BIOLOXIA 4º ESO

Tema 2. As Funcións da Célula

Apuntes complementarios Tema 2 BX-4º ESO. Funcións da Célula

NUTRICIÓN CELULAR

A nutrición celular comprende o conxunto de procesos mediante os cales as células conxunto de procesos mediante os cales as células conxunto de procesos mediante os cales as células conxunto de procesos mediante os cales as células intercambian materia e enerxía co seu mediointercambian materia e enerxía co seu mediointercambian materia e enerxía co seu mediointercambian materia e enerxía co seu medio.

As partículas sólidas que ingresaron na célula por endocitosis están formadas por moléculas cuxos átomos están unidos entre si por enlaces químicos. As moléculas e os átomos constitúen a materia en enlaces químicos. Nestes queda retida a enerxía.

Para que a materia e a enerxía poidan ser aproveitadas pola célula, é necesario que esta rompa

as moléculas de menor tamaño. Este proceso chámase dixestióndixestióndixestióndixestión, e prodúcese por acción das encimas contidas nos lisosomas. As partes útiles da partícula pasan ao citoplasma e incorpóranse a el (asimilaciónasimilaciónasimilaciónasimilación). As partes que non son útiles son eliminadas fóra da célula (exestiónexestiónexestiónexestión).

As sustancias asimiladas teñen distintos fins: a materia úsase para elaborar outras moléculas,

para repor partes destruídas da estrutura celular e para liberar enerxía; este último proceso denomínase respiración celularrespiración celularrespiración celularrespiración celular.

Aínda que alimentaciónalimentaciónalimentaciónalimentación e nutriciónnutriciónnutriciónnutrición utilízanse frecuentemente como sinónimos, son termos diferentes xa que:

• A nutriciónA nutriciónA nutriciónA nutrición fai referencia aos nutrientes que compón os alimentos e comprende un

conxunto de fenómenos involuntariosfenómenos involuntariosfenómenos involuntariosfenómenos involuntarios que suceden tras a inxestión dos alimentos, é dicir, a dixestión, a absorción ou paso ao sangue desde o tubo dixestivo dos seus compoñentes ou nutrientes, o seu metabolismo ou transformacións químicas nas células e excreción ou eliminación do organismo.

• A alimentaciónA alimentaciónA alimentaciónA alimentación comprende un conxunto de actos voluntariosactos voluntariosactos voluntariosactos voluntarios e conscientes que van

dirixidos á elección, preparación e inxestión dos alimentos, fenómenos moi relacionados co medio sociocultural e económico (medio ambiente) e determinan polo menos en gran parte, os hábitos dietéticos e estilos de vida.

NUTRICIÓN AUTÓTROFA. Célula Vexetal.

.As células que teñen nutrición autótrofa fabrican materia orgánica propia a partir de nutrición autótrofa fabrican materia orgánica propia a partir de nutrición autótrofa fabrican materia orgánica propia a partir de nutrición autótrofa fabrican materia orgánica propia a partir de

materia inorgánica sinxelamateria inorgánica sinxelamateria inorgánica sinxelamateria inorgánica sinxela. Para realizar esta transformación, as células de nutrición autótrofa obteñen enerxía da luz procedente do Sol. O termo autótrofo procede do grego e significa "que se alimenta en por si".

Os seres autótrofos son unha parte esencial na cadea alimenticiaparte esencial na cadea alimenticiaparte esencial na cadea alimenticiaparte esencial na cadea alimenticia, xa que absorben a absorben a absorben a absorben a enerxía solar ou fontes inorgánicas como oenerxía solar ou fontes inorgánicas como oenerxía solar ou fontes inorgánicas como oenerxía solar ou fontes inorgánicas como o dióxido de carbono dióxido de carbono dióxido de carbono dióxido de carbono e convértenas en moléculas moléculas moléculas moléculas orgánicasorgánicasorgánicasorgánicas que son utilizadas para desenvolver funcións biolóxicas como o seu propio crecemento celular e a doutros seres vivos chamados heterótrofos que os utilizan como alimento

BIOLOXIA 4º ESO

Tema 2. As Funcións da Célula

A nutrición autótrofa comprende tres fases: o paso de membrana, o metabolismo e a o paso de membrana, o metabolismo e a o paso de membrana, o metabolismo e a o paso de membrana, o metabolismo e a excreciónexcreciónexcreciónexcreción.

1. Paso de membranaPaso de membranaPaso de membranaPaso de membrana. É o proceso no cal as moléculas inorgánicas sinxelas, auga, sales e dióxido de carbono, atravesan a membrana celular por absorción directa, sen gasto de enerxía por parte da célula.

2. MetabolismoMetabolismoMetabolismoMetabolismo. É o conxunto de reaccións químicas que teñen lugar no citoplasma celular, e cuxos resultados son a obtención de enerxía bioquímica utilizable pola célula, a fabricación pola célula e a fabricación de materia celular propia.

O metabolismo presenta tres fases: A fotosínteses, o anabolismo e o catabolismoA fotosínteses, o anabolismo e o catabolismoA fotosínteses, o anabolismo e o catabolismoA fotosínteses, o anabolismo e o catabolismo. a) A fotosíntesesA fotosíntesesA fotosíntesesA fotosínteses, que é o proceso no que se elabora materia orgánica, como os azucres, a

partir de materia inorgánica, como a auga, dióxido de carbono e sales minerais. Para realizar esta reacción química requírese a enerxía bioquímica que a clorofila produce a partir da enerxía solar. A fotosínteses ten lugar nos cloroplastoscloroplastoscloroplastoscloroplastos das células vexetais, e a súa reacción xeral é:

luz solarluz solarluz solarluz solar + + + + COCOCOCO2222 + + + + HHHH2222O O O O + + + + sales minerais sales minerais sales minerais sales minerais ----------------------------------------> materia orgánica > materia orgánica > materia orgánica > materia orgánica + + + + OOOO2222 A fotosínteses presenta unha fase luminosafase luminosafase luminosafase luminosa, na que a enerxía procedente do Sol é transformada en enerxía bioquímica, e unha fase escurafase escurafase escurafase escura, na que, utilizando esta enerxía bioquímica, obtéñense azucres. Ademais das células vexetais, Ademais das células vexetais, Ademais das células vexetais, Ademais das células vexetais, certas bacterias e algascertas bacterias e algascertas bacterias e algascertas bacterias e algas son capaces de realizar a fotosínteses.

b) O anabolismoO anabolismoO anabolismoO anabolismo ou fase de construción, na que, utilizando a enerxía bioquímica procedente

da fotosínteses e do catabolismo, sintetízanse grandes moléculasgrandes moléculasgrandes moléculasgrandes moléculas ricas en enerxía. c) O catabolismoO catabolismoO catabolismoO catabolismo ou fase de destrución, na que, mediante a respiración celular que ten

lugar nas mitocondrias, a materia orgánica é oxidada, obténdose enerxía bioquímicaenerxía bioquímicaenerxía bioquímicaenerxía bioquímica.

3.- ExcreciónExcreciónExcreciónExcreción. É a eliminación, a través da membrana celular, dos produtos de refugallo procedentes do metabolismo.

NUTRICIÓN HETERÓTROFA. Célula Animal.

A nutrición heterótrofa realízase cando a célula vai consumindo materia orgánicamateria orgánicamateria orgánicamateria orgánica xa formada.

Neste tipo de nutrición non hainon hainon hainon hai, pois, transformación de materia inorgánica en materia transformación de materia inorgánica en materia transformación de materia inorgánica en materia transformación de materia inorgánica en materia

orgánicaorgánicaorgánicaorgánica. Con todo, a nutrición heterótrofa permite a transformación dos alimentos en materia celular propia. Posúen este tipo de nutrición algunhas bacterias, os protozoos, os fungos e os algunhas bacterias, os protozoos, os fungos e os algunhas bacterias, os protozoos, os fungos e os algunhas bacterias, os protozoos, os fungos e os animaisanimaisanimaisanimais. . Os seres heterótrofos, dependen dos autótrofosdependen dos autótrofosdependen dos autótrofosdependen dos autótrofos xa que aproveitan a súa enerxía e a da materia que conteñen para fabricar moléculas orgánicas complexas. Os heterótrofos obteñen a heterótrofos obteñen a heterótrofos obteñen a heterótrofos obteñen a enerxía rompendo as moléculas dos seres autótrofos que comeronenerxía rompendo as moléculas dos seres autótrofos que comeronenerxía rompendo as moléculas dos seres autótrofos que comeronenerxía rompendo as moléculas dos seres autótrofos que comeron.

BIOLOXIA 4º ESO

Tema 2. As Funcións da Célula

. O proceso de nutrición heterótrofa dunha célula pódese dividir en sete etapas: CaCaCaCaptura ptura ptura ptura –––– Inxestión Inxestión Inxestión Inxestión –––– Dixestión Dixestión Dixestión Dixestión ---- Paso de membrana Paso de membrana Paso de membrana Paso de membrana –––– Defecación Defecación Defecación Defecación –––– Metabolismo Metabolismo Metabolismo Metabolismo –––– Excreción Excreción Excreción Excreción 1. CapturaCapturaCapturaCaptura. A célula atrae as partículas alimenticias creando bulebules mediante as súas cilios ou flaxelos, ou emitindo seudópodos, que engloban o alimento. 2. InxInxInxInxestiónestiónestiónestión. A célula introduce o alimento nunha vacuola alimenticia ou fagosomafagosomafagosomafagosoma. Algunhas células ciliadas, como os paramecios, teñen unha especie de boca, chamada citostomacitostomacitostomacitostoma, pola que fagocitan o alimento. 3. DixestiónDixestiónDixestiónDixestión. Os lisosomas vertes as súas encimas dixestivas no fagosoma, que así se transformará en vacuola dixestiva. Os encimasencimasencimasencimas descompón os alimentos nas pequenas moléculas que as forman. 4. Paso de membranaPaso de membranaPaso de membranaPaso de membrana. As pequenas moléculas liberadas na dixestión atravesan a membrana da vacuola e difúndense polo citoplasma. 5. Defecación ou exestiónDefecación ou exestiónDefecación ou exestiónDefecación ou exestión. A célula expulsa ao exterior as moléculas que non lle son útiles. 6. MetabolismoMetabolismoMetabolismoMetabolismo. É o conxunto de reaccións que teñen lugar no citoplasma. O seu fin é obter enerxía para a célula e construír materia orgánica celmateria orgánica celmateria orgánica celmateria orgánica celular propiaular propiaular propiaular propia. O metabolismo divídese en dúas fases:

a. AnabolismoAnabolismoAnabolismoAnabolismo ou fase de construción na que, utilizando a enerxía bioquímica procedente do catabolismo e as pequenas moléculas procedentes da dixestión, sintetízanse grandes moléculas sintetízanse grandes moléculas sintetízanse grandes moléculas sintetízanse grandes moléculas orgánicasorgánicasorgánicasorgánicas.

b. CataboCataboCataboCatabolismolismolismolismo ou fase de destrución, na que a materia orgánica, mediante a respiración celular, é oxidada no interior das mitocondrias, obténdose enerxía bioquímicaobténdose enerxía bioquímicaobténdose enerxía bioquímicaobténdose enerxía bioquímica.

7. ExcreciónExcreciónExcreciónExcreción. A excreción é a expulsión ao exterior, a través da membrana celular, dos produtos de refugallo do catabolismo. Estes produtos son normalmente o dióxido de carbono , a auga e o dióxido de carbono , a auga e o dióxido de carbono , a auga e o dióxido de carbono , a auga e o amoníacoamoníacoamoníacoamoníaco.

BIOLOXIA 4º ESO

Tema 2. As Funcións da Célula

RELACIÓN CELULAR

As funcións de relación son as que permiten á célula captarcaptarcaptarcaptar variacións nas condicións ambientais (estímulosestímulosestímulosestímulos) e elaboelaboelaboelaborarrarrarrar as respostasrespostasrespostasrespostas axeidatas para adaptarse ás novas condicións.

As respostas das células aos estímulos poden ser: a) EnquistamentoEnquistamentoEnquistamentoEnquistamento. Algunhas células, cando as condicións do medio son adversas, forman unha forman unha forman unha forman unha cuberta moi resistentecuberta moi resistentecuberta moi resistentecuberta moi resistente e pasan a un estado de vida latente ata que as condicións sexan favorables. Este sistema é levado a cabo por algúns protozoos. b) TactismosTactismosTactismosTactismos. Movementos das células fronte aos estímulos. Son positivospositivospositivospositivos cando dirixen a célula cara ao estímulo e negativosnegativosnegativosnegativos cando a afastan. Lévano a cabo determinadas bacterias.

Os tactismos prodúcense, principalmente, como resposta a estímulos mecánicos (tigmotactismotigmotactismotigmotactismotigmotactismo), luminosos (fototactismofototactismofototactismofototactismo), térmicos ou químicos.

c) Movemento ameboideoMovemento ameboideoMovemento ameboideoMovemento ameboideo. Formación de prolongacións do citoplasma ou pseudópodospseudópodospseudópodospseudópodos, cos que a célula desprázase e captura alimento. É típico das amebas e dos glóbulos brancos. d) Movemento contráctilMovemento contráctilMovemento contráctilMovemento contráctil. Se presenta en células que se contraen nunha dirección fixa, grazas a estructuras intracelulares ou miofibrillasmiofibrillasmiofibrillasmiofibrillas, como as células musculares. e) Movemento vibratilMovemento vibratilMovemento vibratilMovemento vibratil. Movemento das células que teñen cilios ou flaxeloscilios ou flaxeloscilios ou flaxeloscilios ou flaxelos, como os espermatozoides ou algúns protozoos. Videos Relacionados:

• “A Fotosínteses” :

http://www.youtube.com/watch?v=a8vFp_3vFEk

• “Movemento ameboideo”:

http://www.youtube.com/watch?v=7pR7TNzJ_pA&feature=related

• “Movemento contráctil”:

http://www.youtube.com/watch?v=2-Due2YyxAA

• “Movemento vibrátil” :

http://www.youtube.com/watch?v=QGAm6hMysTA&feature=related