: COMMENTATIO $' IN •

'

sTILUM,e J usque

TRIPLICEM CHARACTEREM,Qvam_.

Abjuvantß DEOConsentience vero Aniplissima Facul»

ir , tate Philosophica,'. ,i-.’' In Regia Ac ademta Ahosnsis 'Z / ,

:"

sub P-R.TslDlo,>'•-■'.M- CHRIsTI E RNI

ALANDRI,Eloqv, ProsessorislOrciinarii

Publici Jpeciminii luo tcstis bonis% 'exarui*Vr ;’• nandam modesle 'exhibet -■ r< T v ;

',

it; : ’ si s. R. M, Alumnus: MAGNUs AURI COLA,|s ‘ v Helsingsorsia- Nylandus.

■Ad diem , (si DEO 'irasbisitlAtfuerit,)20 Maji, Jnni i 6 9 cj.

.5 Impr. apud Jo. WajluuM

sbc (£Mc / J£6gtmjse/(£t)i*cbcrne/ dsBdtrotjsc ocb

syn 3ol?an %a\xunx$/ £ongI.9!stm).££roo’£tenatc oss) Justiriae

1 0tslpc(ssat?en Jpdsingsov^pcttct 0tolpc/ ilongl.

£i'oo*Xienavc oci) 1-anbj * secrete-rare^.

sym i£rid> £>dsmct/ sMscctrobbJpuus $3oos&dl(are 5s*

twr $in(anb*£>m Corsteit 23wgmait/

sili ()6gtdl)tabc strages:.syr: 23es«llmng$m«tt 3opan~

gctt/ sin «jjvabe&pnnarc.syn Besallmngemmt pcttcr

0teen/ (tn dljrabeCousin oct) dlssc»sige grdnbe.

sym Jpanbclstnanttsm / (tn bespnncdige ®pnnave*

Jp)ssincs)tnbc/ <2Bds£agsarne2Bss(2l(&tat)c Jsperrai:tyti £>ans (Eobsrc/ ilonsis. sCßao^

froo-'stCn(ttC ocs) £(U%CassiarerareX Jpclstiujsbrs.

„

-

; V;syti <sabncl syribwsion/ 2B«tac&-; tab sKdscsOian. oc§ Gdmncr» Praeses

bcrrnmmnstdbe& r; ,

syxx 2\csottn<m 3ofra» low%/stn ttlsorlatctige ®i)nnarc»

syti 3o(?an 2ted>enl?c>lt/©tatysecr.| i Oenslmscc@tab/(ut aunsttsie ®oen Bcsffllmngjmssn gyesrtm

jtelson/ |tn' nOrnbc (sgnnare* ssyv syanbdeWJan £>ane 23ur0*■ man/sin ()ssitsl(;rat)e©ttd(jcr* •

- ■£en iDrtnbdstTTan pettci* 25urcj*

Vtlan/ sin bcsitdsjrabe ©tvdsieiv

Patroncs otso 3)?Jn njcb @un(1(g«Jpetrar ed) 923dnncc

m(i> mctctiAb ocsc plicsr iag migssdct ssplbjg crsdnnmr/

scc: mdrcsItgci pros/ (5(;r tdcsti mia runbiigagistna/

3s ©ctr ocs)@un|? ctn iag ct nidcbtar be*sstifipa/

3it mi 6ctniust mtnnc iag s>ai/rt; nul)r iagct; dgct‘£)csc dn tni/barc ntig «t>r sictio ccsircctbnab rilldgrr/©a mijba jag tsxr til/ (an trastffrm bugliga prisira/£>d) til bc&os migframgtsnrflicsa ccl? ctiva/iOp sags upp mebgunssmit nwlmentearbctsringa£)ctn iag tilstriswa bort/a bcti £)rt iag n\(t)r sjas-

n>cr tnga/@cm mcscra nctctia scttient dn sir iag ssylbigs?

uprdcsnar/£)d) pd bctta papp«r nn »5bmius tilsctsicsis rccs nar,

©U®sisi» 0ial<ne0 sJtycccsi grtsgb sd langr rciblijsrcc

3 Arcti/ at ©ctrrco cdiscugnab j/abiga blistua%ll ctn tvctntact rijbndr@ubsib|s tdncscr cti dnba©cta nisbvjbns Hisisyan id&tti ©nglarna sdnba0om£ctr upp til (igmdnb j)dmtablanb/)ctgoncti

aucta£nstar«s siierrcts at 3 nub Mgb i>t tctJgarm»

aeanbra.ectcscss Mtvjisa sili sTijictgs satisytt

"

tata ringa roctcs upscrosicrMagnus Auricula, s.r.m.aI.

Lector Benevole, salve!

N literis progressum sasturo,omnia subtilitate proscquiimpossibile esi •, quod tpsummihi non ut ambttiosb, sedqualicunque ratione insima

sio, in theatrum Dentatorum progrediVolenti, ingenii acuendi gratia omnino additcalcar (s admajora | imitamentum. NihiltatUem , prorsus , Velhoc erigeret, aut (erVaret,

' nisi pia scriptorum soltcitudo (5triumphatrixinerti diligentia,praecipuum inter legendum &

(cribendum occupans locum,- exempla clari(si-morum,,'Majorum,-que somentasunt virtutisad posteros transmisisjet : sed utrum, jamhorum nobilius ,

' lcilio-aut. seriptio,' bige'poterit Legentibus multa dabuntur lenten-tis, 1quippe moras non patitur /edito; Quod,'autem , - /criptum ' habetur , femper ■ vacat 'ad'legendum,« cum vacat legenti j nec ■ operot sl , r

dum presens tst\ std(i velis accipitur,si Velis seponitur-, imo, vox audita perit li-tera /cripta manet: Ejusmodi autem feri -

2

ptionis Char aster, non uno se habere, Heipotesi, nec debet , nudo, quin ergo, plerum%pro triplici Materis natura, e si, vel humilis,

t>et mediocris,

2>e/ grandes ; -zwo baedicendi genera, (ut ait Keikermannus ) inter

se miscentury sient Musici Tonos miscent, mi-xtus adpedari (olet. Hanc materiam , vinbus aptalri mees, idcjue, ut siadet Hora*tius de arte Toet: v*

sumite materiam, vestris qvi seribitis stqvamViribus, ic veriate diu, q vici serre recusens,Qyid valeant humeri . » * -• --

Hanc, incjvam, enucleandam occepi , non utdebui std ut potui, nullus dubitansmultoshoc meum cjValtcunqVe conamen , malignamin partem interpretaturos, cum nullam txt-

(hmem in lucem edi siripturam, cui nul-lus cjbidqvam plane contradicat , std, ta*snen , ex adversb , jam ipsimtt mihi im »

pense gratulor, de tot mihi benevolentiumbenignitate, qvibus ut placeam , unice de-sidere.

3

MEMBRUM GENERAL IUs.Thesis I.

Leniorem stili tractatio'nem, anteqvam aggre-dimur , distinsiiomm se-qventem, ceu perbrevemqvandam , st

praetermittimus, non inconveniens eritscilicet, suium nos primo dislmgvimus ,

tum pro ratione Objesii, seu materi*(irca cjvam versatur , de qvo nobis po-stea in Membro specialiori, seu ubide triplici stili Charactere agendum* tumratione scribentium , vel us ita dicam,ipsius sttbjestt) qvomodo stilus est, velphilosuphicus , vel Poeticus , vel Hiflori-cus, vel Oratorius , de qvo postremonobis nunc est lermo. Deinde stilumOratorium asfirmamus esse, vel dicendi,vej scrihtndi , interim tamen, de hoc %

non de do, seqventia per pauca an-notabimus.

4Thes. II.

sic a asteris, separato stilo /cri-lendi Oratorio , statim, juxta mecho-du. i usiratam, Definitionem ejusdemNominalem exponamus: Descenditau-tem vox stili, vel etiam styli, a grae-co vocabulo stqvod vicissim Bec-manus de originibus lingvae lannae,.ab

traditione graecorum deducit:erat, vero, stilus recte Cicerone Tur-nessio, caeterisqve inflrumtntum quondam ,

Vel insculpendi serreum, ceu multis ex lo-cis, in sacro Codice, videre ect, vel

senbendi ossium, aliis ligneam, cujas par-te acuta , w tabellis cereis pugilanbuscj\>esuissenbebant ; Obtasi, vero, seripta compla-nabant, De qva re qvoqve, non ob-Icure memorat Plautus in Bacchidi-bus, dum esserre cito stilum , ceram, ta-

bellas jubet.Tnes. II II

Jam varia, vocabuli ipsius stiliacceptio, enodanda venit, qvia id, nuncpropriam, nunc tropicam significatio-

5nem. siibire svevit. Unde i. stilus a-pud Priscos qvondam Romanos, kC-C/.us si proprie appellatur Columna, velqvodlibet acuminatum serreum vel ligne-um ; De qvo conser dictum illud Eu-ripidis, gohoi yatoiKav etnTm&s a»<rat( !

Hocest: Filii mures Columna suntfamilia.2. Apud eosdem accipiebatur non solumpro inflrumento scribendi litorario, ut inthesi praecedenti jam jam diximus, sedsi bellico, utpore muricibus, stimuhs, sivemachinulis terreis, dolosis, tetragonaforma, qvae, in qvamcuncp incubuerintpartem, unum, aut plures aculeos in-tectos, protendunt. sveticeglctl*. 5. Genus ect ip/utn forma & modusseriptioms : cjva ratione , Terentius in Pro-logo Andris , insert, conlactia* Andriam si.Perinthiam ,

non adeo dissmilt argumento ,

sed tamen dissundi oratione , saslas tssi ac

sido. sic si Cicero orationes Attico sti•lo conscriptas essc pronunciat: Hinc siduspressus demissusqVe Vocatur, sidi acumen,silus negltgens & rudis. 4. Excercitattoneniscribendi involvit sidus idqve apud Cice-

6ronem libro primo de Oratore cap.ititas optimus sic prfflanusimus dicendi es-setior ac Magtsltr nuncupatur; & Qvit\-tilianus libro io- cap. 3. Oratione** no-bts formandam tsjt, cum excerat.itione Icitsilo, innuit. Ad haec Clanssimo olim*jam vero in coelis beacissimo MartinoMiltopseo indem sidus excerdsatio voca-tur, diligentiamqve scribendi necessa-rio reqvirir. Er haec ultima acceptio,nobis, negotium potissimum, hac vi-ce, tace scit, vel cura? cordiqve eritsy.ionyma, etiam vocabula stiloqve a>qvipollentia, hic recensere nonnulla,eaqve urilissima, nobis haud grave e-ris; talia, licet, ex praecedentibus reiu-ceant perplurima; ur Excerdtatio scribendifacultas 5c ratio sertlenii: duendt Magiser,essetior ac opisex, excercitium scribendi:lias etiam dicitur peritia ac promptitudasiniendi ; «peratia & ossetho ni Oratoria,& quae lunc plura^».

7Thes. IV*

• • Hisce ita breviter delineatis, stiliirtisio definimus. stilus ep facultas prom*ple decoreque Consignandi /cripta 5 qVic»qi>id animo concipitur : Qvam defini-tionem ut caeteras, Genere & disserentiasequenti modo, fundatam volumus: Ge-nere, qvidem, dum dicitur sidus, sa»cultas j seu modus & ratio scribendi.Qvintilianus ait libro i. insiirutionumoratoriarum cap. 7, Le sitonem sulerter ab»solutam, comitari debere hanc facultatem seri•*lendi, ut . qva est, srmtssirnum genus dimctndi: ita, sane, sine hac, volubilis o-ris prompritiido, aesiimaridnem mere*tur nullam: Facultas, namqve, bae si-la, Lydius ille lapis si , ad ql>em, notitialinguarum exigi debet ac reserri ; vide plu-ra hac de re ex schesserOj Disserenstiam 'exprimunt verba (eqventia * vi*delicet,.; prompte decoreqvt\ &C. qv32 di*siingv un C sitlunt ,;nc n solum oratorium acaereris, verum & oratoriam faculta-tem dicendi, .a silis (calendi : Hoc mo*'

8do, qvatenus exempli loco, (libis Pbi•losophicus , ut & alii, res & objecta cir-ca qvae versantur, & qvascunqve ex-plicant, ea, modo saltem simplid, veladmodum subtili, aut vulgari, expli-cant, Oratorius , autem, verba habet ex*

qVisita, figuras tem pesii))as decorasqVe tosusqvoqve saelis e(l , ad majestatem vim &

esficaciam. seqvitur jam, ut de ortu sidinonnulla agamus: Cicero, qvidem, i-nitium orandi conditoribus urbium aclegumlatoribus dedit, in qvibus suissevim dicendi necesse est; sedmox,earnresutans sententiam, cur tamen, inqvit,hanc primam originem putent , non' video,cum sini adhuc qVxdam vaga, (5 sine ur-bibus, ac sine legibus gentes , (stamen , qvisunt m his nati, (s legationibus sungantur ,

actusent aHqVa ac desendant,(s deniqVc

alium alio melius loqui credant, stilum,

itaqve ortum silum , non contrariantoNatura, ab hominum instituto origi-nem ducere, vi & ope divina, nemonon asfirmer; ratiocinio seqventi ni-&usj si, nimirum, Nomina & Ethy»

m elegiae rerum, partim, ab ipsa ntura, partitu ab irapoficione suere dpromptae, neceste erit, vocabu!orurerum eleganres structuras & stiluinon unice a Naturae sonte, sed, qvamaxime hominum solerna, qvoqveriri; verum, autem, est prius, erg& posterius.

Thes. V.-oo'Exv hisce praedictis, .

:itria, janpraecipue | (silo operam navanti necefacta essei seqvitur: Qua-iv , scil.i «.o-k

cercirarionem: 'Natura,' a propitii Nssiinis. benignitate, -prosiciscitur,i & :

imprimendum stili ! Habitum ii. vira o :rinet longe maximam, ceu mox patbit, lex paucissimis, in nThesi§ de su.ejecto. stili ■ adserendis: Natura, versine artis praeceptis, erronea ac nescest, licet magni qvidara : viri, ; absqartis Tyrocimo, naturae - habitu pro[divino,' facilitatem scribendi,.consec»fint; nihilominus, si ad naturae prclaram;indolem, accesserit ratio qv.

10dam conformatioqve scribendi, sumdemum, lolidas cerrasqve vires acci-pit /?;/«/, utuc praeterea, & recte qvi*dem, Cicero, magnum htui operi in na»lura prostitum tsse, sateatur: Arcem, ra*men, certiorem esse ducem concedit ;

cujus rei veritatem restamur <5c nos ,

relpicienres homines, vel artis doctn-naeque expertes, nullis disciplinis ex-cultos solius Naturae benignitati con-sisus, quam afflere illi sele, cum ali-quid scribere volunt, torquent, cruci-ant, affligunt: vel praeceptis artium e*ruditos, cui normom sequuntur, intrapraefinita legum spatia dc terminos seseconslringunt, faciltque & certa via ,

metam, quam sibi proposuerunr, a(-

(eqvuntur; non eo, tantum, nominabeari, qvod invecto curriculo versantur,sed, quod versan le in eo, bona rari*one, & tanquam per ducem inneris &

Mercurialem tn via slatuam , ipsi co-gnoscunt. Natura, sane , sibi relicta *

laepe in errorem perducit, ars, auremtem penitus perspicere planeque co-

11gnoscere, & certa, ab opinionis varie-tate, sejungere, Icienriaque insallibilicomprehendere quaeque docet. Artein stilo exceliemissimi evasere, viri,quondam Clarsssimi, Cicero caereriquede quibus uberius paulo, in membrospecialiori siet mentio: Praecepta, huj«sartis scribendi, singula, recensere, cumnimis prolixum torer, sicco praetere-undum csIe putamus pede; scil. quodminiine nosirumlir proposirum. Hacte-nus diximus, naturam incipere,' ar-temque dirigere, jam, quomodo haecomnia persiciat usiis & exercitatio, di-spiciendum venit; de hac Poeta Ovi-dius, ita :

stilus & artisices qui facit usus erat.Gractter ad haec Orator, Nec Impera*tores, nec Oratores , quamvis artis praes-pta perceperint, quidquam maqna laude di-pnum cousecuturos sore, sine usu asseverst;adhibens rationem, cum. scilicet, ars ,

ab experimentis nata sit, (s i» omni disei-plina, minus yaleatlt pracepta, quam ex-perimenta.

Th. VI.Exercitatio illa. jam nominata,le*

.linnem, auscultationem, imitationem,sc. diligentiam» scribendi, omninoreqvi-rit: prioribus ormssis,de g!tima,seu(cri-ptione crebra, verba facere .nonnulla,conabimur;» Ceu in qva, i haud parum ,occupatus est stilus , cum & ! scriptio-nem freqventem atque indesessam, stilieffo excercitationem .rcaeterasum omni-um maxime necesiariam,.schesseriis;;Alii qvoqve clarissimi Au-ctore^: scriptionem, t stantes, in tan-tum lectioni praestare!, in qvantumLe-!ctio auditioni* Qyare, : Cicero in Brut;nullam, reni , ait, ad dtscendinn tantum pro-sicere , qvantum scriptionem. Et FabiusLibro I. Cap. i. insert, praecipuum in stu-diis tjse prosestum , (s altis radicibus nixum

fiber illic • enim radices illicfundamentaesse-, Et Libro, praeterea, io: cap. i. £*

loquentiam solidam atqVe r obitsiam, no» esstpromittat, ni(i multo, (lito £ vires acceperit;Hoc itidem monet Qvintilianus Lib. X.Cap. $. scribendum , scilicet, qhod sit, qvam

13(bUgtntissime, admotaratione: a/, etenimterra aliius- tssiossa,gener,indis alendis.jVe sc-snimbus sacund/or sit , sic prosectus, d (utn-pio petitas, (ludiorum fractus (5* sundit li-

berius, (5 sidelius contimt-, Huic Qvintiiianimonito, !e, obedienriam prcEssirisse re-slatur Acricusapud Ciceronem in Bruto;qua occasione,svetonius de Augusto re-sert, csuoel hic in Mutwensi bello, inter mediosbelli surores, strepitus atsy tumultus,.(si !(•

nent (si (crip(trit (3 declamaverit. Deniquescribendum est etiam Optime , monenteFabio ,■ sibulo» cap.3.&Pbn. litr. 55.0.10. vj)

HiO rmii {Thes. VI si. jisih |a ssi

sic pro viribus tenuissimis, scriptio-ne enucleata, nunc qvoque de ) subjecto,Qbjtstoy Adjmhvs ,

& Fine stili, lUCCinctCrsolliciti,erimus, ess aurem » stili,/abjectumin hxsionit, ingenium > humanum, jcujus na-tura,-indolem facit facilem, de hiscePli-nius.,libi 7. Epist. 9. ur, enim, terra, va-riis mulrisque seminibusr jit3..ingenianostra, • nunc bae, nunc silia, meditatio-ne, recoluntor; hac de re susius. coVssi>

14lendus est 'Nesthusius.Tys.oljesiuh.. stiliidem est ac Orationis, quid enim stilusrusi tacita Oratio, 'vel tacitus,’ inter ah*sentes, sepmo, vel 'praestantiqr sermone,ceu quo;multa}occultari ■p6si’unt,-quaescriptione clarius; apparent. .' Oratoris,autem’, objectum cum sit res unaquaeqjGraecis l*,u&r : necesse est sic stilum, cirpcaomnia occupari, tam divina;v quamhumana. widjnnsta.stili Oratorii, sunt or*«lamentae perplurima, eundem, prae eae*teris stili generibus condecorantia; utsune magnificentia, gravitas;, splendor;majestas, vis si; .vigor,sicut dicit seneca.’ stimuli, itero .Ora»tionis a ; sic Cicero; Oratorisproprium esie copiole compositeque diicere; Haec, sitium .‘ Oratorium, 'X eae*teris, rictum' reddunt; haec, torumstili habitum, elegantissime ? declarant,sinis (sscopus'stili, verbis innuitur in de*finitione hisce i Considian " scripto pretnptA,

' decore 'utn.isteaue omnia • sive y quod ti-dem est, quomodo & ‘dicit non nemo ;

. tabulam aiiwi prspor.it stilus, hi siC’ Ce-

15nesalia haecce, brevissimis & paucissimisindicasse, sufficiar, cum animus non sue*rir ia iis diu morari, sed viam (altemadmembrum seqvens specialius praepara-re, ea breviter percurrendo, qua: ad acu-rarain triplicis stili Cbarasiens cognitio-nem, omnino, scitu necesIaria, eandemiilissiranna ac illuminantia videbantur,idqj, inverso licet tecille videar ordine,jullotamen, & rei naturae convenienti,tactum essi quid, enim, expedit nobisnotitia triplicis Cbarnstcrts ? ubi i p siltristilum ignoramus, quid sit, & qvomododefiniatur; Qyi proinde breviter (ut sa-ctam tst) nobis expendendus ti.ir. Uc*pote totum (analogice sic dictum) ante-quampartium ceu affectionum ejusdemmentio fieri potuit. Esso, itaque, mem-brum , pro modulo ingenii absolutumGeneralius, squirur

sFKCl/lLIUsi

P Thesis I.Ropria & praecipua Elocutionis Re-rhoiicae pars est ea, quae tractat de

Orationis Cbura&tre 3 tjus ttssistionibtii*

16. Desiimta autem est vox Chatastirislyah.animantibus,‘sceraylvasis raliisqiie, qui-bus nota i imprimi jaiitiinCculpi,;vel in-uri, (olet; <i ira Columella libro XI. cap.12. Nec minus inquit, majora - quadrupedia,Character e . [ignari debent ,Ma pr Cha-racter e Notas dixit. Anacreonti uugetypavocatur. synonyma Characteris stylisiint, . eeptrlj r5 X£yi i ! uat :\sicL A dyni|si t C. figura, genus (3 forma Orationis Her-mogeni per similitudinem Character : Ora-itonis} Esi -. autem Character, (ut pictura ,

rei

imago )y.eß, inqiUm, disflo siniHis rei, cujusnota, esio stantia, : quantitate , qualitate ,

ut eum accuratius, cum Julio scaligerodefiniamus; quam definitionem, illu-stcssseheiirn % delcriprione samae, quaeapud Virgilium est, testis est,cexcehleptissimus Wossius, in Instssi Orat, est,inquit, in sama, substantta sua s monstrum,esi, Quantitas ingens , qualitas hor-rendum-, rei dictio,,similis; Namque inhac voce monslrum ]y asperitas!.estss-inbae, ignes . magnitudo ~ in -hac borea--tj tlsP ,

- *k D 'l i -i -•..dum ,(ane horror.

17Tiths. Is

Oritur, autem, Charatter ejusmodidiciitnis, ex materiarum diversitate,queecum vario modo varier, r.ecesie est & st/-/s/w variari. Nam, ut huc reseram verbaExcellentlssimi Wossii, cjvemadmodum;

alius ornatus Principi, alius privato, conPentt,ahndejue schema Militem, aliud mercatorem,

aliud agricolam, ahui Phitosiphum, condecet,

omnis materia eodem, trailania.est modo. Ita, cum verba sint signa re-rum, Oratoris est rebus accommodaredictionem; sic causam tenuem, ponssi-raum decebir genus humile, in causagravi utemur genere Grandi, me-diocri convenit GenusNec solum, indi versiscausis,divertouti-mur Charactere,seduc auctorestFabius,etiam in eadem Oratione, generadiversta lo-cum habent ; siquidem Orator, ad concili-andum mediocri) ad docendum humili,ad concitandum vehementi uritur Cha-ractere. Dionysi Halicarnass. libro ffldeto-vsiec, dictionis characterem vult at-

temperandum esse qvaiitati, aliaqve

18sublimi, alia msdiocri, alia humili ex-ponenda eilts sitio, Cassiodorus, nonnecesse esso , ir.qvir, unum stuum (umere,cum Per/onas vanas Juscepenmus; Ne sci-licet,Ceu monet TheOn de magnificis sub-tntsse, de parvis late, de vilibus graviterdisseramus. Horatius qvoqve jubet sti-lum s*pe vertere, prout postulare res, deqva agitur, videtur. Ad haec omnia,iple Cicero, k triplici CharaBert ElecjVen-rem d'simi, cjvi & subtilia humiliter, ($ma-

gna graVittr ,& mediocria temperate posst

dicere.Thesis III.

• ITn Chartae?.. stili triplex -est, Grandissoe../ablinus , hirnulis si ve tenuis (s medi-ocris imo‘;trtd _ saltem elTe duendt genera,.vel exinde probo. scii, cum tria praecipuasine Oratoris; officia, decere, delectare,& flectere, ceu movere: humile in pro-bando,Grande in flectendo medium v. indelectando, adhibeatur, necesse est. Plu-ra qvi statuunt, esse eadem, minusrectestaruunt, idq; inductione,rerum omni-um, vel & a stabilire possumus

19

qvippe cum nullae dentur, res^ad'ho-rum quoddam qvae resserri non pos.

caesernque omnia dicendi genera,'sub his tribus contineri qveant. Recte,igitur, Ausonius , : ;

Irinum dicendi Genus tsl sthlimt madesiuntEt tenui silo ‘ -

-

Inquit. • Injuste , autem, qvatuor di-cendi modos, constituit Aristot. lib.3.Pssiet. c. 4» ut & Hermogenes; cui septemdicendi formas ceu ideas numerare pla-cuit, vi dei. stepsjvcycvsla. sas, atssiiay, sJWmjs»» , cum,tamen, hae omnes, asstßtomrn potius qvamCharasterum nomine veniant

, ceu infrapaulo susius demonstrabimus. Falloqvoque Dionysius, septem characteref,& Cicero qvinqueesse Lumina verborum',putavere, cum haec omnia (upradictistribus, (ceu modo dixi) includi possint.Imo, divisiones hae, etsi inter se disserrevideantur, re ipsa tamen cum usitataconveniunt, qua rna dicendi Generaconstltuunrur • nam, ad Grave dicendi Ge*nus, reserri potest oratum, idustre,magnu

20atque plenum ; ad intermedium, id quodprobabile, si>.ivt, pulcrum ik moratum nomi-natur. Ad tenue, autem, quod aliasLa-tinum, planum dilucidum, breMe velox, ap-pellatur.

Thes. IV.Justo igitur ordine de CharaElcre

Jiihlmi &ejusdem assusionibus nobis nuncagendum. Est, autem, Character Grandis,qui magna ex parte , proprio luet formemconflet', tropos , tamen, figuras ,0* schemata,habett crebriora ac txhementzura ,

ceteris , co-piosius amplificat,(s quasi de indu oslen-tat ornatum. < Insignitur & aliis nomini-bus csim Latinis , ■ uepore, Ciceroni,copiolas , magnificus . suhlirnis ilemque orna-tus, amplus., magniloquus, altiloquus , aliis

, magnus, altus, surnnms, , multis qvtjqueplenus vel über , imo si. Cornificio Gravis,Denique, Julio scabgero,-id iplum di-cendi genus ,\Generosiim vocatur: TumGraecis,'& quidem Dionysio Longino,lupae, Marcellino qui Thucididis vicapiscripsit vipt/tie dicitur» Aristoteliquo non inflatio significatur, sed ora-

21tionis amplitudo. Nam uritur hac vo-ce ki bonam partem uti & Hermogenes.(/A&Konpturn ab iisdem vocitatur &

imo quia eo plurirr.ii urerenturhomines diserti, unde & sacundus At-lantis Nepos Uyi* nomen indeptus eshInsuper nominatur & ctsxvhg, quae voxhonoris ac pompae plenum significat.Aeque eidem Hermogeni, non semel vo-catur cilivuct quia magnitudo orationisnon debet esse expers dignitati.

Tues. V,

In quolibet CbaraUere, seu unaquaqjfigura 5:0 consideranda est Res , deinde,herba, & cowpusttio. Res qmbus convenitCharacter Grandis (unt sententu de DEO &

rcbns diswis, quae duplices, aliae Poeticaevoluptatem habentes : aliae, vero, quaein civiliOratione locum habent quaevelsuntPhilosophicae, vel Theologicae, quaeex (acrohariuntur sonte. Praeterea, luntsenrentiae Graves, de rebus naturalibus. sedmagnis,inusitatis ac raris, ut / . Immc, tcrr£

motu, & similibus ac ultimo,civiles', Etrba,

22

len voces Magnifici Ch .'~ Citris, sunt unde-cim generum; leu ( * ) *?£« s nrrajj, voces transtats, ( & ) nujtm ciccum ,

qvae Aristoreies' Lib. 9. Rhetor; 7r\yj

nominat, Cicero appellat ex Conjunctio-nt s'aßa, item Verba juncta. (>- )ceu soluta. ( J ) '«lOsAaTsmvjtyivzu saFla ( e )Adegorica/ ?) sextum locum sibi vendi*cat Jurantia verborum ebitat , seu Verbaad affectum prtcisa. {>] ) iterationis (&)Obtiqvalio, (;) »J i(*Biorti<r tu* im/aurcor, (x)Epiphonematis* ( y ) Postica vel in <«£ra-s«■« seu trqnlposiitione, vel in uisssa-dseu imitatione. 'Compostio' ma-gnifica, sit 7. modis, 'ratione Numeri,qvem studiole consectator: imprimis-aurem, in eo commendantur Dactyli*paeones, & pedes,’ qvi minimum 1 abiis abludunt. . Damnantur vero ,crebrispondaei,Jambi, Trochaei, vocesqveo-mnes Brachysyllabae, 2. Magnitudine mem-brorum. ■j. Oratione circumducta (5 aecum •

nutata. 4, Asferitate Compostionis, 5. Or-dine (s structura, tam Verborum, qVdmAparticularum. 6. Figuris ,

© 7. toncurjit ho-

23t.tsiush. Horum qvodqve, materiam sa-tis amplam, ample diiputandi, nobispraeberet, si ira serret tempus, vel sa-cultas mea; sed mstirnn rationem ha-bens , nolo in his prolixior esse, con-tentus , interim, omnia , perbreviterrecensuisse.

Thesis VI.Cum autem teste Gellio singulis

Orationis virtutibus, titia agnata smt,pari numero sune, quae earum modumtk habitum simulachris salsis ementi-untur; sio, plerumque, (isllari atquetumidi, sallunt, pro uberibus; squalen-tes & jejuni dicti, pro gracilibus, in-certi & ambigui, pro mediocribus ;

Opponitur itaque mprimis forma di'eendt Grandi , forma frigida , pinguisac umida. Qu$ & ipsa in tribus (pe-ctatur, in (tnunhisy si nimis hyperbolietsint, aut si de parvis rebus loquamur,tanquam de maximis; in Veibis, si vo-ces barbara £T obsoitia, vel peregrinaMetaphorae grandes tragoediis minusconvenientes adhibentur. Denique nV

24scirur frigus e compostione , Vitiosi itaqjin hoc genere sunr tumidi & inflari,qui nimis grandes videri cupiunt, quinihil proprie esserunt, sed plurimashahent periphrases «st prodigiosas me.taphoras.

Thesis VII.Pergo ulterius ad tenuem scrihendi

CharaBerem , pro viribus declarandum,qui, Dionysio Halic: v Atry voca-tur; Latine, aurem , subtilis, subnTrssus ,

attenuatus . sortassis & recte deductus ,

quomodo Maro in Ecclogis dixit: dc-duBum Carmen. Definitur Humilis Cha.rasser , qui supra quotidianam loquendi con-factudmem non asjurgtns-, verborum propri-etatem amat, Tropos & figuras non omnino

secludit , sed parcius iisdem utitur, "Nihil ad-

modum amplificat , prudenter is ordine , derebus di(putat , «££ sere a proposito digrt'ditur. Periodis etiam brevioribus con-slat. Considit h.ec dicendi forma, iti-dem, in Compositione, Verbis & rebus.Res itaque in hoc Charactere, sunt hu-sntles, convenientes maxime Epistolis*

25Verba: Usttata ac communia ,'in jj quibusproprietas, perlpicuitas,. evidentia, &

probabilitas elucere debet. Compostioest liberior a ‘numerorum lnaeniis: magni-tudinem membrorum ’(s coneursum Vocaliumvitat aphstsbphen , certe ,

rpros6ph.poejan, aliaque vehemennora schemata,relinquit stylo 1grandi. Fugienda in eocola magnae' 9 tenui Charafieri est 1VitiumVicinum, forma arida: jejuna ac sici*, quae•y>i / n 'r£' ,< • '

•

• ■'/• -r .•< \r* ~ ?-■>*„& ipla spectatur in (ententiis, J verbu &rH» -

,>■U*'ss |si| *2-sw sc* v. . » tl .icompojittone sicca est /enuntia'qua immi-

nuit rem. Ut (exemplum huc reseram'Excel!.' Wossil )/i Romam quia appel-laret, Latii, 'Vel etiam Italia caput ,

;qiu ri-

lius caput orbis 'dicebdiur. - serbd jejuna suntea, quae mentem dicentis non exprimO",Compostio arida est, quae commata adhibetfreqventiora V Exemplum rei esto Hip-pocrates. Hanc; mutilam cossipositib-nem amaverat nonnullis inflocisTactus,ut monet Caelarscaliger. Aridum' & sic-cum hunce . characterem ssic : declaratCornisicius: jQvi non pcssunt in saceti/sima,tertorum attenuatione, commode verfari/vi-

26, ruunt ad aridum & ex[angue Gemis. Orationis,■quod non alienum' e{l exilenominari, 'ho >

Thes. VIII.Denique,sle mediocri,pau--- - —“ • mB>hw*A v v uEii ica movere animus est, qui inde sic ap-

pellatus , quod mediam inter humilemac grandem obtineat naturam, qui & a

’*s!rs| ”*/Pw‘ 4 ’*< ,»*•* A-,», ■‘•‘■J ‘ J.WI s <0 .i i 1Calcedonio, primum di-.cicur, mstitutus, inchoatusque; a Platone,

-vi sVr*\?\ («•‘w »>|W»'-stinuirvi- 1vero, l atque.,uocrate expolitus, ac de-mum a .Demosthene.consummatus, inqua,i neque vis & copia est Charaeeris

»1 M i ♦ 1,/«« ImJ» / * / / iii 1

grandis, neque acumen humilis i i. e.^.net»«Kvi» s*»*r* v .t liiiU w .n j

majestarem verborum habet, aut gravi-darem illam sententiarum, quae.m gran-di tst, neque tst subtili ac presta Oratio-

«-U*TTi J.Jhs sUJ»U3UI soUU >•>•}*

,ne limatus, aut sacetus , florens leviterqjornatus, cujusmodi est Charafler humilis,sed est genus .in; consinio grandiloqui,acinsimi constitutum,mediocres sententias

.*•■* * i suci, v atAw.i U 9 Jleniori sermone dengnans:necalperna-• JIT .> r1 iwjr > J7.; *m jAtur figuras, nec multum figuratum est.Numeros adhibet, sed crebms quam hu-milis, verecundius, quam Grandis. Imo,

27copioius est quidem & tropis abundae»seu tamen :n amplificando , aliquantu-lum, intra Grande Genus resistic. Me-diocri Cbarociert , opponitur (iuBuansmetruu ; de quo sio Cornisicius, qui mmediocre Genus Orationi* prostB* (unt, (i per-Venire eo non poterunt , errantes perveniunt adtonsine genus ejus generis quod appellam tu

stustuans (3 d ssolutum, eo quod sine nerVis(s ariiculu siustuat huc & illuc ; nec potesiconfirmare (s Vtnltler se expedire.

Thes, IX.Hactenus de triplici CharaBere , Vitiis%

his opposius, verba secimus, jam, epi-logi loco, ceu protr.isimus, CharaBtrumcujussibej affectionis praecipuas enu-merabimus : gaudet aure-m ehamBergrandis , leu magnificus Juu asseBiomhus,gravitate, ceu quarationem habet ad (ub-straram mattnam gravem , vtnustase ,

eminentia, ampiiudme, dum in CO amplaelucet verborum structura, Tropi adhi-bentur vthementiores, metaphorae, alie-genae, emphasis, hyperbole, iitswieruH,

28schemfraq; graviora. Mirisicentia de*-nique Character hicce conilae, unde &

Magnificus appellatus. Assectio haecce,praecipue, respectum habet ad personamdicentem, live oratorem ipium, qui o-mnino gravis erit, dummodo in hoc di-cendi genere graviter dicat. Cum au-tem occupati suerint in eo olim hodie-qve viri exceilentissimi, nolo in iis si-si? prolixus, sufficiat indicasse, Aucto-res seqventes gravissimos , qvi nonlatinae modo puritate & venustate cae-tens praecellant. sed insuper omni cul-tu arqve magnificentia stili eminuere &

etiamnum exsplendescurtt qvorum inapice memorandus si qvilqvam alius estCucro, Florus, Livi tu, saepius , Tacitus,seneca, caeteriqve.

Thesis X.Partes ac affectiones renuis dicti-

onis praecipuae iunt qvatuor. Qvarumprima esl puritas, qvae ipsa non qvidemnitor est orationis, sed potius nuditas

Qua

29qva nihil admiscetur ornatus. Alteravirtus est perspicuitas. Observandumde caetera, perspicuiratem orationis si-eri non solum cavendo vocabulorum/Homonymiam & Amphiboliam senten-tiarum, sed & adhibendo verba qvo-tidiana, propria & usitata. Deinde,monente sio Aristotele lib. 5. Rhetor;( Oratio perfixus redditur, (i particula pra-posttiva ts postposttiva orationem resle di-stingvant. Nam illarum ea Natura est, utuna prolata, alteram auditor exspcslet ; eo-cjhe ita reddi delent quomodo Natura postu-lat. ertia est elidentia, materiam sub-stratam claram reddens, dilucidans acveliui ante oculos ponens Ea cum aliismodis sit tum imprimis Asyla, si-ve accurata rerum ,qva ni-hil redundat nihil deest. Qyassa & ul-tima est probabilitas , cujus beneficio sa>cile creditur oratio. Charactere hoccehumili usi suere, ut nos docet Vossius,deero in Epistohs ik Dialopis, Terentius,ad haec Plautus , Cornelius Nepos, Aurelius

30Victor, snetoniru, Julius Ctsar, &c. ’ 'PsO*‘prietates : Cbarasleris , quas& antea - nominavimus seqventes“' ssint :

‘Venusias v suatutas, pulchritudo "■ > urbanitas,Romanus 1 pudor ,

saljcdo. J Medio in istoCharactere' verlar i tuere Auctores(u-pradictis, siam J aetate quam stilo pro-ximi 1;r tytnntilhanus, i 'AgeUitts' , Curtius}Vellejus laterculus , Fimus, Jusimus, Ma-eroluus & iterum 1 Cnero : jam, &

quod reliqvussi est, Te Lector benevole,rogo, hisce contentus esse velis rudio-ribus, licet. Brevitatem, praeterea,rneam exculabit, cum inhisce peritia‘ levior, tum propositi rano> intenm,

conatibus hslce meis save*i\ & vale_ct mtmn-sisK

sQU DEO GLORIA,’

Cum de triplici seriberidi genere '{injihVstnlhlili* J

'Dijserlationem suam egregie concinnatam» publico: dijcursu desendent. ,' r

Jsp| • studiosus JuvenisDn.MAGNUs a. U IC 0L A,

scribere q\>id deceat calamo depingis acutoUnde tibi laude gloriam^acciris opimam

Perge velat'pergit, piaret! depromere satusIngenii: ut ntheus tibi sureat honos j(

decuit£■s- - m, V&vst " rycjVi-s.serta Virentia dum nectet tritonia Pallas , .

vmt .■ a . t ,rjvtQ

. stempora qv* cingent ceu pramta larga labo•

rum.

Propere 'qiiclem sincero temeti

s asseßu adjecit• A. Jpsspqtvtst/: jun.

|bm. «r.ii/sts iiii<3 na floort as,roct&{,'«Wv}. ' .‘«•a->><•■■ ■,;■■•■ ■>? »*rs«r/,-N y....eadriict jutura rart cd) mct;r ar unDra p ai

JDa'.nja» os Der (cm flobrr htie/ mtnDtt iV«tta-tdMm

sossi) som (\) >9<jb «r sungecscJMcm at UtAIsdstnts i mincte srcp/ an mdngen ()ad0a floor sct/idnbigteet (Vm /Isrtt albet ctaaQKan dsta et; ()ar (ect/ o* |lg dn mdsU lara/

£srt Author (su Q33drcs &dr spnn st c(j stcr rtss/sac/'37se()r dn iug Idfroa sati imb ndgra smdnsla r aatlJpan sdr |ln pi/r et billids looscrst sjaar/

$J> 2B4rcsss aUjcmdjnr smsndiia ilKd(?arptijsdr*©aucta sdanar sitj issn»cr sin

2ssdna sort soinssERICUs TUFWA.

Ad Prastantissimum (s PoUtinsimumDn. Respondentem,

Amicum honorandum.

ELeganti(sini e (ane hacte peri citante Ci-/ terune s protulit , Poeta Ennius ; .

-- - - 'Concedat laurea lingvae,

QVibus Verbis qVid ' aliud innuit laudati/simus Poeta qvam nnllum unqvam honoremne qVidem militarem lauream majoris effo a-j.limationis Eloquentiae illa rerum humana-tum Regina ciVitdtumqVe domina. Hac enimgaudentes, se/e omni tempore \ supra 'reliqVosmortales extulerunt qui non modo inter aqua-

les suos floruerunt (5 amicitiam eorum o-tantum meruerunt'qua condimentum Vita esi,sed quoque in omnem posleritatem immortale(ibi comparavere nomen i si)uod nulla-tempo-rum htjton£ non satis abunde-proh sini Vi-deris miht Eruditissime ' Dn. Respondens,hoc accurata, mentis trutina expendisi dumnomen <tuum declaraturus dignum|erudit?-rum numero s'ra aliis materiam, dijjertatio-nis ex ' meditullio 1seligisti,' eantque ejusdem E-loquentia lue adeo collustrasii ut ampliusne mini non.conslet ingemi agrum affldue CO-lenses ; vel Tuo instgni exemplo femper de (pe-rato sußutsse posst certos]-Te que in bae-nonpersunEiortam merui[se laudem'. Gratulor er-go' Tibi tAmice | deleEle ■ ingenii (felicitatemprosjerum -studiorum succejjum, ■ Gratulor no-Elra nationi'de'tam honorabili membro, Gra-rtulor denique' mihi de amico (sideli. FaxitD. 0. M bene coepta 1tua psl • egregie' continu-ata studia dd'habitum'"breVt perducantur , (somnes Tibi bene cupientes, inde capiant soli-dum gaudium interqVos se femper numerabit.

; !V* AA ■ Ot, t.M ■ ...

•' 1ospciociss7

Cari.. Laurentz.

PereximieDn, Respondens ,

Conterranee & Amice sin-gularis.

Omnes sinceri & pii homines cumaliqvid boni amico & praeierrim

conterraneo accidit, laeto animo gau-dent, sic Pereximie Dn. Patriota, tan-to mo in studiis audito progressu ma-xima laetitia affectus sui; Cum doctamdislerrationem de stilo ejusqve triplicicharactere, publiceexaminandam in lu*cem protrahas, propterea gratulor ti-bi & voveo, ut DEUs T: O: M: tuaincaepta secundet, ac tibi amplum lex-entiae & doctrinae cumulum, adderevelit, ut demum in laboris praemium,lauream honoris conseqvaris, Vale}

Gratulabundus posuiOTTO FLOOR ,

Fit//. Nyt.

'Ad enent artium liberalium dotibusi, con/picuum,

Dn», MAGNUM auricolam,Conterraneum honorandum dum suam-de stilo ejusque triplici charactere

desenderet sententiam. M ,

Bene dixit qpidam veterum , Ars non ha-bet efforem nisi ignorantem ; nam

qVis mortalium is est, nisimente captus sse-\\ rit , aut Uteros omnino ignoret aut jpernatyqvi. artes liberales , earum que cultores odioproseqVatur, In eorum ■ Pero numero qpi li-ter as maximi faciunt te amice optime inve-niri minime dubito, cum 13 hoc ipsemet satis/ussicienttrqve comprobes dum materiam sub-limem scihcet de stilo desendere paras. Gra-tulor itaqve egregia ingenii tui dona , quate ad prati qVavis appetenda , incitarunt*DEUM qvaqVe T: 0: M: humilimis solli'tirabo precibus dignetur benedislwnem (ludiistuis largiri, ut in Cummi sui nominis glo-riam,reipublica emolumentum, tuum, tuorum-qve gaudium ac solatium Pergant. , 3 ‘ V

haec pauca gratulabundus,adjecit

BEN ED., KROOK,Nylancsi

,0m £ootas?ttt&c £cr■ (srljrescornc oc{) 9Batl«rsce .

Jfflt MAGNO A uRssiG 0Lp&($ i sscromttsie i s3oostifie Atensrcv/ini i synntrssttt tvib'|m rocb (icor stiis cd) <ct»

7 boro- satijtnan|Trssnc sctsnxi» '

>?j 'j»i mp.s( utwiiiM giocbe framss < ycttV.-.V- (altbtg.

<1 : A s 0 N ETT 0..m©?np3Parna(li sili» »i( j{on(Tgubintiiinsssai

Vsijsa *<od) njctg rilHdicon sig sa so(? b<n M lmig/'-6cii)ip( w\b bctionb' sida’ bcswslrltij «e

sidi frang/©i(Kl<'©o|lmg sili* <p buhsla.bctmmissa/,

JD<s star Qn Patssiina» min ed) gicrt (asm <)

t * V\\ s’.;,^ i ssttA.' X*.«.'iViyn' at sicta Aer;ii'.^.H;V, ||s|tr sttj nu (jdlsts swari/ fran sct/ang sn)«agan<j/

, fil «n mcbu9\os«rslltssb/, vd) bct bc Musers©ang/

sibroma ficati n>?ss ot(j£sijgb su Osserri*,, ! ®i)Wrci(? Phoebus jtsls c(J) pJ!|ssßttJ^ tvclrt

t: Qane • tvalsctiienia ’ ctstn n.sb (icor sctmon |■•■-■ ■■, ■■■'. url)bda/ ','‘ A ;iVva

t (jonetn (t) longi. sili ia Fama' gcb cdjsndll/©in ®?un &ct«b« ar cm stbnomlsala n>4il/

Cscsctbranb’ (tonem scdr. ril«t becsmltgs Oipcsis©om aearat scbon sidi ocJ?stropp*dr sctbetpcsie.

ssidlllUtU Graustcrsr;-.- .ANDR; IGN ATIUs. And. Filius,

Htlsings. Nyl.