PORTUGALETEEskolako Agenda 211.

Bole

tina-

urta

rrila

2017-2018 BIODIBERTSITATEA

IKASTETXEEK IKASTURTE HONETAN PORTUGALETEKO BIODIBERTSITATEA AZTERTZEN DUTE

LOS CENTROS EDUCATIVOS ESTE AÑO ANALIZAN LA BIODIVERSIDAD DE PORTUGALETE

Boletin hau, 2017-2018 ikasturteari dagokion lehena da.Boletin honetan, Portugaleteko ikastetxeek Eskolako Agenda 21eko proiektuan barne, Biodibertsitatearen inguruan egiten duten lana ikus dezakegu.

AURKIBIDEAPortugaleteko ea21 berriro martxan dago 2-3Portugalete aztertzen 3Portugaleteko bioaniztasuna 4noticias de los centros 5-8denbora-Pasak 9-10

Portugaleteko 9 ikastetxe programan lanean...9 centros de Portugalete trabajando en el programa...

Este boletín es el primero correspondiente al curso 2017-2018 y en él se refleja el trabajo realizado por los centros escolares de Portugalete con respecto a la Biodiversidad, dentro del programa Agenda 21 Escolar.

MAESTRO ZUBELDIA NTRA. SRA DEL CARMEN

RUPERTO MEDINA HLHI ASTI-LEKU IKASTOLAREPÉLEGA LHII

SANTA MARÍA ANTONIO TRUEBA IPI BALLONTI BHI

GABRIEL CELAYA

“Una vez que una especie se extingue ninguna ley puede hacerla regresar: se hay marchado para

siempre”, Allen M. Solomon,

Portugaleteko 9 ikastetxe programan lanean...9 centros de Portugalete trabajando en el programa...

PORTUGALETEKO ESKOLAKO AGENDA 21 BERRIRO MARTXAN DAGO !

Eskolako Agenda 21Po

rtug

alet

eko

Bio

aniz

tasu

na

Irailetik, Portugaleteko 9 ikastetxe, Eskolako Agenda 21 programan parte hartzen daude ikasturte honetan ere.

Programa honek dakartzan konpromisoak eta jarduerak nabarmen-nabarmenak dira ikastetxeetan, bertan sendotzen baitira, neurri handi batean, jasangarritasuna bideratzen duten ohiturak, jarrerak eta jokabideak.

Ikasturte honetan zehar, Ruperto Medina, Maestro Zubeldia, Asti-Leku, Nuestra Sra del Carmen, Santa María, Gabriel Celaya, Repelega, Antonio Trueba eta Ballonti ikastetxeetako ikasleek programarekin zerikusia daukaten hainbat ekintza egingo dute eta, batez ere, ikastetxea eta udalerria aztertuko dituzte, landutako gaiari buruzko diagnostikoa burutzeko, kasu honetan Biodibertsitatea.

Ikasleek Udalarentzako hobetzeko proposamenak idatziko dituzte, beti ere, diagnostikoren bitartez lortutako ondorioak kontuan hartuz.

Alde batetik, pasa den ikasturtean Eskolako Udal foroan aurkeztu ziren proposamenak hurrengo hauek dira:

• Bertoko zuhaitz gehiago landatzea eraikinik ez dauden lekuetan• Zigarroaren hondakinak botatzeko ontzi gehiago jartzea• Itsasadarra garbitzeko egun bat antolatzea edota udalerria garbitzeko egun bat

antolatzea• Faroletan led bonbila, eguzki-plakak eta bateriak jartzea.• Portugaleteko gune berde kopurua handitzea edo gutxienez daudenak ondo

mantentzea.• Udalerrian dauden Panpa-lezkak eta orokorrean landare inbaditzaileak

desagerrarazteko kanpainak antolatzea.• Abatxolo etorbidean paperontzi gehiago ipintzea.• Lorategi botaniko bat sortzea: Ellakuria parkean edo goialdean dagoen

berdegune batean.

Eskolako Agenda 21Po

rtug

alet

eko

Bioa

nizt

asun

a PORTUGALETE AZTERTZENIkastetxeak, diagnostikoaren fasean daude. Fase honek, ikastetxearen hasierako argazkia edo irudia edukitzeko balio du, hau da, hasierako ebaluazioa egiteko.

Diagnostikoaren bitartez, ikastetxearen benetako abiapuntua zein den zehaztu nahi da. Horrela, besteak beste, egoeraren sendotasunak eta ahuleziak detektatzeaz gain, egon daitezkeen arazoak eta beharrizanak identifikatzen dira, hurrengo fasearen plangintzarako behar diren oinarri sendoak finkatzeko.

Beste aldetik, Eskolako Udal foroan aurkeztu ziren konpsomisuak hauek dira:

• Ur (komunetan) eta energiaren kontsumoa murriztuko dugu, ordenagailuak, argiak, berogailua eta abar ondo amatatuz eta beharrezkoak direnean erabiliz.

• Plastikozko edalontzien erabilera murriztuko dugu eta zeramikazkoa edotabeirazkoa sustatuko dugu.

• Ahal denean erabilitako objektu eta gauzei bigarren erabilpen bat emango diegu.• Kartelak diseinatuko ditugu eta eskolan kokatuko ditugu, eskolakideak

kontzientziatzeko Ingurumena zaindu behar dela.• Gure zentruetan egun bat jarriko dugu beste ikaslekideei eta irakasleei Agenda

21 zer den azaltzeko.• Gure inguruaren hobekuntzan parte hartuko dugu bertoko hazien landaketa

baten bitartez.• Orokorrean gure aztarna ekologikoa gutxituko dugu, adibidez eguneko argia

aprobetzatuko dugu eta behar ez ditugunean argiak amatatuko ditugu.• Zentroetan landatuko diren zuhaitz berri guztiak bertokoak izango dira.• Eskolako ortuan lanean jarraituko dugu eta beste ikasle batzuk gonbidatuko

ditugu bertatik pasatzera ikas dezaten.

3.

Eskolako Agenda 21Po

rtug

alet

eko

Bioa

nizt

asun

a

Portugaleteko BioaniztasunaAurten, lan egingo dugun gaia Biodibertsitatea da. Nolakoa da Portugaleten

dagoen biodibertsitaea? Zer eragina dauka gizakiak biodibertsitatean?

Gaur egun ea edozein lekutan ikus dezakegun gizakiak naturan duen eragina, gero eta ikusgarria izanez.Hala eta guztiz ere, ingurumenaren aldetik arlo batzuetan ematen ari diren pausuak oso baliogarriak eta ikusgarriak dira. Horren adibidea Itsasadarraren hobetzea da.

4.

Pasa den urtean arrantzale batek Portugaleteko Itsasadarran itsas zaldia harrapatu zuen. Animali hauek biodibertsitatearen adierazletzat hartzen dira, bakarrik kalitate ona duen uretan bizi dira eta. Horrelako animalia ikustea guztiontzat sorpresa izan zen, itsasadarraren hobekuntzari buruz hitz egiten diguna; duela 30 urte pentsaezina zen topatzea. Zaldia harrapatu zuen gizonak berriro uretan utzi zuen.

Aurten, ibilbideen bitartez -beste ekintza batzuen artean-, Agenda 21eko ikasleek nolakoa den gure biodibertsitatea aztertuko dute: itsasadarraren hobetzea, inbaditzaileen arazoa, zeintzuk diren bertoko zuhaitz eta landareak eta abar.

Itsas Zaldi alea

Urtean zehar hainbat ekintza aurrera eramango dute proposamenen eta konpromisuen zerrendak osatzeko, batez ere helburu orokor batekin: gure udalerria gero eta berdeagoa eta jasangarriagoa izatea. Eskerrik asko guztiei eginten duzuen lanagatik!

Eskolako Agenda 21Ik

aste

txee

n be

rria

k

5.

Aurten Santa Maria ikastetxean hasi gara gelako ordezkariak aukeratzen. Gelako 4 ordezkari aukeratzen ditugu eta beraien artean Ingurumen Eragileak daude.

Ikastetxeen berriak

Horrez gain Ingurumen Eragileak aukeratuta eta familiak prest parte hartzeko Ingurumen Batzarra sortu genuen.

DBH 4. mailakoek Azterkosta programan parte hartu dute Sopelako hondartzetan Biologia - Geologiako irteera bat bagenuela. Argazki honetan ikasleek parametro batzuk aztertzen ikus daitezke, zientzilari moduan.

Eta argazki honetan HH1ekoek udazkenari ematen diote ongietorria ,inguruko hostoen artean. Horrela zuhaitzak ikasi ditugu!

Eskolako Agenda 21N

otic

ias

de lo

s ce

ntro

s

6.

En el Ruperto Medina tampoco han parado desde que comenzó este curso. Entre otras muchas actividades y acciones han comenzado a trabajar ya el tema de la biodiversidad en la Ría, algo que también trabajarán en los itinerarios.

Además ya han realizado algunas actividades muy interesantes fuera del centro. Entre otras cosas visitaron el jardín botánico de Barakaldo, en el que conocieron muchas especies y un montón de curiosidades entorno a las plantas y los árboles, de aquí y de otros lugares del mundo.

7.

Eskolako Agenda 21Ik

aste

txee

n be

rria

k Betiko ortua ere aurrera eramaten ari gara, ez pentsa!

ANIMO ETA JARRAITU GOGOR LAN EGITEN!

Eskolako Agenda 21Ik

aste

txee

n be

rria

k

Nuestra Señora del Carmen ikastetxean ekintza ugari egin ditugu. Eko-ordezkariek, ikasgela bakoitzean, hondakinen sailkapena, apropos dauzkagun paperontzietan, ondo egiten dutela egiaztatzen dute.

3 txoko berde dauzkagu: Bata, haur eskolako solairuan, bigarrena LHko solairuan eta hirugarrena DBH eta Batxilergoko solairuan.

Eta txikienok primeran pasatu dugu hostoak hartzen eta urari buruz ikasten. Ura zaindu behar dugu!

Eskolako Agenda 21Denbora-pasak

Entretenimientos

Familiarekin une entretenigarria pasatu nahi baduzu, hona hemen aztarna ekologikoarekin zerikusiak dauzkaten denbora-pasak.

1. Norena dira hanka hauek?

2. irudi hauen arteko 5 ezberdintasunak bilatu!!!

9.

Denbora-pasak

Entretenimientos

10.

Resuelve las siguientes adivinanzas y rellena el crucigrama con las respuestas. Todas son árboles que puedes encontrar en Portugalete.

4. Su fruto es la nuez.5. Sus hojas se llaman acículas y su fruto es la piña.6. Sus frutos se suelen comer asados. En fácil comprarlas en la calle en invierno.7. Árbol de corteza blanca. Da nombre a Urkiola.

SOLUCIONES:

2. ROBLE

3. LAUREL

4. NOGAL

5.

PINO

6. CASTAÑO

HORIZONTAL

1. Da bellotas, pero no es el roble. 2. Su hoja es el símbolo de Bizkaia3. Se utiliza para cocinar y en Roma y Grecia era símbolo de la divinidad y el triunfo.

VERTICAL

ENCINA

1.

1

2

3

4

5

6

7

7. ABEDUL

Eskolako Agenda 21

Zuen lana Eskolako Agenda 21eko gakoa da eta orri hauetan proiektua zabaltzeko aukera ematen dizuegu, ikastetxe partaideen artean esperientzia

berriak konpartitzeko.

Animo eta jarraitu gogor lan egiten!

Vuestro trabajo es la clave de la Agenda 21 Escolar y en este boletín hemos querido daros la oportunidad de difundir el proyecto, para poder

intercambiar experiencias entre los centros participantes.

¡Ánimo y a seguir trabajando!