HERRIZAINGO SAILA Segurtasunerako gaitasunak, bizitzarako...

04 Nire ardura ere bada04 Segurtasunerako gaitasunak, bizitzarako gaitasunakMugikortasun segururako hezkuntza-programazioakHAUR ETA LEHEN HEZKUNTZA

Yo también soy responsable

Competencias para la seguridad, competencias para la vidaProgramaciones de educación para la movilidad seguraEDUCACIÓN INFANTIL Y PRIMARIA

HERRIZAINGO SAILA DEPARTAMENTO DE INTERIORHERRIZAINGO SAILADEPARTAMENTO DE INTERIOR

00 Introducción

01 El espacio seguro

02 Exploro mi ciudad

03 Solos/as por la calle

04 Yo también soy responsable 05 En bici, usa tu cabeza

06 Yo elijo

07 ¡A conducir!

08 Reunión de madres y padres (1)

09 Reunión de madres y padres (2)

00 Sarrera

01 Espazio segurua

02 Hiria esploratuko dut

03 Bakarrik, kalean barrena

04 Nire ardura ere bada 05 Bizikletaz, erabil ezazu burua

06 Neuk aukeratzen dut

07 Gidatzera!

08 Gurasoen bilera (1)

09 Gurasoen bilera (2)

Edición: 1.ª, noviembre 2011

Tirada: 1.500 ejemplares

© Administración de la Comunidad Autónoma del País Vasco Departamento de Interior

Internet: www.euskadi.net

Edita: Eusko Jaurlaritzaren Argitalpen Zerbitzu Nagusia Servicio Central de Publicaciones del Gobierno Vasco Donostia-San Sebastián, 1 - 01010 Vitoria-Gasteiz

Autores: M.ª Jesús Iturralde Arriaga, Martín Gil Osoro, Francesc Esteban i Amat, Brenda Pina León, Letizia di Bartolomeo y Anna D’Aniello

Coordinación: M.ª Jesús Iturralde Arriaga y Martín Gil Osoro

Diseño e ilustraciones: Tiktak Multimedia S.L.

Traducción: Aixe S.L.

Material audiovisual: Imago S.L.

Esta publicación ha sido impresa en Cyclus Print, papel 100% reciclado y cuenta, entreotras,conlossiguientescertificados:AngelAzul,CisneNórdico,EtiquetaEcológica Europea, ISO 14001 y EMAS. Más información: http://www.cyclus.dk

Lanhonenbibliografia-erregistroaEuskoJaurlaritzakoLiburutegiNagusiarenkata-logoan aurki daiteke: http://www.euskadi.net/ejgvbiblioteka

Argitaraldia: 1.a., 2111ko azaroa

Ale-kopurua: 1.500 ale

© Euskal Autonomia Erkidegoko Administrazioa Herrizaingo Saila

Internet: www.euskadi.net

Argitaratzailea: Eusko Jaurlaritzaren Argitalpen Zerbitzu Nagusia Servicio Central de Publicaciones del Gobierno Vasco Donostia-San Sebastián, 1 - 01010 Vitoria-Gasteiz

Egileak: M.ª Jesús Iturralde Arriaga, Martín Gil Osoro, Francesc Esteban i Amat, Brenda Pina León, Letizia di Bartolomeo eta Anna D’Aniello

Koordinazioa: M.ª Jesús Iturralde Arriaga eta Martín Gil Osoro

Diseinua eta irudiak: Tiktak Multimedia S.L.

Itzulpena: Aixe S.L.

Ikus-entzunezko materiala: Imago S.L.

Lan hau Cyclus Printen argitaratu da, papera % 100 birziklatua da, eta besteak beste ziurtagiri hauek ditu: Aingeru Urdina, Iparraldeko Beltxarga, Etiketa Ekologiko Europarra, ISO 14001 eta EMAS. Informazio gehiago hemen: http://www.cyclus.dk

UnregistrobibliográficodeestaobrapuedeconsultarseenelcatálogodelaBiblioteca General del Gobierno Vasco: http://www.euskadi.net/ejgvbiblioteka

Lanhonenbibliografia-erregistroaEuskoJaurlaritzakoLiburutegiNagusiarenkatalogoan aurki daiteke: http://www.euskadi.net/ejgvbiblioteka

Competencias para la seguridad, competencias para la vidaProgramaciones de educación para la movilidad seguraEDUCACIÓN INFANTIL Y PRIMARIA

Segurtasunerako gaitasunak, bizitzarako gaitasunakMugikortasun segururako hezkuntza-programazioakHAUR ETA LEHEN HEZKUNTZA

3Mugikortasun segururako hezkuntza-programazioak

Norentzat

8 – 9 urte bitarteko haurrentzat

Denboraren banaketa

1. saioa: 1 ordu eta 30 min. 2. saioa: 1 ordu eta 30 min. = 3 ordu.

Programazioaren erabilgarritasuna

Adin horretako haurren gurasoak maiz kexatzen dira seme-alabak autoan eramateko beti liskarrean aritzen direla, segurtasun-uhalaren edo dagokien segurtasun-gailuaren erabilera dela-eta.

Egia da gurasoek haurrak behar ditzaketela segurtasun pasiboko gailuak behar bezala erabil ditzaten, baina askoz hobe eta errazago izango litzateke haurrek era kontzientean erabiliko balituzkete halako gailuak.

Tartean diren gaitasunak

Gaitasunak Maila

Zaurgarritasunarenetaarriskuarenkontzientzia 1

Ingurunearen azterketa 1-2

Nire ardura ere bada1 2edukiak, gaitasunen

araberahelburuak eta

eskema orokorrainformazioorokorra

Informazio orokorra

4 Segurtasunerako gaitasunak, bizitzarako gaitasunak

Nire ardura ere bada

Informazioak eta kontzeptuak

- Segurtasun pasiboaren oinarrizko kontzeptua.

- Segurtasun pasiboaren berariazko elementuei buruzko informazioa.

Trebetasunak

- Istripua eta istripuaren ondorio larriak erlazionatzea.

- Segurtasun pasiboko ohitura errazak erabiltzea.

Balioak eta jarrerak

- Autobabesa.

- Autoezagutza: norberaren aukerei buruzko itxaropen errealak izatea.

Zaurgarritasunaren eta arriskuaren kontzientzia1. maila: Intuizioz hautematen du berehalako arrisku propioa.

Edukiak, gaitasunen arabera

1 2edukiak, gaitasunenarabera

helburuak etaeskema orokorra

informazioorokorra

- Aldesegurua/ezseguruakontzeptua.

- Bideko segurtasun-gabezian eragina duten elementuak.

- Aldesegurua/ezseguruaoinarrizko kontzeptua.

- Segurtasun pasiboaren oinarrizko kontzeptua.

- Segurtasun pasiboaren berariazko elementueiburuzkoinformazioa.

- Behatzeko ahalmena.

- Espazio seguruak eta ez seguruak bereiztea.

- Segurtasun pasiboko ohitura errazak erabiltzea.

- Autonomía.

- Zuhurtzia.

- Autobabesa.

Ingurunearen azterketa1. maila: Hurbilekoinguruneakematendizkioninformazioakbiltzendituetaegoerahorrilotutako portaera segurua hautatzen du.

2. maila: Bide-ingurunea aztertzen du, elementu ezberdinak aintzat hartuz, eta aukera ezberdinen artean erabakitzeko gai da, bere buruaren segurtasuna balioetsiz.


Programazioaren eskema orokorra

1. saioa Haurrak eusteko gailuak eta gailuon erabilera egokia 1 ordu eta 30 min.

1.1. jarduera Autoan nola babesten dut neure burua? Elkarrizketa gidatua 20’ 1.2. jarduera Zapataketatxapelak Jolasaetaelkarrizketagidatua 35’ 1.3. jarduera Aldeko eta kontrako arrazoiak Eztabaida talde txikian 35’

2. saioa Autotik arriskurik gabe jaistea 1 ordu eta 30 min.

2.1. jarduera Sartu eta irtetea Simulazioa eta taldeko eztabaida 25’ 2.2. jarduera Nondik irtengo naiz?

Jolasaetataldekoeztabaida 35’ 2.3. jarduera Jolasarenamaiera Dilema morala 30’


Programazioaren helburu orokorra•Ohartzeaibilgailubateanseguruizateaezdagoelasoilikgidariarenmende,norberaren

mende baizik, gidari ez garenean ere.



informazioorokorra


Helburua:•Segurtasunpasiboakontzeptuaidentifikatzea.

Metodoa:Elkarrizketa gidatua.

Nola egin:Hezitzaileak parte-hartzaileei galdetuko die ea ibilgailuetan nor den segurtasunaren arduraduna.Ziurrenik,gidariadelaesangodute.

Hezitzaileak berriz galdetuko du ea soilik gidariak duen segurtasunaren ardura, eta ea gainerakobidaiariekeginahaldezaketenezer,istripurikgertaezdadin.Ziurrenik,ezetzerantzungo dute; alegia, beraiek ezin dutela ezer egin istripurik gerta ez dadin.

Hezitzaileak galdetuko die ea beraiek zer egin dezaketen. Eztabaida bideratu behar du, haurrek uler dezaten, istripurik saihestu ezin duten arren, istripuak hain larriak izan ez daitezen zerbait egin dezakegula. Horrek aukera emango du segurtasun pasiboa eta segurtasun pasiboko gailuak kontzeptuak sartzeko. Haurrek aulkitxoa eta/edo aulkijasogailua aipatu beharko dituzte, bai eta segurtasun-uhala ere.

Hezitzaileak eztabaida hasiko du, eta segurtasun pasiboko gailuak noiz erabiltzen ditugun, ea beti erabiltzen ditugun eta nola erabiltzen ditugun eztabaidatuko dute.

1. Saioa. Haurrak eusteko gailuak eta gailuon erabilera egokia


1.1. Jarduerarako fitxa. Autoan nola babesten dut neure burua?

20 minutu



informazioorokorra


Helburua:• Segurtasun pasiboko gailua eraginkorra izan dadin, gailua bidaiariaren neurrira estuki

lotu behar dela ohartzea.

Metodoa:Jolasaetaelkarrizketagidatua.

Nola egin:

1. Saioa. Haurrak eusteko gailuak eta gailuon erabilera egokia1.2. Jarduerarako fitxa. Zapataketatxapelak




35 minutu

Ibilbide bat egin behar da, soka batekin. Soka lurrean jarri eta irudiak egin behar dira; edo, besterik gabe, suge baten antzera sigi-saga doan ibilbide bat. Txandaka, parte-hartzaile talde batek ibilbidea egin beharko du, uneoro soka zapalduz eta baso bat ur goraino beteta eskuan duela. Baldin ura erortzen bazaie edo soka zapaltzen ez badute, berriz hasi beharko dute ibilbidea. Nahi izanez gero, hezitzaileak ibilbidea egiten behar duten denbora kronometra dezake, jolasean presio handiagoa jartzeko. Uraren ordez pilota bat erabil daiteke (ping pongeko edo teniseko piloten neurrikoa), eta eskugainean eraman, oreka mantenduz.

I. aldia: Parte-hartzaile bakoitzak ibilbidea egin dezake, soilik orain arte aipatutako zailtasunekin.

II. aldia: jolasa zailago egingo du hezitzaileak; horretarako, parte-hartzaile bakoitzari zapata-pare oso handia jarriko dio oinetan, bai eta paperezko txapel handi-handia ere buruan, ibilbidea ikusten ez uzteko modukoa.

III. aldia: jolasa berriz zailduko da, baina alderantziz, oraingoan; parte-hartzaileek ibilbi-dea egin beharko dute oso zapata txikiak jantzita, eta txapel txiki-txikia buruan. Txapela behin eta berriz eroriko zaie eta, beraz, ezin izango dute ibilbidea behar bezala egin.

Ibilbideak egiteko parte-hartzaile bakoitzak behar izan duen denbora alderatuko du hezitzaileak (denbora-alde handiak izango dira), eta saia-tuko da haurrek «zapatak eta txapelak» autoko haurrak eusteko gailue-kin eta motozikletaz eta bizikletaz ibiltzeko kaskoarekin aldera ditzaten. Azkenean, ondorioztatu beharko dute haurrak eusteko gailu bakoitza behar bezala lotu behar zaiola bidaiariari, bere neurriaren arabera, ondo funtzionadezan.

Jarduera hau Programar des de la GEMS agerkarian argitaratu da (30. orrialdea)



Helburua:• Aurrerantzean autoz egingo dituzten joan-etorrietan segurtasun pasiboko gailu egokiak

erabiltzeko konpromisoa hartzea.

Metodoa: Eztabaida talde txikian.

Nola egin:Parte-hartzaileak5edo6lagunekotaldeetanbanatukodira.Orribaterditiktolestukodute,eta hortxe idatziko dituzte aulki jasogailua eta segurtasun-uhala erabiltzearen aldeko eta kontrako arrazoiak.

Era berean, erditik tolestutako beste orri batean, bizikletaz ibiltzen direnean kaskoa buruan eramatearen aldeko eta kontrako arrazoiak idatziko dituzte.

Talde batek pertsona bat izendatuko du, bozeramaile izan dadin. Bozeramaileen azalpenak abiapuntu hartuta, hezitzaileak eztabaida hasi eta moderatuko du.

1. Saioa. Haurrak eusteko gailuak eta gailuon erabilera egokia1.3. Jarduerarako fitxa. Aldeko eta kontrako arrazoiak



informazioorokorra

35 minutu



Helburua:• Autora igo eta autotik jaisteko jokabide automatiko batzuek nire segurtasuna arriskuan

jar dezaketela ohartzea.

Metodoa: Simulazioa eta taldeko eztabaida.

Nola egin:Hezitzaileak hiru boluntario eskatuko ditu, eta gero jarriko dien egoeran zer egingo luketen antzeztu behar dutela azalduko die.

Bost aulkidun autoa simulatuko da ikasgelan (bi aulki aurrean, eta hiru atzean). Hezitzaileak gainerako parte-hartzaileei eskatuko die ez dezatela ezer esan jarduera amaitu arte, baina boluntarioek egiten dutenari arretaz begiratu behar diotela esango die.

2. Saioa. Autotik arriskurik gabe jaistea

2.1. Jarduerarako fitxa. Sartu eta irtetea



informazioorokorra

25 minutu


2Nire ardura ere bada

Hezitzaileak honako istorio hau kontatuko die:

–«Gaurgoizean,zuenadiskidearenaitakekarrizaituzteikastetxera.Zuenadiskidearenetxeko ate aurrean zaudete. Hemen dago autoa, aparkatuta; hau espaloia da, eta hau etxeko atea».

– «Etxeko atetik irtengo zarete. Lehenik eta behin, ibilgailuaren barruan eseri behar zarete. Aurrera».

Hezitzaileak ibilgailuan eser daitezen aginduko die. Ibilgailura nondik sartzen diren ikusiko du, ea aurreko eserlekuan esertzen diren edo guztiak atzekoetan, eta ea segurtasun-uhala lotzeko keinua egiten duten ala ez.

– «Adiskidearen aita autora igo da, eta azkar-azkar abiarazi du autoa. Izan ere, presaka dabil, berandu iritsiko baita aireportura; han, hegazkina hartu behar du Madrilera joateko, laneko bilera batera. Ikastetxera inolako gorabeherarik gabe iritsi zarete. Ikastetxe parera iritsi zaretenean, adiskidearen aitak kalearen beste aldean geratu du autoa, eta ahalik eta azkarren jaisteko eskatu dizue».

Hezitzaileak ikusiko du ea segurtasun-uhalak askatu dituzten eta, batez ere, ea espaloia dagoen aldetik edo errepidea dagoen aldetik irten diren.

Gero, jarduera gainerako parte-hartzaileekin batera aztertuko du. Aipatuko dute ea bo-luntarioak ohartu diren zein atetik sartu diren, segurtasun-uhala lotu duten ala ez, eta abar. Hezitzaileak taldeko eztabaida hasiko du, eta ea egiten dugunaz jabetzen garen eta ea erabakiak hartzen ari garenean segurtasunean pentsatzen dugun ala ez hausnartuko dute.



35 minutu



informazioorokorra

Helburua:• Erosoago dela ematen duelako, soilik ibilgailuentzat den espazioa hartzen duen bidea

hautatzeak dakarren arriskua bizitzea.

Metodoa: Jolasaetataldekoeztabaida.

Nola egin:

1. aldia:

Pentsa ezazu autotik jaistear gaudela… (hezitzaileak irudia proiektatuko du, edo zintzi-likatuko, baldin paperean badu) ( DVD)

• Zeinbiderijarraidiezaiokeguikastetxerajoateko?

• Zerenaraberaaukeradezakegubidebatalabestea?

Hezitzaileak bi aukera daudela azaltzera bideratu behar du eztabaida: ate egokitik irten eta oinezkoen igarobidetik joan; ala kalera ematen duen aldetik irten eta errepidea bertatik zeharkatu.


2.2. Jarduerarako fitxa. Nondik irtengo naiz?

DVDEranskina: Nondik irtengo naiz?


2. aldia:

Gelaren albo batean, aulkiak jarriko dira auto bat simulatzeko, irudian ageri den autoa dagoen bezala. Irudian ikastetxea dagoen lekuan mahai bat ipiniko da zenbait gozokirekin, eta haurrek hara joan eta gozokiak hartu beharko dituzte.

Parte-hartzaileak hiru laguneko taldeetan banatuko dira. Lehenengo taldeko ikasleak ibilgailuaren atzeko hiru aulkietan eseriko dira. Gatazka honako honek sortuko du: ibilgailutik hiru pertsona irtengo dira, baina mahai gainean bi gozoki baino ez daude.

Autotik jaisten direnean, bi bidetik bat aukeratu beharko dute: bide batetik azkarrago iritsiko dira, baina arriskutsuagoa izango da; eta bestetik motelago joango dira, baina seguruagoa izango da. Lehenengo bidean bi «harrapatzaile» egongo dira, autoak bailiran. Baldin bide hori egiten duen pertsona harrapatzen badute, jokotik kanporatuko dute, eta ezingo ditu gozokiak lortu. Bigarren bidean ez da «harrapatzailerik» egongo, eta motel baina era seguruan iritsiko dira gozokiak dauden mahaira.

Lehenengo taldeak bukatu eta gero, gainerako hiruko taldeek egingo dute jolasa, pertsona guztiek parte hartzen duten arte.


Jarduerabukatuetagero,hezitzaileakgertatutakoaaztertukodutaldearekin.Hezitzaileakargi utziko du zaila dela arriskuen eta onuren arteko oreka justua aurkitzea. Inor ezer egitera behartu gabe.

• «Eguneroko gauzetan ere gertatzen zaizue halakorik, hau da, aipatu bezalako ezaugarriak dituzten bi aukeren artean aukeratu behar izaten duzue?»





30 minutu

Helburua:• Bidean erabakiak hartu beharra eragiten didaten arrazoiak aztertzea, eta arriskuen eta

onuren arabera balioztatzea.

Metodoa: Dilema morala.

Nola egin:Hezitzaileak dilema bat zer den azalduko die: dilema istorio bat da, eta horren gaineko erabaki bat hartu behar da, baina bi aukera baino ez dira izaten. Bi aukeretako bat hautatu behar da; biak dira onargarri, eta aldeko eta kontrako arrazoiak dituzte.

Dilema zer den azaldu eta gero, hezitzaileak eranskineko istorioa kontatu edo istorioa DVDan proiektatuko du, ( DVDa, edo liburuxka honetako 12. orrialdea) eta bi aukera proposatuko ditu: lehena, jolasaren amaiera ez ikustea; eta bigarrena, eserlekuan atzera begira jarri eta jolasaren amaierako zatia belauniko ikustea.

Haurrak lerroan jarriko ditu, begiak ixteko eskatuko die (elkarren eraginik izan ez dezaten) eta lehenengo aukeraren alde daudenak bere eskuinaldean jar daitezen esango die, eta bigarren aukeraren alde daudenak bere ezkerraldean.

Bi aukerak sortu direnean, azpitaldeak egingo dira (lau eta sei pertsona artean izango ditu azpitalde bakoitzak), bi aukeretan azpitalde-kopuru berdintsua izan dadin saiatuz.

Azpitalde bakoitzak bere aukera hautatzeko izan dituen arrazoien gainean gogoeta egingo du. Azpitalde bakoitzeko bozeramaileak beren arrazoiak azalduko dizkio talde osoari.

Bozeramaile guztiek azalpenak eman eta gero, eztabaida egingo dute talde handian, eta parte-hartzaile bakoitzak arrazoien alde edo kontrako iritzia emateko aukera izango du.

Eztabaidan, parte-hartzaileetako edozein lekuz alda daiteke, baldin iritzia aldatzen badu. Hezitzaileak neutral izan beharko du, eta dilema ebatzi gabe utzi beharko du saioa amaitzen denean.


2.3. Jarduerarako fitxa. Jolasarenamaiera

DVDBideoa: Jolasaren amaiera

DVDEranskina: Jolasaren amaiera

https://www.youtube.com/watch?v=bpzCiUl1OMY

https://www.youtube.com/watch?v=bpzCiUl1OMY


Eskola-autobusean nago. Atzean dudan ikaskideak aspaldidanik ikusteko gogoa dudan jolas bat du kontsolan. Aspaldiko jolasa da, eta dagoeneko ez dago dendetan ere; baina oso gogoko dugu biok. Aste osoan elkarren ondoan eseri gara autobusean, eta jolasean aritu gara. Gainera, azken pantailara iristear gaude. Gaur da jolas horrekin jolas gaitezkeen azken eguna, lehengusuari itzuli behar baitio, lehengusua beste hiri batean bizi da-eta. Adiskideak nire ondoan eseri nahi izan du, baina autobuseko begiraleak nire atzeko eserlekuan eser dadila esan dio. Nik aurreko lerroan eseri behar izan dut eta, horregatik, ez dut berarekin jolasteko aukerarik. Lekuz aldatzen saiatu naiz, baina begiralea oso zorrotza da.

Bi aukera baino ez ditut: bata, jolasaren azken pantaila ez ikustea; bestea, eserlekuan atzera begira jarri eta, belauniko, jolasaren ikusi gabe dudan zatia ikustea.

Zureustez,zeregingodut?

Eranskina: Jolasaren amaiera


HERRIZAINGO SAILA Segurtasunerako gaitasunak, bizitzarako...

Documents

Transcript of HERRIZAINGO SAILA Segurtasunerako gaitasunak, bizitzarako...