Formato de presentación, estereotipos e comportamento...valores ecrenzas da testemuña (Clifford...

" : ..-

Santiago Real MartínezRamón Arce FernándezUniversidade de Santiago de Compostela

Formato de presentación, estereotipos e comportamentonon verbaL nas roLdas de identificación:

ANÁLISE DUNHA SITUACIÓN REAL

1. IntroducciónCando unha testernuña

presencial dun delicto realizaunha identificación positiva,asúmese que esta recoñeceuo sospeitoso como a persoaque cometeu o delicto, dífe-renciándoa de entreoutras característicasfísicas sernellantes. Osentido común dinosque este pequeno esforzópara recoñecer a alguénnon debe supoñer ningúnproblema para unha persoade capacidades intelectuaismedias; ás veces non ernbar-gante, aínda querendo a teste-muña ser honeta, a informaciónque transmite é errónea[Alonso-Quecuty,1991).

..:•.•...::

·c!tiWi,····':::.:

'::"....

:.:; .....

De feíto, son numerosas asformas nas que se distorsiona

a información que codificaunha testemuña [p.e. a fa-ciana do agresor) dando

lugar a diferentes erros naidentificación: trans-

ferencia incons-ciente (Buckhout,

1974; Loftus, 1976),efecto de compromiso

(Gorenstein e Ellsworth,1980), información

postsuceso (Loftus, Mi-lIer e Bums 1978), efec-

tos do paso do tempo(Sanders e Wamick, 1979;Cutler. Penrod e Martens,1987), e un longo etc. Vé-

xase a revisión de Real,., ., Fariña e Arce,

1997).

Este artigo ti un resumo do traballo que obtivoQ I~ Premio .da.6e,a Siota.

9

A testemuña que ten que realizar unha iden-tificación mediante unha rolda, efróntase aunha elección dificil, que non se basea exclu-sivamente nunha impresión mnémica, senónque tamén é susceptible de ser influída polosvalores e crenzas da testemuña (Clifford e Bull,1978). Estas predísposicíóns da testemuña re-lacíónanse co feíto de que as situacións sociaisson, á vez, informativas. Así, a testemuña podededucir que a policía ten preparada a roldaporque dispón dun sospeitoso que é o autor dodelicto en cuestión. Wells (1984, 1993) deno-mina a este proceso "xuízo relativo", e consi-dérao especialmente perigoso cando na roldanon está presente o verdadeiro culpable. Os in-dicios non verbais tarnén se atopou que podenser un indicador no que se basean as teste-muñas para discernir entre un sospeitoso e undistractor! (Fabian, Stadler e Wetzels, 1992).

Actualmente, a conducta das testemuñasconceptualízase como un proceso de decisiónresultante entre a interac-

comprobar se producen taxas significativa-mente diferentes de elección e precisión, Así,por exemplo Wa\l (1965) sinalaba que unhaidentificación corporal era máis fiable ea unhafotográfica. Neste sentido, Egan, Pittner e Golds-tein (1977), e Turnbull e Thompson (1984) ato-paron que o modo de presentación da roldanon implicaba diferencias na precisión da iden-tificación. De feito, concluíron que as roldasgravadas en video prometian ser un medio efi-caz de identificación para a policía. Por outraparte, Dent e Gray (1975) atoparon algunhaevidencia dunha taxa máis alta de precisión naidentificación con fotografías que con rol dasen vivo. Shepherd, Ellis e Davis (1982) e Wells(1984) conclúen que a diferencia na precisiónda identificación entre roldas reais e series fo-tográficas é trivial.

Tendo en conta a inconsistencia da litera-tura revisada ó noso propósito, a analizar ou-tros factores, excluí da a impresión de memoria,

que probablemente medianción de: información na me-moria, información dispo-ñible da situación, as cren-zas e valores da testernuñarespecto ósresultados de po-sibles conductas, e as posi-bilidades e consecuenciasdestes resultados (Clifford eDavis, 1994). De entre as

( ••• ) O noso interese vaisecentrar nalgunhas variablespsicosociais e situacionaisque tamén configuran odominio da decisión das

testemuñas.consecuencias da decisiónda testernuña podemos resalta-lo medo a re-presalias (Ainsworth e Kíng, 1988). A ninguénse lle escapa que o contacto cara a cara cunsospeitoso pode influir na decisión final da tes-temuña, Deste modo, seria desexable, que o sis-tema penal modificase os seus procedementosde ídentífícación- poñendo os medios necesa-rios para que o acusado non identifique a tes-ternuña. Nesta líña, a' investigación psicolóxi-ca manipulou o papel do formato de presenta-ción das roldas mediante fotografías, filma-cións en video ou presentacións en vivo para

10

a decisión do suxeito teste-muña. Por iso o noso inte-rese vaise centrar non tantona recuperación dunha in-formación da memoria (ta-refa de recoñecernento),senón nalgunhas variablespsicosociais e situacíonaisque tamén configuran o do-minio da decisión das tes-

temuñas. Do anterior formúlansenos tres cues-tións relevantes en relación á identificación de

J Denomínanse distractores aqueles suxeitos conaspecto fisico semellante ó sospeitoso dun delicto,e cuia inocencia é coñecida, que se presentan xuntoco sospeitoso nunha rolda de identificación, a finde que a testemuña discrimine si entre eles esta oautor do crime.

2 A leí de enxuizamento criminal, non específicaa forma na que á testemuña lle ha de ser presentadaa rolda de presos, senón que esta será segundo ó

xuiz lle parecere máis convinte. (Lecrin,artígo 369).

Dos obxectivos anteriormente citados des-préndense as seguintes hipóteses experirnen-tais:

l. As testemuñas simuladas ás que se llespresenta unha rolda real filmada en video, eli-xirán ó sospeitoso máis veces do esperado poloazar, debido a que o seu es- ~tado psicolóxico se percibe A mostra estivo constitu idadiferente ós demais mem-

"" persoas mediante roldas. En primeiro lugar, ainfluencia que exercen as expectativas, crenzase valores da testemuña na elección do sospei-toso na rolda. En segundo lugar, a informaciónsituacional que se He proporciona a testernuña,de maneira directa ou indirecta. E por último,o efecto que produce a modalidade de presen-tación estimular. Son pois, os estereotipos datestemuña, o comportamento non verbal dosospeitoso e os distractores, e a modalidade darolda (fotográfica ou en video) os aspectos queguiarán o noso exarne da identificación de per-soas mediante roldas.

2, Método2,1. Hipóteses

4. A elección que as testemuñas simuladasfagan nunha rolda real filmada en video ou namesma rolda pero en formato fotográfico, es-tará mediada polo estereotipo que estes teñando aspecto delictuoso. De tal maneíra que elí-xirán o individuo máis acorde co devandito es-tereotipo.

2.2. Suxeito»A mostra estivo constituida por 120 suxeitos.

Todos alumnos de diferentes cursos de psico-loxía que foron distribuídos a cada un ha dascondición s experimentais de forma aleatoria,resultando un total de 40 suxeitos por condi-ción.

2.3. MateriaisPara o desenvolvemento e a obtención do

material estimular contamos co permiso e coacolaboración dun dos xulgados da nosa Co-munidade Autónoma, onde se gravou a roldade identificación.

A rolda filmada estaba formada por 5 su-xeitos: un sospeitoso, e catrodistractores (funcionarios doxulgado]. O delicto do que setrataba era un roubo no in-terior dun automóbil.

A partir desta rolda cons-truiuse outra en formato fo-tográfico, respectando a súa

composición, e a orde na que situaron os su-xeitos na rolda orixinal.

Poia súa vez coas fotografías do sospeitoso,elaborouse outra rol da, respectando o númerode suxeitos que compoñian a rolda primitiva,pero substituindo os distractores orixinais porfotografías de delincuentes provenientes dosficheiros policiais. As devanditas fotografíasforon seleccionadas por un grupo de xuícesque seguindo o procedemento tipo Thurstone,seleccionaban as fotografías polo seu parecidoco sospeitoso. De tal maneira, que ningunhafose demasiado saínte respecto ás dernais.

por 120 suxeitos. Todosbros da rolda, e a que a súaconducta se recolle comomáis auténtica cá dos dis-tractores.

2. As testemuñas simu-ladas as que se lles expón a unha rolda corn-posta por fotografías, extraidas dunha filma-ción en video dunha rolda real, elixirán menosveces ó sospeitoso que si a rolda fose presen-tada en video.

3. As testemuñas simuladas ás que se \lesamosa unha rolda fotográfica composta porunha fotografía do sospeitoso, extraída dunhafilmación en video dunha rol da real, e outras

alumnos de diferentescursos de psicoloxia (...)

fotografías de persoas que non aparecen narolda real, pero con aspecto delictuoso (isto é,tomadas dos arquivos policiais], non presen-tarán sesgo na elección do sospeitoso.

11

Así pois, contamos con 3 roldas de identi-ficación, unha en formato de video, e dúas enformato fotográfico. O sospeitoso era o mesmonas tres roldas, e permanecía na mesma posi-ción, con respecto ós distractores.

.~\ -~,

sión se realizaba con grupos de non máis de 15 ..~,/

suxeitos e a súa duración aproximada era de 1hora, xa que os suxeitos debían visualiza-Iarolda de identificación a través dun monitor detelevisión, polo que era desexable a maior vi-sibilidade posible. Como paso previo os suxei-tos cumprían o estereotipo delictuoso. Poste-riormente explicábaselles que a continuación ve-rían unha filmación en video dunha rolda deidentificación real, dicíaselles o tipo de delictodese caso e pedíaselles que fosen avaliando acada mernbro da rolda no cuestionario de au-tenticidade. De tal rnaneíra que se pasaba o vi-deo tantas veces como membros tiña a rolda co

2.4. Instrumentos de medida

2.4.1. Estereotipo delictuoso,A primeira variable que medimos foi o es-

tereotipo que cada suxeito mantiña acerca doaspecto externo que teñen os delincuentes. Paraiso construimos un perfil con aquelas caracte-rísticas que rnellor definían o aspecto fisico dosdelincuentes. Estas características obtivéronsea través de entrevistas mantidas con 40 suxei-tos, alleos ó experimento, ós que se lles pedíuque descríbisen o aspecto físico prototipico dosdelincuentes. Das diferentes respostas dadas po-los suxeítos, seleccíonáronse aquelas caracte-rísticas que se repetían máis dunha vez ou sóunha vez se as citaban en primeiro lugar, asu-mindo desta maneira que eran máis centraispara os suxeítos, O perfil re-sultante consta dunha escala Realizouse un reconto do

fin de que avaliasen a cada suxeito sen que in-terferíse o recordó dos outros. Neste punto pe-díaselles tamén que elixisen a un dos membrosda rol da como autor do delicto. Á metade dossuxeitos solicitábaselles esto antes de cornezara avalia-Ios membros da rolda. Á outra metade,despois de avalialos. O obxectivo era contra-balancea-los posibles efectos que os pases su-

cesivos do video podían terna elección final dos suxei-

número de veces que cada tos. o cuestionario cornple-tábase con algunhas pre-

característica era avaliada guntas de tipo socíodemo-

con 11 características.

2.4.2. Cuestionario deAutenticidade(Fabian e cols., 1992)Este cuestionario foi utili-

zado por Fabian e cols (1992)

como presente ou non

presente en cada suxeito.

gráfico como, ídade, sexo epoboación.

para avalia-Ia percepción que as testemuñas si-muladas teñen dos estados psicolóxicos e a au-tenticidade da conducta exhibida polos mern-bros dunha rolda. O cuestionario consiste nunhalista de 15 adxectivos cunha escala bipolar de7 puntos. Sete dos adxectivos están relacionadoscoa perda de control, tomándoo como sentí-mento de desamparo. Inclúese outro adxectivorelativo á autenticidad e da conducta.

2. 5. Procedemento

A administración das probas tivo lugar nosseminarios da Facultade de Psicoloxia. Cada se-

,"12

2.6. Análise dos dotasPara estudia-la composición de cada rolda

atopáronse, a partir das eleccións dos suxeítosexperimentais, dous índices de imparcialídade:tamaño funcional (Wells, Leíppe e Ostrom,1979). e sesgo do acusado (Doob e Kírshen-baum, 1973).

Para codifica-los datos provenientes do es-tereotipo delictuoso que cubriron os suxeitosexperimentáis, procedeuse previamente á ela-boración duns perfis obxectivos de cada un dosmembros das roldas nas características que for-maban o estereotipo delictuoso. Para iso con-tamos coa colaboración de 60 xuíces tipo Thurs-

rone que avaliaron as fotografías dos membrosdas roldas nas 11 características do estereotipo,dicindo se o suxeito fotografiado posuia ounon cada unha das ditas características. Rea-lizo use un reconto do número de veces quecada característica era avaliada como presenteou non presente en cada suxeito, desta formao maior número de presencias ou ausencias de-terminaban o que unha característica estereo-tipada formase parte do perfil obxectívo decada fotografía. Unha vez obtidos tódolos perfísobxectivos da totalidade dos membros dasroldas, procedeuse a comparalos cos estereo-tipos delictuosos que cubriron os suxeítos ex-perimentais. Obviamente, os perfis obxectivosdos membros de cada rolda comparáronse cosestereotipos subministrados polos suxeitos ex-perimentais asignados a esa rol da. Como re-sultado obtivémo-lo número de característicasque se solapan entre o perfil obxectivo de cadamembro da rolda e o estereotipo delíctuoso decada suxeito experimental.

3. Resultados e discusiónPolo que respecta ás eleccións dos suxeitos

sobre quen é o sospeitoso en cada rolda, os re-sultados están resumidos nas seguintes táboas:

Rold~ n° 1.

Númerode suxeito 1 2 3 4 5

Eleccións 4 ... 3. 13 13· 6.

Probodo azar· 0,2 0,2 .0,2 .:' 0,2 0,2.

Frecuencia empírica 0,1 0,075 0,32 0,32 0,15

Tamaño funcional 3,07

Sesgo doacusado o.izz(N-40)~l,89;NS

Como pode observarse, na rolda orixinal (1),o tamaño funcional é menor có tamaño no-minal: 3,07 frente a 5. Pola súa parte, o sesgoen contra do acusado, ainda existindo, non re-sulta significativo.

B!!l!l~n° ZNúmero de suxeito 1 2 3 4 5

Elecci6ns 7 11 2 2 18

Probodo azar 0,2 0,2 0,2 0,2 0,2

Frecuencia empírica 0,175 0,275 0,05 0,05 0,45

Tamaño funcional 20

Sesgo do acusado 0,15z(N-40)-2,37;p<.OS

Con relación á rolda fotográfica (2) apré-clase claramente, en comparación coa rol daorixinal, un descenso das eleccíóns dos su-xeítos experimentáis sobre o sospeitoso. Ob-sérvase así un incremento no tamaño fun-cional, 20; e unha dramática diminución dosesgo do acusado que incluso é a favor e nonen contra e é estatisticamente significativo[z(N=40)=2,37 ;p<,051.

B!!l~il !lo lNúmero de suxeito 1 2 3 4 5

Elecci6ns 5 6 5 5: 19

Probodo 'lfzar 0,2 0,2 0,2 0,2 . 0,2Frecuencia empírica 0,125 0,15 0,125 0,125 0,475Tamaño funcional' 8Sesgo do acusado .' 0,075

z(N-40)-l,18;NS

o sospeitoso nas tres roldas é o número 3

Tal e como cabería esperar, na rolda con fo-tografías doutros delincuentes (J) dáse un au-mento do tamaño funcional e, como conse-cuencia, unha diminución do sesgo do acusado(tarnén a favor do acusado), ainda que non re-sulta estatisticamente significativo. En suma,unha rolda con suxeitos delincuentes reais een fotografías, ofrece máis garantías que ossistemas vixentes actualmente. Posiblementedébese a que as roldas en vivo se adoitan rea-lizar con suxeitos de "recheo" libres de todasospeita (no caso da nosa rolda utilizáronsefuncionarios do xulgado).

.13

Os diferentes formatos de presentación darol da (video e fotografías) ofrecen resultadosdiferentes con respecto ás eleccións dos su-xeitos experírnentaís. Tal e como se espuxo nosobxectivos deste estudio, as respostas a estasdiferencias poderían descansar en dous típosde información diferentes: o cornportamentonon verbal exhibido polos mernbros da rolda(erro de autenticidade); e os estereotipos de-lictuosos que manexan os suxeitos experi-mentaís. Polo que respecta ó comporta mentonon verbal na rolda 1, atopamos un efecto muI-tivariado significativo [F aprox. (60,708)=6.77;p<,OOI TE=,36]. De feíto o erro de autentici-dade explica o 36% da varíanza nas eleccíonsdos suxeitos experimentais.Nos efectos univa-riados tódalas variables resultaron estatistica-mente significativas para a rolda n° I (ver anexode táboas). Do mesmo modo, os contrastes sim-ples co grupo de referencia "sospeitoso" (su-xeito 3 na rolda 1), informan dun erro deautenticídade maior que os dernais membrosda rolda. Noutras palabras,as testemuñas simuladaspercibían o sospeítoso comomáis susceptible de se-loverdadeiro delincuente [vé-xanse os contrastes da roldaI no anexo de táboas).

Estes resultados confir-man a nosa hipótese n° 1,no sentido de que os suxei-tos experirnentaís parecenutiliza-los indicios non ver-

se pode ver, o tamaño dos efectos é menor paraas roldas fotográficas que para a rolda en vi-deo. Parece clara, pois, a existencia do erro deautenticidade; é dicir, os suxeitos experimen-tais utilizan a información que se desprende docomportamento non verbal dos rnembros darolda para face-las súas eleccións.

As hipóteses 2 e 3 tamén se confirman á luzdos datos resumidos nas táboas. Aínda que areducción no número de eleccíóns se dá tantona rol da 2 coma na 3, nesta última o decre-mento delas é menor do que en príncipio ea-beria esperar polo que o sesgo, neste caso afavor do acusado, non resulta estatisticarnentesignificativo.

Tarnén atopamos diferencias entre os mern-bros das roldas en canto o solapamento dassúas características físicas coas característicasdo estereotipo que manexan os suxeitos expe-rimentais. Estas diferencias resultaron signifi-cativas para as roldas I [F (4,190)=4,60; p<,OOI;5c=744,26] e 3 [F (4,190)=7,07; p<,OOI;

5c=370,36], pero non para

As roldas de identificación

ou de presos, como tamén

a número dous.Na rolda 1,os contrastes

simples coa categoría dereferencia "sospeitoso" si-son denominadas, non ga-nalan diferencias co suxeito

ranten un proceso obxectivo, 2 [t=3,03; p<,OOS]eco su-xeito 5 [t=3,03; p<,005]sendo o sospeitoso posuidorde maior número de ca-racterísticas estereotípadasque ámbolos dous cebos(ver táboa de medias no

anexo). Así, escólleselle máis do esperado poloazar.

Na rolda 3, os contrastes simples informanque esas diferencias se dan co suxeito 4 [t=3,081;p<OO5]eco suxeito 5 [t=4,62; p<,OOI] tendo.enámbolos casos, o sospeitoso, menor número decaracterísticas estereotípadas. Por iso atopá-ramos que existia un sesgo a favor do acusadonesta rolda.

tal e como se levan a cabo

no noso ordena mento

bais para realiza-las súaseleccións. Non obstante, ó fio desta hípótese, es-perábase que nas roldas que tiñan formato es-tático (fotografías) non se dese o erro de au-tentícidade, As análises realizadas ó respecto de-tectan a utilización deses indicios non verbaís,aínda que en menor' medida, nas roldas foto-gráficas (2 e 3). Así, na mida n° 2 [F aprox, (60,666) =2,84; p-c, 001. TE=, 20]; e na rolda no 3[F aprox. (60,690) =2,65;p<,OOI. TE=,16]. Como

14

xurídico.

,;t .,/ 4. Discusión xeral: implicacións para apráctica da construcción de roldasde identificaciónOeste estudio despréndense algunhas con-

c!usións xeraís para o campo da identificaciónde persoas que resumimos a seguir.

As roldas de identificación ou de presos, co-mo tamén son denominadas, non garanten unproceso obxectivo, tal e como se levan a cabono noso ordenamento xurídico. En suma, nasroldas non se contrarrestan os efectos dos es-tereotipos nin de autenticidade (isto é, com-portamento non verbal). Esta cuestión non é

fútil. Neste sentido, a comunicación non verbalfacilita tanto a identificación do sospeitoso cul-pable coma do inocente. Certamente, as con-dicións especificas da testernuña Ip.e., tempode exposición ó delicto; condicións ambientaisdo suceso; ternpo transcorrido entre o evento ea identificación; información postsucesol me-dian o efecto da autenticidade. Pola súa parte,a identificación de persoas está terciada polosestereotipos. Noutras palabras, os suxeitos quecornpoñen realmente as midas son diferentesna súa aparencia, máis ben, sernella que só al-gúns presentan un parecido so "o hipotético"agresor. Oeste modo, incúmprese un dos prin-cipios xerais á hora de construí-las roldas deidentificación: garantir unha elección da tes-temuña entre persoas sernellantes ó sospeito-so. En calquera caso, as roldas supoñen unha fa-cilitación da identificación prefixada.

A principal implicación práctica que se po-de derivar destes resultados é que á hora deaceptar como proba válida unha identificaciónrealizada mediante rol das hai que avaliar an-tes a súa imparcialidade. Tanto xuíces comaavogados defensores téñense que asegurar deque existe o menor número de factores extra-memorísticos que poidan estar condicionandoa elección da testemuña. Isto é, o comporta-mento non verbal e os estereotipos. Unha ma-neira de optimizar este procedemento de iden-tificación é gravar en video a rolda, amosarlla

a suxeitos alleos ó procedemento e pedirllesque elixan ó sospeitoso. Posteriormente calcú-lanse os índices de imparcialidade sobre estaseleccións e decídese se a proba comporta as su-ficientes garantías antes de aceptala como vá-lida Esta, pensamos, será unha estratexia dedefensa nada desdeñable. Outra estratexia dadefensa pode ser, ademais, adestra-lo sospeí-toso (defendido, neste caso) para que evite coseu comportarnento non verbal aportar infor-mación que lle poida suxerir á testemuña queé el o sospeitoso.

Referencias bibliográficasA1NSWORTH,P.B.,e KJNG,E. (l988): Witness percep-

tions of identification parades. En P. Morris, M.Gruneberg, eJ. Sykes (eds.):Practica! Aspects ofMemory: Current Rcsearch and Issues (vol 1)NovaYork: John Wiley.

ALONSO-QUECUTY,M. L. (1991): Información Post-evento e "Reality Monitoring"; Cuando el testigono Puede Ser Honesto. I Encuentro Hispano-Bri-tánico de psicología y Ley,Pamplona.

BUCKHOlIT,R. (1974): Eyewitness testimony. Scien-tific American, 231,23-31.

CUFFORD,B. R., e Buu., R. (1978):Psychology of Personldentífication. Londres:Routledge and Kegan PauJ.

CUFFORD,B. R., e DAVIS,G. (1994): Procedimientospara obtener pruebas de identificación. En D.e.RASKlN(ed):Métodos Psicológicos en la Investi-gación y Pruebas Criminales. Bilbao: EditorialDescléede Brouwer.

ClITlER,B.L.,PENROD,S.D., e MARTENS,T.K. (1987):The reliability of eyewitness identification: Therole of system and stimator variables. Law andHuman Behavior, 11, 233-258.

DENT,H. e GRAY,F. (1975): Identification on parade,New Behavior, 1 366-369.

EGAN,D., PITINER,M. e GOLDSTEIN,A. G. (1977):Eye-witness identification: Photographs vs. Livemo-deis. Law and Human Bchavior, 1, 199-206.

FABIAN,T., STADlER,M., e WETZELS,P. (1992): tn«''Autenticity Error" in Real Lineups Procedures.Third European Conference of Law and Psycho-logy, Oxfor, Inglaterra, 16-19 de seternbro.

i 15

INTERVENCIÓNS ~,!nt\r,18:TC:;U::"I;~

GORESIEN,G.W., e Eu.swOR11l,P. C. (1980): Effects ofchoosing an incorret photograph on later identi-fication by eyewitness. Journal 01 Applied Psy-chology, 65, 616-622.

LOFlUS,E.F. (1976): Unconscious transference in eye-wilness identification. Law and Human Psycho-logy Reuiew, 2, 93-98

LOFlUS,E.F., MILLER,D.G., e BURNS,H.J. (1978): Se-mantic integration of verbal information into avisual memory. Joumal 01Experimental Psycho-logy: Human Learninq and Memory, 4, 19-31

REAL,S., FARIÑA,F., e ARCE,A. (1977): Reconoci-miento de-personas mediante ruedas de identifi-cación. En Fariña e R. Arce (Eds.): Psicología eInvestigación Judicial. Madrid: Fundación Uni-versidad-Empresa.

SANDERS,G. S., e WARNICK,D. (1979): Some Condi-tions Marimizing Eyeuntness Accuracy: A Lear-ning Memory Model. Inédito.

SHEPHERD,J.W., ElLIS, H.D., e DAVIES,G.M. (1982):Idcntification Euidence: A Psychological Evalua-tíon. Aberdeen: Aberdeen University Press.

TURNBUU.•D.G., e THOMPSON,D.M. (1984): Eyewitnesstestimony: Photographic vs.liue lineups, Comu-nicación presentada en Experimental PsychologyConference, Deakin University, Geelong, Australia.

WALL,P. (1965): Eyewitness ldentificatian in Cri-minal Cases. Nova York: Thomas.

WELLS,G.L. (1984): The psychology of lineup in-dentifications. Joumal 01Applied Social Psycho-logy, J 4, 89-103.

WELLS,G.L. (1993): What we know about eyewit-ness identification? American Psychologist, 6 (5),553-57J.

YUILLE,J.c., e CtrrSHALL,J.L. (1984): Líve vs. Videomedia in eyewitness events and line-ups. Ma-nuscrito non publicado, University of British Co-lumbia, Vancouver,

16

Medidas de solapamento de característicasestereotipadas

Suxeito iSuxeito 2Suxeito 3Suxeito 4Suxeito 5

VARIABLE

AfectadoAxitadoAnsiosoApáticoAuténticoConfiadoDesamparadoDesanimadoExcitadoInseguroIntrovertidoRelaxadoReservadoTensoTranquilo

VARIABLE

ROLDA 1

5,6956,356,355

ROLDA 2

5,65,956,056,055,3

ROLDA 3

5,896,075,666,647,12

Efectos univariados rolda 1

5.e.95,28

196,6891,7593,7742,0335,0877,83

105,95170,4775,15

351,92114,7228,5293,97

127,73

F

10,5425,329,729,83,73,548,68

14,8722,168,09

.44,813,8127,667,94

12,66

Medias rotda 1

2 3Afectado 2,62 3,9 4,6Axitado 2,35 5,3. 3,05Ansioso 3,07 5,153,72'Apático 4,322,8 4,77Auténtico 3,8 3,5 4,52Confiado' 3,32 3,72 4,35Desamparado.2,8. 3,07 4,4Desanimado 3,72 2,87'.' 4,8Excitado 2,15.5,02' . 3,27Inseguro 3,32Introvertido 5,1Relaxado . 3,05Reservado 4,82TensoTranquilo

4;42. 4,8'2,25. 5,55 .5,174,422,67.5;57

.001

.001

.001

.001

.006

.008

.001

.001

.001..001.001..001.001.001.001

433;13,753,45

. 3,273,122,7 .

2;83,22

5

3,553,4

3,923,874,223,673,573,673,55

3,25 3,72,52 4,053,47 . 3,62.3,12 4,27

3,07 4,6 '.' 4,82· 3,35 3,752,95' 5,07 4,6 3,25 3,38

Repres~ntanse en grosa as puntuacións do scspeitosc.:

AfECTADO

Comparecí ón 1comparación 2Comparación 4Comparación 5

AXlTADO

Comparación 1Comparación 2Comparación4Comparación 5

ANSIOSO

Comparación 1Comparación 2Comparación 4Comparación 5

APÁTICO


AUTtNTlCO


CONfIADO


DESAMPARADO

Comparación 1Comparación 2.Comparación 4Comparación 5DESANIMADO


EXmAOO


Contrastes rolda 1.

-2,08-5,87-3,12-4,76

7,22-2,241,120,16

4,14-1,890,580,07

-5,71-1,3-2,6-3,83

-2,72-1,92-0,79-3,31

-1,77-2,91-1,91.-3,48

-3,95-4,78-2,46-5,07

-6,48-3,62.~3,78-6,73

5,64-3,620,88 .-0,16

p

.03

.001

.002

.001

.001

.02

.26

.87

.001

.05

.56

.94

.001.. 19

.009

.001

.007

.05

.42

.001

.07

.004

.05

.001

.001

.001

.01

.001

.001

.001

.001

.001

.001

.001 .

.37

.87

INSEGURO


INTROVERTIDO


RElAXAOO


RESERVADO


TENSO

Comparación 1.Comparación 1Comparaélón 4Comparación 5

TRANQUILO


Contrastes rolda 1

t

-1,1-4,32-3,22-4,54

-10,53-1,43-4,78-9,65

2,32-4,26-2,48-2,94

-9,02-2,33-4,04-7,62

-0,58-0,58-2,79-3,83

1,33-4,64-2,18-3,8

p

.27

.001

.001

.001

.001

.15

.001

.001

.02

.001

.01

.003

.01

.02

.001

.001

.55

.55

.005

.001

.18

.001

.03

.001.

Contrastes simples univariado conxunto eo nivelde protecciónde Bonferronico grupode referencia"sospeitoso"

'17

Formato de presentación, estereotipos e comportamento...valores ecrenzas da testemuña (Clifford...

Documents

Transcript of Formato de presentación, estereotipos e comportamento...valores ecrenzas da testemuña (Clifford...