AstearteaEkainaren 14a

2011. IX. urtea2.474. zenbakia

1,20 €www.berria.info

Gipuzkoan, alderdi guztiek duteordezkaritza mahaian; aldiz,Bizkaian, Bildu kanpo utzi dute Bizkaiko eta Gipuzkoako Batzar Nagusiak eratudituzte. Araban bihar eratuko dira, eta Bildukordezkaritza izango duela esan dute jelkideek

PSEren aurkako frontea osatzea egotzi die EAJrieta Bilduri Lopezek. Erakundeen argazkia azkenurteetan ez dela benetakoa izan dio EAJk q2-5

Obra hondakinak nonahi100.000 kilo zabor inolako kontrolikgabe barreiatu dituzte landa eremuetan q24-25

Sorturen auziabaldintzadezaketeauzitegiko hiru dimisioek Espainiako AuzitegiKonstituzionaleko bimagistratu ‘progresistak’eta‘kontserbadore’batek karguautzi nahi dute. Presidenteakez ditu onartu dimisioakq16

Zentralnuklearrenaurka egin duteitaliarrekgaldeketanLehen ministroek epaiketaksaihesteko zuten eskubideaindargabetu dute, halaber.Berlusconik onartu dusekulako porrota izan dela beretzat q21

Selektibitatekokimika probakoitzulpeneanhuts egin izanaaitortu du EHUkIrakasleek esan dutenez,euskarazko itzulpena«penagarria» da eta ez duerrespetatzen euskarazikasteko eskubidea q10

pGAUR 48 ORRIALDE q HARIAN 2 IRITZIA 6 EUSKAL HERRIA 10 EKONOMIA 18 MUNDUA 20 q KIROLA 26 q AGENDA 35 q PLAZA 40

Medikuak eta abokatuak lagunduta egin zuen prentsaren aurreko agerraldia Xalak —telefonoa eskuan—, atzo, Irunen. GARI GARAIALDE / ARGAZKI PRESS

«Nire finala jokatu nahi dut» Xalak esan du uztailaren 3an buruz buruzko txapelketako finala jokatzeko moduan dela, etaeskubide hori aldarrikatu du. Aspek, halere, berretsi du finala igandean jokatuko dela q33

Xabier Agirre, atzo, Arabako Biltzar Nagusietan. RAUL BOGAJO / ARGAZKI PRESS

Oihana Elduaien

Dituen aukeren arabera, jarreradesberdina hartu du EAJk Araba,Bizkai eta Gipuzkoako Batzar Na-gusietako mahaiak osatzeko or-duan. Araban eta Gipuzkoan ezdu gehiengorik, eta aniztasuna-ren alde egin du, ordezkaritza du-ten alderdi guztiek mahaian ego-teko aukera baliatuz. Bizkaian,berriz, herritarrek maiatzaren22an eman zioten gehiengo soilabaliatu du, eta, mahaiko lehenda-karitza ez ezik, lehendakariorde-tza bat eta idazkaritza bat ere es-kuratu ditu.

Hala, aniztasunaren alde eginbeharrean, 22 batzarkidek ema-ten dioten gehiengoa baliatu etamahaian gehiengoa lortzearen

alde egin du alderdi jeltzaleakBizkaian, eta, ondorioz, mahaitikkanpo utzi dute Bildu koalizioa,lurraldeko bigarren indarra izanarren —12 batzarkide ditu—. Izanere, PSE-EEk eta PPk beren boto-ak batu dituzte beste eserlekubana eskuratzeko —bederatzi etazortzi batzarkide dituzte, hurre-nez hurren—.

Gipuzkoan Bildu da aurrenekoindarra, 22 batzarkiderekin, bai-na ez du gehiengorik baliatu ma-haia osatzeko orduan, eta ordez-karitza duten alderdiek akordioaegin dute, mahaian denek eserle-ku bana izan dezaten.

Araban, berriz, bihar osatukodituzte Biltzar Nagusiak. Bildukoeta EAJko biltzarkideek atzo har-tu zituzten kreditazioak, eta biak

ala biak mahaia alderdi guztieta-ko ordezkariekin osatzeko prestazaldu dira. PPk 16 biltzarkideditu, EAJk 13, Bilduk 11, PSE-EEk bederatzi eta EBk 2. Agirrekazpimarratu zuen «ia legegintzal-di guztietan» alderdi denetako or-dezkariak egon direla mahaian,eta Bilduko Gorka Ortiz de Gine-ak nabarmendu zuen «printzipiodemokratikoa» dela mahaian al-derdi guztietako ordezkariak ego-tea.

EAJren jarrera salatu du Bil-duk. Lohitzune Txarola Gipuzko-ako Batzarretako presidente be-rriak Bizkaian eta Gipuzkoan osojarrera ezberdina izan duela azpi-marratu du, eta Joseba GezuragaBizkaiko batzarretako bozera-maileak zuzen ez jokatzea egotzidio, Bildu «baztertu» egin duela-ko. «Garai politiko berrira» ez ego-kitzea aurpegiratu dio alderdi jel-tzaleari. Iñaki Egaña PSE-EEkokidearen irudiko ere, Bizkaiko ba-tzarretako mahaian alderdi guz-tiek ordezkaritza izatea litzateke«pluralena», eta bere alderdiarihalaxe gertatzea gustatuko li-tzaiokeela azpimarratu du.

Batzar Nagusiak eratzen ari dira Araba,Bizkai eta Gipuzkoan, eta EAJk jarreradesberdina hartu du, bere aukeren arabera

Arabako Biltzarretako Mahaian alderdidenak egotearen alde daude EAJ eta Bildu

Iñigo Manrique (PP),Eider Mendoza (EAJ),Lohitzune Txarola (Bildu),Julio Astudillo (PSE-EE) eta Rebeka Ubera (Aralar),atzo,Gipuzkoako Batzar Nagusietako Mahaian.ANDONI CANELLADA / ARGAZKI PRESS

Harian›2 berria 2011ko ekainaren 14a, asteartea

Bizkaian, Bildu baztertu dute, eta,Gipuzkoan, aniztasuna nagusitu da

M22: hauteskunde osteaDBatzar Nagusietako mahaien osaketa

Eskoriatzako Udalean Bilduk lortu du alkatetzaEskoriatzako Udala osatzen duten 11 or-dezkarietatik lau larunbatean ezin zirenkargua hartzera joan,eta atzo iluntzeanosatu zuten udala Gipuzkoako herri ho-rretan.Sei eserleku eskuratu ditu Bilduk,bi EEE-AAE taldeak,eta bana EAJk,PSE-EEk eta EBk.Bilduko Beñat Herce izangoda alkate hemendik aurrera.

PSNk hartu du Larragakoalkatetza, Bilduri eskerBilduren botoei esker, Antonio LanbertoPSNko kidea da, larunbatetik, Larragakoalkate. Urteetan Larragako UPNk izandu alkatetza Nafarroako herri txiki har-tan. Azken bozetan bost zinegotzi lortuzituen UPNk, eta hiruna PSNk eta Bil-duk. Azken bi talde horiek akordioa egin-da kendu diote alkatetza UPNri.

Bilduk gobernatuko dituenudalak Espainiako banderaleku ikusgarrian jartzerabehartu behar dira»GORKA MANEIROUPDren legebiltzarkidea

‘‘Espero dut zinegotziekbizkartzainik behar izangoez duten legegintzaldiaizango dela hau»PELLO URIZARBilduko kidea

‘‘

Aitziber Laskibar Gernika

Ana Madariaga hautatu dute Biz-kaiko Batzar Nagusietako presi-dente, hirugarren aldiz. EAJkforu hauteskundeetan 51 batzar-kideetatik 22 lortu zituenez, jaki-na zen ez zuela postua eskuratze-ko arazorik izango. Mahaiarenosaeran izan zen, beraz, berri na-gusia atzo, Bildu mahaitik kanpoutzi baitzuten, bozetan bigarrenindarra izan zen arren.

Mahaiko presidentea aukera-tzeko bozketan, Madariagak or-dezkari jeltzaleen botoa besterikez zuen jaso. Hortaz, gehiengo

osorik ezean, bigarren bozketanizendatu zuten presidente, 22 ba-tzarkide jeltzaleen aldeko botoe-kin. Bilduko, PSE-EEko eta PPkoordezkariek boto zuria eman zu-ten; 29 boto zuri.

Mahaia osatuko duten gainon-tzeko lau kideetatik beste bi erejeltzaleen esku geratu dira, batPSE-EEren esku, eta bestea,PPren esku.

Presidenteordeak aukeratzekobozketan, Koldo Mediavillaren al-de egin zuten EAJko kide guztieketa lehen presidenteorde izanda-tu zuten horrela. PSE-EEkoek etaPPkoek beren botoak Begoña Gilsozialistaren alde egiteko batu zi-tuzten. Bederatzi ordezkari dituPSE-EEk, eta zortzi PPk. Bildukohamabi hautetsiek Idoia Errazti-ren aldeko botoa eman arren, so-zialista eta popularren hamazaz-pi botoei esker, Gil izendatu zutenbigarren presidenteorde.

Gauza bera gertatu zen mahai-ko bi idazkariak aukeratzeko.EAJren 22 botoek Jon AndoniAtutxari eman zioten postuetakobat, eta PSE-EEren eta PPren17ek, Carlos Olazabal popularrari.

Mahaia osatzeko eginbeharra-rekin aurrez osatutako adin-ma-haiko presidente izatea JesusMari Doistua Bilduko kideari ego-kitu zitzaion, eta, emaitzen berri

ematean, gertatutakoa salatuzuen mahaitik bertatik: «Jakina-ren gainean uzten dut Bildu ma-haitik kanpo geratu dela, biga-rren indarra izan den arren».Ikusleen lekuan zeuden Bildurengonbidatuek txaloz babestu zituz-ten Doistuaren hitzak.

Mahaia osatu ondorengo tarte-an, zuzen jokatu ez izana egotzizioten EAJri Zuriñe Gaintza eta

Joseba Gezuraga Bilduko batzar-kideek. Madariagak presidentehautatu ondoren egindako hitzal-dian elkarlanerako, bakerako etanormalizaziorako deia egin arrenEAJk oso bestela jokatu izanagaitzetsi zuten.

PSEko Iñaki Egañak ere salatuzuen EAJren jarrera, «ahalik etamahairik pluralena» nahiagozuela zehaztuta.

EAJk gehiengoabaliatu du Bizkaiko MahaiangailentzekoMahaiko presidentetzaeta beste bi postu hartuditu alderdi jeltzaleak,eta PSE-EE eta PP batuegin dira, bana lortzeko

Olazabal, Gil, Madariaga, Mediavilla eta Atutxa, atzo, mahaia osatu ostean. LUIS JAUREGIALTZO / ARGAZKI PRESS

2011ko ekainaren 14a, asteartea berria 3

11›› Eusko Jaurlaritzaren arabera, jendeak kaleanbaino gehiago erabiltzen du euskara Interneten 18›› Sestaoko Naval ontziolan greba mugagabea

abiatu dute lan erregulazioaren kontra

O. Elduaien Donostia

Gipuzkoako Batzar Nagusietanordezkaritza duten alderdi dene-tako kide banarekin osatu duteBatzar Nagusietako Mahaia.Lohitzune Txarola (Bildu) izangoda lehendakaria, Eider Mendoza(EAJ) lehen lehendakariordea,Julio Astudillo (PSE-EE) bigarren

lehendakariordea, Iñigo Manri-que (PP) lehen idazkaria eta Rebe-ka Ubera (Aralar) bigarren idaz-karia. Elkarlanean aritzera be-hartuta daude, eta horretarakoprest agertu dira gehienak.

Mahaian alderdi guztien ordez-karitza egotea nahi zuela esanazuen Bilduk, eta halaxe egiteaahalbidetu zuen atzo. Osoko bil-kuraren aurretik akordioa eginzuten alderdi guztiek, eta, horrenarabera, eserleku bakarrerakohautagaiak aurkeztu zituzten al-derdi guztiek. Botazioen garaianeuren batzarkideen botoak baka-rrik jaso zituzten Txarola eta Ube-ra ez beste hautagai guztiek: Txa-

rolak Aralarreko batzarkidearenbabesa ere jaso zuen, eta Uberak,berea ez ezik, beste bi ordezkarire-na ere bai. PPkoek ez beste guztienzoriondu zuten Txarola publikoki.

Txarolak kargua hartu ordukoemandako hitzaldian egin zuenelkarlanerako deia: «Ziur nagotalde guztien arteko elkarlanakguztioi lagunduko digula erakun-de gisa ditugun helburuak bete-tzen». Osoko bilkura amaitu oste-an komunikabideei egindakoadierazpenetan elkarlan horre-tan saiatuko direla hitzeman zu-ten Goenagak eta Uberak ere.PSEtik Batzarretako lehendaka-ritza kargua utzi berriak hitz egin

zuen, Rafaela Romerok. Besteakbeste, Bilduko batzarkideekin el-karlanean aritzeko prest daudelajakinarazi zuen, baina haien ja-rrera zorrotz zainduko duelaohartarazi zien, «demokraziarairitsi berriak» direlako. PPk ezzuen elkarlana aitatu ere egin.Mezu bat helarazi zien herrita-rrei: «Gertatzen ari denaren erru-dun bakarra EAJ da».

Hiru konpromiso hartu zituenTxarolak. Batzar Nagusien«duintasuna bermatzeko, Gipuz-koako gizartearen aniztasunaaintzat hartzeko eta betiere prin-tzipio demokratikoei jarraitzeko»konpromisoa hartu zuen. Beste-

tik, «herritarrek eskatu duten al-daketa» aurrera eramatea izangodu helburu. Agertoki demokrati-koa eraikitzen saiatuko dira, per-tsona guztien eskubide guztiakerrespetatuak izan daitezen etabakea lortzeko. Horretarako, «in-darkeria forma guzti-guztiak»behin betiko desagertzea ezinbes-tekoa dela uste du, «mehatxuak,jazarpenak eta torturak barne».Bide horretan lan egiteko konpro-misoa hartu du Txarolak. Eta, hi-rugarrenik, «eskuduntzak bikoiz-teak behin baino gehiagotan eka-rri ohi dituen zailtasunak eta ara-zoak gainditze aldera» lan egitekokonpromisoa hartu du.

«Elkarlanaren» mahaia osatu dute GipuzkoanBatzar Nagusietanordezkaritza dutenalderdi guztietakoordezkari banarekinosatu dute mahaia

M22: hauteskunde osteaDBatzar Nagusietako mahaien osaketa

Lohitzune TxarolaLapurtarra Gipuzkoan

D onibane Lohizunen (Lapurdi) jaiozen, duela 33 urte. Zuzenbideko li-

zentziaduna da, eta Jaurlaritzako Ingu-rumen eta Lurralde Antolakuntzako de-partamentuan Biodibertsitate eta ParteHartze Anbientalerako zuzendaria izanzen, besteak beste. EAko militantea da.

Ana MadariagaHirugarrenez presidente

H irugarrenez izango da Bizkaiko Ba-tzarretako presidentea Ana Mada-

riaga (EAJ). Heziketa Bereziko irakasleda, eta Batzar Nagusietara iritsi aurretikPortugaleten zinegotzi eta alkateordeizana. Euskalduna da eta euskara hutsezaritzen da sarri; atzo bertan, esaterako.

Erredakzioa

Joan den larunbatean Araba, Biz-kai eta Gipuzkoako udalen erake-tetan EAJk eta Bilduk «PSE-EE-ren aurkako frontea» egin zutelaziur da Patxi Lopez Eusko Jaurla-ritzako lehendakaria. Bi alder-diok PSE-EEri hainbat udalerri-tako alkatetzak kentzeko itunaegin dutela esan du Lopezek, La-sarte-Oria eta Trapagarango uda-letan gertatutakoa adibidetzat ja-rriz. «Larunbatean indar abertza-leen arteko frontea eratu zen,abertzaleak ez direnak erakunde-etatik botatzeko», salatu du. «Etahori PSE-EEren aurkako frontebat da», erantsi du.

Jeltzaleekin haserre agertu dalehendakaria Ser irratiari eskai-nitako elkarrizketan. «PSE-EEketa PPk erakundeetako egonkor-tasuna bermatzeko egindako pro-posamenari jeltzaleek bizkarraeman diote, eta nahiago izan duteBildu bidelagun izatea, kontuanhartu gabe horrek izan ditzakeenondorioak». EAJk hartutako bi-dearen erantzule bakarra EAJbera dela eta sozialistek inolakoardurarik ez dutela ohartarazi duLopezek. Bildurekin bat eginda,politikan «hamar urte atzera»

egiteko eta «fronte eta liskarrenpolitiketara» itzultzeko arriskuadagoela iritzi dio lehendakariak.

Larunbatean ikusi zen argaz-kiarekin kezkatuta dagoela esandu, udal gobernu gehienetan«egonkortasuna» ez dagoelakobermatuta. Hala, udal askotangehiengo osorik ez egotearen ar-dura EAJrena baino ez da, Lope-zen ustez. Gainera, «Euskadirengarapenerako» ezinbestekoak di-ren proiektu asko —abiadura

handiko trena, errausketa plan-ta, Pasaiako portua eta kutxen fu-sioa— gelditu egingo direla ohar-tarazi du.

Lehendakaria ez da fio Bildure-kin. «Ikusi beharko da Bilduk zer-tarako erabiltzen duen erakunde-etan duen ordezkaritza: indarke-riari babesa ematen jarraitzeko,ala demokratekin bat egin eta in-darkeria desagertu dadin lan egi-teko», esan du. Elorrion (Bizkaia)

EAJk eta PPk Bilduri alkatetzakendu eta gero izandako liska-rrak gogoan hartuta, lehendaka-riak salatu du egoera hori eta Bil-duk emandako erantzuna «iraga-nerako itzulera nabaria» dela.Bildu legezkoa izanda ere, orain-dik «ibilbide demokratiko luzea»egiteke duela iritzi dio lehendaka-riak. Bere ustez, koalizioa era-kundeetan egoteak ez du esannahi euskal gizartearen alde go-bernatuko duenik.

Alderdien LegeaIñigo Urkullu EAJren EBBrenpresidenteak ukatu egin du EAJkakordioa egin duenik BildurekinPSE-EEri alkatetzak kentzeko.«Agerikoa da ez dela itunik egonBildurekin erakundeetako bote-rea banatzeko», esan du RadioEuskadin. EAJko zinegotziek«irizpide orokor bati» jarraitu zio-ten, eta euren hautagaiei botoaeman zieten udaletan, azaldu du.

Hori esanda, larunbateko ar-gazkiaz bestelako irakurketa bategin du Urkulluk. Bere iritziz,agerian geratu da euskal gizarteaAlderdien Legea indarrean sartuaurreko berbera dela, eta lege ho-rren ondorioz erakundeetan izanden ordezkaritza «trukatua»egon dela. «Azken hamar urteota-ko erakundeen argazkia beneta-koa zela pentsatzen zuena okerzegoen». Hala, gogoeta egitekoeskatu die PSE-EEri eta PPri, aregehiago maiatzeko hauteskunde-en emaitzak kontuan hartuta. Az-pimarratu duenez, bozek agerian

utzi dute PSE-EEk eta PPk «eus-kal gizartearen %30a bakarrik»ordezkatzen dutela. Datu horreninguruan «zintzotasunez» haus-nartu beharko lukete bi alderdihoriek, EAJko presidentearen us-tez. Lehendakariari ere eskatudio hausnartu dezan ea euskal gi-zartearen gehiengoa ordezkatzenduen: «Erantzuna ezezkoa bada,ondorioa argia da».

Udalen osaketa dela eta, PSE-EE eta PPk EAJren aurka esan di-

tuzten «gezurrak eta irainak» ezzaizkio batere gustatu Urkulluri,baina azpimarratu du bere asmoaez dela alderdi politikoen artekoharremanak tenkatzea.

Bestalde, Lasarte-Orian zine-gotzi jeltzaleek Bilduren hauta-gaiaren aldeko botoa eman eta al-katetza eskuratzea ahalbidetuizana ez zaiola atsegina egin ai-tortu du Urkulluk. Gai hori atzo-ko EBBren batzarrean aztertze-koak ziren jeltzaleak.

Patxi Lopezek «PSErenaurkako frontea» osatzealeporatu die EAJri eta BilduriIñigo Urkullukgogorarazi du PSEreneta PPren bozek «euskalgizartearen %30»ordezkatzen dutela

Patxi Lopez eta Iñaki Arriola, duela bi aste, Irunen. GARI GARAIALDE / ARGAZKI PRESS

M-22: hauteskunde ostea D

Harian ›4 berria 2011ko ekainaren 14a, asteartea

Ikusi beharko da Bildukzertarako erabiltzenduen erakundeetan duenordezkaritza»PATXI LOPEZEusko Jaurlaritzako lehendakaria

«Azken urteotanerakundeen argazkiabenetakoa zela ustezuena oker zegoen»IÑIGO URKULLUEAJko EBBko presidentea

‘‘

Erredakzioa Gasteiz

ETAren indarkeriaren aurreanudal ordezkari denek duten jarre-ra ezagutu nahi du PPk, eta, ho-rretarako, mozioak aurkeztukoditu udal guztietan. Antonio Ba-sagoiti EAEko PPko presidente-ak iragarri du bere alderdiak

«ETAren 857 hilketak gaitzeste-ko» eskatzen duen mozioa aur-keztuko duela. Modu horretan«denek argazkia ateratzea» nahidu Basagoitik.

Helburu bakarra du PPren eki-menak, Basagoitik azaldu due-nez: egun erakundeetan daudenudal ordezkariek indarkeriatiketekinik ez ateratzea. «ETArenindarkeria babesten dutenak»erakundeetan egotea eragotzinahi du PPk mozioarekin, eta ho-rretarako, zinegotzi oro behartunahi dituzte biolentzia «ofizialki»gaitzestera, Basagoitik azalduduenez.

Hainbat herritan Bilduko ki-deek «mehatxu eta jazarpenak»egin dituztela salatu du PPkoak,eta horren ardura Espainiako Au-zitegi Konstituzionalari eta zen-bait politikariri leporatu die. Bil-duri udal eta foru hauteskundee-tara aurkeztea utzi diotenKonstituzionaleko epaileak «bo-lada batean» Donostiako Alde Za-harrera edo Lizartzara bizitzerajoan beharko luketela esan du Ba-sagoitik, haserre: «Haiek oso ero-so daude euren besaulkietan ese-rita, eta bitartean gainerakookhaien erabakiaren ondorioak pai-ratu behar ditugu».

ETAren atentatu denak gaitzestekomozioa aurkeztuko du PPk udaletanZinegotzi guztiakETAren indarkeria«ofizialki» gaitzesterabehartu nahi dituztePPkoek

Erredakzioa Gasteiz

Gorka Maneiro UPDko legebil-tzarkideak Espainiako Gober-nuari eskatu dio legea betearazidezala, eta Bilduk agintzen duenudaletxeetan Espainiako bande-

ra jartzea agindu dezala. «Ez daeskaera formal bat. Geure eskubi-de konstituzionalak, aniztasunaeta askatasuna defenditzea da»,esan du Maneirok.

Erakunde guztietan Espainia-ko bandera jarri behar dela diotensententziak betearazteko agindudezala galdegin dio UPDkoak Es-painako Gobernuari. Maneirokohartarazi du Bilduko hautetsiekezin dutela Konstituzioa urratu,eta estatuari eskatu dio amorerikez emateko «totalitarioen» aurre-an.

Udaletxeetan Espainiakobandera jartzera behartunahi du UPDk BilduBilduk agintzen duenudaletan Espainiakobandera jartzeko agindudezala eskatu dio UPDkEspainiako Gobernuari

Hautagaitzak aurkezteko epea bukatuta,Rubalcaba da PSOEko hautagai bakarra

DAlfredo Perez Rubalcabaz gain, beste bederatzi militantekPSOEko presidentegai izateko asmoa azaldu dute. Alabai-

na, atzo eguerdian amaitu zitzaien 21.872 militanteren sinadurakaurkezteko epea. Rubalcabak ez zuen tramitea bete behar, maia-tzaren 28ko zuzendaritza federalak aho batez onartu zuelako bereizendapena. Horrenbestez, honez gero Barne ministroa de facto-ko hautagai da. Dena den, hautagaitza aurkezteko interesa azalduduten bederatzi kide horietako batzuk kexu dira aukeren berdinta-sunik ez dagoelako, eta ia 22.000 abal aurkeztea gehiegizkotzatjotzen dutelako. Bi egun dituzte helegiteak jartzeko. Ondoren,bihar, behin-behinean Rubalcaba hautagai izendatuko da; bestebi eguneko epea irekiko da helegiteak jartzeko. Azkenik, uztailaren9an, batzorde federalak izendatuko du ofizialki presidentegaia.

Erredakzioa Iruñea

PSOE zalantzati dago. Orain gu-txira arte, adierazpen ofizialetansozialistek legealdia amaitzekoborondatea azaldu dute, bainaematen du bozak martxotik aza-rora aurreratzeko aukera ez delaerabat baztertzen. El País egun-kariak atzoko edizioan aipatzenzuenez, PSOEk nahiago du bozakmartxoan egitea, eta horretarakohala EAJrekin nola CiUrekin ha-rremanak hasi dituzte 2012ko au-rrekontuak onartzeko adina ba-bes lortzeko. Hala ere, hauteskun-deak aurreratzea ere aztertzen aridira, martxora arte itxaroteakkalte egin diezaiokeelako AlfredoPerez Rubalcaba hautagaiari.Hain justu, Jose Maria BarredaGaztela Mantxako jarduneko pre-sidenteak atzo zioen egoera eko-nomikoak bere horretan jarraituzgero, «agian» komenigarria litza-tekeela bozak aurreratzea.

Alabaina, Marcelino IglesiasPSOEko Antolamendu idazka-riak zurrumurruak errotikmoztu nahi izan ditu. Hala, Igle-siasek atzo «irmo» ukatu zuenbozak aurreratzeko asmoa dute-la, eta Espainiako Gobernuarenasmoa legealdia betetzea dela

azpimarratu zuen. Bere ustez,egungo testuinguru ekonomiko-an bozak aurreratzea «ez lukeinork ulertuko», eta hala merka-tuei nola Espainiako zorrarenhartzekodunei «mezu okerra»bidaliko litzaieke. Iglesiasen ara-bera, uneotan kanpainaurreansartuz gero eta neurri ekonomi-koak ezartzea geraraziz gero, sus-perraldi ekonomikoa eta enple-guaren sorrera gelditu egingolirateke. «Espainiako Gobernuakez du halakorik egingo».

EAJk zeresan handia duPSOEk legealdia agortu nahi ba-du, hala aurrekontuak nola besteerreformak aurrera ateratzekonahikoa babes lortu beharko du.Kongresuan izan ditzakeen baz-kide nagusiak CiU eta EAJ dira,baina, oraingoz, ez ditu ez batarenez bestearen botoak ziurtatuta.Udal hauteskundeek erakustendutenez, CiUk itunak egin dituKataluniako PPrekin. EAJk, be-rriz, bozak azaroan izateko auke-ra «hipotesi erreala» dela deritzo,eta horren arabera ari da lanean.

Hala baieztatu zuen atzo IñigoUrkullu EAJren Euzkadi BuruBatzarreko presidenteak, RadioEuskadin egindako elkarrizketabatean. Espainiako Gobernua-rentzat ekaina eta uztaila «eraba-kigarriak» direla deritzo, hainbatproiektu eramango dituelakoKongresura: negoziazio kolekti-boaren erreforma, gastu publiko-ari mugak ezartzea, finantza sis-temaren moldaketa...

Hala ere, Urkulluren arabera,hauteskundeak aurreratzeabatez ere PSOEren barne egoera-ri lotuta dago. Iaz, GernikakoEstatutua osatzeko geratzendiren eskumenen transferentziahitzartu zuten PSOEk eta EAJk.Dena den, Urkulluren arabera,lehen seihilekorako aurreikusita

zeuden transferentzien berririkoraindik ez du EAJk: «Ekainaren13an gaude, eta oraindik ez daEskumenen Batzorde Mistorikdeitu erabat neurtuta dagoen etalehen seihilekoan etorri beharlukeen pakete bat guztiz betetze-ko».

Nahiz eta ekaina amaitzeko

oraindik egunak geratzen direlaonartu, Urkulluk ziurtatu du osogertutik zainduko dituela EAJkPSE-EEren pausoak. Bere ustez,Patxi Lopez oztopoak jartzen arizaizkio Zapaterori, eta horrenadierazletzat jarri du LopezekPSOEren ezohiko kongresua dei-tzea edo eskumenen transferen-tzia atzeratzea. «Ziurrenik hau-teskundeetan PSOEren hauta-gaia izango dena aldez aurretikzigortu nahi al du PSE-EEk?».

Patxi Lopezek, berriz, ez duadierazi nahi izan bozak aurrera-tzea nahiago duen edo ez. Bereustez, Zapaterok hartuko du«Espainiari gehien komeni zaionerabakia». Bere ustez, «atzerape-nik gabe» ezarri beharra dituerreformak Espainiak, Grezia-ren, Irlandaren edo Portugalenegoera berean eror ez dadin. Hau-teskundeei begira, berriz, Lope-zek azaldu du PSOE «zailtasunenaurrean» adoretu egiten dela etabozak irabazi ditzakeela oraindikere.

PSOEk ukatu egin du Espainiakobozak aurreratuasmo dituelaUrkulluk iradoki duPSE-EEk oztopoak jarrinahi dizkiola Zapaterori,eta bozak aurreratzeabilatzen ari dela

Jose Luis Rodriguez Zapatero, joan den astean, Espainiako Legebiltzarrean. JUANJO GUILLEN / EFE

Erredakzioa Iruñea

UPN eta PSN Nafarroako Gober-nua osatzeko negoziazioetan era-bat murgilduta daude. Ostegune-an PSNk gobernu alternatiboaosatzeko aukera erabat baztertuondotik, UPNrekin hurrengo go-

bernua negoziatzen ari da. AtzoAlberto Catalan Nafarroako Go-bernuko jarduneko eledunak etaUPNren presidenteordeak baiez-tatu zuen Nafarroako Parlamen-tuko presidentetza eta mahaia-ren osaera negoziazioen barruansartuta daudela. Hala ere, ez zuennondik norakoen inguruko besteargibiderik eman. Bihar izenda-tuko dira Parlamentuko mahaikokideak.

Negoziazio horien barruan sar-tuta dago baita ere Iruñeko Uda-la. Izan ere, ostegunean YolandaBarcinak PSNri ohartarazi zion

Nafarroako Gobernuaren nego-ziazioetan aurrera egiteko ezin-bestekoa zela Enrique Maiareninbestidura ahalbidetzea, aldekobotoaren edo abstentzioaren bi-dez. PSNk mehatxu horren aurre-an amore eman zuen, eta larunba-teko udal batzan txuri bozkatuzuen.

Maia alkate izendatuta, PSNudal gobernuan sartzeko aukeraaztertzen ari dira bi alderdiak.Hala baieztatu zuen Catalanekatzokoan, baina horren inguruanharremanak dituztela esateramugatu zen soilik.

Gauza bera gertatzen da Nafa-rroako Gobernuarekin. Bi aldeekkoalizio gobernua osatzea bila-tzen dute. Halere, UPNk gober-nua murrizteko asmoa du. Ikuste-ke dago prest dagoen PSNri de-partamenduak eskaintzeko, etazeintzuk eta zenbat eskaintzendizkion. Hala UPNk nola PSNkberen soslai politikoari eutsinahiko diote, eta kontraesan ho-riek gainditzea giltzarri izangodute akordioa lortze aldera. Nego-ziazioen fase horretako hurrengoatala, dena den, Parlamentuarenmahaia izango da.

UPNk eta PSNk Parlamentuko mahaia negoziatuko duteCatalanek baieztatu dubi aldeak negoziazioanmurgilduta daudela etaParlamentuko mahaiaere hizpide dutela

Alberto Catalan.LANDER F. ARROIABE / ARP

M-22: hauteskunde ostea D

‹ Harian 2011ko ekainaren 14a, asteartea berria 5

Zuzendaria: Martxelo OtamendiZuzendariordea:Enekoitz TelleriaEdizio arduraduna:Andoni AlvarezArgitaratzailea:Euskal Editorea SMPublizitatea: Bidera publizitateaLege gordailua:SS-0662/03Batzorde parekidea:0712I84059

Egoitza nagusia:Martin Ugalde kultur parkea.Gudarien Etorbidea, z/g.20140 Andoain.Telefonoa:(0034) 943-30 40 30 Faxa: (0034) 943-30 09 43 Webgunea: www.berria.infoPosta elektronikoa:berria@berria.infoPublizitatea: publi@bidera.euHarpidetza saila:(0034) 943 - 30 43 45

Date: 14/06/2011 Exemplaire: 2.474Editeur: Euskal Editorea s.l.Directeur de publication:Martxelo OtamendiComission paritaire:0712I84059Delegation Labourd:Lisses 3, 64100-Baiona.Tel.: (0033) 559256220.Fax: (0033) 559254303.E-mail: lapurdi@berria.info

ORDEZKARITZAKAraba: Bizenta Mogel, 6.Posta kodea: 01008 Gasteiz. Telefonoa: 945-15 04 52. Erredakziokofaxa: 945-14 83 07.Posta elektronikoa: araba @berria.info.Bizkaia: Uribitarte kalea, 18,3. C. Posta kodea: 48001 Bilbo. Telefonoa: 94-435 26 00. Erredakziokofaxa: 94-423 49 75.Posta elektronikoa: bizkaia@berria.info.Lapurdi: Lisses, 3. Posta kodea: 64100 Baiona.Telefonoa: 559-25 62 20.Faxa: 559-25 43 03.Posta elektronikoa: lapurdi @berria.info.Nafarroa: Iratxeko Monaste-rioa, 45, 13. Posta kodea:31011 Iruñea. Telefonoa: 948-36 66 22.Publizitatea: 948-36 66 23.Posta elektronikoa: nafarroa@berria.info.

berria

Sententziaharrigarria

Auzitegi Nazionalakkondenaturiko laueuskal herritarerrugabetu dituenAuzitegi Goreneko

sententziak zur eta lur utzi nau. Si-netsi ezinik nago auzitegi horreksententzian agertzen diren hain-bat baieztapen egin izana, berriroere oso argi utzi baitu bere jarreraatzerakoia euskal presoen argaz-kiei buruz atera duen beste epaibatean.

Adibidez, sententziak dio epaile-ak norbait inkomunikatzea eraba-kitzen badu, «bereziki aktibo etakonprometitua den jarrera zain-tzailea hartu behar duela, poliziekzuzen jokatzen dutela ziurtatze-ko». Eta lau euskal herritar horiekinkomunikatu zituenean, Santia-go Pedraz epaileak jarrera horihartu zuela Garzón Protokoloaaplikatzeko aginduz.

Azpimarratu beharra dago kasugehientsuenetan ez dela protokolohori aplikatzen. Iaz inkomunikatuzituzten 78 atxilotuetatik soilik be-deratziri aplikatu zioten protoko-loa. 9 horietatik bik besterik ez zi-tuzten tratu txarrak salatu. Proto-koloa aplikatu ez zieten 69lagunetatik, aldiz, 61 izan ziren tra-tu txar eta torturak salatu zituzte-nak. Beraz, salaketen %97a epaile-ek neurri prebentiboak hartzeariuko egin ziotenean gertatu ziren.Eta uko hori guztiz kontrajarriadago orain Gorenak gomendatzenduenarekin.

Protokoloa aplikatzeari esker,

aipaturiko lau atxilotuek haienkonfiantzazko mediku baten bisitajaso ahal izan zuten, betiere auzi-medikuarekin batera, eta geroztikazken horrek lauen tortura salake-tak jaso behar izan zituen beretxostenetan. Bereziki, Mertxe Al-cocerrena, zeinak jasandako tra-tuaren aztarna nabarmenak zi-tuen.

Auzi-medikuaren txostenak be-rehala heldu zitzaizkion Pedrazepaileari eta Auzitegi Gorenak sa-latu du epaileak ez zituela inolazere bere betebeharrak bete, «ezzuelako ikerketarik egin Alcoce-rrek zituen kolpeen jatorriari bu-ruz». Eta are okerrago jokatu zuela«hark bere presentzian tratu txa-rren salaketa berretsi zuenean»,kasu zipitzik ez baitzion egin.

Errealitate gordina da horrelajokatu ohi dutela Auzitegi Nazio-naleko epaile guzti-guztiek, bainahala ere Gorenak oraingo honetanhori salatu izana benetan harriga-rria egin zait. Are gehiago salake-taren jomuga zein izan den iku-siaz: Pedraz epailea, azkenaldiantorturaren aurrean jarrera duinaizan duen bakarra; hori bai, behinbakarrik.

Izan ere, 2008ko abuztuan molo-tov koktelak jaurtitzeaz akusatuazegoen Ailande Hernáez gazteariinkomunikazioa altxatzeko agin-du baitzuen, deklarazio polizialabere konfiantzazko abokatuarekinegin zezan. Halakorik ez dut usteinoiz egin izan duenik Auzitegi Na-zionaleko beste epaile batek. On-doren, gaztea Pedraz epailearenga-na eraman zuten eta hark aske utzizuen fidantzapean.

Unión de Oficiales de la GuardiaCivil eta Sindicato Unificado de Po-

licía (SUP) delakoek sekulakoaketa bi bota zituzten epailearen kon-tra. Adibidez, SUPeko idazkari na-gusiak, José Manuel Sánchez For-net, zera esan zuen: «Egunero jaur-ti beharko lituzkete molotovkoktelak Pedraz epailearen etxea-ren kontra, ea nola hartzen zuen».

Lau hilabete geroago gertatu

zen hasieran aipaturiko lau lagu-nen atxiloketa eta Pedrazek, Gar-zón Protokoloa aplikatuz, inkomu-nikazio aldi guztia DVD edo bideobidez graba zezatela agindu zuen.Auzitegi Gorenak dioenez, ordea,agindu hori «ez zen inolaz ere bete,eta ondorioz inkomunikazioak be-rez eta ezinbestez dakarren bermegabezia areagotu egin zen atxiloal-dian».

Beraz, Gorenak onartzen du in-komunikaturiko atxilotuek bermegabezia pairatzen dutela beti. Etagabezia hori bereziki larriagotzendela Auzitegi Nazionaleko epaile-ek Garzón Protokoloa aplikatzeariuko egiten diotenean eta ez dute-nean, horrenbestez, atxiloaldi guz-tia grabatzeko agintzen. Dena den,agintzen dutenetan ere, badirudipoliziek ia inoiz ez dutela betetzenagindu hori.

Azkenik, Auzitegi Gorenak beresententzian ez du onartzen poliziaaurrean eginiko aitorpenak frogagisa erabil daitezkeenik AuzitegiNazionalak erabili zituen bezalakondenak ezartzeko. Are gehiago,ez du onartzen ezta ere Mertxe Al-cocerrek epailearen aurrean bereaitorpena berretsi izana froga gisaerabil daitekeenik, «bortxatuta de-klaratu zuelako, eta horrek balioakendu beharko lioke epailearenaurrean egindako berrespenari,erritualeko baieztapen hutsa izanbaitzen». Sinestezina!

Hori bai, Gorenaren sententziahau egun bakarreko lore besterikez izatea gerta daiteke, Pedrazepaileak Ailande Hernáez gaztea-ren kasuan izan zuen jarrera dui-narekin gertatu bezala, baina, egiaesan, baikor izateko arrazoi sendo-ak daude, azkenaldian nabarmenareagotzen ari baitira nazioartetikespainiar agintariei egin ohi zaiz-kien salaketak torturari aurre egi-ten ez diotelako. EstrasburgokoGiza Eskubideen Europako Auzi-tegiaren bi azken zigorrak lekuko.Eta oso daitekeena da torturarenaurka hainbeste urtetan egindakolanaren fruituak gero eta handia-goak izatea.

Abagune ederra daukagu. Apro-betxa dezagun!

Xabier Makazaga ‘Manual del torturador español’liburuaren egilea

Gorenaren sententziahau egun bakarrekolore besterik ez izateagerta daiteke, (...)baina egia esan baikorizateko arrazoisendoak daude,azkenaldian nabarmenareagotzen ari baitiranazioartetik espainiaragintariei egin ohizaizkien salaketaktorturari aurre egitenez diotelako.Estrasburgoko GizaEskubideen EuropakoAuzitegiaren bi azkenzigorrak lekuko. Etaoso daitekeena datorturaren aurkahainbeste urtetanegindako lanarenfruituak gero etahandiagoak izatea

Arretaz

B atetik bestera dabilkit gogoa, inonpausatu ezinda, ezer hautatu ezin-

da, zalantzak jan nau, galdu egin naiz,gauza garrantzitsuak eta urgenteaknahastu egiten ditut, Donostiako udal-batza berria aukeratzen ari ziren uneberean Alderdi Eder ederregian prakamotzetan dabilen umeak hartu duene arreta, eta haren atzetik dabi-len bikoteak gero, eta haiekingurutzatu den gizon zaharrakhurrena, nori eman ote diotebotoa, zenbat aldatuko dahiria, eta zertan, pentsa-menduak sortu ahalaurtzen zaizkit, politika ezda kudeaketa, esaten diot

neure buruari, baina kudeaketa badapolitika, jende azkarrak ondo zaintzenditu diruak, herriz herriko zorren zerren-darekin akordatu naiz berehala, etanola Dostoievskik, edo bere pertso-naiek, ezin duten eraman lagunei diruazor izatea, izugarria da laidoa, destainaeragiterainokoa, horrekin akordatu naiz,ez dakit zergatik, eta pentsatu dut atse-gin nuela liburuak irakurtzea, heldu

behar diodala berriz, liburutegiakez dituztela itxiko oraindik, etahor ibiliko naizela.

Batetik bestera dabilkit gogoa,inon pausatu ezinda, eta atzoko

egunez Fernando Pessoajaio zela etorri zait, etaberea dela garai bateanFacebooken neukan esal-dia: Nada me prende anada.

JiraXabier Gantzarain

Storyteller

L ehorteak setiatu laborariekin egonda Sarkozy. Lurra maite duelako sei-

nale, lur manipulatua, fikzioa baizik ezden lurra. 700 milioi euroko laguntza lu-zatu die. Nasaiki txalotu dute, nekaza-riak orain bankeroen eta kotxe egileenerrespetu maila berdinean daudela,erdietsi sosa metagatik bereziki.Handienak bederen.

Lehendakaria ez da gehiago nolanahika mintzo eta agertzen pantai-letan. DSK aferaren denboran isi-lik gelditu da, bere ministromiliziarrak igorri dituela suatitxatzera, FN-aren xarakjorratzera, asistituetaz,imigratuetaz, nortasun bi-

koitzaz, beti mustuka likits berdinari ti-raka, historia izkiriatzen duenak nola-bait errealitatea sortzen duela sinestenduelako. Bazterretan aditzen denarenarabera, duda izpirik ez da UMP eta FNalderdietako komunikatzaileek orraztendarraiten zenario arrazialista arrakasta-tsua datekeela.

Ezkerrak lo-koman dirudi. Ez diguegoera itxuraldatu lezakeen istoriorik

eskaintzen. Zurrunga apurrak adi-tzen zaizkio baina enzefalogra-

ma lauz dauka. 2012an sarko-lepenistak beste bost

urterentzat jarriko dira gober-nuan eta laster, abstenzio

larriaren eta antolatukoduten kaosaren ondorioz,presidentak aitatik seme-ra —edo alabara— hauta-tuko dira.

BiraItxaro Borda

Harian › Iritzia6 berria 2011ko ekainaren 14a, asteartea

Bunkerrak

I ragan asteburuz, konpainia on batean nengoela eus-kara eta literatura gaitzat harturik, han bildutako lagu-

nek liburu interesgarri bat oparitu zidaten naziek Hendaiaokupatu zuteneko argazkiekin. Erretiratu eta gero afarieta solasaldi atsegin baten ondoren, argazkiak ikusteneta oharrak irakurtzen ari nintzela, hango hitz batek piztu zidan arreta: bunkerarquéologie. Industrializazioa-ren edo meatzaritzaren arkeologiek fabrikak eta meakaztertzen dituzte; bunkerren arkeologiak, aldiz, zemen-tuzko gotorlekuak, bi mundu gerretan eraiki zituztenakbatez ere.

Eta hartan, nazien argazkiak ikusten ari nintzela,bururatu zitzaidan guztiok ere bunkertxo bana eraikitzendugula gure baitako gotor-muinetan, eta hori hala izanik, inauguratu genezakeela bunker psikologia izenekodiziplina akademiko berri bat, zorrotz aztertzeko nola eta zergatik biltzen garen gure baitara trikuak baginabezala…

Hitz besteAnjel Lertxundi

r Zaldieroa

b Hizpideak

Xala, eta beste guztiakEnekoitz Telleria etelleria@berria.info

P ilotak badauka atzodanik beste mu-garri bat jarrita aterabide aldrebes

eta zuzenbide okerren zerrendan.«Fina-la jokatu nahi dut»,esan du Xalak.«Nirefinala delako»,aldarrikatu du Xalak.

Izan ere,irizpideak bateratzeko etaarauak betearazteko sortu zen,ustez,bere garaian Eskuzko Pilota EnpresenLiga (EPEL),eta ez irizpideak interpre-tatzeko eta arauak unean uneko intere-sen arabera betearazteko.Eta horretanaritu da Enpresen Liga eta haren epaile

bakarra pisuzko erabaki bat hartu be-har izan duten bakoitzean.

Medikuaren agiri batzuek balio dute,horri esker kontuak atzeratzen badira.Medikuaren agiri batzuek ez dute balio,finala erdi bana egin eta kontuak besteera batera atera eta banatzen badira.Arauak batzuei betearazten zaizkie,etabesteei ez.Eta sortzen dira horrela pilo-tari jakin batzuen kontrako korronteak,eta pilotari jakin batzuen aldeko ufa-dak.Eta pilotak interpretazioen etaunean unekoen baitan jarraitzen duenbitartean gertatuko da hori.GaldetuBarriolari,Olaizolari,Bengoetxeari etaXalari.Kaltetutak guztiak dira.

Durduzaz eta dardarazD

urduzaz eta dardaraz. Ho-rrelaxe aurkeztu behar zi-tzaizkion menpekoak Ja-

poniako enperadoreari. Izen bere-ko eleberri ikaragarria —eta,esaten dutenez, autobiografi-koa— idatzi zuen Amélie Notho-mek duela zenbait urte Japonianlanean aritu zeneko esperientziariburuz. Eleberriak neska belgikarbaten istorioa kontatzen du, mul-tinazional japoniar batean hastendena lanean. Japonian oso hierar-kizatua omen daude lantokiaketa, oro har, gizartea.

Neskari era guztietako lan zen-tzugabeak eta umiliagarriak agin-tzen dizkiote bere nagusiek: kafe-ak eta infusioak zerbitzatzea gai-nean dituen nagusi mordoari,inork irakurriko ez dituen gutunakidaztea,inork begiratuko ez dienfotokopiak banan-banan egiteairensgailua erabili gabe...Une ba-tean,japoniera ez ulertzeko ereagintzen diote,kafea zerbitzatze-rakoan hizkuntza horretan ezin ho-beki moldatzen dela aditzeraeman zuelako behin eta hura irain-tzat hartu zutelako bere ugazabek.

Irainak bata bestearen atzetikheldu dira, eta kontratuaren zati-rik handiena gizonezko zein ema-kumezkoen komunak garbitzeneta paperaz hornitzen edukitzendute. Nolanahi ere, Améliek ezzuen dimititu eta eutsi egin zionkontratua bete arte. Amore ema-tea lotsagarria litzateke japonia-rrentzat eta bere buruarentzatere.

Finean, lantokiak gure gizartea-ren isla besterik ez dira eta ugariakdira: zurrumurru faltsuak, errietakingurukoen aurrean, jarrera des-potikoak, diskriminazioak... Denaden, nire ustez, lantoki bateanegin daitekeen zigorrik handiena,alferrikako lanak edota esker txa-rrekoak egitea baino areago, ezerez agintzea da, eta langile batekorduak eta orduak ematea bulegobatean eginkizunik eta ardurarikgabe. Izan ere, zigor bat esplizituaedo agerikoa denean, Amélieriegiten zizkiotenak bezalakoa, nor-berak erabaki dezake barre egin,ez egin, edo sufritzea. Gogorragoada, ordea, ezerez mozorrotuariaurre egitea.

LarrepetitCastillo Suarez

Finean,lantokiak guregizartearen islabesterik ez diraeta ugariak dira

Errauste plantarik ez

Zaborren kudeaketa ona ga-rrantzitsua bezain konplexuada. Gaur egun gero eta gehiagokontsumitzen da, eta, ondo-rioz, sorrarazten den zabor ko-purua ere gero eta handiagoada. Izugarria.

Nik uste dut funtsezko gauzabatzuk, behintzat, gero eta gar-biago daudela. Alde batetik,mundu osoan saiatu beharkogenuke gero eta zabor gutxiagosorrarazten. Nola? Ba, esatebaterako, bilgarriak (plastiko-ak, paperak, kartoiak, zurak etabat eta beste) sinplifikatuz;erosketak egiterakoan, etxetikpoltsak eramanez; ahal denguztia berrerabiliz; birziklatuahal diren zabor eta materialguztiak birziklatuz. Horretara-ko, ikertu eta garatu beharkodira aukera guztiak: bereizketa,atez ateko bilketa, bosgarrenedukiontzia, konpost egitea,

e.a. Hiri eta herri bakoitzak ikusibeharko du, kasu bakoitzean,zer komeni den.

Azkenik, adituen arabera, baomen dago zaborren ehunekojakin bat, ez handiena, birzikla-tu ezin dena. Antza denez, ho-riek erre besterik ezin omen daegin. Baina, kontuan hartuta,erraustu ondoren, kearen bitar-tez zabaldu eta hedatu egitendirela pertsonentzat oso ku-tsagarriak diren produktu etagasak, nik pentsatzen duterraustegiak, jartzekotan, per-tsonengandik ahalik eta urru-tien jarri beharko liratekeela,eta enpresek publikoak izanbeharko lukete, baita kudeake-ta ere, inork izan ez dezan ten-taziorik negoziatzeko pertso-nen osasunaren bizkarretik.

Laburbilduz, erraustekoplantak, ahalik eta gutxien,urruti, eta publikoak, baitahaien kudeaketa ere.Xanti Begiristain. Iruñea.

BERRIAk irakurleen eskutitzak plazaratzen ditu. Ez dituzte 1.400karaktere baino gehiago izan behar, tarteak barne, eta BERRIAk moztekoeskubidea du. Helbide honetara bidali behar dira, izen-abizenak eta herriaadierazita: Berria, Martin Ugalde kultur parkea, 20140 Andoain. EskutitzakInternet bidez bidaltzeko: iritzia@berria.info.

u Zuzendariari

Iritzia ‹ Harian 2011ko ekainaren 14a, asteartea berria 7

Tsunamia

Zorionak eta ongietorri Hego EuskalHerriko politikamundua konbul-tsionatu duen pla-

taforma-koalizio politikoari. Ezda nire asmoa hauteskundeeta-ko emaitzen balorazioa egitea,berandu bainabil horretarako.Haatik, ezinbestekotzat jotzendut aipamen azalekoa egitea,Bilduren errealitate politikoazein den ulertzeko. Nire ustez in-justizia, zigor, bazterkeria, etazapalkuntza guztien aurkakoahotsa izan da hautestontzietanentzun dena. Baina, zalantzarikgabe, politika egiteko beste erabat, egungo sistemaren azpiegi-turak hankaz gora jartzeko uneairitsi dela uste dutenena ere izanda erantzun hori. Euskal Herriko mapa politikoa-ren benetako argazkia ageri zai-gu, eta argi dago gaurko erreali-

tate faltsutuak ez duela islatzenbenetako ordezkaritza politikoa.

Arrakasta hori ulertzeko hiruardatz nagusi dira kontuan har-tzekoak. Batetik, ezker abertza-le ilegalizatuaren apustu politi-ko hutsa, indarkeria baztertueta errefusatu duena helburupolitikoak lortu ahal izateko.Bestetik, horiei babes legalaeman dieten EA eta Alternatibaalderdiena. Alderdi bi horiek si-nestu egin zuten ezker abertza-learen apustu zibil benetakoan,eta haien alde ausardia eta arris-kua erabili dute koalizioa osatze-an, eurak ere ilegal bilakatzekoarriskua izan baitute. Azkenik,eta azkena izanagatik ere ga-rrantzi txikiagoa ez duena, Ara-lar alderdi politikoaren jokaeragarbi eta zalantza gabekoa.

Aurreko alderdi biek ezkerabertzalea legal izateko lagun-tza eta babesa eman zioten; Ara-larrek, ostera, helmugara iriste-ko bidea eta urratsak zeintzukizan beharko luketen erakutsidie, zalantza izpirik gabe. Ezker

abertzale zibil eta tutelaje mili-tarrik gabekoaren aldeko apus-tua egin zuten duela hamaikaurte Aralarrekoek, eta egungobidea horixe dela jakin izan duezker abertzalearen beste sentsi-bilitate horrek.

Zelako inbidia eman didatenBildun batutako sentsibilitatehorretako militanteek eta botoemaileek, Aralarrek bere sa-soian emandako urrats beraga-tik jasan behar izan ez dutelakoirain eta desprestigio uholdea!

Denboraren joanak, baina, de-na jartzen du bere lekuan. Etasasoia da bere garaian banatuta-ko ezker abertzalea atzera berrizelkartzeko. Horrela, Bilduk di-tuen hiru hankak bermatu,proiektuari sinesgarritasunaeman, eta zalantza gabeko apus-tu zibil eta demokratikoa delautziko luke argi laugarren han-kak.

Etxe handi bat eraiki behardugu denon artean, non sentsi-bilitate abertzale desberdinektokia eta zeresana edukiko luke-

ten. Lau gelako etxe erraldoia,baina horma sendo eta fatxadaerakargarria izango lukeena.Politika era desberdinean egite-ko gaitasuna erakutsiko lukee-na.

Egun, zoritxarrez, joko zelaiaeta joko arauak inorenak dira,baina errealitate hori aldatzekojaio da Bildu, Batu, EuskalerriaBai zein beste edozein izen edoezizen jarritako mugimendu,plataforma, koalizio edo denadelakoa.

Ezin dugu ahaztu, bestalde,pazifikazioan eta normaltasunpolitikoan Bilduk, Batuk… izan-go duen zeresana. Ekimena gu-rea izan behar da, geuk konpon-du, lautu eta bideratu behar du-gu, inoren eskuetan laga barik,Euskal Herri aske, subirano etaeuskaldunera eramango gai-tuen errepidea.

Uste dut ziklo amaiera batenhasieran baino ez gaudela, mu-gimendu abertzale zibil eta aniz-tuna, guretzat nahi ez dugun sis-tema iraultzen jakingo duena

eta galduko ez dena, botere gose-ak hartara eramanda, ezarrita-ko sistemak beren-beregi jarrita-ko tranpa eta maltzurkerietan.

Indarren metaketa da gakoa,atomizazioetatik urrunduta, az-ken batean proiektu politiko na-gusien inguruko batuketek era-mango gaituzte helburua lortze-ra. Eta asmo, ilusio eta helburuhorietan abertzale den orok duleku eta garrantzi, baita PNVrenbaitan abertzale, independentis-ta eta euskaldun sentitzen denorok ere. Ez, ordea, interes parti-dista, ekonomiko eta botere goseizanda edonorekin eta edozerentruk batzeko gai diren sasi-aber-tzaleak.

Erabil ditzagun egun onar-tzen ez dugun sistemak ematendizkigun baliabideak gure hel-buruak lortzeko. Hauteskundee-tan garaile aterata, indarrak me-tatuta, gure instituzioak erabili-ko ditugu joko arauak aldatzeko,onartzen ez dugun sistemari au-rre egiteko.

Aukera historikoa dugu be-gien aurrean, ez dezagun alfe-rrik galdu herriak alderdi aber-tzale orori emandako konfian-tza, eta ea behin betiko ikastendugun desberdintzen nor denaurkari politiko eta nor etsai.

Karlos Gorrindo

Eliza katolikoa,non dago?

Ez da sarrera txuku-na, egia da, bainanazka nazka egindanago, nazkatua etahaserre, ezin dut

onartu behin eta berriro gerta-tzen ari zaiguna, ez baita beste-en arazoa, gurea baizik. Egia da,ez da lehen aldia gai honi gogozheltzen diotena, baina zoritxa-rrez, ez dut uste azkena izangodenik. Itxuraz, hedabideek gaurbai baina bihar ere bai, jakina-razten diguten astakeria ezin-bestekoa dirudi. Emakumearenaurkako indarkeriaz ari naiz.

Urteak daramagu indarkeriasexista gora eta behera, baina niez nago ados; ez arazoa aztertze-ko garaian, ez Elizaren jarrera-rekin, ezta aurre egiteko aukera-tutako zigor metodologiarekin.Ezta ere, ez nago ados kanpotiketorritako zerbait dela esaten de-nean, eta gainera, beste hainbatarazori aurre egitekotan bezala,zigorra ez da erabaki egokia.

Zerbait esatekotan, gaur ere,atzera begira jarriko naiz, hor-tik baitator gaitzaren harra.

Gure arbasoen Euskal He-rrian natura zen biziraupenera-ko ardatz. Hala talde eta jendar-te bizitzan, nola norbanakoare-nean, inguruarekikomenpekotasuna erabatekoazen. Eguzkiak, urak, suak, ilar-giak, kazkabarrak … garrantzihandia zuten bizitza modu har-tan.

Hainbestekoa izanik, ezinbes-tekoa zen indar haien kontrolabilatzea, abaintailez profitatze-ko eta kalteak saihesteko. Alde-kotasunak erritoen bitartez bi-latze horrek eraman zuen den-borarekin erlijioa osatzera.Lurra, ilargia, zerua, eguzkia…

Gure arbasoaren erlijioak, be-raz, naturan du sorburua, eta si-nesmen hartan oinarritutakojardunak sustrai sakonak utziditu Euskal Herrian, Neolitiko-tik Erdi Aroa arte.

XVI. mendean kristautasunaEuskal Herri osoan hedatu ze-nean aldaketa sakona ekarri zi-gun. Besteak beste, lurraren ja-begoa ulertzeko kristautasune-tik zetorren eredu pribatuakekarri zituen lehen desberdinta-sun ekonomiko-sozilak.

Eliza kristauak laster eutsizion ordura arte lurralde haue-

tan ohi zen erlijio eta usadioakdeusezteari. Ohituren jarraitzai-leak deabruarekin loturak izate-az akusatu zituzten; haurrenodol xurgatzeaz, uzta txarrakbultzatzea… Erroma inperiale-ko zerbitzariek lehenago kris-tauarekin egin zuten gauza ber-bera errepikatu zuten hauekbeste erlijio bat jarraitzen zute-nekin.

Poliki-poliki kontzeptu berrihauek jendartean lekua eginezjoan ziren, eta kristautasunakasu batzuetan sinesmen zaha-rretara egokitu egin zen (udakoeta neguko solstizioa), beste ba-tzuk arbuiatu egin zituzten, si-neskeria hutsa bailiran, eta kris-tau sinesmena kontraesan zuze-nean jartzen zuten beste haieksuntsitu egin zituzten, debe-kuen bitartez (ilargiaren gurtza,inauteriak, eta abar).

Testuinguru horretan kokatubehar ditugu sorginak, heresiaeta Elizak bultzatutako errepre-sioa. Gerora, Espainiako etaFrantziako estatuek bere egitendutena, mugaren alde honetankatolizismoa erlijio bakar gisainposatuta. Adibide garbia dau-kagu Nafarroako Gorteek1533an adierazten dutenean:

«Gotzainen absentismoarenerruz, diozesiak husten ari dira,eta, horren ondorioz, sorginzale-tasuna ugaltzen».

Garai horretan heldu zenemakumea errepresioarenjomuga prioritario bilakatzera,eta ez kasualitatez. Emakumeaeremu magikoarekin lotzen da,gaizkileekin. Kristautasuna-rentzat, emakumea bekatu-itu-rria da, eta bere errito zeinospakarietako arduraduntzaguztietatik aldendu egiten du.Zeremonia eta jendarte kris-tauan gizonezkoa da bide guz-tien jabe.

Garai hartan, emakumea ezzen deus; sorginkerian jardute-ko, gizakumeak ekartzeko etagutxi gehiagorako balioa ema-ten zitzaion. Hala ere, esan be-har da errito guztiak ez zirelakristautasunaren aurkakoak.Berez, apaiz kristauak ere egonziren inkisizio kasuetan nahas-tuta. Baserri giroan, asko mezaondoren ere biltzen ziren leize-zuloetan, denen partaidetzare-kin jaiak ospatzeko. Kristauenereduan, aldiz, zeremoniarenprotagonista bakarra apaiza zeneta — duela ez hainbeste beza-la— bildutakoei bizkarra ema-nez ziharduen.

Horrelakoa zen garai hartako«aginte klasea», eta Elizaren bi-tartez osatu zuen, poliki-poliki,euren interesen defentsarakoegitura. Emaitza, benetan kalte-garria: gaur egun irauten duen«kristau morala».

Jokabide mota guztiak arautuzituzten. Ohitura zaharrak eta

kristau sinesmena aurrez-aurrejarri, eta haiek inmoraltzat jo zi-tuzten. Horrela, sinesmen zaha-rrak inmoralak izatera heldu zi-ren, sobrenaturaltasunarekinlotutakoak. Sorgin eta herejeengauzak.

Ez ziren denak berdinak, be-raz, nahiz batzuk sorgin gorpu-tzik gabekoak izan, kalte eta gai-tzen sinboloa, besteek —gorpuz-dunak alegia— jasan zituztenerrepresioaren ondorio zuze-nak. Torturatu eta sutan erre zi-tuzten hainbat eta hainbat. Zen-bat holako? Auskalo.

Arazoa —ikusi dugun beza-la— ez da gaurkoa, mendezmende datorren arazoa baita,eta egun duen kalte ikaragarria,nire ustez, jatorria ukatzean da-tza. Jatorria ukatzen zaion gai-tzari neurri berean irtenbideaukatzen baitzaio.

Larria, oso larria da, eta ez danolanahi konponduko, heziketaegokien bidez ez bada. Hor dagoarazoa gaindituko duen tresnabakarra: heziketa egokia, hau-rrekin hasita.

Hasieran esandakoaren ildo-tik, ez dut ikusten instituzioeta-tik bultzatzen diren kanpainakarazoaren amaiera ekarrikoduenik. Ez dut ikusten Eliza Ka-tolikoak, — sortzaile nagusieta-ko bat izanik— beharko lukeenindarrez arazo honi heltzen dio-enik. Are gehiago, nire ustez biz-karra ematen ari da, eta hori lo-tsagarria da.

Zelibatoarekin hanka sartzeaaski ez eta… Kristo hemen bale-go.

Josu Iraeta Idazlea

Harian › Iritzia8 berria 2011ko ekainaren 14a, asteartea

‹ Publizitatea2011ko ekainaren 14a, asteartea berria 9

Garikoitz Goikoetxea

Erdibideko konponbidea emandio EHUk iragan asteko selektibi-tatean euskarazko Kimika azter-ketan egindako hutsari. Ikasleekegin ezin zezaketen ariketa batageri zuen probak, oker itzuli bai-tzuten unibertsitateko arduradu-nek. Sortutako egoerari aurre egi-teko, EHUk erabaki du galderahori ez hartzea aintzat azken no-tan, baldin eta ikaslearen kalifi-kazioa txartzen badu. Hara zeregingo duten: galdera okerrarenerantzuna kontuan hartuta taxu-tu kalifikazio bat —10ekiko—, etabeste bat, galdera hori aintzathartu gabe —7,5ekiko, galderak2,5 balio baitzuen; eta gero 10eki-ko bihurtu—. Bietan emaitza one-na izango da azken nota. 1.800ikasle inguruk egin zuten Kimikaazterketa euskaraz ostegunean.

Konponbide zaileko egoera sor-tu du huts nabariak —galdera io-do molekularrari buruzkoa zen,baina «potasio iodoa» jarri zuteneuskarazkoan—, eta bidegabeke-ria ikasle euskaldunentzat. Selek-tibitatearen borondatezko fasekoirakasgaia da Kimika, zientzieta-ko ikasleena, eta garrantzitsua:zientzietako graduetan, inpor-tantzia handia ematen diote Ki-mika azterketari. Karrera horie-tan nota handia eskatu ohi dute.Azken espedientearen %40 da se-lektibitatearen araberakoa.

Ikasle euskaldunak ez kaltetze-ko erabaki du EHUk galdera oke-rra ez kontuan hartzea txarrera-ko. «Konponbideak bermatzen duinor ez duela kaltetuko gaizkiadierazitako galderak, ezta harennota besteekin alderatzean ere».Hori bera eskatu zion larunbate-an Eusko Jaurlaritzak: ikasle guz-tien aukera berdintasuna erres-petatzeko. Handia baita lehia uni-bertsitatean gustuko ikasketakegiteko lekua lortzeko: bertakoe-kin ez ezik, Espainiako ikasleekinere lehia badute euskal ikasleek.

Berdintasuna bermatzeko, bilan talde bildu zituen EHUk goizosoan atzo, eta haiek egin zutenhautua: kalterako bada, ez har-tzea kontuan galdera okerra. Eus-karazko ikasleei ez ezik, hori egin-go diete gaztelaniakoei ere, des-berdintasunik ez dadin sortu.

Bi batzordeek beste auzi bat ereizan zuten esku artean: azterketabereko beste galdera bat —ener-gia korrelazioei buruzkoa— eginote dezaketen selektibitatean.Hainbat irakaslek ezetz adierazizuten, ez dela gaitegian ageri. Be-reari eutsi dio EHUk: «Azterketa-ren edukia egokia izan zen. Batzetorren programarekin».

Unibertsitatearekin ados dagoEusko Jaurlaritza auzi horretan.BERRIAri berretsi dio gaia badelacurriculumaren zati, nahiz onar-tu duen ez dela «ohikoa» horri bu-ruzko galderak agertzea uniber-tsitatean sartzeko hautaproban.

Ez da lehen aldiaLehenago ere izan dira arazoakeuskarazko Kimika azterketare-kin EHUn. Orain bi urte, 2009an,euskarazko galdera batzuk okerzeudela salatu zuten hainbat ikas-lek; ahal izan zuten moduan arituziren gaizkiulertuak konpontzenazterketa garaian. 2008an, Histo-rian eta Filosofian aurkeztu zutenazterketa okerra; proba errepika-tzea erabaki zuen orduan EHUk.

Batxilergoko hainbat Kimikairakaslek elkar hartu dute, eta bi-lera bat egin zuten atzo arratsal-dean Donostian. 50 bat maisu-maistrak hartu zuten parte.Adostutako agiria lortu du BE-RRIAk. Irakasleen ustez, «errespe-tu falta handia» izan da selektibi-tateko azterketa, curriculumezkanpoko gaiak sartu dituztelako-an eta euskarazko probako hu-tsengatik: «Euskaratzea penaga-rria izan da, eta horrek ez duerrespetatzen euskaraz ikastekoeskubidea». Ezkor dira ikasleekazterketa horretan izango dutenemaitzarekin. Datuak eman di-tuzte: haien arabera, probako Aereduan gehienez 8 atera zezake-ten ikasleek; B ereduan —han

izan dira euskara hutsak—, 4,5.Hala, proba «guztiz irregularra»izan delakoan, berriro egiteko au-kera galdegin dute. EHIGE gura-soen elkarteak bat egin du eskarihorrekin. Aurrera begira ere jarridira irakasleak. Bi eskari egin di-tuzte: unibertsitateko arduradu-nak batxilergoko maisu-maistre-kin biltzea, eta hautaproben koor-dinatzaileek dimisioa ematea.

Unibertsitateak barkamena es-katu du: «Asko sentitzen duguikasleei eragindako egonezinaga-tik». Ikasleen Kontseiluak 200kexa baino gehiago jaso ditu, etaaztertzen hasi da. Dagoeneko es-katu ditu kontuak: «Ohiko ari dabihurtzen antolatzaileen okerrekehunka ikasle kaltetzea».

Kimika azterketako hutsa aitortu duEHUk, eta nota txartzea ekidingo duEuskarazko proban oker adierazitako ariketazuzenduko dute, baina kalifikazioa hobetzenbadu soilik hartuko dute kontuan erantzuna

Kimika irakasleek salatu dute «irregularra»izan dela proba; berriz egiteko eskatu dute

11.988 ikaslek egin zuten unibertsitaterako hautaproba iragan astean Hego Euskal Herrian. JESUS DIGES / EFE

Harian › Euskal Herria10 berria 2011ko ekainaren 14a, asteartea

Menpekotasuna: ekuazio txarra

E HUko selektibitateko Ki-mika azterketa euskarazegin zuten 1.800 ikasleak

euskarak bizi duen menpekota-sun egoeraren nahigabeko bikti-ma izan dira. Gaztelaniatik eus-

karara egindako itzulpen okerbaten ondorioz —potasio iodoamoduan itzuli zuten yodo molecu-lar— irteerarik gabeko problemabat jarri zieten. Ez da zaila imaji-natzen nolako estres eta ezinego-na sortuko zizkien ikasleei horre-lako egoera baten aurrean egote-ak.

Orain, EHUk erabaki du pro-blema horri zegokion 2,5eko pun-tuazioa ez kontuan hartzea emai-tza orokorra baloratzean, baldineta ikaslea ez bada okerraz jabetu.Baina horrelako proba bat inoizegin duenak badaki horrek ez

duela zuzentzen okerrak ikasleeieragindako kaltea. Hasteko, irtee-rarik ez duen problema batekintopo egiteak sortzen duen urduri-tasunak guztiz eragin dezakeela-ko gainerako azterketei heltzera-ko garaian. Nerbioak eta estresaksegurtasunik eza eta konfiantzafalta eragin ohi dituzte, eta azter-keta oso bat zaputz dezakete.

Eta arazo zehatz hori ikasleeuskaldunei gertatzea ez da ka-sualitatea, jakina. Hasteko, eus-karazko azterketak erdaratikitzuliak izateak agerian uzten dueuskarak bigarren mailako hiz-

kuntza izaten jarraitzen duelaunibertsitatean. Hezkuntza sis-temak erdaraz pentsatzen jarrai-tzen du, erdaraz erabakitzen etaerdaraz zuzentzen.

EHUren probara aurkeztutakohamar ikasletik sei euskaraz ari-tu dira. Zergatik egiten dira itzul-penak gaztelaniatik euskarara?Zeinek zigortu du euskara —etaikasle euskaldunak— itzulpen—sarri askotan okerren— bikti-ma izatera? Noizko euskaraz —eta bakarrik euskaraz— aritu-ko den hezkuntza sistema men-pekotasunik gabea?

AnalisiaIñaki Petxarroman

Ainara Arratibel

«Euskarak aurrera egin du espa-rru guztietan, baina maila etaerritmo diferenteetan». Halalaburbildu dituzte Eusko Jaurla-ritzako Kultura sailburu BlancaUrgellek eta Hizkuntz Politikara-ko sailburuorde Lurdes Auzmen-dik euskarak azken hamabi urteetan izandako bilakaerariburuzko txostenaren ondorioak.Bertan jaso dutenez, gaur eguneuskara gehiago erabiltzen dakomunikazioaren eta informa-zioaren teknologietan (IKT) kale-an baino. Kalean, erabilera%15ekoa da, eta IKTetan %7 han-diagoa da: %22koa, hain zuzen.Bestalde, aitortu dute adminis-trazioan euskararen erabilera ezez dela hizkuntz eskakizunenmailakoa.

Euskara Biziberritzeko PlanNagusia abiapuntu hartuta egindu azterketa Kultura Sailak, etaatzo aurkeztu zuten Eusko Lege-

biltzarrean. Halako txosten batfalta zela ikusten zutelako egindute. Auzmendik adierazi zuen ezduela ezagutzen azken bi hama-karkadetan halako bilakaeraizan duen hizkuntzarik.

1. HezkuntzaLehen eta Haur Hezkuntzan Bedo D ereduetan daude matriku-latuta ikasleen %90, eta selektibi-tatea euskaraz egiten dutenen ko-purua %25etik %60ra igo da. Hez-kuntzan euskarak izan duenbilakaerari buruz txostenean jasodituzten bi datu esanguratsuene-takoak dira.

2. LiburugintzaHazkunde «ikaragarria» izan daeuskaraz argitaratzen diren libu-ruen kopuruan, Urgellen esane-tan. Urtero 2.400 liburu argitara-tzen dira euskaraz, orain hamarurte baino bi aldiz dehiago. «Zifradeigarria da, EAEn urtean 4.500bat liburu argitatzen direla kon-tuan izanda».

3. InformazioteknologiakAzken hamarkadetan hartzen ari

diren indarra eta oihartzuna kon-tuan hartuta, informazio eta ko-munikazio teknologiak dira etor-kizunean euskararen bilakaeragehien bultzatuko duten tresne-tako batzuk, Jaurlaritzaren ara-bera. Txostenean jaso dutenez,azken hamarkadan bikoiztu eginda Interneten euskaraz nabiga-tzen dutenen kopurua: 100.000tik200.000ra. «Gainera, gero eta tres-na teknologiko gehiago dago eus-karaz, eta euskal blogosfera nahi-ko aktiboa da». Gehiago erabil-tzen da euskara IKTetan kaleanbaino, txostenaren arabera.

4. AdministrazioaEzagutza aldetik «oso presente»egon arren, ikuspegi komunikati-

botik euskararen erabilera ez dahizkuntz eskakizunen mailakoa.Hori da azken hamabi urteetaneuskarak adiministrazio publiko-an izandako bilakaeraren ingu-ruan txostenak dioena. Urgellekikerketa bat agindu du horren in-guruan.

5. Arlo ekonomikoa25.000 langile daude gaur egun,Jaurlaritzaren datuen arabera,diru publikoz lagundutako eus-kara planetan parte hartzen. Ur-gellen ustez, esparru horretandute erronka nagusietakoa. «Hiz-kuntzaren ikuspegitik hezkuntzasistemak eta enpresa munduaklotuago egon behar dute. Berebi-zibiko garrantzia ematen diogu

ikasleek enpresetan egiten dituz-te praktikak euskaraz izateari».

6. HedabideakEuskarazko hedabideen sektore-ak ekonomikoki arazo «larriak»dituela onartu dute txostenean.«Baina eusten ari zaio euskaraegunero zabaltzeko erronkari».Urgellen esanetan, garaia helduda ereduaren gainean «gogoetasakona» egiteko. «Inor gutxik jar-tzen du zalantzan hedabideen alo-rra estrategikoa dela hizkuntzabaten garapenerako. Izaera horrieusteko egoera berri eta latzenaurrean herri agintarien konpro-misoa berresteaz gain, gauza ba-tzuk berriz planteatu beharko li-tuzkete».

IKTetan gehiagoerabiltzen dujendeak euskarakalean baino Eusko Jaurlaritzak dioadministrazioaneuskararen erabilera ez dela hizkuntzeskaikizunen mailakoa

Administrazioa euskalduntzearen aldeko protesta bat. JUANAN RUIZ / ARGAZKI PRESS

Euskal Herria ‹ Harian 2011ko ekainaren 14a, asteartea berria 11

Erredakzioa Bilbo

Asteburu honetan ere handitudira genero indarkeriarekin lotu-tako datuak. Lau gizonezko atxi-lotu dituzte bikotekideari tratutxarrak ematea leporatuta; Gas-teizen antxilotu dituzte hiru gi-zon, eta Bilbon beste bat.

Lehendabiziko atxiloketa ira-gan larunbat iluntzean jazo zen,Gasteizko Legutianoko atea kale-an. Telefono dei baten bidez izanzuten ertzainek jazoeraren berri,eta, hara iritsi zirenean, hainbatlagunen artean lurrean jazarra-razita zeukaten gizon bat aurkituzuten. Emakume batek esplikatuzuen gizon hura senarra zuela etaharen tratu txarrak jasan zituela;biek, andre-gizonak, biolentziazantzuak zituzten, eta Andrea

Santiago erietxera eraman zituz-ten, han arta zitzaten. Gizona, 45urtekoa, atxilotu egin zuten.

Beste gizona, bigarrena, igandegoizean atxilotu zuten, Larrugilekalean. Udaltzainek telefono deibat jaso zuten; andre batek poli-ziei azaldu zien bikotekide ohiakjo egin zuela, eta berehala ager-tzeko. Emakumea Andrea Santia-go erietxera eraman zuten, eta gi-zona, berriz, atxilotu egin zuten.Urruntze agindua zuen gizonak,baina apurtu egin zuen. Itxura de-nez, bikotekideak berak onartutahurbildu zen gizona.

Gasteizko hirugarren atxiloke-ta Urkiola Mendatearen kaleangertatu zen igande arratsaldean.Emakume batek salatu zuen gizo-nak eraso egin ziola; seme-alabe-kin zegoela azaldu zuen, eta sena-rrak erasoa geratuko ez zuen bel-dur zelako hots egin zuela. Bestebatzuetan ere antzeko erasoak ja-san izan ohi dituela azaldu zuen.Poliziek berehala atxilotu zutenustezko erasotzailea, 38 urteko gi-zona. Hark ukatu egin du erasoa;andrearekin eztabaida handia

izan zuela onartu du, baina esandu ez zuela jo.

Azken atxiloketa igande goizal-dean jazo zen, Bilbon. 52 urtekogizon bat atxilotu zuten, eta biko-tekidea eta alaba bat jotzea lepo-ratzen diote.

Harremanaren hasieratikDonostian, berriz, urtebete etabederatzi hilabeteko zigorra eza-rri diote gizon bati, neska-lagunzuenari jazarri eta jotzeagatikharremanaren hasiera-hasiera-tik. Epaiketan, biktimak agerianutzi ditu emandako tratu txarrenhainbat adibide: buruarekin aur-pegian kolpeak eman izan ohi ziz-kion, sarri mehatxatzen zuen,lurrera bota ohi zuen... Emaku-meak bikote harremana etennahi izan zuen batean, esate bate-rako, bortitz erantzun zion gizo-nak, eta Poliziari hots egin beharizan zion. Epaiketan, gizonakontzat jo zuen fiskalaren zigoreskaria. Bost urtean galarazitaizango du biktimarengana hur-biltzea edo harekin harremane-tan jartzea.

Lau gizonezko atxilo hartudituzte bikotekideari tratutxarrak ematea leporatutaGasteizen hiru gizonatxilotu dituzte,eta Bilbon bat; horribikotekideari eta alabarierasotzea egozten diote

Genero indarkeriaren aurkako protesta bat, Bilbon, artxiboko irudi

batean. MARISOL RAMIREZ / ARP

Harian › Euskal Herria12 berria 2011ko ekainaren 14a, asteartea

‹ Publizitatea2011ko ekainaren 14a, asteartea berria 13

Jon Rejado

Gueñes (Bizkaia) eta Castro Ur-diales (Kantabria, Espainia) arte-an egiteko aztertzen ari ziren goitentsioko linea egitasmoetakobat bertan behera utzi dute. RedElectrica de Españak (REE) —besteak beste, Hego Euskal He-rriko eta Espainiako sare elektri-koaz arduratzen den enpresak—ez du aurrera jarraituko proiektuhorrekin. Atzo bertan jakinarazizuen erabakia Espainiako Gober-nuaren Bizkaiko ordezkaritzaor-deko arduradunak. Ordea, ezdute azaldu zer dela-eta aldatuduten jarreraz.

24,6 kilometroko luzera zuenREEk hasiera batean proposatuzuen lineak. Ibilbide horretan 62goi tentsioko dorre jarri asmo zi-tuzten Gueñesetik Castro Urdia-lesetik gertu dagoen industrial-dera batera arte. 200 kVeko bi li-nea eramateko zen bide berria.Dena den, 24,6 kilometro horiekhegaztien babeserako garrantzihandiko korridore batetik zihoa-zen, Izate eta SEO/BirdLife elkar-te ekologistek alegazioetan azal-du zuten moduan. Horregatik, po-zik agertu dira bi elkarte horiek

REEren erabakiarekin, eta elkar-te kontzerbazionistek egindakozuzenketak aintzat hartu izanazinez txalotu dute. «Tamalez,ezohikoa da hori azpiegitura han-dien ingurumen kaltea aztertze-rakoan», adierazi dute bi elkarte-ek batera sinatu duten prentsaohar batean.

Eremu horren garrantziarenzergatietako bat sai zurien pre-sentzia da. Zortzi bikote daudebertan, gutxienez, eta, EAEn zeinKantabrian espezie kalteberadela kontuan hartuta, babestu be-harreko eremua dela nabarmen-du dute sarri ekologistek. Armi-ñon natur parkearen babeseandago eremu horren zati bat, bainaKantabrian horrelakorik ez dago-ela jakinarazi dute, eta hango ad-ministrazioari korridorea babes-teko galdegin diote.

«Egitasmo bakana» Gueñes gune garrantzitsua daREEk dituen egitasmoentzat:Castro Urdialeserako lineaz gain,beste egitasmo batzuen bideandago, Ezkio-Itsaso (Gipuzkoa) etaGueñes arteko 400 kVeko linea,kasu. 24,6 kilometroko argindarlinearen egitasmoaren desager-tzeak gainontzeko egitasmoetaneraginik ez duela izango uste duSergio de Juanek, Izate elkartekobozeramaileak. «Egitasmo baka-na da, oso zehatza; egia esan, ezgenuen oso argi zergatik eginnahi zuten». Horrez gain, eginda-ko alegazioan aintzat hartu direla

gogorarazi arren, goi tentsioko li-nea bertan behera uztearen arra-zoiak argi ez daudela azaldu duDe Juanek.

Horregatik, argudioen berriizateko agiri bat bidaliko dio Iza-tek Industria Ministerioari, ingu-rumen kalteari buruzko txoste-nak zer dioen ikusteko. «Komeni-garria da jakitea nondik norako-ak diren argudioak, bi hilabete ba-rru antzeko egitasmo batekin etorez daitezen». Elkarte ekologistekez ezik, korridorean dauden he-rriek ere alegazioak egin zituzten,

eta Espainiako Gobernuak kon-tuan hartutako irizpideen berriizatea garrantzitsua dela oharta-razi du.

Bide batez, azaldu du gauregun Penagostik (Cantabria, Es-painia) Gueñesera arteko bidealotzen bukatzeko bide bila dagoe-la REE. Galdames ingurutik sar-tzen zen Bizkaian, baina Izate tal-deak ibilbide hori bertan beherauztea lortu zuen iaz. Dorreak erai-kita daude gaur egun, baina uda-ren ostean kenduko dituztela au-rreratu du De Juanek. «REErekindugun akordioaz gain, Espainia-ko Auzitegi Gorenaren sententziaere badago».

Ezkio-Itsasorako zatia, aurreraCastro Urdialeserako adarra ber-tan behera gelditu da, baina Gue-ñestik Ezkio-Itsasorako linea egi-teko izapideek aurrera jarraitzendute. Egitasmoaren informaziopublikoa egin dute, eta herri zeinelkarteek egindako alegazioakaztertzen ari dira orain. «Aztertu-ta emango duten erantzunarenzain gaude».

REEk zuzenketak aztertzen di-tuen bitartean, Eusko Legebiltza-rrak Gueñes eta Ezkio-Itsaso arte-ko linea egiteko beste aukerak az-tertzeko eskatu du. EAJk duelazenbait hilabete egin zituen eska-era berak onartu dituzte PSE-EEketa PPk. Gaur egun dauden argin-dar lineak erabiltzearen alde egindute, behar izanez gero horien po-tentzia igoaz. Eskaera horiek fun-tsean ondo daudela azaldu du Iza-tek, baina betiere linea horien be-harra ezinbestekoa bada. Argin-darraren banaketarako sare ego-ki bat marraztearen alde daude,behin-behineko beharrez harago.Gasteiz Ezkio-Itsasotik Barcinara(Burgos Espainia) doan lineare-kin lotzeko aukerak aztertzeko es-katu du Legebiltzarrak. Linea ho-rretarako lotura Jundizetik atera-tzea eta industrialde horretakoazpiestazioa handitzea ere azter-tzeko eskatu du.

Goi tentsioko lineezKantabria-Bizkaialotzeko planetakobat, bertan beheraGueñestik abiatu eta24,6ko bidea egin asmozuten Kantabriaraino,Castro Urdialeseraino;ekologistak pozik daude

Goi tentsioko dorre bat, artxiboko argazki batean. ANDONI CANELLADA / ARP

Erredakzioa Donostia

Abiadura handiko trena egitekolanetako portaera «maltzurra»salatu du Tolosaldeko AHT Geldi-tu! Elkarlanak, eta eskualdeangertatutako bi adibide jarri dituz-ten horren erakusgarri. Nekazaribati 35 sagarrondo moztu dizkio-tela salatu dute, eta oraindik des-jabetu gabe dagoen Arane base-rria botatzen hasi direla. Horren

harira, tren lasterraren obrak ge-ratzen saiatzeko konpromisoarieusten dio elkarlanak. Azaldu du-tenez, desjabetu zizkioten lurrenondoan zituen sagasti batzukmozten harrapatu zituen obreta-ko langileak nekazari batek.«Konfusio bat zela esan zioten,baina dagoeneko zazpi zuhaitzmoztu zizkioten». Lurren jabea si-netsi ezinda geratu zen, elkarla-nak azaldu duenez. «Denera ho-geita hamabost sagarrondo moz-tu dizkiote, eta hiru bakarrikdaude zutik. Hori larria da, eta,are gehiago, kontuan hartuta lurhoriek ez zeudela desjabetuta»,salatu dute.

Tolosako Arane baserriko jabe-ari gertatutakoa ere gaitzetsi

dute elkarlaneko kideek. «Udandesjabetuko zutela jakinarazi zio-ten, baina ekainaren 3an baserriabotatzen hasi ziren jabeari abisu-rik eman gabe. Kalean jakin zuenbere jaiotetxea txikitzen ari zire-la». Lanen arduradunei azalpe-nak eskatu, eta hauxe izan zenjaso zuen erantzuna, elkarlanakjakinarazi duenez: «Ezin zutelaezer egin esan zioten, eta 11:30eandesjabetzeari zegokion dirua in-gresatuko ziotela kontu korronte-an».

Jokabide horiek denak salatuditu elkarlanak: «Txikizio horiekaurrera eramateko, gainera, Poli-ziaren presentzia neurrigabea ja-saten dugu: kontrolak aldi oro,identifikazioak...».

AHTko obretan «maltzur» jokatzea salatu duteArane baserriadesjabetu gabe«txikitzen» hasi izana gaitzetsi duTolosaldeko Elkarlanak

Arane baserria botatzen hasi ziren eguna. IMANOL GARCIA / TOLOSALDEKO HITZA

17,6pLinearen luzera Euskal He-rrian.Bertan behera utzi dutengoi tentsioko argindar lineak17,6 kilometro egingo zituenEuskal Herrian barrena, etabeste zazpi Kantabrian (Espai-nia) barrena, Castro Urdialeskoindustrialdera heldu arte.

GDatua

Harian › Euskal Herria14 berria 2011ko ekainaren 14a, asteartea

Erredakzioa

Ibon Gojeaskoetxea euskal pre-soa bakartuta dagoela salatuzuen atzo haren neska-lagunak.Villepinteko espetxean (Fran-tzia) dagoen euskal preso bakarrada, duela bi aste euskal preso batkartzela horretatik atera eta Es-painiaratu zutenetik.

Gojeaskoetxea eta haren abo-katu eta senideak kartzelakoagintariekin eta epaileekin hitzegiten aritu dira, erabateko ba-kartzea amaitzeko bideren baturratzeko asmoz, baina emaitza-rik gabe. Gainera, euskal presoa-ren neska-lagunak jakinaraziduenez, tratu txarra jasotzen arida kartzela funtzionario baten-gandik.

Espetxeko zuzendaritzarekinbatzartu da Gojeaskoetxea, etaorain arteko tratua «zuzena» izandela baina azkeneko aldian zuzen-daritzaren jarrera guztiz aldatudela salatu du presoaren neska-la-gunak; «bisitarik gabe geratukozela ere mehatxu egin zioten».

Duela egun gutxi ziegaz aldatudute Gojeaskoetxea, eta lehengo-tik irtenarazi zutenean ez ziotengauza handirik eramaten utzi.Pixkanaka itzuli dizkiote gauzabatzuk, baina ordenagailua etabeste hainbat objektu pertsonalez. Neska-lagunak esan duenez,Gojeaskoetxea oso kezkatutadago azken egunetan jasotzen ariden tratuaz.

MobilizazioakGojeaskoetxearen egoera salatu-ko dute egunotan Bilbon; SanAnton zubian egingo dute elka-rretaratzean. Protesta gutunakere bidaliko dizkiete Frantziakoepaileei.

GojeaskoetxeakVillepintekoespetxean biziduen egoerasalatu dute

Guztiz bakartutadagoela, ordenagailuakendu diotela etamehatxuak jaso dituelaazaldu dute

Erredakzioa

Egin Dezagun Bidea ekimenakantolatutako ekitaldiak oihar-tzun handia izan zuen, eta jendezbete ziren herenegun Bilboko ka-leak. Goizetik milaka herritarrekbere egin zituzten euskal presoeta iheslarien aldeko aldarrikape-nak. Eskubide guztiekin, euskalpresoak Euskal Herrira lelopean,12:30ean abiatu zen manifesta-zioa Guggenheim museotik uda-letxera bidean. Joxe Mari Sagar-dui Gatza preso ohia protesta bu-ruan izan zen, pankartari eutsita.

Ez ziren kaleak soilik bete. El-kartasun olatua Ibaizabal ibairai-no ailegatu zen. Itsasoruntz eki-menak deituta, herritar talde ba-tek surf taulen eta piraguengainean arraunean egin zuen ibil-bidea ibaian gora.

Manifestazioak alderdi politi-koetako ordezkaritza zabala izanzuen. Besteak beste, han izan zi-ren ezker abertzaleko Tasio Erki-zia, Txelui Moreno, Miren Legor-buru eta Marian Beitialarrangoi-tia, Bilduko Pello Urizar etaJuanjo Agirrezabalaga eta Arala-rreko Iosu Murgia eta RebekaUbera; baita hainbat sindikatuta-ko ordezkariak ere.

Parte hartzea plurala izan zuenigandeko egunak, eta politikazharatagoko hainbat eragile egonziren. Ibilbide amaieran, txala-partak, euskal dantzek eta ber-tsolariak girotu zuten egonaldia,

Gotzon Barandiaran idazleak etaAna Saenz de Urabain senideakhitza hartu aurretik. Euskal pre-soek eta iheslariek hasi berri denprozesuan «parte aktiboa» izanbehar dutela aldarrikatu zuten,«inongo baldintzarik gabe». Eus-kal gizarteak kartzela politikaalda dezakeela esan zuten, «iraga-neko oroitzapen mingots» bihur-tu arte. Herritarren borondateak«herriz herri eta auzoz auzo gaur-tik aurrera amnistiara eramangogaituen bidea» egingo duelako.

Hala, herri bilguneak eratukodituztela jakinarazi zuten, euskalpresoen eskubideak bermatzeko.Eskubide horien urraketari aurreegiteko, jendearen parte hartzeaeskatu zuten; «sufrimenduarensoka luzea» mozteko guztien la-guntza behar delako.

Eguna ez zen manifestazioare-kin eta hitzaldiarekin amaitu, etajai giroan jarraitu zuten aldarri-kapenekin. Hainbat musika taldeigo ziren oholtza gainera, talogile-ak lanean ari zirela eta joaldunekzintzarriei astintzen zieten bitar-tean. Nonahi ikus zitezkeen pre-soen aldeko banderak.

Euskal presoen auzia, agendanEgin Dezagun Bideakdeituriko mobilizazioakeuskal presoenganakoelkartasunez bete zutenBilbo herenegun

Jendetza manifestatu zen Eskubide guztiekin, euskal presoak Euskal Herrira lelopean, Bilboko ibai ertzean, igandean. MONIKA DEL VALLE / ARGAZKI PRESS

Euskal Herria ‹ Harian 2011ko ekainaren 14a, asteartea berria 15

Jendetza zubi gainean, eta surflariak pankarta azpian. M. DEL VALLE / ARGAZKI PRESS

Erredakzioa

ELDH Demokraziaren eta GizaEskubideen Aldeko Europako Ju-risten Elkarteak prentsa agiri bateman du argitara, Sortu alderdialegezta dezaten eskatzeko; horieginda «Euskal Herriko gatazkaera baketsuan eta demokratiko-an konpontzeko benetako aukerazabalduko litzatekeelako».ELDHk dioenez, Espainiako Au-zitegi Konstituzionalak Bildu ko-alizioa legeztatzeko erabilitakoargudio berak aplikatu beharkolirateke ezker abertzaleak iraganotsailean aurkeztutako alderdiaere legeztatzeko.

Sortu legez kanpo jartzeko era-bili ziren arrazoien aurka ere jodu Europako abokatuen elkartehorrek; izan ere, haren ustez,«Sortu legez kanpo uzteko Espai-niako Gobernuak erabilitako pro-zedura itxura batean argudio po-litikoetan eta taktikoetan oinarri-tu ziren, eta ez legeari lotutakoargudioetan».

Abokatu europarrek ez dute az-pimarratu gabe utzi EspainiakoAuzitegi Gorenak Sortu debeka-tu bazuen ere hamasei epaileeta-tik zazpik boto partikularra emanzutela.

Ezker abertzaleak legezko al-derdi bat edukitzea funtsezkotzatjotzen du ELDHk, Euskal Herrikogatazka konpontze aldera. «Sortulegeztatzea urrats erabakigarriaizango da Euskal Herrian bakeprozesua sendotzeko. Sortu legez-tatuta soilik irekiko dira ateak Es-painiako euskal herritarrek pro-zesu demokratiko batean partehar dezaten».

Hori dela eta, abokatuen Euro-pako elkarteak Auzitegi Konsti-tuzionalari dei egin dio «bake pro-zesu bati aukera eman diezaion,erabaki azkar bat hartuta».

Espainiako Gobernuari eta al-derdi politikoei ere dei egin dieELDHk, Konstituzionalaren «be-harrezko independentzia arris-kuan jar ez dezaten», eta «presiopolitikoak» bazter utz ditzaten es-katu die.

Azkenik, ELDHk EuropakoBatasunari eskatu dio «beharizanez gero» Espainiako Gober-nuari Lisboako hitzarmeneanbildutako EBko Eskubideen Oi-narrizko Karta bete beharra dau-kala gogorarazteko, «bereziki es-kubide zibil eta politikoei dago-kien atala».

Bilduren «lehentasuna»Bildu koalizioak ere herenegunadierazi zuen, osatu berri direnudalen eta batzar nagusien bidez,lan egingo dutela Sorturen legez-tatzea bultzatzeko, alderdi politi-ko guztiek aukera berberekinparte har dezaten hasitako aro be-rrian.

Sortu legeztatzekoeskatu duEuropako abokatuelkarte batekEuskal gatazkakonpontzeko giltza gisaikusten du ELDHerakundeak ezkerabertzalea legeztatzea

Iñigo Iruin, maiatzaren 18an, Konstituzionalera Sorturen helegitea aurkeztera joan zenean. J. M. ESPINOSA/ EFE

Erredakzioa

Espainiako Auzitegi Konstituzio-naleko hiru epailek dimisioaeman zuten atzo. Gutxik esperozuen hori, inoiz ez baita horrela-korik izan. Konstituzionaleko le-hendakari Pascual Salak ez dituonartu dimisioak. Ikusteko dago,ordea, dimisioa eman dutenekatzera egiten duten edo eutsi egi-

ten dioten erabakiari. Dimisioaemandakoei, Javier Delgado kon-tserbadoreari eta Elisa Perez Veraeta Eugeni Gay progresistei —az-ken hori Konstituzionaleko le-hendakariordea da—, iragan aza-roan amaitu zitzaien karguanegoteko epea, baina haien ordez-koak izendatzeko PSOE eta PPKongresuan ez direnez ados jar-tzen, jardunean zirauten. Dimi-sioen xedea Espainiako bi alderdinagusiak ados jartzea eta Konsti-tuzionaleko epaile berriak izenda-tzea den arren, mahai gaineanebazteko dituzten gaien ingurukoerabakiak ere baldintza ditzakehiru epaile gutxiago egoteak.

Gai nagusia Sortu alderdia le-

geztatzeari buruzko auzia da, Iñi-go Iruin abokatuak erakunde ho-rretan ezker abertzalearen babeshelegitea jarri zuenetik, maiatza-ren 18tik, Konstituzionaleko epai-leek esku artean dutena.

Balizko berdinketaAuzitegi Konstituzionalak Bildukoalizioa legeztatzeko erabilitakoargudioak Sortu legeztatzeko era-biltzeko modukoak ere badira.Hainbat juristak esana da hori,baita alderdi politiko eta bestela-ko erakundeek ere. Iruinek aur-keztutako Sorturen babes helegi-tean ere ez dira falta Bilduren gai-neko Konstituzionalaren epaia-ren erreferentziak.

Hori dimisioa eman duten epai-leek erabakiarekin bultzatu nahidutena lortzen ez badute, eta zailada hainbeste denboran ados jarriez badira PP eta PSOE orain adosjartzea, kontuan izanda, gainera,popularrek gehiengo absolutualortzeko itxaropena dutela Espai-niako hauteskunde orokorretan,eta orduan beren konfiantzazkoepaile gehiago izendatzeko auke-ra izango dutela. Are zailagoaizango da egunotan esaten hasi di-rena beteko balitz, alegia Espai-niako hauteskunde orokorrakazarora aurreratuko balira. Ordu-rako Sorturen legeztatzeari bu-ruzko epaia eman beharko lukeKonstituzionalak.

Dimisioak Konstituzionalean, auzia ebatzi aurretikHiru epailek kargua utzidute: Javier Delgado‘kontserbadoreak’etaEugeni Gay eta ElisaPerez Vara ‘progresistek’

Harian › Euskal Herria16 berria 2011ko ekainaren 14a, asteartea

Bilduren epaia 11 epailek emanzuten, eta zatituta agertu zenepaimahaia: seik babestu zutenBildu legeztatzea eta bost kontraazaldu ziren. Atzo dimisioa emanzuten hiru epaileetako bik Bildulegeztatzearen aldeko botoaeman zuten, eta besteak, kontra-koa.

Lau eta lau lirateke orain, ale-gia Bildu babestu zutenek Sortubabestuko balute eta haren kon-tra egin zutenek ere Sorturen kon-tra egingo balute, berdinketaizango litzateke Konstituzionale-an. Berdinketa hori Konstituzio-naleko lehendakari Pascual Sa-lak hautsi beharko luke, kalitatez-ko botoa erabilita.

jLa

bu

rrea

n

Zarautzen lehen jaiotzaerregistroa euskaraz ZARAUTZ ›Zarauzko (Gipuzkoa) bikote batekalaba euskaraz erregistratzea lortu du. Zarau-tzen euskaraz erregistratzen den lehen haurrada. Aritz Azkue eta Iratxe Aranburu dira lortudutenak. Baina hori lortzeko egin behar izanduten borroka gogorarazi dute: «Euskara nor-malizaturik balego, ez litzateke horren bide luze-rik egin beharko». Behatokiak guraso horienjokabide eredugarria nabarmendu du.

Axitarteko haitzetatik erorita,mendizale bat zendu daIRUÑEA ›Irurtzun (Nafarroa) ondoko Axitartekohaitzetan erori, eta 44 urteko Irungo mendizalebat hil zen herenegun. Hildako mendizaleabeste lagun batzuekin ari zen eskalatzen, etaerori egin zen. Une horretan lotu gabe zihoazen,aparteko arriskurik gabeko lekua baitzen, Guar-dia Zibilaren arabera.

Defentsoria Emakundekhartzeko, lege aldaketaGASTEIZ ›Eusko Jaurlaritzak legea aldatzekoproiektu bat onartuko du, Emakundek beregainhar dezan garai batean Gizon eta EmakumeenArteko Berdintasunerako Defentsoriak egitenzuen lana. 2010ean hartu zuen beregain ardurahori Emakundek, baina hori legez onartu nahi duJaurlaritzak.

376.207pAtzerrian ikasteko diru la-guntzak milioitan.NafarroakoGobernuak 376.207 eurorendiru laguntzak onartu ditu, da-torren ikasturtean unibertsitateikasleek atzerrian ikas dezaten.Aurtengo ikasturteko kopurue-kin alderatuta, %30 handitudira laguntza horiek.

%4,3pBidaiarien hazkundea Loiu-ko aireportuan. Iazko datuekinalderatuta, %4,3 igo da maia-tzean Loiuko aireportuan bi-daiarien joan-etorria. Hazkun-dea izan duen Hego Euskal He-rriko aireportu bakarra da.Forondakoan %59,5 jaitsi da,Hondarribikoan %5,7 eta No-aingoan %4,4.

400pNazioarteko webgune bate-an sartu diren landetxeak.Na-zioartean zabaltzeko asmozeta atzerriko turista gehiagoerakartzeko asmoz, www.per-fetplacespain.es webguneansartzea erabaki dute EAEko400 landetxek.

2 Hilberriak

Ezintasun intelektuala duten pertsonek enpresetan praktikak egi-teko leku handiagoa izan dezaten, kanpaina bat hasi du Atzegi el-karteak. Astelehenek zoratu egiten naute jarri diote izenburua eki-menari. Gaur egun 64 pertsona ezindu ari dira praktiketan Gipuzko-ako udaletan, enpresetan eta eskoletan. Gehiagorentzat postuaksortzea da Atzegiren helburua. «Garapenerako aukerak» eskaininahi dizkiete pertsona horiei, Josean Idoeta presidenteak adieraziduenez. Horretarako, lanerako ikastaro bat ematen diete ezinduei,eta lehen egunetan laguntzaile bat izaten dute. GARI GARAIALDE / ARGAZKI PRES

EZINDUENTZAT LAN ESKE

Irudia qDonostia

Euskal Herria ‹ Harian 2011ko ekainaren 14a, asteartea berria 17

IÑAKI ZURUTUZAODRIOZOLA

(Kike Zurutuza gure lankidearen anaia)

Une latz hauetanbat egiten dugu

familiaren saminarekin

PILI GONZALEZ(Arantza Eizagirre gure lankidearen ama)

Une latz hauetanfamiliarekin

bat egiten dugu.

SARA ZUBIA ARAMBURU(Mikel Zubia gure lankidearen arreba)

Une latz hauetanbat egiten dugu

familiaren saminarekin

JOSE SORAZU FURUNDARENAjauna

Atzo hil zen, 94 urte zituela, Elizakoak eta Aita SantuarenBedeinkapena hartu ondoren.

-Goian bego-

Emaztea: Trinidad Otamendi; seme-alabak: M. Carmen eta Jose Antonio, Agustin eta Ana,Usoa eta Joxean; biloba: Irune; anai-arrebak(†), ezkon anai-arrebak, ilobak, lehengusuak etagainerako ahaideak.Haren arimaren alde otoitz bat eskatzen dizuete, eta arren etor zaiteztela hiletara. GAURizango da, ASTEARTEA, arratsaldeko SEI ETA ERDIETAN, Getariako SALBATORE DONEA-REN parroki elizan. Aldez aurretik, mila esker.

GGEETTAARRIIAANN, 2011ko ekainaren 14aHHeellbbiiddeeaa:: Kale Nagusia, 8-1.OOhhaarrrraa:: Hilbeila Zarauzko Beilatokian dago. Hilbeilaren ordutegia: 10:00-13:00 / 15:00-17:30.

MARI KARMENODRIOZOLA ALTUNA

Laguna,prestua,

biziaeta alaia

Lizeoko lankideek

DONOSTIAN, 2011ko ekainaren 14an

ESKELAK

(0034)943 30 40 30

eskelak@iragarri.net

Lander Muñagorri Bilbo

Sestaoko (Bizkaia) Naval ontziola-ko zuzendaritzak 148 langileri era-gingo dien lan erregulazio eskaeraaurkeztu zion atzo Eusko Jaurlari-tzari. 360 langile dauzka egun Na-valek, eta erabaki horrek lanpos-tuen %40ari eragingo lioke, aurre-ratu baino gehiagori. Horrek ha-serretu egin ditu langileak. «Lan-gileak iraindu ditu» ELAsindikatuaren ustetan. Horrega-tik, langileek mugagabeko lanuz-tearekin erantzun diote zuzenda-ritzari.

Dosierra enpresa batzordearenoniritzirik gabe aurkeztu du on-tziolak, izan ere, «hasieran uste ge-nuena baino gogorragoa da aur-keztu duen espedientea», JavierLegina langile batzordeko kidea-ren hitzetan. Ezustean harrapatuditu. Izan ere, aurreikuspen guz-tien arabera, 124 langileri eragin-go zien erregulazio espedienteaaurkeztu behar zuen zuzendari-tzak, «eta neurri hori negoziatzen

hasteko prest geunden». Beste 24langile horiek, ordea, era «trau-matikoan» irtengo lirateke enpre-satik, eta ez dira negoziazio ma-haian eseriko kaleratze horiekatzera botatzen ez dituzten bitar-tean. Negoziazio mahaian eser-tzen ez diren bitartean, berriz, la-nuzte mugagabeari eutsiko dioteNavaleko langileak.

Enpresak aurkeztu duen dosie-rrak gizarte plan bat dakar bere-kin. Hau da, 148 pertsona kalera-tuko dituen espedienteak, langileaskorentzat irtenbideak eskaini-ko dituela. «Eskaintza hori ez du-gu aztertu ere egin», dio Leginak.Zuzendaritzak 24 langile horiekkanpo zerbitzu bidez kontratatze-ko aukera zabaldu du, garbiketan,zaintzan edo biltegian lan egiteaproposatuz. Baina langile batzor-detik ez dute nahi langile horiekkanpora ditzaten.

Ontziolako zuzendaritzak lan-gileek eskatzen dituzten baldin-tzak beteko balitu, «negoziatukogenuke, beste aukerarik ez dauka-

gulako». Edozein modutan, garbiikusten du langileen kopurua mu-rriztuz enpresa bere amaierara bi-deratuko dela. «Horregatik gaudenegoziatzeko prest, hurrengo pau-sua itxiera izango dela uste dugu-lako».

ABBn ere ezustekoaTrapagarango (Bizkaia) ABB en-presako langileek ere ezustean ja-so zuten orain dela bi aste 180 lan-gileri eragingo liekeen lan erregu-

lazio espedientearen berri. Azkenhiru urteetan 30 milioi euroko ira-baziak izan ditu enpresak, «zuzen-daritzak ezarrita zeuzkan aurrei-kuspenak hobetuz», Jorge Marcoslangile batzordeko kidearen esa-netan. Eta horrek ezustea areago-tu egin zuen langileen artean.

Gaur egun ABBk 243 langile di-tu Trapagarango bere egoitzan,horietatik 160 transformadoreenekoizpenean lan egiten dutenak.Espedientearen ondorioz, azkenmultzoan dauden langile guztiakjoango dira kalera, «eskulan mer-kea dagoen herrialdeetara era-man nahi baitute transformadoreekoizpena. Turkiara esate batera-ko», Marcosen arabera. Era horre-tan, ABBk Bizkaian duen egoi-tzak zerbitzuen esparrura bidera-tuko luke bere jardna, transfor-madoreen konponketa lanak egi-teaz gain. Baina lan horretarakoez lituzke bertako langileak erabi-liko. «Espainian lan egiten dutenABBko beste egoitzetako jendeakhona etortzeko aukera izango lu-ke, bertako langile guztiak kaleanutzita».

Pasa den urtean ere Trapaga-rango enpresak 88 langileri eraginzien lan erregulazio espedientebat aurkeztu zuen. Kasu honetan,erretiro aurreratua hartzeko au-kera eman zien zuzendaritzak lan-gileek, eta aldi baterako kontra-tua zeukatenak izan ziren kalera-tu zituen bakarrak. Aurkeztu be-rri duen espedienteak, berriz, de-nei eragiten die. %67ak 37 urtebaino gutxiago dauzka, eta %7akbakarrik dira 55 urtetik gorakoak.«Langile horiek guztiak egoeratraumatikoan geratuko lirateke,egungo lan merkatua oso kaska-rra baita».

Langile batzordea duela hama-bost egunetik ari da espedienteanegoziatzen, baina ikuspuntu ho-rretan ere enpresaren jokabideaez du begi onez ikusten Marcosek.«Negoziatzera ez baitira Bilborainguratu ere egin». Ostegun hone-tan amaitzen zaie negoziatzekoepea.

Erregulazioak «irainduta»,mugagabeko lanuztea hasi dute Navaleko langileek Zuzendaritzak atzo igorri zion dosierraJaurlaritzari; langileen %40ri eragingo die,hasieran iragarritakoari baino gehiagori

Etzi amaituko da ABBko erregulaziodosierraren baldintzak negoziatzeko epea

Lana eskatzeko hamaika protesta egin dituzte Navaleko langileek. Irudian, urtarrilaren 28an Sestaotik Bilbora egin zuten manifestazioa. MIGUEL TOÑA / EFE

Navalen espedienteak124 langileri eragiteaaurreikusten zen, bainaneurria gogorragoa da

Transformadoreekoizpeneko langileguztiak kaleratukolituzke ABBk

Harian › Ekonomia18 berria 2011ko ekainaren 14a, asteartea

Ezkerraldean, 650 lanpostu zuzen eta 1.400 zeharkako galtzeko zorian

DLeku guztietara iritsi da krisia, baina ez indar berarekin. Eus-kal Herrian, ezkerraldea izan da eskualderik kaltetueneta-

koa. Gaur, ia 20.000 lagun daude lanik gabe, lanerako sasoiandauden biztanleen %20. Duela hiru urte erdira ere ez ziren iristenkopuru horiek, baina irudi du oraindik badela gauzak are gehiagookertzeko tarterik. Motzera begirako aurreikuspenak behintzatezin beltzagoak dira. Babcockek, Navalek, ABBk, ACBk, Saturneketa Ikeak kaleratzeak iragarri dituzte; Bide Onera enpresak aurkijarriko du abian erregulazioa; PC Cityk itxi egingo du Megaparkenduen denda... Denera, 650 lanpostu zuzen eta zeharkako beste1.400 desagertuko direla uste dute. Giro horretan egingo dute lan-gabeziaren, gizarte murrizketen eta gastu militarraren kontrako 18.martxa, datorren larunbat eguerdian, Sestaoko plazatik abiatuta.Eskualderako laguntza laguntza eskatzeko erabiliko dituzte mar-txa bera zein hura aurkezteko gaurko agerraldia .

ABBko langileak, enpresaren hileta elizkizuna antzezten. MONIKA DEL VALLE / ARP

Iberdrolak 3.400 milioiditu Erresuma Baturako

LONDRES ›Espainiako energiamerkatuan topatu ez duenegonkortasuna ErresumaBatuan topatu du Iberdrolak.Argindar enpresak 2012ra bitar-te 3.400 milioi euro inbertitukoditu han.

Irregulartasun zantzuakEpsilonen laguntzetan GASTEIZ ›Epsilon Euskadik era-kunde publikoetatik jaso zituenlaguntzak tramitatzerakoorduan irregulartasun zantzuakatzeman dituzte. Hala dioteEusko Jaurlaritzak eskatutaegindako ikerketa juridiko etaekonomikoek. 50 milioi eurorenlaguntza publikoak jaso ditutaldeak, baina egun KonkurtsoLegera jotzeko zorian dago.%64 Eusko Jaurlaritzarena da.

Greziarentzat irtenbideabilatzen saiatuko dira gaur BRUSELA ›Euroa darabiltenherrialdeetako finantza minis-troak ez ohiko bilera dute gaurBruselan. Helburua: Greziarenarazoei irtenbidea topatzea.Hartzekodunekin dituen kon-promisoak betetzeko zailtasunhandiak ditu Greziak, eta atzobigarren erreskate baten ingu-ruan hitz egiten hasi ziren euro-guneko finantzen arduradunak.90.000 milioikoa izan daiteke.

DLaburrak VFk Timberland erosiko du2.000 milioi dolarren trukeNEW YORK ›Wrangler, Nauticaedota The North Face arropamarken jabeak, VF taldeak,Timberland lehiakidea erosikoduela iragarri zuen atzo. 2.000milioi dolar kostako zaio opera-zioa, 1.390 milioi euro hainjustu. Besteren artean, kirolera-ko oinetakoen merkatuko lide-rra da Timberland; aurreikuspe-nak betetzera, 1.600 milioidolar fakturatuko ditu aurten.

Banca Civicak 164 milioihandituko du kapitalaSEVILLA ›Banca Civicaren dirupremia asetzeko, kapitala 164milioi eurotan handitzeko ope-razioa gauzatzea onartu du era-kundeko akziodunen batzarrak.Horrez gain, administrazio kon-tseilurako aldaketak hitzartuditu: aurrerantzean 15 kidekosatuko erakundearen aginteorgano gorena —orain arte 20ziren—, eta kide horiek profesio-nalagoak izango dira.

Ekonomia ‹ Harian 2011ko ekainaren 14a, asteartea berria 19

I. Aranburu

Txinako Gobernuaren eta herri-tarren menpe dago Saaben etor-kizuna. Suediako autogileak he-rrialde hartako bi inbertitzailelortu ditu, baina ikusteke dagoPekingo agintariek esku-hartzehorri oniritzia emango ote dion,antzeko kasu batzuk atzera botadituelako. Gobernuaren langaigarotzea lortzen badu, Saabek bi-garren bat gainditu beharko lukeiraun egin nahi badu, Txinako be-zeroena, alegia.

Saaben jabe Spyker Herbehere-etako enpresak atzo jakinarazizuenez, akordioa lortu du Young-man Automotive taldearekin,hari konpainiaren %29,9 saltze-ko, 139 milioi euroren truke. Au-rretik, Spykerrek beste %24 salduzion Pang Da Automovile enpre-sari, 109 milioiren truke. Akordio-aren arabera, hiruek bat-egingodute Txinan Saab autoak edo«haiengandik eratorriak» eraiki-tzeko eta saltzeko. Txinako mer-

katua munduko garrantzitsuenabilakatu da azken urteotan, etahan saltzea ia ezinbestekoa bihur-tu da autogile guztientzat.

Arazoa da azken hilabeteotanPekingo gobernuak traba gehia-go jartzen dizkiela atzerrian en-presak erosi nahi dituzten Txina-ko konpainiei. Jarrera horrek era-gotzi zuen, esaterako, GeneralMotorsek Hummer saltzea Si-chuan Tengzhong taldeari. Peki-nek, ordea, ontzat hartu zuen Ge-elyk Volvo erostea 2010eko abuz-tuan eta, oraingoz, oso ongidoakio, Europan sendotzeaz gain,Txinan salmentak %82 igo baiti-tu urtebetean.

Volvorena errepikatzea zailaizango zaio Spykerri, azken hogeiurteotan Saabek galerak besterikekarri ez dituelako. GMk salduedo itxi egin nahi zuela zabalduzenetik salmentak amildu egindira: 2006an Europan 88.000 autosaltzetik (merkatuaren %0,6)21.300era jaitsi zen 2010ean(%0,1). Iazko otsailean erosi zuenSpykerrek, baina ez du lortu bu-rua altxatzea. Aurten salmentakgora egiten ari badira ere, galerakez dira txikitu eta Saabek arazoakizan dituenez hornitzaileei paga-tzeko, Trollhaettango lantegiaitxita egon da martxotik maiatzahasiera arte.

Txinako Gobernuakbere eskuan duSaaben etorkizunaAuzitan dago Pekinekonartuko ote duenautogile suediarrakhango bi enpresekinlortutako akordioa

Spykerko eta Pang Dako burua, Saaben lantegian. BJORN LARSSON ROSVALL / EFE

Aitziber Arzallus

Lanean hildakoen zerrendak gi-zentzen jarraitzen du. Atzo gehituzitzaion azken izena, garraiolaribatena; aurtengo bosgarrena, Hi-ru Euskal Herriko garraiolari au-tonomoen sindikatuaren arabera.Oraingoan langilea ez da errepide-an izandako ezbehar batean hil, is-tripua ez da traumatikoa izan; on-doezak jota hil da, baina beharre-an ari zela. Lan heriotza izan da,beraz.

Zoritxarreko gertaera atzo goi-zean jazo zen, 08:30ak aldera, Ber-meoko portuan. Beste hainbate-tan bezala, 39 urteko gipuzkoa-rrak garaiz ekin zion lanegunari.Zamalanetan ari zen, kamioiahusten edo kargatzen, eta ondoe-

zik sentitu zen. Eusko Jaurlaritza-ko Herrizaingo Sailak berandua-go baieztatu zuenez, langilea zora-biatu egin zen, eta lurrera jausi,konortea galduta.

Haren lankideek berehala deituzuten larrialdi zerbitzuetara etalaster bertaratu zen Osakidetzakohelikoptero bat, langilea erietxeraeramateko. Alferrik izan zen or-dea, medikuak haren heriotzabaieztatu baino ezin izan baitzuenegin.

Hildakoaren senide eta laguneibabesa eta elkartasuna adierazizizkien Hiru sindikatuak; patro-nalari, aldiz, haserrea, «egungoekoizpen eredu eroa dagoelako lanistripu guztien atzean, etekin eko-nomikoak eta langileen osasunarieta bizitzari gailentzen zaizkiela-ko».

Hildako lankidearen oroime-nez, 24 orduz ibilgailuetan xingolabeltza jarrita ibiltzeko eskatu ziensindikatuak Euskal Herriko ga-rraiolari guztiei. Hildakoaren lan-kideek, berriz, elkarretaratzeradeitu dute gaur eguerdirako. Zu-

marragatik Bergararako errepi-dean, ArcelorMittalen lantegikosarreran egingo dute bilkura,12:00etan hasita.

Mutualitateei egurraLan istripuen mutualitateek pa-tronalaren zerbitzura jardutendutela salatzeko, CCOOren deiarierantzune dozenaka lagun elka-rretaratu ziren atzo Bilbon, Ara-bako, Bizkaiko eta Gipuzkoakomutualitaterik handienaren egoi-tzaren parean. «Onartezina irudi-tzen zaigu erakunde horien jarre-ra, Gizarte Segurantzarekin el-karlanean ari direla dioten arren,hark lan gaixotasuntzat jotzen di-tuen kasu guztiei helegitea jar-tzen dielako», adierazi zuen JesusUzkudun CCOOko ekintza sindi-kaleko arduradunak.

Gaurko, berriz, Asviamieamiantoaren biktimen elkarteakdeitu du elkarretaratzera. PatxiKortazar langilearen Mutualiariarteko epaiketa hasiko da gaur,eta Kortazarri babesa ematea daelkarretaratzearen helburua.

39 urteko garraiolari bat hil da Bermeoko portuan,zamalanetan ari zela Ondoezik sentitu eta erori egin da, kordeagalduta; 24 orduz doluxingola jartzeko eskatudie Hiruk garraiolariei

Elixabet Epelde

Recep Tayyip Erdoganek emaitzahistorikoak lortu ditu Turkiakohauteskundeetan. Lehen minis-tro izaten jarraituko du, AKP Jus-tizia eta Garapenerako alderdiakgehiengo absolutua eskuratu bai-tu; Legebiltzarreko 550 eserlekue-tatik 326 eskuratu ditu. Baina lor-pen hori txiki geratu zaio, aurrezezarritako helburua ez baitu bete.Izan ere, beste alderdien babesikgabe ezingo du Konstituzioa alda-tu berak nahi zuen bezala.

Legebiltzarraren bi heren kon-trolatzeko heleburua zeukan; 367diputatu eskuratzea, alegia. Erahorretan, Konstituzioa aldatzekolegea idatzi ahal izango zuen, etaherri kontsultarik gabe onartu.Hori lortu ezean, gutxienez 330eserleku lortzea espero zuen. Par-lamentuaren hiru bosten kontro-latuz gero bere proposamenaerreferendumera eraman ahalizango baitzukeen.

Hori horrela, AKPren garaipe-na gazi-gozoa izan da, botoetaninoizko babesik handiena eskura-tu arren 2007tik hamabost eserle-

ku galdu baititu. %87ko partehartzea izan da, besteak beste, Er-doganek helburua ez betetzearenarrazoia. Oposizioak, bestalde,handinahikeria leporatu dio le-hen ministroari.

«Hautesleek Konstituzio berrianegoziatu egin behar dugula esan

digute. Adostasuna lortzen saia-tuko gara, oposizioaren, Legebil-tzarrean ez dauden alderdien etagizarte eragileen parte hartzeabultzatuta», adierazi du Erdoga-nek emaitzak jakin berritan.

Egungo sistema parlamenta-rioa sistema presidentzialista bi-lakatu nahi du lehen ministroak,eta bere burua aurkeztu presiden-tetzara. Botere betearazle konsti-tuzional guztiak presidentearenesku jarri nahi ditu. Agintean be-tikotu nahi duela dio oposizioak,eta herrialdearen laikotasunaarriskuan dagoela. CHP Herria-ren Alderdi Errepublikanoak,esaterako, egungo eredua man-

tendu nahi duela jakinarazi du,gobernua kontrolatzeko.

Guztiak garaileAlderdi guztiak pozik agertu diralortutako emaitzekin. CHPkemaitza historikoak lortu dituKemal Kiliçdaroglu lider karis-matikoari esker, hein handi bate-an. Kemal Ataturkek, Turkia mo-dernoaren aitatzat jotzen dute-nak, sortu zuen alderdia, etaigandean, 135 eserlekurekin eta11 milioi hauteslerekin aspaldikoemaitzarik onenak lortu zituen.

Hautagai independenteekinaurkeztu da, berriz, BDP Bakea-ren eta Demokraziaren Alderdi

kurdua, alderdiei Legebiltzarre-an sartzeko ezartzen zaien bozen%10eko langa gainditu ahal izate-ko. Eta aurreikuspen baikorre-nak ere gainditu dituzte. Izan ere,36 eserleku eskuratu dituzte,2007an baino hamasei gehiago.

Era horretan, kurduen auziariirtenbide bat emateko eta autono-mia negoziatzeko indarra eskura-tu dute. Igande gauean, bestalde,11 lagun zauritu zituzten, atenta-tu batean. Kurduen garaipena os-patzen ari ziren hainbat herritarSimak eskualdean, eta lehergailubatek eztanda egin zuen.

Muturreko MHP Ekintza Na-zionalaren Alderdi nazionalis-tak, bestalde, babes gehiago gal-du ez izana ospatu du. Izan ere,sexu eskandalu baten ondoriozhainbat buruzagik dimisioa aur-keztu zuten kanpainan, eta%10eko langa gaindituko ez zu-ten beldur ziren. Azkenik 53 eser-leku lortu dituzte, 2007an bainohamahiru gutxiago.

Kurduen auzia, Konstituzioaaldatzea eta hazkunde ekonomi-koari eustea izango dira Erdoga-nen etorkizuneko errokak.

Gehiengo absolutua txiki geratu zaioErdogani Turkiako hauteskundeetan

Bozen %49,9 lortu ditu AKPk, baina ezKonstituzioa aldatzeko adina eserleku;oposizioarekin negoziatuko beharko du

BDP alderdi kurduak 36 eserleku lortu ditu,2007an baino hamasei diputatu gehiago

AKP alderdiko jarraitzaileak, garaipena ospatzen, igandean, Istanbulen. STR / EFE

Harian › Mundua20 berria 2011ko ekainaren 14a, asteartea

Recep Tayyip ErdoganTurkiaren bigarren aita

L ider karismatikoa da RecepTayyip Erdogan (Rize, Tur-

kia, 1954). Jatorri xumea izana-gatik, oso gora heldu da, eta go-rago iristea du amets; Konstitu-zioa aldatu eta presidente izannahi baitu. Diotenez, 2023raarte jarraitu nahi du agintean,Turkia modernoaren mendeu-rrena boterean ospatzeko.

Nerabe zela Istanbulera joan

zen bizitzera sendiarekin. Erros-kilak saltzen zituen kalean, sosbatzuk lortzeko. Eta mutiko ar-gia zelako, seminario islamikobatera bidali zuten ikastera.

Enpresa ikasketak egin zi-tuen, eta unibertsitatean eza-gutu zuen Ncmettin Erbakan,gidari politiko izan zuena. Izanere, Erbakanen alderdian eginzituen lehen urratsak politikan.

Balio islamikoak inposatunahia egozten dio oposizioak.1998an, lau hilabete eman zi-tuen kartzelan, «gorroto erlijio-soa sustatzeagatik». Poemabaten irakurketa publikoa izan

zen horren arrazoia. Erdoganek,aldiz, laikotasuna errespetatzenduela dio, baina norberak beresinesmenak adierazi ditzakeela.Haren emazteak, hain justu, za-pia darama buruan ekitaldi ofi-zialetan, eskolan eta eraikin pu-blikoetan zapiaren erabilera as-paldi debekatu zuten arren.

Burugogorra eta autoritarioada oposizioaren esanetan. Pre-sidente izateko xedean ez duetsitzeko asmorik, eta Turkiarenbigarren aita goitizena jarri dio-te jada, Kemal Ataturk Turkiamodernoaren aitarekin aldera-tuta.pE.E.

GSoslaia

GLegebiltzarra

AKP326

CHP135

MHP53

BDP36

%87,1eko parte hartzea

550eserleku

Erredakzioa

TEPCO Fukushimako zentral nu-klearraren enpresa kudeatzaile-ak jakinarazi du estrontzio-90aren kopuru handia aurkitu du-tela itsasoan. Krisi nuklearrahasi zenetik estrontzio-90arenmaila altua aurkitzen duten lehe-nengo aldia dela gaineratu dute.Joan den maiatzaren 16an hartuzituzten ur laginak, eta gober-nuak ezarritako muga 53 aldizgainditzen du. Bigarren eta hiru-garren erreaktoreetako itsasokour sarreretan, berriz, 170 eta 240aldiz estrontzio-90 gehiago aurki-tu dute.

Uranio atomoen fisioan sor-tzen da, eta adituek ohartarazidute estrontzio-90ak hezurretakominbizia eta leuzemia eragin di-tzakeela. Gorputzak naturalkibarneratzen du, kaltzioarekin na-hastuta. Biek antzeko egitura ki-mikoa dute.

Dena dela, NISA Japoniako Se-gurtasun Nuklearrerako Agen-tziaren arabera, emaitza ez dahain kezkagarria. Estrontzio-90azentral nuklearrak bakarrik era-biltzen zuen hondartza aurkitudute. Kaltetutako ingurukoarrain eta itsaskiak kontrolatukodituztela ere adierazi dute.

ErradiazioaHorrekin batera, zentral nuklea-rrean lanean ari diren zortzi lan-gilek erradiazio maila altuak di-tuztela jakinarazi du TEPCOk.Hasiera batean bi langile baka-rrik zirela esan zuten, baina 2.400langileri analisiak egin ondorensei gehiago aurkitu zituzten.

Langileetako batek ere ez duosasun arazorik, baina denboraigaro ahala gaixotasunak izatekoarriskua dute. Japoniako Segur-tasun Nuklear eta IndustrialekoAgentziako bozeramaile HideNishiyamaren hitzetan, gertaki-zuna «oso tamalgarria» da.

Naoto Kan lehen ministroaketa Japoniako Gobernuak kritikaugari jaso dituzte krisiaren ingu-ruan eman duten erantzunaga-tik, eta asko herrialdean etorkizu-nean zentral nuklearrak erabil-tzeari uzteko eskatzen ari dira.

Japoniako hondamendiak Ale-manian, Frantzian eta mundukobeste hainbat herrialdetan ener-gia nuklearraren inguruko auziaberpiztu du.

Fukushimanminbiziaeragiten duengai bat aurkitudute itsasoan

Japoniako zentralnuklearrean lanean aridiren zortzi langilekerradiazio maila altuakdituztela adierazi dute

Unai Arteaga

Italian energia nuklearrik gabebizi nahi dutela erakutsi dute he-rritarrek. Biztanleen %57k hartudute parte, eta horietatik %95ekbozkatu dute energia nuklearraerabiltzearen aurka. Horrekin ba-tera, bidezko eragozpena indar-gabetu dute. Lehen ministroakepaiketak ekiditeko gobernuarenbetebeharrak izatea argudiatzeaahalbidetzen du legeak.

Erreferendumeko emaitza Sil-vio Berlusconik jasotzen duen bi-garren «belarrondokoa» dela go-gorarazi du Roberto Calderolik,Lega Nordeko kideak. Lehenen-goa Milango eta Napoliko alkate-tzak galtzea izan zen. Pazientziagaltzen ari direla eta kolpeak jaso-tzea ez dutela ohitura bihurtzeriknahi ohartarazi dio koalizioko go-bernuko kideak lehen ministroa-ri.

Erreferendum honek kaltehandia egin dio Berlusconiri. Mi-lango Auzitegian ustelkeria ka-suengatik hiru epaiketa ditu,Ruby kasuaz gain. Beste hainbatkarguren artean, 17 urteko gazte

batekin sexu harremanak izatea-gatik epaitzen ari dira, eta orainepaiketetara joan beharko du.

Baina herritarrek lege hori ba-liogabetzea erabaki aurretik ereItaliako Auzitegi Gorena jada ha-sia da krimenen bat egin dutengoi karguak zigortzeko lanean.Aurten Milango politikarien aur-kako hainbat kasu berriro irekiditu.

Berlusconik emaitzak onartuegin ditu, eta gobernuak eta par-lamentuak herritarren nahiakkontuan hartuko dituztela agin-du du. Haren hitzetan, «errefe-renduma gai konplexuak eraba-kitzeko modu egokia ez dela pen-tsatzen dutenek ere italiarrenborondatea argia dela ikusikodute».

Herritarren erantzuna Italian erreferendum bat aurreraateratzeko beharrezko parte har-tzea lortu zen azken aldia 1995eanizan zen. Horregatik, galdeketabultzatu zuten alderdiek emaitzaospatu egin dute. IDV Balioen Ita-lia alderdiko Leoluca Orlandokadierazi du «Berlusconiren ezbozkatzeko deialdiari herritarrekezezko argi batekin erantzun»diotela.

Italiako Berdeek eta IDV alder-diak baietzaren aldeko deia eginzuten, eta Berlusconiren PDL As-katasunaren Herria alderdiakabstentzioa eskatu zuen. Galde-

ketak balioa izateko behar den%50etik gorako parte hartzea lor-tuz gero, auzia galtzeko aukeraasko zituztela bazekiten.

Horregatik, erreferendumarenemaitzak jakin aurretik Italiak«seguruenik» energia nuklearraerabiltzeari utziko diola iragarridu Berlusconik. Benjamin Netan-yahu Israelgo lehen ministroare-kin eginiko bilera baten ondorenegin du adierazpena. Horrekinbatera, herrialdeak energia be-rriztagarrien ikerketan lan egite-ko konpromisoa hartu behar due-la gaineratu zuen.

Dena dela, gobernuak herrita-rren erantzunari garrantzia ken-du nahi izan dio. Ignazio La RussaDefentsa ministroaren iritziz, ez-kerra izan da erreferenduma «po-litizatu» duena, eta jendeak boz-katu ez balu haiek izango zirenkaltetuak. Gertatutakoak, ordea,Gobernuarentzat ez duela ezer al-datzen deritzo.

Horrekin batera, Roberto Ma-roni Barne ministroak Berlusco-nik ekainaren 22an Parlamen-tuan egingo duten konfiantza mo-zioan datozen bi urteetarakoprograma «ausarta» erakutsi be-har duela adierazi du.

Urte honetako bigarren «bela-rrondokoa» ekiditeko, hainbatsaio egin zituen. Fukushimakohondamendiaren ondoren, lehenministroak herrialdean zentralnuklear gehiago eraikitzeko era-

bakia bi urte atzeratu zuen. Haren iritziz, Fukushimako

hondamendiaren ondoren beldu-rrak herritarren erabakian eragi-na izango zuen. Horregatik, Auzi-tegi Gorenera jo zuen galdeketabaliogabetzeko.

Hala ere, ez zuen bere helburualortu. Erreferendumaren eskaeraFukushimako hondamendiarenaurretik egin zuten eta beharrez-ko 750.000 sinadurak eskuratu zi-tuzten. Horren aurrean, AuzitegiGorenak erabakia mantenduegin zuen.

Salvatore Barbera Greenpeace-ko ekintzailearen iritziz, Fukus-himako hondamendiak energianuklearra desagertzearen beha-rraz jabetzeko balio izan du. Ha-ren hitzetan, teknologia «zahar-kitua eta oso arriskutsua» da.Gainera, sortzen diren hondaki-nekin zer egin inork ez dakiela go-gorarazi du.

Silvio Rossignoli Aero Sekurenpresako presidentearen ustez,ordea, energia nuklearra da hor-nikuntza ziurtatzeko modu baka-rra. «Zentral nuklearrak izannahi ditugu, ingurugiroan ika-tzak eta gasak baino kalte gutxia-go egiten dutelako» .

1987an Txernobylgo istripua-ren ondoren Italiako zentral nu-klear guztiak ixtea erabaki zutenerreferendum batean, eta ordutikkontsumitzen duten energiaren%90 inportatzen dute.

Italian energia nuklearra erabiltzeariuztea erabaki dute erreferendumeanHerritarren %57k hartudute parte, eta %95ekegin dute zentralenkontra; porrota izan dalehen ministroarentzat

Italiako Berdeen alderdiko kideak, erreferendumaren emaitza ospatzen, atzo, Erroman. MASSIMO PERCOSSI / EFE

Mundua ‹ Harian 2011ko ekainaren 14a, asteartea berria 21

Mikel Rodriguez

Iragan urtarrilaren 25ean erorizen Libanoko Gobernua, SaadHariri lehen ministroak gainera-ko talde politikoen sostengua gal-du zuelako. Bortz hilabetean ez dabertze gobernurik eratu, bainaNajib Mikati Haririren ondoren-goak jakinarazi du gainerako in-dar politikoekin akordioa lortuduela. 30 ministrok osatuko dutegobernua —Mikati lehen minis-troa barne—. Horietako hemere-tzi Martxoak 8 koaliziokoak iza-nen dira —Hezbola talde xiita daindar nagusia—, eta bertze 11 Mi-katiren, Michel Suleiman presi-dentearen eta Ualid Jumblatt bu-ruzagi druzoaren taldeetakoak.Hariri jarduneko lehen ministro-aren koalizioak, Martxoak 14 ize-nekoak, ez du gobernuan partehartuko. Aurrez iragarria zuenerabaki hori.

«Lanean has gaitezen berehalahainbatetan berretsi ditugunprintzipio eta oinarriekin, batezere Libanoko subiranotasuna eta

independentziari eutsi, eta etsaiisraeldarraren menpe dagoen lu-rra askatzeko», adierazi du Mika-tik Suleiman presidentearekineta Nabi Berri parlamentuko bu-ruarekin egindako bileraren on-dotik. Gobernuak «justizia, tole-rantzia eta maitasuna» errespeta-tuko dituela zin egin du.

Elkartasunerako deia egin duMikatik, baina dagoeneko harengobernurako hautatutako batekuko egin dio karguari. Talal Ars-lan politikari druzoa Estatu idaz-kari izateko izendatu du Mikatik.Arslanek, ordea, Libanoko gu-txiengoak ministerio garrantzi-tsuenetik at uztea egotzi dio. Mar-

txoak 8 koalizioko kidea da Ars-lan. Barne ministroa MaruanTxarbel izanen da (kristau maro-nita), Defentsa ministroa FajezGosn (kristau ortodoxoa), Justi-zia ministroa Shakib Kortbaui(kristau maronita) eta Atzerri mi-nistroa Adnan Mansur (musul-man xiita).

Sistema konfesionalistaLibanoko Konstituzioaren arabe-ra, karguak izendatzeko sistemakonfesionalista da. Hemezortzierlijio onartzen ditu estatuak, etahorien arteko orekari eustea duhelburu sistema horrek. Hala, er-lijio nagusietako kideak dira esta-tuko kargu gorenak dituztenak.Horren arabera, presidenteakkristau maronita izan behar du,lehen ministroak musulman su-nita eta parlamentuko presiden-teak musulman xiita.

Mikatik lehen ministro karguahartzeko berebiziko garrantziaizan zuen Hezbolak emandakooniritziak. Hain zuzen, Haririrengobernua erori zen oposizioko tal-deek sostengua kendu ziotelako.Horren arrazoi nagusia izan zenNBE Nazio Batuen ErakundeakRafik Haririren hilketa Hezbola-ko kideei leporatzeko zuen as-moa. Saaden aita zen Rafik Hari-ri, eta 2005ean hil zuten, lehen mi-nistro zenean.

Libanon gobernu koalizioaeratu dute, aitzinekoa erori eta bortz hilabeteraMinistro gehienakMartxoak 8koaliziokoak izanendira; Hezbola da horko indar nagusia

Erredakzioa

Jisr al Shagur hiria herenegunkontrolpean hartu zuen arma-dak, baina, hala ere, Turkiakomugako operazioa ez du bukatu-tzat eman. Hurrengo erasoa he-goalderago, Maarat al Numan hi-rian, egiteko asmoa du erregime-nak, BBC kateari armadakojeneral batek adierazi dioenez.Asteburuko erasoalditik ihesi«talde armatuak» hiri horretanbabestu direla dio jeneralak.

Gatazkatik ihesi Turkiara joduten errefuxiatuak, berriz,10.000 dira, NBEk dioenez. Here-negun bertan, Jisr al Shagurkoerasoaldia bukatu zen egunean,mila gehiago iritsi ziren. Bertzeehunka muga inguruan daude,Siriako armadak zer eginen zain.

Turkiako muganerasoaldiarekinjarraitzekoasmoa duSiriako armadak

Jisr al Shagur hiriaasteburuan kontrolpeanhartu dute militarrek;muga gurutzatu duteniheslariak 10.000 dira

Espainian Maiatzak 15 mugimenduaren harira al-txatutako kanpaleku gehienak bertan beherautzi, eta ekimena auzoetara eramatea erabakidute. Madrilen, Puerta del Sol plaza ia hutsik ge-ratu da, baina batzarraren erabakiarekin bat egin

ez duen talde batek han jarraitzeko asmoa du.Herrialde Katalanetan, berriz, Bartzelonako kan-palekua jaso dute, baina han ere talde batek ja-rraitzea erabaki du. Irudian, gizonezko bat lo, Ma-drilgo Puerta del Sol plazan.JUAN CARLOS HIDALGO / EFE

BUKATU DIRA KANPALDI GEHIENAK

Irudia qEspainia

Harian › Mundua22 berria 2011ko ekainaren 14a, asteartea

Bahrainen 48 medikuepaituko dituzte

MANAMA ›Bahraingo auzitegimilitar batek 48 mediku epaitu-ko ditu, iragan otsailean lehertuziren protestekin zerikusia dute-lakoan. Gehienak martxoanatxilotu zituzten, eta lehengoastera arte ezin izan dira seni-deekin eta abokatuekin harre-manetan jarri. Gizonezkoakauzitegira burua kaskamotzmoztuta eraman dituzte, etatorturatu egin dituztela salatudute.

Armadek Abiei uzteaadostu dute Sudanen

ADDIS ABEBA ›Sudango presi-dente Omar Hassanek etaHego Sudango eskualde auto-nomoko buruzagi Salva KirrekAbiei eskualdetik indar milita-rrak ateratzeko akordio bat egindute. Etiopian daude bi aldeak,Abieiko gatazkari irtenbideabilatzeko negoziazioetan.Uztailaren 9a baino lehen aterabehar dituzte armadak, egunhorretan Hego Sudanek inde-pendentzia aldarrikatuko baitu.

Belgikak urtebete egin dugobernua osatu gabe

BRUSELA ›Belgikan hautes-kundeak egin zituztenetik urte-bete igaro zen atzo. Denborahonetan, baina, bozak irabazizituzten alderdiak ez diragobernua osatzeko gai izan.Flandrian, N-VA FlandriakoAliantza Berria nagusitu zen,eta Valonian, PS Alderdi Sozia-lista. N-VAk estatu erreformabat egin nahi du, eskualdeeieskumen gehiago emateko,baina PS ez dago horrekin ados.

Al Fatak Mohamed Dahlankanporatu du alderditik

JERUSALEM ›Al Fatak Moha-med Dahlan kanporatu dualderditik, ekonomiarekin zeri-kusia duten delituak leporatu-ta. Dahlan zerbitzu sekretuenburua izan zen Gazan 1994. eta2002. urte artean. 2002. eta2004. urte artean Jasser Arafateta Israelen aurkako BigarrenIntifada kritikatu zituen.2006tik diputatua zen Palesti-nako Legegintza Kontseiluan.

Vietnamek ariketamilitarrak hasi ditu

HANOI ›Txinako itsasoan arike-ta militarrak hasi zituen atzoVietnamek, Txinak ere beretzataldarrikatzen dituen uretan.Pekinek desafiotzat hartu ditumaniobra horiek, eta tentsiodiplomatiko larria sortu da biherrialdeen artean.

DLaburrak

Erredakzioa

Muammar Gaddafiren erregime-na nagusi da Libiako mendebal-dean, baina azken aldian matxi-noen erasoak gogortu egin dira.Zauija hirian, Tripolitik Tunisia-rako bidean, ehun soldadu ingu-ru hil zituzten borroketan, bainaerregimenak dio hiria kontrolpe-an duela. Libiako armadarekinatzo Zauijan sartu ziren kazeta-rien arabera, erregimenaren ban-dera berdea dago hiriko erdigune-an.

Ekialdean, berriz, matxinoakAjdabija hiritik Brega herria har-tzen saiatu ziren —hor dago bi al-deen muga—, baina erregimene-ko indarrek gibelera bota zituz-ten. Lau erreboltari hil zirenborroketan, matxinoek jakinara-zi dutenez.

Libiakoerregimenak dioZauija hiritikbidali dituelamatxinoak

Herrialdearenmendebaldean erasoakgogortu dituzteerreboltariek; ekialdean,Bregari eraso egin diote

Lanean has gaitezenberehala, bereziki etsaiisraeldarraren menpedagoen lurra askatzeko»NAJIB MIKATILibanoko lehen ministroa

‘‘

‹ Publizitatea2011ko ekainaren 14a, asteartea berria 23

‹ Erdiz erdi2011ko ekainaren 14a, asteartea berria 25

Erdiz erdi ›24 berria 2011ko ekainaren 14a, asteartea

Obra hondakinen kudeaketaD Obra hondakinen kudeaketaD

Mikel Lizarralde

Etxean sortzen diren hondaki-nak sailkatu eta dagokion on-tzian uztea eguneroko praktikabihurtu den honetan, oraindikere badira mendietan eta landaeremuetan beren tokia hartu du-ten bestelako hondakinak ere.Arauei eta ingurumenari kasurikegin gabe, zaborra jaso beharre-an, edozein txokotan uzten dute,ezkutuan. Behemendi Bidaso etaDonostia aldeko landa garapene-rako elkarteak eman berri du da-tua. Azkeneko urte eta erdianobra hondakinak, altzariak, etxe-ko tresnak eta bestelako zaborrakbiltzen dituzten ehun gune bainogehiago aurkitu dituzte ingurunehorretan. Inolako kontrolik gabebarreiatutako 100.000 kilo zabor.

Legez kanpoko zabor gune ho-rietako gehienek jatorri garbi batdute, Miren Ezkerra Behemendielkarteko kidearen arabera: etxe-bizitza pribatuetako obrek era-gindako hondakinez josita dau-de.«Hondakin horiek zabortegira

edota garbigune batera eramanbeharrean, landa eremuan uztendituzte, askotan leku ezkutuan,kontrolik gabe». Obretako honda-kinak jasotzeko «gero eta aukeragehiago egon arren», zabor gune-ek hondakin gehiago erakartzendutela sinetsita dago Behemendi-ko kidea. «Zikina dagoen lekuraerrazago botatzen da zaborra, etakrisiak ere eragiten du horretan».

Hondakin guneetako batzukazpiegitura handien eraikuntzenbabesean sortu dira; Donostiakobigarren ingurabidean eta Ando-aingo saihesbidean, esaterako.Lanak egiten amaitutakoan,obren ardura duten enpresek gar-bitu egiten dituzte inguruneak,baina, Ezkerrak dioenez, askotaningurune horietara eramaten di-tuzte eurek sortutako hondaki-nak desagerrarazi nahi dituzte-nek.

Azken hilabeteetan ehundikgora zabor pilaketa lokalizatu

ditu Behemendik: hamasei Asti-garragan, 24 Donostian, hamahi-ru Errenterian, zortzi Hernanin,bost Lasarte-Orian, hamar Le-zon, hamar Oiartzunen, hiru Pa-saian, zazpi Urnietan eta zortziUsurbilen. «Baina gehiago ereizango dira», agertu du Ezkerrak.«Gu ez gara leku guztietara iris-ten».

2009an Araba, Bizkai eta Gi-puzkoan sortutako eraikuntzakoeta eraisketetako hondakinen(EEH) kopurua 1.382.000 tona pa-sakoa izan zen, eta Nafarroan, be-rriz, 360.000 tonakoa. Baina azkenurteetan, krisiaren eraginez,obra hondakinak %30 inguru jai-tsi dira, Juan Ignacio Escala Eus-ko Jaurlaritzako Ingurumen Ka-litatearen zuzendariak argituduenez. «Zenbaki orokorrei begi-ratzen badiegu, esan dezakeguhondakin pilaketa fokuak gutxidirela, baina egon, badaude», dioEscalak. EEHen pilaketak «kon-

tzientziazio faltaren» seinale dire-la deritzo du Jaurlaritzako zuzen-dariak. «Jende bati ez zaio axolazer gertatzen den hondakinekin,eta arazoa ez da azpiegiturak faltadirela. Kultur arazoa da».

Zaintza eta salaketaBehemendik landa eremuarenzaintza lana egiten du, eta azkenurteetan hondakin multzo txiki,ertain eta handiak aurkitu dituDonostia aldea nahiz Bidasoan.Horietako asko lur eremu publi-koetan aurkitu dituzte, baina ba-dira eremu pribatuetan topatuta-koak ere. «Halakoetan lur horienjabeekin hitz egin behar izatenda. Agian jabeak ez du hondakinpilaketaren errurik izango, baina,lurraren arduraduna izanik, haridagokio hondakinak jasotzea».

Gaur egun, obra txikietansortu eta kaleko edukiontzietanutzi ezin daitezkeen hondakinakjasotzeko hainbat aukera daude.Nolanahi ere, probintzia batetikbestera aldea dago eskaintzaridagokionez. «Lurralde bakoitzak

bere erara antolatu du sistema»,dio Escalak: «Bizkaian garbigu-neen sare bat daukate, eta baitaEEHak tratatzeko bi planta ere.Araban, EEHen tratamendurakoplanta handi bat dago eta baitazabortegia ere. Gipuzkoan,berriz, ez dago martxan planta-rik, eta garbiguneak ere ez diraasko». Azken horietara, obra-hondakin kopuru txikiak era-man ditzakete partikularrek,zaku gutxi batzuk, «eta gero udaladministrazioa arduratzen dahoriez».

Eraikitzaileek eta autonomo-ek, ordea, ez dute, oro har, garbi-guneetara jotzeko aukerarik, etaGipuzkoan, zabortegietara era-man behar izaten dituzte obra txi-kietan sortutako hondakinak.Nahiz eta azken urteetan honda-kinen ezabatzearen aurrean bir-ziklatzea eta balorizazioa bultza-tu nahi izan duten erakundeek,Eusko Jaurlaritzaren 2009ko da-tuei erreparatuta, Araban, Biz-

kaian eta Gipuzkoan sortutako1.382 tona EEHen %48,2 birzikla-tu egin zituzten. Nafarroan, be-rriz, eraikuntza eta eraisketetakohondakin gehienek (%94,95) za-bortegietan bukatu zuten urte be-rean. Espainiako legediak (Hon-dakinen Espainiako Plan Inte-gratua) 2015erako EEHenbirziklatzea %35era iristeko hel-burua markatzen du. Europako2008ko zuzentarauak, berriz,%70eko helburua jarri du 2020. ur-terako.

Bakoitzaren arduraTratamendu planta, garbiguneeta zabortegietatik kanpo ere pi-latzen dira obra hondakinak Be-hemendi elkarteak baieztatuduen moduan. Eta halako kasue-tan, ardura partikularrek nahizobretan parte hartzen duten au-tonomoek partekatzen dute Ez-kerraren arabera: «Etxean obrabat egin behar dugunean, ziurta-tu behar dugu hortik aterako di-ren hondakinak ondo jaso eta be-har den lekura eramango dituzte-la». Hondakinak zabortegietaraeta tratamendu plantetara era-mateak gastu batzuk ditu, eta ba-tzuetan horiek ez ordaintzeaga-tik, hondakinek baso batean,zuhaitz eta belar artean, edo zubi

azpian bukatzen dute. Zabor mul-tzo bilakatuta. «Ardura guztionada. Baina, batzuetan, BEZa ez or-daintzeko aukera ematen digute,eta ez ordaintzeagatik uko egitendiogu hondakin horiekin zer ger-tatzen den jakiteari».

Escalak ere hor ikusten du ara-zoaren gakoetako bat: «Hondaki-nen sortzailea da hondakinen ar-duraduna, eta hark kudeatu be-har ditu. Baina autonomobatzuek, bezeroei gutxiago ordai-narazteagatik, gaizki kudeatzendituzte».

Nafarroako Gobernuak mar-txoan onartu zuen EEHen kudea-keta arautzen duen foru dekre-tua. Besteak beste, dekretuakezartzen du hondakinen sortzaileertain eta handiek berme bat or-daindu behar dutela hondakinhoriek egoki kudeatzen direlaziurtatzeko. Horretaz gain, erai-kitzaileek obra proiektuetan ze-haztu behar dute hondakinaknola kudeatuko dituzten.

Eusko Jaurlaritzak, berriz, astegutxi batzuk barru argitaratunahi du dekretu proiektua, etaurte amaierarako onartuta ego-tea nahiko lukete. «Sektorea etaekinbidea ordenatu egin behardira», dio Ingurumen Kalitatekozuzendariak. «Helburua EEHakbalorizatzea izan behar du, etahorretarako kontrol mekanismo-ak jarri behar ditugu. Dekretuakdefinituko du kudeatzaileak zeindiren eta obra handiekin nahiztxikiekin zer egin behar den». Na-farroan egin bezala, eraikitzaile-ek obra proiektuetan zehaztu be-harko dute hondakinak nola ku-deatuko dituzten EuskalAutonomia Erkidegoan ere.

Donostia aldean eta Bidasoanaurkitutako hondakin pilaketenberri eman izan die Behemendikeskualdeko udalei. Eta batzue-tan, zaborra nork bota duen jakindutenean isunak jarri izan dizkie-te. Baina, oro har, orain arte sal-buespena izan dira zigorrak. Es-calaren iritziz, «alderdi horretanoso gutxi egin da» orain arte. Bai-na dekretuarekin hori aldatunahi du Eusko Jaurlaritzak. «De-kretuak berak ez du isunak jar-tzeko ahalmenik, eta ikusi behar-ko dugu ze arautegira egokitzenden. Baina isunak jarri egin be-har dira landa eremuak ez daite-zen zabortegi bilakatu». Isunakjartzeko ardura administrazioenartean banatu beharko dutela de-ritzo Escalak: «Ekoizle handi ba-tek araua betetzen ez badu, Jaur-laritzaren ardura izango da horriisuna jartzea. Baina ekoizle txi-kien kasuan, etxebizitzetako obratxikietan, errazagoa izango da ar-dura hori udalek hartzea».

Dekretuak hondakinen trata-mendu plantak ere arautukoditu. «Oso garrantzitsuak izangodira. Egun, Bizkaian bi dira, etaAraban bat. Eta Urnietan ere (Gi-puzkoa) izango da beste bat».

Eraikuntzako obretan sortutako hondakinak tratamendu planta, zabortegi eta garbiguneetara eramatekoakdiren arren, azkenaldian ugaritu egin dira landa eremuetan zabor mota horren legez kanpoko pilaketak.

Landa eremuko zabortegiak

Hernanin, Lasarterako bidean aurkitutako obra hondakin batzuk. BEHEMENDI

Zubietan (Gipuzkoa) aurkitutako hondakin multzoa. BEHEMENDI

M.L.

Eraikuntzako eta eraisketetakohondakinak (EEH) tratatzeko biplanta daude Bizkaian eta bestebat Araban, Gasteizen bertan.Azken hori 2007ko maiatzean ja-rri zuten martxan, eta lau urtehauetan herrialdean sortutakoobra hondakinen parte handi batjaso eta berriro eraikuntzan era-biltzeko prestatu du.

Eraikuntza lanetan sortzen di-ren era guztietako materialak ja-sotzen ditu plantak, Jose AntonioTabernero gerenteak azaldu due-nez: «Hormigoia, lurra, harriak,isolatzaileak, plastikoak, adrei-luak, teila zatiak.... denetarik ja-sotzen dugu. Material batzuk ezditugu onartzen, pintura ontziakadibidez, materia arriskutsua de-lako». Lau urteko jardunean, mi-lioi bat tona hondakin jaso dituGasteizko plantak.

Egunetik egunera eta aste ba-tetik bestera aldatu egiten da lan-tegiak jasotzen dituen hondaki-nen konposizioa. Baina horien er-dia lurra izan ohi da. «Etagainerakoa, harri zati handiak,

baldosak, teila eta adreilu nahas-keta bat izaten da».

Plantara iristen denean, mate-riala sailkatu egiten dute, eta Ta-bernerok dioenez, «kendu egitenzaio birziklatu ezin den zikinkeriaguztia». Ondoren bahetu egitenda, tamaina ezberdineko harriakbereizteko. «Handiak txikitu egi-ten ditugu agregatu birziklatuaksortzeko, eta material ertainaGasteizko zabortegian bertanerabiltzen dugu, zuloak estaltze-ko». Plantan sortzen dituztenagregatu birziklatuak bi neurri-koak izaten dira, 0-40 milimetroartekoak, eta 40-80 milimetroko-koak. «Zirkulazio handirik gabe-ko errepideetan, espaloi azpietaneta zorua parekatzeko erabiltzenda besteak beste txikiena, eta bes-tea, berriz, drainatze lanetarakoedota bidegorrien oinarri gisa».

Harrobietatik ateratzen den

materia primarekin alderatuta,merkeagoa da tratamendu plan-tak eskaintzen duena: «Obra ba-tzuetarako ez du balio, baina bes-te batzuetan erabat erabilgarriada». Gero eta gehiago dira trata-mendu plantetan birziklatutakomaterialak erabiltzen dituzteneraikitzaileak, baina administra-zioak gehiago bultzatu beharko li-tuzkeela uste du Tabernerok:«Bera da obra gehien kontrata-tzen dituena, eta normalena litza-teke birziklatutako materialaerabiltzeko eskatzea. Posible denegoeretan, behintzat».

Azken bi urteotan krisiaren on-dorioak pairatu dituzte. Eraikun-tza gelditzearekin, hondakin ko-purua ere murriztu egin da.2009an 287.000 tona jaso zituztenGasteizen. Iaz, 183.000. Eta aurten150.000 tonako aurreikuspenaegin dute.

Eraikuntzarako materialasortzen dute hondakinetatik EEHak tratatzekoplantetan hondakinakjaso, sailkatu eta berriroobretan erabiltzekoprestatzen dituzte

Gasteizko tratamendu planta. BERRIA

Zikina dagoen lekuraerrazago botatzen dazaborra, eta krisiak ereeragiten du horretan»MIREN EZKERRABehemendi elkarteko kidea

«Hondakinen sortzaileada hondakinenarduraduna, eta harkkudeatu behar ditu»JUAN IGNACIO ESCALAJaurlaritzako Ingurumen Kalitateko zuzendaria

‘‘

Zein dira eraikuntzakoeta eraisketetakohondakinak?

DObretan sortzen direnhondakinak dira EEHak.

Eraikinak edo eraikin zatiakeraistean edo zaharberritzeanhondakin bihurtzen diren mate-rialak dira,baina baita obretanerabiltzen diren eta ekipamen-du osagarrien ondorioz sortu-takoak ere: isolatzaileak,pro-duktuen bilgarriak (zementuzakuak,paletak,bidoiak...). Eraberean,indusketa lanetatikateratzen diren harriak ere EE-Hen barruan sailkatzen dira.

Hondakinei buruzko Europa-ko zuzentarauak ezartzen du2020a baino lehen materialakberrerabiltzeko, birziklatzekoeta balioztatzeko prestaketakgutxienez %70era arte areago-tu beharko direla.

‹ Erdiz erdi2011ko ekainaren 14a, asteartea berria 25

Erdiz erdi ›24 berria 2011ko ekainaren 14a, asteartea

Obra hondakinen kudeaketaD Obra hondakinen kudeaketaD

Mikel Lizarralde

Etxean sortzen diren hondaki-nak sailkatu eta dagokion on-tzian uztea eguneroko praktikabihurtu den honetan, oraindikere badira mendietan eta landaeremuetan beren tokia hartu du-ten bestelako hondakinak ere.Arauei eta ingurumenari kasurikegin gabe, zaborra jaso beharre-an, edozein txokotan uzten dute,ezkutuan. Behemendi Bidaso etaDonostia aldeko landa garapene-rako elkarteak eman berri du da-tua. Azkeneko urte eta erdianobra hondakinak, altzariak, etxe-ko tresnak eta bestelako zaborrakbiltzen dituzten ehun gune bainogehiago aurkitu dituzte ingurunehorretan. Inolako kontrolik gabebarreiatutako 100.000 kilo zabor.

Legez kanpoko zabor gune ho-rietako gehienek jatorri garbi batdute, Miren Ezkerra Behemendielkarteko kidearen arabera: etxe-bizitza pribatuetako obrek era-gindako hondakinez josita dau-de.«Hondakin horiek zabortegira

edota garbigune batera eramanbeharrean, landa eremuan uztendituzte, askotan leku ezkutuan,kontrolik gabe». Obretako honda-kinak jasotzeko «gero eta aukeragehiago egon arren», zabor gune-ek hondakin gehiago erakartzendutela sinetsita dago Behemendi-ko kidea. «Zikina dagoen lekuraerrazago botatzen da zaborra, etakrisiak ere eragiten du horretan».

Hondakin guneetako batzukazpiegitura handien eraikuntzenbabesean sortu dira; Donostiakobigarren ingurabidean eta Ando-aingo saihesbidean, esaterako.Lanak egiten amaitutakoan,obren ardura duten enpresek gar-bitu egiten dituzte inguruneak,baina, Ezkerrak dioenez, askotaningurune horietara eramaten di-tuzte eurek sortutako hondaki-nak desagerrarazi nahi dituzte-nek.

Azken hilabeteetan ehundikgora zabor pilaketa lokalizatu

ditu Behemendik: hamasei Asti-garragan, 24 Donostian, hamahi-ru Errenterian, zortzi Hernanin,bost Lasarte-Orian, hamar Le-zon, hamar Oiartzunen, hiru Pa-saian, zazpi Urnietan eta zortziUsurbilen. «Baina gehiago ereizango dira», agertu du Ezkerrak.«Gu ez gara leku guztietara iris-ten».

2009an Araba, Bizkai eta Gi-puzkoan sortutako eraikuntzakoeta eraisketetako hondakinen(EEH) kopurua 1.382.000 tona pa-sakoa izan zen, eta Nafarroan, be-rriz, 360.000 tonakoa. Baina azkenurteetan, krisiaren eraginez,obra hondakinak %30 inguru jai-tsi dira, Juan Ignacio Escala Eus-ko Jaurlaritzako Ingurumen Ka-litatearen zuzendariak argituduenez. «Zenbaki orokorrei begi-ratzen badiegu, esan dezakeguhondakin pilaketa fokuak gutxidirela, baina egon, badaude», dioEscalak. EEHen pilaketak «kon-

tzientziazio faltaren» seinale dire-la deritzo du Jaurlaritzako zuzen-dariak. «Jende bati ez zaio axolazer gertatzen den hondakinekin,eta arazoa ez da azpiegiturak faltadirela. Kultur arazoa da».

Zaintza eta salaketaBehemendik landa eremuarenzaintza lana egiten du, eta azkenurteetan hondakin multzo txiki,ertain eta handiak aurkitu dituDonostia aldea nahiz Bidasoan.Horietako asko lur eremu publi-koetan aurkitu dituzte, baina ba-dira eremu pribatuetan topatuta-koak ere. «Halakoetan lur horienjabeekin hitz egin behar izatenda. Agian jabeak ez du hondakinpilaketaren errurik izango, baina,lurraren arduraduna izanik, haridagokio hondakinak jasotzea».

Gaur egun, obra txikietansortu eta kaleko edukiontzietanutzi ezin daitezkeen hondakinakjasotzeko hainbat aukera daude.Nolanahi ere, probintzia batetikbestera aldea dago eskaintzaridagokionez. «Lurralde bakoitzak

bere erara antolatu du sistema»,dio Escalak: «Bizkaian garbigu-neen sare bat daukate, eta baitaEEHak tratatzeko bi planta ere.Araban, EEHen tratamendurakoplanta handi bat dago eta baitazabortegia ere. Gipuzkoan,berriz, ez dago martxan planta-rik, eta garbiguneak ere ez diraasko». Azken horietara, obra-hondakin kopuru txikiak era-man ditzakete partikularrek,zaku gutxi batzuk, «eta gero udaladministrazioa arduratzen dahoriez».

Eraikitzaileek eta autonomo-ek, ordea, ez dute, oro har, garbi-guneetara jotzeko aukerarik, etaGipuzkoan, zabortegietara era-man behar izaten dituzte obra txi-kietan sortutako hondakinak.Nahiz eta azken urteetan honda-kinen ezabatzearen aurrean bir-ziklatzea eta balorizazioa bultza-tu nahi izan duten erakundeek,Eusko Jaurlaritzaren 2009ko da-tuei erreparatuta, Araban, Biz-

kaian eta Gipuzkoan sortutako1.382 tona EEHen %48,2 birzikla-tu egin zituzten. Nafarroan, be-rriz, eraikuntza eta eraisketetakohondakin gehienek (%94,95) za-bortegietan bukatu zuten urte be-rean. Espainiako legediak (Hon-dakinen Espainiako Plan Inte-gratua) 2015erako EEHenbirziklatzea %35era iristeko hel-burua markatzen du. Europako2008ko zuzentarauak, berriz,%70eko helburua jarri du 2020. ur-terako.

Bakoitzaren arduraTratamendu planta, garbiguneeta zabortegietatik kanpo ere pi-latzen dira obra hondakinak Be-hemendi elkarteak baieztatuduen moduan. Eta halako kasue-tan, ardura partikularrek nahizobretan parte hartzen duten au-tonomoek partekatzen dute Ez-kerraren arabera: «Etxean obrabat egin behar dugunean, ziurta-tu behar dugu hortik aterako di-ren hondakinak ondo jaso eta be-har den lekura eramango dituzte-la». Hondakinak zabortegietaraeta tratamendu plantetara era-mateak gastu batzuk ditu, eta ba-tzuetan horiek ez ordaintzeaga-tik, hondakinek baso batean,zuhaitz eta belar artean, edo zubi

azpian bukatzen dute. Zabor mul-tzo bilakatuta. «Ardura guztionada. Baina, batzuetan, BEZa ez or-daintzeko aukera ematen digute,eta ez ordaintzeagatik uko egitendiogu hondakin horiekin zer ger-tatzen den jakiteari».

Escalak ere hor ikusten du ara-zoaren gakoetako bat: «Hondaki-nen sortzailea da hondakinen ar-duraduna, eta hark kudeatu be-har ditu. Baina autonomobatzuek, bezeroei gutxiago ordai-narazteagatik, gaizki kudeatzendituzte».

Nafarroako Gobernuak mar-txoan onartu zuen EEHen kudea-keta arautzen duen foru dekre-tua. Besteak beste, dekretuakezartzen du hondakinen sortzaileertain eta handiek berme bat or-daindu behar dutela hondakinhoriek egoki kudeatzen direlaziurtatzeko. Horretaz gain, erai-kitzaileek obra proiektuetan ze-haztu behar dute hondakinaknola kudeatuko dituzten.

Eusko Jaurlaritzak, berriz, astegutxi batzuk barru argitaratunahi du dekretu proiektua, etaurte amaierarako onartuta ego-tea nahiko lukete. «Sektorea etaekinbidea ordenatu egin behardira», dio Ingurumen Kalitatekozuzendariak. «Helburua EEHakbalorizatzea izan behar du, etahorretarako kontrol mekanismo-ak jarri behar ditugu. Dekretuakdefinituko du kudeatzaileak zeindiren eta obra handiekin nahiztxikiekin zer egin behar den». Na-farroan egin bezala, eraikitzaile-ek obra proiektuetan zehaztu be-harko dute hondakinak nola ku-deatuko dituzten EuskalAutonomia Erkidegoan ere.

Donostia aldean eta Bidasoanaurkitutako hondakin pilaketenberri eman izan die Behemendikeskualdeko udalei. Eta batzue-tan, zaborra nork bota duen jakindutenean isunak jarri izan dizkie-te. Baina, oro har, orain arte sal-buespena izan dira zigorrak. Es-calaren iritziz, «alderdi horretanoso gutxi egin da» orain arte. Bai-na dekretuarekin hori aldatunahi du Eusko Jaurlaritzak. «De-kretuak berak ez du isunak jar-tzeko ahalmenik, eta ikusi behar-ko dugu ze arautegira egokitzenden. Baina isunak jarri egin be-har dira landa eremuak ez daite-zen zabortegi bilakatu». Isunakjartzeko ardura administrazioenartean banatu beharko dutela de-ritzo Escalak: «Ekoizle handi ba-tek araua betetzen ez badu, Jaur-laritzaren ardura izango da horriisuna jartzea. Baina ekoizle txi-kien kasuan, etxebizitzetako obratxikietan, errazagoa izango da ar-dura hori udalek hartzea».

Dekretuak hondakinen trata-mendu plantak ere arautukoditu. «Oso garrantzitsuak izangodira. Egun, Bizkaian bi dira, etaAraban bat. Eta Urnietan ere (Gi-puzkoa) izango da beste bat».

Eraikuntzako obretan sortutako hondakinak tratamendu planta, zabortegi eta garbiguneetara eramatekoakdiren arren, azkenaldian ugaritu egin dira landa eremuetan zabor mota horren legez kanpoko pilaketak.

Landa eremuko zabortegiak

Hernanin, Lasarterako bidean aurkitutako obra hondakin batzuk. BEHEMENDI

Zubietan (Gipuzkoa) aurkitutako hondakin multzoa. BEHEMENDI

M.L.

Eraikuntzako eta eraisketetakohondakinak (EEH) tratatzeko biplanta daude Bizkaian eta bestebat Araban, Gasteizen bertan.Azken hori 2007ko maiatzean ja-rri zuten martxan, eta lau urtehauetan herrialdean sortutakoobra hondakinen parte handi batjaso eta berriro eraikuntzan era-biltzeko prestatu du.

Eraikuntza lanetan sortzen di-ren era guztietako materialak ja-sotzen ditu plantak, Jose AntonioTabernero gerenteak azaldu due-nez: «Hormigoia, lurra, harriak,isolatzaileak, plastikoak, adrei-luak, teila zatiak.... denetarik ja-sotzen dugu. Material batzuk ezditugu onartzen, pintura ontziakadibidez, materia arriskutsua de-lako». Lau urteko jardunean, mi-lioi bat tona hondakin jaso dituGasteizko plantak.

Egunetik egunera eta aste ba-tetik bestera aldatu egiten da lan-tegiak jasotzen dituen hondaki-nen konposizioa. Baina horien er-dia lurra izan ohi da. «Etagainerakoa, harri zati handiak,

baldosak, teila eta adreilu nahas-keta bat izaten da».

Plantara iristen denean, mate-riala sailkatu egiten dute, eta Ta-bernerok dioenez, «kendu egitenzaio birziklatu ezin den zikinkeriaguztia». Ondoren bahetu egitenda, tamaina ezberdineko harriakbereizteko. «Handiak txikitu egi-ten ditugu agregatu birziklatuaksortzeko, eta material ertainaGasteizko zabortegian bertanerabiltzen dugu, zuloak estaltze-ko». Plantan sortzen dituztenagregatu birziklatuak bi neurri-koak izaten dira, 0-40 milimetroartekoak, eta 40-80 milimetroko-koak. «Zirkulazio handirik gabe-ko errepideetan, espaloi azpietaneta zorua parekatzeko erabiltzenda besteak beste txikiena, eta bes-tea, berriz, drainatze lanetarakoedota bidegorrien oinarri gisa».

Harrobietatik ateratzen den

materia primarekin alderatuta,merkeagoa da tratamendu plan-tak eskaintzen duena: «Obra ba-tzuetarako ez du balio, baina bes-te batzuetan erabat erabilgarriada». Gero eta gehiago dira trata-mendu plantetan birziklatutakomaterialak erabiltzen dituzteneraikitzaileak, baina administra-zioak gehiago bultzatu beharko li-tuzkeela uste du Tabernerok:«Bera da obra gehien kontrata-tzen dituena, eta normalena litza-teke birziklatutako materialaerabiltzeko eskatzea. Posible denegoeretan, behintzat».

Azken bi urteotan krisiaren on-dorioak pairatu dituzte. Eraikun-tza gelditzearekin, hondakin ko-purua ere murriztu egin da.2009an 287.000 tona jaso zituztenGasteizen. Iaz, 183.000. Eta aurten150.000 tonako aurreikuspenaegin dute.

Eraikuntzarako materialasortzen dute hondakinetatik EEHak tratatzekoplantetan hondakinakjaso, sailkatu eta berriroobretan erabiltzekoprestatzen dituzte

Gasteizko tratamendu planta. BERRIA

Zikina dagoen lekuraerrazago botatzen dazaborra, eta krisiak ereeragiten du horretan»MIREN EZKERRABehemendi elkarteko kidea

«Hondakinen sortzaileada hondakinenarduraduna, eta harkkudeatu behar ditu»JUAN IGNACIO ESCALAJaurlaritzako Ingurumen Kalitateko zuzendaria

‘‘

Zein dira eraikuntzakoeta eraisketetakohondakinak?

DObretan sortzen direnhondakinak dira EEHak.

Eraikinak edo eraikin zatiakeraistean edo zaharberritzeanhondakin bihurtzen diren mate-rialak dira,baina baita obretanerabiltzen diren eta ekipamen-du osagarrien ondorioz sortu-takoak ere: isolatzaileak,pro-duktuen bilgarriak (zementuzakuak,paletak,bidoiak...). Eraberean,indusketa lanetatikateratzen diren harriak ere EE-Hen barruan sailkatzen dira.

Hondakinei buruzko Europa-ko zuzentarauak ezartzen du2020a baino lehen materialakberrerabiltzeko, birziklatzekoeta balioztatzeko prestaketakgutxienez %70era arte areago-tu beharko direla.

Haritz Gallastegi Bilbo

Oraindik ez dira hautagaiak, bai-na jada hasi da Josu Urrutiareneta Fernando Garcia Makuarenarteko lehia. Athleticeko presi-dente izateko asmoa agertu zuenegunean «estiloa berreskuratzea»jarri zuen lehentasunen artean jo-kalari ohiak. Garcia Makuari ez zi-tzaion asko gustatu Urrutiak har-tutako bidea, eta XXI. mendeanklub bat zuzentzeko estiloarekinez dela nahikoa adierazi zuen, ale-gia, Athleticen jokatu izana etatalde zuri-gorria barru-barruaneramatea ez dela nahikoa presi-dente on bat izateko.

Jakinekoa da ia 60 milioi eurokoaurrekontua duen futbol talde bategoki zuzentzeko ez dela nahikoakirol arloa bakarrik menderatzea.Beste gauza asko behar dira. Urru-tiak inork baino hobeto daki zereman diezaiokeen Athletici etazein gabezia dituen. Horregatik,berak menderatzen ez dituen kon-tuez arduratuko diren hamalaulagunekin ariko da elkarlaneanAthleticeko presidente izateko au-keratzen badute. Arlo juridikoazein ekonomikoa menderatzen di-tuzten lagunak hauek dira: JoseAngel Corres Bizkaiko Merkatari-tza Ganberako presidentea, Ja-vier Aldazabal eta Jon Muñoz abo-

katuak, Alberto Uribe-EtxebarriaDeloitte kontu ikuskaritza enpre-sako lehendakaria, Izaskun La-rrieta ekonomialaria eta XabierPerez de Gaubeka Guggenheimmuseoko Garapen arduraduna.Gehienak ezezagunak dira bazki-deentzat. Besteak beste, Urrutiaketorkizunari ateak parez pare za-baldu ez ezik iragana amaitzea eregura izan duelako. Horregatik,presidente izateko lehietan partehartu ez duten gizasemeak auke-ra ditu. «Nire meritu handieneta-ko bat da lantalde hau elkartu iza-na», esan zuen Urrutiak atzo. «Hi-ru ardatz ditu gure egitasmoak:planifikazioaz gain, proiektu par-te hartzailea eta kluba arlo guztie-tan hobetzen ahaleginduko denaegin gura dugu», gaineratu zuen.Estiloaz gain Athletic behar denmoduan kudeatzeko gaitasunaduen lantaldearekin plazaratuzen Urrutia Bilboko Zabalguneanegin zuen ekitaldira.

Garcia Makuak badaki oraintalde indartsua duela atzetik bereaurkariak. Baina hori ez da nahi-koa izango bazkideak konbentzi-tzeko. Azken lau urteotan Athle-tic zuzendu duenak baino zerbaitgehiago jarri beharko du mahaigainean hautagaiak. Jakinekoabaita San Mameseko besaulkiraailegatzeko garrantzitsuagoak di-

rela izenak izana baino. Hori erebadakite hautagaiek. Horregatik,lagun zaharrengana jo zuen Urru-tiak atzo. Une gozoetan eta latze-tan huts egiten ez dutenengana.Han agertu ziren 1990eko hamar-kadan haren taldekide izandakoasko: Joseba Etxeberria, proiektuhonetan lehen egunetik alboanizan duen Genar Andrinua, Athle-ticeko presidente hautatzen bal-din badute Lezaman pisu handia

izango duen Aitor Larrazabal, Os-kar Tabuenka, Ritxi Mendiguren,Juanjo Elgezabal, Andoni Imazeta Mikel Lasa, besteak beste. Pre-sidente ohiak ere ez ziren falta: Jo-se Maria Arrate, Pedro Aurtene-txe eta Ana Urkijo. Miguel Mada-riaga Euskaltel-Euskadi taldekoohorezko presidentea ere han izanzen, baita Josu Bergara Bizkaikoahaldun nagusi ohia ere.

Hitzik ez entrenatzaileazHoriek guztiak, baina, ErnestoValverderen itzalean geratu ziren.Askok uste dute entrenatzailea-ren aukeraketak erabakiko duelalehia. Are gehiago, kanpainaurrehasi aurretik esaten zen Valverdekonbentzitzeko gai zen hauta-gaiak ziurtatuta izango zuela ga-raipena. Athleticeko jokalari etaentrenatzaile izandakoak ahoza-pore gozoa utzi baitzuen talde zu-ri-gorriaren ardura izan zuenean:joko erakargarria eta emaitzaonak uztartzeko gai izan zen. Horigutxi ez, eta bere lanari eta seriota-sunari esker jokalariak eta heda-bideak bereganatzea lortu zuen.Valverde zen, beraz, garaipenarengiltza. Eta Valverde eta Urrutia la-gun minak dira. Halere, Urrutiakaurkeztea erabaki aurretik luzatuzuela kontratua Olympiakosekin.Bere lagun min Urrutia babestu-ko du, baina ez dio garaipenarengiltza emango. Gauzak erabat al-datzen ez badira behintzat. Izanere, Greziako taldearekin duenkontratua eten dezakeela ere esanbaita Bizkaiko hedabide batean.

Orain arte Marcelo Bielsarenizena entzun da indar handiena-rekin. Baina Urrutiak, bere erara,gezurtatu egin zuen argentina-rraren alde egin duela. «Ezin dutentrenatzailearen izena erabaki-ta eduki. Oraindik ez naiz hauta-gaia. Ez litzateke ona izango ezklubarentzat ez entrenatzailea-rentzat». Hilaren 22an izango dahautagai Urrutia. Dagoeneko es-kuratu baitu hautagai izateko be-harrezkoa den Athleticeko bazki-deen %5en babesa.

Urrutiaren lehen kontraerasoaAthleticen estiloa zaintzeaz gain,kudeaketanjantziak direnak izango ditu bidaide jokalari ohiak hauteskundeak irabaziz gero

Athleticen pisua duten presidente etajokalari ohi askok babestu dute lekeitiarra

Josu Urrutia, bere hautagaitzako kideekin batera, atzo, Bilboko Zabalgunean egindako agerraldian. JON HERNAEZ / ARGAZKI PRESS

Joseba Etxeberria, Ernesto Valverderekin hizketan. JON HERNAEZ / ARGAZKI PRESS

Genar Andrinua eta Miguel Madariaga. JON HERNAEZ / ARGAZKI PRESS

Nire merituhandienetako bat da lantalde hau elkartu izana»JOSU URRUTIAAthleticeko lehendakaritzarako hautagaiizateko hautagai

‘‘

Kirola›26 berria 2011ko ekainaren 14a, asteartea

Saskibaloia DACB ligako finala: Bizkaia Bilbo Basket-Bartzelona

A. Urbistondo

Gogorra dator ilunabarra. Biga-rren partidako intentsitateak etakolpeek ez dute atzera bueltarik,eta finalak ematen duena larun-bateko borrokaren jarraipena

izango da. Bost guda nahi zituenBilbo Basketek. Lehenengoan,txikitu egin zuten Bartzelonakosoldaduek. Bigarrenean, beroaizan zen borroka, eta, hirugarre-nean, txinpartak aterako dira ha-siera-hasieratik. Legezkoa den

oro egingo dute bizkaitarrek lau-garren partida jokatzera behartueta Miribillako zaleei bigarrenpartida eskaintzeko —etzi jokatu-ko litzateke—, eta ez harritu legez-koak ez diren gauzak egiten saia-tzea ere, epaileek uzten badiete.

Finala guda bilakatu dute bitaldeen kemenak, kolpeak jasoeta isilik edo besoak gurutzatutaez geratzeko jarrerak eta kantxaosteko adierazpenek. Eta orainMiribillako guda dator. Izan dadi-la kirol guda soila, eta inork ez de-zala burua galdu, batez ere har-mailetan. Gaurkoa pasatu, pasa-tuko delako, baina etorkizunean

bi taldeen arteko partida asko jo-katuko direlako, eta kontu txarralitzatekeelako ezinikusi konpone-zin bat sortzea.

Bartzelonan, Bilbo Basketenjarrerari egozten diote giroa bero-tu izana, egurrean jokatu izana,baina Bartzelona ere ez da ardibeldurti bat. Haiek ere egurraematen dute, baina besteek bainohobeto, ezkutuago. Kontua hona-ko hau da: egurrean aritu gabeerrazago irabazten dituztela par-tidak, talentuan garaiezinak dire-lako, baina jokoa itsusten denean

zailtasun gehiago dituztela. Edo-zeinek botatzen dion hordagoaonartzen du, ordea, Bartzelonak,faltekin arazoak izatea ezinezkoadelako eta etxean kikiltzea ere ezdelako normala. «Inoiz ikusi du-dan kontaktu handieneko parti-da izan da», bota zuen Xavi Pas-cualek bigarrena bukatu ostean,eta mezu hori ez da oharkabeanpasatu Bilbo aldean.

«Ez dakit zertarako eta zergatikegin zituen adierazpen horiek. Ezgara ez zikinak, ezta bortxakeria-ren aldekoak ere, intentsitatea-ren aldekoak baizik». Katsikari-sen ustez, Bartzelonak halako dis-kurtsoa erabiltzea okerra da:«Talde handia da, ez dute inorenlaguntzarik behar, baina adieraz-pen horiekin norbaiti mezurenbat bidaltzen ari direla dirudi».Haserre samar mintzatu zen atzogreziarra, eta garbi eta ozen esanzuen: «Ez diogu oparituko finalaBartzelonari. Kantxan irabazi be-harko dute, irabazi nahi badute;guk ez diogu ohorezko harrerarikegingo».

Bera ere partida berotzen ariote zen galdetu zioten Katsikari-si, eta ezezko biribila bota zuen:«Ez zaigu komeni. Zaleei taldeakirol legez animatzeko deia egi-ten ari naiz, baina, era berean,arauak errespetatzen ditugula,eta horiek bete. Bartzelonak ke-xatzen jarraitzea erabakitzenbadu, haren arazoa da, ez gurea».

Zaleei buruzko analisian sartu-ta, Katsikaris sinetsita dago haieiesker binakoa lortu eta Bartzelo-nara bueltatzeko aukera izangodutela. «Gure zaleek presio han-dia egin dute; ezagun egin da han

eta hemen Real Madrilen aurkaegin zuten lana, eta final bat iku-siko duten heinean, presioa arehandiagoa izatea espero dut». Jo-koari dagokionez, konfiantza he-larazi zuen: «Bizpahiru xeheta-sun hobetu eta partida irabaztekomoduan egon gaitezkeela ustedut. Lehen partidako azken laur-denean intentsitatea berreskura-tu genuen, eta bigarrenean osolehiakorrak izan ginen. Partidabikaina jokatu genuen, baina be-rriro egin ezin diren huts txiki ba-tzuk egin genituen».

Hernandez-Sonsecaren lanaHuts horiek Aaron Jackson etaMarko Banic bikoaren ekarpenapala dira. Biak galduta ibili diraBartzelonako bi partidetan, etaBilbo Basketek asko nabaritu duikur den bikote horren laguntzaeskasa. Horien buelta funtsezko-tzat jotzen du Katsikarisek, bainajokalariekiko keinu polita edukizuen: «Ez dira makinak, nekatuegiten dira, eta normala da noize-an behin partida txar bat joka-tzea. Denboraldia oso luzea iza-ten ari da». Xehetasun gehiagoeman zituen Jacksonen jarduna-ren inguruan: «Miribillan etxetikkanpo baino askoz hobeto joka-tzen du, eta etxean jokatuko ditu-gun bi norgehiagoketan neurriona ematea espero dugu. Esperoez, behar dugula esango nuke».

Taktika aldetik ez da berrikun-tza handirik espero. Edu Hernan-dez-Sonseca pixka bat jokatzekomoduan dago, eta txarra ez Mav-roeidis, Banic eta Hervelleri atse-den apur bat emateko modua iza-tea. Dena den, Madrilgo pibotakpare bat aste darama jokatu gabe,eta ikusteko dago sasoi onean edotxarrean dagoen. BartzelonakoJuan Carlos Navarrok 31 urtebete zituen atzo, eta litekeena dabere buruari opari bereziren bategiteko gogoa piztu izana. Alegia,liga irabaztea.

Esatea sobera, historia Bartze-lonaren alde dagoela erabat. Ha-mahiru aldiz iritsi da finala 2-0ekoemaitzarekin, eta hamahiru fina-letan bi partidak irabazi dituentaldeak eskuratu du txapela.

B. BASKET-BARTZELONApLehiaketa.ACB ligako finale-ko hirugarren partida. 2-0 daaurretik Bartzelona.pBizkaia Bilbo Basket.Jack-son, Fischer, Blums, Paco Vaz-quez, Vasileiadis, Warren, Mum-bru, Banic, Hervelle eta Mavro-eidis.pBartzelona.Sada, Ricky Ru-bio, Navarro, Lakovic, Morris,Anderson, Ingles, Lorbek, Gri-mau, Vazquez, N’Dong eta Pe-rovic.pLekua.Bilbo Arena (8.793ikusle).pOrdua.20:45 (Teledeporte).

Miribillako gudaGiro gaiztoa ez da baretu, eta Bilbo Basketeklarunbateko intentsitate berarekin jokatukoduela esan du: «Ez diegu oparituko finala»

Zaleen laguntza ziurra da, baina Jackson etaBanic behar dira hirugarren dema irabazteko

Victor Sada Bartzelonakoa eta Dimitros Mavroeidis,aurrez aurre,joan zen larunbatean,hirugarren partidan.A.G./ EFE

Ez gara ez zikinak, eztabortxaren aldekoak ere; ezdakit Pascualek zergatikesan duen esan duena»FOTIS KATSIKARISBizkaia Bilbo Basketeko entrenatzailea

«Epaileak oso ondoari dira, eta Bartzelonaohituta dago Euroliganpartida gogorrekin»AXEL HERVELLEBizkaia Bilbo Basketeko jokalaria

‘‘

2011ko ekainaren 14a, asteartea berria 27

28›› Josean Kerejetak iragarri du Dusko Ivanovicekbeste bi sasoitarako berritu duela kontratua 33›› Xala: «Ez didate borroka egiten uzten,

arrazoirik gabe. Finala jokatu nahi dut»

A. Urbistondo

Ezagututakoa hobe ezagutu ga-bekoa baino pentsa zitekeen Jose-an Kerejeta Baskoniako ugaza-bak Dusko Ivanovic Baskoniakoentrenatzaile karguan manten-tzea erabaki duela entzun ostean.Taldeak bukatu berri den sasoianegindako lan eskasak IvanovicGasteizen betetzen ari zen biga-rren zikloa bukatzear zegoelaadierazten zuen, baina entrena-tzaile aldaketa hizpide izan duteninformazio oro arbuiatu zuen Ke-rejetak atzo, eta Ivanovici agintemakila kentzea eztabaida orotikkanpo egon dela adierazi tinkota-sunez.

«Faltsuak eta intentzio txarra-rekin egindakoak izan dira Ivano-vic taldetik kanpo zegoela esanduten informazioak. Beste ba-tzuekin elkarrizketak egin ditu-gula esaten zutenak bezala. Denagezurra. Inoiz ez dugu zalantza-rik eduki Ivanovic izango zela tal-deko entrenatzailea». Hizketanhasi, eta Ivanovicek karguan ja-rraitzeko merezimendu nahikoegin duela iritzi zion Lazkaokoagintariak: «Azken hiru sasoite-an hiru titulu eman dizkio taldea-ri: Superkopa bat, Kopa bat etaliga bat. Nahiko lorpen badelauste dugu».

Arrasto gehiago ere eman zi-tuen Kerejetak: «Ivanovicen kirolibilbidea ona izan da Gasteizen.Ona izan zen lehen zikloan, 2000.eta 2005. urteen artean, eta orainere ona izan da. Tinkoa, emanko-rra. Taldea ezagutzen du, gure fi-losofia ere bai, zertarako alda-tu?». Hitzarmen berria osotasu-nean betetzen badu, Ivanovicekbost urteko bigarren zikloa bete-ko du. Lehen zikloa ere urte kopu-ru berekoa izan zen, eta, gauzakondo bidean, hamar urte egin di-tzake denera Gasteizen. Tarte ho-rretan, Montenegron jaiotako en-trenatzaileak sei titulu eman diz-kio denera Baskoniari .

Kerejetak bere azalpen sortaeman zuen, baina Ivanovicen ja-rraipena auzitan egon dela ukatuizana asko ukatzea da. Hain ziuregon izan balira, BartzelonakBaskonia kanporatu eta berehalajakinaraziko zuten berria, bainahamar egun luze pasatu dira era-bakia hartu dutenerako. Bolo-bolo ibili da Baskoniak SienakoMontepaschiko Stefano Pianegi-ni entrenatzailea fitxatu nahizuela, baina italiarrak 2013a bi-tarteko kontratua dauka Sienakotaldearekin, eta Baskoniak ezdauka sosik etete klausulak nego-ziatzen hasi eta taldearen osaketaatzeratzeko.

Esaera zahar bat erabiliz, lite-keena da Kerejetak pentsatu iza-na bat eskuan izatea hobea dela,bi haizean edukitzea baino. Ale-gia, errentagarriagoa izan liteke-ela Ivanovicekin jarraitzea, entre-natzaile ezezagun bat ekartzeabaino. Hori guztia Ivanovicek az-ken sasoian bildutako uzta eska-sa izan arren. Ivanovicek berak ezdu adierazpenik egin Bartzelo-nak Gasteizen hirugarren parti-da irabazi ostean. Orduan esanzuen bere etorkizuna azkar argi-tuko zela, baina etorkizun horiGasteizen izango zen edo ez ze-haztu gabe: «Entrenatzaile izan-

go naiz, hemen edo beste hirirenbatean». Hamar egun atzera, Gas-teiztik urrun samar sumatzenzen Ivanovicen geroa.

Buesa Arenara bertaratzen di-ren zaleen artean zatiketa handiadago. Ivanovicen zale sutsuenekdagoeneko oso ezaguna egin den

«Dusko, Dusko» oihuekin agurtuzuten entrenatzailea, baina ha-ren jardunarekin konforme ez di-renak ere ez dira gutxi. Basko-niak denboraldi bat tituluren batlortu gabe bukatzea onartu lite-keela diote, baina trukean, titulubakar bat lortzeko jokoan ez ego-tea, onartezina, eta Baskoniak ezdu finalik jokatu denboraldi ho-netan.

Teletovic, Huertas eta HeurtelKerejetak gutxitan ematen dubere hitzak entzuteko aukera, etakazetariek taldeko hainbat joka-lariren inguruko galderak eginzizkioten presidenteari. Ikur di-ren Mirza Teletovic kapitaina etaMarcelinho Huertasen inguruan,batez ere. Buesa Arenako taldeakaltxortegia nahiko hustua dueladiote mingain gaiztoek, eta taldeaberats batzuk altxortegi hori be-tetzeko asmoa dutela bi jokalarihoriek salduta. Altxortegiak hus-tu samar jarraituko du, Kerejetakesandakoaren arabera, ez baituez bata ez bestea saltzeko batereasmorik.

«Teletovic gure kapitaina da,eta berak ere esan zuen gurekingeratuko zela zuzendaritzako ki-deok kontrakoa esaten ez genuenbitartean, eta ez dugu esango».Huertasen inguruan, oraindikbeste bi urteko kontratua duelaesan zuen, eta hura bereganatunahi dutenen asmoak uxatzeko,beste hiru urterako kontratua es-kaini diotela jakinarazi zuen.«Onartzen badu, 2015. urtera arteegongo da gurekin». ThomasHeurteli buruz, berriz, esan zuengauzak ondo bidean frantziarrakGasteizen jokatuko duela.

Konfiantza itsua daukaKerejetak jakinarazi du Ivanovicek beste bi urtez jarraituko duela, eta salatu egin ditugaiaren inguruan egon diren zurrumurruak

Azken hiru urteetan taldeak Superkopa,Kopa eta Liga irabazi dituela argudiatu du

Josean Kerejeta Caja Laboral Baskoniako presidentea, atzo, taldeak egindako sasoia baloratzeko emandako prentsaurrekoan. RAUL BOGAJO / ARGAZKI PRESS

Entrenatzaileak ez zuelajarraituko zioten berriakfaltsuak eta intentziotxarrekoak izan dira»

«Beste entrenatzailebatzuekin hizketan aritugarela diotenak gezurraesaten ari dira»

«Ez dugu Teletovic etaHuertas saltzeko asmorik;Huertasi 2015a bitartekokontratua eskaini diogu»JOSEAN KEREJETACaja Laboral Baskoniako presidentea

‘‘

Kirola ›28 berria 2011ko ekainaren 14a, asteartea

Erredakzioa Donostia

Bihar beteko da hilabete bat La-gun Aro Gipuzkoa Basketek den-boraldia amaitu zuenetik. Ordu-tik bulegoko lanak kantxakoarihartu dio lekukoa. Donostiakotaldeko agintariak buru-belarriari dira datorren denboraldia pla-nifikatzen, eta, itxura batean, as-ko ari dira gauzak pentsatzen, sa-soia amaitu zenetik joan diren lauasteetan erabaki gutxi hartu bai-tituzte, edo, hartu badituzte, ez di-tuzte ezagutarazi. Hugo Lopezeketa Lolo Encinasek, Pablo Laso-ren bi laguntzaileek, beste bi den-boraldirako kontratua berritu du-tela; horixe da klubak egin duenmugimendu bakarra.

Entrenatzaileen taldea, beraz,erabat zehaztuta dago. Baina, tek-nikari horiek euren aginduetaraizango dituzten jokalari sortaridagokionez, gauza gutxi dira jaki-nak. Lau jokalarik dute kontra-tua: Javi Salgadok, Andy Pankok,Jimmy Baronek eta David Dobla-sek. Ezustekorik ezean, lehen hi-rurek taldean jarraituko dute. Do-blasen etorkizuna, ordea, zalan-tzan dago. Bai Laso, bai zuzendari-tza ez daude pozik pibot espainia-rrak sasoiaren bigarren erdianeginiko lanarekin, eta ezin da baz-tertu Doblasek Lagun Aro uztea.

Aldaketa dezente Kontratua amaitzen zaien jokala-rien artean ere zalantza ugaridaude. Rolands Freimanisek ezdu jarraituko, eta bide bera jarrai-tuko dute ziurrenik Domen Lor-bekek, Alfonso Sanchezek eta Mo-hamed Konek. Albert Mirallesekere zaila du Donostian jarraitzea,soldata nahiko handia baitu. Ha-la, Ricardo Uriz eta Lander Lasadira kontratua amaitzen zaien jo-kalarien artean Donostiatik ezmugitzeko aukera gehien dute-nak. Urizek sasoi txukuna egindu, eta taldeko arduradunak gus-tura daude haren lanarekin. Joka-lariak jarraitu egin nahi du. Klu-bak, baina, oraindik ez du bere asmoen berri eman. Antzeko zer-bait gertatzen da Lasarekin, tal-deko jokalari gipuzkoar bakarra-rekin. Denboraldi honetan ez duia jokatu, baina badu aukera tal-dean jarraitzeko. Hori bai, balite-ke LEB mailako talderen bateanaritzea Lagun Arok utzita.

Lagun Arokojokalari gehienekez dakite taldeanjarraituko dutenedo ez

Donostiako klubekoagintariek Lasori etaharen laguntzaileei soilikberritu diete kontratuaazken asteetan

A. Urbistondo

Mundua aztoratu zuen Miamikiazko udan. Chris Bosh izarra fi-txatu zuen aurrena, eta hautsakharrotu zituen mugimendu poto-loa egin ondoren: LeBron Jamesahaltsua fitxatu zuen, asmo baka-rrarekin: NBAko eraztuna ira-baztea. Hiru izar elkartuta nahi-koa izango zela pentsatu zuten, ezzutela pieza gehiago behar. Entre-natzailea bera, joko antolatzaileon bat, eta pibot sendoa beharrez-koak ez zirela pentsatu zuten, etaerabili beharreko diru guztia era-bili zuten urrezko hirukoa elkar-tzeko. Hamar hilabete geroago,saskibaloia bera izan da Miamikougazabei eta hiru izarrei umilta-sun lezioa eman diena, taldeakizar pilaketak baino indar han-diagoa duela esan diena. Dallasekirabazi du lehen aldiz NBAkoeraztuna, atzo, Miamin, finalekoseigarren partidan garaipena lor-tu eta gero (95-105).

Miamin gauza askok egin dute-lako kale. Erik Spoelstra entrena-tzaileari eduki zaion errespetufalta. Nahierara aritu dira iza-rrak, han beraiek agintzen zutelaerabakita, eta une kritikoetan zeregin ez zekitela geratu dira. Ba-loia hiruretako bati eman, eta era-baki. Emaitza? Porrota. Bakar ba-tek ezin duelako osotasuna hau-tsi. Miami dirurik gabe geratu zenhirukoa laguntzeko jokalari onakfitxatzerakoan, eta finalean age-rikoa izan da hori. Joko antola-tzaile ugari erabili ditu. Sasoi ha-sieran Carlos Arroyo, Mario Chal-mers ondoren, eta Mike Bibby,azken hilabetean. Azken bi ho-riek hiruko jaurtitzaile trebeakdira, baina ez joko antolatzaile pe-toak. Hainbesteraino, Wade edoJames bera izan direla sarri 1 pos-tuan jokatu dutenak.

Antzekoa da analisia pibot pos-tuan. Zydrunas Ilgauskas fitxatuzuten, Jamesekin Clevelandenibili zelako. Joel Anthony, JuwanHoward, Udonis Haslem eta ErikDampier ere eduki dituzte, bainadenak ahulak, saskipean indar-tsu egiteko. Ulertze aldera, Dalla-seko Tyson Chandlerrek irentsiegin ditu Anthony, Haslem etaHoward. Chandler mugatua daerasoan, baina pibot sendoa de-fentsan, erasoan bere aukerak ba-liatzen dakiena.

Miamik kolpe handia hartu du,baina pentsatzekoa da dauzkanhutsuneak estaltzen ahalegindu-ko dela udan. Ahal badu, noski,dirutza ikaragarria konprometi-tua baitauka hiru izarren soldatamamitsuak ordaintzeko. Dalla-sek, aldiz, aldaketa txiki batzukbesterik ez ditu egin beharko, ti-tulua irabazi izanak ematen bai-tio etxeko lanak ondo egin izana-ren arrazoia.

Izar handi bat dauka: Dirk No-witzki, baina laguntzaile on asko.Horietako batzuk behetik goraegin dute bidea, eta beste batzuekbikain hasi zuten finala, bainajustu samar bukatu. Shawn Ma-rionen kasua da azken hori, bainaMarionen beherakada hori J. J.Barea eta Jason Terryk orekatudute. Nowitzki izendatu dute fi-naleko jokalari onena, baina biko-te horri esker irabazi ditu azkenhiru partidak errenkadan Dalla-sek. Bi jokalari txiki, bi jokalariazkar, Miamiren amesgaizto etaborrero.

Jason Terryk hasierako boste-koan hasi zuen finala, baina lau-garrenean J. J. Bareari eman zionlekukoa Dallaseko Rick Carlisleentrenatzaileak. Bareak, bere txi-kitasunean (1,80), Miamiko dorre-ak txikitu ditu bere crossover era-

ginkorrekin (barneraketak). Ba-reak hamasei puntu sartu dituazken hiru norgehiagoketan ba-tez beste, eta hirukoetan ere bi-kain aritu da, %50eko portzenta-jea gaindituz. Terryk ere MVP sa-ria lortzeko moduko jokoa egindu, hogei puntuko langa gaindi-tuz azken bi partidetan; bainaTerry baino erabakigarriagoaizan da Nowitzki, final handi ba-tean jokalari onenaren saria lor-tzen duen bigarren europarra,Tony Parker frantziarraren ondo-tik. 26 puntu eta bederatzi errebo-te lortu ditu partidako batez bes-te. Ez dira aho bete hortz geratze-ko moduko zenbakiak, bainaalemaniarrak oso jokalari gutxiksar ditzaketen puntuak sartuditu, asko erabakigarriak.

Nowitzkik hamabi urte eginditu profesional gisa titulu batirabazteko, baina askoz gehiagoegin ditu Jason Kiddek. 38 urteditu, eta hamasei zeramatzaneraztun bila. Lortu du, eta orainlasai erretira daiteke. James etaBosh gehiago saiatu beharko diraetorkizunean.

Taldeakagintzen duDallasek lehen aldizirabazi du NBAkoeraztuna, eta erakutsi duizar pilaketak ez duelaarrakasta ziurtatzen

Dirk Nowitzki, NBAko garaikurrarekin, Dallas Maverickseko jokalari, teknikari eta agintariez inguratuta, atzo. EFE

‹ Kirola2011ko ekainaren 14a, asteartea berria 29

Nowitzkik eraman duMVP saria, bainaerabakigarriak izan diraTerry eta Barea ere

Aitor Manterola

Galizia aparte dago Euskal Herri-tik. Zientoka kilometro daudehandik hona. Bideko zati txikienaere ederki ezagutzen dute herrial-de hartako arraunlariek. Tiran-goek, kasu. Astea joan eta asteaetorri, ia uda osoan —bertako es-tropadako asteburuan izan ezik—atzera eta aurrera ibiltzen dira.Gogorra da arrauna, eta Galizia-ko klub bateko arraunlaria baza-ra, are gogorragoa. Emaitza onekgozarazten die bide luzea egin be-harra, eta iaz, esaterako, gozamenederrak hartu zituzten Tirango-ek. Baina, pozak ez die asko iraun.Izan ere, iazko taldeko zazpiarraunlari falta zaizkio, eta taldesendo hura hautsi egin da. Berriaeraiki beharrean da.

Zazpi joan, eta sei berri etorri.Horixe izan zuen aurreneko lanaklubak. Neguko lana. Hutsuneak

beteta daude, kopuruari bere ho-rretan erreparatzen bazaio. BainaGaliziako kontuek diotenez, seiberriek nekez beteko dute zazpizaharren lana. Ez arraunlari ho-beak edo txarragoak direlako. Bu-ruko lanak arduratzen ditu klube-koak. Buruz oso indartsua behardelako izan Galiziako klub bateanjarduteko San Miguel ligan. Joan-etorriei, ordu gutxitan bi estropa-da jokatzea gehitu behar zaie.Lehiakorra izatea ezinbestekobaldintza da, eta horrekin daudedudatan Tiranen.

Ondorioz, zuhurtziaz mintzodira sasoiko helburuez galdetzenzaienean. Mailari eustea dute as-mo nagusitzat. Gero, gerokoak.Iaz ere gauza bera esan zuten, etagero, sekulako maila emateko gaiizan ziren. Baina aurtengo jardu-nak ez du egia urruti. Ligan segi-tzea eskatzea da halako aldaketajasan duenak egin dezakeen gau-za zuhurrena. Eta halaxe egin du-te. Beste gauza bat da helburuagauzatzeko zenbateko zailtasu-nak izan ditzaketen pentsatzea.Kanpotik begiratuta, eta denbo-raldi-aurreko lana kontuan izan-da, ez luke zaila izan behar Tira-nentzat onenekin jarraitzea. Bai-na berritasunek beti sorraraztendituzte zalantzak, eta zurrunbilohorretan daude murgilduta Gali-ziako taldean.

Hango taldeez mintzatzean, be-ti egoten da misterio kutsua,inork ez baititu lehiatzen ikustenliga hasi artean. Inork ez du jaki-ten nolako maila emango duten.Baina, arrisku handiak hartu ga-be, eta estimazioak estimazio,ematen du neke handirik gabe eu-tsiko diola mailari, San Miguel li-gan jarraituko duela. Kontu zaila-goa da asmatzea hortik gora zen-bat ibiliko den Pereira trainerua.Lehen txandako oilarra izangoden edo bigarrenean sartuko den.Zaila ematen du iazko distira azal-tzea. Lan berriak egiten hasi be-harrak aje horiek izaten dituelakobueltan. Lehen, ederki egin zutenlan hori. Ea orain.

Berriro hasi beharJoan zen denboraldian jauzi handia emanzuen Tiranek, baina ezin izan dio taldearieutsi, eta eten egin zaio goranzko bidea

Ez jaisteko helburua dauka, eta asmoagauzatzeko ez luke arazo handirik behar

Tiraneko trainerua, iaz, Pasai Donibanen jokatutako Iberdrola banderan. JUAN CARLOS RUIZ / ARGAZKI PRESS

pEntrenatzailea: Dani PerezFandiño.pPatroiak: David Arosa eta David Alvarez.pTrainerua: Pereira.pPresidentea:Angel Costas.

GTiran

Izena Adina Jaioterria Sasoiak Egoeraklubean

David Alvarez 32 Vigo (Galizia) 15 HarrobikoaDavid Arosa 36 Moaña (Galizia) 1 Ez propioa*Tomas Casas 36 Moaña (Galizia) 21 Harrobikoa*Tomas Cochon 28 C.del Morrazo (Gal.) 0 Ez propioaRoberto Carlos Costas 41 Moaña (Galizia) 2 PropioaJesus Iban Fernandez 26 Cangas (Galizia.) 2 Ez propioaDavid Gonzalez 26 Moaña (Galizia) 1 Ez propioa*Jose Manuel Iglesias 37 Moaña (Galizia) 14 HarrobikoaEsteban Juncal 36 Moaña (Galizia) 12 Harrobikoa*Adrian Lago 22 Vigo (Galizia) 0 Ez propioaJose Manuel Lobera 31 Moaña (Galizia) 13 HarrobikoaDavid Lusquiños 27 Vigo (Galizia) 2 Ez propioaAdrian Meira 22 Moaña (Galizia) 13 HarrobikoaPablo Miranda 27 Bueu (Galizia.) 2 Ez propioaRaul Novelle 28 Cangas(Galizia) 5 Propioa*Esteban Paz 28 Moaña(Galizia) 4 HarrobikoaLucas Rodriguez 33 Vigo (Galizia) 12 Harrobikoa*Alejandro Rodriguez 23 Bueu (Galizia) 0 Ez propioaDaniel Rua 33 Moaña (Galizia) 20 HarrobikoaAlexandre Tenorio 20 Moaña (Galizia) 5 Harrobikoa

*Joan den sasoian ez zuten traineru horretan arraun egin.

GTiran

A. M. Donostia

San Miguel ligako entrenatzailegazteena da Dani Perez (Vigo, Ga-lizia, 1979). Baina esperientziadauka, aurtengoa hirugarrendenboraldia duelako Tirango ar-duradun lanetan. Aurreko bi sa-soietan egundoko lan ona eginzuen; batez ere iaz, banderarenbat irabazteko ere oso-oso gertuizan zelako Galiziako ordezkaria.Aurten kezkatuago dago, talde er-dia falta duelako iazko ontzitik.Fisikoki maila emango dutelaziur da, baina lehiakortasuna lor-tuko ote duten da bere kezka. Nolakoa izango da aurtengo Tiran?Guk ere ez dakigu. Zalantzak di-tugu buru aldetik nola ibiliko ga-ren ez dakigulako. Izan ere, zazpiarraunlari falta zaizkigu iaztik,eta beste horrenbeste berri dauz-kagu. Fisikoari dagokionez, iazkomaila bera emango dugu. Hutsune asko,ezta?Bueno, dezenteko kopurua da.Arrazoi ezberdinak izan diraorain taldean ez egoteko. Arraunlarien joan-etorri horretan,indartuta ala ahulduta geratu da on-tzia?Iazkoaren antzerako maila dugu-la uste dut. Entrenamenduetan,behintzat, erakutsi dugu gai gare-la iaz bezala ibiltzeko. Arraunla-rien artean falta zaigu arraunlariindartsu hori, ontziaren motorra.

Galizian badira horrelakoak, bai-na eraman egiten dizkigute bestetalde batzuetara. Berriek nolalehiatzen duten ikusi beharkodugu, eta beste taldeek zer mai-lan dauden ere kontuan hartu be-harko dugu. Iaz eta duela bi denboraldi,goranzkobidean kokatu zenuten Tiran, etaorain, taldearen oinarria hautsi zai-zuenez, eten egin al da goranzkobide hori?Zaila da jakitea. Fisikoki gorantzjarraitzeko falta zaigu lehen esan-dako arraunlari mota hori, indar-tsua. Iazkoa hobetzea asko kosta-ko zaigu, gure muga-mugan ibiliginelako. Ordukoa errepikatzeaoso helburu handia da guretzat. Arraunlari indartsuak ez dituzuenez,teknika izango da zuen oinarria?Daukagunari atera behar dioguetekina, eta arraunkada bakoitzabaliatu behar dugu, ezin dugu al-ferrik ezer galdu. Nolakoa izango da Liga?Camargo nola dabilen ez dakit.Zumaiak eta Hondarribiak askohobetu dute; San Pedro aurkarigogorra izango da. Horiek izangodira gure kontrario nagusiak, etaCastro nahiz Pedreña goragoikusten ditut. Goi-goian, Urdai-bai, Kaiku, San Juan eta Astilleroibiliko direla iruditzen zait.Gero,Orio dago, eta ematen du iaz beza-la ez dabilela. Baina daukan his-toriarekin, kontuz ibili beharkoda haiekin. Aurkarien berri eman duzun bezalaemanda, zuen helburua ez jaisteadela esan nahi al duzu?Iaz, Kantabriako hiru ontzienerregulartasuna gure aldeko izanzen, eta horri esker goian sartuahal izan genuen. Puntu asko ate-ra genituen. Ikusi egin beharkoda aurkariak nola ateratzen di-ren, baina gure helburua da aha-lik eta puntu gehien biltzea hasie-ran, mailari eusteko lehenbaile-hen. Ligatik kanpo, gustuko duzue Kon-txako bandera, eta baita GaliziakoTxapelketa ere. Bi estropada horiekere begiz jota izango dituzue aurten,ezta?Galizian estropada bakarra iza-ten dugu herrialdeko beste on-tziekin lehiatzeko, eta helburu-tzat hartzen dugu urtero; saiatu-ko gara lan ona egiten. Gero,Kontxa ere hor dago. Ordurako li-gan lasai bagabiltza, prestatukodugu propio Donostiako estropa-da.

Dani Perez 1Tirango entrenatzailea

«Zalantzak dituguburu aldetik nolaibiliko garen»

Arrauna DSan Miguel ligako taldeak: Tiran

Kirola ›30 berria 2011ko ekainaren 14a, asteartea

Aitor Manterola

Duela sei urte urrundu zen Asti-llero elitetik, eta iaz itzuli. 2005hartan eta aurreko urteetan, ma-kina bat estropada irabazi zuen.Gero, zuloan sartuta egon beharizan zuen. Aurreko denboraldian,apal antzean itzuli zen, baina ban-dera bat irabazteko gai izan zenSan Miguel ligan. Aurten, gehia-go nahi dute. Trapuz bete nahidute kluba, eta ez dira ezkutatu.Talde indartsuenetako bat direlauste dute.

Hori esateko oinarriak sendo-ak dira. Batetik, iazko taldeari iaosorik eustea. Hutsune batzukkenduta, aurreko denboraldikoarraunlari berak joango dira SanJose XII.aren tostetan. Eta horilan asko aurreratuta edukitzeada. Jon Salsamendi entrenatzai-leak ez dauka taldea osatzen ibilibeharrik, egina duelako zeregin

hori iaztik. Bigarrenik, talde ho-rren beraren esperientzia dago.Iazko jarduna gehitu behar zaio,eta horrek balio handia dauka.Hirugarrenik, kanpotik ekarri di-tuzten arraunlarien maila dago.Lehen ere indartsua bazen, gehia-go sendotu dute taldea. Osagaihoriek denak tostetan sartu, etaez da harritzekoa banderak ira-bazteko lehian ikustea beren bu-rua.

Kanpotik begiratzen dietenekere lehia horretan ikusten dituzteAstillerokoak. Zerbaitegatikizango da. Iaz ez zen halakorik ai-patzen Salsamendiren kuadri-llaz, igo berria zelako eta inork ezzekielako nola ibiliko ziren. Bainaaurten aldatu egin da kontua. De-nek ikusi dute ontzia ibili egitendela, denek izan dute ontzi txikie-tan erakutsi duen nagusitasuna-ren berri. Eta argi ikusten dute li-gako oilarretako bat dela Astille-ro.

Iazkoa hobetzeko gai direla era-kutsi dute, eta iazkoa hobetzeagoian maiztasunez kokatzea da.Izan ere, aurreko urteko ligan,zazpi bider sailkatu ziren aurre-neko bosten artean, eta zortziga-rren postutik atzera lau bider ge-ratu ziren. Lehen bosten arteansartu ziren estropada horietan,hirutan hiru aurrenen arteanizan ziren, eta bandera bat ere lor-

tu zuten. Denboraldia biribiltze-ko, Kontxako banderan sartu zi-ren, eta ondo aritu ziren.

Zenbakiak hor daude, eta, be-raiek dioten bezala, zenbaki ho-riek maizago erdietsi nahi dituz-te. Ohorezko txandan egonkor-tzeko irrikaz daude; ez dutetxanda batetik bestera ibili nahi.Badakite hor goian sartuz gerobanderak irabazteko aukerakugaritu egiten direla. Aurtengooilarretako bat da Astillero, eta,irabazten baldin badu, egun ho-rretan inork ez du esango ezuste-ko garaipena izan denik. Begizjota dauzka banderak.

Banderak begiz jotaOso talde indartsua dauka Astillerok,eta San Miguel ligako goiko muturreanibiltzeko hautagai sendoa da

Ohorezko txandan egonkortu nahi du,irabazteko aukerak ugariagoak direlako

Astilleroko trainerua, iaz, Kontxako Banderako lehen jardunaldian. JUAN CARLOS RUIZ / ARGAZKI PRESS

pEntrenatzailea: Jon Salsa-mendi.pPatroiak: Cristian Garma etaUgaitz Mendizabal.pTrainerua: San Jose XII. pPresidentea: Francisco JavierGarate.

GAstillero

Izena Adina Jaioterria Sasoiak Egoeraklubean

Israel Bolado 32 Astillero (Esp.) 15 HarrobikoaDaniel Diaz 20 Santander (Esp.) 6 HarrobikoaVictor Manuel Fernandez 34 Muros (Gal.) 1 Ez propioa*Alejandro Fraguela 34 Cedeira (Gal.) 1 PropioaJesus Angel Gomez 21 P.Ordaz (Venezuela) 5 PropioaRaul Garcia 27 Astillero (Esp.) 8 HarrobikoaCristian Garma 29 Castro Urdiales (Esp.) 2 Ez propioaMario Hernando 23 Santander (Esp.) 2 Ez propioa*German Lopez 21 Santander (Esp.) 4 Propioa*Ugaitz Mendizabal 19 Irura (Gip.) 1 Ez propioaFrancisco Montes 23 Esteiro (Gal.) 4 Propioa*Israel Montes 19 Koruña (Gal.) 0 Ez propioaMarcos Cesar Morales 35 Buenos Aires (Arg.) 2 Ez propioa*Imanol Mujika 27 Barakaldo (Biz.) 1 Ez propioaCarlos Palazuelos 22 Muriedas (Esp.) 6 Propioa*David Perez 25 Astillero (Esp.) 0 Ez propioaVicente Poo 23 San Roque (Esp) 2 Ez propioa*Luciano Prego 42 Vilaboa (Gal.) 2 Ez propioaJaime Rios 33 Aviles (Esp) 3 Ez propioaJon Salsamendi 40 Orio (Gip.) 5 Propioa*Leandro Salvagno 27 Colonia (Uruguai) 1 Ez propioaJuan Zunzunegi 35 Vigo (Galizia) 4 Propioa

*Joan den sasoian ez zuten traineru horretan arraun egin.

GAstillero

A. Manterola

Ez da ezkutatu Jon Salsamendi(Orio, Gipuzkoa, 1970), eta beretaldea, Astillero, onenen arteankokatu du. Irabazteko gosea aipa-tu du behin eta berriz. Iaz denboraldi ona egin zuen Astille-rok.Aurten hobea?Esperantza daukagu hobeto ibil-tzeko, baina ikusi egin behar gero.Itsasoak jarriko gaitu geure le-kuan. Orain arteko zantzuak onak dira,ezta?Orain arte urtea nola joan denikusita eta iazko kuadrilla ia oso-rik mantentzen dugula kontuanizanda, goranzko jauzia eman be-harko genuke. Helburu zehatzik ba al duzue?Ohorezko txandan sartu nahidugu. Iaz, sartu eta ez sartu ibiliginen, eta aurten, ohorezko txan-dako taldea izan nahi dugu, gora-beherarik gabe. Txanda horretansendotu nahi dugu. Banderak irabazteko lehian izangoda Astillero? Badakigu ohorezko txandan sar-tzen bagara aukera gehiago izan-go ditugula banderak irabazteko.Jakitun gara txanda horretanibiltzen bagara eroriko dela tra-puren bat edo beste. Aurreko urtean, garai honetan,

zuhurtziaz mintzo zinen,eta helburuapalak jarri zenituen, nahiz eta gerooso ondo ibili. Aurten, onartzen arizara talde handia duzula,ezta?Ez dut jarduna aldatu, iazkoarenbarruan dago, baina segida bat da,goranzkoa. Talde bera da, eta ur-tebete gehiagoko esperientziadauka. Hori onerako izango zai-gu. Kanpotik ere jendea ekarri du-gu, eta, dena nahastuta, sendoakgarela uste dut. Zeuen buruari presio gehiago jartzenari al zarete?Presioa baino gehiago irabaztekogosea da. Geure buruari eskatudiogu goranzko jauzia emateko.Presioa dagoenean gertu izatenda obsesioa, eta onartzen duguarriskutsua izan daitekeela. Bai-na talde bakarra gara urtarriletikhona, hilero-hilero, txapelketaofizial batean gutxienez partehartu duena, eta horrek erakus-ten du gehiago nahi dugula. Betiari gara aurpegia ematen, eta, nikesaten dudan bezala, prest gaudebeti zerbaiti heltzeko. Neguko lana ona egin duzue, etaemaitzak ere hor daude. Konfiantzahanditu al zaizue horregatik?Emaitza onak direnean, tarteaematen dizu gauzak probatzeko.Nolabaiteko lasaitasuna lortzenda. Emaitza txarrekin, aldiz, kez-kak ugaritzen dira. Baina espe-rientziak esaten dit orain arte egi-nikoak ez duela asko balio. He-men, kontuak udan ateratzendira, traineru estropadek konta-tzen dute, eta orain asmatu beharda. Urtea ona dela esateko traine-ruan ibili behar da ondo. Gainontzeko taldeez zer diozu?Orain artekoa ikusita, Urdaibaidago gainetik. Eta ohorezko txan-dan sartzeko borrokan bizpahirutraineru baino gehiago ikustenditut: San Juan, Castro, Pedreña,Kaiku eta gu. Goikoen artetik be-hera Oriok egin du, eta behetikgora Hondarribia dator. Hortikaparte, iaz erdian egon zirenak,Tiran eta San Pedro, antzera ikus-ten ditut, eta Zumaia da orain ar-teko ezuste atsegina. Ondo arituda, eta, denek uste zutenaren kon-tra, ez da izango jaisteko hauta-gaietako bat. Oraingoz, bi multzo-tan banatuko nituzke ontziak:goian ibil daitezkeenak, eta beste-ak. Hala ere, lehen hiru asteetanzehaztuko da multzo horiek osa-tzen diren edo ez. Gerta daitekeliga hasi eta hilabetera hiru edolau multzo osatzea.

Jon Salsamendi 1Astilleroko entrenatzailea

«Sailkapenarenerdian ikustendugu geure burua»

Arrauna DSan Miguel ligako taldeak: Astillero

‹ Kirola2011ko ekainaren 14a, asteartea berria 31

Laurentzi Garmendia Donostia

Munduko Txapelketa irabaztekobeharrezkoak dira lasterketazlasterketa pilatutako garaipenak.Baina, proba batzuetan irabazigabe ere, titulua eskuratzeko au-rrerapauso galantak eman daitez-ke. Ia-ia, irabazita baino gehiago,gainera. Herenengungoa izan zenhorren adibide garbia. SebastianVettelek (Red Bull) bigarrenamaitu zuen Kanadako Sari Na-gusia, Jenson Buttonek (McLa-ren) ederki baliatu zuelako harkazken itzulian egindako hutsa.Galtzeko modu mingarria da hori,buruan izan zelako une zail guz-tietan. Baina, horri begiratu or-dez, titulua zenbat gerturatuzaion izan beharko luke kontuanVettelek.

Alemaniarrak urteko emaitza-rik txarrena errepikatu zuen he-renegun, bigarren amaitu bai-tzuen. Zazpi lasterketetatik boste-tan lehen postuan amaitu du, etabitan amaitu du postu bat atzera-go. Kexatzeko eta penatzeko moti-bo gutxi dago hor. Kanadako biga-rren postuak, ordea, Monakokogaraipenak baino gehiago baliodu. Eta baita Espainiako garaipe-nak baino gehiago ere. Buttonekirabazi zuen lasterketa, baina Ve-ttelek tituluaren beste zati bat be-reganatu zuen. Aterako zuen le-zioren bat Kanadako huts horre-tatik, baina bereziki sendotutaatera dela azpimarratu behar da.

Monakon Fernando Alonsoren(Ferrari) aurretik amaitu zuenVettelek, eta Espainiako Sari Na-gusian Lewis Hamilton (McLa-ren) izan zen hari pega-pega egin-da amaitu zuena. Lasterketa zai-lak zeramatzan munduko txapel-dun gazteak, baina kostatako ga-raipenekin biribildu zituendenak. Ia gauza berbera errepika-tu zuen igandean, azken itzuliko

lana kenduta. Baina aurreko biprobekin alderatuta, Alonsok etaHamiltonek esku hutsik itzuli be-har izan zuten Kanadatik. Laster-keta oso korapilatsua izan zen, etaedonork egin zezakeen huts. Mo-du batera edo bestera, guztiek hu-tsen bat egin zutela esan daiteke,baina Vetteli gutxiago eragin zionhutsak beste bien aldean.

Alonso ahul, Hamilton urduriEntrenamenduetan halako emai-tza ona lortuta, Alonsok zuen jen-de askorentzat lasterketa irabaz-teko aukera gehien —bigarrenpostutik irten zen herenegun—.Espainiarra, gainera, ondo mol-datzen da euripean, horretan one-na ez bada ere. Lasterketa hasie-ratik ikusi zen, ordea, Massakerritmo hobea zuela. Zirkuitu ba-tzuk deserosoak izaten dira betigidari batzuentzat, eta igandeanAlonsori Gilles Villeneuve zirkui-tua suertatu zitzaion deseroso.Taldeak espainiarrari ez zionagindu Massari aurreratzen uzte-ko, baina lehen geldialdien osteanMassa jada askoz hobeto kokatu-ta zegoen. Lasterketan aurreraegin izan balu, espainiarrak, ziu-rrenik, postu onean bukatukozuen. Baina, neurri batean Butto-

nen erruz geratu bazen ere kanpo-an, herenegungoa ez zen izanAlonsoren egunik onena.

Ez eta Hamiltonena ere. Ingele-sak bi lasterketa txar elkartu ditujarraian. Bietan asaldatuegi arituda. Irabazteko grinak eraginda,huts gehiegi egin ditu aurten.McLarenek bere abiadura behardu, eta azken bi lasterketetan gal-du duen puntu kopurua luxua da;taldeak ezin du onartu halakorik.Autoa, agian, ez da Red Bulla be-zain azkarra, baina lasterketanormalagoak eginda titulua zail-du egingo lioke Vetteli. Horrelakolasterketekin, ordea, txapelketairabazteko aukerak erabat desa-gertuko zaizkio. Monakoko hutsabarkatu zioten, baina Kanadako-aren ondoren, taldean bilera batbaino gehiago izango ditu jarreraaldatzeko.

Jarrera aldaketa izan zuen bes-te bat Michael Schumacher (Mer-cedes) izan zen, baina onerako. Le-hengo abiadurarik gabe ere, lehenbezain gerlari agertu zen. Podiu-ma eskura izan zuen itzuli gutxibatzuren faltan, eta berri ona dahori. Kanadakoa oso lasterketazaila izan zen, esperientziadunjendeak normalean ederki pro-besten dituen horietakoa. Eta Bu-

tton aipatzen hasita, haren gora-kada txalogarria izan zen. Amai-tzeko 30 itzuliren faltan azken pos-tuan zegoen, eta azken itzuliangaraipena lortu zuen. Hilabetekosoldata ondo merezia du. Bi astebarru jokatuko da hurrengo pro-ba, hilaren 26an, Valentzian (He-rrialde Katalanak).

Bigarrena, garaipenaren parekoaJenson Buttonek irabazizuen Kanadako Saria,eta Fernando Alonsoketa Lewis Hamiltonekhuts egin zuten

Sebastian Vettel, herenegun, Jenson Buttonen aurretik; amaieran huts egin zuen alemaniarrak. ANDRE PICHETTE / EFE

Erredakzioa Donostia

Etapa motza eta gogorra zeukangordeta atzo Suitzako Tourrekohirugarren etapak. 107,6 kilome-troko ibilbidean, Grimselpass le-hen mailakoa eta Grosse Schei-degg maila berezikoa zeuzkaten,eta 11 kilometro besterik ez zeu-den azken pareta horretatik hel-mugara. Bezperan Mauricio Sole-rrek (Movistar) jantzi zuen lide-rraren maillota, baina atzo lideraldaketa egon zen. Peter Sagan(Liquigas) eta Damiano Cunego(Lampre), biak elkarrekin iritsi zi-ren helmugara, eta sariak bana-tzea erabaki zuten: Saganentzatetapa, eta Cunegorentzat liderra-ren maillota.

31 laguneko ihesaldia sortu zenhasieran, eta tartean sartu ziren,besteak beste, Sagan bera, AndySchleck (Leopard) eta Jorge Azan-za (Euskaltel-Euskadi). Ia hiruminutuko aldearekin hasi zirenigotzen azken mendatea, bainaatzean egurrean hasi ziren, eta,igoera bikaina eginda, aurrekotaldera iritsi zen Cunego. Ordura-ko Sagan, Jakob Fulgsang (Leo-pard), Laurents Ten Dam (Rabo-bank) eta Christiano Salerno (Li-quigas) besterik ez zeuden aurre-an. Jaitsieran hautsi zen aurrekotaldea, eta elkarrekin helmugara-tu ziren Sagan eta Cunego. 1.04minutu galdu zuen Solerrek.

Dauphine, WigginsentzatHerenegun amaitu zen Dauphinekriteriuma, eta Bradley Wiggin-sek (Sky) irabazi zuen itzulia. Az-ken etapa Joaquim Rodriguezek(Katuxa) eskuratu zuen, bezpe-ran egin bezala. Emakumeen Bi-rak ere herenegun izan zuen az-ken etapa, eta Marianne Vosek(Nederland Bloeit) hasi bezalaamaitu zuen itzulia, etapa iraba-ziz. Hiru etapa eta nagusia esku-ratu ditu. Eneritz Iturriaga (Loin-tek) izan da lehen euskalduna, 21.postuan, bost minutura.

Saganek irabazidu Suitzakohirugarren etapa,eta Cunegojarri da lider

KANADAKO SARI NAGUSIA1.Jenson Button (McLar.) 4.04.39,5372.Sebastian Vettel (Red Bull) 2,709ra3.Mark Webber (Red Bull) 13,828ra

TXAPELKETA (GIDARIAK)1.Sebastian Vettel (Red Bull) 161 puntu2.Jenson Button (McLaren) 101 pt.3.Mark Webber (Red Bull) 94 pt.

TXAPELKETA (AUTOGILEAK)1.Red Bull 255 puntu2.McLaren 186 pt.3.Ferrari 101 pt.

@ Informazio gehiago nahi izanez gero, ikus

Bugattiko bihurgunea kanala:http://kanalak.berria.info/1formula

GSailkapenak

Juanjoxe Lizasok irabazi duGipuzkoako Txapelketa

SEGA ›Iaz egin bezala, aurtenere Juanjoxe Lizaso asteasua-rrak irabazi du Gipuzkoako SegaTxapelketa. Herenegun jokatuzen finala, Oiartzungo Pikoke-tako belardian, eta Lizasok246,5 kiloko aldea atera zionbigarrenari, Mikel Alkortari.

Azpilikueta nagusi EgurSporten Banakako finaleanAIZKORA ›Juanjoxe Lopez Azpi-likuetak aise menderatu zuenherenegun Aitzol Atutxa, EgurSportek antolatutako Banaka-ko Txapelketako finalean,Azpeitian. Lezaundarrak 28.54minutu behar izan zituen lanakamaitzeko, eta dimoztarrak32.19. Hasi eta bukatu, nagusiizan zen Lopez Azpilikueta, etaazken sei enborrak ebakitzenhasterako bi minutu eta erdikoazen bien arteko aldea.

Silverstonen irabazita,lider jarri da Casey StonerMOTOZIKLISMOA ›Euripeandotore moldatu zen Casey Sto-ner (Honda) herenegun, Erre-suma Batuko Sari Nagusian,Silverstonen. Australiarrakerraz irabazi zuen Moto GP mai-lako proba, eta lider jarri daMunduko Txapelketan. Moto2mailan, Stefan Bradlek (Kalex)irabazi zuen proba, eta 125 cc-ko mailan, Jonas Folgerrek(Aprilia). Bosgarren amaituzuen Efren Vazquezek (Derbi).

DLaburrak Edurne Pasaban, 2010ekoEuskal Herritar UnibertsalaMENDIA ›Edurne Pasaban alpi-nista tolosarrak jasoko du2010eko Euskal Herritar Uni-bertsala saria. Pasabanen ibil-bidea saritu dute epaimahaiki-deek —munduko hamalauzortzimilakoak igo dituen lehenemakumezkoa izan da—. EuskoJaurlaritzak eta EuskadikoKutxak sortutako saria da Eus-kal Herritar Unibertsala, eta iazJuanito Oiarzabal alpinista gas-teiztarrak jaso zuen.

Bigarren B Mailan segikodute Alavesek eta EibarrekFUTBOLA ›Ez Real Union, ezAlaves eta ez Eibar. Denboraldihonetan bezala, hurrengoanere ez da izango euskal talderikBigarren Mailan. Joanekoan,Gasteizen, 0-0 berdinduta, Ala-vesek 2-1 galdu zuen herenegunLugoren zelaian, eta arabarrakigoera fasetik kanpo geratuziren. Eibarrek ere 0-0 berdinduzuen joanekoan Alcoyanorenzelaian, eta herenegun 1-1 ber-dindu zuen etxean.

Kirola ›32 berria 2011ko ekainaren 14a, asteartea

Imanol Magro Irun

«Final hori jokatu nahi dut, nireadelako». Xalak ezin izan zion eu-tsi negar zotinari bere eskera eginzuenean. Lekuinekoa uztailaren3rako buruz buruko txapelketakofinala jokatzeko moduan legokee-la aldarrikatu zuen atzo Irungohotel batean emaniko prentsau-rrekoan, eta iritzi hori berrestenduten bi medikuren agiriak era-kutsi zituen. Era berean abokatubat kontratatu du auzia azter de-zan, eta ez du baztertu epaitegie-tara jotzea igandeko finala behinbehinekoz bertan behera geldi da-din. Dena den, halako neurrirenbat hartu aurretik enpresekinakordio batera iristeko itxarope-na du. Zaila dirudi baina, Aspekligako epaileak harturiko eraba-kia indarrean jarraituko duela,eta finala 19an jokatuko dela be-rresten zuen agiria publiko eginbaitzuen eguerdian.

Xalaren aferarekin EnpresenLiga bere egun beltzenetarikoakigarotzen ari da. Lekuinekoakarratsaldean egin zituen publikobere iritziak, baina atzoko gora-beherak ez ziren orduan hasi. Pi-lotariak eguerdirako hitzorduaegina zuen Aspe eta Asegarcekoarduradunekin, eta Borja OsesEPELeko epaile bakarrarekin.Osesek, baina, azken unean pilo-

tariarekin biltzeari muzin eginzion, Xalaren esanetan, «e-mailaez zuelako bidali». Ordurako, bai-na, Aspek oharra argitaratuazuen webgunean, manomanista-ko finala 19an jokatuko zela esa-nez, eta bere garaian Arrasatekoospitaleko zirujauekin kontsulta-tu ondoren erabaki zutela ez atze-ratzea. Era berean, jokatzea pilo-tariaren osasuna arriskuan jar-tzea litzakeela argudiatzen zuen.

Oharra hartu zuen hizpide Xa-lak. «Enpresek ez dute nirekinhitz egin nahi. Eurek diote ez delaposible garaiz sendatzea, bainaenpresa barnean egon da bestekasu bat. Duela zortzi hilabeteMikel Olazabal Aspeko pilotaria-ri apendizitis ebakuntza egin zio-ten eta handik hemeretzi egune-tara hiru partida jokarazi zizkio-ten hiru egunetan». Lekuinekoak«injustiziatzat» jo zuen atzerape-naren ukazioa, eta uztailaren 3anjoka dezakeela «argi» erakustenduten frogak eraman zituen.

Xalak azaldu zuenez, EPELekoepaileak bere iritzia entzun gabehartu zuen erabakia. «Epaileakez zuen nirekin hitz egin eta ez zi-tuen ikusi nire mediku txoste-nak». Osesek bere erabakia atzo-ra arte atzeratzeko aukerari, etabide batez Xalaren bilakaeraikusteari, uko egin zion iragan as-tean. Pilotariak Michael Claracq

ebakuntza egin zion zirujauarenagiri bat erakutsi zuen, uztaila-ren 3rako jokatzeko moduanegon daitekeela diona. Jamal Is-sadi erradiologoak, berriz, hitzahartu zuen. «Ezin da frogatu Xala3an jokatzeko moduan egongo ezdenik. Hori dioena gezurretan da-bil. Are gehiago Xala entrenatzenhasia da, eta gaur igeri egiten ari-tu da». Era berean, Txema Urru-tiak, Aspeko medikuak berak, uz-tailaren 3rako sendatuko zelaesan ziola gogoratu zuen pilota-

riak, eta enpresak atzerapena es-katuko zuela esan ziola.

Xalak enpresekin hitz eginnahi duela adierazi zuen behineta berriz. Entzun diezaiotela.«Hitz egin eta akordio bat lortunahi dut, nire arrazoiak entzunditzatela. Atzera egin nahi badu-te badago astia, eta ulertuko nau-tela uste dut». Eta ez bada hala?Epaitegiak ez ditu baztertzen.

«Gero ikusiko dugu,lehenbizihitz egin nahi dut». Xala JeanPaul Gibert abokatuarekin ager-tu zen, eta honek auzibidetara jodezaketela esan zuen. Lehenbizi,baina, Hego Euskal Herriko abo-katu batekin bildu behar da.«Epaileak erabakia zein baldin-tzetan hartu zuen aztertu beharda: pilotaria iritzia entzun gabeeta bere mediku txostenak aur-kezteko aukerarik eman gabe».

Abokatuaren esanetan jarrerahorrek Xalaren defentsa eskubi-dea urratu du, eta Giza Eskubide-en Europako Hitzarmenaren ara-bera «edozein auzibide judizialedo arbitralean» beti indarreandagoena. Aurrera begira oraindikez direla «gatazka» egoera bateansartu azaldu zuen, baina irits dai-tekeela. «Ez dugu baztertzenepaitegian finala bertan beherauzteko eskatzearen aukera. Bai-na garaiz da oraindik».

Pilotari askoren babesaIpar Euskal Herriko ezker-paretazein trinket pilotari asko gertura-tu ziren Xalari babesa ematera.Era berean Aspeko hainbat pilo-tarik eta pilotari ohik sinaturikoohar batean Lekuinekoak finalajokatzeko duen eskubidea alda-rrikatu zuten, eta pilotan kirolirizpideak lehenets daitezela es-katu. Besteak beste Irujok, JulianRetegik edota Titin III.ak sinatuzuten oharra. Azkenik, Makeako,Lekuineko eta Azkaineko auza-pezek ere hartu zuten hitza, etaazken horrek, Jean Louis Ladu-txek, mezu zuzena bidali zien en-presei. «Xalak ez badu jokatzenxuxen xuxen ibili beharko diraaurrerantzean Ipar Euskal He-rrian jaialdiak saltzeko».

«Nire finala jokatu nahi dut»Xalak uztailaren 3an finala jokatzeko bereeskubidea aldarrikatu du, epaileak entzunez ziolako, eta auzitara jotzeko prest dago

Enpresen liga ez da bildu pilotariarekin, etaAspek finala 19an jokatuko dela berretsi du

Jean Paul Gibert abokatua, Jamal Issadi medikua eta Xala, atzo Irungo hotel batean pilotariak emaniko prentsaurrekoan. GARI GARAIALDE / A. PRESS

‹ Kirola2011ko ekainaren 14a, asteartea berria 33

IGANDEKO EMAITZAK

pSodupe.Apezetxea-Arruti 22;Jaunarena-Larrinaga 18. TitinIII.a-Merino II.a 21; Gonzalez-Laskurain 22.pArmendaritze.Etxeberri-Ez-kurra 40; Ibarrola-Arizmendi 39.

ATZOKO EMAITZAK

pGallarta.Mendizabal-Galarza22; Ongai-Larrinaga 8. Irujo-Za-baleta 22; A. Lasa-Pascual 18.

GAURKO PARTIDAK

pBergara (17:00).Retegi Bi-L.Galarza / Idoate-Cecilio. Irujo-Zubieta / Gonzalez-Laskurain.pN.de Oro (20:00).Leiza-Pe-ñagarikano / Olaetxea-Argote.pGalarreta (20:00).Barrene-txea IV.a / Matxin VI.a. MatxinIII.a-Etxeberria III.a / Endika-Urrutia. Urtasun-Zubiri / MatxinIV.a-Gaztelu.

G Jaialdiak

Bengoetxea: «Xala egitenari dena normala da»

ESKU-HUSKA ›Oinatz Bengoe-txeak eta Aimar Olaizolak atzoegin zituzten azken entrena-mendu saioak finalaren aurretikBilboko Bizkaia pilotalekuan.Leitzarra, bere aldetik, egunekopolemikaz mintzatu zen: «Xalaegiten ari dena normala da, nikere egingo nuke. Nik ez dakitjokatuko dudan, baina berdinberdin prestatu behar dut nireburua». Pilota aukeraketa etziegingo dute (12:00).

Gipuzkoa Kopa, Zestoan,Oñatin eta Zumarragan

ERREMONTEA ›Pilotalekumotzeko Gipuzkoako Kopakobigarren aldia jokatuko da hilhonetan. Hiru jaialdiko torneoaizango da. Lehen finalerdiaUterga-Urrutiak eta Juaristi-San Miguelek jokatuko dute,hilaren 17an, Zestoan. Bigarre-na, aldiz, Zeberio II.a-EtxeberriaIII.a eta Urriza Ionek, hilaren18an, Oñatin. Finala 25eanizango da, Zumarragan.

Gazteen arteko lehiaKutxa Torneoko atarikoan

ERREMONTEA ›BarrenetxeaIV.ak eta Matxin VI.ak, Oria-mendiko koadroko pilotari gaz-teenetariko bik, buruz burukoKutxa torneoko atariko fasea-ren partida jokatuko dute gaur,Galarretan (16:00). IrabazleakAgirresarobe izango du aurkarihurrengo kanporaketan.

DLaburrak

EPELeko epaileak ezzuen hitz egin nirekin,eta ez zituen ikusi niremedikuaren txostenak»

«Aspek Olazabali hirupartida jokarazi zizkionapendizitis ebakuntzaegin eta 19 egunetara»YVES SALABERRI, ‘XALA’Aspeko pilotaria

«Ez dugu baztertzenfinala behin-behinekozbertan behera geldi dadila eskatzea»JEAN PAUL GIBERTXalaren abokatua

‘‘

Publizitatea ›34 berria 2011ko ekainaren 14a, asteartea

‹Agenda2011ko ekainaren 14a, asteartea berria 35

Erredakzioa

La Danse: le ballet de l’ Opéra deParis dokumentala Parisko Ope-rari buruzko lana da, eta BilbokoKarmen aretoan ikusi ahal izan-go da, gaur, 19:45etik aurrera. Gai-nera, Natxo Montero dantzariaemanaldian izango da, dokumen-talaren inguruan hitz egiteko.

Frederic Wiseman dokumenta-listak dantza konpainiaren egu-neroko jardunak jaso ditu lan ho-rretan. Halere, dokumentala horibaino zerbait gehiago da. Dantzaoinarri hartuta, gaurkotasunaduten hainbat gai lantzen dituWisemanek: dantzarien estatusprofesionala Frantziako lan erre-forman, dantzaren berrikuntzak,arrazismoa...Horiekin batera, ba-llet klasikoa omendu nahi izan duzuzendariak.

Munduko dantza konpainiarikonenen artean dago PariskoOpera. Perfekzioa dute ezauga-rri; teknikan ez ezik, mugimen-duan ere. Lana beharrezkoa izan

da horretarako, eta Wisemanekere denbora behar izan du horiikusleari erakutsi ahal izateko.

Bere metodoa erabili du orain-goan ere, eta, ohi bezala, hainbatpremisari jarraitu dio: kamaraikusezina da; aurrean duen guz-tia grabatzen du inolako aldake-tarik egin gabe. Horrez gain, ezdu gertatzen dena azaltzeko off-eko ahotsik jarri, eta ez du doku-mentalean parte hartzen dutenlagunen adierazpenik jasotzen.

‘LA DANSE: LE BALLET DEL’OPÉRA DE PARIS’pNoiz.Gaur, 19:45ean.pNon.Bilbon, Karmen aretoan.

Parisko Operaren barrenak Dantza konpainiarenegunerokoa jaso duFrederic Wisemanzuzendariakdokumental batean

Frederic Wiseman zuzendariak Parisko Operaren inguruko dokumental bat egin du. BERRIA

Erredakzioa

Tubes Gaves Us Wings lana Agui-rre eta Bad Luck Rides On Whe-els taldeen arteko lotura da. Iazkaleratu zuten elkarrekin, etagaur biak Zarautzen (Gipuzkoa)izango dira kontzertua ematen.Disko horretako abestiez gain,beste asko ere eskainiko dituzte.20:30ean hasiko da kontzertua,Putzuzulo gaztetxean.

Bordeleko taldea da Aguirre;Bad Luck Rides On Wheels,berriz, Rostock hirikoa (Alema-nia). Doom, sludge eta crust doi-nuak jorratzen dituzten biek;halere, Alemaniako taldearenmusikak doom metal ukituakditu. Esperientzia handiko musi-kariak biltzen ditu azken horrek;hala nola, Abuso Sonoro, Mani-

fest eta Necrocorrosion taldeetanaritutako musikariak dira. Mise-ria, porrota eta ezkortasuna lan-tzen dituzte euren abestietan, eta2009an kaleratu zuten eurenlehen diskoa. Euskarri bereziaaukeratu zuten horretarako:disko bikoitza izan zen, DVD etaguzti. Aguirre taldeak ere, BadLuck Rides On Wheels taldeakbezala, duela bi urte argitaratuzuen bere lehen lan luzea, Calvai-re izenekoa.

Elkarrekin egindako diskoan,hiruna abesti aurki daitezke.Aguirrerenak 58, Penitent etaLike Weed; Alemaniako taldeare-nak, berriz, Escape, Worneta WarMachine dira.

AGUIRRE ETA BAD LUCK RIDES ONWHEELSpNoiz.Gaur, 20:30ean.pNon.Zarautzen (Gipuzkoa),Putzuzulo gaztetxean.

Sludge doom gaua Zarautzen Aguirre eta Bad LuckRides On Wheelstaldeek kontzertuaemango dute gaurPutzuzulo gaztetxean

Aguirre taldeak kontzertua emango du gaur gauean. DROWNED

D Ekitaldiak

MusikapArrasate.Goikobalu Txiki.Bihar, 19:30ean, Aldai parkean.pBilbo.John Mayall. Gaur,20:00etan, BBK aretoan.pBilbo.Kilauea eta Reborn. Os-tegunean, 19:00etan, Kukutzagaztetxean.pBilbo.Peachy Joke. Ostegu-nean, 19:00etan, Fnacen.pBilbo.Young Talent Show. Os-tegunean, 20:15ean, CamposEliseos antzokian.pDonostia.Doka Jazz Ses-sions. Ostegunean, 22:00etan,Doka kafe antzokian.pGasteiz.Piano entzunaldia.Gaur, 19:15ean, Luis AranburuUdal musika eskolan.pGasteiz.Napoka Iria. Gaur,20:30ean, Parral tabernan.pLegazpi. Ikasle helduen en-tzunaldia. Gaur, 19:00etan, La-txartegi aretoan.pOndarroa.Ondarroako musi-ka eskolaren emanaldi berezia.Bihar, 19:30ean, kafe antzokian.pTolosa.Aina eta No More Lies.Ostegunean, 22:00etan, Bon-berenean.pZarautz.Aguirre eta Bad LuckRides On Wheels. Gaur,20:30ean, Putzuzulon.

AntzerkiapUsurbil.Kiki eta Koko pailazo-ak: Irriparra barra barra ikuski-zuna. Ostegunean, 17:00etan,pilotalekuan.

DantzapBurlata. Rum-Rum Rock . Os-tegunean, 19:30ean, Udal par-kean.pDonostia.Udal Dantza Esko-lako dantza garaikideko ikasle-en erakustaldia. Bihar,19:30ean, Gazteszenan.

ErakusketakpBilbo.Pintura abstraktua,1949-1969: Guggenheim Bildu-men aukeraketak. GuggenheimBilbao museoan.pBilbo.Artea ikasbide 2011.Gaurtik abuztuaren 28ra arte,Guggenheim museoan.pDonostia.Gizakiez eta san-tuez, Antonio Oteizaren lanak.Gaurtik uztailaren 10era arte,Kutxa Boulevard aretoan.pErrenteria. Idoia Beratarbide-ren Memoria zulatua pinturaerakusketa. Gaurtik uztailaren9ra arte, Xenpelar kultur etxean.pGasteiz.Javier Etxebarriarenerakusketa. Ostegunetik ekai-naren 30era arte, Ibaiondoko gi-zarte etxean.pOiartzun.Hariketak. Lotzeaaskatzea denean. Ostegunetikuztailaren 7ra arte, udaletxekoareto nagusian.pSoraluze.Kontrargi 2011: Mi-kel Valero, Maddi Oregi, Julio

Mendikute, Isaac Zamakola,Ekaitz Uzin, Mario Loscos etaCarlos de Cos. Gaurtik ekaina-ren 30era arte, kultur etxean.pZumarraga.Escultura y espa-cio, Iñaki Ruiz de Eginoren la-nak. Ostegunetik uztailaren10era arte, Zelai Arizti erakuske-ta aretoan.

HitzaldiakpBilbo.Nuestros navegantesde altura: la aventura del Atlan-tico. Gaur, 19:00etan, BilbokoItsasadarra itsas museoan.pBilbo.Andrew Gangoitiren hi-tzaldia. Bihar, 19:00etan, BilbaoArte aretoan.pDonostia.Autopsiarako fro-gak liburuan oinarritutako hi-tzaldia, Koldo Izagirrerekin.Gaur, 17:00etan, Añorgako Gi-puzkoako Ikastolen Etxean.pDonostia.Manuel Rivasen hi-tzaldia. Bihar, 19:30ean, Donos-tiako Udal liburutegi nagusian.pElorrio.Nafarroako konkista500 urte, Olazar auzo elkarteakantolatuta. Bihar, 19:30ean, Itu-rri kultur etxean.pGasteiz.El arte de los reta-blos. Bihar, 17:00etan, IgnacioAldekoa kultur etxean.pGetxo.Amerikaren indepen-dentziaren 200. urtemuga. Hiz-lariak: Adelaide Daraspe, Yolan-da Rojas eta Tomas Urzainki.Bihar, 19:00etan, Algortako ka-sinoan.pIurreta.Milena Agusen Kon-desa esku-guria nobelari buruz-ko solasaldia. Bihar, 19:00etan,liburutegian.pTolosa.Contra la privatiza-cion de la sanidad en Tolosa.Hizlariak: Floren Altuna eta JaviArana. Bihar, 16:00etan, Hel-duen Hezkuntzan.pZalla.Murriztea, berrerabil-tzea eta birziklatzea. Bihar,17:30ean, kultur etxean.pZarautz.Germoplasma, Noe-ren ikasleak, Jon Zulaikarekin.Gaur, 21:00etan, Arkamurka na-tur elkartean.

IkastaroakpEskoriatza.Las plantas medi-cinales por la época de SanJuan, tradición y ciencia. Bihar,18:30ean, kultur etxean.pSanturtzi.Hankapalu tailerra.Ostegunean eta ostiralean,19:30ean, Mamarigako kulturetxean.

Ikus-entzunpBilbo.La danse: Le ballet deL’Opéra de Paris, Frederick Wi-semanen filma. Gaur, 19:45ean,Karmen aretoan.pGetxo.Euri lehorra. Nazioar-teko erraztaileak Euskal Herriandokumentala. Ondoren, sola-saldia. Gaur, 19:00etan, Algor-tako Villamonte kultur etxean.

Zure ekitaldia BERRIAn agertzea nahi baduzu: www.berria.info/zerbitzuak/agenda/bidali/

Gaur

Ostarteekin, egonkorpZerua. Ipar-ekialdeko hai-zeak lagunduta, eguraldiegonkorra izango da. Goize-tik, lanbroa eta behelainoaagertuko dira betiko tokie-tan. Ipar isurialdean etamendialdean ostarteak ire-kiko dira; barnean, goiko ho-dei gehiago ikusteko aukeraizango da. Erriberan eguraldieguzkitsua gailenduko da.

pHaizea. Ipar-ekialdekoa.pTenperatura. Gora. Iparisurialdean eta mendialde-an, beroenak, 20 eta 24 gra-du artekoak izango dira; bar-nealdean, berriz, 19 eta 31gradu artekoak.

p

Bakio 13/23

p

Bilbo 14/24p

Balmaseda 12/24

p

Guardia 11/25

p

Gasteiz 9/24 p

Agurain 10/24

p

Arrasate 11/23

p

Eibar 12/23

p

Donostia 13/21

p

Leitza 10/21

p

Baiona 14/24

p

Abaurregaina 9/20

p

Tutera 15/28

p

Iruñea 11/25

p

Tafalla 13/25

p

Donibane Garazi 13/27

p

Maule 13/27

p

Amurrio 12/25

Osteguna, 16 Larunbata, 18

Joera

Ostirala, 17

Agenda ›36 berria 2011ko ekainaren 14a, asteartea

b Eguraldia

Bihar

Antzera jarraituko dupZerua. Eremu antiziklonikoaindartuko da, eta, ondorioz, goi-zetik ostarteak izango dira ipar-partean eta mendialdean; bar-nealdean, berriz, eguzkia etagoiko hodeiak jabetuko dira,batez ere Arabako Lautadaneta Iruñerritik hegoaldera.pHaizea. Haizea aldakorraizango bada ere, arratsaldetikaitzina ipar ikutukoa nagusitukoda.pTenperatura. Berdin. Egunekotenperatura beroenak, ipar isu-rialdean eta mendialdean, 20eta 25 gradu artekoak izangodira; barnealdean, berriz, 19 eta30 gradu artekoak izango dira.

Itsasoa

Isobara mapa

pEgoera. Lehen hogei milietanipar-ekialdeko haizea iritsiko da,2ko indarrarekin, eta itsaskirriaeragingo du; ipar partean, 3koufadekin, itsaskiko guneak sor-tuko ditu. Ondo ikusiko da.pOlatuak.Metro bat artekoak.

Eguzkia S0RTU GORDE

06:44 21:46

Ilargia EGUNA

Ilbete Ekainaren 15a, asteazkena

Ilbehera Ekainaren 23a, osteguna

Ilberri Uztailaren 1a, ostirala

Ilgora Uztailaren 8a, ostirala

Itsasaldiak ORDUA METROAK

Itsasgora 03:59 3,90

Itsasbehera 09:59 0,80

Itsasgora 16:20 4,08

Itsasbehera 22:25 0,67

JON ALBISU

b Hitz jokoak BAGABIGA

t° t°t°

t°

t°

GHitz gurutzatuak GSudokua

3 2 9

5

6 9 3 5

9 2

4 2 6 3 5 1

7 4

5 1 7 6

2

8 1 3

9x9-ko laukian hutsikdauden gelaxkak betebehar dituzu, 1etik 9rabitarteko zenbakiakidatziz eta kontuan izanikzenbaki bakar bat ere ezdela bi aldiz azaltzenerrenkada eta zutabeberean ezta dagokion3x3-ko laukian ere.

GGoitibehera GAtzoko erantzunak

Goiti eta beheiti letra bat gutxiago edogehiago du asmatu beharreko hitzak.1. Nafarroako udalerria, Malerrekan. 2.Euskal behi basa. 3. Jantzita. 4. Une oro.5. Euskal Telebista, labur-laburadierazita. 6. Denbora. 7. Jaia, festa. 8.Lapurtu, ostu. 9. Kantua.

Goitibehera: 1. Bastida. 2. Basati. 3. Astia.4. Asia. 5. Sai. 6. Sasi. 7. Saski.8. Sitsak. 9. Isatsak.

Gaitz egiazki berezia da ergelkeria, gaixoek ezbaizik eta beste guztiek nozitzen baitituzteharen ondorioak. (Voltaire)

9 4 2 3 1 8 5 7 6

6 3 7 2 4 5 1 8 9

8 1 5 7 9 6 3 4 2

7 8 1 5 2 9 6 3 4

4 2 6 1 7 3 9 5 8

5 9 3 8 6 4 2 1 7

1 7 4 9 5 2 8 6 3

2 6 8 4 3 1 7 9 5

3 5 9 6 8 7 4 2 1

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

Ezker-eskuin1. Metafisikari dagozkionak. 2. Animatua. Du, haiei. 3. Aldare bakarreko eliza txikiak. Bakoitzak bi.4. Garo, iratze. Artilea egiten edo harrotzen duen langilea. 5. Berrogeita hamaika. Arloak. Musikanota. 6. Sarrera. Pluralean, atzerritiko salgaiei ezartzen zaizkien zergez arduratzen denadministrazio-atala. 7. Kezkatzera behartua. Iodoaren ikurra. 8. Beharbada. Myanmarkohiriburua, ‘Yangon’ ere deitua. 9. Nondik atzizkia. Kausa partikula. Ostiralaren hasiera. 10. Bokala.Ahantzia. Izpirituaren hasiera. 11. Ausartu aditzaren oina. Bizkaieraz, saski handia. 12. Adanenerailea. Bizkaieraz, ahardiak.

Goitik behera1. Makilaka joak eta erabiliak. 2. Taberna, edariak salgai eskaintzen diren lekua. Ura, bokalik gabe.3. ... egin, zerbait ospatzeko edontziak elkar jo. Ezjakin. 4. Areago. Sakatu aditzaren oina. Lekuhartan. 5. Aziendak, barazkiak eta janariak salgai dauden azoka berezia. Erretxina fosildu, gogoreta garden. 6. Hego Europako estatu bateko. Lehena eta azkena. Mila. 7. Sukaldarien lanbidea. 8.Kasik. Eginak. 9. Potasioaren ikurra. Ezin hobekiago. Nekazarien lanabes. 10. Eskandinaviarrenjainkoa. (hemen) Naiz. Ez eme. 11. Ipar., enara, txori mota. Doministikua. 12. Suari dariona.Egintzak.

1

2

34

5

6

7

8

9

‹ Agenda2011ko ekainaren 14a, asteartea berria 37

ArabaGASTEIZ

DABACO BOULEVARDBoulevard merkataritza gunea (902-221622). Ikuslearen eguna: osteguna.

Sin identidad 15:50 18:05 20:20 22:35Piratas del Caribe 4 16:00 17:00 18:45 19:45 22:00

22:30Arthur 3: La guerra de los mundos 16:15 18:15¡Qué dilema! 20:20 22:35Piratas del Caribe 4 3D 16:30 19:15 22:15No lo llames amor... llámalo X 16:10 18:10Thor 20:10 22:30Insidious 16:00 18:05 20:15 22:30X-Men: Primera generación 16:30 19:15 22:15Fast & Furious 5 16:30 19:15 22:00El sicario de Dios 16:30 18:30 20:30 22:30Rio 16:05 18:05Agua para elefantes 20:10 22:35Hop 16:10 18:10El inocente 20:10 22:35

DFLORIDASan Prudentzio,22 (94-5231940). Ikuslearen eguna: asteazkena.

Medianoche en Paris 18:00 20:15Historias de la edad de oro (JBA) 17:30 20:30Nowhere Boy 18:00Agua para elefantes 20:15Pequeñas mentiras sin importancia 17:30 20:15Los colores de la montaña 17:30No mires atrás 20:00En un mundo mejor 17:30 20:00Piratas del Caribe 4 17:30 20:15

DGURIDISan Prudentzio,6 (94-5231940). Ikuslearen eguna: asteazkena.

Piratas del Caribe 4 3D 18:00 20:40X-Men: Primera generación 17:30 20:00El inocente 17:30El castor 19:45Fast & Furious 5 17:30 20:00No tengas miedo 17:30 20:00Sin identidad 17:30 20:00Insidious 17:30 20:00Hanna 17:30 20:00

DYELMO GORBEIA 3DGorbeia merkataritza gunea (94-5460623). Ikuslearen eguna: asteazkena.

Hanna 18:00 20:15 22:30Insidious 17:55 20:10 22:25X-men: Primera generación 17:30 18:45 20:15 21:30Piratas del Caribe 4 3D 17:30 19:30 20:30 22:30Piratas del Caribe 4 18:15 21:15Pequeñas mentiras sin importancia 18:20 21:20Medianoche en Paris 18:00 20:10 22:20¡Qué dilema! 20:20 22:35El castor 18:20Sin identidad 17:45 20:00 22:15Thor 3D 18:10El sicario de Dios 3D 20:30 22:30Código Fuente 18:10El inocente 20:10 22:30Fast & Furious 5 19:00 21:45

DAMURRIO. Amurrio Antzokia.Ez dago emanaldirik.

BizkaiaBILBO

DGOLEM ALHONDIGAHanna 17:15 20:00 22:15Mami Blue 18:30 20:30 22:15El árbol 16:30 20:00 22:15X-Men: Primera generación 17:00 19:45Pequeñas mentiras sin ¡mportancia 16:45 19:30 22:15Piratas del Caribe 4 17:00Medianoche en Paris 16:30 18:30 20:30 22:15Sin identidad 20:00 22:15En un mundo mejor 17:15 22:15

DMULTICINESEskutza kalea,13 (94-4310310). Ikuslearen eguna: astelehena.

Pequeñas mentiras sin importancia 17:15 20:00Medianoche en Paris (JBA) 17:30 20:00 22:15Los colores de la montaña 17:30 20:00 22:15Nowhere Boy 17:30 20:00 22:15La doctrina del shock 17:30No mires atrás 19:45 22:15When you’re strange (JBA) 17:30 19:45 22:15The Company Men 17:30 20:00 22:15

DCOLISEO CINESA ZUBIARTELeizaola Lehendakariaren kalea,

Rio 16:45X-Men: Primera generación 17:00 19:00 20:00 22:00¡Qué dilema! 18:15Piratas del Caribe 4 17:00 19:45 22:30Piratas del Caribe 4 3D 16:00 19:15 22:00Sin identidad 20:30 22:45Insidious 16:00 18:00 20:00 22:00Medianoche en Paris 16:30 18:30 20:30 22:30Hanna 16:00 18:15 20:30 22:45Thor 16:00

BARAKALDO

DCOLISEO CINESA MAX OCIOKareaga kalea z/g (94-4310310). Ikuslearen eguna: astelehena.

Almas condenadas 16:00 18:10 20:20 22:30Insidious 16:00 18:10 20:20 22:30Hanna 16:00 18:15 20:30 22:45X-Men: Primera generación 16:15 17:00 19:00 20:00 22:00

22:45El sicario de Dios 16:00 18:00 20:00 22:00Pequeñas mentiras sin ... 16:00 19:00 22:00Medianoche en Paris 16:15 18:15 20:15 22:15Rio 16:00 18:00¡Qué dilema! 20:15 22:30Sin identidad 16:00 18:15 20:30 22:45Piratas del Caribe 4 17:00 20:00El inocente 22:45Diario de Greg 2: La Ley Rodrick 16:00 18:10 20:20 22:30Agua para elefantes 22:30Thor 16:30 19:00 22:00Arthur 3 : La guerra de los mundos 17:00Fast & Furious 5 19:15 22:00Piratas del Caribe 4 3D 16:00 19:00 22:00

DYELMO MEGAPARKErribera etorbidea z/g (94-4181672). Ikuslearen eguna: astelehena.

Insidious 18:20 20:20 22:20Hanna 17:45 20:00 22:15X-men 18:05 19:20 20:40 22:00Piratas del Caribe 4 3D 18:30 19:30 21:30 22:30Piratas del Caribe 4 2D 17:30 20:30Medianoche en Paris 20:25 22:25

Fast & Furious 5 17:30 20:00 22:30Thor 2D 20:10 22:30El inocente 18:00Sin identidad 17:40 19:50 22:10¡Que dilema! 17:50

BASAURI

DIBAIGANEEl inocente 20:00

DSOCIAL ANTZOKIAEz dago emanaldirik.

DBERMEO.Nestor Basterretxea.Ez dago emanaldirik.

DDERIO.Gurea aretoa.Ez dago emanaldirik.

DDURANGO.Zugaza.Medianoche en Paris 20:00

DELORRIO.Arriola Antzokia.Ez dago emanaldirik.

DERMUA.Ermua Antzokia.Ez dago emanaldirik.

DGALDAKAO.Torrezabal.Ez dago emanaldirik.

DGERNIKA-LUMO.Lizeo.Ez dago emanaldirik.

GETXO

DGETXO ZINEMAKArriluze z/g (94-4310310). Ikuslearen eguna: asteazkena.

Pequeñas mentiras sin impotancia 17:00 19:40Sin identidad 22:20El diario de Greg 2: La Ley de Rodrick 17:00 19:30 22:00Insidious 17:00 19:30 22:00Medianoche en Paris 17:00 19:30 22:00X-Men: Primera generación 17:00 19:30 22:00Hanna 17:00 19:30 22:00Piratas del Caribe 4 3D 17:00El inocente 19:30 22:00Piratas del Caribe 4 17:00 19:00 22:00

LEIOA

DCINESA ARTEAArtea merkataritza gunea (902-333 231). Ikuslearen eguna: asteazkena.

Sin identidad 22:45Thor 18:15¡Que dilema! 16:00 20:30Hanna 16:00 18:15 20:30 22:45X-Men: Primera generación 16:15 17:00 19:00 20:00 22:00

22:45Pequeñas mentiras sin importancia16:00 19:00 22:00Piratas del Caribe 4 2D 17:00 19:45 20:00 22:30Piratas del Caribe 4 3D 16:00 19:00 22:00Insidious 16:30 18:30 20:30 22:30Medianoche en Paris 16:15 18:15 20:15 22:15

DLEKEITIO.Ikusgarri zinema.Ez dago emanaldirik.

DMUNGIA.Olalde.Ez dago emanaldirik.

DMUSKIZ.Meatzari aretoa.Ez dago emanaldirik.

DONDARROA.Bide Onera.Agua para elefantes 2D 19:00 22:00

PORTUGALETE

DBALLONTIInsidious 17:45 20:00 22:10X-Men: primera generación 17:15 19:45 22.15Piratas del Caribe 4 3D 19:30 22:10Piratas del Caribe 4 17:30 20:10Thor 17:45Sin identidad 20:00 22:10Arthur 3: La guerra de los mundos 17:45¿Estas ahí? 22:15Fast & Furious 5 19:45

SANTURTZI

DSERANTES(94-4839244). Ikuslearen eguna: asteazkena.

X-Men: Primera generación 17:30 20:00 22:30Medianoche en Paris 17:15 19:45 22:15Nowhere boy 17:30 20:00 22:30

DZALLA. Zalla Antzokia.Ez dago emanaldirik.

DZORNOTZA. Zornotza aretoa.Ez dago emanaldirik.

GipuzkoaDONOSTIA

DANTIGUO BERRI(943-001200). Ikuslearen eguna: astelehena.

Piratas del Caribe 4 3D 17:15 19:45El castor 22:30x-Men: Primera generación 16:45 19:30 22:15Insidious 16:45 18:45 20:45 22:45Piratas del Caribe 4 16:45 19:30 22:15Sin identidad 17:00 19:45 22:15Medianoche en Paris 16:45 18:45 20:45 22:45Rio 17:15¡Qué dilema! 19:45 22:15El inocente 17:00 20:00 22:30

DLA BRETXAArraindegi eraikina (943-421371).

Piratas del Caribe 4 3D 16:30 19:30 22:30Arthur 3: La guerra de los mundos 16:00El castor 18:00Medianoche en Paris 20:00 22:15Insidious 16:10 18:15 20:30 22:45X-Men: Primera generación 17:00 19:45 22:30Piratas del Caribe 4 16:00 17:30 19:00 20:15 22:00Agua para elefantes 16:00Sin identidad 18:15 20:30 22:45Fast & Furious 5 17:15¡Qué dilema! 19:45 22:15Almas condenadas 16:00 18:10 20:20 22:30

DPRINCIPESan Joan,10 (943-421247). Ikuslearen eguna: asteazkena.

En un mundo mejor 17:15 19:45 22:15El árbol 17:15 19:30 22:00Pequeñas mentiras sin importancia 16:45 19:30 22:15

Mami Blue 17:00 19:30 22:00Piratas del Caribe 4 17:00 19:45El castor 22:30Los colores de la montaña 17:30 20:00 22:30Medianoche en Paris 16:45 19:00 22.30Nowhere Boy 17:30 20:00 22:30Hanna 17:15 19:45 22:15El inocente 17:15 19:30 22:15

DTRUEBAS.Esnaola,10 (943-271391). Ikuslearen eguna: asteartea.

La doctrina del shcok 17:00 19:30 22:00Medianoche en Paris (JBA) 17:30 19:45X-Men: Primera generación 22:00

DANDOAIN.Bastero.Ez dago emanaldirik.

DARRASATE.Amaia.Ez dago emanaldirik.

DATAUN.Herri antzokia.Ez dago emanaldirik.

DAZKOITIA.Baztartxo zinema.Ez dago emanaldirik.

DAZPEITIA.Soreasu Antzokia.Ez dago emanaldirik.

DBEASAIN.Usurbe zinema.Ez dago emanaldirik.

EIBAR

DCOLISEO Ez dago emanaldirik.

ERRENTERIA

DNIESSEN ZINEMAK(943-345291).

Insidious 17:30 20:00 22:45X-Men: primera generación 17:00 19:50 22:40Piratas del Caribe 4 3D 18:30 22:00Sin identidad 20:00 22:30Piratas del Caribe 4 17:00 19:50 22:35Medianoche en Paris 17:30 20:00 22:30¿Estás ahí? 17:30

DHERNANI.Biteri aretoa.Ez dago emanaldirik.

IRUN

DCINEBOX MENDIBILMendibil merkataritza gunea (943-630223). Ikuslearen eguna: osteguna.

Insidious 18:00 20:15 22:25Agua para elefantes 19:00El sicario de Dios 22:00Piratas del Caribe 4 17:45 19:00 22:00X-Men: Primera generación 19:00 22:00Arthur 3.La guerra de los mundos 18:00¡Qué dilema! 20:15 22:30El inocente 20:15 22:30

DTXINGUDI(943-635441). Ikuslearen eguna: astelehena.

X-Men: Primera generación 17:00 19:45 22:30Piratas del Caribe 4 3D 16:30 19:30 22:30¡Qué dilema! 16:45Pequeñas mentiras sin importancia 19:00 22:00Piratas del Caribe 4 16:00 19:00 22:00Fast & Furious 5 16:00Medianoche en Paris 18:30 20:30 22:30Hanna 16:00 18:15 20:30 22:45Insidious 16:10 18:15 20:30 22:45

DLAZKAO.Areria aretoa. Ez dago emanaldirik.

DOÑATI. Herri zinema.Ez dago emanaldirik.

DORDIZIA.Herri Antzokia.Ez dago emanaldirik.

DTOLOSA.Leidor.Ez dago emanaldirik.

USURBIL

DURBILUrbil merkataritza gunea (943-221622).

Piratas del Caribe 4 16:00 16:30 19:30 22:30

¡Qué dilema! 20:00 22:30Rio 16:00 18:00Fast & Furious 5 20:20 22:45Carta blanca 16:00 18:10Piratas del Caribe 4 3D 22:00Insidious 16:00 18:15 20:30 22:45X-Men: Primera generación 16:00 19:00 22:00Hanna 16:00 18:15 20:30 22:45Sin identidad 19:00 22:00

DZARAUTZ.Modelo.Ez dago emanaldirik.

DZUMAIA.Aita Mari.Ez dago emanaldirik.

DZUMARRAGA.Zelai Arizti.Dulce mentira 19:30 22:15

LapurdiBAIONA

DCGR CENTRE(0559-599090).

Low cost 14:00 16:00 18:00 20:00 22:15The prodigies: la nuit des... 14:00 16:00 18:00 20:00 22:15Monsieur Papa 14:00 16:00 18:00 20:00 22:15X-Men: le commencement 14:00 16:30 19:30 22:00Very bad trip 2 13:45 16:00 18:00 20:00 22:15Pirates des Caraïbes 4 3D 13:45 16:30 19:30 22:00Minuit à Paris 13:45 16:00 18:00 20:00Fast & Furious 5 22:15

DL’ATALANTE(05559-557363).

Une separation (JBA) 14:30 18:30Gianni et les femmes (JBA) 16:45 20:45

DL’AUTRE CINEMA(05559-555298).

Le chat du Rabbin (3D) 14:45Le chat du Rabbin (2D) 19:00The tree of life (JBA) 16:30Le gamin au vélo 15:15Animal Kingdom (JBA) 21:00Le conquete 20:45L’oeil invisible (JBA) 17:00Les couleurs de la montagne 18:45

ANGELU

DMONCINEThe prodigies: la nuit des...2D 16:00 20:00The prodigies: la nuit des...3D 14:00 18:00 22:00Limitless 14:00 16:00 20:00 22:00X-Men: le commencement 14:00 16:30 19:30 22:00Very bad trip 2 14:00 16:00 18:00 20:00 22:00Monsieur Papa 14:00 16:00 18:00 20:00Le chat du Rabbin 2D 14:00 18:00Le chat du Rabbin 3D 16:00Pirates des Caraïbes 4 2D 14:00 22:00Pirates des Caraïbes 4 3D 16:30 19:30La conquête 20:00 22:00Un baiser papillon 18:00Tree of life 22:00

DONIBANE LOHIZUNE

DLE SELECTLow cost 21:00Limitless 21:00Monsieur Papa 21:00X-Men: le commencement 21:00Un baiser papillon 18:00Le Chat du rabbin 2D 18:00Le gamin au vélo 18:00Les poings dans les poches (JBA) 18:00

DHAZPARNE.Haritz Barne.La fille du puisatier 21:00

DHENDAIA.Les Varietes.Pirates de Caraibes 4 21:00

DKANBO.L’Aiglon.Ez dago emanaldirik.

MIARRITZE

DROYALFaites le mur 19:15La solitude des nombres premiers (JBA) 21:00

Le gamin au vélo 14:00 17:30Les chemins de la ...(JBA) 18:00Les femmes du 6peme étage 14:00Medianeras (JBA) 16:10Minuit à Paris (JBA) 16:35 20:00The tree of life (JBA) 14:00 18:25Le chat du Rabbin 15:45 21:00

NafarroaIRUÑEA

DGOLEM BAIONA(948-222333). Ikuslearen eguna: asteazkena.

Romeos 11:00 20:00Hanna 17:15 20:00 22:30Mami Blue 17:15 20:00 22:30X-Men: Primera generación 17:00 22:45Pequeñas mentiras sin importancia 17:00 19:45 22:30Piratas del Caribe 17:00 19:45 22:30Medianoche en Paris 17:15 20:00 22:30

DGOLEM LA MOREA(948-222333). Ikuslearen eguna: astelehena.

Hanna 17:15 20:00 22:30Insidious 16:30 18:30 20:30 22:30X-Men: Primera generación 16:30 17:15 20:00 21:30 22:30Piratas del Caribe 3D 17:00 19:45 22:30Piratas del Caribe 17:15 19:00 20:00 22:30Medianoche en Paris 17:15 20:30 22:30El inocente 17:15 20:00 22:30Sin identidad 17:15 20:00 22:30Thor 17:30 20:00 22:30Fast & Furious 5 20:00 22:30No tengas miedo 16:30 18:30 20:30 22:30Rio 16:30 18:30

DGOLEM YAMAGUCHI(948-222333). Ikuslearen eguna: asteazkena.

Granada 30 años depués.5.000 ... 17:30 22:30El árbol 16:30 18:30 20:30 22:30Carlos (JBA) 19:45En el centro de la tormenta 17:15 22:45No tengas miedo 16:30 18:30 20:30 22:30Medianoche en Paris (JBA) 16:30 18:30 20:30 22:30En un mundo mejor 20:00

DSAIDE CARLOS III(948-245400). Ikuslearen eguna: astelehena.

Insidious 17:30 20:00 22:30X-Men: Primera generación 17:00 19:45 22:30¡Qué dilema! 17:30 20:00 22:30Piratas del Caribe 4 3D 17:00 19:45 22:30Medianoche en Paris 17:30 20:00 22:30

DSAIDE OLITE(948-24 54 00). Ikuslearen eguna: astelehena.

Piratas del Caribe 4 16:30 19:45 22:00El castor 17:30 20:00 22:00Sin identidad 17:00 19:30 22:00El inocente 17:30No tengas miedo 20:00 22:00

LIZARRA

DGOLEM LOS LLANOSEz dago emanaldirik.

TUTERA

DOCINEX-Men: primera generación 19:30 22:00Insidious 18:15 20:15 22:15Arthur y la guerra de los mundos 19:30Piratas de Caribe 4 20:30 22:30Hanna 18:10 20:20 22:30Agua para elefantes 18:00Sin identidad 20:15Fast & Furious 5 22:00Piratas de Caribe 4 3D 19:00 20:15 22:15Medianoche en Paris 18:30 20:30 22:30

UHARTE

DITAROA(902-463269). Ikuslearen eguna: osteguna.

Insidious 16:20 18:20 20:20 22:20Hanna 16:00 18:10 20:15 22:20Diario de Greg 2: La Ley de Rodrick 16:15 18:15 20:15 22:15X-Men: Primera generación 16:00 17:00 19:00 20:00 22:00

22:30¡Qué dilema! 16:00 18:10 20:15 22:20Piratas del Caribe 3D 16:30 19:30 22:15Piratas del Caribe 2D 16:00 19:00 22:00Sin identidad 16:00 18:10 20:15 22:30No lo llames amor... llámalo X 16:20 18:20Fast & Furious 5 16:30 19:30Medianoche en Paris 16:10 18:10 20:10 22:10No tengas miedo 20:20 22:20El inocente 20:10 22:20

VIANA

DLAS CAÑASInsidious 17:30 20:00 22:45X-Men: primera generación 17:00 19:50 22:40Piratas del Caribe4 17:00 19:50 22:35Sin identidad 17:15 20:00 22:30Piratas del Caribe4 3D 18:30 22:00Agua para elefantes 20:00 22:35Fast & Furious 5 17:00 19:45 22:30El inocente 17:30 20:00 22:30Thor 17:30Caperucita Roja (¿A quién ...) 20:10 22:45Rio 18:00

Nafarroa BehereaDDONIBANE GARAZI.Le Vauban.Thor 21:00

DDONAPALEU.St.Louis.Pirates des Caraibes 4 3D 21:00

ZuberoaDMAULE.Baitha. Les yeux de sa mère 20:30 X-men le commencement 20:30

Hanna, Joe Wright zuzendariaren filma. BERRIA

1 Aretoak

KomunikazioaD

Esku beltzak (I)

B adaezpada, honako Eko-grafia idazten hasi aurre-tik, bost minutu hartu di-

tut zigarroa piztu eta burua sose-gatzeko. Lotsagarria iruditubaitzitzaidan igande gauekoa,sentipen txarra uzten duten ho-

rietakoa, inor zu engainatzensaiatzen denean bezala. Bai, nikere El asesinato de Carrero Blan-co filmaren bigarren zatia ikusinuen ETB2n.

Beste behin, iruditu zitzaidanesku beltz eta, hala ere, ikusezinbat hariak mugitzen ari dela. Ger-tuko zein urruneko gertakariakeraldatzen saiatzen da, bertsioofizialaren xehetasunak mozo-rrotzen, eransten ala ezabatzen.Batzuetan, disimuluan joaten da.Beste batzuetan, min egiten du,besteak beste, begietan.

Harrigarria baita onak on etatxarrak txar marrazteko ahalegi-

nak zenbateraino manipula deza-keen testuingurua. Aurreikuste-koa da halako gertakizuna konta-tuko duenak nor hartuko duentxartzat, nola osatuko duen ha-ren soslaia. Prestatu samar gau-de hori barneratzeko. Ordea,urrunago joan zen igandeko ema-naldia. Madrilgo ekintza hartanparte hartu zuten etakideak dea-brutzeaz gain, edo, horretarako,onartua behar lukeen diktadurabaten aurpegi ezagunenetakobat jainkotu baitzuen. CarreroBlanco goxoa, hurbilekoa, maita-garria, esanekoa eta bihotz one-koa erakutsi zigun. Hil aurreko

egunetan, alaba eta iloba bisita-tzen, mezan, emaztea goxo musu-katzen eta beste hainbat egoera-tan erakusi ziguten. Ahaztu eginzitzaien esatea diktadura garaianFrancoren eskuin eskua izanzela, haren lagun mina. Eta ima-jinatzen dut, diktadore baten ger-tukoena bihurtzeko, harekiko fi-deltasuna frogatzeko, latzak egineta agindu beharko zituela. Nos-ki, ahaztu egingo zitzaizkien ga-raiko jazarpenaren ondorio direndatuak zein diren. Bide batez,esan dezadan oraindik onartzenez direnak direla.

Etakideek, baina, bihotzaren

lekuan, gaiztakeria dute, minasortzeko detonagailua. Hala iku-si genuen, Carrero Blancoren au-toa Claudio Coello kalean sar-tzen hastean. Emakume bat etaneskato bat bertatik pasatzen aribaitziren. Eta han ziren, bi etaki-deak, odol hotzez, haien asmoakbetetzen. Eta ama, leherketarenosteko ezustearen erdian, «mihija, mi hija!» oihuka, segunduluze batzuetan. Eta alaba ageriez. Eta ondoren agertu egin ba-zen ere, asko iradokitzen zuenmuntaiak. Eta hori badakigulaekintza hartan hiru izan zirela hi-lak baina ez zutela umerik hil.

EkografiakJokin Labaien

Allande Sokarros Maule

Xiberoko Botza Zuberoako eus-kal irratiak, urteroko legez, etxezetxe dirua biltzeko kanpaina ha-sia du. Iaz, 24.000 euro inguru es-kuratu zituen herritarren esku-zabaltasunetik. Diru horrekinlanpostu bat ordaintzeko mo-duan da; guztira bost lagun aridira irratian. Horietatik bata, ha-atik, Euskal Irratiak federazioakkontratatuta dauka.

Zuberoan zehar etxez etxe ibil-tzean Xiberoko Botza irratikolangile eta laguntzaileek jakin ba-dakite harrera ona eginen dietelaeta dirurik ere emanen dietela…irratia gutxi edo batere ez entzu-

ten dutenek ere. Izan ere, azkenikegin zen entzuleria neurtzekoikerketak agerian jarri zuen Zu-beroan entzungai diren irratienartean hirugarrena dela Xibero-ko Botza, hots, Bleue Pays Basqueirrati estatalaren tokiko irratia-ren eta Mauleko beste irratia denRadio Mendililiaren atzean.

Hori dela eta, duela gutxi egini-ko Xiberoko Botzeko biltzar na-

gusian nabari agertu da EuskalIrratiak federazioarekiko edobehintzat horren zuzendaritzare-kiko kexak handituz doazela. Ka-lapita giroa hazten duena da IparEuskal Herriko euskarazko lauirratiak bateratzen dituen Eus-kal Irratiak egiturak zubererazdauden ordutegi zatiak gero etagehiago murrizteko joera erakus-ten duela.

Gaur egun, goizean hiru ordueta erdi soilik dira Xiberoko Botzairratitik ekoitziak. Hargatik, Eus-kal Irratiak federazioko progra-mazio egitarau berrian, 11:30 eta12:00 tartea ere lau irratien saiobateratuan sartzeko xedea bada.Egitasmo horrekin ez dira adosXiberoko Botzakoak, eta irratia-ren biltzar nagusian ordutegi zatihori zubereraz mantentzekonahikaria argi eta garbi azalduda. Ezen, ordutegi zati hori daegun osoan entzule kopuru han-dienetako bat bereganatzen due-na.

Zubereraz hitz egiten den tartehorren bestelakatzea gertatukobalitz, Zuberoako euskal irratiakentzule gehiago galtzen jarrai de-zake. Hori «benetan tamalezkoa»litzatekeela iritzi diote XiberokoBotza irratiko arduradun, langileeta laguntzaileek.

Irratiak bere sorreraren 30. ur-teurrena ospatuko du datorrenurtean.

Xiberoko Botzak «etxez etxe» dirua biltzeko kanpaina hasi duIaz 24.000 euro ingurueskuratu zituzten, etahorrekin lanpostu batordaintzeko moduan daXiberoko Botza

Xiberoko Botzako langileak entzuleei eskainiko dieten soin-zakuarekin.

Agenda ›38 berria 2011ko ekainaren 14a, asteartea

Urtzi Urkizu Donostia

Hiru3 komunitateak ordezkatu-ko du Betizu kluba aurrerantze-an. Horrela, Euskal Herriko gaz-tetxoen euskal komunitate digi-

talik handiena bilakatuko daHiru3. Haur programazio eta en-tretenimenduzko edukiak jasokoditu Hiru3k. Paperezko gutunakdesagertu, eta harreman guztiaksarean egingo dira.

Orain arte Betizuko bazkideakizan direnak —70.000 bazkide zi-tuen klubak— aurrerantzean Hi-ru3koak izango dira. Baina, horre-tarako, euren posta helbidea bida-li behar dute Eitb.comwebgunera.

ETB3 katean tarte handia izan-go du Hiru3k. Ekainaren 23tik au-

rrera «irudi erakargarri eta mo-dernoan» bilduta erakutsiko dituedukiok guztiak, marrazki bizi-dun eta gaztetxoentzako saioe-kin. 07:00etatik 22:30era haur pro-gramazioaren edukiontzi izangoda. Doraemon, Shin Chan, OnePiece, Megaman, Keroro Sarjen-toa marrazkiak sartuko dira ber-tan.

Telebista katean ez ezik,Eitb.com-en ere atari handia izan-go du. Batetik, haur programa-zioa nahierara izango da Hiru3ko

dura berezia du Interneten hau-rrak seguru ibil daitezen. Segur-tasun kontuekin zorrotz jokatu-ko du EITBk atari horretan. Web-guneak ere gurasoei arretaeskainiko die. Hiru3ko kide direnhaurren gurasoentzat segurtasu-na bermatzeko garrantzitsuaizango den informazio erabilga-rria jarriko dute.

Facebook-en, gainera, orrialdeberezi bat izango da Hiru3ko kide-en gurasoentzako informazioare-kin.

Hiru3 komunitatea sortu du EITBk gaztetxoentzatBetizu klubarenordezkoa izango daHiru3, eta ETB3n eta‘Eitb.com’-en tartehandia izango du

webgunean. Umeek euren edukikuttunenak eskueran izango di-tuzte, atal guztiak eta nahi dituz-ten unean ikusteko.

«Parte hartzea eta hurbiltasu-na» izango dira komunitate be-rriaren ezaugarriak. Harrema-nak zuzen-zuzenak eta pertsona-lizatuak izango dira Hiru3kokideekin. Hiru3ren jaiotzarekin,komunitateko partaideen harre-man guztiak Internet bidezkoakizango dira.

Bestalde, EITBk kezka eta ar-

Carrero Blancoren filmak,%17,2ko ikusle kuota

TELEBISTA ›Igande gaueanordu berean emandako saioenartean liderra izan zen ETB2kateko El asesinato de CarreroBlanco telefilma: 165.000 ikus-entzule eta %17,2ko kuota.Aurreneko atalak %14,4kokuota izan zuen. ETB2ren batezbestekoa %8,6koa da.

BBCk Londresen duenegoitza salgai jarri du

TELEBISTA ›BBC telebistapubliko britainiarrak iragarri du1960. urtetik Londresko men-debeldean duen TelevisionCentre egoitza salgai jarrikoduela. Gaur egun 5.000 lagu-nek egiten dute lan egoitzahorretan. 2015. urterako hutsikegotea aurreikusten du, langileguztiak beste instalazio batzue-tara eraman ostean. Erabakiaazken urteko murrizketa ekono-miko handien artean kokatubehar da.

DLaburrak

D Telebista

D

‹ Agenda2011ko ekainaren 14a, asteartea berria 39

E Gaurko filmak

Frenchie 11

pETB2,18:40. Zuz.: Louis King. Akt.:Joel McCrea, Shelley Winters, PaulKelly. AEB. 1950.

La casa de Bernarda Alba 111

pLa2,22:00. Zuz.: Mario Camus. Akt.:Irene Gutierrez Caba, Ana Belen. 1987.

Max Payne 11

pLaSexta,22:25. Zuz.: John Moore.Akt.: Mark Wahlberg, Mila Kunis, BeauBridges. AEB. 2008.

The cleanner 11

pETB2,22:30. Zuz.: Renny Harlin.Akt.: Samuel L. Jackson, Ed Harris, EvaMendes. AEB. 2007.

Firefox, l’arme absolue 111

pFrance3,22:45. Zuz.: Clint Eastwo-od. Akt.: Clint Eastwood, Freddie Jo-nes, David Huffman. AEB. 1982.

ETB 207:10: Monumentos naciona-les de EEUU. 08:00: Egun onEuskadi. 08:05: Forum. Gon-bidatua: Antonio Skarmeta.08:30: Egun on Euskadi. Gon-bidatua: Rodolfo Ares. 10:05:Kerman mintzalagun bila.10:35: Senderos misteriosos.11:30: Bonanza. 13:25: Navarradirecto. Nafarroarako desko-nexioan. 13:30: Euskadi direc-to. 13:45: Euskadi Directo. Na-farroarako deskonexioan.14:25: Robin Food. 14:58: Tele-berri. 16:00: Eguraldia. 16:05:Ni más ni menos. 18:40: Zine-ma.‘Frenchie’. Zuz.: LouisKing. 1950. 20:10: Euskadi di-recto. 20:58: Teleberri. 21:55:Eguraldia. 22:10: La nochede... 22:30: Zinema.‘The cle-anner’. Zuz.: Renny Harlin.2007. 00:10: Teleberri. 00:40:EITB kultura. 01:20: Mi queri-do Klikowsky.

Antena 306:15: Noticias de la mañana.09:00: Espejo público. 12:30:La ruleta de la suerte. JorgeFernandezek aurkeztutakolehiaketa. 14:00: Los Simp-son. 15:00: Antena3 noticias.16:00: Bandolera. Telesaila.17:15: El secreto de PuenteViejo. 18:15: El diario. 19:15: Es-pecial atrapa un millón. 20:15:Karlos Arguiñano en tu coci-na. 21:00: Antena3noticias2.22:00: Hispania. 00:45: Pun-todoc: el precio de la fama.01:00: Erreportai bereziak. ‘Lanoche más ardiente’. 02:45:Unicos.

Tele 506:30: Informativos Telecin-co. 09:00: El programa deAna Rosa. 12:45: Mujeres yhombres y viceversa. EmmaGarciak aurkeztutako saioa.14:30: De buena ley. 15:00: In-formativos Telecinco. 15:45:Sálvame diario. 20:00: Pasa-palabra. Christian Galvezekaurkezten duen lehiaketa.20:55: Informativos Telecin-co. 22:00: Vuelveme loca estanoche. 22:45: Angel o demo-nio. ‘Ojo por ojo’. 00:30: Ene-migos íntimos. 02:30: Locospor ganar. 04:00: Infocomer-ciales. 05:00: Fusión sonora.

La Sexta07:00: La Sexta en concierto.08:20: Lo mejor de La Sexta.08:30: Bestial. 10:30: Críme-nes imperfectos. 11:25: L.A.Forensic. 11:55: Crímenes im-perfectos: historias crimina-les. 12:50: Crímenes imperfec-tos: Australia. 13:55: La Sextanoticias. 15:10: La Sexta / de-portes. 15:25: El mentalista.17:10: Navy. 20:00: LaSextanoticias. 20:55: La Sexta De-portes. 21:30: El intermedio.22:25: Zinema.‘Max Payne’.Zuz.: John Moore. 2008.00:25: Buenafuente. 01:45: Elintermedio. 02:45: Astro tv.

Rodolfo Ares Herrizaingo sailburua

Eusko Jaurlaritzako Herrizaingosailburu Rodolfo Ares elkarriz-ketatuko du Aitzol Zubizarretak.Solas tartean, berriz, Mikel de laFuente, Alfredo Retortillo etaAlvaro Martinez kolaboratzaile-ak egongo dira.‘Egun on, Euskadi’. ETB2, 08:30.

Carlos Garaikoetxeaelkarrizketatuko dute

Eusko Alkartasunako sortzaileCarlos Garaikoetxeak maiatza-ren 22ko hauteskundeen ondo-rengo egoeraz hitz egingo du.Sonia Hernando kazetariakelkarrizketatuko du lehendakariizandakoa.‘Boulevard’. Radio Euskadi, 09:00.

Iñigo Urkullurigaldezka

Maddalen Iriartek EAJrenEBBko presidente Iñigo Urkulluelkarrizketatuko du. Udalenosaketaz eta batzar nagusieta-rako balizko akordioez aritukodira. Ondoren, Asier Blas etaMaite Iturre mitzatuko dira.‘Azpimarra’. ETB1, 20:50.

Orioko Balearen Egunagogoratuko dute

Orioko Balearen Egunean egin-dako erreportaje bat emangodute. Egun horretan, bost txalu-pak Kantauri itsasoko azkenbalea nola harrapatu zuten iru-dikatzen dute. Bost urtetikbehin egiten dute jaia.‘Kresala’. ETB1, 23:20.

Hamaika08:00: Lazkao txiki. Marrazkibizidunak. 08:20: Jazz. 08:50:Bat eta bat (astelehena).10:05: Euskal Herria esnatuz.12:35: Sanda gaubela. 13:05:Berbetan. Onintza Enbeita.13:35: Gure saltsan. 14:05: Bateta bat (astelehena). 15:20:Nere herria. Aniz. 16:15: Ur etalur. 16:45: Ikusmira. 17:15: Errit-moz bizi. 19:20: Pernandoamezketarra. Marrazki bizi-dunak. 19:45: Bitartean. JoxeFelix Zubizarreta. 20:20: Ur-dazubiko festak. 20:45: Bateta bat. 22:05: Frontoia. 23:20:Bat eta bat.

La 106:00: Noticias 24h. 06:30:Telediario matinal. 09:00: Losdesayunos de TVE. 10:15: Lamañana de La1. 14:00: Albis-tegia. 14:30: Corazón. 15:00:Telediario 1. 16:05: Eguraldia.16:15: Amar en tiempos re-vueltos. 17:05: Soy tu dueña.Telesaila. 18:20: España direc-to. 20:00: Gente. 21:00: Tele-diario2. 22:05: Eguraldia. 22:15:Españoles en el mundo.00:00: Destino: España.00:54: Repor. 01:20: PaddockGP. 01:50: En portada. 02:35:La noche en 24 horas. 04:05:TVE es música.

La 209:30: Aqui hay trabajo. 10:00:La aventura del saber. 11:00:Babel en TVE. 11:30: Página2.12:00: Grandes documenta-les. 13:00: Para todos La2.14:40: Grandes documenta-les. 15:30: Saber y ganar.16:00: Grandes documenta-les. 17:55: Documentales cul-turales. 19:00: Ciudades parael siglo XXI. 19:30: Programade mano. 20:00: La 2 Noticias.20:30: Los últimos indígenas.21:00: Documentales cultura-les. 22:00: Zinema.‘La casade Bernarda Alba’. 1987.00:00: Crónicas.

ETB 106:30: Marrazki bizidunak.Nafarroarako deskonexioan,09:30 arte. 07:05: Bidaide.08:00: Mihiluze. 08:30: Travelnotes. 09:00: Euskal Herriabide batez. 09:30: Hitzetikhortzera. 10:25: Perretxikoenmundua. 10:45: Euskal Herri-tik. 11:10: Nick dut nik. 11:45:Kronikak. 12:10: Perretxikoak.Basoetako altxorra. 13:10: Bi-daide. 14:00: Gaur egun. 14:50:Kerman mintzalagun bila.15:00: Arratsaldero. 18:00: Ipa-rraldearen Orena. 18:05: Arra-tsaldero. 19:25: Teletubbies.19:50: Sagarra da apple.20:00: Gaur egun. 20:50: Az-pimarra. Gonbidatua: IñigoUrkullu. 21:25: Kerman min-tzalagun bila. 21:35: Mihiluze.22:10: Goenkale. 23:20: Kresa-la. 00:00: Gauberri. 00:30: Az-pimarra. 01:05: Sautrela.01:30: Musika gauak jazz.

ETB 312:55: Avatar. 13:35: Keroro sar-jentua. 14:00: Berebiziko es-pioiak. 14:20: Burdin aho.14:40: Kare kano. 15:05: Monk.15:15: Shaun arditxoa. 15:35:Hirukiak. 16:25: Hartz txiki.17:10: Munstro txikia. 17:25: Sa-garra da apple. 17:35: Pingu.17:55: Shaun arditxoa. 18:15:Tom eta Jerry. 18:55: One pie-ce. 19:40: Monk. 19:50: Mega-man. 20:05: Shin Chan. 20:30:Megaman. 20:50: Shin Chan.21:10: Megaman. 21:30: Behieta oilasko. 22:00: Gaztea klip.22:35: Gaztea XS. 23:10: Lite-ratura 2011. Literaturia.

TB Sat08:30: Arratsaldero. 11:50:Nick dut nik. 12:20: Sautrela.12:55: Robin Food. 13:25: Eus-kadi Directo. 14:30: Gaur egun.15:25: Txirrita. 15:30: Viajes.15:35: Zesta. 17:00: Zu kirolari.17:30: Ni más ni menos. 19:30:Esto no es serio, ¿o sí?. 19:40:Navarra directo. 20:00: RobinFood. 20:30: Txirrindularitza.Suitzako itzulia. 21:30: Telebe-rri. 22:30: Jai Alai:zesta. Aimar- Arriola / Hormaetxea - Joa-kin. 23:30: Zona zapping.00:00: Boxeoa. 00:30: Zine-ma.‘La isla de los corsarios’.Zuz.: George Sherman. 1952.

Cuatro06:45: Puro Cuatro. 07:00: Elzapping de surferos. 07:45: Elúltimo superviviente. 09:30:Alerta cobra. 12:30: Las ma-ñanas de cuatro. 14:00: Noti-cias Cuatro. 14:50: DeportesCuatro. 15:50: Tonterías lasjustas. 17:30: Tienes un minu-to. Lujan Arguellesek aurkez-tuta. 19:00: ¡Allá tú!. 20:00:Noticias Cuatro. 20:45: De-portes Cuatro. 21:30: El hormi-guero 2.0. 22:30: Los Borgia.Telesaila. ‘El arte de la guerra’.00:30: Los pilares de la tierra.Telesaila. 02:45: Cuatro as-tros.

Arte12:15: Globalmag. 12:45: Artejournal. 12:55: Génération ré-volution. 13:00: Chapeau me-lon et bottes de cuir. 14:00:Les bébés du zoo. 14:45: Zine-ma.‘Mosquito Coast’. 1986.16:40: Laszlo. 16:45: Birmanie,quand dauphins et hommescollaborent. 17:35: X:enius.18:00: Génération révolution.18:05: Chapeau melon et bo-ttes de cuir. 18:55: Tout le ba-zar. 19:00: Arte journal. 19:30:Globalmag. 19:55: Les côtesde La Baltique. 20:40: Chroni-ques d’un Iran interdit. 22:10:Débat. 22:30: Twin Peaks.

Teledeporte09:20: Futbola. Benfica - RealMadril. 11:00: Tenisa. ATP 250torneoa, Hertogenbosch-etik(Herbehereak) zuzenean.13:00: Hondartzako boleibola.Italiatik zuzenean. 15:00: Win-ter x-games. 16:00: Txirrindu-laritza. Suitzako itzulia, zuze-nean. 17:45: Karting. 18:00:Hondartzako boleibola. Ita-liatik zuzenean. 20:00: Padelprotour. 20:15: Saskibaloia.Bizkaia Bilbo Basket - Bartze-lona zuzenean. 22:45: Tenisa.Hertogenboschetik (Herbe-hereak). 00:30: Txirrindulari-tza. Suitzako itzulia.

TF106:45: Tfou. Marrazki bizidu-nak. 08:25: Téléshopping.09:10: Telefilma. ‘La vie a laune’. Zuz.: Frederic Auburtin.2007. 11:05: Dirty sexy money.12:00: Les 12 coups de midi!.13:00: Journal. 13:55: Les feuxde l’amour. 14:50: Telefilma.‘Mère avant l’heure’. 1997.16:30: Parenthood. 17:25:Ghost whisperer. 18:20: Unefamille en or. 19:00: Le justeprix. 20:00: Journal. 20:45: DrHouse. Telesaila. 23:15: Fami-lles sous le seuil de pauvreté.00:20: C’est quoi l’amour?.02:25: Reportages.

France 209:35: Amour, gloire et beau-té. 10:00: C’est au program-me. 10:55: Motus. 11:25: Lesz’amours. 12:00: Tout le mon-de veut prendre sa place.13:00: Journal. 13:55: Expres-sion directe. 14:00: Toute unehistoire. 15:15: Comment ca vabien!. 16:15: Le renard. 17:15: Entoutes lettres. 18:00: On n’de-mande qu’a en rire. 18:55:N’oubliez pas les paroles!.20:00: Journal. 20:35: Mada-me Sans-Gêne. Antzezlana.23:00: Le Gande Traque.00:25: Journal. 00:40: Zinema.‘Faut que ca danse!’. 2007.

France 310:25: Plus belle la vie. 10:55:Midi en France. 11:45: Le 12/13.13:45: En course sur France3.14:05: Inspecteur Derrick.14:55: Assemblée nationale.16:10: Nous nous sommestant aimés. 16:45: Slam. 17:25:Des chiffres et des lettres.18:00: Questions pour unchampion. 18:40: Le 19/20.20:10: Plus belle la vie. 20:35:Telefilma. ‘Les Amants nau-fragés’. 2010. 22:15: Soir 3.22:45: Zinema.‘Firefox, l’armeabsolue’. 1982. 23:55: Tout lesport. 00:45: Questions cri-bles au sénat.

‘Goenkale’ telesaila. 22:10 ‘The Cleanner’ filma. 22:30

Juan Luis Zabala

Duela sei urte kaleratu zuen UxueApaolazak (Hernani, 1981) estrei-nako liburua, Umeek gezurra esa-ten dutenetik ipuin bilduma(Erein), eta Mea culpa argitaratudu orain (Elkar), Igartza bekarenlaguntzaz idatzia. Hasieran ipui-nak ziren, edo izan behar zuten, li-buru berriko testuek, baina gero,ezustean, nobela bihurtu zitzaiz-kion. Idazleari utziz gero, bilakazitezkeen beste zerbait ere. «Nire-gatik balitz, oraindik pare bat ur-te pasa nezake nobelari buelta-ka», dio. Madrilen bizi da Apaola-za eta handik erantzun ditu elka-rrizketako galderak. Nerabezaroko ziurtasun absolutueksortzen dituzten arriskuak uzten di-tu agerian Mea culpa-k.Nerabezaro-aren aurkako nobelatzat jo daiteke?Ahal izateagatik bai. Izan ere, ira-kurleak bere arabera irakurrikodu nobela, ez nire arabera. Bainaniri galdetzen badidazu, nire in-tentzioa ez zen nerabezaroarenkontra idaztea, bai ziurtasun ab-solutuen gainean eraikitakoakzalantzan jartzea. Nerabezaroanabsoluturako joera dugu, bai, bai-na helduak izan dira maiz besteennerabezaroak beren fanatismoakelikatzeko edozein preziotan era-bili dituztenak, gazteari bere bi-dea egiten utzi beharrean. Nerabezaroko «ziurtasun absolu-tuak» bereziki kaltegarriak dira, li-burua aurkeztean esan zenuenez,«ziurtasun absolutu hori biolentziaalde guztietatik sartzen zaion errea-litate batekin nahasten duzunean».Euskal Herriko gatazkak eragindako«albo-kalteen» artean dago hori?Ez nuke arazo zentrala zein denzehazten jakingo kolaterala zerden bereizteko. Iruditzen zaitiraultzaren antza izan dezakeenezer baino gehiago lortu dela bizi-tza asko aurreprogramatzea,atzeraezin egitea, fanatizatzea.Juanjo Olasagarreren Ezinezko ma-letak-en ere ezker abertzalearen gi-roko nerabe batzuen erretratu gor-din eta kritikoa egiten da.Bada pare-kotasunik, zure ustez, bi liburuen ar-tean?

Antzekotasunak bilatzen jarrita,eta bi nobeletako atzera bidaiakontuan izanik, uste dut biek bila-tzen dutela eraiki den narrazio ko-lektibotik kanpo geratu den ña-bardura biografikoa aldarrika-tzea, «gure historia guk kontatubehar dugu» esaten denean, bestegu batzuk azpimarratzea. Hortikaurrera, nobela gisa, uste dut ez-berdintasunak gehiago direla;Ezinezko maletak-en koraltasu-nagatik (nirean ahotsa bakarrada), tonuagatik… Beste idazle batzuen lanetan ereageri dira aldez edo moldez Lurrekduenaren gisako kulpabilitate senti-menduak dituzten pertsonaiak: An-jel Lertxundi (Etxeko hautsa nobelaberrian), Ramon Saizarbitoria, Jokin

Muñoz… Zer neurritan egon daitekeMea culpa horiekin, edo horietakobatzuekin,«ahaidetuta»?Galdera hauek gehiago dira be-harbada kritikoentzat; gainera,jarri dizkidazun izenekin, JuanjoOlasagarrerenarekin bezala, eznintzateke ahaidetasunak alda-rrikatzera ausartuko. Kulparengaia kultura mendebaldarreanetengabe agertzen da, horrekahaidetzen gaitu, Lady Macbeth-ek, eta kultura mendebaldar ho-rrek gurean, Euskal Herrian, har-tu duen formak; autokritikarekinere zer ikusia izan dezakeen gaia,bide batez. Testuak konparatzeraez naiz ausartzen. Confiteor otoitzeko aipua jarri duzuliburuaren hasieran.Kristautasunakindartu eta bultzatutako sentimen-dua da kulparena, erruarena, eta ba-da «kulpa» hitza hiztegitik baztertubeharko genukeela dioenik. Alferri-kakoa eta gainditu beharrekoa irudi-

tzen zaizu zuri ere,ala bere balioa ba-duela uste duzu? Beldurrak eta koldarkeriak ereoso fama txarra hartu dute denbo-ra guztian aurrerantz bultzatzengaituen sistema irreflexibo etabiolento honetan, onartu behardiren heriotza, bortxaketa, ge-rrak… gehiegi dira agian. Bai, nikbalioa ikusten diot, arriskuak etaalde txarrak ere ikusten dizkio-dan eran, ongiaren eta gaizkiarenbanatzailearen arabera. Nobelako lehen lerroan, Lurrek dio«bururatzen/gertatzen» zaizkio-nak ez ahazteko hartu duela graba-gailua.Nobela osoan lausotuta agerida Lurri bururatu eta gertatutakoa-ren arteko muga, irakurleari zalan-tzak pizteraino. Zer bilatu duzu ho-rrekin? Argumentuari dagozkionak ez di-tut esango. Gainerakoan, Lurrenerrealitatearen pertzepzioarekinzerikusia duen zerbait dela esan-go nuke. Zure bertsioa errepika-tzen duenik ez baduzu, zure me-moria gezurra dela pentsatzekojoera izan dezakezu. Liburuankontatzen dena Lurren narrazioada, berak ere eraiki ez duen iraga-netik orainaldira datorren berenarrazio biografikoa, non txerta-tu ez dakien oroitzapenekin, ko-lektiboarekin elkartzen direneanbakarrik geratzen direnak. Baliosistema bat utzi eta besterik ez du-zunean, zaila da errealitatea kon-tatzea. Kontatzea interpretatzeada, eta horretarako irizpidea be-har da.Azaleko ezaugarrietan,Lur zure alterego-tzat jotzeko modukoa da: adi-nez, jatorriz, heziketaz… Beka batenlaguntzaz nobela bat idazten ari da,zu bere istorioa sortzen ari zineneanbezalaxe. Elisa, ikuspegi horretatik,zuregandik urrunago dago. Lan han-diagoa eman dizu pertsonaia horreneraikuntzak Lurrenak baino?Tonua topatzerakoan bai, eta be-rarekin identifikatzerakoan. Bai-na pertsonalki gogorragoa izanda Lurrena. Ez nire antz handia-goa duelako bakarrik, nigandikbeldurtzen nauten ezaugarri zen-bait dituelako baizik. Zeintzuk?

Uxue Apaolaza q Idazlea

Ez du bere burua «euskal literaturaren sistemaren barruan»ikusten, baina harekin izandako harremanetan ondo sentitu da.Kulparen gai arantzatsuari heldu dio ‘Mea culpa’eleberrian.

«Balio sistemarikez duzunean, zaila daerrealitatea kontatzea»

Plaza›Kultura40 berria 2011ko ekainaren 14a, asteartea

«Kulpari balioa ikustendiot, arriskuak eta aldetxarrak ere ikustendizkiodan eran»

«Literaturaburokratizatukobanu, droga baino ezlitzaidake geratuko»

Horri erantzunda, ez dakit ez du-dan gehiegi esaten. Gainera, askodira: neure buruarekin kontak-tua galtzeari beldurra, ez ulertze-raino; neure burua traizionatzea-ri beldurra, neure buruarekin ezbizi nahi izan arte; jakin gabe,neure buruari barkatu ezingo nio-keen zerbait egiten aritzeari; he-riotzari, desagertzeari; bakarda-deari; ezin bizirauteari…Ipuin liburua argitaratu zenuen lehe-nik, orain nobela… Aurrera begira,nobelarako joera handiagoa izangoduzu,ala ipuinetara itzuliko zara?Ipuinak ez ditut utzi, egia esan.Azken urtean bai, nobelari oso lo-turik ibili naizelako, baina orde-nagailuan beti dago Ipuinak kar-peta eta bai, bertara itzuliko naiz.Itzulita nago, egia esan, baina ezargitaratzean pentsatuz. Zer moduz hartua eta tratatua senti-tzen zara euskal literaturaren siste-maren barruan?Ez naiz euskal literaturaren siste-maren barruan sentitzen, eta,egia esan, ez nuke sistema horideskribatzen edo identifikatzenjakingo. Euskal idazleen arteanlagunak ditut, baina ez dira siste-ma bat. Eta ondo dago horrela.Aurreko batean lagun horiexeiesan nien eran, literatura siste-matizatu edo burokratizatuko ba-nu, droga baino ez litzaidake gera-tuko. Sistemara argitaratzen du-danean hurbiltzen naiz, eta mo-mentu horretan editoreak, kaze-tariak, gainerako idazleak…majoak izaten dira, baina ez dakithori den euskal literaturaren sis-tema. Tira, zutabeak idazten di-tut, egia da, eta jarduera horrekinzerikusia duten lekuetan oso on-do tratatu naute eta tratatzennaute. Baina beste gauza bat da,ez hain intimoa.Irakurle zaren neurrian, egungo eus-kal literaturan gustuko irakurgaiakaurkitzen dituzunetakoa zara, alagehiena nahiko baztergarria irudi-tzen zaien multzoan kokatzen duzuzeure burua?Liburu konplizeak topatzea zailada euskal literaturan eta gainera-koetan, baina kultura mendebal-darrak urte asko ditu, eta erraza-goa da konplizitate horiekdagoeneko filtro asko pasa dituz-ten iraganeko liburuetan topa-tzea. Ni irakurle desordenatuanaiz, eta oso liburutegikoa; ale-gia, ez naiz egokiena nobedadeeiburuz hitz egiteko. Pentsa, JokinMuñozen Joan zaretenean orain-txe irakurri dut. Ur ApalategirenFikzioaren izterrak izan da duelagutxi irakurri dudan beste bat,eta baita Iban Zalduaren Biodis-kografiak ere. Dorothy Parke-rren Hona hemen gu biok irakur-tzen ari naiz oraintxe, MirentxuLarrañagak euskaratua; lagunbatek aspaldi oparitu eta apaleangaldurik zegoen. Aipatutako guz-tiak gustatu zaizkit. Dena bazter-tzen duela dioenak normaleanezer gutxi irakurri duela susma-tzen dut. JON URBE / ARGAZKI PRESS

2011ko ekainaren 14a, asteartea berria 41

42›› Juan Ortegak jasoko du aurten EuskalAktoreen Batasunaren Besarkada saria 43›› Joseba Gotzonek pop-rock komertziala

jorratu du ‘Lau hormen artean’ diskoan

Ainhoa Sarasola Donostia

Narrazioengatik ezagunago badaere, bederatzi poesia liburu ida-tziak ditu Manuel Rivasek (Coru-ña, Galizia, 1957). Eleberria, poe-sia, saiakera, kazetaritza artiku-luak... genero gehienak lantzenditu idazle eta kazetariak, eta ga-lizieraz, bere ama hizkuntzan,idatzi izan ditu lan gehienak. Do-nostian izan zen duela 12 urte, Olapis do carpinteiro (1998) nobelaaurkezten, eta Donostiara itzuli-ko da asteon. Poesia errezitaldibatean parte hartuko du gauriluntzean, eta irakurleekin sola-saldi batean ariko da bihar, Do-nostia Kulturaren laguntzaz an-tolatutako Pentsamenduaren po-esia ekitaldian.

2009an argitaratu zuen A desa-parición da neve (Elurraren ur-tzea) liburuko hainbat olerki erre-zitatuko ditu Rivasek, ViktoriaEugenia Antzokiko Club aretoan,19:30ean hasiko den errezitaldian.Harekin batera, bost euskal idazleariko dira. Leire Bilbaok, MirenAgur Meabek, Igor Estankonak,Edu Zelaietak eta Nerea Belda-rrainek launa poema errezitatu-ko dituzte, eta Jon Makusoren bio-linaren laguntzaz ariko diraseiak. Ikusleei poemen kopiak ba-natuko dizkiete, euskaraz eta gaz-

telaniaz. Sarrera doakoa da, bainaleihatilatik pasatu behar da gon-bidapena jasotzera.

Bihar, berriz, irakurleekin sola-saldia egingo du Rivasek Alde Za-harreko Liburutegi Nagusiko so-toan, 19:30ean. Poesiaren Finiste-rre izenburua jarri diote saioari,eta Juan Ramon Makusok bidera-tuko du elkarrizketa. «Poeta gisakezkatzen gaituzten gaiei buruzhitz egingo dugu, etikoak, esteti-koak, inguruan duena nola ikus-ten duen poesia idazten duenak,bere ikuspegi literarioa...», azal-du du Makusok.

Bosgarren manifestuaPentsamenduaren poesia jardu-naldiak antolatzen aritu dira Ma-kuso, Felipe Juaristi, Pello Otxote-ko eta Aritz Gorrotxategi poetak,laugarren urtez, Donostia Kultu-raren laguntzaz. Gorrotxategirenustez, «jendeak poesia eta pentsa-

mendua entzutean zerbait asper-garria» delako ustea izaten du, ho-rrela ez izan arren. Ulertzen ez du-gun hizkuntza batean kantatuta-ko abesti batek hunki gaitzakeenbezala, poesiara ere modu horre-tan hurbiltzera deitu du idazleak.

Bestalde, bosgarren manifes-tua kaleratu dute lau idazleek, Po-esiatik Polisera izenburupean.«Poeta bere marfilezko dorreandagoen irudia daukagu, eta ez dahorrela. Oinak lurrean ditugulaadierazi nahi dugu», azaldu duOtxotekok. Testuan diotenez, po-etak, errealitateari erantzuteko,hitza eta gogoeta ditu tresnatzat,eta hitzekin «forma ematen dioerrealitateari, polis-ean gertatzendenari, polis-arekin bat eginez».Gaurko munduan gizakia «bir-tuala» bihurtu dela, eta poesiarenbidez «agora-tik gizakiari huma-nismo berri bat» eman nahi diote-la aldarrikatu dute.

Manuel Rivasek poesiaerrezitaldi bat eta solasaldibat eskainiko ditu DonostianIdazlea Leire Bilbao,Miren Agur Meabe,Igor Estankona, EduZelaieta eta NereaBeldarrain ariko da gaur

Arantza Urkia Liburutegi Zerbitzuko arduraduna, eta Pello Otxoteko, Aritz

Gorrotxategi zein Juan Ramon Makuso poetak. GARI GARAIALDE / ARGAZKI PRESS

Erredakzioa Donostia

Iaz egin zituen EIZIE Euskal Itzul-tzaile, Zuzentzaile eta Interprete-en Elkarteak Literatura Uniber-tsala bildumaren hirugarren aroaosatzeko urratsak, jarraipen gisabeste 50 obra argitaratzeko. Orainarte 153 obra itzuli dira bilduma

horretarako. Azken 53ak Elkareta Alberdaniak plazaratu dituz-te elkarlanean. Aro berri bati ha-siera emateko asmoz, lehiaketapubliko bat egin zuen EIZIE-k hu-rrengo lanak nork argitaratukodituen erabakitzeko. Aurkezturi-ko proiektuen artean, Alberda-nia, Erein eta Igela argitaletxee-na aukeratu dute hurrengo libu-ruak plazaratzeko.

Aurtengo itzulgaien zerrenda-rako hamasei obra hautatu dituelkarteak. Proposamenak aur-kezteko epea uztailaren 11n amai-tuko da. Hauek dira obrak: Miralltrencat(Merce Rodoreda), La vida

es sueño(Calderon de la Barca), Elsiglo de las luces (Alejo Carpen-tier), Suitcase (Sergei Doblatov),Solaris (Stanislaw Lem), Felicida-de Clandestina (Clarice Lispec-tor), A ordem natural das coisas(Antonio Lobo-Antunes), La pelle(Curzio Malaparte), Siddhartha(Herman Hesse), Die geretteteZunge (Elias Canetti), Le grandMeaulnes (Alain Fournier), Bon-jour tristesse (François Sagan), Letestament(François Villon), Fran-kenstein (Mary Shelley), BenitoCereno eta Billy Budd (HermanMelville) eta Autobiography ofMy Mother(Jamaica Kincaid).

Literatura Unibertsala Alberdania,Erein eta Igelak argitaratuko duteCanetti, Lobo-Antunes,Hesse, eta Melvillerenlanak daude bildumarenjarraipenerako hautatudirenen artean

Agentziak Madril

36ko gerrako galtzaileei eman die-te ahotsa Mikel Begoña idazleaketa Iñaket marrazkilariak elka-rrekin ondu duten Tristísima ce-niza komikian. Robert Capa ar-gazkilaria da pertsonaia nagusia,eta hark jasotako irudien eta iza-niko harremanen bitartez egitendu istorioak aurrera. «Ahazturi-koak gogoratu nahi genituen,gehienetan kaltetuenak izatenbaitira. Gerran gertaturiko isto-rio asko daude kontatzeko, ezindaitezke ahaztu. Eta ezin daitekeonartu batzuek diotena, alegia,memoria historikoa atzean utzibehar dugula», adierazi du Iñake-tek.

Tropa frankistek Gernika sun-tsitu ostean, nazioarteko hainbatkazetari eta argazkilari etorri zi-ren Euskal Herrira, gerrako gerta-karien berri bertatik bertara ema-teko asmoz; haien artean zen Ca-pa. 1937ko maiatzean Sollubekogudua gertatu zen, eta indar anti-frankistak gogor borrokatu zirenarren, Francoren armadak geldie-zin egin zuen aurrera, Bilbora bi-dean. Bilbotik gertuko mendi har-tan izandako batailan argazkiugari egin zituen Capak. Maitaleere bazuen Gerda Taro argazkila-ri alemaniarraren egoerak kezkaeragiten zion Capari. Taro Katalu-nian zen, gerra kazetari lanean,Tristísima ceniza-n Begoñak etaIñaketek azaldu dutenez. Bi per-tsona horien biografiez gain, al-txamenduaren aurka borrokatuziren «beste heroi ezezagun» ba-tzuen bizitzak ere jasotzen ditu ko-mikiak, hala nola Francisco Arta-sanchez Euskal Brigadetako mili-tantearena eta Esther ZilberbergEspainian borrokatu zen Belgika-ko militantearena.

Dokumentazio lanaKomikiko gidoia idatzi baino le-hen, dokumentazio lan handiaegin du Begoñak. Ahozko nahizidatzizko iturrietara jo du. Eta,besteak beste, Pedro Artasanchezelkarrizketatu du, protagoniste-tako baten anaia. Begoñak azalduduenez, gidoia idaztean ez dioerreparatu Capa eta Taroren arte-ko harremanak hartzen zuen tar-teari. Adiskidetasun eta elkarta-sun istorioek maitasunezkoekadinako garrantzia dutela ustedu.

Robert CapakBilbon eginikolana jasotzen du‘Tristísimaceniza’ komikiak

Mikel Begoña etaIñaketen lanak tropafrankisten aurkaborrokatu zirenenistorioak kontatzen ditu

I. B. Bilbo

Huts batengatik du Juan Ortegakgidatzen duen taldeak NarruzkoZezen izena. Zu sarituta, Narruzko Zezen taldeaketa Eibarko Antzerki Jardunaldiekere jasoko dute Besarkada saria.Eibarko unibertsitateko talde batizateko, gauza asko egin ditugu.1969an sortu genuen taldea, baina1972a arte ez genion izenik jarri.Euskaraz zekiela ziurtatu zigunikasle batengatik du izen hori, Ze-zenaren narrua beharrean. Be-randu konturatu ginen hutsaz.Bilbora etortzen nintzen antzez-

lanak ikustera, eta talde horiei es-katzen nien Eibarrera etortzeko.Esaten zidaten ‘nola joango garaunibertsitate batera?’. Nola aukeratzen dituzu orain Eiba-rren ariko diren konpainiak?Konpainia batzuk kexatu egitendira. Gu saiatzen gara ahalik etaegitaraurik osatuena egiten. Ger-ta daiteke euskal talderen bat ezeramatea bestela ere emanaldiugari egingo dituelako, eta kasuhorretan nahiago dugulako lanzoragarri, zail eta arriskutsuaegingo duen beste bat ekartzea.Euskarazko antzerkia zer egoeratanikusten duzu?

Gaztelaniazko antzerkiak arris-ku batzuk hartzen ditu noizeanbehin, baina euskarazkoa ez dutaskorik arriskatzeko prest ikus-ten. Zuhurregi jokatzen du. Akto-re onak daude, baina telebistazgain antzerkia ere egingo balute... Badira lan batere komertzial etakonbentzionalak egiten ez dituztentaldeak...Ezagutzen ditut Lipus eta bestebatzuk. Badaude talde batzuk,noski. Euskarazko antzerkiaz arinintzen oro har. Indarra falta zaio-la uste dut, lan arruntak direla na-gusi, salbuespenak salbuespen.Gauza bereziak falta zaizkio.

Juan Ortega 1Narruzko Zezen taldeko zuzendari artistikoa

«Euskarazko antzerkiakzuhurregi jokatzen du»

Irune Berro Bilbo

Eibarko (Gipuzkoa) Antzerki Jar-dunaldien sustatzaile Juan Orte-gak (Albacete, Espainia, 1943) ja-soko du Euskal Aktoreen Batasu-naren Besarkada saria, «euskalantzerkia zabaltzeko eginiko la-nagatik». Bihar egingo dute Orte-ga omentzeko ekitaldia, BilbokoCampos antzokian, 20:00etan.

Arte eszenikoen sektoreko lan-kideen partez jasoko duen besar-kadak «poz handia» eragiten dio-la esan du Ortegak, baina bera«lan talde baten aurpegia» bainoez dela nabarmendu du. «Taldeaosatzen dute, besteak beste, Ma-nolo Murillok, Arantza Rodrigue-zek, Juan Luis Vazquez Fragua-sek, Richard Martinek...».

Valentziako (Herrialde Katala-nak) Medikuntza eta FisioterapiaFakultatean ikasi ostean, Eibar-ko Unibertsitate Laboraleko An-tzerki Saileko gidaritza hartuzuen, 1968-69ko ikasturtean. Etaorduan sortu zuen, unibertsitate-ko ikasleekin, Narruzko Zezen an-tzerki taldea. Talde horrek antola-tzen ditu Eibarko Antzerki Jardu-naldiak duela 37 urtetik. Eta Orte-ga oso kontent agertu da, «Euska-diko eta Espainiako sona handikotaldeak igaro direlako bertatik,hala nola Antzerkiola Imagina-rioa, Markeliñe, Tabano eta Diti-rambo».

Lehen urratsak Eibarren eginzituzten aktoreen eta profesiona-

len artean, «Imanol Arias delakobat, Iñaki Miramon eta MadrilgoTeatro de La Abadia konpainiakoekoizle Elena Martinez» ekarri di-tu gogora Ortegak.

Narruzko Zezen taldeko zuzen-dari artistikoa izateaz gain, Ara-bako, Bizkaiko eta Gipuzkoakoantzoki publikoen Sarea elkarte-ko Batzorde Artistikoko kide erebada Ortega.

Bihar jasoko du Besarkada sa-ria, Euskal Aktoreen BatasunakCampos antzokian antolatu duenfestan. Carlos Panerak aurreratudu «jai berezia» izango dela. Mas-karadak festarako espresuki sor-tutako lan bat emango du, eta«ezustekoak» ere izango dira. Ma-drilgo enpresa batek aktoreakhautatzeko proba bat egingo duarratsaldean Camposen bertan.

Besarkada Juan OrtegariEibarko jardunaldiensustatzaileak jasoko duEuskal AktoreenBatasunaren saria,bihar, Bilbon

Juan Ortega, atzo, Bilbon. JON HERNAEZ / ARGAZKI PRESS

Plaza › Kultura42 berria 2011ko ekainaren 14a, asteartea

Erredakzioa Donostia

Euskarazko I. Antzerki Jardu-naldiak hartuko ditu gaurtiketzira Dokak, Donostiako KafeAntzokiak. Euskarazko antzez-lanak eta bakarrizketak progra-matu dituzte hiru eguneko egita-rauan.

Aldraka taldeak Heriotza neregain antzezlan laburra emangodu gaur, 20:00etan. Emanaldiarenostean, Barry, Txiki eta Garbiñekbakarrizketak egingo dituzte, Ma-ttin margolariarekin batera.Bihar Azken euskalduna lana an-tzeztuko du Ipar Euskal HerrikoEtxakama antzerki taldeak.20:30ean izango da saioa. Etzi, be-rriz, Erregea eta bufoia antzeztu-ko dute Ander Lipusek eta Ando-ni Egañak, 20:00etan hasita.

Euskarazko I. AntzerkiJardunaldiakegingo dituzteDonostian

Antzezlanak etabakarrizketak eskainikodituzte gaur, bihar etaetzi, Donostiako Kafe Antzokian

Erredakzioa Bilbo

EADK Euskal Antzerki eta Dan-tza Konpainiak bi obra eskainikoditu Bilboko Campos Antzokiandatorren astean: ¿Y ahora qué?Eta orain? euskal gatazkari bu-ruzko antzezlana, hilaren 19an;eta Oscar Wildek idatzitako testubat oinarri duen De Profundis, hi-laren 22an. Iker Ortiz de Zarategasteiztarrak zuzendu ditu bi an-tzezlanak.

Elurrak Arabako baserri bate-an bakartuta utzi dituen bi lagundira ¿Y ahora qué? Eta orain?lane-ko protagonistak: maite zuen per-tsona galdu zuen batek eta hurahil zuenaren ama da bestea. Osobestelakoa da De Profundis. Os-car Wildek kartzelatik bere mai-taleari lord Alfred Douglasi ida-tzitako gutuna du oinarri.

Euskal gatazkariburuzko obra batinterpretatukodu hilaren 19anEADK-k Bilbon

Oscar Wilderen testubatean oinarrituta,‘DeProfundis’emango du22an Euskal Antzerkieta Dantza Konpainiak

Gorka Erostarbe

Ez dio muzin egiten pop-rock ko-mertzialaren izendapenari. Lauhormen artean bere ibilbideko 11.lana ere ildo horretakoa da. Popazgain, balada, rumba edo rock zer-tzeladek hornitzen dute zazpi pie-zaz osaturiko lan autoekoitzia.Katalanezko bi bertsio —Aquestsulls(Begi horiek) eta No m’interes-sa (Ez zait interesatzen)— eta Go-tzonek berak idatzitako beste bostabestik osatzen dute lan berria:Nire legua, Naiz, Arnas faltan ba-nabil, Ez dakit zer egin, Lau hor-men artean.

Portugaleteko kantariak Ar-gentinako La Platan grabatu etanahastu ditu kantuok, Juan Mar-tin Albariñoren estudioan. Kan-tuak Pedro Hoyuelos teklistak na-hastu dizkio. Hogei urtetik goradaramatza Gotzonek Hoyuelose-kin. Kantu bakoitzari bere norta-suna eman nahi izan dio. Hoyue-losen teklatuez gain, musikari ar-

gentinar gehiagoren laguntza ereizan du. Sebas Acerbi (gitarraelektrikoa), El Ardilla (baxua),Edgardo Rodriguez (tronpeta),Lucas Duchin eta Mariano Rag-gio (tronboia), Marianela Zucca-relli, Anabela Zuccarelli eta Virgi-nia Bonatto (koroak) izan ditu la-guntzaile kantuetako zenbaite-tan. Gainera, Garbiñe Abasolokeuskarazko kantuetan lagundudio ahotsean, eta Gemma Carre-rasek katalanezkoetan.

Agertoki itxiei, lau hormen ar-teko espazioari eman dio garran-tzia Gotzonek zazpi kantu horie-tan: «Egun, kalean baino denboragehiago ematen dugu leku itxie-tan. Norbanakoaren edo taldea-ren espazio bat ere bada, barne-mundu bat non gure pentsamen-duak, sentimenduak edo ideiakkonpartitzen ditugun, ezkuta-tzen digun», dio egileak diskoarenaurkezpen testuan.

Lau hormen artean argitalpendigitala da, eta Interneteko hain-bat ataritan eros daiteke; hala no-la: Itunes, Amazon, Spotify, eMu-sic, Napster, Rhapsody, 7digital,Deezer, Nokia...

Diskoaren izen bera daramanbideoklipa La Platan eta BuenosAiresen grabatu zuten, eta sareanikusteko aukera dago.

Joseba Gotzoneklan berria kaleratudu, ‘Lau hormenartean’ egina Pop-rock estiloko zazpikantuk osatzen duteautoekoitzitako diskoa;Argentinan grabatu etanahastu du

Iruñeko Ziudadelako arma aretoan bandera erre-publikarra zintzilik zegoen atzo,1936ko kolpearenaurreko egunetan Franco,Sanjurjo eta Mola jene-ralen bilerak girotzeko.Pedro Olea zinemagilea Laconspiraciónfilma grabatzen hasi zen atzo Iruñe-

an,Elias Kerejetaren gidoiarekin.Mola jenerala dafilmaren ardatza.Astebetez Iruñean grabatzenariko dira,eta Lizarrara zein Iratxeko monasteriorajoango dira gero.ETB,TVE eta Nafarroako Gober-nuaren laguntza jaso du proiektuak. VILLAR LOPEZ / EFE

MOLA JENERALA, PANTAILA HANDIRA

Irudia qIruñea

Erietxean dago ClarenceClemons saxofoi jotzailea

MUSIKA ›Clarence Clemonssaxofoi jotzaile estatubatuarra-ri bi ebakuntza egin zizkiotenatzo, garun isuria izan ostean.Bruce Springsteenen E StreetBandeko taldekidea «egonkor»dago, Floridako erietxe batean.

Balentziaga Museoak1.675 bisitari izan ditu ONDAREA ›Joan den ostiraleanireki zuten Getarian (Gipuzkoa)Balentziaga Museoa, CristobalBalentziaga moda sortzailea-ren omenez, eta hiru egunean1.675 bisitari izan ditu zentroak.Hamarretik sei helduak izandira, bi jubilatuak, eta beste bihaurrak edo gazteak. Astebu-ruan zortzi bisita gidatu egindituzte museoan, eta haietan140 lagunek parte hartu dute.

John Mayallek kontzertuaeskainiko du gaur BilbonMUSIKA ›John Mayall musika-riak kontzertua eskainiko du Bil-boko BBK aretoan gaur.Toughdisko berriko kantuak joko ditu,zaharragoekin batera.Sarrerakagortuta daude.Blues musikarigarrantzitsuenetakotzat jotzendute Mayall.2008an deseginzuen The Bluesbreakers taldemitikoa.Rocky Athas,Tom Can-ning,Jay Davenport eta GregRzabekin ariko da Bilbon.

DLaburrak

Kultura ‹ Plaza2011ko ekainaren 14a, asteartea berria 43

energetikoa du, egunosoan bizkarrean 10kiloko motxila bateramango bazenubezala zoaz», dioAranzetak.

Aranzetak ez liokeDukanek proposatutakodieta bezalakorik inori gomenda-tuko. Iritzi berekoa da Ana Elbus-to mediku nutrizionista: «Argal-tzeko dieta bat ezartzerakoanjarraitu behar diren aholkuenkontrakoa da Dukanen dieta».Dieta batean ezinbestekoa da eli-kagai talde guztietatik jatea,Elbustoren hitzetan.

Argaltzeko misteriorik ezdagoela errepikatu dute bi medi-ku nutrizionistek: «Osasuntsujan eta ariketa fisikoa egin».

Obesitatea koipe soberakinhandia edukitzearen gaixotasu-na dela dioAna Elbustok. «Pisuagaltzean, koipea galdu beharda». Merkaturatu diren gainon-tzeko dieta miragarriak bezala,pisua azkar galtzen da Dukanendietarekin ere. Galtzen denpisua, ordea, «ura, bolumena etagiharra da», Aranzetaren arabe-ra.

Denbora gutxian horrenbestekilo galtzea ez dela onuragarriapentsatzen du Elbustok. «Nutri-zionista elkarteek egindako bile-retan, gehienez astean kilo bat

Adrian Garcia

Uda sasoia iritsi ahala,soberako kiloak gal-tzeko premia azalera-tu ohi da. Itxurak

gero eta garrantzi handiagoaduen garaiotan, goserik pasatugabe pisua galtzeko dieta miraga-rriak azaldu ohi dira, eta arrakas-ta izaten dute kiloak nola galdukeztatuta daudenen artean. Pie-rre Dukan Frantziako nutrizio-nistaren dieta izan da azkena.

Antzinako gizakia elikatzenzen erara bueltatzea proposatzendu Dukanek; proteina hutsezkoelikadura jarraitzea, alegia. Kar-bohidratoak baztertuta eta soilikharagia eta zenbait barazkijanda, goserik eta une txarrikpasatu gabe, azkar mehetzekoerrezeta ziurtatua duela aldarri-katzen du Dukanek. Dieta proba-tu dutenak ere harrituta gelditudira duen eraginkortasunagatik.

Dukanen metodoa azaltzenduen Je ne sais pas maigrir (Ezdakit nola argaldu) liburuarenmiloika ale saldu dira munduan.Dietak funtzionatzen du, berauprobatu dutenek kilo asko galdudituzte denbora gutxian. Aktore,printzesa eta izen handiko bestehainbat pertsonak dietaren era-ginkortasuna bermatuz eginda-ko adierazpenek metodoarenospea handitu besterik ez duteegin.

Montignac, Atkins... dietamota ugari atera dira merkaturaazken urteotan, esfortzurik egingabe pisua galtzeko dieta eragin-kor gisa aurkeztuta. Nutrizionis-

ta eta mediku elkarteek, aldiz,dieta miragarri horien arriskueiburuz ohartarazten dute.

«Organismoari bere funtziona-mendurako beharrezkoak dituenelementuak kentzen badizkiozu,beti argalduko zara». JavierAranzeta mediku nurtrizionistada horrela mintzo dena. BilbokoMedikuntza Zientzia Akademia-ko Elikaduraren Zientzia Sailekopresidentea da Aranzeta. Elika-gai multzo bateko janariak debe-katuz oinarritzen dira «miraga-rri» modura aurkezten direndieta asko, Aranzetaren aburuz.

Gorputzari hidrokarbonoaketa koipeak kendu, eta soilik pro-teinak emanda, organismoak

neoglukogenesia deritzon site-matik atera behar du energia,Aranzetak azaldu duenez. Gor-putzak bildutako koipeetatik etakontsumitzen dituen proteineta-tik organismoak behar duen azu-krea ekoizten du neoglukogene-siak. «Horrek sekulako gastu

galtzea adostu genuen neurrionuragarri modura».

Ondorio txarrakProteinen gehiegizko asimilazio-ak hondakin gehiago sortzendituela dio Aranzetak, eta, ondo-rioz, gibelak eta giltzurrunekjasaten duten lan karga handituegiten da. «Gorputza hiru elika-gai taldeak kontsumitzen ohitutadago. Horietatik bi kendu eta pro-teinak bakarrik ematen badizkio-zu, gorputzak sufritu egiten du».

Astebeteko dieta egin osteannekea, artikulazioetako mina etaahoko usain txarra izaten ditujendeak, Aranzetaren arabera.«Ezin zara bizitza guztia dietahorrekin ibili, eta normal elika-tzera bueltatuz gero, galdutakokilo guztiak hartzen dituzu».Dieta bertan behera utzita, gorputza oraindik gastu energeti-ko itzel hori egitera ohituta dago,eta mota guztietako elikagaiakjasotzean ziztu bizian hartzenditu organismoak galdutako kilo-ak.

Dieta bat ezartzeko orduan,pazienteak kiloak zergatik ira-bazten dituen analizatu behardela dio Elbustok. «Liburu edowebgune baten bidez zaila dahorrelako jarraipena egitea. Die-tak, eraginkorra izateko, pertso-nalizatua izan behar du».

Marketin estrategia ikusten duElbustok Dukanen dietaren arra-kastaren atzean. «Pisua azkargaltzea erakargarria suertatzenda jendearentzat». Mendebalekogizarteetan osasun arazo ohikoabilakatu da obesitatea. «Jendeaedozer gauza probatzeko gai da.Informazio falta da arazoa», adie-razi du Aranzetak. Bestalde, osa-sun arloan babes neurri nahiko-rik ez dago, Aranzetaren irudiko.«Hamar kilo galdu nahi ditue-nak, normalean ez du profesiona-lengana jotzen, eta bere kabuzsaiatzen da kiloak jaisten».

Hezkuntzak eta hedabideekosasunari buruzko informaziogehiago eman ahala, jendea dietamiragarri horietatik aldenduzjoango dela uste du Aranzetak.

Tradizioak agintzen dituen zazpi birak eman zituzten askok atzo Urkiolan. RAUL BOGAJO / ARGAZKI PRESS

Pierre Dukan Frantziako nutrizionistaren dieta jarraitu dutenek emaitzaikusgarriak izan dituzte. Proteinetan oinarrituriko dieta da. Mediku etanutrizionistek dieta mota horiek sor ditzaketen arazoez ohartarazi dute.

Argaltzeko formulamagikorik ez dago

igo ziren gehientsuenen asmoaondo pasatzea zen.

Ganadu eta fruitu azokarenbueltan jende ugari ibili zen.Asko izan ziren produktu natura-lak erosteko abagunea aprobe-txatu zutenak.

Eguerdiko mezan Juan MariUriarte Donostiako gotzain ohiaizan zen buru.

Igandean berriz egingo dute ekitaldia, lanarengatik atzojoan ezin izan zutenengan pentsa-tuta.

Jendetza bildu daUrkiolako santutegian Erredakzioa

Ohiturak agintzen duen bezala,atzo jende ugari igo zen Urkiolakosantutegira San Antonio egunaospatzera. Eguraldi kaskarra ezzen eragozpena izan milaka lagu-nek tximistarri haitzari tradizio-ak agintzen dituen zazpi birakemateko.

Tradizioak dioenez, harritza-rrari birak ematen dizkionak mu-til-laguna edo neska-laguna bila-tuko du. Atzo, ordea, Urkiolara

BERRIA

Plaza › Bizia44 berria 2011ko ekainaren 14a, asteartea

Organismoaribeharrrezkoak dituenelementuak kenduta,beti argaltzen da»JAVIER ARANZETAMediku nutrizionista

«Dieta batean ezinbestekoa da elikagai talde guztietatik jatea»ANA ELBUSTOMediku nutrizionista

‘‘

Uda gainean edukita,oporretako usainaketa beroak dakarrenzirrarak gorputza

kitzikatzen dute.Udak, berez, Euskal Herritik

mugitu gabe, bizitzan aldaketapuntu bat eragiten digu. Udakoeguraldi gozoak, eguzkiaren pre-sentzia nabarmenak… izugarrilaguntzen digu gure aldartea ho-betzen. Eguzkiak gure burmuine-ko serotoninari bultzada handiaematen dio, eta horrek gure ani-moan eragina dauka: barre gehia-go, umore hobea, gogo gehiagoplanak egiteko, harremanak iza-teko…

Arropa gainetik kentzen has-ten gara, eta gorputzak etxetikkanpo dagoen giroa sentitzen du

azalean, ia gorputz osoan: haizea,beroa, eguzkiaren izpiak, izerdia,zirrarak… neguko anestesiatikateratzen, azala izerditzen. Gor-putzen aniztasuna agerian, azala-ren testurak eta koloreak begienaurrean, formak eta mamiakaske mugitzen… Eta gure begiekedozein leku geltokitzat hartzen.

Geure gorputza kanpoan dago-en informazioaz jabetzen da, etainformazioak gure barreneandauden grinarekin, jakin-mina-rekin eta beldurrekin bat egitendu. Beraz, adi! Konturatu bainolehenago, gorputza berbetandago eta —bai guri eta bai beste-ei—!

Udari begira, aholku batzuk, ja-rraian:

1. Edonoren oporraren antola-kuntza egin baino lehenago, etaoraindik lanean zaudela, zergatikez duzu dutxa edo bainu goxo bathartzen, dutxako telefonoarentxorrotaz gozatzen? Proba egizugorputzeko atal desberdinetatikpasatzen, ea zer gertatzen den.

2. Astialdia edo oporrak antola-tzen zabiltzatela, ez ahaztu egu-nero zatitxo bat zeure buruari es-kaintzeko lekua hartzeaz. Berdinda oso maiteminduta zaudenare-

PsikologiaArantza Quecedo Urrutia

Osasuna D

2 Aro berriak

mena zabalagoa da.Ikerkuntzazientifikoak eta teknologikoakgure gorputzaren eta garunarenfuntzionamendu kimikoa etaneurofisiologikoa lortu du,bai-na,horrez gain,gizakiaren uler-mena zabaldu egin da bere eza-gutza biologikotik at,eta berealde psikologiko eta sozialaulertzeko eta ikertzeko ere tres-na zientifikoak lortu ditugu.Duela mende erdi buru gaixota-sunak «ulertezinak» ziren,baitamedikuentzat ere,eta sarritangizartean errefusaz eta bakar-dadez inguratuta zeuden; trata-

O sasun mentalak azken 50urteotan aldaketa izuga-

rriak izan ditu.Diagnostikoa etatratamenduak egiteko bide be-rriak agertu direnez,profesiona-lek dugun gaixotasunen uler-

mendu eta botika gutxi zegoe-nez,gaixoak ospitalizazio luze-ak pairatzen zituzten,osatzekoitxaropen gutxirekin.

Egun,tratamendu psikologi-koek euren baliogarritasunaprobatu behar dute.Botika berribatek bide luzea egin behar dufarmazietara iritsi aurretik: po-zoitsua ez dela ikertu; animalie-kin lehenengo,eta pertsonekingero,baliogarritasuna probatu;espezialistei ezagutzera eman,eta abar.Bide ugari,beraz: zienti-fikoak,terapeutikoak eta merka-tukoak.Eta,horrez gain,zientziaalorrak ugaritu egin dira,eta bo-rrokahorri esker,bakoitzak bereikerketak bere ikuspuntu des-berdinatik egiten dituenez,gure

jakintza zabaldu egin da.Adibi-dez,depresioa ikertzean jakinbadakigu alde biologikoak etakimikoak daudela,baina horrezgain,pentsamoldea,izaera etainguruarekiko erlazioa ere ga-rrantzitsuak dira.Egun,bai boti-ken aurrean bai edozein trata-mendu edo frogaren aurrean,bere eraginkortasunaz galde-tzen dugu baita psikoterapietanere.Psikologia zientzia berria de-nez,bere barnean ikuspuntu ez-berdinak daude oraindik,eskoladeritzogunak: psikoanalisia,kognitibo-konduktuala,huma-nista eta abar.Egia esan,zientifi-koki gehien aztertu eta aztertzendena kognitibo-konduktuala da,eta,horrez gain,funtsezko,oina-

Bizia ‹ Plaza2011ko ekainaren 14a, asteartea berria 45

Zergatik daude horrenbeste psikoterapiamota? Zein da onena? pALAITZ G.

kin bazoaz, bakarrik, lagunekinedota familia osoarekin!

3. Jaietan murgiltzen bazara,joan gustatzen zaizunarenganaeta esan zer edo zer gozoa belarri-ra, begirada sakona eskaini edoohartxo bat utzi iezaiozu bere pol-tsikoan.

4. Txiza eteteko erabiltzen du-gun muskulatura uzkurtu eta as-katu —gizonezkoa bazara, jesa-rrita hobe ez, zaila da eta—. Edo-zein tokitan, edozein momentu-tan egin daiteke. Ea zer kontatzendizuten genitalek.

5. Zure bikotekidearekin aspal-di bizi bazara, deitu iezaiozu egu-nen batean eta geratu harekinleku ezezagun batean. Jolastuezezagunak izango bazinate beza-la.

6. Umeak eta bikotekidea hon-dartzara joan direla eta zu baka-rrik etxean zaudela? Ez egin etxe-ko lanik, har ezazu pelikula, ko-miki edo liburu erotiko bat, etazure gorputzaren izkinetan gal-du!

7. Idatzi orri batean ea zein denlagunarekin konpartitu gura du-zun amets erotiko hori, ñabardu-ra eta ezaugarri guztiekin. Gero,gutun batean bidali, belarrirakontatu mendiko belartzanetzanda zaudetela…

8. Paseoan joango zarela, baka-rrik, lagunarekin edo familia oso-arekin? Berdin da! Gaur ez jantzikuleroak edo galtzontziloak etaziur nago ibilbidea desberdinaizango dela. Gura baduzu, kon-partitu sekretua lagunarekin…

9. Idatzi elkarri zuon desio txi-kitxoak eta elkar trukatu: hanke-tan masajea egitea, ipurdia miaz-katzea, musuz egindako pijamabat janztea, jatetxean zaudetelaoinarekin lagunaren genitalaklaztantzea, batak bestearen ba-rruko arropa janztea familiandaukaten ospakizunerako…

10. Zure buruari oparitxo bateskaini, aspalditik gura duzunzer edo zer!

Uda, gainean

SexologiaAgurtzane Ormatza Imatz

rrizko eta eskola guztien azpiandauden alde psikologikoak eregero eta ezagunak dira.

Umorea eta osasuna

Z ein puntuazio emango ze-nioke zure umore mailari,0tik 10era bitartean?

Eman puntuazio hori justifika-tzen dituzten arrazoiak. Hausnar-keta hori egingo bagenu, umoreona estrategia eta trebetasun ja-kin batzuekin erlazionatuta dago-ela ondorioztatuko genuke askok.Alde batetik, buru argitasuna edu-kitzea eta umoretsua izatea, etainguratzen gaituzten pertsona etagauzen alde barregarria eta ironi-koa ikustea da umore ona izatea.Bestetik, sarritan barre egitea,norbere buruaz barre egitea, bes-teei barre eginaraztea eta bizitza-ko arazoen aurrean pentsamendupositiboa izatea da umorea.

Umoreak eta irribarreak gureosasunarengan eragin positiboaal dute? Garantoren (1983) arabe-ra, esperientzia emozionalak mo-du kritikoan erlatibizatzeko gaita-suna ematen digun gogo-aldarteiraunkorra da umorea. RobertHoldenen (1999) hitzetan, berriz,osasuna ez da gaixotasun gabezia,baizik eta gozamenean oinarri-tzen da osasuna. Umoreak eta irri-barreak zerikusi handia dute az-keneko adierazpen horrekin: irri-barre egiteak antsietate eta tristu-raren aurkako ekintza positiboaeragiten du.

Umoreak estresa gutxitu etatentsioa eta oldarkortasuna arin-du ditzake. Irribarre egiten dugu-nean gure gihar guztiak mugituegiten ditugu, aurpegitik hasitahanketaraino.

∑Irribarre egitea arnasketa tek-nika bat da, izan ere, irribarreariesker airea modu bizian botatzendugu kanpora, birikak erabat hus-tu eta garbituz. Hori dela eta, bron-kio eta biriketako patologiei aurre

egiteko aplikatzen da sarritan irri-barrea. Endorfinak askatzea ahal-bidetzen du, katekolaminaizenekohormonak sortzea ahalbidetuz.Hauexek dira katekolaminen ondo-rio batzuk: endorfinen —minarenaurkako morfina naturala— ekoiz-pena bultzatzen dute eta hanturagutxitu egiten dute —horrek endor-finen lana ahalbidetu egiten du—.

∑Irribarrea bizigarri mental etafisikoa da. Irribarreak abilezia in-telektualak indartzen ditu, egoerabaten alde barregarria ikustekogaitasuna sustatzen du...

Emozio negatiboak gure osasu-narentzat kaltegarriak direla on-doriozta genezake. Aldiz, irribarreegiten dugunean, poztasuna, espe-rantza, konfiantza eta maitasunabezalako sentimenduak piztu egindaitezke. Beste era batera esanda,emozio positiboak bultzatzeak ore-ka berreskuratzen eta osatzen la-gundu gaitzake.

Baina, zer gertatzen da umoreona izateko gaitasuna ez dugune-an? Gure bizitzako edozein unetanbarre gehiago egiteko eta, oro har,gure umorea hobetzeko zerbaitegin al dezakegu? Lehen pausoa dagure umore mailaz kontziente izaneta hura hobetzeko asmoa izatea.

Wootwnek (1996) esandakoarenarabera, umorea ez badugu galdunahi, barnean dugun pailazoareki-ko harremanari eutsi behar diogu,blokeoak eta lotsak alde baterautziz. Laburbilduz, txikiak ginene-ko izpiritua berreskuratzea esannahi du. Izan ere, izpiritu hori be-rreskuratzen dugunean, edozeingauzarekin egin dezakegu barre,edozein momentu da egokia ondopasatzeko.

«Maitasuna da mundua mugi-tzen duena, baina umoreari eskerjarraitzen du munduak bere arda-tzaren inguruan biraka» (Edwin B. Gilroy).

Adimen emozionalaJon Berastegi

BLOGSPOT

EzarianDErasmus ikasturtearen amaiera

Adrian Garcia Bilbo

Euskal Herriko kulturaezagutzeko jakin-minakbultzatuta aukeratudute Bilbo Jaime Fer-

nando Velazquez(1989) eta Ale-xandre Guerillot (1990) Erasmusikasleek.

Mexikotik etorri da Velazquez,iparraldeko Culiacan hiritik, hainzuzen. Komunikazio Zientziakikasten ari da jaioterrian, etaikus-entzunezko komunikaziokoikasketak bete ditu Leioako cam-pusean. Urtarriletik aitzina daBilbon, eta abuztuan itzuliko dasorterrira.

Guerillot, aldiz, Lille Frantziaiparraldeko hirian sortu da, etaReims hiriko unibertsitatean ha-sitako ekonomia ikasketei jarrai-pena eman die Sarriko fakultate-an. Urte osoa darama GuerillotekBilbon, eta aurki itzuliko da etxe-ra.

Bi ikasleek hautatu zuten Bilbolehenengo aukera gisa, gainon-tzeko Europako hirien aurretik.Euskal Herriari buruz irakurrieta entzun zutena euren begiekinikusi nahi zuten. «Toki desberdinbatera joan nahi nuen, bertakokultura eta tradizioez ikasteko.Euskara euskaldunentzako zeresan nahi duen ikusi nahi nuen»,azaldu du Mexikoko ikasleak.

Antzeko arrazoiak darabiltzaGuerillotek hiriaren hautua azal-tzeko: «Nire eskualdean herrikokultura azken adindunekin bate-ra desagertuz doa, eta bizirik di-rauen herri bat bisitatu nahinuen». Desagertzeko zorian dago-en eta frantsesa eta nederlanderahizkuntzen tartekoa den hizkeraerabiltzen dute Guerilloten es-kualdean.

Velazquezek ez bezala, Gueri-llotek hizkuntzaren arazoa gain-ditu behar izan zuen lehenengoegunetan. Hona etortzean hitzikez zuen egiten ez euskaraz eta ezgazteleraz. Erraztasunez mintzoda orain gazteleraz, eta euskaraz-ko hitz eta esaldi batzuk ikasiditu, Velazquezek bezala. Hiz-kuntza ikastea gustatuko litzaie-ke, baina horretarako denboragehiago beharko luketela diote.

Oro har, ezagutu dituzten eus-kaldunekin primeran moldatu di-rela diote bi ikasleek. Behin kul-tura desberdintasunaren harre-sia gaindituta, ondo konpondudira biak bertako jendearekin.Kulturen arteko jauzia are nabar-menagoa izan da Velazquezen ka-suan. «Guk Mexikon oso gertukoharremanak ditugu, jendea osoberoa da, eta oso erraza da harre-manak egitea. Hemen, berriz,nahiko zaila da hasieran taldeansartzea. Baina denborarekin, uni-bertsitatean, kalean, taberne-tan… harreman onak egin dituguEramusak bertako jendearekin».Iritzi berekoa da Guerillot. «Ha-sieran zaila da, hizkuntzaren ara-zoa izan daiteke beharbada; bainabehin kuadrillan sartuta, betikozaude hor».

Adiskidetasuna giltzarriAdiskidetasuna da bi ikasleekErasmus programatik nabar-mendu duten ezaugarri nagusia.Jende mordoa ezagutu dute Eus-kal Herrian egon diren hilabetee-tan. Euskaldunak ez ezik, mun-duko hamaika tokitatik etorrita-ko ikasleak ezagutzeko aukeraeskaini die egonaldiak. Argi dutebi ikasleek horrelako esperien-tziak onuragarriak direla norberegarapenerako. «Ezagututako jen-de guztia, eta egindako harrema-nek etorkizunerako balioko digu-te. Aberasgarria izan da oso kul-tura desberdinetako jendearekinbatera bizitzea eta iritziak parte-katzea. Horrez gain, bakarrikegotean, aurkezten zaizkizun ara-zoak zeure kasa gainditu behardituzu, eta horrek pertsona gisahazten laguntzen dizu. Erasmusurtea bukatu da, baina egindakolagunak betiko mantentzendira», esan du Velazquezek. Adosda Guerillot adiskideak esandakohitzekin. «Horrez gain, nire ka-suan gaztelera ikasi izana gehitubehar diot egonalditik ateratakoetekinari. Ezer ulertzen ez duzuntoki batean bizi zaitezkeela etaaurrera jarraitu ahal dezakezulaikusteak poztasun handia ema-ten dizu».

Ikasle atzerritar mordoa datorurtero Bilbora, truke programen

bidez. Euskal Herriko unibertsi-tateek eskaintzen dituzten ikas-keta maila onak ikasleak erakar-tzen dituztela diote bi ikasleek.«Hemen nire unibertsitatean bai-no lan gehiago egin behar dut,ikasketa maila handiagoa da»,adierazi du Guerillotek.

Euren herrialdeekiko desber-dintasunak topatu dituzte esko-lak emateko orduan. «Mexikonderrigorrezkoa da eskolak hartze-ra joatea, ezin duzu piperrik egin.Ikasleek irakasleekin duten ha-rremana ere desberdina da. Esko-letan lanak eta azterketak egitenditugu uneoro, eta ez dugu notasoilik azken azterketan jokatzen.Oro har, ikasleek gehiago partehartzen dute gure unibertsitatee-tan», azaldu du Velazquezek.

Guerillotek ez ditu desberdin-tasun asko aurkitu. Halere, esko-letan ikasgaiak ikuspegi kritikoa-go batekin ez lantzea, horrexenfalta sumatu du. «Ekonomia ema-tean, ekonomia berarekin harre-mana duten gaiak alde batean uz-ten dira», adierazi du Guerillotek.

Erasmus gauaErasmus ikasleak gau giroarenezagutzaile onak omen dira. Hala-xe da Velazquez eta Guerillotenkasuan, behintzat. «Nahiz eta fes-ta asko izan, garrantzitsuak dirafesta horiek jendea ezagutu ahalizateko», dio Velazquezek. Gueri-llot ez da oso Erasmus festa zalea,ez baititu diskotekak gogoko.«Bilbon kultura musikal handiadago, kontzertu askotara joan, etamusika talde asko ezagutu ditut».

Ikaragarri ondo pasa baduteere ez direla oporretara etorri na-barmendu dute bi ikasleek. Festaeta bidaiatzeko abaguneaz balia-tu dira, baina bakoitzak jatorrikounibertsitatearekin hitzarturikoprograma bete du. «Asteguneanlan karga handia izan dut, diru la-guntzak jasotzeko ikasgai kopu-ru jakin bat gainditu beharra bai-neukan», dio Velazquezek. Gueri-llotek ere gogoz egin behar izandu lan ikasturtea aurrera atera-tzeko. «Langile batek baino ordugehiago sartu ditut, batez ere ego-naldiaren hasieran, hizkuntzaarazoen ondorioz».

Ikasturtea amaitzear dela, Euskal Herrira etorritako Erasmusikasleak aurki itzuliko dira etxera. Euskal Herriaz gozatu, eta bertanikasi dute Mexikoko Jaime Fernando eta Frantziako AlexandreGuerillot Erasmus ikasleek. Itzultzeko asmoz doaz etxera.

Bilboz gozatuostean, etxera

Jaime Fernando Velazquez eta Alexandre Guerillot, Erasmus ikasleek

Plaza › Bizia46 berria 2011ko ekainaren 14a, asteartea

Erasmus urtea bukatuda, baina egindakolagunak betikomantentzen dira»JAIME FERNANDO Erasmus ikaslea

‘‘

ErasmusDErasmus ikasturtearen amaiera

ahalik eta etekin handiena atera diote egonaldiari . LUIS JAUREGIALTZO / ARP

Bizia ‹ Plaza2011ko ekainaren 14a, asteartea berria 47

Maite Alustiza Donostia

Abuztu bukaeran iritsi zen Do-nostiara Lenka Niznanska (Pra-ga, 1985). Sorterrian antropologiaikasketak amaitu ondoren, mas-terreko bigarren urtea egiten arida orain. Azaroan euskara ikaste-ari ekin zion, «hizkuntza interes-garri eta misteriotsua» dela pen-tsatzen baitu. Elkarrizketa hone-tan ere euskara hutsean eman dubere bizipenen berri.Zer dela-eta erabaki zenuen EuskalHerrira etortzea?Duela bi urte boluntariotza pro-grama batekin Zestoan egon nin-tzen, Sastarraingo baserrian. Zal-diak gustuko ditut, eta, hemenzaldiekin lan egiteko aukeraeman zidatenez, etortzea erabakinuen. Ez nuen Euskal Herria eza-gutzen; ez nekizkien ez euskara,eta ez gaztelania ere. Baina mol-datu nintzen keinuekin. Sei asteeman nituen, eta izugarri gustatuzitzaidan. Masterra hemen egite-ko aukera eman zidatenean, eznuen dudarik egin. Zer moduz moldatu zinen Donostia-ra etorri zinen lehenengo egunetan?Hasieran pentsio batean egonnintzen, eta han nengoela Inter-neten lo egiteko pisua bilatunuen. Errioxako neska batekineta Gasteizko mutil batekin har-tu nuen pisua; orain, berriz, lekuzaldatu behar izan dut, eta bi Eras-mus ikasleekin bizi naiz. Bi Eras-mus tipiko dira: egunero parran-da eta parranda.Zu ez al zara,bada,Erasmus ikasle ti-pikoa?Erasmus ikasle gehienek alkoho-larekin eta abarrekin lotzen dute

bizimodua, baina niretzat ez dahori. Nik euskaldunak nahi ditutezagutu, eta nahiago dut haiekinibili atzerriko ikasleekin baino.Halere, atzerritik etorri direnenartean lagunak ere baditut. Gai-nera, goizean eta arratsaldeaneuskarako eskolak ditut egunero,eta nekatuta iristen naiz etxera.Pisukideak harritu egiten diraegun batean ez naizela irtengoesaten diedanean. Nolatan piztu zitzaizun euskaraikasteko halako grina?Euskara oso interesgarria irudi-tzen zait. Hizkuntza oso misterio-tsua da, ez baitakite nondik dato-rren. Baina hitz batzuk oso zailakdira gogoratzeko: aterki hitzaikasteko bost egun eman nituen!.Hasiera batean Bilbora joan be-har nuen proiektua egitera, niridagokidan unibertsitatea han da-goelako. Baina nik Donostianegon nahi nuen, hemen euskarazgehiago hitz egiten delako. Zaila egiten ari al zaizu euskara ikas-tea?Nire ustez, zailena idaztea da.Euskaltegiko eskolak hartzen di-tut, eta unibertsitatean ere aritunaiz ikasten, atzerritarrentzakoprestatutako euskara eskoletan.Halere, uste dut gehiago egin ahaldudala, baina alferrontzi bat naiz.Ondo moldatzen naiz pertsonabatekin hizketan banago, bainajende askorekin eta txisteak egi-ten hasten direnean…Ikasketen aldetik,zer moduz molda-tu zara unibertsitatean?Proiektuarekin lanean nabilenez,ez dut eguneroko eskolarik. Esko-lak izan nituen bi astez, baina ira-kasgai solteak bakarrik. Elkarriz-

keta batzuk egin ditut proiektura-ko; Franco hil ondorengo belau-naldiek euskara nola ikasten etahitz egiten duten ikertzen ari naiz.Parrandan ere ikasi dut gazteenhizkuntzaren inguruan.Izan al duzu Euskal Herria ezagutze-koa astirik?Zestoan egon nintzen denboranleku gehiago bisitatu nituen, bai-na orain ere ibili naiz hara etahona. Getaria, Gernika, Deba, Zu-maia, Zarautz... ezagutzen ditut.Tolosa eta Andoaingo inauterie-tan ere egon naiz, baita Iparralde-an ere. Berriki Zugarramurdikoleizezuloan izan naiz antropolo-giako ikasleekin. Itsasoa eta men-diaren arteko konbinazioa daEuskal Herritik gehien gustatuzaidana.Pragarekin alderatuta, zeren faltasumatzen duzu?Parranda egiteko moduak, adibi-dez. Txekiar Errepublikan gara-gardo baso handi bat hartu, eserieta hitz egiten dugu. Ez dugu ta-bernaz taberna joateko ohitura-rik. Horrez gain, Pragan lekuasko daude lagunekin joan etaziza erretzeko; te mota asko ego-ten dira aukeran. Hemen ez duthalakorik aurkitu. Noiz arte geratuko zara Euskal He-rrian?Proiektua amaitzeko ez dut egu-nik; dena den, ezin dut luzaroanhori egiten egon, kurtsoa ordain-tzen ari bainaiz. Udan Euskal He-rrian egon nahi dut, baina ez Do-nostian: turistikoa bihurtuko da,lagunak joango zaizkit… Baserribatera joateko ideia darabilkit bu-ruan: han ostatu hartu eta lan egi-tea gustatuko litzaidake.

Lenka Niznanska qErasmus ikaslea

Euskal giroa ondo baino hobeto ezagutu du Niznanskak. Euskara ereikasi du. Masterra amaitzean, ez da sorterrira bueltatuko.

«Udan baserri batean lan egiten geratu nahi dut»

MAITE ALUSTIZA

Ezer ulertzen ez duzuntoki batean bizi ahalizateak poztasun handiaematen dizu»ALEXANDRE GUERILLOTErasmus ikaslea

‘‘

r Zakilixut

Iñigo Astiz Iruñea

Ozena den arren, galtzear denhizkuntza bat da ezkilena.Bai, behintzat, Iruñean.Garai batean haien hotsa-

ren arabera bizi zen hiria. Haien soinua-rekin hasten zen lanaldia, haien kolpee-kin atsedenaldia, eta musika harekinixten ziren hiriburuko harresietakoateak. Denborarekin, galduz joan dirasoinu horietariko asko, ordea. Ezkilakjotzeko sistema automatikoak ezarrizituzten ezkila dorre askotan; gizartea-ren ohiturak aldatu egin ziren, eta urte-ek gogor erasan zien kanpaiei. Denboraluzez, ezkila bakarra jo da eskuz Iruñe-ko katedralean, 10 tonako pisua duenSanta Maria izenekoa. Katedraleko iku-rra. Ahotsa berreskuratu dute, ordea,garai bateko kanpaiek, iaz bukatutakozaharberritzeari esker, eta kanpaiakjotzeko ikastaroa ere antolatu duteorain, Francesc Llop i Bayoren gidari-tzapean.

Valentziako katedraleko ezkila jotzai-leen elkarteko zuzendaria da bera, etabaita antropologoa ere. 25 ikasleko taldebatekin dabil egunotan Iruñean lanean.«Ederki pasatzen dute, eta hasiak diraurteko egutegia antolatzen. Gozatu egi-ten dute ezkilekin, eta igarri egiten dagozamen hori musikan». Dioenez, 50dira ezkila jotzeko hirian dauden mo-duak, eta horietariko batzuk berresku-ratzea da asmoa. «Piano bat bezalakoada kanpandorrea. Zortzi ezkila ditu, bai-na ez dira beti denak jotzen. Pianoan ereez dira tekla guztiak batera jotzen, har-moniaren arabera erabakitzen da zeinden jo beharrekoa, eta zein ez. Harmonialandu behar da ezkilekin ere».

Bi egun daramate ikasleek ikastaro-an, eta hirugarren saioa ostiralean izan-go dute. Azkena. Oinarrietatik hasi dira,Llop i Bayok jarritako bideoen lagun-tzaz. Garrantzitsua da bi alorrak lan-tzea, Llop i Bayoren hitzetan: teoria etapraktika. «Teoria ere garrantzitsua da,ezin baita ezkilak jotzera bakarrik igo,zer egiten den jakin behar da. Ezkilak jo-tzea ez da soilik ezkilak jotzea, emozioakere transmititu behar dira».

Europa osoko ezkila dorreei buruzkoinformazioa jaso dute ikasleek bideoe-tan, eta ezkilak jotzeko dauden moduak

ere ikusi dituzte. Ikusi, ikasi, eta baitapraktikatu ere. Antropologoaren hitzakezkila jotzailearenekin nahasten dirakasu honetan: «Norberaren berezitasu-nez ohartzeko, gainontzekoak ezagutubehar. Unibertsala ezagutu behar kan-pai jotzaileak, partikularra izan nahibadu. Ezagutu behar dira beste ohitu-rak, partikularra praktikatzeko».

Indarra eta teknikaFisikoa da ekintza, baina baita teknikoaere. «Mugitzen dabilen 2.000 kiloko ezki-latzar batera hurbildu eta esku bakarraz

Zaharberritu egin zituzten iaz Iruñeko katedraleko ezkilak, eta 25 bat ikaslek eman duteizena orain kanpaiak eskuz jotzen ikasteko antolaturiko ikastaro teoriko eta praktikoan.

Kanpaien hizkuntza

Iruñeko katedraleko zaharberritutako kanpaietariko bat. LANDER FDEZ DE ARROIABE/ARGAZKI PRESS

DA

stea

rtea

2011

ko e

kain

aren

14a

Grezia

Espainia ez da Grezia. As-paldi honetan, horixeazpimarratu izan dutebehin baino gehiagotan

mota guzietako adituek, krisiadela eta. Estatu espainoleko ego-erak ez du deus ikustekorik Gre-ziakoarekin. Espainia ez da Gre-zia.

Ados nago. Erabat. 1974an mo-narkiaren gaineko erreferendu-ma egin zuten Grezian. Horrenondorioz, hango errege-erregi-nek alde egin behar izan zuten.Greziarrek ezetz erran zuten, au-keran errepublika zutela nahia-go. Nonbait, buru koroadunekkoronelen diktadurarekin izan-dako konplizitatea erabakigarriaizan zen emaitza monarkiarenkontrakoa izan zedin.

Orduan ere, Espainia ez zenGrezia izan. Uste izatekoa da Es-painia demokraziarako bideangidatu zuen pilotuak (eta harenemazteak) ongi gogoan izanenzutela bi penintsula haratagogertatutakoa, eta erraz ikasikozutela hobe dela zenbait gauzariburuz herriari ez galdegitea, ba-daezpada ere.

Berriki, printzeak iparreko lu-rralde hauetarako egindako bisi-ta batean, Laura izeneko batFrancok izendaturiko erregea-ren semearengana hurbildu etaerran zion, bertzeak bertze, erre-publika batean bizi nahiago luke-ela, herritar izateko, eta ez inorenmeneko. Nire iduriko, neketanadieraz daiteke ideia hori dotore-zia eta duintasun handiagoz.Gaia, halere, potoloegia izan bidezen printzearendako (George-townen ez zuen zientzia politikoaikasi, naski), eta, argudiatuzerantzun beharrean, fama bila-tzea leporatu zion bere bat-bate-ko arerio hari.

Edo, beharbada, ez zuen Lau-raren eskaera ongi ulertu. It's allGreek to me, pentsatuko zuen, in-gelesez.

Baina, jakina, Espainia ez daGrezia.

MaratilaSanti Leone

geldiarazteko teknika da garrantzitsua,ez indarra. Garaiz kanpo hurbilduz gero,Nafarroako gizonik indartsuena ereUdaletxeko plazara bidal dezake kanpaihauetako batek».

Hasiak dituzte saioak ikasleek, bainaaurrerago eskainiko dute kontzertua.Zaharberritzen ari dira orain katedrala-ren aurrealdea, eta uztailaren 21eanegingo da inaugurazioa. Eta egun horiaukeratu dute Llop i Bayok eta ikasleekikasitakoa erakusteko. Bat egingo duteorduan katedralaren aurpegi berriaketa hizkuntza zaharrak.