2019ko apirilaren 9a, asteartea 6.714 zk. www.kronika.eus

z URUMEA

Korrikako petoak,eskuraOstiral gauean iritsiko da KorrikaUrumea bailarara; 01:00ak alde-ra Astigarragan sartuko da, etaHernanira, be rriz, 01:24ean. Asti -ga rragan ki lo metroa erosi dute-nek petoak eskura dauzkate Asti -ga rragako kultur etxean, gaur19:00e tatik 20:30etara, bihar10:30etatik 12:00etara eta oste-gunean 10:00etatik 12:00etara.Hern anin erosi dutenek, berriz,Her naniko AEKn jaso ditzaketegaur edo ostegunean, 15:00eta-tik 19:00etara. Horrez gain, bosteuroan salgai ere badaude. Bes -talde, igandean Korrika bukaeraGasteizen ikusteko autobusa ate-rako da Donostiatik 09:30etan,eta Hernanin, Atse gin degin eregeldituko da. Txar telak GrosekoIrrintzi euskaltegian erosi behardira. Azkenik, Dobera eta Kroni kakegin dute zozketa bazkideen arte-an, eta hauek izango dira Her -naniko kilometroan testigua era-mango dutenak: Felix Ola sa gasti,Doberako bazkidea eta Be ñatZubitur, Latxeko harpideduna. yy

z HERNANI ITURRITXO

Latsunbe Berrinbilera, bizilagunekLatsunbe Berri eta Marielutsekojaiak antolatzen hasteko aurre-neko bilera deitu du gaurIturritxo elkarteak. Bertaratzekodei egin die bizilagun guztiei,19:30etan, lokalean. yy

GAUR KRONIKANUrumea /2Udala, aire garbia, eskelak...

Urumeako kirolak /3-4Futbola, boleibola, eskubaloia, arrauna, pala,kirol tabla...

ASTELEHENERO bezala, asan-blada egin zuten atzo Herna -niko pentsiodunek, orain arte-ko aldarrikapenak egiten ja -rraitzeko; besteak beste, eska -tzen dute «gutxienez KPI errea-laren araberako pentsioen egu-neratze automatikoa eta legezbermatua; 1.080 euroko gutxie-neko pentsioa; soldata etapentsioetan genero ezberdinta-sunarekin amaitzeko neurriak

ezartzea; edota 40 urtez kotiza-tu duenarentzako, zigorrik ga -be ko aurrejubilazioa».

Baina, horrez gain, udalekoordezkari politiko guztiak gon-bidatu zituzten, egiten dituzteneskarien aurrean zein jarreraduten jakiteko. EH Bildutik LuisIntxauspe alkatea eta XabierLertxundi alkategaia eta egun-go Zerbitzu Sozialetako lehen-dakaria agertu ziren, eta Orain

Hernanitik, Jaione Aristregibozeramailea.

Pentsiodunek PSE eta EAJkoordezkaririk ez gerturatu izananabarmendu zuten, eta EAJkhelarazitako gutuna irakurrizuten; «gai hauen ingurukoerabakiak hartzen diren gunee-tan, Eusko Jaurlaritzan etagobernu zentralean, urteaklanean» daramazkitela azal -tzen zuen gutunean EAJk.

Lertxundik eta Aristregik ba -besa adierazi zieten, eta ha ieneskarien alde hartzen ari di renneurrien berri ere eman zieten.

Larunbatean, DonostiaraBabesa jasota ere, eskatzen du -tena lortu arte mobilizatzen ja -rraitzeko asmoa dute pentsio-dunek; larunbatean, 17:00etanDonostiako Bulebarrean jarridute hitzordua. yy

Asanblada egin zuten atzo Hernaniko pentsiodunek, udal ordezkariei haien eskariak helarazateko. EHBildu eta Orain Hernanik egin zuten bat deialdiarekin. Larunbatean, Donostian egingo da protesta.

Hernanitik Donostiara, pentsiodunen aldarria

EUSKALTEGIEN TXOKOA

AEK euskaltegia /I-IV

Bideoa:

www.kronika.eus

= PRUDENCIO BELDARRAIN ARTOLA“PRONTXIO”

Atzo hil zen, 80 urte zituela

- Goian Bego -

Emaztea: Mari Carmen Eizmendi; seme-alabak: Jose Luis etaElena Portugal, Daniel, Mila eta Asier Tolosa; bilobak: Jon etaIdoia, Julen, Eider eta Lierni; ezkon anai-arrebak, ilobak, lehengusuak eta gainerako ahaideek.Haren animaren alde otoitz bat eskatzen dizuete eta arren etorzaiteztela GAUR, ASTEARTEA, arratsaldeko ZAZPIETAN, SAN JOAN BATAIATZAILEAREN parroki elizan egingo den hiletara. Aldez aurretik, mila esker.

Hernanin, 2019ko apirilaren 9an

OHARRA: Gorputza Hernaniko ORBEGOZO EHORZKETA TANATORIOAN egongo dagoizeko 08:30ak arte.

// 22019-04-09 astearteaURUMEA

IÑAKI ZURUTUZAZURUTUZA

TTARLA DANTZA TALDEA

Hernanin, 2019ko apirilaren 9an

Zure taldekiden partez besarkada bat Nahia eta familiari

IÑAKI ZURUTUZAZURUTUZA

(Guria taberna)

BERRIAK ELKARTEA

Hernanin, 2019ko apirilaren 9an

Besarkada bat familiari.

IÑAKI ZURUTUZAZURUTUZA

(Nahia Zurutuzaren aita)

MANDAZUBI GURASO ELKARTEA

Hernanin, 2019ko apirilaren 9an

Besarkada bat familiari

z ASTIGARRAGA MUSIKA

Galtzaurren gaur, Musika EskolakoakKontzertua emango dute gaur Norberto Almandoz Musika EskolakoRock For Ever eta Black & White taldeek, Galtzaurren, 18:00etan. yy

z HERNANI AIRE GARBIA

Bilera irekia gaur, Aire Garbia taldeakBeste bilera ireki bat deitu du gaur Hernani Aire Garbia plataformak,herriko aire kalitatea hobetzeko neurriak hartzen jarraitzeko. Bilera ire-kia dela gogorarazi dute, 19:00etan, Biterin. yy

z HERNANI GALDUTAKOAK

Giltzak azaldu ziren, LandarenAsteburuan giltzak aurkitu zituzten Landaren. ‘Casa Urbieta’ jartzen dubertan. Galdu dituenak udaltzaingoan jaso ahal izango ditu. yy

HELEGITEA jarri zuten pasaden urtean Hernani, Usurbileta Oiartzungo Udalek, 2017koSan Marko Mankomunitatekoaurrekontuen aurka, etaEAEko Auzitegi Nagusiakorain eman du epaia: 2014,2015 eta 2016ko aurrekontuakbezala, baliogabetu egin ditu2017koak ere.

Hala adierazi zuten UdalakMankomunitatean dituen or -dez kariek; Mattin Aldaia etaKoro Etxeberria zinegotziek.«Lau urtez jarraian epaitegiakaurrekontuak baliogabetzeaez da makala, eta horrekzerbait adierazten du. Man ko -munitateko kudeaketa txarradela, eta txarraz gain, bide ga -bea ere badela».

Europako ZuzentarauakkontuanAldaia eta Etxeberriak azaldubezala, «legealdi honetanman komunitateko ba tza rre -tan behin eta berriz eskatu»du te «zerga-sistema bidezkobat ezartzea, zerga-sistematres na garrantzitsu bat delakohondakinen kudeaketa egokiabultzatzeko eta gaizki egitendu tenak zigortzeko. San Mar ko

Mankomunitatea goberna tzenduten alderdiek, EAJ eta PSEk,adliz, entzungor egin digute».

Hain zuzen, orain arte era -bilitako irizpideek EuroapkoZuzentarauen «kontra» egindutela salatu zuten, «oina rriz -ko bi printzipio urratu» di tuz -telako. Bat, «ondo egiten du te -nak saritu eta gaizki egiten du -tenak zigortzea». Bestea, «era -biltzen ez ditugun zerbi tzu en -ga tik ez dugula ordaindu be -har. Hondakinen bilketa Uda -laren esku dugun herriok ezditugu erabiltzen Man ko mu -nitatearen zerbitzuak, eta halaere, denok ordaindu be har iza -ten genituen». Horre tan, 2017ko

aurrekontuetan «Man komuni -ta te ak aldatzeko saia kera» eginizana azpi marratu zuten,baina horren ordez, «garbigu -ne en kostua zerbitzua eskain -tzen dugun udalerriongan eza -rri» izana sa latu zuten. «Her -na nik, Oiar tzunek eta Donos -tiak ditugu Garbiguneak, bainaMan ko mu nitate osoari ematendiote zerbitzua».

Hau guztia horrela, «hon -da kinen kudeaketaz hitz egi -teko garaia» dela azpimarratuzuten, eta udalerri guztiei eginzieten gonbita, «hondakineninguruko hausnarketa egite -ko; Europako legedia betebehar dugu». yy

San Marko Mankomunitateko 2017koaurrekontuak ere, baliogabetuta«Mankomunitateko kudeaketa txarra dela» dio Udalak, AuzitegiNagusiak laugarrenez aurrekontuak baliogabetu ondoren.

z HERNANI UDALA

Mattin Aldaia eta Koro Etxeberria, Mankomunitateko udal ordezkariak.

PRUDENCIO BELDARRAIN ARTOLA

“PRONTXIO”Atzo hil zen, 80 urte zituela

- Goian Bego -

JOXE ETA ELENAREN KOADRILA

Hernanin, 2019ko apirilaren 9an

BESTE hitzordu bat jarri dutegaurko Amher, Iturola, Ber -din tasun Kontseiluak eta Bil -gune Feministak, Etxeko Lan -gi leen Nazioarteko Egunarenha rira antolatutako ekital di -en barruan: dokumentala etatestigantzak izango dira,19:00etan hasita, Biterin.

Aurrena, etxeko langileenin guruko dokumentala ja rri -ko da: Chica seria y res pon sa -ble. Film labur bat da, eta pu -blikoaren saria irabazi berridu Madrilgo Giza EskubideenZinema Jaialadian. Ondoren,19:30etan, Hernaniko hainbatetxeko langilek testigantzakeman, eta proposamenakegingo dituzte. yy

Etxeko langileenahotik, egia

z HERNANI AMHER EskelakEskelak ilunabarreko 19:30ak arte jasoko dira. Izen abizenak, eskela jartzen duenak eskatu bezala errespetatuko dira eta funeraria bidez jasotzen den kasuetan, jaso bezala.

PEDRO GARCIA SANCHEZ

(Maria Luisa Mintegiaren alarguna)Atzo hil zen Hernanin, 86 urte zituela,

Elizakoak eta Aita Santuaren Bedeinkapena hartu ondoren- Goian Bego -

Hernanin, 2019ko apirilaren 9an

PEDRO GARCIA SANCHEZ(Maria Luisa Mintegiaren alarguna)

Atzo hil zen Hernanin, 86 urte zituela, Elizakoak eta Aita Santuaren Bedeinkapena hartu ondoren

- Goian Bego -

Seme-alabak: Javier eta Alicia, Sebe eta Joserra; anai-arrebak,ezkon anai-arrebak, ilobak, lehengusuak eta gainerako ahaideak.Haren animaren alde otoitz bat eskatzen dizuete eta arren etorzaiteztela BIHAR, ASTEAZKENA, arratsaldeko ZAZPIETAN,SAN JOAN BATAIATZAILEAREN parroki elizan egingo den hiletara. Aldez aurretik,mila esker.

Hernanin, 2019ko apirilaren 9an

OHARRA: Hilbeila Hernaniko ORBEGOZO EHORZKETA TANATORIOAN izango da, gaur egun osoan zehar.

Gizon bikaina eta aita ezin hobeaBeti izango zara gurekin

2AEK EUSKALTEGIA EUSKALTEGIEN TXOKOA HERNANIKO UDALAK BABESTUA

Abertzalea, feminista, katoli-koa, oso fededuna eta JoxemiZumalabek zion bezala “ande-reñoen andereñoa” izan zen.

Bere hezkuntza proiektuakoinarri desberdinak zituen:euskara, pedagogia berritzailea,partaidetza soziala ikastoletan,neskek eta mutilek elkarrekinikastea, 3 urtetik aurrera ikas-tolan hastea eta curriculumpropioa sortzea...

Guzti hau frankismo garai -an isilpean eta ausardiaz egiteaez zen erreza izan.

1926an irakasle titulazioalor tu zuen nota bikainekin.Erre publika garaian sortu zuenbere lehen ikastola, DonostiakoParte Zaharreko Ikatz kalean.Francoren altxamenduaren on -do rioz, Sarara joan behar izanzu en ihesi. Beste hamar lagu-nekin arrantzontzi batean ez -ku tatu ziren arrain-kaxa, sareeta apareju tartean. DonibaneLohi tzunera iritsi zen atzeanutzi ta hiru iloba txiki eta haie-

kin eta beste familia euskaltza-le batzuen haurrekin hasitakoikastolako lanak Donostiako al -de zaharreko Muñoatarrean.Donibane Lohitzunetik Azkain -e ra eta handik Ziburura etahan dik Elbirak Saran bukatuzuen Antonio Maria Labaien etaPilar Sansinenearen etxean.

“Euskararen alde eta ikasto-laren alde egindako lanagatik,alderdikide batek ongi abisatuzion bezala, bazekien naziona-lak bere bila etorriko zirela etaarrantzontzi batean alde eginbehar izan zuen kartoizko ma -le ta batekin, Donostiako portu -an barrena goizeko lehen ordu -etan takoiek ateratzen zutensoinua ezin isilduta...”.

“Ilunetik argira. Elbira Zipi -tria” Resu Abasolo eta Juana Lo -pez de Munainen liburutik

Donostiara bueltaGerra amaituta, 1939ko apirile-an, erbestetik Donostiara buel-tatu zen. Berehala antzemanzituen hirian sortu ziren alda-ketak: “kalean zihoala, bereha-la konturatu zen kaleen izenakez zirela lehengoak, aldatutazeu dela. Oraingoek jeneralenize nak zituzten. Gerra, edo ze -ha tzago esanda, gerra nor tzukira bazi zuten gogorarazten zu -ten bazter guztiek. Espainia kobandera zintzilik ikusi zuenedonon. Kalean topatu zuenjendea gaztelaniaz ari zen, ezzuen inor euskaraz hitz egitenentzun”.

Ikasle maite batekin hasieta 70 ikaslez osatutako ikasto-laren sorrera

1942an Miguelmari Egia

down sindromea zuen ikaslea-rekin hasi zen etxean. Gerraon doren euskarazko irakas-kuntzan egiten zen lehen aha-legina zen batetik eta bestetik,behar bereziak zituen haur ba -tekin lanean hasi zen. Edukiaketa metodologia egokitu beharziren. Euskara eta euskal mun-duarekin zerikusia zuen guztiaisilpekoa zen baina isilpekogiro horretan konplizitate han-dia sortu zen eta berehala sortuziren ikasle berriak.

Ikasle ugaritzeak antolaketaberria ekarri zuen. Etxez-etxeibiltzeari utzi eta ikastola zabal-du zuten beste lankide batzue-kin batera Fermin Kalbeton ka -leko 26. atarian. Orixe ikastola.

Ikastola asko elizaren babe-sean sortu ziren. Donostiakoka suan, Don Jose Legarretaapai zarengana jo zuten partezaharreko guraso eta andere-ñoek ikastolak martxan jarraizezan (Jokin Muxika, aho -tsak.com-en). Pezeta bat or -

dain tzen omen zioten urteanalokairuagatik eta obispoa erejoan omen zen ikastola bedein-katzera.

Helduen euskalduntzea eta alfabetatzeaAhotsak.eus-en Imanol Larreakkontatzen duen bezala, heldueieuskara irakasten ere ibili zen.Gau eskolak antolatu zitueneuskaldun zaharrak alfabeta -tze ko. Euskararen irakaskun -tzan euskal aditza irakasteko,erdal gramatiketako terminolo-gia baztertuta, lehendabizikozhasi zen NOR-NORI-NORK, hitzhoriekin, erabiltzen. Ordu arte,“sujeto, paciente, recipiente” etagisakoak erabili izan ziren.Hitanoa ikasteko ikastaroak ere

antolatu omen zituen ElbiraZipitriak Lazkaon. Emanaldiakere antolatzen zituen.

Txillardegik egindako lanaren kontrako lanaElbirak euskara batuaren aur-kako lan handia egin zuen.Pentsa! Bere ikasleen gurasoenartean ere saiatu omen zenbatuaren kontrako iritzia sorra-razten.

Ikastola utzi eta gainbeheraIkastola utzi eta hamar urteangaixorik egon zen behin bainagehiagotan. Usurbilgo osasunetxera eramaten zuten sendat-zera baina tristura barrurainosartuta zuen. Berak uste zueninor ez zela berarekin gogora -tzen eta berak egindakoa ezzela nahikoa miresten nahizeta Labaien alkateak, bere ikas-le izan zenak, omenaldia eginnahi izan zion eta berak ezez-koa eman zion. Ahotsak.com-en Jokin Muxikak kontatzen duOrixeko gurasoak nola antolatuziren Elbirak pentsioa izanzezan.

1982ko abenduaren 26an hilzen. Bakarrik. Txintik atera ga -be. Arrastorik utzi gabe. Za la -partarik gabe. yy

Orri honetako bi testuenegileak: Jun, Mirari, Oskar,Modes, Mari, Maite, Inma, Evaeta Amagoia.

1982an Elbira Zipitriaren omenez EHUk irekitako zentroa. Emakume izena duenlehen zentroa. Adinean nagusiak diren pertsonen sustapen eta garapenerakoEHUren Esperientzia Gelak eta asteburuetan ikasleentzat ikasteko gelak daudeeraikin honetan. Euskara Zerbitzua eta USAC zerbitzua ere hemen kokatu dira.2015ean ireki zen Ondarreta pasealekuan.

“Euskal Herriko historia. Lur eta Amets: Ikastola armairu batean” Uxue Alberdi etaPatxi Pelaezen liburutik

Elbira Zipitria (Wikipediatik)

Elbira Zipitria Irastortza(Zumaia, 1906ko maiatzaren 28a - Donostia, 1982ko abenduaren 26a)

z ERREPORTAJEA

Euskara Batuak 50 urte beteditu eta horregatik KORRIKAkomenaldia egin dio aurten.

1929ko irailaren jaio zenDonostian. Bere gurasoak eus-kaldunak ziren baina etxeangaztelanian mintzatzen ziren.Horregatik euskara bere kabuzikasi behar izan zuen heldutan.AEKk egin duen dokumentale-an esaten du pulmonia batharrapatu zuela eta amari eus-

karazko gramatika nolakoa zengaldetu ziola eta horrela ikasiomen zituen lehenengo esal-diak (“ni naiz”, “bea da”...).

Bilbora joan zen ingeniaritzaikastera eta gauez hiztegi bate-kin ikasten omen zuen berak ezzuelako arrotz sentitu nahiEus kal Herrian.

Euskara Batuaren sortzaileizateaz gain, literaturan berri-kuntza erraldoia ekarri zen“Leturiaren egunkari ezkutua”eleberriak.

Txillarde Udal Liburutegiahe rri plataformak bere ondareazaintzeko eta babesteko lan egi-ten du Donostian. Lan-taldehonek nahi du Udal Libu ru te gi -

ari bere izena jartzea. Gainera,kaleak ere margolan ederrekinapaindu dituzte Antiguo ingu-

ruan, adibidez, Gaskuina plazangrafiti bat margotu zuten Txi -llardegi etxea zegoen tokian. yy

Berriatik

“Karta Idigia” eta Erbestean egindako lan hau oso garrantzitsuak izan ziren gero-ra, 1968an, Euskara Batuaren oinarriak finkatzeko Arantzazuko Bileran.

TxillardegiJose Luis Alvarez Enparanza (1929-2012)

z ERREPORTAJEA

3 2019-04-09

Non harrapatu zaitugu,Maider? Tuin nabil egun hauetan, Ga -lizian, “Muga deitzen da Pau -soa” lana aurkezten Play-docfestibalean.

Duela gutxi Argentinan ereegon nintzen pelikula hau aur-kezten “Espanoramas” deitzenden erakusketan. Estatu mai-lan pelikula batzuk aukeratzendituzte “Espanoramas”era era-mateko eta “Muga deitzen denPausoa” aukeratu zuten eta osopozik egon nintzen Argentinarajoandako euskaldunen ondo-rengoekin han. Asko etorri zi -ren pelikula ikustera eta ema-naldiaren ondoren euskarazaritu nintzen haiekin. Osoeskertua nago eta kariño han-dia sentitu nuen Argentinan.Ondoren, Bartzelonako EuskalEtxeak antolatzen duen Zine -maldi Cat-en ere egon ginen etabertan dokumental onenarensaria irabazi genuen. Oso pozik.

ARGIAn irakurri genuen western bat grabatzeko planazenuela 2019ko martxoan.Hala al da? Zer moduz doaproiektua? Kuartangon alzabiltza? Orain aspaldiko proiektu horre-kin nabil. Duela 4 urte edo hasinintzen proiektu honekin.“Kuar tk Valley” du izena etaberezia da: behin, Kuartangokobailarako bi gizonekin “Algomás que morir” western filmaegin zuten eta ni orain espe-rientzia hari buruzko doku-mentala egiten ari naiz. Lasterjarraituko dugu pasa den udanhasitako filmazio-lanarekineta ea urte bukaerarako amai -tzen dugun!

Nola definitzen duzu zureburua: euskaldunzahar, euskaldunberri,

euskaldunzaharberritu, euskaldun....Kar, kar, kar... Ez zait gehiegigustatzen nire burua etiketa -tze a. Uste dut bizitza aldaketade la eta gu aldatzen goazela,egoe retara eta garaietara ego-kitzen. Baina ez dakit! Zerbaitaukeratu beharko banu Euskal -dunzaharberritu edo izangonaiz agian. Aita euskaldunadaukat eta amak ez daki euska-raz. Nire familiaren zati bateus kalduna zen, nire aiton-amonak euskaldun peto-petoakziren, Atxuri auzokoak, Mun -giarrak. Oso modu ederreanegiten zuten bizkaieraz. Nire -tzat bizkaieraz entzutea etxemoduko bat da. Ni txikitatikika stolara joan nintzen. Euska -ra beti egon da nire bizitzanbai na, egia da, kanpoan urteasko eman ditudala bizitzen(Mexikon, Madrilen...). Kanpo -an bizi izan naiz 10 urte bainagehiago,beti eraman ditut eus-karazko liburuak lotura man-tentzeko eta... Duela 7 urte buel-tatu nintzen Mexikotik eta be -rri ro berreskuratu nuela esan-go nuke. Etxera itzultzeko mo -du bat izan zen euskara buelta -tzea, Elbira Zipitriaren eskutikgainera, esango nuke.

AEK-k antolatzen duen 21.KORRIKAren mezua “Klika!”da. Entzun al duzu zerbait?Zein Klik! egin dituzu dagoeneko? Zein Klik! dituzuegiteke? Klik! asko egiteke ditut seguruaski, oraindik ez ditudanak eztasomatzen ere, eta Klik! askoegin ditut nire bizitzan zehar.Askotan klikarena suposatzenda oso erreza edo dela ikustekobaina ez duzu ikusten eta bat-batean egiten duzu klik! Etaaiba! Baina hau hola zan, ez?

Euskararekin lotuta Klika

izan zen konturatzea euskara-ren ardura nigan zegoela etanik aukeratu edo hautatu beharnuela euskara bizitzeko. Haingauza agian erreza ikusteko, ezdakit nola esan, baina benetangorputzean sentitzea, zure iza-tea guztian, ez bakarrik men-talki, pentsatzea eta ulertzeaeta sentitzea ardura hori zukdaukazula eta zure esku dagoe-la hautua euskaraz bizitzeko,zurea dela hautua.

Elbira Zipitriari buruzko“Muga deitzen da Pausoa”lanak, zein Klik! ekarri dioeuskal zinemagintzari? Ez dakit zein klik ekarriko dioneuskal zinemagintzari, agianho ri kanpotik ikusten duen nor -baitek esango du, nik ez da kitoso ondo esaten. Esango nu ke,pelikula egiteko arrazoietakobat izan zela bere momentuan,nik ez nuela Elbira Zipi tria eza-gutzen nahiz eta ni ere ikastolabatean ikasitakoa nin tzen etapelikula egiten pasa di tudanurteak Elbira Zipitria re kin obse-sionatuta pasa ditut, eta nireinguruan eta Elbiraz as ko hitzegiten nuen baina konturatunintzen ia inork ez zuela eza-gutzen. Donostiako euskalgin -tzako mundu horretatik kan poinork ez zuela ezagutzen etaberak egin zuen lanen osteanhori ezin dugu onartu eta irudi -tzen zait Elbiraren izena ahanz-turatik ateratzeko nahi ba tetiksortu zitzaidala pelikula.

Zer nolako esperientzia daElbiraren etxean bizitzea,Donostiako Fermin Calbetonkaleko 26-2 etxe historikohorretan? Magikoa al da“Amets eta Lurren” ipuineanbezala? Hitz asko esan ditzaket bai, ma -gi koa da bai... Lehenengo grinaedo inpulsoa Elbiraren izenapla zaratzea izan zela esan di -zuet baina geroago beste inpul-so bat etorri zen, askoz ere fisi-koagoa eta emozionalagoa izan

zena pelikula egiteko. Elbirariburuz asko irakurtzen hasi nin -tzen eta bera nor izan zen uler -tzen hasi nintzen eta zer eginzuen eta nire etxera sartu etafisikoki saloiaren erdian jarrinintzen eta pentsatu nuenuau!!!!.. Zerbait sartu zitzaidanbarruraino, zerbait piztu zitzai-dan, hemen zerbait dago pen -tsa tu nuen, hemen istorio askodaude, oihartzunak entzutendira oraindik... Etxea betetadago. Ez da ikusten baina pisuadago etxe honetan. Elbira baka-rrik bizi izan zen etxe honetanbaina eskola bat izan zen etxeaeta hor ikusezina dena eta ...Ezin dut oso ondo hitzekin azal-du zer gertatu zen, zerbait fisi-koa izan zen. Konturatu nin -tzen zer nolako etxean bizi nin -tzen eta konfirmatu nuen. Zoriztopatu nitnzen etxe honekin,zo riz edo nork daki zergatik to -patu nintzen Elbirarekin bai naerabaki nuen nik hartuko nu e -la ardura istorio hau kon ta tze -ko. Gogorra ere izan da bertanegotea pelikula egiten distant-zia falta egon delako, etxean fil-matu beharra... Batzu etan, hai-zea behar nuen, Elbira oso per -tso na berezia delako gainera,eta asko asko sartu nintzen be -re bizitzan, berarekin ikasi zu -en jende asko ezagutu dut bide-an, Elbira egon zen nire bi zi -tzaren zentroan denbora lu zezeta batzuetan haizea behar iza-ten nuen eta piska bat hortikaldendu eta distantzia hori be -har nuen zuzentzeko eta ondoegoteko emozionalki. Pelikulasor tu da edo da den bezalakoa,ho rrela sortu zelako, hau da,egokitu zitzaidalako Elbirarenetxean bizitzea. Elbira bestemo du batera ezagutu izan banubeste pelikula bat izango zen.Pe likula hau oso berezia da ni -retzat. Nire etxea izan dena as -ko maite izan dut eta oso espa-zio berezia da oraindik ere.

Gure euskaltegiko irakasleapedagogoa da. Elbira Zipitriaere pedagoga handia zen. Zeraholku emango lioke Elbirakgure irakasleari gu zoriontsu -agoak izateko euskara ikastendugun bitartean? Ezin dut Elbiraren ahotik hitzegin. Ez dakit zer esango zuenElbirak. Berarentzako euskara-ren transmisioa ardura handi-kon lana zen eta asko maite zu -en hizkuntza eta transmisioho ri modu askotara egiten zu -

en: kantuen bitartez, poemenbitartez, jolasen bitartez... bai -na baita transmitituz guk du -gula ardura euskararekin, besteinork ez duela, guk dugulaardura.

Bizi izan zaren herri edoherrialde hauek zein hitz edoesaldirekin lotuko zenituzke?Guk dakigula herri hauetanbizi izan zara: Bilbo, Iruñea,Bolivia, Mexiko eta Donostia.Beste leku berezirik ezagutual duzu? Denbora gehiago beharko nukeleku bakoitzari hitz bat jartze-ko. Hemendik hara ibili naizurte askotan. Bilbon jaio nin -tzen, Gasteizen hazi, 18 urtere-kin Unibertsitate ikasketakIruñean egin nituen, hortikMadrilera joan nintzen 5 urte-rako, hortik Euskal Herrirabuel ta, gero 7 urtez Mexikora,buelta Donostiara eta orainGas teizen bizi naiz. Ibilbideaoparoa izan da. Distantzia ema-ten dizu leku batetik ateratzeaketa ateratzean, beste ikuspegibatekin ikusten dituzu gauzaketa hori oso ona dela uste dut.

Zein izango da zure hurrengoegitasmoa? Lehen aipatu dudan “KuartkValley” proiektuan nabil buru-belarri baina pertsonaiak fabu-latzeko eta irudikatzeko gogoznabil. Madrilgo Zine eskolanfikzioarekin hasi nintzen etagero pasa nintzen dokumenta-lak egitera errealitatetik gertua-go egoteko edo, eta urte askoerrealitatetik gertu egon ondo-ren orain fikziorako gura dutfabulatzeko, pertsonaiak idazte-ko... Oso gustura nabil idazten.

“Muga deitzen da Pausoa”ikusteko desiatzen gaude.Noiz ikusi ahal izango dugudokumental intimista etaesperimental hau zineman? “Muga deitzen da Pausoa” peli-kula Xixongo zinemaldian es -trei natu zen eta espero dugumaiatzean Euskal Herriko hiri-buruetako zinema aretoetanestreinatzea. yy

Egileak: Jun, Mirari, Oskar,Modes, Mari, Maite, Inma, Eva eta Amagoia.

MaiderOleaga Mexikotik Donostiara iritsi zenean.

“Elbira Zipitriaren eskutik etxerabueltatu nintzen, euskarara”

z ELKARRIZKETA MAIDER OLEAGA

Pelikulako afitxea.

Elbira Zipitriaren etxea, FerminKalbeton kaleko 26. ataria. HemenElbirak ikastolei bidea zabaldu zien.

4AEK EUSKALTEGIA EUSKALTEGIEN TXOKOA HERNANIKO UDALAK BABESTUA

EEta berak, bere begi argi etabizi-bizi horiekin honela eran -tzun zigun: Horri erantzun au -rretik esan nahi nizuen ni izannaizena izateko, ulertu beharduzue nondik natorren. Alegia,dakitenek diote bizitza osoa pa -satzen dugula Nor naiz ni gal-derari erantzuten edo erantzunnahian, eta Eulalik erantzunhorren bila erroetaraino jo du.

Noiz eta non jaio zinen?1932an jaio nintzen, Gerra au -rre tik, Galarretako Limoi izene-ko baserrian. Orain ez dago, le -

hen dantzalekua egon zen etaorain supermerkatua dagoenhorretan zegoen gure jaiotetxea.

Zenbat senide zineten?Lau, eta ni nintzen zaharrena.Nik 6 urte nituela hil zigutenaita gerran, Alcañizen, Terue -len. Gure aita ogia partitzenaritzen zen kotxe batekin, etagerran, zaurituak batetik beste-ra eramaten. Halako batean,bonba batek harrapatu eta ber-tan hil zen.

Ondo gogoan omen du ger-taera mingarria. Txikia zeneko

garai hartako kontu batzukazaldu beharra zeukala argituzigun. Izan ere, nondik natorrenjakin gabe ezin duzue ulertu nikondoren egindakoa.

Nolakoa izan zen zure haurtzaroa?Pentsatu gerra garaikoa naize-la, hortik atera kontuak nolakogiroa egongo zen. Baina egiaesan, baserriko izaki, goserik-eta ez genuen pasa. Gainontze -an, etxean lagundu beharrazegoenez, eta ni zaharrenanintzenez, txiki-txikitatik lane-

an ohitutakoa naiz. Gogoan dutLimoi baserria utzi eta Agerrebaserrira aldatu ginenean,hango lanetan nola aritzenginen, ez zegoen gaur bezalakokaminorik, lokatza, harriak...eta gu gurdia hartu eta batetikbestera txiki askoak ginela.

Nola gertatu zen baserrikoneskatxa batek maistra ikasinahi izatea?Ba, begira, 3 urterekin nik ikus-ten nituen umeak nola joatenziren Jauregiko etxe batera etahan entzuten nituen umehorien hotsak eta mugimen-duak. Egun batean, 3 urterekin,etxetik alde egin eta hara abia-tu nintzen. Iritsi nintzen atari-raino eta hango atea ezin ireki.Txikiegia nintzelako. Eta barru-ko ume batek ni ikusi negarrezeta etorri ziren nire bila. Garaihartako eskola bat zen hura etanik han egon nahi nuen. 3 urte-rekin erabaki nuen ni maistraizango nintzela.

Eta ondoren ?Joan eta etorri ibili nintzen,batetik bestera. Atzietasen ibilinintzen umetan, ikasten, gero,Biteriko eskoletan. Baina beitaurrutigo ere: Nafarroan bazenumezurtzentzako eskola bat,Oronozen, eta hara joan nint-zen. Gerran ondorioz umezurtzgelditutako umeak ginen han,alde guztietakoak. Baian gu,euskaldun batzuk, soilik nes-kak, euskaraz ikasteko aukeraizan genuen. Baina, gorabeherabatzuk tarteko, 13 urterekinhara ez itzultzea erabaki nuen.Ondoren etorri ziren Principede Viana eta Peñaflorida.

Garai hartako kontuak izateko, asko ibili zinen batetik bestera, ezta?Bai, hala da. Eta azkenik, Majis -

teritza ikastea erabaki nuenez,Ategorrietan, 1953an, bukatunuen ikasketen ibilbidea.

Lanean hasteko.Bai. Agerren bertan hasi nintzen4 umerekin. Gero, Pagoaga au -zo an, bertako maistraren ordez-ko ibili nintzen 36 umerekin.

Euskaraz aritzen zinen?Pentsa, bailarako baserrietakoumeak ziren. Behin ikuskatzai-lea etorri zitzaigun. Ume batiesan zion: ¿Cuantas partes tie neel planeta Tierra? Umeak tu tikulertu ez eta nik esan beharizan nion euskaraz. Or duanikus katzaileak haserre: ¿Perotodavía estamos así? Eta, esanzidan, Donostiara joan beharnu e la azalpenak ematera.Apaiz bat ezagutzen nuen, etaharekin joan nintzen. Hariesker libratu nintzen. Pagoaganlan egin nuen bitartean, Napa -rralden hartu nuen ostatu.

1955-56 ikasturtean itzuliomen zen titularra Pagoagaraeta Eulali Hernanira. Handikaurrera, Juanito Goiak utzitakoganbaran, Floridan... Eta azke-neko urteak Santo TomasLizeoan.

Goiaenean eskolak ematenzituenean gaurko erraztasunikgabe ibiltzen omen ziren: La -tsun ben bere lau umeak esku-tik hartu eta herrian zehar, oi -nez auzoz auzo, 23 ume bilduarte.

Egia da, nor garen eta zeregin dugun ulertzeko, nondikgatozen jakin beharra dago.

Mila esker, Eulali. yy

Egileak: Josebe, Loli, Juani, Jon,Luzi, Ana Marin, Ana Ezeiza,Juan Karlos, David, Puri eta JB.

EUSKALTEGIEN TXOKOA

AEK EUSKALTEGIA

Eulaliren bisita jaso genuenekoa.

«Nondik natorren jakin gabeezin duzue ulertu nik ondoren egindakoa»Hernani inguruko jende askok ezagutuko du Eulali Aranburu, baina egongo da ezagutuko ez duenik ere. Horregatik galdetugenion hasieratik ea zergatik ezagutzen duen jendeak Eulali.

z EULALIRI ELKARRIZKETA

Egileak: Jun, Mirari, Oskar,Modes, Mari, Maite,Inma, Eva, Amagoia, Elo,Antxon, Mila eta Ira.

// 3 2019-04-09 asteartea KIROLAK

BEREZIA zen, Mundarrok larun-batean jokatu behar zuen parti-dua, Zarkumendegin, ErregionalPreferenteen mailan. Berezia,Mikel Gartziarena Gartzi kapi-tainaren azkenekoa zelako, za le - en aurrean. Eta urte guzti haue - tako lana eskertzeko, omenaldiaegin zioten, partidua hasi au -

rretik: kamixeta bere izenare-kin eta dortsalarekin; oroigarribat; eta Joxerra Garzia idazleakkan tatu zizkion bertsoak.

Eta bigarren opari bat ereizan zuen: taldearen garaipena.Izan ere, 4-1 nagusitu zitzaiontalde morea, Trintxerperi.

Partiduan sartzea kosta zi -

tzaion arren, pixkanaka jaun etajabe izan zen Mundarro, eta bigol egin zituen, Beñat eta Koldo -ren eskutik, atsedenaldirako.Aldageletatik bueltan, faltaz sar -tu zuen hirugarrena Iñurrik, bai -na ordu laurden falta zela iritsizen momenturik bereziena: ka -pi taina aldatu zuten, eta zaleek

zutituta, txalo zaparrada batekinagurtu zuen Zarkumendegik,Mikel Gartziarena.

Hortik partiduaren bu kae ra -ra, gol bana egin zuten Trin txer - pek eta Mun darroko Gaztek. yy

z ASTIGARRAGA FUTBOLA

Irabazi egin zuen Mundarrok, Trintxerperen kontra (4-1), MikelGartziarena kapitainaren azkeneko partidua Zarkumendegin.

Omenaldia eta garaipena, oparibikoitza ‘Gartzi’ren agurrean

Partiduaren aurretik egin zioten omenaldia, Mikel Gartziarena kapitainari.

IRAGARKI MERKEAK

Iñigo Royo Masajista. Masajea, naturopatia, osteopatia, kinesologia, reiki, homeopatia, akupuntura,... Deitu: 943 33 28 94 - 626 80 76 33 (Agustindarren plaza, 4)

2019ko apirilaren 9a, asteartea

6.714 zk. www.kronika.eus

EGUR

ALDI

A

Lainotuta egongo da zerua, egunaren zati haundienean, baina ostartebatzuk ere zabalduko dira. Baliteke euri pixka bat egitea ere. Ipar-mendebaldeko haizearekin, frexkatu egingo du. Min.6º/ Max.13º

(eus

kalm

et)

GAUR BIHARGiro lasaia izango dugu goizean, hegoaldeko haizearekin, eta ostarte-ekin. Baina arratsalderako, nahasi egingo da pixka bat, eta balitekezaparradaren bat botatzea ere. Min.7º/ Max.15º

Argitaratzailea: Dobera Euskara Elkartea Lan-taldea: A. Arbelaitz, I. Goñi, L. Goñi, B. Los Arcos, A. Moreno, J. Osa, M. Ramirez de Alda, L. Rekondo eta J. Zubitur.Egoitza: Larramendi 11, Hernani 943 33 08 99 - 688 660 714 Eposta: kronika@kronika.eus eta publi@kronika.eus Lege gordailua: SS-1469-2018. ISSN: 2659-5036

& TAXIAK: 943 550093 (Hernani) 622 222 343 (Astigarraga) 948 514037 - 948 514019 (Goizueta) UDALTZAINGOA: 943 248900 (Hernani) 943 335230 - 699 487 587 (Astigarraga) DYA: 943

464622 AUTOBUSAK: Garayar: 943 556658 Areizaga: 943 452708 Korreoa Goizueta-Hernani: 948 514037 ANBULATORIOA: 943 006666 - 900 203050 (Hernani) 943 335644 (Astigarraga) 948

510800 (Goizueta) 9 Egunez: A. Etxebarria Andre kalea, 48 (Hernani) 943 551793 Gauez: Aldabe Perkaiztegi, 8 (Antziola, Hernani) 943 336022 Goizueta: Nagusia 64 948 514353

Trinketeko lau txapelak, HernaniraLarunbatean jokatu ziren, Donostiako Gaskan, Trinketeko GipuzkoakoTxapelketaren finalak; eta Hernanira ekarri zituzten, lau txapelak: 1gomailan, Amaia Irazustabarrena eta Ariane Arrieta nagusitu ziren, MaiderHuizi eta Amaia Araiztegiren kontra; eta bigarren mailan, Garazi Urdan -garinek eta Ekhiñe Balerdik irabazi egin zioten, Ramuntxoko bikoteari. yy

z ASTIGARRAGA-HERNANI TXIRRINDULARITZA

Enekoitz Azparren hirugarren, DebanEnekoitz Azparrenek lortu du emaitza nabarmenena, asteburuko las-terketetan. Junior astigartarra hirugarren sailkatu zen Debako Amai kakBat proban. Seiko ihesaldian sartu zen Telmo Semperena astigartarra,eta atzetik, gogotik egin zuen lan Azparrenek, tropela txikitu, ihesaldi-ko txi rrindulari batzuk gainditu eta hirugarren izateko. Ihesal di tik gera-tuta, bederatzigarren sailkatu zen Semperena. Kadeteek, berriz, bilasterketa izan dituzte, eta Unax Urreta biz kaia hernaniarra izan dabailarako onena, bietan: 20garren Zestoan, eta 36garren Ataunen. yy

z HERNANI ERREMONTEA

Semifinaletan izango da BarrenetxeaEtxarri eta Ionek irabazi zuten larunbatean, Ansa II eta Agirrezabalarenkontra (40-37); eta ondorioz, semifinaletara sailkatu da Endika Barre -ne txea, Goikoetxea Vrekin, Sagardoaren Txapelketan. yy

z HERNANI ESKU PELOTA

Ezin garaipenik lortu, GRABNIanPorrota jaso dute asteburu honetan, GRABNI torneoan jokatu dutenhiru pelotari hernaniarrek, Gipuzkoarekin, Iparralderen kontra. 22 urtezazpikoetan, 19-40 galdu zuten Xabat Pagolak eta Endika Arizmendik,eta beraz, oso zaila daukate azken fasera sailkatzea: 15 tantorenaldearekin irabazi behar diote Arabari. Oihan Zugasti jubenilak, berriz,28-40 galdu zuen, Gaztelekuko Huitzirekin batera; eta partidu eraba-kigarria izango dute Arabaren kontra, datorren asteburuan. yy

Arrieta, Irazustabarrena, Balerdi eta Urdangarin, txapela eta trofeokin.

z HERNANI PALA

EDERKI hasi zuen Hernanikobo leibol taldeak asteburua, os -tiraleko aurreneko garaipena-rekin. Kadete neskak izan zi renjokatzen aurrenekoak, or duan.Eta 3-0 (25-5, 25-14, 25-15) iraba-zi zio ten, Do nos tiako FortunaAu tocares Alza taldeari.

Hasiera tik jarri ziren her-naniarrak donostiarren aurre-tik, eta aukerarik ez zieteneman. Garaipen honi esker, bi -ga rren postuan bukatu du ligaHer nanik. Hemendik aurrera,li gax ka jokatuko dute, aurre-neko lau taldeen artean.

Infantil mailakoak ere, bigarren Garaipenetik garaipenera, la -runbat eguerdian lortu zutenbi garrena, hain zuzen, infantilmailako taldearena. TolosakoLaskorain taldearen kontrajokatu zuten; hirugarren dagotalde tolosarra, eta hernania-rrak, aldiz, bigarren. Hernanik

irabazi beharra zeukan, pos-tua mantentze aldera, eta ga -rai penak suposatzen zuelakotxapela lortzeko bide erdiaegina izatea.

0-2 (15-25 eta 18-25) hasi zi -ren irabazten, eta azkenekoankon trarioak aurreratu arren,buelta eman zioten (24-26), 0-3irabazteko partidua. Orain, txa -pela lortzeko, Summa 2 taldea-ren kontrako partidua irabazibeharra daukate. Azken hauekizan go dute presioa; izan ere,Herna niren kontra jokatutakoguzti ak galdu egin dituzte, baiHer nanin, baita Donostian ere.

Jubenilek, galduJubenilek eman zioten gazita-suna, asteburuari. Zarautzenjokatu zuten, Lizardiren kontra,eta partidu gogor baten ondo-ren, 3-2 galdu zuten. Bina ber-dindu ondoren, hernaniarrek ezzuten asmatu, joko erabakiga-rrian maila mantentzen. yy

z HERNANI BOLEIBOLA

Irabazi egin zuten kadete eta infantilneskek; galdu, ordea, jubenil mailakoek.

Hirutik bi, irabazita

Infantil mailako mutilak, Federazio Sariko koparekin.

z HERNANI ARRAUNA

GARAIPEN bakarra lortu du esku-baloi klubak asteburuan, bainaez nolanahikoa. Infan tiletakomutilek 36-18 irabazi dute etxeanArrasateren aurka, eta bigarrenpostuan, lider dira beren taldean.Infantiletako mutilen beste tal-deak, berriz, galdu egin du, 34-31,legazpiarren kontra, bainabikain jokatuta.

Bestalde, jubeniletako mu ti -lek galdu egin zuten Oñatin, 30-29. Bidaiak eragindako zo -rabioak gaindituta, atzetik, bai -na gertu ibili ziren, eta pressingbikaina tarteko, 5-0ko partzialaegin zuten, galdu arren.

Kadete mutilek, berriz, askohobetu dute, galdu arren; he -galekoak, pibotak eta atezainafin ibili ziren. Eta infantil nes-kek ondo egin zuten lan, orain-dik zer ikasia badago ere. yy

Mutilen infantiltaldeak lortu dugaraipen bakarra.

Etxean,ondoen

z HERNANI ESKUBALOIA

GIPUZKOAKO Batel Liga saririk gabe bukatu zu -ten hernaniarrek duela bi aste, baina bueltaeman diote asteburu honetan. Pasaian izan da,Gipuzkoako Batel Txapelketan. Sail ka tze-es tro -pada jokatu zuten larunbatean, eta igandean,finalak eta kontsolazio-txandak. Azken hau jo -ka tu zuten Hernaniko mutil infantilek, eta Fe -de razio Saria irabazita egin zuten buelta etxera.Neska infantilak, be rriz, finalean izan ziren.

Datorren asteburuan, Euskadiko Txapelketadaukate Legution, neska absolutuek. yy

Federazio SariaPasaian, infantilek