LISERI APARATUAREN AZTERKETA
description
Transcript of LISERI APARATUAREN AZTERKETA
LISERI APARATUAREN AZTERKETA
1) Gorakoen azterketa
2) Gorozkien azterketa
3) Ondeste-ukitzea
4) Parazentesia
5) Sabelaldearen azterketa fisikoa
GORAKOAK
-Anatomofisiologia
-Sailkapen etiopatogenikoa
-Semiologia
-Konplikazioak
GORAKOEN ANATOMOFISIOLOGIA
Prodromoa Sintoma begetatiboak: izerditza, takikardia, zurbiltasuna…
Digestio-erantzuna
- Heste mehar atzeranzko uzkurdurak edukia urdailera
kardias erlaxatu
Urdail-edukia kanporatzea
-Arnas muskuluak eta sabelaldeko muskuluak uzkurtu
Sabelan presio + glotisa itxi
Gorako zentroa: erraboilearen formazio erretikularrean
Kolpekari zonaldea: kimiorrezeptoreak 4garren bentrikuluan
GORAKOEN SAILKAPEN ETIOPATOGENIKOA
GORAKO ZENTRALAK
* Erraboilaren gaineko estimuluak
-Garun-kortexa:- gorako psikogenoak- ikusmen, usaimen eta entzumenak
- Barne-belarria: bertigoa
* Gorako-zentroaren estimulazio zuzena
- Garezur-barneko hipertentsioa
- Erraboilaren hipoxia
•Kolpekari zonaldean estimulua (4garren
bentrikuluan)
- Farmakoak:digitala, kimio, morf.-Barruko medioaren asaldurak:
azidosia, hipoxia…
GORAKO
PERIFERIKOAK
-Erraietan (mekano/kimiorrezeptoreak) Bago nerbioa GZ Bago nerbioa
- Piloroaren estenosia- Ileoa- Behazun-kolikoa- Giltzurrun-kolikoa - Peritonitisa
GORAKOEN SEMIOLOGIA
Bilakaera eta eragiten dituzten
egoerak
- Goragalerik gabekoak Psikogenoak, Eskopeta-tiro itxurako gorakoak (GBH)...
- Goizean (baraurik) Alkoholismoa, haurdunaldia, uremia...
- Goiztiarrak (jan eta gero) Psikogenoak, gastritis, ulkus ...
- Jan eta ordu batzuetara Urdail edo duodenoaren lesioak
- Janari koipetsuen ostean Behazun-bideetako patologiak
- Berantiarrak (12 ordutara) Piloroaren estenosia
Edukiaren ezaugarriak
- Elikagai gorakoak berantiarrak (piloroaren estenosia) eta goiztiarrak
-Ur-gorakoak (gorako urtsuak) urdail urina; argiak, garratsak eta usaintsuak duodenoko ultzera
- Behazun-gorakoak berde-horixka, mingotsak. Piloroaren estenosirik ez
- Porru kolorekoak berdeak, heste meharrean ileoa
- Gorozki-gorakoak Ileo aurreratua
- Gorako odoltsuak Hematemesia. Treitz-angelua. Gorriak edo baltzak. Iraupena - Urte-sasoi batzuetan Ulkus peptikoa
- Oso aspaldikoak eta irregularrak Psikogenoak
Beste sintoma batzuk
- Sabelaldeko mina Butxadura, ulkus peptikoa (gorakoak arindu), apendizitis...- Beherakoa Gastroenteritisa- Buruko mina Migraina, Garezur-barneko hipertentsioa, meningitisa...
GORAKOEN KONPLIKAZIOAK
1) Esofagitisa
2) Aspirazio pneumoniak
3) Deshidratazioa, desnutrizioa, hipopotasemia, alkalosi metabolikoa
4 Hestegorriaren kalte mekanikoak:
Mallory-Weiss sd. (urradura) eta Boerhaave sd. (apurketa)
GOROZKIEN SEMIOLOGIA
AZTERKETA MAKROSKOPIKOA
* Kantitatea: beherako/idorreria
• Heste mehar: bolumen handi• Heste lodi: maiztasuan
* Itxura: lapitza-itxura (estenosia eta heste narritakorraren sd.)
* Osagai anomaloak: mukia, zornea eta odola•Ultzeradun kolitisa, Crohn…
* Kolorea: Pleiokromikoak (urobilinogeno)•Akolikoak (zuria): kolestasian•Esteatorrea (koipetsua): zurgapen-txar sd.•Odola: errektorragia, hematokezia, melena
MIKROSKOPIKOA
BIOKIMIKOA
BAKTERIOLOGIKOA
Kreatorrea (musk); Amilorrea (almidoia); esteatorrea (koipea)
PMN: hanturazko kolitisa
“Ezkututako odola” (guayako). Esteatorrea (koipea neurtu)
Bakterio-hazkuntzak. Tindaketak (protozoak eta parasitoak)
ONDESTE-UKITZEA
• gorako eta alboko etzaneran edo belaunikaturik
• hatz erakuslearekin erloju-orratzen norabidean
• patologia: hemorroideak, tumoreak, odola• mingarria: fisurak, hemorroideak, infekzioak..
• prostataren azterketa:• aurreko paretan• leuna, elastikoa, minik gabea• hipertrofia onbera• nodulu oso gogorra –harrizkoa- (kartzinoma)
PARAZENTESIA• Sabel ziztada, aszitisa dagoanean
• [L. peritoneala: < 3g/dl; <300 leu/mm3; < 1000 hem/mm3)]
• Itxura eta kolorea:• gardena/uherra: tra/exu• gorrixka (neo, pankrea, koagulazio)• esne-kolorea = kilosoa (linfoma)
• Azterketa biokimikoa:•prot <3g/dl: trasudatua / > 3g/dl: exudatua•amilasa+++: pankreatitis•alfaFP, CEA: neo
• Azterketa zitologikoa:•zelula asko (exu): > 250 PMN/mm3 (bakterio); linfo (tuberkulosoa)•eritrozito asko: neo, pankrea, koagualazio-asaldurak•zelula atipikoak: neo
• Azterketa mikrobiologikoa: Gram tindaketa/ Bakterio-hazkuntzak
SABELEKO AZTERKETA FISIKOA
1) Ikuskapena
2) Haztapena (*)
3) Perkusioa
4)Auskultazioa
EPIGASTRIOA EZKERREKO HIPOKONDRIOA
ESKUINEKO HIPOKONDRIOA
ZILBOR
INGURUA
AL
BO
A
AL
BO
AHIPOGASTRIOAESKUINEKO HOBI
ILIAKOAEZKERREKO HOBI
ILIAKOA
IKUSKAPENA
•Sabelaren itxura • konkortuta: lodi, aszitisa, haurdun, tumoreak..• zilborraren kokapena• tokiko konkorrak: etenak, megaliak, tumoreak..
• Larruazalaren itxura• ikterizia, hiperpigmentazioa…• ildo zuriak edo gorrixkak• zirkulazio albokidea: HP vs beheko kaba Sd
• Mugimenduak• inspirazioan konkortu (peritonitisean ez)• mugimendu peristaltikoak paretan: ileo butxatzaile• taupadak: aneurisma handiak
HAZTAPENA
• Atalik garrantzitsuena• baldintza batzuk: …minaren bestaldean
• a) Azaleko haztapena (esku zabala)• mina, defentsa, uzkurdura musk.
• b) Haztapen sakona (atzamar-puntak)• gibelarena• behazun-maskuria• barea• epigastrioa• gainerako zonaldeak
Haztapen sakona• GIBELA
• nola egin?
• normalean ez da ukitzen
• Hepatomegalia:•ertzaren ezaugarriak: (gakoaren teknika)
• leuna (hep.)/nodularra eta gogorra (zirrosia, neo.)
•azalera:• nodulu txiki-asko (zirro)/ gutxi-handi (neo)
•sentikortasuna:• mina: hepatitis, kongestioan, neo, abszesuak..
•beste zeinuak: errefluxu hepatojugularra (kongestio)
Haztapen sakona
• BEHAZUN-MASKURIA
• normalean ezin da ukitu
• “madari” mugikorra:•kolezistitis akutuan •Murphy zeinua
• masa ez mugikorra:• perikolezistitis• neoplasia
Haztapen sakona• BAREA
• nola egin?
• normalean ez da ukitzen
• Esplenomegalia:• tamaina
• txikia (zm)/handia (zilbor)/ oso handia (>)
• itxura• borobila, leuna (# masa)
• gogortasuna• biguna (infek, HTP)/ gogorra (bruze)/oso gogorra (linfo)
Haztapen sakona
• EPIGASTRIOA
• mina: pankreatitis, ulkus peptikoa
• tumoreak
• gibela, behazun-maskuria (mate)
• urdaila dilataturik (tinpaniko)
Haztapen sakona• GAINERAKO ZONALDEAK
• masak: kokapena, tamaina, mingarria, pultsua…
• etenak: iztaian, eztula, Valsalva, sartu…
• peritonitis: (azaleko haztapenean mina)•1º) ondo kokatuta:
• epigastrio: urdail zulaketa, pankreatitis…• eskuin-hipokondrioa: kolezistitis, kolangitis• eskuin-hobi iliakoa: apendizitis
• 2º) peritoneo osoa:• defentsa muskularra• musk uzkurdura iraunkor (ohol-itxura sabela) • errebote-sentikortasuna: Blumberg-zeinu +
PERKUSIOA• hirugarren atzamarrarekin edo esku bakarrarekin
• perkusio normala• matea: eskuin-hipokondrio eta goi-epigastrio• tinpanikoa: epigastrio-behea• ertaina edo argia: gainerakoan (gantz, likido eta airea)
•perkusio patologikoa• hepatomegalia: >12zm• gibela enfiseman eta pneumoperitoneoan• masak: solidoa (mate); urdaila (tinpaniko. “Bazukeo gastrikoa”)• sabel konkortua:
• aszitis (# obulutegi tumorea)• matea alboetan eta tinpanikoa erdian• mate mugikorra (alboko etzaneran)• olatu aszitikoaren zeinua
• ileoa edo meteorismoa: oso tinpanikoa
AUSKULTAZIOA
• heste-hots normala: hots hidroaereoak
• heste-hots anomaloa• areagotuta: ileo mekanikoa• isiltasuna: ileo paralitikoa
• murmurio baskularrak