN KONTSUMO TARTEAK. 2011
EAEKO ETXEBIZITZA BAKOITZEKO URTEKO BATEZ BESTEKO ELEKTRIZITATE KONTSUMO TARTEAK. 2011
Iturria: EEE
EAEko etxebizitza batean bataz beste ematen den kontsumo energetikoaren banaketa honakoa da:
EUSKAL ETXEBIZITZEN ENERGIA KONTSUMOAREN BANAKETA, ERABILERA NAGUSIEN ARABERA
Iturria: EEE, IDAEn oinarrituta.
Aurreko grafikoan ikusi daitekeenez, etxebizitzaren kontsumo energetiko handiena instalazio termikoei
(berokuntza‐sistema, ur bero sistema eta aire girotu sistema) dagokio, energia kontsumo guztiaren ia %60
suposatzen duelarik.
Kontsumitzen diren energia iturriak aztertuz gero, erregaiak instalakuntza termikoetan eta sukaldean,
nahiz eta gaur egun beheranzko joera adierazten duen, kontsumitzen dira, elektrizitatea aldiz etxetresna
elektrikoetan, sukaldean eta argiterian kontsumitzen da.
Jarraian Oarsoaldeako etxebizitzetako instalazio energetikoen ezaugarri orokorrak zein diren ikus daiteke:
Oarsoaldeako Energia Plana | Diagnostikoa 69
OARSOALDEAKO ETXEBIZITZETAKO INSTALAZIO ENERGETIKOEN EZAUGARRI OROKORRAK
Errenteria Lezo Oiartzun Pasaia Oarsoaldea Gipuzkoa
2006 2011 2006 2011 2006 2011 2006 2011 2006 2011 2006 2011
Etxebizitza kopurua guztira (ud)
17.085 17.545 2.576 2.610 3.969 4.075 7.399 7.445 31.029 31.675 320.820 333.260
Familia etxebizitzak
17.073 17.531 2.576 2.598 3.965 4.071 7.391 7.437 31.005 31.637 320.466 332.835
Etxebizitza nagusiak
15.149 15.924 2.243 2.310 3.355 3.530 6.361 6.483 27.108 28.247 261.037 276.407
Bigarren etxebizitzak
d.g. 249 d.g. 252 d.g. 54 d.g. 129 0 684 d.g. 13.920
Okupatu gabeko etxebizitzak
d.g. 1.358 d.g. 12 d.g. 487 d.g. 825 0 2.682 d.g. 42.508
Ur bero sistema (%)
100,0 99,9 99,6 99,6 100,0 100,0 99,8 99,7 99,9 99,8 99,8 99,9
Berokuntza‐sistema (%)
38,2 42,2 43,5 47,7 52,3 57,7 38,4 40,6 43,1 47,1 65,5 68,4
Eraikinera tutu bidezko gasa (%)
89,5 87,5 21,7 72,0 37,3 74,7 1,1 76,5 37,4 77,7 74,5 82,1
Etxebizitzara tutu bidezko gasa (%)
d.g. 55,2 d.g. 48,2 d.g. 35,4 d.g. 50,7 d.g. 47,4 d.g. 61,0
Erosotasun‐indizea (%)
70,5 70,4 61,6 66,9 71,7 72,5 58,0 65,1 65,5 68,7 72,2 72,3
Iturria: EUSTAT
Ur bero sistema
Ur bero sistemari dagokionez, Gipuzkoan bezala Oarsoaldean ere etxebizitzen ia %100ak dauka instalazio
hau.
EAEan, etxebizitzen %65ak galdara mistoa (etxeko ur beroa eta berokuntza sistema bateratua) du (zentrala
edo banakakoa), etxebizitzen %14ak etxeko ur beroko banakako berogailu du eta %11ak metaketazko
termo elektrikoa.
Berokuntza‐sistema
Oarsoaldeako etxebizitzatan berokuntza‐sistemen presentzia Gipuzkoakoan baino %21 baxuagoa da. Gas
naturalaren presentzia nabarmenki hazi da azken urteotan Oarsoaldean, aipagarria da Lezo, Oiartzun eta
Pasaiako eraikinetan gasarekiko irisgarritasunak izan duen hobekuntza,hala ere Gipuzkoan baino %4,4
baxuagoa da. Hala ere, etxebizitzatara iristen den tutu bidezko gas naturala Oarsoaldean ez da %50ra
iristen, bereziki Oiartzunen (%35,4), Gipuzkoan ordea %61koa da.
Kostaldean, etxebizitzen %47ak banakako sistema dauka, %34ak puntuala eta %19ak zentrala.
Oarsoaldean ordea, etxebizitzen %45ak baino gutxiagok dauka banakako sistema eta sistema
zentralizatuaren presentzia %6az azpikoa da, Oiartzunen aldiz %6‐13 bitartean aurkitzen da. Banakako
Oarsoaldeako Energia Plana | Diagnostikoa 70
berokuntza‐sistemen %83ak gas naturala erabiltzen du energia iturri bezala, aldiz sistema zentralizatuetan
%64ak gasolioaz funtzionatzen dute.
Aire girotu sistema
EAEan aire egokitze sistemaren erabilera oso baxua da, %1,5an aurkitzen delarik.
Etxetresna elektrikoak
Etxetresna elektrikoek etxebizitza bateko kontsumo energetikoan ia %26a ordezkatzen dute. Kontsumo
energetikoaren banaketa honakoa da bataz beste:
EUSKAL ETXEBIZITZEN ETXETRESNA ELEKTRIKOEN ENERGIA KONTSUMOAREN BANAKETA
Iturria: EEE, IDAEn oinarrituta.
Gipuzkoako Pobrezia eta Gizarte Bazterketari buruzko Inkestak ematen dituen 2014ko datuek familiek
berokuntza‐erabileraren joera‐aldaketa izaten ari direla eta kontsumo‐jokabide egokia jarraitzen dutela
iradokitzen dute.
3.6.4. Etxebizitza sektorea: murrizketarako potentzialtasuna
EUSKADIKO ENERGIA ESTRATEGIA 2025 ‐ Kontsulta publikorako dokumentuaren arabera, 2011‐2014 aldian
EAEn, laguntza‐programen bitartez, 2.100 proiektu gauzatu dira eraginkortasun energetikoa hobetzeko
jada eraikitako eraikinetan (hobekuntzak inguratzaile termikoan, eraginkortasun energetiko oso altuko
ekipamenduak instalatzea galdara‐geletan eta barne‐argiterian, etab.). Urte horietan, halaber, 6.700
etxebizitzaren leihoak berritzea sustatu da; 6.000 etxebizitzaren galdarak ordeztu dira (kondentsaziozkoak
ipinita) eta eraginkortasun altuko 54.000 etxetresna elektriko berritu dira.
Errenterian 2013 eta 2014 urteetan EEEren diru‐laguntza programen bitartez gauzatutako proiektuak
hauek dira:
Oarsoaldeako Energia Plana | Diagnostikoa 71
ETXEBIZITZA SEKTOREAN ENERGIA ERAGINKORTASUNA HOBETZEKO DIRUZ‐LAGUNDUTAKO PROIEKTUAK ‐ ERRENTERIA
2013 2014
Diruz‐lagundutako etxebizitza kopurua – Leihoen Renove Plana 40 35
Diruz‐lagundutako leiho kopurua‐ Leihoen Renove Plana 163 102
Diruz‐lagundutako kondentsazio‐galdara kopurua ‐ Renove Plana 5 13
Inguratzaile termikoaren birgaitzea – bizilagunen komunitateak: ‐ proiektu kopurua ‐ etxebizitza kopurua
2 12
2 13
Diruz‐lagundutako instalazio elektriko kopurua ‐ bizilagunen komunitateak ‐ 2
Diruz‐lagundutako A kalifikazioa edo altuagoa duten etxetresna elektriko kopurua: ‐ izozkailua ‐ hozkailua eta hozkailu izozkailua ‐ garbigailua ‐ ontzi‐garbigailua ‐ labea ‐ gaineko sukaldea
170 1 59 87 23 ‐ ‐
205 2 31 138 34 ‐ ‐
Etxebizitza kopurua (daudenak eta berriak) A eta B ziurtagiriarekin ‐ 15
Iturria: EEE
Eraginkortasun Energetikoaren Ziurtagiriaren kalifikazioen arabera, Euskadiko eraikinen gehiengoak E
kalifikazioa jasotzen du (eraikinen % 48). Oso etxebizitza gutxik lortzen dituzte energia kontsumo txikiena
islatzen duten A edo B kalifikazioak, % 1 inguru.
EUSKADIKO ETXEBIZITZEN ENERGIA‐KALIFIKAZIOA. 2014
Iturria: EUSKADIKO ENERGIA ESTRATEGIA 2025 ‐ Kontsulta publikorako
dokumentua. 2015eko abenduaren 17koa.
EUSKADIKO ENERGIA ESTRATEGIA 2025 ‐ Kontsulta publikorako dokumentuan jasotzen den 3L lerroan,
“Eraikinetan eta etxean kontsumoa murriztea eta berriztagarrien erabilera handitzea” helburu orokor
bezala ezartzen da “Euskadiko eraikinen energia‐erabileraren eraginkortasuna hobetzea eta energia
berriztagarrien erabilera bultzatzea, hala etxebizitzetan, nola zerbitzuen sektorean”.
Oarsoaldeako Energia Plana | Diagnostikoa 72
Arlo honetan 2025 urtera begira jomuga batzuk ezartzen dira:
3L LERROA. ERAIKINETAN ETA ETXEAN KONTSUMOA MURRIZTEA ETA BERRIZTAGARRIEN ERABILERA HANDITZEA. 2025ERAKO JOMUGAK.
2025
Energia‐kontsumoaren murrizketa eraikinetan (tep/urte) (azken energia kontsumoa) 135.000
Energia‐aurrezkiaren ehunekoa eraikinetan (%) % 12,1
Kontsumoaren murrizketa eraikinetan, 2015en aldean (%) ‐% 3
Berriztagarrien aprobetxamendua eraikinetan (tep) 70.300
Iturria: EUSKADIKO ENERGIA ESTRATEGIA 2025 ‐ Kontsulta publikorako dokumentua. 2015eko abenduaren 17koa.
Proiekzioen arabera, 2025. urterako eraikinen energia‐kontsumoa iturrien arabera honakoa izango
litzateke:
ENERGIA‐KONTSUMOAREN EGOERA ERAIKINEN SEKTOREAN
Iturria: EUSKADIKO ENERGIA ESTRATEGIA 2025 ‐ Kontsulta publikorako dokumentua. 2015eko
abenduaren 17koa.
Estrategiaren baitan hainbat ekimen jasotzen dira eraikinen eta etxebizitzen energia‐kontsumoa
murrizteko eta energia berriztagarrien aprobetxamendua areagotzeko, alde batetik, eta herritarrek
energia‐jasangarritasunean duten ezagutza‐maila eta arlo horrekiko sentsibilizazioa areagotzeko, bestetik:
3L.1 Ekimena. Energia‐hobekuntzak sustatzea eraikinetan eta etxeetan
3L.1.1. Energia‐auditoretzak eta ‐diagnostikoa sustatzea eraikinetan
3L.1.2. Eraikinen inguratzaile termikoaren birgaikuntza sustatzea
3L.1.3. Energia kontsumitzen duten gailuak berritzea
3L.1.4. Eraikinetan energia berriztagarriak ezartzea bultzatzea
Oarsoaldeako Energia Plana | Diagnostikoa 73
3L.2 Ekimena. Eraikinen energia kudeatzeko eta energia‐eraginkortasunaren aldeko prestakuntza eta
sentsibilizazioa
3L.2.1. Energiaren kudeaketari, erabilera arrazionalari eta kostuari buruzko informazio‐,
sentsibilizazio‐ eta kontzientziazio‐kanpainak
3L.2.2. Energia‐kudeatzaileak prestatzeko ikastaroak sustatzea enpresen eta erakundeen artean
Kontuan izanda eraikuntzen aintzinatasuna, etxebizitzen gehiengoa araudiak betekizun energetikoak
eskatzen ez zituenean eraiki zirela eta azken urteetan etxebizitza berrien eraikuntzak behera egin duela,
birgaitzea da etxebizitza sektorean kontsumo murrizketa eta energia aurrezpen nabarmenena ekar
dezaken funtsezko jarduera.
Oarsoaldeako Energia Plana | Diagnostikoa 74
3.7. Energia txirotasuna
3.7.1. Energia txirotasunaren faktoreak
80. hamarkadan lehengoz pobrezia energetikoa kontzeptua sortu zenean etxebizitza sektorera mugatzen
zen, hau da, famili batek etxean erosotasun termikoa izateko zuen zailtasuna neurtzen zuen. Azken
urteetan ordea pobrezia energetiko kontzeptua birdefinitu egin da etxebizitzatan ematen diren bestelako
energia kontsumoak ere kontuan izan daitezen. Ondorioz, esan daiteke pobrezia energetikoa etxeko behar
energetikoak (berokuntza‐sistemak, ur‐bero sistema, aire egokitua, argiteria eta etxetresna elektrikoak)
asetzeko ahalmena ez duten familiek bizi duten egoera dela, hau da, familiako diru‐sarrera guztiaren zati
handiegia etxeko energia‐gastuari aurre egiteko erabiltzen duten familien egoera litzateke.
Etxebizitza arloaz gain, gaur egun pobrezia energetikoa kontzeptua bestelako arloetara ere zabaldu
daiteke. Hau da, kontsumo energetikoaren gastua erakundeak dituen diru‐sarrerekiko portzentaje
handiegia denean pobrezia energetiko egoera izateko arriskua handiagotuko litzateke.
Etxebizitza eskalan ezarriz, pobrezia energetikoa hiru faktore nagusi konbinatzearen ondorioa da:
‐ Energiaren prezio altua
‐ Etxebizitzen eraginkortasun energetiko baxua
‐ Familiaren errenta maila baxua
Pobrezia energetikoa neurtzeko 80. hamarkadatik gaur egun arte metodologia desberdinak erabili izan
badira ere, oraindik ez dago fidagarritasun osoa duen sistemarik. Gaur egun hiru ikuspegi metodologiko
erabili ohi dira pobrezia energetikoa tasa kalkulatzeko:
a. Familien etxeko gastuetan oinarritutako ikuspegia.
b. Familien adierazpenetan eta pertzepzioetan oinarritutako ikuspegia.
c. Tenperaturen neurketan oinarritutako ikuspegia.
Hauetatik erabilienak eta beraz Gipuzkoako Foru Aldundiak argitaratutako Pobrezia energetikoaren
eragina Gipuzkoan 2014: analisi kuantitatiboa diagnostikoan erabili direnak a eta b metodologiak dira.
Kasu honetan, familiaren etxeko gastuan kontsumo energetikoak duen pisu erlatiboa baloratzeko energia‐
gastuaren atalasea diru‐sarreren %8,5an finkatu da, hau bait da Gipuzkoako familien energia‐gastu
medianoaren portzentajea bider bi egitearen balioa. Bestalde, 2014ko azterketan erabili den beste
ikuspuntua energia‐premiei aurre egin ahal izateko finantza‐arazoak dituzten familien egoera izan da
kontuan.
Oarsoaldean pobrezia energetikoaren eragina zenbatekoa den jakiteko beraz beharrezkoa da eskualdean
etxebizitza sektorearen egoera energetikoa zein den aztertzea eta familien ezaugarriak eta errenta maila
zenbatekoa diren ezagutzea. Etxebizitza sektorearen egoera energetikoa Etxebizitza sektoreari dagokion
atalean azaldu da. Jarraian, familien ezaugarriak eta errenta maila azaltzen dira.
3.7.2. Etxebizitzen kontsumo energetikoan eragina duten elementu nagusiak
Oarsoaldeako Energia Plana | Diagnostikoa 75
Eusko Autonomi Erkidegoan zein Gipuzkoan, 2009az geroztik etxebizitza sektorearen guztizko kontsumo
energetikoak beheranzko joera adierazten du. Energia‐fakturari dagokionez aldiz, azken bi urteetan gastu
ekonomikoak behera egin badu ere, 2006 eta 2012a bitartean faktura energetikoak izan zuen goraka
ikaragarria izan zen, %70tik gorako igoera izan zuelarik. Ondorioz esan daiteke, energia fakturaren
beherakada neurri handi batean energia kontsumoa gutxitu izanaren ondorioz gertatu dela eta ez ordea
energiaren prezioak jaistearen eraginez.
KONTSUMO ENERGETIKOAREN ETA FAKTURA ENERGETIKOAREN GARAPENA ETXEBIZITZA SEKTOREAN
Iturria: EEE
a) Eskualde klimatikoa
Oarsoaldea kosta eremuan kokatzen da, hau da, etxebizitzen berokuntzarako energia kontsumo
behar baxuena aurkezten duen eskualde klimatikoan.
EAEKO ESKUALDE KLIMATIKOAK
Oarsoaldeako Energia Plana | Diagnostikoa 76
Iturria: EEE
b) Familien egitura eta ezaugarriak
Gaur egun pobrezia energetikoaren intzidentzia zenbatekoa den aztertzerakoan jakina da
familiaren egiturak eragina duela. Pobrezia energetikoa garaitzeko arrisku gehien duten familia
motak pertsona bakarrekoak (bereziki emakumea bada), edo 14 urtetik beherako edo 80 urtetik
gorako kideren bat dutenak eta guraso bakarrekoak izan oi dira.
Jarraian Oarsoaldeako familien osaketa eta tamaina datu orokorrak ikus daitezke:
OARSOALDEAKO FAMILIEN OSAKETA ETA TAMAINA DATUAK. 2001
Errenteria Lezo Oiartzun Pasaia Oarsoaldea Gipuzkoa
Familia kopurua 14.190 2.177 3.133 6.037 25.537 245.913
Bataz besteko tamaina
2,68 2,68 2,91 2,63 2,73 2,72
Pertsona bakarrekoa (%)
19,37 22,32 19,73 22,01 20,86 21,93
Gunea seme‐alabarik gabe (%)
20,13 17,23 14,33 17,50 17,30 16,86
Gunea seme‐alabekin (%)
41,00 41,53 40,02 34,72 39,32 38,65
Guraso bakarrekoa (%)
9,53 9,30 9,90 11,13 9,97 10,00
Iturria: EUSTAT
Datuak aztertuz gero ondorioztatu daiteke Oarsoaldeako familien bataz besteko tamaina eta
konposaketa Gipuzkoako datuen oso hantzekoa da.
c) Energia‐faktura eta familien errenta maila
Oarsoaldeako Energia Plana | Diagnostikoa 77
2014an EEEk argitaratutako datuen arabera EAEan energia‐faktura osoa %4,5 gutxitu da 2013kin
aldaratuta. Energia‐fakturak etxebizitza sektorean ere %7,81 egin du behera 2014an 2013kin
aldaratuta, aldiz 2006 eta 2012 bitartean %70tik gorako igoera izan zuen.
Diagnostikoko 2.1. puntuan ikus daitekeen bezala, Oarsoaldean etxebizitza‐sektoreko kontsumo
energetikoak %15,42 behera egin du 2012az geroztik, hala ere kostu energetikoak ez du proportzio
berean behera egin.
Honez gain, azpimarratu beharra dago erregai fosilen prezioek aurkezten duten ezegonkortasuna
eta Oarsoaldeak, Gipuzkoa eta EAEak bezala, erregai hauekiko duen dependentzia maila altua.
Azken urteotako energia‐fakturaren joera zein den ikusita, pobrezia energetikoak Oarsoaldean
duen eragina zenbatekoa den neurtu ahal izateko, eskualdeko familien errenta datuak aztertu
beharra dago.
OARSOALDEAKO FAMILIEN ERRENTA OSOA (€).
Errenteria Lezo Oiartzun Pasaia Oarsoaldea Gipuzkoa
2013 32.942 34.671 43.248 31.578 35.609,75 40.823
2006 31.296 31.558 40.501 29.347 33.175,50 38.704
Garapena (%) 5,26 9,86 6,78 7,60 7,33 5,47
Iturria: Udalmap, EUSTAT
Datuak aztertuz ondorioztatu daiteke Oarsoaldeako familien bataz besteko errenta osoa
Gipuzkoakoa baino %4,64 baxuagoa dela, beraz energia‐fakturari aurre egiteko gaitasuna
printzipioz baxuagoa izan beharko litzateke.
Gipuzkoako Pobrezia energetikoaren eragina Gipuzkoan 2014: analisi kuantitatiboa diagnostikoan
jaso diren emaitzen arabera, 2014an Gipuzkoako familiek , batez beste, diru‐sarrera garbien %5,1
behar dute etxebizitzako energia‐premiak asetzeko elektrizitatearen, gasaren edo beste erregai
batzuen fakturak ordaintzeko.
3.7.3. Energia txirotasuna Oarsoaldean
Pobrezia energetikoaren eragina Gipuzkoan 2014: analisi kuantitatiboa diagnostikoan jasotako emaitza eta
ondorio nagusiak honakoa dira:
Etxebizitzako gastu osoarekiko faktura energetikoaren pisu erlatiboak handitzen jarraitzen du.
Etxebizitzetako eraginkortasun energetikoan lanean jarraitzeko beharra dago.
Gipuzkoako familiek ez dituzte ongi ezagutzen etxean energia aurrezteko daude diru‐laguntzak.
Energiaren prezioaren hazkuntza maila geldotu egin den arren, oraindik ere oso altua da.
Gipuzkoako etxebizitzen energia kontsumoaren gastu maila EAEa eta Espainiar Estatuaren gainetik
kokatzen da.
Oarsoaldeako Energia Plana | Diagnostikoa 78
2014an Gipuzkoako familien %12,3ak gastu energetiko altuegia izan zuen errenta mailarekin aldaratuz
(diru‐sarreren %8,5 baino gehiago). Datu honek ez du apenas aldaketarik izan 2012 eta 2014 bitartean
(% 12,5 2012an).
2014an Gipuzkoako familien %9,8ak hile hotzetan etxea tenperatura egokian (19ºC) mantentzeko
ordain‐ahalmenik ez zutela edota azken urtean energia‐fakturaren bat ez zutela garaiz ordaintzerik
izan aitortu zuten. 2012an etxebizitzen %9,5 zeuden egoera honetan.
Datuak osotasunean aztertuta, 2014an pobrezia energetikoak Gipuzkoan hamar familiatik biri eragiten
diola ondorioztatu daiteke.
Beraz esan daiteke eraikin eta etxebizitzen eraginkortasun energetikoa hobetu den arren, euskal gizartean
bizi‐ohiturek eta kontsumoak izan duten garapenak etxebizitzetako kontsumo energetikoa handitzea ekarri
duela. Horrez gain, familia unitateak geroz eta txikiagoak izateak eta erosotasun beharren handitzeak ere
eragina du etxebizitzako kontsumoaren gorakadan. Honekin batera, 2011az geroztik bizitzen ari garen krisi
ekonomikoak familien errenta osoan duen eraginak eta azken urteotako energia‐fakturaren igoera handiak
pobrezia energetikoaren indizeak hastea ekarri dute.
Oarsoaldearen kasuan, pobrezia energetikoaren intzidentzia zenbatekoa den jakiteko azterketa sakonago
bat egin beharko litzateke. Hala ere, diagnostikoan jaso diren datuak aztertuz gero honako ondorioak atera
daitezke:
Kontsumo energetikoa (gas naturala eta elektrizitatea) EAEko bataz bestekoa baino altuagoa da.
Etxebizitzen ia %100ak ur‐bero sistema duen arren, berokuntza‐sistemen presentzia Gipuzkoan baino
%21 baxuagoa da.
Etxebizitza parkea Gipuzkoakoa baino pixka bat zaharragoa da eta bataz besteko azalera ere txikiago
da.
Familien bataz besteko tamaina eta konposaketa Gipuzkoako datuen parean aurkitzen da.
Familien bataz besteko errenta osoa Gipuzkoakoa baino %4,64 baxuagoa da.
Datu hauek aztertuz ondorioztatu daiteke Oarsoaldean printzipioz pobrezia energetikoaren intzidentzia
Gipuzkoako bataz bestekoa baino pixka bat altuagoa izan beharko litzatekeela. Hau horrela izanik,
beharrezkoa izango da Oarsoaldeatik eta gainontzeko erakunde publikoetatik mehatxu hau kontrolpean
izateko hirigintza, ingurumen eta energia politikak garatzea, beti ere biztanleriaren egonkortasun
energetikoa ziurtatzeko eta kultura energetikoa sendotzeko helburuak jarraituz. Bide hau hartu du hain
zuzen ere 2016an Errenteriak irekitzeko asmoa dagoen “Pobrezia energetikoa eta utzarazpenak
kudeatzeko bulegoa”‐k.
Oarsoaldeako Energia Plana | Diagnostikoa 79
4. ENERGIA BERRIZTAGARRIEN POTENTZIALA
Gaur egungo Europako, Espainiako eta EAEko energia politikak aintzat hartuta, energia berriztagarrien
iturriak garatzea herrialdeek energia subiranotasuna lortzeko funtsezko atala da. Teknologia hauek
garatzeak eta ezartzeak biziki lagun dezake ingurumena babesten, energia hornikuntza ziurtatzen eta
dibertsifikatzen, ekonomia garatzen, lana sortzen, industria teknologian eta lehiakortasunean hobetzen,
eta baita kohesio ekonomiko eta soziala lortzen ere.
4.1. Hidroelektrikoa
Gaur egun ez dago ez azterketarik ez daturik energia ekoizteko dagoen potentzialtasun hidrologikoaren
inguruan, baina Gipuzkoako Energia Foru Planean jaso den bezala, Gipuzkoak bere potentzial hidraulikoa ia
erabat asebeteta duela kontsideratzen da.
Oarsoaldean teknologia hidroelektrikoan oinarritutako instalakuntzak Errenterian eta Oiartzunen kokatzen
dira. Gaur egun ez jakina da instalakuntza hauen energia ekoizpen maila zenbatekoa den, kasu batzuetan
instalazioak lanean ez daudelako edo lan erritmo ezegonkorra dutelako eta beste kasu batzuetan sekretu
estatistikoa medio ezin izan direlako datuak eskuratu. Hala ere, suposatu daiteke gaur egun Oarsoaldeako
energia ekoizpenaren zati handi bat ordezkatuko duela teknologia hidroelektrikoak.
Jarraian, Gipuzkoako Foru Aldundiak Oarsoaldeako udalerrietan erregistratuta dituen zentral
hidroelektriko eta erroten zerrenda ikus daiteke. Datu hauek nahiko zaharrak izanik, ziurrenik instalazio
hauetako batzuk ez dira gaur egun lanean arituko.
OARSOALDEAKO ZENTRAL HIDROELEKTRIKOEN INBENTARIOA
Kodea Izena Kategoria Arroa Udalerria Potentzia teorikoa
(kW)
65‐I/170 Penadegui E Oiartzun Oiartzun 317
64‐II/166 Papelera Alcibar UI Oiartzun Oiartzun 0
64‐II/167 Molino Arrasko MH Oiartzun Oiartzun 1
64‐IV/355 C.E. Karrika E Oiartzun Oiartzun 196
65‐I/168 Berin E Oiartzun Oiartzun 300
65‐I/169 Ergoyen A Oiartzun Oiartzun 246
65‐I/171 C.E. Portoberri E Oiartzun Oiartzun 247
64‐II/165 Papelera Renteria A Oiartzun Errenteria 0
64‐IV/161 C.E. Mendaraz E Urumea Errenteria 450
64‐IV/162 C.E. Arrambide E Urumea Errenteria 570
64‐IV/160 Molino Santiago MH Urumea Errenteria 60
65‐III/164 C.E. Berdabio E Urumea Oiartzun 844
65‐III/163 C.E. Oquillegui E Urumea Oiartzun 158
64‐IV/420 C.H. Añarbe E Urumea Errenteria 1232
Oarsoaldeako Energia Plana | Diagnostikoa 80
GUZTIRA 4.621 kW
E: energia produkzioa A: hornikuntza UI: erabilera industriala MH: irina egiteko errota FM: indar eragilea
Iturria: GFAk 2006an argitaratutako “Bases para la elaboración de las directrices sobre el uso sostenible del agua en Gipuzkoa”.
Oarsoaldean kokatzen diren zentral hidroelektriko kusitak mini‐hidraulika multzoan egongo lirateke, hau
da, 10 MWz azpikoak.
2006an Gipuzkoako Foru Aldundiak argitaratutako datuen arabera eta EEEko 2001 datuen arabera,
Oarsoaldeako ur arroetan kokatzen diren zentral hidroelektrikoen bataz besteko energia ekoizpen datuak
honakoak lirateke:
OARSOALDEAKO ZENTRAL HIDROELEKTRIKOEN ENERGIA EKOIZPEN DATUAK
Kodea Izena Arroa Jabea Instalatutako potentzia
teorikoa (kW)
Urteko bataz besteko ekoizpen energetikoa (kWh)
65‐I/170 C.H. Penadegi Oiartzun IBERDROLA, S.A. 191 595.947
64‐IV/161 CH. Mendaraz Errenteria IBERDROLA, S.A. 450 1.611.342
64‐IV/420 CH. Añarbe Errenteria CH de Añarbe, S.A. 1.232 5.661.857
65‐III/163 C.H. Oquillegui Oiartzun BERDABIO, S.A. 440 1.090.248
64‐IV/162 CH. Arramendi Errenteria CIENER, S.A. 480 1.137.652
65‐III/164 CH. Berdabio Oiartzun BERDABIO, S.A. 850 3.230.893
GUZTIRA 13,33 GWh
Iturria: GFAk 2006an argitaratutako “Bases para la elaboración de las directrices sobre el uso sostenible del agua en Gipuzkoa”.
Instalazio guzti hauetatik esanguratsuena Errenteriako Añarbeko Urtegian kokatzen den zentral
hidroelektrikoa litzateke, urtean bataz beste 486,92 Tep/urteko energia ekoizpena daukalarik.
Ekoizpen hidroelektrikoaren teknologia heldutzat jotzen da gaur egun eta ekoizpen gaitasuna ustiatutako
potentzialetik gertu dago, hau horrela izanik ez da garapen teknologiko handirik espero arlo honetan.
Horrez gain, gaur egun teknologia honek daukan zailtasun handienetako bat etekin ekonomikoaren eta
ingurumenaren kontserbazioaren arteko bateraezintasuna da.
4.2. Itsas hidraulikoa
Itsas energia arloan hainbat teknologia garatu diren arren, gaur egun euskal kostaldean energia
aprobetxamendu egokiena aurkezten duen teknologia olatuen energia edo undimotorra da. Olatuen
energiaren artean aipagarrienak honakoak dira:
‐ Sistema kaptadore/atenuadorea: Sistema flotatzaile honen oszilazio‐mugimendu mekanikoak
energia elektrikoa sortzen du.
Oarsoaldeako Energia Plana | Diagnostikoa 81
‐ Ur‐zutabe oszilatzailea (OWC): Sistema hau hainbat kameraz dago osatua, eta olatuen urak bere
goranzko eta beheranzko oszilazioko mugimenduetan sortutako bultzada eta aspirazioengatik
mugitzen diren turbina batzuetan sortzen da energia. Olatuen energia aprobetxatzeko sistema
guztien artean heldutasun‐mailarik handiena aurkezten du. Hain zuzen ere, hau da Mutrikuko
portuan EEEk ezarri duen teknologia.
Olatuen energiaren aprobetxamendua oraindik ere esplorazio fasean dagoen teknologia den arren, EAEan
teknologia honekiko apustu estrategikoa egin da. EEEren datuen arabera euskal kostaldearen potentzial
energetikoa ertaina‐altua da, gutxi gora behera 24 kW kostako metro bakoitzeko, honek EAEko energia
eskariaren %7‐10 asetuko luke. AZTIk BIMEP (Biscay Marine Energy Platform) eta Kantabriako
Unibertsitateko Hidraulika Institutuarekin elkarlanean Pasaiako portuan egindako azterketa baten arabera,
kosta eremu honi hurrenez hurren 75MWko potentzia energetikoa legokioke. Aurreko datuak kontuan
izanda, eta erabilerako 3.500 ordu baliokide kontsideratuz, estimatzen da gutxi gora behera Oarsoaldeako
kostaldeak 250 GWh/urteko energia ekoizpen potentziala aurkeztuko lukeela 2030 urterako proiekzio
batean.
Aurrekoarekin batera, olatuen energia teknologiari lotutako balore kateak eta industria sareak aurkezten
duen gaitasuna ere esanguratsua da.
4.3. Energia eolikoa
4.3.1. Lurreko eolikoa
Energia eolikoa haizearen mugimenduak sortzen duen energia zinetikoaren aprobetxamenduan oinarritzen
den teknologia da. Haize energia baliagarri bilakatzeko beharrezkoak diren haize‐sorgailuak mota, tamaina
eta potentzia desberdinetakoak daude eta erabilera desberdinen arabera bakarka edo multzoka, parke
eolikoa delakoan, kokatu daitezke. Gaur egungo haize‐sorgailuak era industrialean ekoizten dira eta
potentzia handiak izan ditzakete, 500‐1.000 kW bitartean.
Energia eolikoaren garapenak ordea iritsi kontrajarrien azaleratzea eragin du bai gizartean bai politikan,
haize‐sorgailuak kokatzeko gune egokienak, haize baldintza egokienak dituztenak, orokorrean
mendilerroetan eta irisgarritasun zaila duten gune naturaletan aurkitzen direlako eta parke eolikoen
ezarpenak ingurumen inpaktu nabariak eragiten dituelako. Hau horrela izanik parke eolikoak ezartzeko
gune egokienak zein diren adostea prozesu konplexua da, beraz zaila da gure lurraldean energia eolikoaren
energia potentziala zenbatekoa den zehazki kuantifikatzea.
Oarsoaldean energia eolikoaren potentzial teorikoa zenbatekoa den jakiteko EAEko Energia Eolikoaren
Lurralde Plan Sektoriala hartu da oinarri gisa. LPSak urteko bataz besteko haizearen abiadura 6,3‐6,4 m/s‐
tik gora duten guneak bakarrik kontsideratzen ditu gune potentzialtzat definitu ahal izateko.
Oarsoaldean parke eolikoa kokatzeko identifikatutako gune potentzialki bideragarri bakarra Oiartzunen
hego‐ekialdean, Nafarroarekin muga egiten duen Bianditz gunea litzateke. Gune honetan haize baldintza
onak ematen dira, haize‐sorgailuek errendimendu ona izango lukete eta energia ekoizpena ona izango
litzateke. LPSaren arabera, 23 haize‐sorgailu izango lituzke parke eolikoak eta 36 GWh/urteko energia
ekoizpena izango luke. Bianditz gunea ordea Aiako harria parke naturalean aurkitzen da. Parke eolikoa
bateraezina da gune natural babestuarekin eta ondorioz LPSak atzera bota zuen Bianditz gunean parke
eolikoa ezartzeko aukera.
Oarsoaldeako Energia Plana | Diagnostikoa 82
URTEKO BATAZ BESTEKO HAIZEAREN ABIADURA OARSOALDEAKO UDALERRIETAN
Iturria: Espainiako Atlas Eolikoa. IDAE.
Pasaian, Jaizkibel mendiaren maldan, haize baldintza egokiak dituen beste gune bat ere badago. Gune hau
ordea Natura 2000 Sarean Kontserbazio Bereziko Eremu (KBE) gisa katalogatua dago beraz ezingo litzateke
bertan energia eoliko parkerik ezarri.
Oarsoaldearen haize baldintzak eta natur guneak zein diren ezagututa ondorioztatu daiteke eskualdeak
haize baldintza nahiko onak izan arren parke eoliko handiak ezartzeko aukerarik ez daukala gaur egun
LPSak ezartzen duen urteko bataz besteko haizearen abiadura minimoa 6,3‐6,4 m/s izanez gero. Bestalde,
teknologiaren aurrerakuntzak eta haize‐sorgailuen diseinuaren berrikuntzak gune egokiak zein diren
erabakitzeko balditzetan urteko bataz besteko haizearen abiadura minimoa 4 m/s‐tara jaisteko aukera
eskainiko dutela uste da, beraz hau horrela izatera iritsiko balitz Oarsoaldean parke eolikoak ezartzeko
gune potentzialak ere gehiago izango lirateke.
Gaur egun Oarsoaldean parke eolikoek dituzten mugak ezagututa, haize energia aprobetxatzeko beste
aukera batzuk zein diren aztertu beharko litzateke.
4.3.2. Mini‐eolikoa
Energia mini‐eolikoa 100 kW azpiko haize‐sorgailuz haize energia aprobetxatzean oinarritzen den
teknologia da. Kontsumitzen diren baliabideak eolikoa handiaren berdinak izan arren, mini‐eolikoa
teknologia honek ezaugarri propioak ditu:
‐ Elektrizitate saretik aldenduta dauden gune isolatuetan energia hornikuntza errazten da.
Oarsoaldeako Energia Plana | Diagnostikoa 83
‐ Energia era banatuan sortzen da (mikro‐sorkuntza banatua), banaketaren eta garraioaren ondorioz
ematen diren galerak gutxituz.
‐ Energia kontsumo puntutik gertu sortzen da, baliabide berriztagarrietara eta tokiko behar
energetikoetara egokituz.
‐ Aplikazio eta kokapen aukera anitzak aurkezten ditu, instalazio hibridoetan txertatzeko aukera
aurkeztuz.
‐ Teknologia energetikoa azken kontsumitzailera gerturatzen da, inbertsio erlatiboki txikia beharko
da eta elementuak garraioa eta muntaketa nahiko sinplea da.
‐ Erabilera eta mantentze kostu baxua du eta fidagarritasun handia.
‐ Teknologiak haize arinekin funtzionatzen du, beraz ez da beharrezkoa izango bideragarritasun
azterketa sakonik egitea.
‐ Eremu txikietan edo orografia konplexua duten guneetan kokatu daiteke.
‐ Ingurumen inpaktua orokorren txikia da, haize‐sorgailuen tamaina txikiagoa delako eta hiri‐
guneetan erraz integratu daitekeelako.
Potentzia handiko energia eolikoaren aldean potentzia txikiko energia eolikoaren segmentua ez da oraindik
behar adina garatu, ondorioz teknologia honek aurkezten duen potentziala ez da behar adina
aprobetxatzen ari. Azken urteotan ordea, mini‐eolikoarekiko interesa hasten ari da, potentzial handia
aurkezten baitu sorkuntza banaturako energia iturri bezala eta isolatuta dauden guneetan ez ezik oso
interesgarria izan daiteke baita hiri‐guneetan, landa‐guneetan, industrian eta nekazaritza eta abeltzaintza
jardueratan.
Gaur egun oraindik ez da Gipuzkoako potentzial mini‐eolikoa zenbatekoa izan daitekeen kuantifikatu,
ondorioz ezin da teknologia honek Oarsoaldean izan lezakeen energia potentziala zenbatekoa den zehaztu.
Hala ere, mini‐eolikoa teknologiak aurkezten dituen abantailak eta energia potentziala ezagututa aurrera
begira kontuan izan beharreko teknologia izango da.
4.3.3. Itsas energia eolikoa
Itsasoko energia eolikoa itsasoaren gainazalean jotzen duten haizeak aprobetxatzean oinarritzen da.
Itsasoko baliabide eolikoa lurreko edo itsasertzetakoa baino handiagoa da.
Itsas energia eolikoaren teknologia gaur egun etengabeko garapen‐prozesuan aurkitzen bada ere, beronen
garapen eta ezarpenak erronka tekniko eta ekonomiko handia suposatzen du. Aurkezten dituen oztopo
nagusiak honako dira: azpiegitura elektrikoen falta, ingurumen‐baldintza gogorragoak, baliabide eolikoen
ebaluazio konplexuagoa eta garestiagoa eta, batez ere, inbertsio‐ratio eta esplotazio‐gastu handiagoak.
Gaur egun itsasoko energia eolikoaren inguruko proiektu handiak planteatzen ari diren arren, horien
ezarpena 2020 edo 2030. urtea baino lehen ez dela iritsiko uste da. Kostuen murrizketa da kontrako
faktore nagusia, kostuak bataz beste lurreko eolikoarenak baino % 60 handiagoak baitira oraindik itsasoan.
Gaur egun ez da Gipuzkoan itsas energia eolikoaren energia potentziala zenbateko den estimatu, ondorioz
ezin daiteke Oarsoalderako estimaziorik egin. Hala ere, EEEren barne‐azterketen arabera Euskal
kostaldearen itsas energia eolikoaren potentziala 3.500 GWhko dela estimatzen da, teorikoki Espainiako
Gobernuak prestatutako “Estudio estratégico ambiental del litoral español para la instalación de parques
eólicos marinos 2009” eta bestelako azterketek estimatzen zuen 13.000 GWhko energia potentzial
teorikotik oso urrun.
Oarsoaldeako Energia Plana | Diagnostikoa 84
Ondorengo irudian, 2009an Espainiako Gobernuak itsas energia eolikoaren ezarpenaren azterketan
garatutako euskal kostaldearen itsasoko baliabideen mapa ikus daiteke. Mapa honen arabera, euskal
kostaldean itsas energia eolikoa ezartzeko bideragarritasuna aurkezten duten eremuak berdez markatu
dira, mugapenak dituzten zonak eta ondorioz bideragarritasun‐azterketa sakonagoak egiteko premia
dutenak horiz eta esklusioko zonak kolore gorriaz.
ITSASOKO BALIABIDE EOLIKOEN MAPA EUSKAL KOSTALDEAN
Iturria: “Estudio estratégico ambiental del litoral español para la instalación de parques eólicos marinos 2009”, Espainiako
Gobernua.
Teknologia hau ezartzeko bideragarritasun azterketa sakonak egitea beharrezkoa izango den arren, Euskal
kostaldeak eta Oarsoaldeak itsas gainazal zabala izanik, bereziki kontuan hartzeko teknologia izango da
aurrera begira.
4.4. Eguzki energia fotovoltaikoa
Eguzki energiaren bidez korronte zuzena sortzen duen teknologia da. Elektrizitate sorkuntza hau efektu
fotovoltaikoa bezala ezagutzen den efektuaren bidez egiten da.
Gaur egun bi eguzki instalazio fotovoltaiko mota izan daitezke, saretik isolatutako sistemak eta sarera
konektatuta daudenak. Sistema bakoitzak funtzio edo behar desberdinak beteko ditu:
‐ Isolatutako sistema fotovoltaikoak: banaketa elektrikotik kanpo dauden tokietarako erabili oi dira
(elektrizitate sarera irisgarritasunik ez duten landa‐guneetarako, mendiko aterpeetarako, e.a.)
‐ Sarera konektatutako sistema fotovoltaikoak: banaketa elektrikoan aritzen diren konpainiak legez
energia erostera behartuta daude. Beraz, sistema hauek edonorako balio lezakete; adibidez, etxe eta
fabriketako teilatuetarako.
Oarsoaldeako Energia Plana | Diagnostikoa 85
Teknologia fotovoltaikoak garapen nabarmena izan du azken urteotan, hala ere oraindik badago
hobekuntza margena bereziki instalazioen eraginkortasunean eta kostuen lehiakortasunean. Arlo honetan,
datozen urteotan aurrerapen handiak espero dira bai teknologia fotovoltaikoan bai eraikuntzatan
instalazioen integrazioan ere.
Oarsoaldean fotovoltaikoaren energia potentziala zenbateko den estimatzeko beharrezkoa izango da
eskualdean sistema fotovoltaikoak instalatzeko erabilgarria den azalera zenbatekoa den ezagutzea.
OARSOALDEAN FINKATUTAKO LURZORUAREN AZALERA. 2014
Errenteria Lezo Oiartzun Pasaia Oarsoaldea
Udalerriko azalera (ha) 3.194 847 5.950 1.059 11.050
Etxebizitzarako hiri‐lurzoru finkatua (ha)
196,81 29,80 70,12 48,86 345,59
Jarduera ekonomiketarako hiri‐lurzoru finkatua (ha)
58,76 56,64 106,94 30,14 252,48
Udalerriko azalerarekiko hiri‐lurzoru finkatu totala (ha)
255,57 86,44 177,06 79 598,07
Iturria: EUSTAT – UDALPLAN 2015.
Kalkulu hau egiteko Oarsoaldean eraikitako azaleraren %5a kontsideratu da, udalerrietako azalerarekiko
hiri‐lurzoru finkatuaren azalerak bakarrik kontuan hartuz. Kalkuluak eginez gero, honek Oarsoaldeako
azalera osoaren %2,7 suposatuko luke, ia 300.000m2 eguzki‐plaka kokatzeko aukera potentziala eskainiz.
Eguzki‐plakak modu horizontalean (ez optimoan) kokatuko liratekeela suposatuz eta gaur egungo plaka
fotovoltaikoen lor dezaketen eraginkortasuna bataz beste %17koa dela kontuan izanda, Oarsoaldean
puntako 42,33 MW inguruko potentzia metatua instalatu daitekeela kalkulatzen da eta horrek 42,29 GWh
inguruko produkzio elektrikoa suposatuko luke urtean, instalatutako kW bakoitzeko urteko 999 kWh ‐ko
produkzio estimazioa aplikatuz gero (PVGIS, JRC, 2011).
4.5. Eguzki energia termikoa
Energia termikoa ekoizteko eguzki energiaz baliatzen den teknologia da eta aplikazio anitzak izan ditzake
besteak beste instalazio termikoak hornitzeko (ur bero sistema, berokuntza sistema, aire‐girotu sistema),
beroa behar den prozesu industrialetan, e.a.
Eguzki energia termikoa teknologia heldutzat kontsideratzen den arren, oraindik hobekuntza‐marjina
aurkezten du. Datozen urteetan, teknologiaren kostuak gutxitu eta eraginkortasuna hobetuko duten
sistema berriak eskuragarri izatea espero da. Beraz teknologia honen energia potentziala sistemen
eraginkortasunagatik baldintzatua egongo litzateke.
Teknologia honek erabilpen anitzak aurkezten dituenez, Oarsoaldean eguzki energia termikoaren energia
potentziala kuantifikatzeko eskualdeko etxebizitzara bideratutako hiri‐lurzoru finkatuaren azalera erabili
da. Eguzki energia termikoa aprobetxatzeko sistemek sistema fotovoltaikoek baino zailtasun handiagoa
aurkezten dute eraikuntzatan txertatzeko, ondorioz eraikitako azaleraren %2a besterik ez da estimatzen
azalera erabilgarri bezala. Honek gutxi gora behera 70.000 m2 eguzki‐plaka ezartzeko aukera eskainiko luke,
Oarsoaldeako Energia Plana | Diagnostikoa 86
47,5 MWko potentzia instalatua izatea suposatuko luke. Beraz Oarsoaldeako eguzki energia termiko
potentzialari dagokionez, eta egungo eguzki‐sistema termikoetan oinarrituz, instalatutako metro karratu
horiek urtean 47,5 GWh termiko ekoiztuko lituzkete.
Eguzki energia termikoaren potentziala estimatzeko aldiz etxebizitza sektorea bakarrik kontuan izanez
gero, lortzen diren emaitzak oso bestelakoak dira. Gutxi gora behera etxebizitza batean ematen den
kontsumo energetiko osoaren %60a sistema termikoetara bideratzen da eta kasu gehienetan energia
iturria gas naturala edo energia elektrikoa dira, Oarsoaldean sistema termikoetan energia iturri bakoitzeko
kontsumo osoaren %12 eta %21 kontsumituz hurrenez hurren.
OARSOALDEAN ETXEBIZITZA SEKTOREKO SISTEMA TERMIKOEN ENERGIA KONTSUMOA. 2014
Errenteria Lezo Oiartzun Pasaia Oarsoaldea
Etxebizitza sektoreko kontsumo elektrikoa (kWh)
48.206.315 7.395.753 14.880.262 19.707.754 90.190.084
Etxebizitza sektoreko gas natural kontsumoa (kWh)
37.648.694 5.019.690 7.420.013 14.024.319 64.112.716
Energia kontsumoa etxebizitza sektoreko sistema termikoetan (kWh)
14.641.169,43 2.155.470,93 4.015.256,58 5.821.546,62 26.633.443,56
Iturria: IBERDROLA, EDP.
Bestalde eskualdeko etxebizitza guztietan ez da bideragarria izango eguzki plakak ezartzea, ondorioz eguzki
energia termikoaren energia potentzial teorikoa estimatzeko bi hipotesi erabili dira, batetik EKTak exijitzen
duen %30 minimoarekin eta bestalde etxebizitza parkearen %50arekin.
OARSOALDEAN ETXEBIZITZA SEKTOREAN EGUZKI ENERGIA TERMIKO SISTEMAK EZARRIZ GERO AURREZTUTAKO ENERGIA
Errenteria Lezo Oiartzun Pasaia Oarsoaldea
Energia iturri fosilen kontsumo ekidina %30 eguzkia energia termikoaz hornituta (kWh) (EKTaren exijentzia minimoa)
4.392.350,83 646.641,28 1.204.576,97 1.746.463,99 7.990.033,07
Energia iturri fosilen kontsumo ekidina %50 eguzkia energia termikoaz hornituta (kWh)
7.320.584, 72 1.077.735,47 2.007.628,29 2.910.773,31 13.316.721,78
Iturria: norberak egina
Teknologia hau ezartzea posible egiten duten etxebizitzetan ezarriz gero, lortuko litzatekeen energia
potentziala 7,99 eta 13,32 GWh bitartean kokatuko litzateke.
4.6. Azaleko energia geotermikoa
Oarsoaldeako Energia Plana | Diagnostikoa 87
Azaleko energia geotermikoak izugarrizko potentziala aurkezten du. Teknologia honek aurkezten dituen
muga nagusiak ekonomikoak dira eta bereziki energia trukaketa egiteko sistemaren kostuarekin,
eraikinaren energia eskariarekin eta energiaren prezioarekin erlazionatuak daude. Gaur egun ezarrita
dauden diru kostuekin, 5 eta 15 urte bitarteko itzulera‐denborekin lan egiten da.
Azaleko energia geotermikoak aplikazio anitzak izan ditzake, besteak beste etxebizitzetako edo industri
eraikinetako kalefakzioan, igerilekuen klimatizazioan, hozte sistematan eta ur bero sistematan.
EAEn ez da identifikatu energia geotermikoa garatzeko interes berezia duen lekurik. Hala ere, azaleko
energia geotermikoaren potentzial energetikoa ikaragarria da teorian, tenperaturak lurzoruan airearekiko
duen aldea Gipuzkoako azalera osoan baitago erabilgarri.
Sistema hauek ezartzeko teknologiari dagokionez, ez da oso teknologia konplexua (tenperatura‐trukeetan
eta bero‐ponpetan oinarritzen da funtsean) eta datozen urteotan poliki‐poliki merkatuan bere presentzia
handitzen joago dela espero da. GEOPLATek (Espainiako geotermiaren plataforma teknologikoak) 2009an
argitaratutako txostenean instalazioa geotermikoek 2015tik aurrera %10‐15ko hazkunde metatua izango
dutela estimatzen da.
Gaur egun ez da EAEko ezta Gipuzkoako potentzial geotermikoa kuantifikatzen duen azterketa
espezifikorik egin. Gaur egun EAEko baldintza espezifikoetan zer‐nolako portaera izango lukeen ebaluatzen
ari dira adituak.
Hau horrela izanik, Oarsoaldeako potentzial geotermikoa estimatzeko GEOPLATek argitaratutako
“2030rako ikuspegia” dokumentua hartu da oinarri bezala. GEOPLATen azterketen arabera, Espainiako
eraikinetan kontsumitzen den energiaren %6,5‐8 sistema geotermikoekin hornitu ahalko litzateke 2020tik
aurrera. Estimazio hau Oarsoaldeara estrapolatuta instalazio geotermikoekin 10,03 eta 12,34 GWht
bitarteko energia ekoizpena lortuko litzateke eta honek gutxi gora behera 8MWt potentzia instalatua
izatea suposatuko luke (kapazitate‐faktorea %15‐20 bitartean kokatzen dela suposatuz, 1.500h.)
OARSOALDEAKO ETXEBIZITZA SEKTOREKO ENERGIA KONTSUMOA (elektrikoa + gas naturala). 2014
Errenteria Lezo Oiartzun Pasaia Oarsoaldea
Etxebizitza sektoreko guztizko kontsumoa (elektrikoa + gas naturala) (kWh)
85.855.009 12.415.443 22.300.275 33.732.073 154.302.800
Iturria: IBERDROLA, EDP.
Planteatutako beste hipotesietako bat izango litzateke etorkizunean Gipuzkoan geotermia sistemen
presentziak herri helduen (Suedia esaterako) hantzeko baloreak atzemango dituela. Honela, Suedian milioi
bat biztanleko 270MWt instalatuta daudela jakinik, Oarsoaldea instalatutako geotermia potentzia gutxi
gora behera 19,52 MWt‐koa izango litzateke. Kapazitate‐faktorea %15‐20 bitartean kokatzen dela
suposatuz (1.500h), urteko azaleko energia geotermikoren potentziala 29,28 GWht‐takoa izatera irits
liteke.
Oarsoaldeako Energia Plana | Diagnostikoa 88
OARSOALDEAKO BIZTANLE KOPURUA. 2014
Errenteria Lezo Oiartzun Pasaia Oarsoaldea
Biztanle kopurua 39.808 6.078 10.056 16.345 72.287
Iturria: EUSTAT – UDALPLAN 2015.
Bestalde, iturri termalek ere beroa sortzeko energia potentziala aurkeztuko lukete. Teknologia sinplea da
eta ez luke garapen teknologiko ezta azpiegitura handirik exijituko. Hala ere, gaur egun oraindik ez da
Gipuzkoako iturri termalen katalogoa gauzatu, beraz ezin da Oarsoaldean teknologia honek izango lukeen
energia potentziala zenbatekoa den estimatu.
4.7. Biomasa
Prozesu biologiko batetik sortutako materia organikoa da biomasa eta daukan energia kimikoa bi eratan
errekuperatu edo balorizatu daiteke, erretzen ala erregaian eraldatzen.
Oarsoaldean biomasa iturri nagusia basoko biomasa da. Energia iturri hau energia berriztagarri bezala
kontsideratu ahal izateko, basoen berrikuntza zikloa errespetatu eta basoen kudeaketa jasangarria ziurtatu
beharko dira nahita ez.
Gaur egun, biomasak etxebizitza eta industria sektoreetan energia termikoa lortzeko aukera
bideragarriena suposatzen du eskualdean. Oarsoaldean baso azalerak eskualdeko azalera osoaren ia %20a
ordezkatzen du. Udalerriak banan‐banan aztertuz gero ordea, ikus daiteke Errenteria dela baso azalera
handiena duena % 67,79rekin, aldiz Pasaian baso azalera % 21,72koa besterik ez da.
OARSOALDEAKO BASO INBENTARIOA. 2010
Errenteria Lezo Oiartzun Pasaia Oarsoaldea
Udal azalera (ha) 3.194 847 5.950 1.059 11.050
Koniferak (ha) 586 102 1.271 153 2.112
Hostozabalak (ha) 1.580 240 2.079 77 3.976
Baso azalera osoa (ha)
2.165 342 3.350 230 6.087
Baso dentsitate medioa (oinak/ha)
145 72 252 61 132,5
Jabego publikoko basoak (%)
71,5 39,9 67,7 54 58,28
Iturria: EAEko 2010ko Baso Inbentarioa.
Basoko biomasaren aprobetxamendu energetikoak hainbat zailtasun eta muga aurkezten ditu gaur egun,
batetik eskualdearen orografia dela eta baso baliabideen ustiapenak erantsia duen kostu ekonomiko
handia eta bestetik lurren jabegoa, baso publikoen kudeaketa politikak eta basogintza sektorearen
ezaugarriak eta politikak.
Oarsoaldeako Energia Plana | Diagnostikoa 89
Era berean, basoko biomasak aurkezten duen energia potentziala ustiatu eta eskualdeko energia termiko
eskariaren zati bat baliabide honekin asetzea nahi izateak, beti ere baso‐baliabideen kudeaketa jasangarria
burutuz, basogintza sektorearentzat etorkizunean merkatu aukera bat suposatu lezake, eskualdeko
ekonomian eta enpleguan eragin positiboa izanez.
Guzti hau ordea bideragarria izan dadin eta basoko biomasak eskualdearen energia termiko beharren zati
bat ordezkatu dezan guztiz beharrezko izango da lehenik eta behin eskualdeko eskari erreala zein den eta
berau asetzeko beharrezkoa izango den biomasa zenbatekoa den jakitea, ondoren, Oarsoaldeak
beharrezko den basoko biomasa hori eskaintzeko duen gaitasuna neurtu ahal izateko.
Gaur egun martxan dauden instalazio gehienak hirugarren sektoreko eraikinetan eta sistema
zentralizatuetan daude. Etxebizitza sektorean eta industria sektorean ordea marjina handia dago oraindik
ere. Hau horrela izanik, basoko biomasa energia iturri erreala izan dadin merkatu egitura sendoak sortu
beharko dira.
Guzti hau kontuan izanda, oso konplexua da Oarsoaldeako basoko biomasaren energia potentziala
zenbatekoa den estimatzea. Informazio iturriak anitzak dira eta aukeratzen direnen arabera lortzen diren
emaitzak oso desberdinak izan daitezke.
Kasu honetan, Oarsoaldeako basoko biomasaren energia potentziala estimatzeko 2009an CENERek
Gipuzkoako Foru Aldundiarentzat egin zuen “Evaluación de la biomasa forestal disponible en Gipuzkoa”
azterlaneko datuak hartu dira. %35ko beherako maldatan aurkitzen den baso hondakin biomasa bakarrik
izango da kontuan, hau izango baita ustiatzeko bideragarritasun tekniko eta ekonomikoa aurkeztuko duen
baliabidea.
BASO HONDAKIN BIOMASA (t/urteko %0ko hezetasunarekin) BASO AZALERA OINARRI HARTUTA ETA %35 BAINO GUTXIAGOKO MALDATAN
Errenteria Lezo Oiartzun Pasaia Oarsoaldea
Douglas izeia 17 ‐‐ 35 ‐‐ 52
Alertzea 31 ‐‐ 74 ‐‐ 105
Lawson altzifrea 0 ‐‐ 1 ‐‐ 1
Larizio pinua 19 ‐‐ 182 ‐‐ 201
Itsas pinua ‐‐ 9 2 19 30
Insignis pinua 231 8 304 2 545
Artea ‐‐ ‐‐ ‐‐ ‐‐ ‐‐
Eukaliptoa 10 5 6 ‐‐ 21
Pagoa 177 ‐‐ 180 ‐‐ 357
Haritza 644 91 355 34 1.124
Haritz amerikarra 161 38 327 6 532
Beste hostozabal batzuk 312 51 507 70 940
GUZTIRA 1.572 203 1.976 326 4.077
Iturria: CENER
Jakina da biomasaren berotze‐ahalmena aldatu egiten dela hezetasunaren arabera, zenbat eta hezetasun
handiago orduan eta berotze‐ahalmen txikiagoa. Potentzia ertain eta handiko instalazioetan %45 arteko
Oarsoaldeako Energia Plana | Diagnostikoa 90
hezetasuna duten ezpalak erabili ahal dira, bataz beste 15 MJ/kg‐tik beherako berotze‐ahalmena dutenak.
Etxeko kontsumorako ordea ezpalen hezetasuna %30etik beherakoa izatea komeni da balorizazio
energetikoa eraginkorra izan dadin, sortzen den errauts portzentajea ahalik eta baxuena dela ziurtatuz.
Etxeko galdaratan kontsumitzen diren ezpala hauek 18 MJ/kg‐ko berotze ahalmena izan dezakete gutxi
gora behera.
Oarsoaldeako baso hondakinen biomasaren energia potentziala estimatzeko %45eko hezetasuna duten
ezpalak hartu dira oinarri bezala, hau da, bataz beste 15 MJ/kg edo 4,2 MWh/t‐eko berotze‐ahalmena
dutenak, honela kasurik okerrena estimatuz.
OARSOALDEAKO BASO HONDAKIN BIOMASAREN ENERGIA POTENTZIALA
Errenteria Lezo Oiartzun Pasaia Oarsoaldea
Baso hondakin biomasaren energia potentziala (GWh/urteko)
6,60 0,85 8,30 1,37 17,12
Iturria: CENER, IDAE.
Basoko biomasaz gain, Oarsoaldean biomasa bezala kontsideratu daitekeen beste baliabide garrantzitsu
bat ere badago energia termikoa eta elektrikoa eskaintzeko gaitasuna izango lukeena, hain zuzen ere
papergintza prozesuan sortzen diren lixiba beltzak. Normalean, lixiba beltzen energia potentziala
papergintza prozesuan bertan erabiltzen da.
Errenterian badago sektore honetan jarduten duen industria handi bat baina ezin da bertan sortzen diren
lixiba beltzen energia potentziala zenbatekoa den estimatu ez baita jardueraren datu zehatzik ezagutzen.
4.8. Biogasa
Biogasa sortzeko iturri nagusiak abeltzaintzako hondakinak eta hiri hondakinen zati organikoa dira.
Oarsoaldean gaur egun biogasaren ekoizpenerako iturri nagusia Errenterian kokatzen den San Markos hiri
hondakinen zabortegia da. Zabortegiko biogas ekoizpen maila jaisten ari da azken urteetan, bataz beste
urteko %30ko jaitsiera duelarik, hala ere gaur egun oraindik eskualdean energia ekoizten duen iturri
nagusienetakoa da.
ERRENTERIAKO SAN MARKOS ZABORTEGIKO BIOGAS PRODUKZIOREN EBOLUZIOA
Oarsoaldeako Energia Plana | Diagnostikoa 91
Urtea Produkzioa GWh Urtea Produkzioa GWh
2006 2,88 2011 4,64
2007 6,86 2012 3,56
2008 5,29 2013 2,75
2009 6,91 2014 Daturik gabe
2010 6,56 2015 1,89
(urtarril‐iraila bitarteko datua)
Iturria: San Markos Mankomunitatea .
Gaur egun gutxi gora behera biogas plantaren urteko energia potentziala 2GWh inguruan aurkitzen da.
Energia ekoizpen honen ia %97a sarera saltzen da energia elektriko bezala. San Markos
Mankomunitatearen hitzetan gaur gaurkoz oraindik ez dago finkatuta biogas planta ixteko datarik.
Bestalde, Oarsoaldean abeltzaintzako hondakinetatik lortu ahalko litzatekeen biogas ekoizpena estimatzea
nahiko konplexua da ez baita ezagutzen eskualdeko behi‐unitate kopurua zehazki zenbatekoa den.
Estimazio bat egiteko Donostialdeako behi‐unitate kopuruaren %50a erabili da, Oarsoaldea osatzen duten
udalerrietako datuak eskualde honen baitan jaso baitira azterketa honetan.
100 AZIENDA‐UNITATEKO ENERGIA EKOIZPENA
Azienda‐unitatea 100
Minda ekoizpena 2.450 t/urteko
Biogas ekoizpena 50.000 Nm3/urteko
Energia elektriko ekoizpena 100 MWhe/urteko
Energia termiko ekoizpena 175 MWht/urteko
Iturria: Biogas azterlana, SQ Consult .
Ondorioz, abeltzaintzako hondakinetatik lortuko litzatekeen biogas ekoizpen teorikoa 1.681.750 Nm3‐koa
izango litzateke Oarsoaldean, honek 3,36 GWh elektriko eta 5,89 GWh termiko ekoiztea suposatuko
zuelarik.
OARSOALDEAKOA BEHI‐BURUEN BIOGAS ETA ENERGIA EKOIZPENA
Donostialdeako Azienda‐unitatea 6.727
Minda ekoizpena 164.811,50 t/urteko
Biogas ekoizpena 1.681.750 Nm3/urteko
Energia elektriko ekoizpena 3.363,50 MWhe/urteko
Energia termiko ekoizpena 5.886,13 MWht/urteko
Iturria: EUSTAT (2009ko azienda errolda), Biogas azterlana, SQ Consult.
Oarsoaldeako Energia Plana | Diagnostikoa 92
Biogasak Oarsoaldean duen energia potentziala zenbatekoa den estimatzeko kontuan izan beharreko beste
iturrietako bat eskualdean sortzen diren hiri‐hondakinen energia potentziala da. Hiri‐hondakinen zati
organikoaren egonkortze anaerobikoa bideragarria izan dadin ezin besteko izango da hondakinak oinarrian
ongi banantzea, osterantzean elementu desegokien presentzia altuak zailtasunak sortuko lituzke eta
prozesuan. Hondakin organikoetatik lortutako biogasaren energia potentziala 10 kWh/m3 CH4 izango da
(Barne‐berotze ahalmena).
Diagnostiko hau gauzatu den momentuan ezin izan da Oarsoaldean hondakin organikoen tasa zenbatekoa
den jakin ondorioz ezin da iturri honen biogasa sortzeko potentziala zenbatekoa den estimatu.
Oarsoaldean biogasak duen energia potentziala beraz honakoan izango da:
OARSOALDEAN EKOIZTUTAKO BIOGASAREN ENERGIA EKOIZPENA
Biogas iturria Energia elektrikoa
(GWh/urteko)
Energia termikoa
(GWh/urteko)
Zabortegiko biogasa 1,94 0,06
Behi‐buruen minda hondakinen biogasa 3,36 5,89
Hiri‐hondakinen zati organikoaren biogasa d.g. d.g.
GUZTIRA 5,3 5,95
Iturria: norberak egina.
Oarsoaldeako Energia Plana | Diagnostikoa 93
5. BESTE EKIMEN, AHALMEN ETA BALIABIDE BATZUK
Garapen Jasangarriaren Europar Estrategiak (EDS‐UE, 2006) Europar Batasun osorako joria, berritzailea,
ezagutzan aberatsa eta ekologiaren ikuspuntutik eraginkorra den eta bizitza maila altua eta enplegu osoa
eta kalitatezkoa hornituko dituen ekonomia sortzearen garrantzia aipatzen zuen jada. Ekonomia berri
baterako ildoak markatzen dituen UE 2020 Estrategiak zera ondorioztatzen du: “krisiaren irtenbideak
merkatu jasangarriko gizarte ekonomia berri baterako sarrera izan beharko luke, bere ezaugarriak izanik
inteligenteagoa eta ingurumenarekiko begiramen handiagokoa izatea, aberastasunaren oinarri gisa
berrikuntza eta baliabideen erabilera hobea egiteko gai izatea eta ezagutza izatea bere motor nagusia (…).
Alegia, ekonomia bat ezagutzan oinarritua, konektatua, ingurumenarekiko begirune handiagoa duena eta
inklusiboagoa, era azkar eta jasangarrian hazteko gai dena eta enplegu tasa altuak zein gizarte
aurrerabidea sortzeko gai dena”
Energiaren arloari dagokionean, horrek esan nahi du egungo energia eredua eraldatu beharra dagoela,
gizarteak eta bere instituzioek rol pasiboa jokatzen duten eredutik energiaren balio katean zehar,
energiaren sorkuntza, metaketa, banaketa, komertzializazioa eta erabilera arloetan alegia, rol aktiboa
hartzen duten agertoki berri batera igarotzeko helburuarekin.
Eraldaketa hori gerta dadin ondorengo baldintzek gertatu behar dute:
1. Aldaketa bultzatuko duen gizartearen sentikortasun eta ardura handia.
2. Garatu beharreko ekintzak planifikatu eta bultzatu ahal izateko oinarri izango den plangintza eta
kudeaketarako arau‐esparru bat egotea, administrazio publiko osoan hedatua, Batasunaren
instantzietatik hasita udaletaraino.
3. Ikerketa‐gune, prestakuntza zentro, enpresa eta profesionalez eratutako ehun sozioekonomikoa
eraikita egotea, energiaren balio katearen puntu desberdinetatik sartuz, eta berrikuntza eta
ekintzailetza bidez, gizartearen eskakizunak asetzeko produktu eta zerbitzuen eskaintza nahikoa
itxuratzeko gai izango dena.
Beraz, Oarsoaldeako Energia Plana tokiko ekonomia dinamizatzen eta hala energia sektorean nola
energiaren kudeaketa hobea lehiakortasun faktore bihur dezakeen edozein jarduera sektoretan enplegua
sortzen lagunduko duen berezko tresna izango da.
Horrenbestez, eta besteak beste, Oarsoaldeari begira landu beharreko ondoko potentzialtasunak
antzeman dira:
Baso biomasaren eta nekazaritza eta abeltzaintzaren hondakinen erabilerarekin zerikusia duten
ekonomia jarduerak.
Energiaren kudeaketarekin zerikusia duten zerbitzuen garapena: energia ikuskaritzak, informazio
sistemak eta energia kudeaketa, etab.
Energia eraginkortasun handiko eta energia balantze neutroa duten, eta ahal den neurrian
eraikuntza bioklimatikoaren, passive‐house eta gisako irizpideak sartzen dituzten, eraikuntza
proiektuen garapen eta exekuzioa.
Energia berriztagarrien bidezko sorkuntza sistemen instalazioen eta mini‐sare bidezko
banaketarako proiektuen idazketa eta exekuzioa.
Oarsoaldeako Energia Plana | Diagnostikoa 94
Berrikuntza osagai handia duten produktu eta zerbitzuen garapena, energia sektoreko garapen
teknologiko berrietara loturikoak eta Smart‐cities‐ekin zerikusia duten proiektuen esparruetan
aplikatzekoak
Mugikortasun jasangarriaren inguruko ekonomia jardueren garapena, bereziki bizikletaren
erabilerari edo partekatutako mugikortasun sistemei (car‐sharing) loturikoak.
Hirugarren sektorearen sustapena aintzatespen sistemak bultzatuz
Energiaren arloko prestakuntza eta sentikortze jarduerak
Itsas energia eolikoaren sorkuntza proiektuetarako Pasaiak dituen baldintza naturalak direla eta
teknologia horrekin zerikusia duten ikerketa jardueren garapenerako potentzialik badagoela
ikusten da. Halaber, gaitasunik badagoela antzematen da instalazio mota hauen diseinu, exekuzio
eta mantenuko injinerutza jardueretarako, osagaien fabrikaziorako beharrezkoa den industria
laguntzailerako eta itsasoko haize energiaren sorkuntzaren inguruko beste ekonomia jarduera
batzuetarako ere.
Oarsoaldeako Energia Plana | Diagnostikoa 95
6. ONDORIOAK
Diagnostiko energetikoan aztertutako sektoreek (lehen sektorea, industria sektorea, zerbitzu sektorea,
etxebizitza sektorea eta administrazio publikoa) eskualdeko energia kontsumoan duten pisua oinarri
izanda eta eraginkortasun neurriak ezartzeko eta kontsumo energetikoa murrizteko aurkezten duten
gaitasuna kontuan izanda eta Oarsoaldearen zein gainontzeko eragileen (EJ, GFA, Udalak, EEE, e.a.) esku‐
hartze ahalmena ezagututa ondoren sektore pribatuaren eta administrazio publikoaren eraginkortasun
energetikoa hobetzeko potentziala zein den islatzen duten bi diagrama jaso dira.
Horrez gain, gaur egun Oarsoaldearen posizionamendu‐energetikoa eta kontsumo energetikoa murrizteko
potentzialaz gain, etorkizunean eskualdean energia berriztagarrien potentziala zein den islatzen duen
azken diagrama bat ere definitu da beti ere bai Oarsoaldearen bai gainontzeko eragileen (EJ, GFA, Udalak,
EEE, e.a.) esku‐hartze ahalmena eta interes maila kontuan izanda.
Oarsoaldeako Energia Plana | Diagnostikoa 96
OARSOALDEAKO SEKTORE PRIBATUAN ENERGIA ERAGINKORTASUNA HOBETZEKO POTENTZIALA
Oarsoaldeako Energia Plana | Diagnostikoa 97
OARSOALDEAN ADMINISTRAZIO PUBLIKOAN ENERGIA ERAGINKORTASUNA HOBETZEKO POTENTZIALA
Oarsoaldeako Energia Plana | Diagnostikoa 98
OARSOALDEAN ENERGIA BERRIZTAGARRIEN POTENTZIALA
Oarsoaldeako Energia Plana | Ekintza Plana 99
2016 – 2020 Energia Plana
Jarraian Oarsoaldeako Energia plana jasotzen da, ildoak, programak eta
ekintzak azalduaz, eta energiaren arloan Eskualdeko Garapen
Agentziaren funtzioak zehaztuaz.
ENERGIA PLANA
Oarsoaldeako Energia Plana | Ekintza Plana 100
1. ENERGIA PLANA
Oarsoaldeako energia diagnostikoan jaso diren emaitzak eta ondorioak kontuan izanda eta Udalek,
Oarsoaldeako Garapen Agentziak eta eskualdean eragina duten gainontzeko eragileek (GFA, Eusko
Jaurlaritza, e.a.) energia arloan dituzten eskuhartze‐ahalmen errealak eta potentzialak zein diren
ezagututa, Oarsoaldeako Energia Plana osatu da. Planaren eraketan Oarsoaldeako Garapen Agentziaz gain,
Errenteria, Lezo, Oiartzun eta Pasaiako udal teknikarien ekarpenak ere kontuan izan dira.
Oarsoaldeako Energia Plana Eskualdeko Energia Mahaian aurkeztua eta onartua izan da.
1.1. Energia planaren helburuak
Oarsoaldeako Energia Plana Gipuzkoako, EAEko, Estatuko eta Europako helburu estrategiko nagusiekin eta
erakunde hauek onartutako plan eta programekin eta energia arloan indarrean dagoen araudiarekin
lerrokatua dago.
Oarsoaldeako Energia Planaren helburu nagusiak beraz honakoak izango dira:
Eskualdeko kontsumo‐sektore guztietan energia‐kultura berri bat ezartzea, energia kontsumoaren
murrizketa eta eraginkortasun energetikoaren hobekuntza ardatz nagusi bezala izango dituena.
Pobrezia energetiko egoerak gutxitzea, berezi etxebizitza sektorean.
Oarsoaldeako energia auto‐hornikuntza maila indartzea, eskualdeak dituen baliabide energetikoak,
energia berriztagarriak bereziki, balorean jarriz eta eskualdeko gaur egungo ekonomia modeloa
berritu eta balio gehiago duten ekoizpen sektore berrietara bideratuz.
Trantsizio prozesu honetan Oarsoaldeako gizarte eragileak eta herritarrak funtsezko elementuak
izatera irits daitezela sustatzea, energiarekiko sentikortzea eta formakuntza indartuz.
Jarraian, Oarsoaldeako 2016‐2020 eperako definitutako Energia Plana ikus daiteke.
HELBURUAK Zk. PROGRAMAK Nº EKINTZAK
1.1.1.
Xede diren etxebizitzak identifikatu esku hartze irizpideen finkatzea medio: antzinatasuna, energia ziurtagiriaren araberako eraginkortasun maila, etab.: ‐ Birgaitutako nahiz birgaitu ez diren eraikin eta etxebizitzak alderatzea, konparatiba bateratuak egiteko balio duen eraikin eredu bat finkatu ahal izateko (konparatiba horiek, besteak beste, honako alderdiak aintzat hartuz egingo dira: eraikuntza‐urtea, etxe‐aurre mota, arotzeria, etab.). ‐ Birgaitze‐lan baten ondoren energia arloko adierazleren bat hobe dadin eskatzea; hala nola, kontsumoaren murrizketa, egiaztapen energetikoaren hizkiaren hobekuntza, ..
1.1.2.
Jarduera programen diseinua: esku hartze irizpideak, sustapenerako tresnak eta garapenerako plangintza instituzioen arteko koordinazio bidez: ‐ Lortzen den hobekuntzaren araberako proportziozko sistema bat ezartzea (dirulaguntzak, zergen beherapena, hobariak, ..). ‐ Dirulaguntzak emateko orduan (EEErenak, ...) lortutako energia‐hobekuntzaren irizpidea aplikatzea (dirulaguntza edo hobaria kalkulatzerako orduan irizpide hori aintzat hartzea).
OARSOALDEKO ENERGIA‐PLANA2016ko abenduaren 12a
Etxebizitza parkearen energia eraginkortasuna hobetu.
BIZTANLERIAREN ENERGIA ERAGINKORTASUNA ETA ENERGIA BERRIZTAGARRIEN ERABILERA HOBETU
Etxebizitzen Birgaitze ‐ Energia‐hobekuntzak ezartzen dituzten edo eraginkorrenak diren etxebizitzei Ondasun Higiezinen gaineko Zergan hobariak ezartzea.
1.1.3.
Xede taldeei (auzotarren komunitateak), preskriptoreei (finken administratzaileak, higiezinetako agenteak) eta sektoreko eragileei (arkitektoak, aparejadoreak, eraikuntza enpresak….) zuzenduriko sustapena: ‐ Ziurtagiri energetikoen idazketan zorroztasuna hobetzea (merke egiten diren ziurtagiriak ekidin, urrutiko ziurtagiriak ekidin, etab.). ‐ Eraikuntzen egoerara egokitzen diren eskuhartze nahiz hobekuntza‐neurriak proposa daitezen, etxebizitzen ziurtagiri energetikoak egiten dituzten pertsonei zuzendutako prestakuntza diseinatzea.‐ Erakundeen partaidetza sektore energetikoarekin harremana duten eragileekinkoordinatzea.
1.1.4. Eraikinen birgaitzean energia eraginkortasunerako irizpideen aplikaziorako fitxa teknikoen garatze eta dibulgazioa.
1.1.5.Eskualdeko udalentzat baliagarria izan daitekeen ordenantza‐eredu bat sortzea udalerrian gauzatzen diren birgaitze‐lan guztietan hobekuntza energetikoa eskatu ahal izateko.
1.2.1.Etxebizitzen eraikuntza eta birgaitzean kontuan hartu beharreko energia eraginkortasunerako eta energia berriztagarrien sustapenerako neurrien proposamenak moldatu.
1.2.2Irizpide horiek udaletxeetako hirigintza arautegian sar daitezela sustatu, kasu bakoitzean egokienekotzat jotzen diren tresnak erabiliz.
1.2.
Energia eraginkortasuneko eta berriztagarrien erabilerarako irizpideak txertatu Hiri Plangintzan.
g1.1.
Energetikorako Plan Integrala diseinatu eta garatu Oarsoaldean.
OARSOALDEKO ENERGIA‐PLANA2016ko abenduaren 12a
1.3.1.
Energia eraginkortasunari buruzko sentikortze eta trebakuntza programak garatu, beti ere, zuzenean aurrezpen eta eraginkortasun energetikoan eragiten duten jarduerei buruzko informazioa lehenetsiz: adin nagusiko herritarrengana heltzeko bide moduan, haurrei zuzendutako sentsibilizaziozioa‐lana egitea, Etxe Berdeak, GAP programa, energia‐jardunbide egokiak etxean, erosketarako jardunbide egokiak, gidatze eraginkorra, etab.
1.3.2.Energia berriztagarrien inguruko trebakuntza eta sentikortze programen garapena, etxebizitza/etxe sektorea xede dutela: finken administratzaileei trebakuntza, energia berriztagarrien erabilera potentzialari buruzko gidaliburuak, jada ezarritako esperientzia arrakastatsuen dibulgazioa, etab.
1.3.3.
Energia eraginkortasunari eta energia berriztagarriei buruzko jardunaldi, hitzaldi eta prestakuntza jardueren antolaketa, eskualdeko prestakuntza‐zentroekin batera (ikastetxeak, helduentzako hezkuntza‐zentroak: energia etiketatzea, energia kontratuen optimizazioa, %100 berriztagarria den energiaren erosketa, zbizilagunen bileretara joan daitezkeen eta pribatuen proiektu energetikoen inguruan laguntza eskaini dezaketen aholkulari publikoen sarea, etab.
1 3 4
Energia eraginkortasun handiagoko mugikortasunaren aldeko sentikortze programen garapena: eraginkorki gidatzen ikasteko ikastaroak antolatu, ibilgailuen erosketan energia jardunbide egokiei buruzko informazioa zabaldu, mugikortasun biguna eta garraio publikoaren erabilera sustatu, oinezkoen eta
1.3.Herritarren energia‐sentikortzea indartzea
Herritarren sentikortzea eta prestakuntza energia arloan.
1.3.4.bizikletazkoen mugikortasunerako eskura dauden ibilbideen dibulgazioa egin, bizikletaren erabilera eta mantenurako ikastaro eta topaguneak antolatu, ibilgailu elektrikoak bineta ordaintzetik salbuestea, etab.
1.3.5.Eskualdeko energia sektoreko enpresen katalogo bat argitaratu kontsumitzaileari energia eraginkortasunaren eta energia berriztagarrien arloetan dagoen eskaintzari buruzko informazioa eskainiko diona.
1.4.1. Mugikortasun Planaren eta Mahaiaren eguneratzearen aukera aztertu
1.4.2. Car Pooling sistema berriro martxan jartzeko aukera aztertu
1.4.3.Hendaia‐Hondarribia‐Errenteria‐Donostia ardatzan berriz kargatzeko puntuak eta aulki elektrikoak jartzeko aukera aztertzea.
1.4.Mugikortasunari lotutako eraginkortasun energetikoa
hobetzea
Mugikortasun Plana motordun ibilgailuen alternatiba diren moduak lehenetsiz garatzea.
OARSOALDEKO ENERGIA‐PLANA2016ko abenduaren 12a
1.5.1.Gizarte Zerbitzuen mahai teknikoan energia txirotasunari loturiko lan ildo bat txertatu arlo honetan garatu beharreko jardueren plangintza eta koordinazioa egiteko.
1.5.2.Oarsoaldeako energia txirotasunari buruzko azterlan bat egin eta arloarekin zerikusia duen informazioaren aldizkako jarraipena egin.
1.5.3.Oinarriko gizarte zerbitzuei protokoloak eta prestakuntza eskaini beren lanaren garapenean energia txirotasuneko egoerak hauteman eta hasierako abordajea egiteko gaitasuna izan dezaten:‐ Etxeko kontsumoen araberako zaintza‐sistema bat ezartzea.
1.5.4.
Energia eraginkortasunean aholkularitza teknikoa eskaini identifikatu diren eta hala behar duten energia txirotasuneko egoeren baldintzak hobetzeko:‐ Lanbide Heziketako praktiketako ikasleen bidez energia arloko aholkularitza eskaintzea eta instalazioen ezarpena gauzatzea.
1.5.5.GFA‐ren energia txirotasunaren prebentziorako gidaliburuan ezarritako neurriak hedatu etabultzatu.
Energia txirotasuneko egoeren aurrean esku hartzeko mekanismoak ezarri.
1.5.Txirotasun energetikoko
egoerak antzeman eta arintzea
1.5.6.Bizilagunen laguntzaren bidez larrialdi‐egoerak antzematea edo pobrezia‐energetikoko egoerak antzemateko sistemen ezarpena sustatzea (halako kasuak detektatzeko, bizilagun‐elkartearen sostengua bilatzea).
OARSOALDEKO ENERGIA‐PLANA2016ko abenduaren 12a
HELBURUAK Zk. PROGRAMAK Nº EKINTZAK
2.1.1. Energia mahaia eskualdeko udaletxeen energia kudeaketaren inguruko jardueren koordinaziorako organo gisa sendotu.
2.1.2.Garatzekoak diren jardueren plangintzarako proposamenak garatu: eraikin, ibilgailu eta kale argiztapenaren ikuskaritza eta diagnostikoak, energia hobekuntzarako planak udal eraikinetan, udal ibilgailuetan eta kale argiztapenean, udal eraikinetan energia kudeaketarako sistemak, etab.
2.1.3.Hobekuntza planetan txertatutako neurrien garapen eta ezarpenerako laguntza teknikoa, ondokoak eskainiz: informazio teknikoa, prestakuntza eta informazioa, beste erakunde batzuekin koordinazioa diru laguntza ildoen ezagutzarako, lanabesak, etab.
2.1.4. Buruturiko jardueren monitorizatze eta kontrolerako sistemen ezarpenerako laguntza teknikoa.
2.1.5.Udal eraikinen birgaitze eta eraikuntzan energia eraginkortasunerako eta energia berriztagarrien erabilerarako irizpideen txertaketa bultzatu.
B t k b li bid t i it t k bi i t l i t iki bid it t l k it k t EEE/IHOBE
HERRI‐ADMINISTRAZIOAN ERAGINKORTASUNA HOBETZEA ETA ENERGIA BERRIZTAGARRIEN ERABILERA BULTZATZEA
2.1.
Udaletako eraikin, instalazio eta ibilgailuen energia kudeaketa sistematizatua garatu.
Udalen eta eskualdearen energia kudeaketa hobetu
eta balioan ipini.
2.1.6.Bertako baliabideetan oinarritutako biomasa‐instalazio txikien bideragarritasun‐azterlanak egitea eskatu EEE/IHOBEren laguntza‐programen esparruan.
2.1.7. Energia plangintza osoaren jarraipen eta ebaluazioa egin (energiaren behatokia).
2.2.1.Energiaren kudeaketaren arloan ardura duten udal langileentzako energiaren inguruko Trebakuntza Plan baten proposamena egin eta beraren exekuzioa bultzatu.
2.2.2.Langileen prestakuntza eta sentikortzerako beharrak karakterizatu lan postuan energia, mugikortasuna barne, eraginkorki erabiltzearen eta beharrezko jarduerak planifikatu eta gauzatzeari dagokionean.
2.3.1.Energia kontsumoaren aldetik nagusienak direnak identifikatzeko aukera ematen duen udalen eta Oarsoaldearen kontratuen analisia egin.
2.3.2. Erosketa eta kontratazioko agirietan txertatzekoak diren irizpideak garatu eta proposatu.
2.3.3. Arlo honetan jada garatu diren esperientziak hedatu.
2.3.4. Energiaren erosketa bateratua bultzatu.
2.2.Langileen energia arloko trebakuntza eta sentikortzea.
2.3.Erosketa eta kontratazio prozesuetan energia irizpideak txertatu.
OARSOALDEKO ENERGIA‐PLANA2016ko abenduaren 12a
HELBURUAK Zk. PROGRAMAK Nº EKINTZAK
3.1.1.Energia‐kontsumo handiak dituzten lehen sektoreko jardueretan energia‐eraginkortasunaren inguruan neurriak hartzeko potentzialtasuna aztertu.
3.1.2. Eskualdeko lehen sektoreari zuzendutako energia arloko aholkularitza‐zerbitzu bat sustatzea: ‐ Sektoreko jarduera edo instalazioetan energia arloko ikerketak egitea ‐ Aldez aurretik burututako ikerketetatik abiatuz, hobekuntza‐neurriak proposatzea.
3.1.3.Eskualdeko lehen sektorearekin zerikusia duen biomasa erabiliz energia sortzera zuzendutako proiektu pilotu bat martxan jartzea.
3.1.4.Buruturiko analisiaren ondorioz eta beste tokietan gauzatutako ekimen arrakastatsuen jarraipenaren ondorioz identifika daitezkeen proiektuen garapena.
3.2.1.Lanpostuan jokabide energetiko egokiak izatearekin harremana duen esperientzia pilotu batetik abiatuz, zerbitzuen sektorearentzat baliagarriak diren jardunbide egokiak garatzea.
3.2.2. Egun martxan dauden jardunbide egokiko programetan energia arloak txerta daitezela bultzatu.
Lehen sektorearen partaidetza sustatu eta bultzatu energiaren kudeaketa proiektuetan.
3.1.Lehen sektoreak Oarsoaldean duen potentzialtasunen analisia.
JARDUERA EKONOMIKOEN ERAGINKORTASUN ENERGETIKOAREN HOBEKUNTZA ETA ITURRI BERRIZTAGARRIEN ERABILERA BULTZATZEA
3.2.3.Merkataritza sektorearen energia karakterizazioa sustatu eta hortik abiaturik bere energia eraginkortasuna eta energia berriztagarrien erabilera hobetzeko lan ildo bat abiarazi.
3.2.4.Beste erakunde batzuetatik (EEE, Basquetour, Eusko Jaurlaritzako Kontsumo Saila…)sektorerako garatu diren programak ezagutarazi eta haietan partaidetza bultzatu.
3.2.5.Merkataritza eta zerbitzuen sektoreari trebakuntza eskaini energia eraginkortasun handiagoko produktuen preskripzioa bultza dezaten.
Zerbitzu sektorean energia eraginkortasuna eta energia berriztagarrien erabilera bultzatu.
3.2.Zerbitzu sektorearen energia arloko sentikortze eta prestakuntza indartu.
OARSOALDEKO ENERGIA‐PLANA2016ko abenduaren 12a
3.3.1.Energiaren erabilera intentsiboena duten industria‐sektoreko enpresak identifikatu eta hauek energia kudeaketa arloan duten egoeraren prospekzioa egin, enpresei indarrean dauden diru‐laguntza eta programei, ingurumen izaerako hobari fiskalei, eta abarri buruzko informazioa emanez.
3.3.2. Oarsoaldeako langileei trebakuntza eskaini prospekzio zereginetan energiaren arloa baitaratzeko.
3.3.3.Prospekzio formularioetan arlo honetan beharrezkoak diren lankidetza, prestakuntza, etab.etarako gaiak sartu (baterako erosketa, eraginkortasun energetikoari buruzko proiektu estrategikoak, etab.)
3.4.1.Lehiakortasunaren hobekuntzaren inguruan eskualdean egon daitezkeen lantaldeak antzematea eta horietan energiaren arloa barneratzeko aukera aztertu.
3.4.2. Eskualdeko enpresetan energiaren aldagaia sartzera zuzendutako kudeatzaile energetikoaren sorrera bultzatu.
3.4.3. Prestakuntza eta sentikortze‐jarduerak garatu.
3.4.4.
Eskualdeko enpresa/industrialdeetan energiaren aprobetxamenduko eta energia berriztagarrien erabilerako proiektuak garatzeko bideragarritasuna aztertu eta xede horrekin industria poligonotako administratzaileen elkarlana bultzatu: Enpresetako instalazioetan egin daitezkeen inbertsioetan hobekuntza energetikoak ezartzeko aukerak baloratzea (estalkiaren aldaketak, esaterako)".
3.3.Eskualdeko industrien beharren prospekzioa.
Energia proiektuen sustapena industrietan.
3.4.
Energia proiektuen garapena sustatu industria txiki eta ertainetan.
aukerak baloratzea (estalkiaren aldaketak, esaterako) .
HELBURUAK Zk. PROGRAMAK Nº EKINTZAK
4.1.1. Homologatutako zentroekin koordinatu lanbide eta etengabeko trebakuntzako jardueren diseinu eta zabalkundean.
4.1.2.Energiarekin eta energiaren kudeaketarekin zerikusia duten arloen inguruko jardunaldi eta mintegi profesionalen antolaketa.
4.2.1.Energiaren eraginkortasunarekin eta energia berriztagarriekin zerikusia duten zerbitzuen arloan aukera ekonomikoak antzematea.
4.2.2.Interesa duten eragile eta pertsonekin “komunitatea” sortu, teknologia berrikuntza, enpresa ekimenak, garatutako proiektuak, eta, oro har, esparru honetan interesekoa den informazio oro hedatuko zaiena.
4.2.3.Baso biomasaren eta nekazaritza eta abeltzaintzaren hondakinei loturiko ekonomia‐jarduera jasangarriak sustatzeko aukera aztertu inplikatutako herri‐administrazioekin elkarlanean.
4.2.4. Eskualdeko enpresen eta trebakuntza/berrikuntza zentroen arteko elkarlana sustatu (Don Bosco‐Tknika).
4.3.1.Car‐sharing ekimenen bideragarritasuna aztertu eta bideragarriak direnak garatu (garraio publikoak estaldura nahikoa ez duten industria poligonoetan, adibidez).
4.3.2.Bizikletaren inguruko ekonomia jarduerak bultzatu: ‐ Bizikleta elektrikoaren sustapena. ‐ Bizikleta bidezko mezularitza‐jarduerak ezarri.
4.3.Mugikortasun iraunkorraren esparruan ekonomia jarduera sustatu.
Energia sektoreko ekintzailetzaren eta berrikuntzaren sustapena.
Prestakuntza programen sustapen eta garapena.
Energiaren erabilera hobearekin zerikusia duen ekonomia‐sustapena bultzatu.
4.1.
4.2.
JARDUERA EKONOMIKOAREN DINAMIZAZIOA
4.3.3. Ibilgailu elektrikoarekin zerikusia duten jarduera ekonomikoak bultzatu, energia‐iturri garbien erabilera lehenetsiz.
OARSOALDEKO ENERGIA‐PLANA2016ko abenduaren 12a
4.4.1.Merkatariei zuzenduriko trebakuntza programak garatu energiarekin zerikusia duten produktuei buruzkoak (eraikuntza materialak, material elektrikoa, argiztapena, etxe tresna elektrikoak, etab.) energiaren aldetik eraginkorragoak diren produktuen erosketan beren bezeroei behar bezala aholku emateko gai izan daitezen.
4.4.2.
Energetikoki eraginkorragoa den erosketan saltoki txikiek duten funtzioa aintzatesten duen proiektu pilotu bat aurrer eraman: ‐ Prestakuntza jardueraren ondoren emandako zigiluen bidez eta aintzatetsitako establezimenduak jasotzen dituzten katalogoak argitaratuz. ‐ Etab.
4.4.3.Establezimendu turistikoen balio‐proposamena hobetu energia eraginkortasuneko eta energia berriztagarrien erabilerako neurriak barneratzen dituzten ziurtagiri ekologikoak eskuratuz (lehen pauso moduan, udal titularitateko museoak barneratzen dituen proiektu bat garatuko litzateke).
4.5.1.
Eraikuntza enpresen lehiakortasuna hobetuko duten prestakuntza eta sentikortze programak garatu, eraikuntza‐proiektuak garatzen dituztenean energia eraginkortasuneko irizpideak proposatu eta aplikatzeko gai izan daitezen eta alderdi hori beren balio proposamenean txerta dezaten ‐ Eraikuntza jasangarriaren arloan adituak diren enpresen sorrera edo egun jarduean dauden enpresen birmoldaketa sustatu.
Eraikuntza sektoreko enpresen dinamizazioa.
4.4.Zerbitzuen sektorearen dinamizazioa.
Energiaren erabilera hobearekin zerikusia duen ekonomia‐sustapena bultzatu. 4.5.
4.5.2. Eraikuntza jasangarrirako gidaliburuak dibulgatu eta sektoreko enpresek aplika ditzatela bultzatu.
4.6.1.Pasaiako Portua itsas/haize teknologia bidez energia sortzearekin zerikusia duten proiektu erakusleak ezartzeko leku gisa sustatzea aztertu, eskualdeko eragile teknologiko eta enpresa‐eragileen partaidetzarekin.
4.6.2.Iturri berriztagarrietako energia sortzeko proiektuak epe luzera sustatzeko aukera aztertu, eskualdeko enpresak tartean sartuz.
4.6.
Itsas/haize teknologiaren eta berriztagarrien beste teknologien inguruko ekonomia jardueraren sustapena.
OARSOALDEKO ENERGIA‐PLANA2016ko abenduaren 12a
HELBURUAK Zk. PROGRAMAK Nº EKINTZAK
5.1.1. Etxebizitza sektorean energia berriztagarriak ezartzeko proiektu erakusleen garapena sustatu.
5.1.2.Eraikin publiko bat eraiki edo osotara birgaitu behar izanez gero “passive house” edo eraikuntza bioklimatikoaren irizpideekin egin litekeen aztertu.
5.1.3.Industria poligono edota auzotarren komunitate batean eta administrazio publikoaren ekipamendu elkar banatuetan energia banatuaren sistema (mini‐sare) bat ezartzeko aukerak aztertu, indarrean dagoen legediarekin bat etorriz.
5.1.4. Euro Hiriaren esparruan proiektuak garatzeko aukerak identifikatu.
5.2.1.Pasaiako badian aurreikusita dauden energia‐proiektuak landuko dituzten foroetan Oarsoaldearen parte hartzea bideragarria izan daitekeen aztertu, jasagarritasunaren ikuspuntutik.
5.2.2.Mahai bat sortu, Oarsoaldeako gizarte eragileekin batera, eskualdean garatu nahi diren energia proiektu handiak aztertzeko.
GFA Eusko Jaurlaritza eta EEE rekin jardueren koordinazioa eskualdean garatzen diren energia arloko proiektu eta
Energiaren kudeaketa orokorra hobetu energiaren aldetik iraunkorragoa den eskualdea lortuz.
5.2.
Apartekoak eta erakusgarriak diren energia esperientzia edo instalazioen ezarpena bultzatu.
Oarsoaldearen presentzia indartu eskualdeari eragiten dioten energia erabakiak hartzen diren foroetan.
INSTITUZIOEN ARTEKO KUDEAKETA OROKORRA ETA KOORDINAZIOA
5.1.
5.3.1.GFA, Eusko Jaurlaritza eta EEE‐rekin jardueren koordinazioa eskualdean garatzen diren energia arloko proiektu eta programen inguruan.
5.3.2.Beste udalerri eta eskualde batzuetako energia mahaiekin koordinazioa, eta baita ekonomia eragile, gizarte eragile eta erabiltzaileekin ere.
5.3.3.
Eskualdearen energia egoera, Energia Plana eta buruturiko ekintzen eta hauen jarraipena komunikatzeko eta hedatzeko jarduerak garatu: Aurrezpen eta eraginkortasun energetikoari nahiz energia berriztagarriekin zerikusia duten diru‐ laguntza eta sostengu‐programei buruzko herritarrenganako nahiz eragindako bestelako eragile eta sektoreei zuzendutako komunikazio‐ekintzak modu adierazgarrian indartzea.
5.3.Instituzioen arteko koordinazioa eta komunikazioa.
Oarsoaldeako Energia Plana | Ekintza Plana 110