XIX. mendeaNafarroan

XIX. mendea Nafarroan

iraultzen mendeaErregimen Zaharraren KrisiaLiberalismoa eta nazionalismoaIndustria iraultza: aldaketa ekonomikoaIndustria iraultza: aldaketa sozialaInperialismo eta Lehen Mundu Gerra

INGURU HISTORIKOA:

Aldaketa garaia izan zen:

Iraultza burgesak politikan,

Industri iraultza ekonomian,

Klasez osatutako gizartea,

sozialismoa sozialismoa anarkismoaanarkismoa marxismoamarxismoa

eboluzionismoaeboluzionismoa kapitalismoa kapitalismoa nazionalismoanazionalismoa internazionalakinternazionalak

inperialismo koloniala inperialismo koloniala neoklasizismoaneoklasizismoa erromantizismoaerromantizismoa errealismoa errealismoa inpresionismoainpresionismoa makinismoamakinismoa taylorismoa taylorismoa errestaurazioaerrestaurazioa

karlismoa karlismoa sufragismoa sufragismoa fordismoafordismoa landa exodoa landa exodoa hiritartzeahiritartzea hiri eztandahiri eztanda

Sufragio unibertsalaSufragio unibertsala proletarioakproletarioak

masoneriamasoneria sozialismo utopikoaksozialismo utopikoak

Espainian ezegonkortasun handia,Nafarroa Erreinua izatetik Probintzia izatera hiru aldiz pasa zen:

130 gobernu,9 konstituzio, 3 destronatze,lehen errepublika 5 gerra zibil, dozenaka behin-behineko erregimen,2000 iraultza baino gehiago (matxinadak kanpo)

Aldaketok

Antzinako Erregimenaren gainbehera eta

Liberalismoaren hedatzea ekarri zuten

lege bihurtu ziren iraultzen bitartez:Independentzia Aldarrikapena,1776,Estatu Batuetako Konstituzioa, 1787Gizakiaren eta Herritarren Eskubideen Adierazpena, 1789,Frantziako 1791ko Konstituzioa

Gizabanakoen eskubideak, Subiranotasun nazionala, Botereen zatiketa

Borboiak

Erregimen Zaharraren krisia Nafarroan, 1808-1814

Iruñeko artisautza, 1786,Familia buruak

Independentzia gerraIndependentzia gerraNapoleonen kontrako gerra

Karlos IV.a Karlos IV.a BorboiaBorboia

1788-1808

Uztak galdu, goseteak, izurriteak, gatazka sozialak

Aranda,ilustratua,erreformista

Floridablanca

Entziklopedia,propagandairaultzaileadebekatu…

Konbentzioaren kontrako gerra

Irudiak identifikatuIrudiak identifikatu17931793

Soldadu nafarrak

Irudiak identifikatu:

GodoyGodoy

GodoyGodoy

1795, Basileako bakea, Konbentzio gerraren amaiera, Godoy, Príncipe de la Paz

1796, 1800, San Ildefonso itunak, antibritaniarrak

Gerraren garaian ez dago forurik

Redoutable eta HMS Temeraire borrokan Trafalgarren, óleo Auguste Mayer.

1805, Trafalgar, Napoleonek Espainiako itsas armada behar zuen Ingalaterra inbaditzeko

1807, Fontainebleauko ituna

Aranjuezeko matxinada, 1808ko martxoaren 17

Fernando VII.a,Goya

Baionako abdikazioak, 1808ko maiatza,

José IBonaparte, 1808

Moratin Melendez y Valdes

frantsestuakfrantsestuak

1810, Baionako (Konstituzioa) Estatutua edo gutun xedatua

Maiatzaren 2aMaiatzaren 2a

Maiatzaren 3a

Probintzia batzordeaka

matxinadak

Eraso ingelesakEraso frantsesak

gerrilariak

Batzorde Nagusia1810

Zer falta da?

Nafarroako okupazioa

Gerrilla Nafarroan

Irudia identifikatu

Identifikatu:

1

2

3

4

5

Cadiz

Cadizeko Gorteak, 1810, Cadizeko Konstituzioa, 1812, martxoaren 19an, La Pepa

" La Constitución de Navarra ofrece un testimonio irrefutable contra los que se obstinan en creer extraño lo que se observa hoy en una de las más felices y envidiadas provincias del Reino" Las Cortes de Navarra tienen gran autoridad. Ninguna ley puede establecerse sin que ella la consientan libremente" "Ningún impuesto para todo el Reino tiene fuerza en Navarra hasta haberse obtenido otorgamiento de sus Cortes" "Toda contribución es considerada como donativo voluntario" " Las células, pragmáticas etc. no pueden ponerse en ejecución en Navarra sin haber obtenido otorgamiento de las Cortes o de la Diputación el permiso o sobrecarta" "principal objeto de la Diputación es el pedir contra fuero en toda disposición que sea contraria a los derechos y libertades de Navarra" " La autoridad del poder judicial es independiente de la del Gobierno", "Las Provincias Vascongadas gozan igualmente de infinitos Fueros y libertades, que por tan conocidos es innecesario hacer de ellos mención especial" y en el siguiente apartado VII se muestran a las Instituciones vascas como un ejemplo digno de ser imitado"... últimamente habíamos perdido, doloroso es decirlo, hasta la idea de nuestra dignidad, si se exceptúan las felices Provincias Vascongadas y Reino de Navarra, que presentaban a cada paso en sus venerables Fueros, una terrible protesta y reclamación contra las usurpaciones del Gobierno..."

1812ko Konstituzioaren hitzaurrea- preanbulu- VI. titulua

LiberalakAbsolutistakDiputatu amerikarrak

Monarkia mugatua,Espainiar nazioan subiranotasun nazionalaBotereen banaketa

Jaurerriak, Maiorazkoak, gremioak,Inkisizioa,Tortura, Erregimen Zaharra

abolitu

Kontratazio askatasunaPrentsa askatasuna

ForuakDiputazioaGorteakErretordetzaAuzitegi propioak

1. 1. ERRESTAURAZIOA (1815-1848):ERRESTAURAZIOA (1815-1848): ABSOLUTISMOAREN BERREZARPENAABSOLUTISMOAREN BERREZARPENA

VIENAKO KONGRESOA(1814-1815)

ALIANTZA SANTUA (LAUKOITZA, BOSTKOITZA)

EUROPAKO MAPA ZAHARBERRITU

ESKU HARTZEAREN PRINTZIPIOA

Napoleon garaitu zuten potentzien ordezkariak, Austria, Prusia, Errusia, Britainia Handia, bildu ziren:Napoleonek kendutako monarka absolutuak berrezartzekoEuropako mapa berrantolatzeko nazioarteko orekaren printzipioaren arabera.

Vienako kongresua (1814-1815)

bilerarenburua

Austriako kantziler Metternich

ERRESTAURAZIOA,Absolutismoaren berrezartzea

- Legitimismo monarkikoaLegitimismo monarkikoa: Fernando VII.a Espainian. Cadizeko Konstituzioa abolitzen du. Nafarroako erreinua eta erakundeak berrezartzen du

- Absolutismoa, Erregimen ZaharraAbsolutismoa, Erregimen Zaharra Liberalen jazarpena: club eta elkarte sekretuetan, (masonak, karbonarioak), izkutuan egin behar dute borroka.

F. Mina, 1814

Porlier, 1815

Richart, 1816 (Triángulo)

Lacy, 1817

Vidal, 1819

Riego, 1820

Conjuración masónica?

Riego komandantea,Pronunziamendu militarra,Hirurteko liberala1820-1823

Riegoren himnoa

Mina, 1814

Porlier, 1815

Richart, 1816 (Triángulo)

Lacy, 1817

Vidal, 1819

Riego, 1820

Conjuración masónica?

Pronuziamendu militarrak

1820

Iraultza liberalak

IRAULTZA LIBERALAK

IRAULTZEN DATAK

HIRU URTEKO LIBERALA, 1820-HIRU URTEKO LIBERALA, 1820-18231823

1812ko Konstituzioa zin egin, Nafarroa, berriz, probintzia: altxamendu errealistak

Amnistia dekretatuHauteskundetara deitu:

Jaurgoen erregimena abolitu Merkataritza eta industria liberalizatzeaMilizia NazionalaDesamortizazioak

Baina, 1823an…

HAMARKADA GAITZEZGARRIA, 1823-1833

1823an, San Luisen Ehun mila semeak armada frantziarrak Espainia inbaditu zuen Fernando VII.a monarka absolutu berrezartzeko, 1820an liberalek boterea hartu eta 1821ko konstituzioa zinarazi baitzionten. Espedizioa Aliantza Santuak antolatu zuen

LOS CICLOS REVOLUCIONARIOS:

LA CRISIS DE LA RESTAURACIÓN

ERRESTAURAZIOAREN KRISIAIRAULTZALDI LIBERALAK

Espainia, Napoli, Grezia, Errusia… Aliantza Santuaren esku hartzea

Greziaren independentzia

Belgikaren independentzia: monarkia konstituzionala

Frantzia: uztaileko iraultza, Luis Orleanskoa, errege burgesa

Erregimen Zaharraren akabera Proletarioak esku hartzen du

Frantzia

Mugimendunazionalista

Luis Feliperen erregimenaren akabera

Italiako eta Alemaniako batasunak

Austrohungariar inperioan independentziak

IRAULTZALDI LIBERALAK

Hasieran…Pronunziamentu militarrek, armadako ofizialek, intelektualek, unibersitarioek, elkarte sekretutako kideek bultzatuta, konstituzioak edo erregimen liberalak antolatzeko, baita independentzia lortzeko izan ziren.

Bukaeran…Osagarri nazionalOsagarri nazional

(“Herrien udaberria”), demokratikoa eta demokratikoa eta

obreroaobreroa izan zuten, herriaren esku hartze

handiagorekin.

1820

1830

1848

1848

136. orr.

1822an, berriz, Veronako Kongresuan, Aliantza Santuaren akordioaren araberan, Frantziako tropek, San Luisen Ehun Mila Semeek (Angulemako dukea, Frantziako hurrengo erregea Karlos X.aren semea) Espainian sartu eta Fernando VII.a berrezarri zuten monarka absolutu.

Hiru urteko liberalean (1820-1823) Riego komondanteak emandako pronunziamendu militarraren ondorioz Fernando VII.ak 1812ko Konstituzioa, Cadizeko Konstituzioa zin egin behar izan zuen.

1820

Iraultza liberalak

IRAULTZA LIBERALAK

IRAULTZEN DATAK

Mina, 1814

Porlier, 1815

Richart, 1816 (Triángulo)

Lacy, 1817

Vidal, 1819

Riego, 1820

Conjuración masónica?

Riego komandantea,Pronunziamendu militarra,Hirurteko liberala1820-1823

Riegoren himnoa

HAMARKADA GAITZESGARRIA1823-1833absolutismoaren hondamena

ERREPRESIOA, ATXILOKETAK

ARAZO LARRIAK:EGOERA EKONOMIKO ZAILA

Independentzia gerraren suntziketak

Ogasuna kaudimen gabe

Amerikako kolonnien independentzia

Atazka dinastikoa

Aldi hartan, Espainian,

Fernando VII.aren heriotzarekin sortu zen ondorengotza arazoa: Lehen Gerra Karlista

Bi erregegai ziren,

anaia Karlos Maria Isidro

eta alaba, Isabel (honen iloba).

Carlos Mª Isidrok, absolutismoa berrezarri

nahi zuen

Isabel II.ak,

erregina izateko liberalen laguntza behar izan zuen, monarka konstituzional bihurtuz.

72. orr.

126. orrLEGE SALIKOA

GERRA KARLISTA1833-1839

Zumalakarregi

Eremu karlista

Eremu liberala

Hiri liberalakeremu karlistan

Landa giroko nobleziaElizgizonakIpar-ekialdeko nekazariakFORUAKJABETZA TRADIZIONALA

BurgesiaHiriko herritar xumeakHegoaldeko nekazariakMONARKIA KONSTITUZIONALAJABETZA ASKATASUNAKLASE GIZARTEA

ESPARTERO JENERALA

Maria Kristina Borboikoa (1806-1878).Fernando VII.aren iloba zen, eta bere laugarren emazte bihurtu zen erregea 1829an alargundu ondoren.1833an, erregea hiltzean, erregeordeaizan zen 1840 arte eta, urte horretan, gobernatzeari utzi eta Frantziara joatea erabaki zuen.Erregeordetza Esparteroren esku geratu zen Isabel II.a adinez nagusi izan arte (1843).

1834, Errege Estatutua, gutun xedatua

Moderatuak aurrerakoiak

Francisco Martinez de la Rosa

Javier de Burgos1833

Francisco Cea Bermudez(absolutista moderatua)

Mendizabalen desamortizazioa1836-II-21eko dekretuaElizaren ondasunak desjabetuzEstatuaren ondasun bihurtuzenkantean saltzeko, karlisten kontra armada leba bat egiteko…

Maria Kristina 1812ko konstituzioa berrezartzeko dekretua sinatzen La Granjan matxinatutako sarjentuek presionatuta, 1836ko abuztuaren 12tik 13rako goizaldean

1837ko Konstituzioa

Monarkia parlamentarioabeto eskubidea, Parlamentua desegin

Senatua erregeak aukeratua, Diputatuen Kongresua errolda sufragioz

Subiranotasun nazionala

Gizabanakoaren eskubideak

Lehen karlistada, 1833-1839

Bergarako besarkada

Maroto Espartero1839

144 orr.

Foruak aldatzeko legea, 18411839ko urriaren 25eko legea

Ley Paccionada de 16 de agosto de 1841

Doña Isabel II, por la gracia de Dios y por la Constitución de la Monarquía española, Reinade las Españas, y en su Real nombre D. Baldomero Espartero, Duque de la Victoria y deMorella, Regente del Reino; a todos los que la presente vieren y entendieren, sabed: que lasCortes han decretado y Nos sancionado lo siguiente:…Artículo 13.- Habrá en Navarra una Autoridad superior política nombrada por el Gobierno,cuyas atribuciones serán las mismas que las de los Jefes políticos de las demás provincias,salvas las modificaciones expresadas en los artículos anteriores, y sin que pueda reunirmando alguno militar. …

Artículo 15.- Siendo obligación de todos los españoles defender la Patria con las armasen la mano cuando fueren llamados por la Ley, Navarra, como todas las provincias del Reino,está obligada, en los casos de quintas o reemplazos ordinarios o extraordinarios delEjército, a presentar el cupo de hombres que le corresponda, quedando al arbitrio de suDiputación los medios de llenar este servicio.

Gobernadore zibila ez erregeordea

Derrigorrezko soldaduska

Artículo 16.- Permanecerán las aduanas en la frontera de los Pirineos, sujetándose a los aranceles generales que rijan en las demás aduanas de la Monarquía, bajo las condiciones siguientes: …Artículo 25.- Navarra pagará, además de los impuestos antes expresados por única contribución directa, la cantidad de 1.800.000 reales anuales. Se abonarán a su Diputación provincial 300.000 reales de los expresados 1.800.000 por gastos de recaudación y quiebra que quedarán a su cargo.

Mugak aldatu

Probintzia, ez erresumaNafarroako gorteak galdu

Zuzeneko zerga

1841eko foruak aldatzeko legea: Lege Itundua

1.Sarrera:

Esku artean dugun testua 1841eko foruak aldatzeko legea da. Espainiako Gorteek egin zuten testua, eta bertan, hainbat legeren bitartez, Nafarroako Erresumaren berezko erakundeak eta foruak ezabatzeko balio izan zuen. Isabel II.a zegoen erreinatzen, baina adinez txikia zenez, Espartero liberal erradikala zegoen erregeorde moduan. Horrela, testuak dioen bezala, Nafarroak erresuma izaera galdu zuen, eta probintzia bilakatu zen. Horrez gain, nafarrek zituzten hainbat pribilegio deuseztatu zituen liberalismo zentralistak.

2. Gertakari urrunak:

Testua ulertzeko foruen jatorrira joan behar dugu. Foruak Erdi Aroan eginiko legeak ziren. Lege horiek erregeak egiten, edota urteen poderioz, ahozko ohituratik jasotako hainbat legegizonen bilketaren ondorioa izaten ahal ziren. Baina, nahiz eta jatorria ezberdina izan, Nafarroako erregeek lege horien arabera, gobernatu behar zuten Nafarroa. 1512ko konkistarekin, foruen zinpetzea ez zen amaitu, eta Gaztelako erregeen pean erresuma egon arren, Gaztelako erregeek foruak zin eta errespetatu behar zituzten. Eta hori islatu zen 1515eko anexio edo bateratze legeetan.

Konkistaren ondoren, erakunde berri batzuez gain (Kapitania Orokorra, erregeordea...) eta errege dinastiaren aldaketaz gain, Nafarroako erresumak bere foruekin segitu zuen XVI, XVII eta XVIII. mendeetan zehar. Tarteka Espainiako erregeen agindu edo legeren batek talka egiten zuen foruekin, baina ia arazorik gabe bere horretan mantendu ziren. Baina, Ondorengotza Gerra ondoren, gauzak aldatzen hasi ziren, Espainiako erregeek botere absolutua eta zentralismoa nahi zuten, bere jabego guztien gainean, eta uniformetasuna bultzatzen hasi ziren.

Lehenengo urrats handia Aragoiko Koroaren aurkakoa izan zen. Aragoiko Koroak Austriako hautagaiaren alde egin zuenez, zigor moduan, Oin Berriko Dekretuen bidez, Aragoik foruak galdu zituen. Araba, Bizkaia, Gipuzkoa eta Nafarroak, aldiz, Borboi errege hautagaiaren alde egin zutenez, foruak mantendu zituzten. Baina, XVIII. mendean hainbat liskar izan zituzten bertako agintariek eta Madrilekoek, aduanen kokapena zirela eta. Izan ere, bertako foruen arabera, aduanak Ebron jarri behar ziren, eta ez Pirinioetan edo kostaldeko portuetan Madrileko gobernuak erraten zuen moduan. Horregatik, hainbat aldiz aldatu zituzten aduanak lekuz.

XVIII. mendean, sortutako liberalismo ideologia berriak ere ez zituen ongi ikusten foruak. Batetik, Madrileko aginduak betetzeko oztopo bat ziren (zentralismoa), eta bertzetik, liberalismoaren helburu ekonomikoak betetzeko ere oztopo ziren (adibidez, aduanak Ebron izanda, Estatuko merkatua sortzeko oztopo handia zen). Horregatik, liberal espainiarrek euskal lurraldeen foruak jomugatzat hartu zituzten, eta hori 1812ko Konstituzioan islatu zen: Espainiako hiritar guztien eta lurralde guztien berdintasuna aldarrikatu baitzuten.

3. Gertakari hurbilak:

Fernando VII.a hiltzean, 1833an, Estatua ikusteko bi ereduk talka egin zuten. Batetik, Isabel eta Maria Kristinaren alde liberalek eta absolutista moderatuek egin zuten, eta Karlosen alde, berriz, absolutista erradikalek. Baina absolutismo edo liberalismoaren arteko borroka ideologiko horretan, liberalen zentralismoaren aurrean, karlistek Erregimen Zaharreko foruak aldarrikatu zituzten. Horregatik, karlistek aberria, erlijioa eta erregearen botere absolutua defendatzeaz gain, foruen defentsa ere gehitu zieten beren aldarrikapenei.

Altxamendu karlisten eta gerraren kokalekua Hego Euskal Herria eta Herrialde Katalanak izan ziren. Karlistek hasieran arrakasta izan arren, gerra “lurralde foraletatik” haratago ezin izan zuten eraman, eta Zumalakarregiren heriotzaren ondoren, gerra berdinduta gelditu zen. Azkenean, Espartero liberal jeneralak eta Maroto karlista jeneralak akordioa sinatu zuten, gerrarekin amaitzeko.

Bergarako Besarkadan, Esparterok eta Marotok “bakea foruengatik” leloa aintzat hartuta gerrari amaiera emateko konpromisoa hartu zuten, 1839an. Baina, Marotoren erabakiak alde karlista banantzea eragin zuen. Bizkaia eta Gipuzkoako batailoiek bakearen eta Marotoren alde agertu ziren. Baina, Nafarroa, Araba eta Kataluniar Herrialdeetako karlistak eta Karlos V.a erregegaia akordioaren aurka agertu ziren, eta gerrarekin segitu zuten. Karlismoa banandua zegoenez, urtebeteren buruan, karlismoaren gune guztiak okupatu zituen Espainiako armada liberalak eta 1840ean gerra amaitutzat eman zuten. Nafarroa okupazio militarraren pean gelditu zen ondorioz, eta bertako karlista anitz erbesterako bidea hartu zuten. Orduan, ikusi dugunez, Lehen Karlistadak amaiera ezberdina izan zuen, eta ondorio juridikoak ere ezberdinak izan ziren. Esparterok hasiera batean hitza bete zuen, eta 1839ko urriaren 25eko Foruen Baieztapen Legea onartu zuten agintean zeuden liberalek: Araba, Bizkaia eta Gipuzkoako foruak berretsi ziren, baina batasun konstituzionalari kalterik egin gabe. Baina, Nafarroan horrelakorik ez zen pasa eta Nafarroako eta Espainiako Gobernuko liberalak akordio bat sinatu zuten, foru-araubidearekin amaitzeko: 1841eko Lege Itundua. Esku artean duguna, alegia.

4. Balorazioa:

Erran bezala, Akordio hori 1841eko Lege Itunduan islatu zen. Xedapen horri dela bide, Nafarroa probintzia bihurtu zen, bere erreinu izaera galduz. Horrez gain, legegintza-eskumena eta zerga eta soldaduska salbuespenak galdu zituen, eta gainera, Ebron aduana fiskalak ezin zituen jarri. Bakarrik zuzenbide zibilari eta autogobernu administratiboari eutsi zien Nafarroak. Horrela, Lege Itunduak Nafarroa gainerako probintziekin berdindu zuen eta nafarrek zituzten Antzin Erregimeneko ia pribilegio edo salbuespen guztiak deuseztatu zituen.

Esparteroren erregeordetza (1840-1843)

Progresisten buruaGobernu autoritarioLibrekanbismoa

1843ko altxamendua, Narvaez

Isabel II.a, 1830-1904Fernando VII.aren alaba, hiru urte zituela tronua jarauntsi zuen.

Bere osaba Karlosek disputatu zion tronua, Maria Cristina de Borbon, bere amak, erregeordetza betetzen zuelarik.

1840an bere ama erbesteratu zen progresisten kontra enfrentamenduak izan baitzituen.

Erreginak inoiz ez zion alderdi progresistari gobernatzera deitu, beti alderdi moderatuari deitzen zion;progresistek eta demokratek (Ostendeko Ituna) akordatu zuten destronatzea 1868an.

1843an, Espartero erregeordea ere derrokatu zutenean,13 urte zituela gobernatzeko adinez nagusi deklaratu zuten (botere exekutiboa baitzuen).

Bere lehengusu, Francisco de Asisekin, ezkontarazi zioten, baina ongi moldatzen ez zirela, ezkontzaz kanpo bilatu behar izan zuen ondorengorik izateko, faboritismoak eta camarilak sortuz, bai eskandalu handiak ere.

XIX. mendearen erregealdiak

Erromantizismoa

Ezaugarriak

Joerak

Alemanian, XIX. mendearen hasieran sortu zen, Ilustrazioa eta arrazionalismoaren kontrako mugimendua

Sentimendua, sena, irrazionala

Norbanakoa

Norbanakoa taldean eratzen da

Nazioa hizkuntzarekin identifikatzen dute

Nazionalismo

Tradizionalismo

Pentsalari alemaniarrak: nazioa norbanakoen gainetik existitzen da (volkgeist)

Pentsalari italiarrak: nazioa itun batez osatzen da (Mazzini)

Monarkia absolutua defenditzen dute, balore moralen gordailu (De Maistre, Bonald)

Eskerrik asko zuen arretagatik

XIX. MENDEKO ESPAINIA. ERREGIMEN LIBERALAREN SORKUNTZA, I

Karlos IV.a,Manuel Godoy,Trafalgarreko bataila,Blokeo kontinentalaFontainebleauko ituna,Aranjuezeko matxinada,Fernando VII.a,Baionako abdikazioak,Jose Bonaparte, 1808ko maiatzaren 2a,Espainiako Independentzia Gerra, 1808-1814Junta probintzialak Goren Nagusia(Wellington,Valençay)

Cadizeko Konstituzioa, 1812 GorteakHirurteko Liberala, 1820-1823Riego koronelaSan Luisen Ehun Mila Semeak(Angulemako dukea)(Mina, Lacy, Porlier)

Lege Salikoa-Santzio PragmatikoaKreolakSimón BolivarJose San Martin(Iturbide, Sucre)Mª Cristina erreginaordeaI. Gerra karlista(Zumalakarregi)

Bergarako hitzarmena, 1839Lege Paktatua, 1841Liberal moderatuakLiberal aurrerakoiakMendizabalen desamortizazioa1837ko KonstituzioaEsparteroren Erregeordetza

IRUDIAK IDENTIFIKATU

1 2

3 45

Irudiak Irudiak identifikatuidentifikatu

6 7

8

9

10 11

12

13 14