ELHUYAR OLINPIADA

4. froga: IBAIALDE

Ibaizabal, gure ibaia.

Bihotz Gaztea DBH-2B

KOKAPENAIbaizabal, Santurtzi ondoan, Kantauri itsasoan itsasoratzen da. Nerbioi, Kadagua eta Galindo ibaien ura jaso eta gero.

Anboto mendian jaiotzen den Ibaizabal eta Urduñan jaiotzen den Nerbioi Etxebarrin eta Basaurin elkartzen dira.

Galindo:Bizkaiko ibaia da eta bi adar dauzka bat Kastaños ibaia eta bestea Ballonti. Urak Ibaizabalera isurtzen ditu.

Kadagua:Mena haranan sortzen den ibaia da.

Guk Ibaizabal Zubi Eskegiaren ondoan aztertu dugu; behe-ibilguan gaude, beraz.

IBAIAREN ZABALERA: > 10 m

IBAIAREN BATEZ-BESTEKO

SAKONERA: > 2 m

Ibai-hondoa, zerez osatua dago?

-Arroka solidoa -Landaretza

-Harea -Buztina-Limoa

DESKRIBAPENA•Ibaizabalek estuarioa osatzen du, horrek ondorengoa suposatzen du:

•Ur gazia eta ur geza nahastu egiten dira.

•Mareen eragina nabaritzen da.

•Ibai bazterrei gizakiak hiri-erabilera eman die: Areeta, Portugalete, Santurtzi herriak ezarri dira.

•Industria handiak ezarri dira hemen ere.

Ibaiaren ur geza eta itsasoko ur gazia nahasterakoan Ibaizabalen estuarioa sortzen da, mareen eragina nabarmena dela.Bazterrak zubi eskegia, txalupak gordetzeko, etxeak egiteko... erabili dute.Gaur egun, ez da ia inolako industria motarik, baina, garai batean ibaizabal inguratzen zuen guztia, fabrika eta abarrez osatuta zegoen.Zubia 1893.urtean sortu zen, zubia la dorrez eutsirik dago eta dorre bakoitza 65 metroko altuera dauka. Zubiaren dorretako bakoitzak 200 tonako pisua jasan dezake, eta 600 tona jasatera eldu daiteke.

Ostegun batean, apirilaren 11n, Ibaizabalera joan ginen. Aurreko egunean eguzkia egin zuen, hala ere, Ibaizabalera joan ginenean hasieran ez zuen euririk egin, baina analisiak ia amaituta genituenean euria hasi zen.

Marea oso baxu zegoen. Ordu horretan jaitsita baitzegoen.

METODOAK:

Kasu honetan erabili ditugun metodoak kolorimetrikoak deiturikoak dira. Metodo hauek egin ahal izateko pauso batzuk jarraitu behar izan ditugu:1.Uretako lagina hartu.2.Ontzia urez bete.3.Pilula pare bat gehitu.4.Nahasi.5.Disolbatu arte itxaron.6.Atera den kolorea, kolore kodeekin konparatu.7.Emaitza datu taulan ezarri.

PARAMETROAPARAMETROA BALIO EGOKIABALIO EGOKIA NEURTUTAKO NEURTUTAKO BALIOABALIOA

ONDORIOAONDORIOA

NitratoaNitratoa 40 ppm baino 40 ppm baino txikiagoak edo txikiagoak edo berbera diren balioakberbera diren balioak

2,5 ppm2,5 ppm Ura ez-kutsatua daUra ez-kutsatua da

FosfatoakFosfatoak 4 ppm baino 4 ppm baino txikiagoak diren txikiagoak diren balioak.balioak.

1 ppm 1 ppm Balore onargarria daBalore onargarria da

Bakteria Bakteria koliformeakkoliformeak

20 kolonia-20 kolonia-bakterio/100 ml bakterio/100 ml baino gutxiagoko baino gutxiagoko balioakbalioak

>20 kolonia>20 kolonia Kalitate txarraKalitate txarra

TenperaturaTenperatura 11ºC11ºC

Oxigeno Oxigeno disolbatuadisolbatua

4 ppm baino 4 ppm baino handiagoko balioakhandiagoko balioak

4 mg/l4 mg/l Uraren kalitatea Uraren kalitatea eskasaeskasa

Oxigeno-Oxigeno-saturazioasaturazioa

%51 baino %51 baino handiagoko balioakhandiagoko balioak

36%36% Oso urria daOso urria da

pHpH 7-8 tarteko balioak7-8 tarteko balioak 8 8 Balio onargarria daBalio onargarria da

UhertasunaUhertasuna 4 puntuko balioa4 puntuko balioa 4 jtu4 jtu Ur gardena daUr gardena da

AmoniakoaAmoniakoa 0-1 ppm arteko 0-1 ppm arteko balioakbalioak

URAREN ANALISIA: emaitzak

Arrainak

Angira

Ezaugarriak:

•Krustazeoak, anelidoak, moluskuak eta arrainak jaten ditu.

•Arrak ez dira 60cm-tik gorakoak, eta emeek 1,50m neur ditzakete.

KorrokoiaEzaugarriak:•Ur kutsatuetan bizitzeko gai•Zikinkeriak jaten dituzte

Muxarra:Ezaugarriak:•Anelidoak, krustaseoak, moluskoak eta algak jaten dituzte.•30-35cm neurtzen dute.•Taldean bizi.

Karramarroak:Ezaugarriak:•Bost hanka pare.•Pintzak dituzte.

SANEAMENDU-PLANA

IBAIAREN HOBEKUNTZA:

Duela 40 urte:

Ibaizabal ibaia, lehen, gure ibai industrializatuentzat hartzen zen, industriez beteta baitzegoen.

450 milio litro hondakin –ur isurtzen ziren egunero Ibaizabal ibaira.

1979an ibaizabalek bizitza berreskuratzea erabaki eta Bizkaiko ur-partzuergoa sortu eta saneamendu plan bat egitea onartu zuen.

-Lanak,plana onartu zenetik bost urtera hasi ziren.

Oso garrantzitsua izan da, Ibaizabalen behe ibilguaren hobekuntzan, Bilbo Handiko Saneamendu Plana

Gaur egungo egoera:

Galindoko araztegia funtsezkoa da Bilboko Partzuergoaren saneamendu planean.

Bertan Santurtzitik Deustu bitartean heltzen diren 7000l/ egun handakin-ur garbitzen dira Ibaizabalera isuri baino lehen.

Honi esker Ibaizabalek bizia berreskuratu du.

Galindoko araztegia:Galindoko araztegia:

Nola funtzionatzen du araztegiak?Nola funtzionatzen du araztegiak?

Araztegi batean hondakin-urak batu eta garbitu egiten dira Araztegi batean hondakin-urak batu eta garbitu egiten dira iragazkailu batzuen laguntzaz eta turbina batetik pasatuz, hainbat iragazkailu batzuen laguntzaz eta turbina batetik pasatuz, hainbat prozedura erabiliz (iragazketa, dekantazioa…)prozedura erabiliz (iragazketa, dekantazioa…)-Ondoren ur garbia itzultzen da ibaira hoditeriaren bidez.-Ondoren ur garbia itzultzen da ibaira hoditeriaren bidez.