Geografia eta Historia - ibaizabal.com · Geografia eta Historia DBH 1 – i.by2 proiektua 7 2....

Geografia eta HistoriaGIZARTE ZIENTZIAK ARLOKO PROGRAMAZIOA

(DERRIGORREZKO BIGARREN HEZKUNTZA. 1. MAILA)

i.by2 proiektua

Ibaizabal argitaletxea

Geografia eta Historia DBH 1 – i.by2 proiektua 2

I. GAI MULTZOA. Lurra eta ingurune naturalak

HELBURU DIDAKTIKOAK

1. Lurraren mugimenduak azaltzea; eta batetik, urtaroak translazio

mugimenduarekin, eta bestetik, eguna eta gaua segida errotazio

mugimenduarekin erlazionatzea.

2. Ura baliabide urria eta gaizki banatua dela ulertzea.

3. Erliebe kontinentalaren forma garrantzitsuenak kokatzea: mesetak, goi

ordokiak, zabaldiak, ibarrak eta mendiak.

4. Kliman eragina duten faktoreen ondorioak aintzat hartzea.

5. Erliebearen osagai nagusiak ezagutzea.

6. Iberiar penintsulako erliebearen forma nagusiak bereiztea.

7. Paisaia naturalean eragiten duten faktoreei buruzko ikerketa lana egitea.

8. Ingurune naturalen banaketa geografikoa lantzea, kontinenteka.

9. Espainiako eta Euskal Herriko paisaiak alderatzea.

10. Industriaren garapenak ingurumenean eragindako ondorio kaltegarriak aintzat

hartzea.

11. Ingurumenari buruzko politikak aztertzea eta kritikatzea; bereziki, arrisku

naturalei aurrea hartzeari buruzkoak.

KONTZEPTUZKO EDUKIAK

1. Lurra, gure planeta.

2. Klima eta erliebea.

3. Paisaia naturalak.

4. Arrisku naturalak. Giza jarduerak ingurunean duen eragina.

EBALUAZIO IRIZPIDEAK

1. Lurraren mugimenduen ondorioak aintzat hartzea.

2. Lurraren egiturako elementu nagusiak deskribatzea.

3. Ura baliabide urria dela aintzat hartzea.

4. Klimari eragiten dioten eta klima aldarazten duten faktoreak aztertzea.

5. Geografia ezaugarri nagusiak ezagutzea.

6. Iberiar penintsulako erliebearen elementu nagusiak aztertzea eta bereiztea.

7. Paisaia naturala baldintzatzen duten faktoreak adieraztea.

8. Espainiako eta Euskal Herriko ingurune natural ugariak aintzat hartzea.

9. Espainiako eta Euskal Herriko eremu babestu garrantzitsuenak ezagutzea.

10. Giza jarduerak ingurumenean eragindako ondorioak ulertzea.

11. Ingurumen politikak hobetzeko eta arrisku naturalen eragin negatiboei aurrea

hartzeko biderik onenak aurkeztea.



ZEHAR LERROAK

1. unitatea: Ingurumen hezkuntza. Garapenerako hezkuntza. Osasunerako

hezkuntza.


hezkuntza.


hezkuntza.


hezkuntza.



1. UNITATEA. Lurra, gure planeta

HELBURU DIDAKTIKOAK

1. Unibertsoa, argizagia, galaxia, satelitea, orbita, Esne Bidea eta eguzki sistema

kontzeptuak definitzea.

2. Lurraren mugimenduak azaltzea; eta batetik, urtaroak translazio

mugimenduarekin, eta bestetik, eguna eta gaua segida errotazio

mugimenduarekin erlazionatzea.

3. Ilargiak Lurraren inguruan egiten duen mugimendua azaltzea.

4. Mapa batean ordu zonak kokatzea.

5. Lurraren egiturari behatzea: azala, mantua, nukleoa, atmosfera, hidrosfera eta

litosfera.

6. Hainbat irudikapen kartografiko eta eskala erabiltzea.

7. Berotegi efektua aztertzea.

8. Ura baliabide urria eta gaizki banatua dela ulertzea.

9. Ozeanoak eta kontinenteak harremanetan jartzea.

10. Erliebe kontinentalaren forma garrantzitsuenak kokatzea: mesetak, goi

ordokiak, zabaldiak, ibarrak eta mendiak.

11. Kostaldeetako erliebearen eta itsas erliebearen elementu garrantzitsuenak

bereiztea.


1. Zeru gorputz garrantzitsuenak bereiztea.

2. Lurraren mugimenduen eraginak ezagutzea.

3. Ilargiak Lurraren inguruan egiten duen mugimendua ulertzea.

4. Mapa batean ordu zona guztiak aztertzea.

5. Lurraren egiturako elementu nagusiak deskribatzea.

6. Irudikapen kartografiko eta eskala guztiak bereiztea.

7. Berotegi efektua ulertzea.

8. Ura baliabide urria dela onartzea.

9. Ozeanoen eta kontinenteen arteko harremana bereiztea.

10. Erliebe kontinentalaren formarik garrantzitsuenak aztertzea eta bereiztea.

11. Kostaldeetako erliebearen eta itsas erliebearen elementu garrantzitsuenak

aztertzea eta bereiztea.

EDUKIAK

Kontzeptuak

1. Unibertsoa eta zeru gorputzak: argizagia, galaxia, satelitea, orbita, Esne

Bidea eta eguzki sistema.

2. Lurraren mugimenduak eta horien ondorioak.



3. Ilargiak Lurraren inguruan egiten duen mugimendua.

4. Ordu zonak.

5. Lurraren barne egitura eta kanpo egitura.

6. Irudikapen kartografikoak eta eskalak.

7. Berotegi efektua.

8. Ura: baliabide urria.

9. Ozeanoak eta kontinenteak.

10. Erliebe kontinentala.

11. Lurreko erliebearen unitateak.

12. Kostaldeetako erliebearen eta itsas erliebearen unitateak.

Prozedurak

1. Zeru gorputz nagusien definizioa.

2. Lurraren mugimenduen eta horien ondorioen arteko harremana.

3. Ilargiaren mugimenduari buruz ikasitako ezagutzak handitzea.

4. Ordu zona guztiei buruz ikasitako ezagutzak handitzea.

5. Lurraren egiturako elementu guztien arteko harremana.

6. Hainbat irudikapen kartografiko eta eskalaren lanketa eta iruzkina.

7. Berotegi efektuari buruz ikasitako ezagutzak handitzea.

8. Uraren erabilera guztien arteko konparaketa.

9. Ozeanoen eta berorien kokapenaren arteko harremana.

10. Erliebe kontinentalari buruz ikasitako kontzeptuak aplikatzea.

11. Kostaldeetako erliebearen eta itsas erliebearen unitateen arteko

konparaketa.

Jarrerak

1. Zeru gorputz garrantzitsuenak aintzat hartzea.

2. Lurraren mugimenduen eta horien eragin nagusien ulermena.

3. Ordu zonen azterlanari buruzko jakin-mina.

4. Lurraren egiturako elementuen ulermena.

5. Mapak egiteko zereginari buruzko interesa.

6. Berotegi efektua arazoa dela ohartaraztea.

7. Ura modu egokian erabiltzea oso garrantzitsua dela ohartaraztea.

OINARRIZKO GAITASUNAK

Gizarterako eta herritartasunerako gaitasuna

• Gure planetaren egituraren eta osaeraren ezaugarriek gizartearen osaera eta

garapena ulertzeko berez duten garrantzia aintzat hartzea.

• Gizakiak ingurumenean eragiten duenari buruzko gogoeta egitea,

ingurumen kontzientzia sustatzeko.



Zientzia, teknologia eta osasun kulturarako gaitasuna

• Lurraren alderdi naturalei buruzko oinarrizko kontzeptuak ezagutzea, giza

bizitza eta jarduera garatzen diren espazio fisikoa behar bezala

hautemateko.

• Gure planetaren elementu nagusiak eta oinarrizko gertakariak ulertzea, eta

baita horiek eragiten dituzten paisaiak ere.

Giza eta arte kuturarako gaitasuna

• Erliebeak euskal gizartean duen eginkizunaren garrantziaz ohartzea, kultura

propio eta bereizi bat sortu duten bizikidetza eta gizarte antolaketa eredu

jakin batzuk sustatu dituzten aldetik.

Informazioa tratatzeko eta teknologia digitala erabiltzeko gaitasuna

• Komunikabideek eta Internetek munduko geografia espazioari buruz

eskaintzen dituzten albiste guztiak aintzat hartzea.

• Informazioa hautatzea, irizpide objektiboei jarraituta eta iturri guztiak era

kritikoan aztertuta.

Hizkuntza komunikaziorako gaitasuna

• Ikasleek hiztegi zehatza ulertzea eta hiztegi hori aberastea, geografia

prozesu handiak, idatziz, era egokian deskribatzeko eta argudiatzeko.

• Irakurtzeko eta idazteko trebetasunak garatzea, unibertsoari buruzko eta

Lurraren osaerari buruzko testuak landuz eta erantzunak idatziz.

Ikasten ikasteko gaitasuna

• Geografia prozesu nagusiei buruzko datuak hobeto ulertzea, eskemak eta

laburpenak erabilita eta izan ditzaketen ezin konta ahala kausak

arrazoituta.

Norberaren autonomiarako eta ekimenerako gaitasuna

• Uraren erabilera okerrari eta berotegi efektuari buruzko informazio zehatza

bilatzeak duen garrantziaz ohartzea; izan ere, unitate honetan ikasitakoa

sendotzen eta areagotzen lagunduko die ikasleei.



2. UNITATEA. Lurreko klima eta erliebea

HELBURU DIDAKTIKOAK

1. Klima eta klima eratzen duten gertaera atmosferikoak definitzea eta ulertzea.

2. Kliman eragina duten faktoreen ondorioez ohartzea.

3. Klima beroak alderatzea eta kokatzea.

4. Klima epelen ezaugarri nagusiak aztertzea.

5. Klima hotzen arteko desberdintasunak aztertzea.

6. Erliebearen osagai nagusiak zein diren jakitea.

7. Geografia ezaugarriak bereiztea.

8. Kontinente bakoitzeko geografia ezaugarri nagusiak kokatzea.

9. Iberiar penintsulako erliebe mota nagusiak identifikatzea.


1. Oinarrizko gertaera atmosferikoak identifikatzea.

2. Kliman eragina duten eta klima aldarazten duten faktoreak zein diren jakitea.

3. Klima beroen ezaugarri bereizgarriak adieraztea.

4. Klima epelen arteko desberdintasunak ulertzea eta zer banaketa geografiko

duten jakitea.

5. Klima hotzak definitzen dituzten elementuak deskribatzea.

6. Erliebea osatzen duten harri motak bereiztea.

7. Geografia ezaugarri nagusiak zein diren jakitea.

8. Kontinenteak aztertzea, eta mendikate, goi ordoki eta ibai nagusiak adieraztea.

9. Penintsulako erliebearen osagai nagusiei erreparatzea eta horiek identifikatzea.

EDUKIAK

Kontzeptuak

1. Gertaera atmosferikoak: presio atmosferikoa, hezetasuna eta

prezipitazioak, tenperatua eta haizea.

2. Klima faktoreak.

3. Klima beroak.

4. Klima epelak.

5. Klima hotzak.

6. Erliebearen osagaiak.

7. Geografia ezaugarriak.

8. Erliebearen aldaketak.

9. Erliebearen banaketa geografikoa: Asia, Amerika, Afrika, Antartika,

Ozeania, Europa, Iberiar penintsula.

Prozedurak

1. Klimari eta erliebeari loturiko kontzeptu nagusien sintesia.



2. Ikasitakoa zabaltzea, informazio bilketa osagarrien bidez.

3. Geografia ezaugarrien eta horien kokalekuaren arteko lotura.

4. Klimari eta erliebeari buruz ikasitakoaren aplikazioa.

5. Unitateko termino nagusien definizioa.

6. Klimogramak eta horien gaineko iruzkinak egitea.

7. Klimen eta horien banaketa geografikoaren arteko lotura.

8. Klimen arteko konparazioa, argazkietatik abiatuta.

Jarrerak

1. Klima osatzen duten elementuei eta horien arteko erlazio estuari buruzko

jakin-mina.

2. Klima beroen ezaugarriak ezagutzeko eta horiek sor ditzaketen arazoei

buruzko gogoeta egiteko interesa.

3. Klima epelen nondik norakoak eta giza demografian duten eragina

ulertzeko interesa.

4. Klima hotzeko eremuetan bizitzeak dituen arriskua eta zailtasunak

ebaluatzeko interesa.

5. Lurrazala osatzen duten harri moten eta erliebe mota nagusien analisia

egiteko gogoa.

6. Kontinenteen arteko geografia desberdintasunez ohartzeko jakin-mina.

7. Norberaren geografia eremurik hurbileneko erliebearen ezaugarri nagusiei

antzematea.


Gaitasun soziala eta hiritarra

• Klima faktoreek eta geografia ezaugarriek gizarteen bilakaeran duten

garrantzia aintzat hartzea.

• Herrialdeen eta kontinenteen klima eta geografia aniztasunaz ohartzea.

• Gizakiak bere inguruneari eragiten dizkion ondorioei buruzko gogoeta

egitea, ingurumenarekiko kontzientzia sustatzeko.

Zientzi, teknologia eta osasun kulturarako gaitasuna

• Gertaera naturalek espazio fisikoan duten eraginaz ohartzea, hobeto

moldatzeko.

• Plaken tektonikaren eta kontinenteen mugimenduari eta geografia

ezaugarriei buruzko gaur egungo teorien oinarrizko ideiak barneratzea.

• Klimaren eta erliebearen gertaera eta elementu nagusiak ulertzea.

Giza eta arte kulturarako gaitasuna

• Erliebeak eta klimak euskal gizartean duten eginkizunaren garrantziaz

ohartzea, kultura propio eta bereizi bat sortu duten bizikidetza eta

antolaketa eredu jakin batzuk sustatu dituzten aldetik.




• Meteorologiari buruzko informazio eguneratua bilatzea, hainbat iturritan

(egunkariak, Internet, telebista, etab.).

• Hedabideek euskaldunek goi mendietara egiten dituzten espedizioei buruz

emandako informazioa aztertzea.


• Eguraldi mapak eta meteorologia iragarpenak ulertzea.

• Eguneroko bizitzan ikasleei lagungarri gertatuko zaizkien erliebeari eta

klimari buruzko hitz eta kontzeptu berriak ikastea.

• Irakurtzeko eta idazteko trebetasunak garatzea, klimari eta erliebeari

buruzko testuak landuz eta erantzunak eta saiakerak idatziz.


• Meteorologia ikertzeko metodoak ezagutzea, klimogramak eta klima eta

geografia mapak, zehazki.

• Eguneroko bizitzako garrantzizko datuak —adibidez, meteorologia

iragarpenak— hobeto ulertzea, unitatean ikasitakoa sendotzeko.


• Norbera bizi den eremuko edo bisitatu nahi den eremu bateko

meteorologiari eta erliebeari buruzko informazioa biltzeak duen

garrantziaz ohartzea.



3. UNITATEA. Paisaia motak eta horien banaketa geografikoa

HELBURU DIDAKTIKOAK

1. Paisaia naturalean eragiten duten faktoreei buruzko azterketa egitea.

2. Klima beroko ingurune natural nagusiak bereiztea.

3. Klima epeleko inguru natural garrantzitsuenen ezaugarriak ezagutzea.

4. Klima hotzeko paisaiak ezagutzea.

5. Inguru naturalen banaketa geografikoa ikastea, kontinenteka.

6. Espainiako ingurune natural garrantzitsuenak bereiztea.

7. Euskal Herriko paisaia guztiak alderatzea.

8. Euskal Herriko erliebearen unitate nagusiak azaltzea.


1. Paisaia naturala zehazten duten faktoreak adieraztea.

2. Klima beroko inguruetako paisaia, flora eta fauna garrantzitsuenak ezagutzea.

3. Klima epeleko paisaia naturalen ezaugarri nagusiak azaltzea.

4. Klima hotzeko ingurune naturalak bereiztea.

5. Kontinenteetako inguru natural guztiak kokatzea.

6. Paisaiari eta naturari buruzko Espainian dauden aldeak ulertzea.

7. Euskal Herriko inguru natural ugariak aintzat hartzea.

8. Euskal Herriko geografia ezaugarriak deskribatzea.

EDUKIAK

Kontzeptuak

1. Inguru naturala definitzen duten faktoreak.

2. Klima beroko paisaia naturalak.

3. Klima epeleko paisaia naturalak.

4. Klima hotzeko paisaia naturalak.

5. Inguru naturalen banaketa geografikoa.

6. Espainiako paisaia naturalak.

7. Euskal Herriko paisaia naturalak.

Prozedurak

1. Paisaia natural guztiak bereiztea, testuan aipatutako irizpideen arabera.

2. Inguru naturalak beren kokagune geografikoarekin lotzea.

3. Habitat ugaritako florarekin eta faunarekin lotutako kontzeptuak

definitzea.

4. Faunaren eta espazio naturalen arteko harremanari buruzko ezagutza

handitzea.

5. Irudi baten bitartez, ingurune natural baten azterlana.

6. Espainiako inguru naturalei buruzko ezagutzen laburpena.



7. Euskal Herriko geografia ezaugarri garrantzitsuenen kokagunea eta

ezaugarriak ezagutzea.

Jarrerak

1. Paisaia zehazten duten faktoreak ezagutzeko interesa.

2. Klima beroko, epeleko eta hotzeko inguru naturalen arteko funtsezko

desberdintasunak aintzat hartzea; bereziki, florari, faunari eta paisaiari

erreparatuta.

3. Paisaia naturalen banaketa geografikoan dauden desberdintasunei buruzko

jakin-mina.

4. Espainiako ingurune naturaletan dagoen ugaritasuna aintzat hartzea.

5. Euskal Herrian, paisaiari begira dauden desberdintasunak ulertzea.

6. Euskal Herriko eremu babestuen politikari buruzko iritzia izatea.



• Paisaia ugaritasuna dagoela onartzea, eta horrek hainbat gizartetan duen

eragina ezagutzea.

• Ikasleen hurbileneko bizi-espazioa osatzen duten inguru naturalak ulertzea.

• Gizarteak paisaia naturalak zaintzeko egin dituen ahalegin guztiak aintzat

hartzea.

• Ekologiari buruzko kontzientzia sustatzea.

• Paisaia ugaritasuna atzetik datozen belaunaldiei oinordetzan uzteko dagoen

premia transmititzea.


• Paisaia ugaritasunak osasunari begira duen garrantziaz ohartzea.

• Inguru naturalak flora eta fauna beren baitan hartzen dituzten ekosistema

hauskorrak direla eta, ikasteaz eta aztertzeaz gainera, errespetatu eta zaindu

egin behar direla transmititzea.

• Paisaia natural guztiak ikusmenaren bidez bereizteko ezagutzak

barneratzea.


• Inguru naturalak hainbat kulturaren eta gizarteren garapenean duen eragina

aintzat hartzea.

• Naturaren edertasunaz eta ugaritasunaz jabetzea.


• Interneten edo entziklopedia birtualetan bilaketa egitea, eta bildutako

informazio digitala erabiltzen jakitea.

• Aurkeztutako informazioa antolatzeko gaitasuna izatea.




• Hiztegi berria eta kontzeptu berriak eskuratzea.

• Paisaia naturalei buruzko testuak ulertzea eta txostenak idaztea.

• Ahozko trebetasunak lantzea, proposatutako gaiei eta ariketei buruzko

eztabaida eginda.


• Ikasketa eta ikaskuntza estrategiak eta teknikak lantzea, ikasleek horien

eragina ezagutu dezaten, eta beren ahalmenari ahalik eta etekin handiena

atera diezaioten.

• Ikasleek Euskal Herriko paisaia ugaritasuna bertatik bertara ezagutzeko

bideak ezartzea, lurraldeko eremu natural ezagunenetara bidaiak eta

txangoak antolatuta.


• Norbanakoak paisaia aberastasuna zaintzea bermatzen duten ahaleginak

egiteko daukan premia aintzat hartzea.

• Auto-ezagutza sustatzea, ikasleek eurak bizi diren ingurua ulertuta.



4. UNITATEA. Arrisku naturalak eta giza jarduerak ingurunean duen eragina

HELBURU DIDAKTIKOAK

1. Baliabide naturalak eta eremu babestuak aurkeztea.

2. Giza jarduerak ingurune naturalean duen eragina aztertzea.

3. Industria garapenak ingurumenean dituen ondorio negatiboez ohartzea.

4. Arrisku natural nagusiak identifikatzea.

5. Arrisku naturalen prebentziorako bideak adieraztea.

6. Baliabideen kudeaketa eredu egokienak azaltzea.

7. Ingurumena babesteko politiken laburpena egitea.


1. Arrisku natural garrantzizkoak zein diren adieraztea.

2. Espainiako eta Euskal Herriko eremu babestuak ezagutzea.

3. Gizakiaren jarduerak ingurumenean duen eragina ulertzea.

4. Arrisku natural kaltegarrienen eta suntsitzaileenen laburpena egitea.

5. Arrisku naturalen ondorio kaltegarrien prebentziorako biderik egokienak

azaltzea.

6. Baliabide naturalen kudeaketarako metodoak aztertzea.

7. Ingurumena babesteko politikei buruzko laburpena egitea.

EDUKIAK

Kontzeptuak

1. Baliabide naturalak.

2. Eremu natural babestuak.

3. Giza jarduerak ingurunean dituen ondorioak.

4. Arrisku naturalak.

5. Arrisku naturalen prebentzioa.

6. Kudeaketa iraunkorra.

7. Ingurumena babesteko politikak.

Prozedurak

1. Bioaniztasunari buruz jasotako informazioa aplikatzea.

2. Baliabide naturalen eta horien kategoriaren arteko erlazioa.

3. Ekologiari buruzko ezagutza zabaltzea.

4. Unitate didaktikoan ikasitako kontzeptuen definizioa.

5. Energia berriztagarri nagusiei buruzko laburpena.

6. Ingurumenari buruz jasotako informazioa zabaltzea.

7. Hondamen naturalei buruzko testu iruzkina.

Jarrerak

1. Baliabide naturalak eta eremu babestuak ezagutzeko gogoa.



2. Gizakiak ingurumenean duen eraginarekiko sentiberatasuna.

3. Arrisku naturalak aintzat hartzeko interesa.

4. Arrisku naturalen prebentzioari buruzko ezagutzak barneratzeko interesa.

5. Baliabide naturalak behar bezala kudeatzeko egiten diren ahaleginez

ohartzeko gogoa.

6. Espainian eta Euskal Herrian ingurumena babesteko ezarritako politikak

aintzat hartzeko jakin-mina.



• Ikasleek beraien inguruko gizarte errealitatea ulertzea, ingurumenaren eta

bizi kalitatearen arteko loturari erreparatuta.

• Balio sistema propioa eratzea, ingurumenaren esparruan zer den egokia eta

zer ez bereizten lagun diezaien.

• Gaur egungo munduak arazo globalak konpontzeko duen gaitasun

kooperatiboa aintzat hartzea, eta, aldi berean, hainbat taldek eta herrialdek

jartzen dituzten eragozpenez ohartzea.

• Euskal Herrian ingurumena babesteko abian jarritako politikarekiko

identifikazioa.


• Ingurune fisikoarekin era egokian elkarreragiteko gaitasuna, hark

eskaintzen dituen baliabide mugatuak alferrik galdu gabe.

• Giza presentziak ingurumenean duen eraginaz ohartzea.

• Eguneroko bizitzarako kontsumo ohitura egokiak hartzea.

• Ingurumenari buruzko oinarrizko kontzeptu eta teoria zientifikoak

identifikatzea, gizakiak ingumenean duen eragina ulertzeko eta eragin hori

arintzeari begira proposaturiko neurriak ebaluatzeko lagungarria den

aldetik.


• Edertasun naturala eta edertasun hori kontserbatzeko egiten diren

ahaleginak aintzat hartzea.


• Arrisku naturalei eta giza jarduerak ingurumenean duen eraginari buruzko

informazioa bilatzeko, lortzeko, prozesatzeko eta komunikatzeko

gaitasuna.

• Hedabideek eta Interneteko orriek ematen duten informazioari buruzko

gaitasun kritikoa garatzea.

• Ikasleek beren eskura dituzten baliabide digitalak eta teknologikoak

erabiltzea, informazioa biltzeko.




• Unitatean landutako gaiari buruzko hiztegi espezifikoa barneratzea.

• Ingurumenari eta gizakiak harengan duen eraginari buruzko ideiak ahoz

nahiz idatziz argi eta zehatz adierazteko gaitasuna.

• Ingurumenaren zainketak duen garrantziari buruzko iritzi kritikoa osatzea.


• Ikasleak unitatea landu aurretik gaiari buruz zuten ezagutza faltaz eta

unitatearen bidez egindako ikaskuntzaz ohartzea.

• Kontzentrazioak, arretak eta memoriak ikasteko prozesua arrakastaz

gauzatzeko duten garrantziaz jabetzea.

• Unitatean ikasitakoa eta ingurumenaren arazoei buruz egunero zabaltzen

diren berriak lotzeko gaitasuna, ezagutza testuinguruan behar bezala

kokatzeak ezagutza hori barneratzeko duen garrantziaz errazago ulertzeko.


• Aurreko belaunaldiek egindako akatsez ohartzea eta hemendik aurrerako

belaunaldiek erantzukizuna har dezaten sustatzea.

• Ingurumenaren zaintzan eta arrisku naturalen prebentzioan

ingurumenarekiko harreman egokia lortzeko norberak egin dezakeen

ekarpenaren garrantziaz ohartzea.



II. GAI MULTZOA. Historiaurrea eta Antzinako Historia

HELBURU DIDAKTIKOAK

1. Historiaurrearen etapa nagusiak eta gizakiaren jatorria eta eboluzioa azaltzea.

2. Paleolitoko, Mesolitoko eta Neolitoko etapak, bizimodua eta izan ziren

aldaketak adieraztea.

3. Lehen hiriek izan zuten garrantzia eta Metal Aroko metalurgiaren hasiera

balioestea.

4. Historiaren hastapeneko gertaerak aztertzea, eta Mesopotamiako lehen

kulturak eta beste herri batzuk identifikatzea, hititak eta persiarrak, adibidez.

5. Egiptoko zibilizazioa denboran eta geografian kokatzea, Egiptoko historiaren

aldiak, gizartearen ezaugarriak, ekonomia eta erlijioa aztertuz.

6. Greziako zibilizazioa espazioan eta denboran identifikatzea, minostar

zibilizazioa eta mizenastar zibilizazioa aztertuz.

7. Greziaren historiaren polis nagusien arteko desberdintasuna —gizarte taldeak,

gobernu motak, kultur jarduerak—, eta garai nagusiak aztertzea.

8. Erromaren historiaren aldiak, erakunde politikoak eta lurralde konkistak

azaltzea.

9. Erromatar ekonomiaren sektoreak eta gizartearen ezaugarriak adieraztea.

10. Erromaren kultur ondarea balioestea, erromatar munduaren adierazpen

artistikoak aztertuz.

11. Erromatarren aurreko herriek izan zuten garrantzia eta horien ezaugarriak

ezagutzea eta bereiztea.

12. Hispaniaren erromanizazio prozesua aztertzea.

13. Hispania erromatarraren oinarri ekonomikoak, sozialak eta kulturalak kontuan

hartzea.

KONTZEPTUZKO EDUKIAK

1. Historiaurrea.

2. Historiaren hastapenak.

3. Antzinako Grezia.

4. Erromatar zibilizazioa.

5. Iberiar penintsula Antzinaroan.


1. Historiaurreko etapa nagusiak eta gizakiaren jatorria eta eboluzioa aztertzea.

2. Paleolitoko, Mesolitoko eta Neolitoko etapak, bizimodua eta izan ziren

aldaketak adieraztea.

3. Lehen hiriek izan zuten garrantzia eta Metal Aroan metalurgiaren hasiera

balioestea.



4. Historiaren hastapeneko gertaerak aztertzea, eta Mesopotamiako lehen

kulturak eta beste herri batzuk (hititak eta persiarrak, adibidez),

identifikatzea.

5. Egiptoko zibilizazioa denboran eta geografian kokatzea, Egiptoko historian

bereizten diren aldiak, gizartearen ezaugarriak, ekonomia eta erlijioa

aztertuz.

6. Greziako zibilizazioa espazioan eta denboran identifikatzea, minostar

zibilizazioa eta mizenastar zibilizazioa aztertuz.

7. Greziaren historiaren polis nagusien arteko desberdintasuna —gizarte taldeak,

gobernu motak, kultur jarduerak—, eta garai nagusiak aztertzea.

8. Erromaren historiaren aldiak, erakunde politikoak eta lurralde konkistak

azaltzea.

9. Erromatar ekonomiaren sektoreak eta gizartearen ezaugarriak adieraztea.



11. Erromatarren aurreko herriek izan zuten garrantzia eta horien ezaugarriak

ezagutzea eta bereiztea.

12. Hispaniaren erromanizazio prozesua balioestea.

13. Hispania erromatarraren oinarri ekonomikoak, sozialak eta kulturalak kontuan

hartzea.

ZEHAR LERROAK

5. unitatea: Giza eskubide eta bake hezkuntza. Sexuen arteko aukera

berdintasunerako hezkuntza. Garapenerako hezkuntza.











5. UNITATEA. Historiaurrea

HELBURU DIDAKTIKOAK

1. Historiaurrea ikertzeko, Historiaurreko etapak eta informazio iturriak

identifikatzea.

2. Gizakiaren jatorria eta eboluzioa azaltzea.

3. Paleolitoko etapak, bizimodua eta aldaketak azaltzea.

4. Mesolitoan klimaren aldaketak izan zuen garrantzia adieraztea.

5. Neolitoan gertatutako aldaketa iraultzaileen garrantzia ezartzea.

6. Metal Aroan lehenengo hiriek eta metalurgiaren hasierak izan zuten garrantzia

balioestea.

7. Merkataritza bideen garapena aztertzea.

8. Historiaurreko arte eta kultura adierazpenak bereiztea.


1. Historiaurreko etapak, eta horien definizioa eta informazio iturriak ezagutzea.

2. Gizakiaren jatorria, hominidoen ezaugarriak eta giza eboluzioa ulertzea.

3. Paleolitoko etapak zehaztea, eta garai hartako bizimodua eta Harri Aroan

gertatutako aldaketak azaltzea.

4. Mesolitoan gertatutako klima aldaketaren garrantziaz jabetzea.

5. Neolitoko iraultzan gertatutako aldaketen garrantzia balioestea, eta herrixkak

eta teknika berriak agertzeak izan zituen ondorioez jabetzea.

6. Bizileku motak identifikatzea, eta lehenengo hiri asentamenduen garrantzia

aipatzea; bestalde, metalurgiaren agerpenak izan zuen garrantzia balioestea,

eta horren etapak bereiztea.

7. Harri Aroko eta Metal Aroko lehenengo arte eta kultura adierazpenak

kokatzeko eta identifikatzeko gai da.

EDUKIAK

Kontzeptuak

1. Historiaurrearen ikerketa, etapak eta informazio iturriak.

2. Gizakiaren jatorria eta eboluzioa.

3. Paleolitoa.

4. Mesolitoa.

5. Neolitoa.

6. Metal Aroa.

7. Arte adierazpenak Historiaurrean.

Prozedurak

1. Unitatean ikasitako kontzeptu nagusien laburpena.

2. Landutako unitateko kontzeptu garrantzitsuenen arteko lotura.



3. Unitateko lexikoa eta termino garrantzitsuak definitzea.

4. Historiaurreko arteari buruz ikasitako ezagutzak aplikatzea, eta ezagutza

horiek erlazionatzea.

5. Metal Aroan garatutako kulturei buruzko informazioa osatzea.

6. Gizakiaren eboluzioarekin lotutako edukiak aplikatzea.

7. Ardatz kronologiko bat egitea.

Jarrerak

1. Interesa, Historiaurreko etapak eta berori lantzeko informazio iturriak

ezagutzeko.

2. Jakin-mina eta jarrera zehatza, gizakiaren jatorriaren eta eboluzioaren

aurrean.

3. Paleolitoak gizateriaren jatorrian eta eboluzioan izan zuen garrantzia

balioestea.

4. Mesolitoan gertatutako klima aldaketak izan zuen eraginaz jabetzea.

5. Neolitoan gertatutako aldaketek izan zuten garrantziaz kontzientzia

hartzea.

6. Metal Aroan gertatutako hiri garapena, merkataritzaren garapena eta

materialen garapena ulertzeko interesa.

7. Sentsibilizazioa, Historiaurreko arte eta kultura ondarea ezagutzeko eta

babesteko.



• Ondare geografikoak, historikoak eta kulturalak duten garrantzia ulertzea.

• Gizakiak izaki sozial gisa duen errealitatea ulertzea, antzinako

komunitateek bizirik jarraitzeko antolatzeko eta ahaleginak batzeko zuten

beharraz jabetzean.

• Gaur egungo gizarte antolamendu atzeratuagoen aurrean errespetua eta

elkartasuna sustatzea.


• Giza jardueren eta ingurune fisikoaren arteko erlazio estuaz jabetzea,

bizitza garatzeko funtsezkoak diren heinean eta lehenengo jarduera

ekonomikoak eta sozialak garatzeko baldintza moduan.

• Neolitoko ekoizpen ekonomiak zuen garrantziaz ohartaraztea ikasleak, eta

Paleolitoko ehiza sistemarekiko zituen abantailak ikusaraztea.

• Gertaera kulturalen eta historikoen azterketa, mapen bitartez.


• Artea gizakiari hastapenetatik estuki lotutako adierazpidea dela jabetzea,

eta, beraz, gizaki izaeraren berezko ezaugarria dela ohartzea.



• Historiaurreko arte adierazpenen aztarnak aztertzea eta balioestea:

haitzuloetako artea, eskultura, zeramika, tresnen artea, ostilamenduak eta

arkitektura megalitikoa.

• Kultur ondarearen aberastasuna errespetatzea, (bereziki, euskalduna),

aztarna arkeologikoak zainduz eta museo arkeologikoetan gordetzen diren

aurkikuntzak miretsiz.


• Interneten Euskal Herriko Historiaurreko aztarnategiei buruzko

informazioa bilatzea.


• Testu historikoak eta artistikoak irakurtzea, ulertzea eta laburtzea.

• Historiaurreko bizimoduari buruzko txosten laburrak idaztea.

• Historiaurreko kontzeptuak definitzea.


• Historialariaren lan metodoak ezagutzea (ardatz kronologikoa, adibidez),

eta horiek laburtzen eta interpretatzen ikastea.

• Ikasteko oinarrizko metodologia gisa eskemak, konparaziozko ikasketa,

koadro sinoptikoen azterketa eta ideien laburpena erabiltzea.


• Historiaurreko kulturei buruzko informazioa bilatzea.



6. UNITATEA. Historiaren hastapenak

HELBURU DIDAKTIKOAK

1. Historiaren hasiera eragin zuten egoerak aztertzea.

2. Mesopotamiako zibilizazioan lehenengo kulturak identifikatzea.

3. Beste herri batzuen garrantzia (hititena edo persiarrena, adibidez) onartzea.

4. Feniziarrek eta hebrearrek ekarri zituzten berrikuntzak ezagutzea.

5. Zibilizazio mesopotamiarrek egindako ekarpen kultural nagusiak adieraztea.

6. Egiptoko zibilizazioa denboran eta geografian kokatzea.

7. Antzinako Egiptoren historiako aldi nagusiak zehaztea.

8. Egiptoko gizartearen, ekonomiaren eta erlijioaren ezaugarri nagusiak aurkeztea.

9. Egiptoko zibilizazioaren garapen nagusiak ezagutzea.


1. Hiriak eta estatuak garatzeko arrazoi historikoak ulertzea.

2. Mesopotamiako zibilizazio nagusiak kokatzea.

3. Hititen eta persiarren eragina identifikatzea.

4. Feniziarrek eta hebrearrek ekarritako berrikuntzak ezagutzea.

5. Kultura mesopotamiarrek egindako aurrerakuntza garrantzitsuenak

deskribatzea.

6. Geografiak Egiptoko zibilizazioa agertzeko izandako garrantzia adieraztea.

7. Faraoien Egiptoko aldi historikoak bereiztea.

8. Egiptoko gizartea, ekonomia eta erlijioa azaltzea.

9. Egiptoko garapen tekniko eta artistiko batzuk laburtzea.

EDUKIAK

Kontzeptuak

1. Historiaren hastapenak.

2. Mesopotamia: sumeriarrak, akadtarrak, babiloniarrak, asiriarrak eta

neobabiloniarrak.

3. Hititak eta persiarrak.

4. Feniziarrak eta hebrearrak.

5. Mesopotamiako zibilizazioen kultur ekarpenak.

6. Antzinako Egiptoren historia.

7. Egiptoko gizartea, ekonomia eta erlijioa.

8. Egiptoko zibilizazioaren kultur ekarpenak.

Prozedurak

1. Zibilizazioaren hastapenari buruzko iruzkina.

2. Herrien eta herri horietako agintari adierazgarrienen arteko harremana.

3. Persiako inperioari buruz ikasitakoa laburtzea.



4. Feniziarrei eta hebrearrei buruz barneratutako ezagutzak aplikatzea.

5. Herrien eta herri bakoitzak egindako aurrerakuntza nagusien arteko

erlazioa.

6. Esaldiak testuan ikasitako ezagutzetan oinarrituta osatzea.

7. Egiptoko gizarteari, jainkoei eta ekonomiari buruzko kontzeptuen

definizioa.

8. Egiptoko kultur adierazpenari buruz barneratutako ezagutzak sakontzea.

Jarrerak

1. Interesa, hirietako eta erkidegoetako gaur egungo kulturaren aurrean.

2. Jakin-mina, Mesopotamiako giza taldeen lehenengo aurrerakuntzak

ezagutzeko.

3. Lehenengo zibilizazioen kultura estimatzea.

4. Antzinako Egiptoko garai historikoak ulertzeko interesa.

5. Tolerantzia, Antzinako Egipton zeuden desberdintasun sozialen,

erlijiosoen eta ekonomikoen aurrean.

6. Aitorpena eta sentikortasuna, Egiptoko artearen eta teknologiaren aurrean,

dagokion testuinguru historikoan, betiere.



• Munduko errealitate historikoa ulertzea.

• Gaur egungo gizartearen garapen historikoan agertu diren arazoak

ezagutzea.

• Historiako kulturek gizadiaren bilakaeran eta aurrerapenean izan duten

ekarpena azaltzea.


• Lehenengo aurrerapen zientifikoetara eta ezagutza teknikoaren bilakaerara

hurbiltzea.

• Osasunean higiene ohitura egokiek duten garrantzia barneratzea.

• Jasotzen den prestakuntza interpretatzeko pentsamendu zientifiko-teknikoa

garatzea.


• Unitate didaktikoan aztertutako aldian gertatutako kultur adierazpenak

balioestea.

• Lehenengo zibilizazioetan erabilitako arte adierazpeneko moduak

ebaluatzea.

• Ideiak adierazteko orduan, sormena balioestea, eta sormenaren

adierazpenean kontzeptualizazioa balioestea.




• Interneten informazioa bilatzeko eta web orriak erabiltzeko gai izatea.


• Zibilizazioaren garapenean idazkerak izan duen garrantzia aitortzea.

• Hizkuntz aniztasuna balioestea, ez soilik ahozkoa, baita idatzia ere.


• Unitate didaktikoan landutako gaiari dagokionez dituzten ezagutzez eta ez

dituztenez kontzientzia hartzea, beste ikasgaietakoak ere barne hartua.

• Memoriak, arretak eta kontzentrazioak etekin handiena lortzeko orduan

duten garrantziaz jabetzea.

• Ikasleek ezagutzen duten bizimoduaren bestelako baldintzak dituen

bizimoduari buruz galdera gehiago planteatzeko gaitasuna.


• Historian egindako akatsak identifikatzea, ikasleek irakaspen baliotsuak

aterako baititu horietatik.

• Pentsamendua eta jokabidea aldatzeko jarrera positiboa sustatzea.

• Pertsona askoren ahalegina eskatzen duten zereginak egiteko lankidetzaren

beharra ulertzea.

Matematikarako gaitasuna

• Lehenengo zibilizazioen ezagutza matematikoetara hurbiltzea.

• Eguneroko bizitzan matematikaren eta geometriaren erabilera ulertzea.



7. UNITATEA. Antzinako Grezia

HELBURU DIDAKTIKOAK

1. Greziar zibilizazioa espazioan eta denboran kokatzea.

2. Minostar eta mizenastar zibilizazioak azaltzea.

3. Polis nagusien arteko desberdintasunez ohartzea.

4. Greziar polisetako gizarte taldeak ezagutzea.

5. Greziarren gobernu sistemak aztertzea.

6. Greziaren historiako garai historiko nagusiak ikertzea.

7. Greziar estilo artistikoak eta sormenaren arloan garatutako adierazpide nagusiak

bereiztea.

8. Greziar kulturak hainbat arlotan egindako aurrerapenak balioestea.


1. Greziar lurraldearen ezaugarriak aztertzea.

2. Greziar kulturaren aurretik izan ziren zibilizazioen ezaugarriak ematea.

3. Hiri nagusiak eta hiri horiek gainerako greziar lurraldeetan izan zuten eragina

ezagutzea.

4. Greziar hirietako gizarte talde nagusiak identifikatzea.

5. Greziako aniztasun politikoa sumatzea.

6. Greziarren arteko gerren eta Persiako inperioarekin izan zituzten gerren

arrazoiak aztertzea.

7. Alexandroren agindupean bizitako espantsionismo heleniarra ezagutzea.

8. Greziarren aurrerapen arkitektonikoak, eskultura eta pintura balioestena.

9. Zientzien eta letren sustapenean greziar kulturak duen garrantziaz jabetzea.

EDUKIAK

Kontzeptuak

1. Greziaren kokapen geografikoa.

2. Lehenengo zibilizazioak.

3. Atenas.

4. Esparta.

5. Greziaren historiako garai nagusiak.

6. Greziar gerrak eta konkistak.

7. Greziar artea.

8. Greziar kultura.

Prozedurak

1. Antzinako Greziari buruzko oinarrizko kontzeptuen definizioa.

2. Lehenengo zibilizazioei buruzko argazki baten iruzkina.



3. Atenasko demokraziari buruzko ezagutzetan sakontzea, testu baten

analisiaren bidez.

4. Antzinako Greziaren ekarpen artistiko eta zientifiko nagusietako batzuen

sintesia.

5. Barneratutako ezagutzak greziar gaiekin lotutako irudi baten azterketari

aplikatzea.

6. Ezagutzaren hedapena, gai zehatz bati buruzko informazioa bilatuz.

7. Greziar mitologiako jainkoak eta bakoitzari dagozkion eremuak

zerrendatzea.

Jarrerak

1. Greziaren eremu geografikoaren balioespena.

2. Inguru horretan garatu ziren lehen zibilizazioen ulermena.

3. Garai hartako potentzien arteko desberdintasunez ohartzeko interesa.

4. Greziar historiarekiko jarrera kritikoa garatzea.

5. Greziaren artearekiko sentiberatasuna.

6. Greziar ekarpen kulturalekiko errespetua.



• Atenasko demokraziaren agerpenaren testuinguru historikoa ulertzea.

• Historian zehar aldi berean izan diren gizarte antolaera desberdinak

ezagutzeko sentiberatasuna garatzea.

• Erkidegoaren bizimoduan herritarrek parte hartzeak duen garrantziaz

jabetzea.


• Gaur egungo diziplina askoren jatorria ezagutzea.

• Gizarteen bilakaeran garapen teknologikoak duen garrantziaz jabetzea.

• Historian zehar bai norberaren garapenerako eta bai herriak batzeko kirola

egiteak izan duen garrantziaz ohartzea.


• Greziar adierazpide artistikoak oro har zituen ezaugarrien azterketa,

arkitektura, eskultura eta pintura barne hartuta.

• Greziar estetikaren eta ondorengo zibilizazioetan izan zuen eraginaren

balioespena.

• Gizakiak inoiz egindako artelan ederrenetarikoak ezagutzeko

sentiberatasuna.

• Arteak, herri bat identifikatzen duen kultur adierazpide den neurrian, duen

garrantzia ezagutzea.




• Teknologia digitalera hurbiltzea, Interneten erabileraren bidez.

• Bilatzaileen erabilera eta bilaketarako estrategien aplikazioa, sarean lortu

nahi den informazioa lortzeko.

• Informazio garrantzitsuena antolatzeko eta aukeratzeko gaitasuna.


• Ahoz nahiz idatziz, ideiak arin adierazteko gaitasuna.

• Batzen gaituen elementu gisa hizkuntzak duen garrantzia ulertzea.

• Politikan oratoriak eta beste adierazpide aurreratu batzuek duten

garrantziaren ulermena.


• Aldaketa historikoak interpretatzeko eta ebaluatzeko gaitasunak garatzea.

• Sakonki ezagutzen ez den gai bati buruz galderak planteatzeko gaitasuna,

galderak ongi egiteko.

• Ikasketei ahalik eta etekinik handiena ateratzeko norberaren gaitasunak

ahalik eta ondoen kudeatu beharraz jabetzea.


• Herrien eta pertsonen arteko batasuna eta lankidetza sustatzen duten

egoeren identifikazioa; horrela, erronka komunei aurre egiteko.

• Gizarte modernora ondo egokitzeko aukera emango diguten balio

demokratikoak barneratzea.

Matematikarako gaitasuna

• Historian zehar ezagutza matematikoak izan duen aurrerapenaren ezagutza.



8. UNITATEA. Erromatar zibilizazioa

HELBURU DIDAKTIKOAK

1. «Mare Nostrum»aren ideia eta erromanizazio kontzeptua azaltzea, erromatar

mundua definitzeko oinarrizko gakotzat hartuz.

2. Erromaren jatorri mitologikoa eta monarkia etruskoaren garaia ezagutzea.

3. Errepublikaren erakunde politikoak, lurraldeen konkistak eta errepublikaren

krisia aztertzea.

4. Inperioren antolaketa politikoa identifikatzea, eta erromatar munduaren

hedapena aztertzea.

5. III. mendeko krisiaren arrazoiak eta ezaugarriak aztertzea, eta Erromatar

Inperioaren erorialdian barbaroen inbasioek izan zuten garrantzia ezagutzea.

6. Erromatar ekonomian bereizten diren sektoreak adieraztea.

7. Erromatar gizartearen ezaugarriak zehaztea.



9. Erromako erlijio adierazpenak aztertzea.


1. Erromatar zibilizazioa garatzen den testuingurua ezagutzea.

2. Erromaren jatorri mitologikoa kokatzea, eta garai etruskoaren oinarrizko

gertaerak aztertzea.

3. Errepublika garaia ikastea, erakunde politikoak, lurraldeen konkistak eta

errepublikaren krisia kontuan hartuta.

4. Inperioaren garaiko antolaketa politikoa aztertzea, eta Erromatar Inperioa

sortzeko lurralde hedapenak izan zuen garrantzia ulertzea.

5. Erromatar Inperioaren erorialdia aztertzea, III. mendeko krisia eta barbaroen

inbasioak kontuan hartuta.

6. Erroman sektore ekonomikoek duten garrantziaz jabetzea.

7. Erromatarren gizartearen egiturari eta gizarteko ezaugarriei buruzko gogoeta

egitea.

8. Erromaren kultur ondarea balioestea, erromatar munduaren ekarpen

linguistikoak, juridikoak eta artistikoak kontuan hartuta.

9. Erromako erlijio adierazpenak identifikatzea.

EDUKIAK

Kontzeptuak

1. Erromatar mundua.

2. Monarkia etruskoa.

3. Erromatar Errepublika.



4. Erromatar Inperioa.

5. Erromatar ekonomia.

6. Erromatar gizartea.

7. Erromatar kultura.

Prozedurak

1. Unitatean ikasitako kontzeptu nagusien laburpena.

2. Unitatean azpimarragarrienak diren kontzeptuak lotzea.

3. Unitateko lexikoaren eta kontzeptu nagusien definizioa.

4. Erromatar artearen ezagutzak aplikatzea.

5. Erromatar armadari buruzko datuak zabaltzea.

6. Errepublikaren bilakaera politikoari buruzko kontzeptuak aplikatzea.

7. Erromatarren gizarteari buruzko testu baten iruzkina.

Jarrerak

1. Erromatar zibilizazioa definitzen duten gakoak ezagutzeko jakin-mina.

2. Erromaren historiaren bilakaeraren ebaluazioa, etapa bakoitzaren

ezaugarriak ulertuz.

3. Erromatar munduak sustatutako ekonomia sektoreen garrantziaz jabetzea.

4. Erromatar gizartearen ezaugarriak ezagutzeko interesa; eta jarrera kritikoa,

esklabotzaren aldeko munduaren aurrean.

5. Sentiberatasuna, erromatar munduaren adierazpen artistikoen aurrean,

Erromaren kultur ondarearen balioaz jabetzea.

6. Erroman zeuden erlijio adierazpenak onartzea eta ulertzea.



• Geografia, historia eta kultur ondarearen balioaz jabetzea.

• Gaur egungo sistema demokratikoa ulertzea, eta Errepublika garaiko

erromatar sistemarekin konparatzea, horien arteko antzekotasunak eta

desberdintasunak azpimarratuz.

• Mediterraneoaren eremuan herriak eta kulturak gainjartzeak Europaren

historian izan duen garrantzia aztertzea.


• Erromatar kultura eta zibilizazioa garatzeko orduan, giza jarduerek eta

ingurumenak izan zuten erlazio estuaz ohartzea.

• Erromatar munduak ekonomian, gizartean eta kulturan egin zituen

berrikuntzen garrantzia azaltzea ikasleei.

• Mapen bidez, fenomeno kulturalak eta historikoak aztertzea.




• Etruskoen adierazpen artistikoak eta kulturalak, eta horiek Erroman izan

zuten eragina aztertzea.

• Hizkuntzan, zuzenbidean eta erakundeetan oinarritutako kulturan harreman

sistema bat ezartzeak duen garrantzia balioestea.

• Erorialdiaren ondoren ere erromatarren balioen iraupena onartzea.


• Unitateko informazioa zabaltzeko eskura ditugun baliabide guztiak

erabiltzea (biografikoak, artistikoak, bibliografikoak, Internet, etab.), eta

baita pertsona ospetsu batzuei buruzko ezagutzak zabaltzeko ere (Julio

Zesar, Augusto, Trajano edo Diokleziano, besteak beste).


• Erromari buruzko testu historikoak eta artistikoak irakurtzea, ulertzea eta

laburtzea.

• Barbaroen inbasioei buruzko txosten laburrak egitea, beste jarduera

batzuen artean.

• Unitateko hitz espezifikoak ulertuz, kontzeptuak definitzea eta zabaltzea,

eta latinetik datozen hitzak ezagutzea.


• Historiagilearen lanerako metodoak ezagutzea, ardatz kronologikoak

egitea, adibidez, eta horiek sintetizatzen eta interpretatzen ikastea.

• Eskemak eta konparazio azterlanak egitea, koadro sinoptikoak aztertzea eta

ideiak laburtzea, ikasteko oinarrizko metodologia gisa.


• Erromatar zibilizazioaren eraginari buruzko informazioa bilatzea.



9. UNITATEA. Iberiar penintsula Antzinaroan

HELBURU DIDAKTIKOAK

1. Kulturen arteko bidegurutze gisa, Iberiar penintsulak duen garrantzia ulertzea.

2. Herri kolonizatzaileen ezaugarriak ezagutzea eta bereiztea.

3. Iberiar penintsulako lehenengo biztanleak ezagutzea.

4. Erromatarrak iritsi aurretik Iberiar penintsulan zeuden herrien arte

adierazpenak ezagutzea.

5. Iberiar penintsularen konkista erromatarraren bilakaera identifikatzea.

6. Hispanian, erromanizazioa definitzen duten ezaugarriak aztertzea.

7. Hispanian, III. mendeko krisiaren garrantzia kokatzea.

8. Hispania erromatarraren oinarri ekonomikoak kontuan hartzea.

9. Hispaniaren ezaugarriak eta gizarte taldeak adieraztea.

10. Hispania erromatarreko kultur adierazpenak ikertzea.

11. Erromanizazioak Euskal Herrian izan zuen eragina kontuan hartzea eta

balioestea.


1. Kulturen arteko bidegurutze gisa, Iberiar penintsulak duen garrantziaz

jabetzea.

2. Herri kolonizatzaileen ezaugarriak aztertzea.

3. Iberiar penintsulako lehenengo herriak bereiztea.

4. Erromatarrak iritsi aurretik Iberiar penintsulan zeuden herrien arte

adierazpenak balioestea.

5. Iberiar penintsularen konkista erromatarraren bilakaera aztertzea.

6. Hispanian, erromanizazioak izan zituen ezaugarriak ulertzea.

7. Behe inperioko krisiaren arrazoiak ulertzea.

8. Erromatar Inperioaren testuinguruan, hispaniar ekonomiak zuen garrantzia

adieraztea.

9. Erromatar gizartea definitzen duten ezaugarriez gogoeta egitea.

10. Hispaniaren kultur adierazpenak balioestea.

11. Erromanizazioak Euskal Herrian izan zuen eragina ikertzea.

EDUKIAK

Kontzeptuak

1. Iberiar penintsula kulturen arteko bidegurutzean.

2. Herri kolonizatzaileak.

3. Lehen biztanleak.

4. Hispania erromatarra: konkista, erromanizazioa, ekonomia eta kultura.



5. Euskal Herria Antzinaroan: lehenengo biztanleak, erromanizazioa eta

kultura.

Prozedurak

1. Unitatean ikasitako kontzeptu nagusien sintesia.

2. Landutako unitatean nabarmendu diren kontzeptuen arteko erlazioa.

3. Unitateko lexikoaren eta termino garrantzitsuenen definizioa.

4. Herri kolonizatzaileei buruz barneratutako ezagutzen aplikazioa.

5. Euskal Herriaren erromanizazioari buruzko datuak hedatzea.

6. Arte hispanoerromatarrari buruzko kontzeptuen aplikazioa.

7. Historiaren ezagutza, iturrien bidez.

Jarrerak

1. Herri kolonizatzaileen eragina eta Iberiar penintsulako bertako herrien

garrantzia ezagutzeko jakin-mina.

2. Erromatarrak iritsi aurretik Iberiar penintsulan zeuden herrien artearen

definizio ezaugarriak ezagutzeko gogoa.

3. Hispaniar lurraldearen konkista eta erromanizazioa ezagutzeko interesa.

4. Jarrera kritikoa, Hispanian Berant Inperioko krisiak izan zuen eraginaren

aurrean.

5. Hispaniar ekonomiaren garrantzia ezagutzeko gogoa.

6. Hispania erromatarreko gizarte egituraketak zuen garrantziaren

balioespena.

7. Hispaniako kultur adierazpenak ezagutzeko sentiberatasuna.

8. Euskal Herriko lehen biztanleak aztertzeko gogoa.

9. Euskal Herrian erromanizazioak izan zuen eraginaren balioespena.

10. Euskal Herriaren kutur adierazpenen analisi kritikoa.



• Iberiar penintsulako biztanleen arteko antzekotasunen eta desberdintasunen

ezagutza.

• Iberiar penintsulako hizkuntza eta kultur tradizioen artean, tolerantzia

sustatzea, ezagutza historikoaren bidez.


• Iberiar penintsulak kontinenteen eta herrien arteko bidegurutze gisa duen

kokapenaren eta ondoren izango zuen bilakaera historikoaren arteko

harreman estuaz jabetzea.

• Inguru fisikoaren ulermena, zibilizazioaren garapenerako oinarrizko

esparru gisa; prozesu historikoen garapenean duen garrantziaren ulermena.




• Oinarrizko eta beharrezko ezagutzak barneratzea, Antzinaroko hispaniar

eta euskal artearen balioespena eta, bereziki, erromatar artearen

balioespena egiteko.

• Herrien arteko lotune gisa eta denboran eta espazioan zehar pertsonen

behar eta sentimenduak transmititzeko bide gisa, kulturak duen garrantzia

ezagutzea.


• Unitatearen informazioa osatzeko eskura ditugun baliabide guztien

erabilera (biografikoak, artistikoak, bibliografikoak, Internet, etab.).

• Interneten ikerketa fidagarriak egiteko jarraibideen ezagutza, zorroztasun

zientifikoa bermatzen duten orrialdeak bereiziz.


• Penintsulako Antzinaroari buruzko testu historikoen eta artistikoen

irakurketa, ulermena eta sintesia.

• Unitateko termino zehatzen ulermenari esker, kontzeptuak definitzea eta

hedatzea, eta latinetik datozenak ezagutzea.


• Historialariak lanerako erabiltzen dituen metodoak ezagutzea, besteak

beste, ardatz kronologikoen erabilera ezagutzea, beroriek sintetizatzen eta

interpretatzen ikasiz.

• Ikaskuntzaren oinarrizko metodologia gisa, eskemak, konparaziozko

azterlanak, koadro sinoptikoen azterketak eta ideien laburpenak egiten

ikastea.


• Erromatar zibilizazioak Iberiar penintsulan eta Euskal Herrian izan zuen

eraginari buruzko informazio bilketa, lan autonomoa eginez eta zereginak

planifikatuz.

Geografia eta Historia - ibaizabal.com · Geografia eta Historia DBH 1 – i.by2 proiektua 7 2....

Documents

Transcript of Geografia eta Historia - ibaizabal.com · Geografia eta Historia DBH 1 – i.by2 proiektua 7 2....