Especial TMT 50 Aniversario Cabalgata de Reis de Muros

56
1 Debuxo: Antón Lameiro REVISTA DIXITAL DE ARTE E CULTURA ESPECIAL 50 ANIVERSARIO DA CABALGATA DE REIS DE MUROS Nº 27 XANEIRO — 2016 The Muros Times -Revista Dixital Muradana de Arte e Cultura-

description

Especial TMT 50 Aniversario Cabalgata de Reis de Muros

Transcript of Especial TMT 50 Aniversario Cabalgata de Reis de Muros

Page 1: Especial TMT 50 Aniversario Cabalgata de Reis de Muros

1

Debuxo: Antón Lameiro

REVISTA DIXITAL

DE ARTE E CULTURA

ESPECIAL

50 ANIVERSARIO DA

CABALGATA

DE REIS DE MUROS

Nº 27

XANEIRO — 2016

The Muros Times -Revista Dixital Muradana de Arte e Cultura-

Page 2: Especial TMT 50 Aniversario Cabalgata de Reis de Muros

2

The Muros Times

Nº 27 –XANEIRO — 2016

Director: Jorge Lago Rama - Editor: Manuel Lago Álvarez

Difusión da Cultura—

Depósito legal : C2437-2013

Carta do director

Os anos seguen pasando pero a historia dos pobos sigue aí, conformando un pasado tan real como o

presente. E como parte de esa historia: a Cabalgata de Reis de Muros, que nesta edición de 2016 cumpre 50

anos de vida, que supoñen toda unha chea de lembranzas, -neste particular-, máis boas que malas, porque a

nosa Cabalgata, a de tódolos muradáns, foi capaz de encher de ilusións a pequenos e grandes, nun anhelo co-

mún: pór en valor a Muros.

Antes e agora, non se fai fácil o unir a todo un pobo nunha empresa tan complicada, pero a Cabalgata

conseguiuno, e fíxoo pese as moitas dificultades que se atopou no seu camiño. Foron, alá polo ano 1966, uns

xoves muradáns, encabezados por Juan Jesús Gestal Otero, os que tiveron esta grande idea, e fixeron por leva-

la adiante; e non só o conseguiron, senón que tamén conseguiron que a súa ilusión, os seus mellores desexos

por Muros, pasasen de xeración en xeración, e que ano tras ano, a Cabalgata se fose consolidando coa axuda

de máis e máis muradáns. E aínda hoxe, -50 anos despois-, moitos daqueles pioneiros seguen participando acti-

vamente. Outros moitos xa non están entre nós, pero os seus fillos e netos si que o están, e colaboran vivamen-

te, -e seguro que coa lembranza dos seus- para que cada ano, na noite do cinco de xaneiro, o todo Muros viva

unha xornada de ilusión e alegría.

As páxinas que seguen son unha pequena parte da historia da Cabalgata. De seguro que habería moito

mais que contar, pero como as páxinas da historia son imperecedoiras, tempo haberá de facelo. O importante e

deixar escrita unha pequena testemuña do que foi, e nesto a Revista Dixital Muradana The Muros Times quer

pór, -e pon-, o seu pequeno gran.

Unha vez máis, TMT agradece a colaboración aberta e desinteresada dos seus colaboradores neste

especial de xaneiro de 2016, para ofrecer a tódolos seus lectores este documento escrito en lembranza da histo-

ria da Cabalgata de Muros, e agradecemento tamén aos que xa non están, pero que vivirán por sempre na nosa

memoria e no noso corazón.

Jorge Lago Rama.

Page 3: Especial TMT 50 Aniversario Cabalgata de Reis de Muros

3

LA CABALGATA DE REYES DE MUROS.

RECUERDOS DE SUS INICIOS Juan J. Gestal Otero

El principio

El por qué y el como

me ví envuelto en toda

esta historia me resulta

ahora dificil de expli-

car. Los comienzos se

pierden en una nebulo-

sa de recuerdos entre-

mezclados de los ini-

cios de mi juventud, en la que toda la actividad festi-

va, y especialmente la de los jóvenes, giraba en

gran medida en torno a la iglesia y sus fiestas.

A las pandillas de los mayores, que nos precedieron

les correspondió pertenecer a Acción católica, y

jugar partidos de futbol en la Atalaya, donde ahora

está el nuevo cementerio. A la nuestra, la Opera-

ción patacón, y a unos y otros formar parte de “Los

Luíses”: una congregacion de jóvenes varones que

entre otras actividades, se encargaba de la organi-

zación de la procesión y actividades lúdicas del día

de San Luís, que en Muros celebramos no el 21 de

junio, sino el 30, el día despues de San Pedro, for-

mando parte de las Fiestas Patronales.

No recuerdo como ocurrió pero de repente me ví de

presidente de los Luises, ocupado en actualizar y

ampliar la lista de miembros, para recaudar fondos

para la fiesta. Todos los varones solteros eran can-

didatos a serlo, y la forma de dejar de pertenecer

era casándose. Se pagaba una pequeña cuota

anual con la que se sufragaban los pequeños gas-

tos de las actividades lúdicas que se organizaban

en la fiesta (suelta y captura de patos en la darse-

na, carreras de cintas y algunas otras cucañas), los Carrera de caballos en la Alameda

Jinetes en la Alameda (Nandito y Naná)

Page 4: Especial TMT 50 Aniversario Cabalgata de Reis de Muros

4

gastos importantes, orquesta y alumbrado, corrían

a cargo de la Comisión de las Fiestas Patronales.

Esta actividad me hizo saber que Muros po-

seía un rico, variado y extenso callejero (Tetuan,

Prim, Sol, Luna, Maruca, Perriola, Salero, Angel,

Sufrimiento, Clavel,...) que recorrimos buscando

casa a casa los posibles socios. Callejero que es

merecedor de un profundo estudio y una publica-

ción.

En la fiesta organizamos una carrera de ca-

ballos en la antigua alameda, que fue muy cele-

brada. Para conseguir los caballos, en la montaña,

hubo que asegurarle a los propietarios que estaría

en Muros el Ministro de Marina (entonces era Nie-

to Antunez).

Para la procesión, armamos una carroza

aprovechando parte de las barandillas que se ha-

bían retirado del presbiterio, en las reformas que

se estaban llevando a cabo en la Colegiata. Resul-

tó pesadísima, muy dificil de mover, y sobre todo

de bajar y subir por la cuesta del Castillo hasta la

iglesia.

El teatro

En cuanto al teatro, mi interés quizás vi-

niese de mi formación en los Salesianos en donde

era muy valorado y considerado un medio para

aprender a recitar y a leer con sentido. La popular

Galeria Dramatica Salesiana era famosa por su

unisexualidad con obras solo para hombres o jóve-

nes, o solo para muchachas.

Si el origen no está claro, la espoleta si la

recuerdo. Surgió a partir de una charla de verano

con Joaquin Goyanes Dubert, sobre las activida-

Procesión de los “Luises”

Page 5: Especial TMT 50 Aniversario Cabalgata de Reis de Muros

5

La barca sin pescador, de Alejandro Casona. De pie, de izqda. a derecha Cuquejo, Lojo, Manolo Dubert, Pepita,

Gestal, Porrúa, Angelita Sambade, Pepita Fernández y Finita. Agachados Cundo, Antonio (un amigo de Santiago) y

Sambade.

des teatrales que se estaban llevando a cabo en la

Universidad de Madrid, lo que nos animó a preparar

una obra. En su elección influyó Suso Fabeiro, ofi-

cial del Registro, gran lector y poseedor de una ex-

traordinaria biblioteca con una magnífica colección

de obras de teatro.

A nuestro grupo, le denominamos Agrupación

Artística Muradana, y entre 1965 y 1970 pusimos en

escena nueve obras: La cigüeña dijo si, de Carlos

Llopis (¿? septiembre y 2 de octubre de 1965); La

barca sin pescador, de Alejandro Casona (29 de

diciembre de 1965); Los pobrecitos, de Alfonso Pa-

so (29 de septiembre de 1966); Nosotros, ellas y el

duende, de Carlos Llopis (28 de diciembre de 1966);

Las veleidades de Elena, de Carlos Arniches (1967);

Historias del zoo, de Edward Albee; El casado casa

quiere, de Alfonso Paso; Cuando el gato no está, de

P. Vandenberghe (28 de diciembre de 1969 en Mu-

ros y el 29 en Carnota), y Réquiem por un girasol,

de Jorge Díaz (3 de enero de 1970).

Las representaciones en Muros, las llevamos

a cabo en el cine Avenida, salvo una en el París.

Tambien se hicieron representaciones en los cines

de Carnota (recuerdo Los pobrecitos) y Rosa de

Louro. El grupo nunca lo llegamos a constituir ofi-

cialmente, pero eso no impidió su normal funciona-

miento, que pagasemos religiosamente a la Socie-

dad General de Autores, y que se emitiesen facturas

a ese nombre.

Page 6: Especial TMT 50 Aniversario Cabalgata de Reis de Muros

6

La financiación de la Cabalgata

La Cabalgata de Reyes salió por primera vez el 5

de enero de 1967, hace ahora 50 años. La improvi-

samos en apenas quince días, y estuvo compuesta

por tres reyes y diez pajes, y desde entonces no ha

dejado de salir ningún año, pues cuando las incle-

mencias del tiempo lo impedian se iba directamen-

te para la Colegiata en donde se recibía a los ni-

ños.

En un primer momento su fuente de financiación

fue lo que recaudabamos con las obras de teatro,

muy poco dinero, que complementabamos con el

petitorio por las casas, entonces algo muy común,

una costumbre muy arraigada.

En Muros, entonces, siempre había alguien

pidiendo. Estaban los que pedían por ser pobres,

pobres conocidos, que pasaban determinados días

de la semana, y a los que en muchas casas ade-

más de la limosna se les daba algo para comer,

pan o una taza de caldo, y ropa. Junto a ellos esta-

ban los pobres ocasionales, que aparecían siempre

tras unos días de vendaval, eran de familias en

general numerosas, que vivían del mar, y al día,

con grandes dificultades económicas, que cuando

se veían imposibilitados de ir a pescar salían a pe-

dir para llevar algo que comer a sus casas.

Se pedía para todas las fiestas que eran muchas:

as da vila, as da aldea e as da comarca. Era el me-

dio de financiar las actividades comunitarias. Por

eso no había día en el año en el que no pasasen

por las casas alguna persona o alguna comision

pidiendo para algo. Lo que hacía que las aportacio-

nes en general fuesen muy exigüas de patacones o

de unas pocas pesetas, lo que contrastaba con lo

que había que oir que era mucho, y hoy creo que

tenían bastante razón, aunque para los que organi-

zabamos actividades comunitarias fuese muy des-

moralizador. Por otra parte los que se beneficiaban

de las actividades, los hosteleros fundamentalmen-

te y en menor medida los comerciantes, apenas

El Rey Baltasar atendiendo a un niño.

.Maite Castaño y Gestal fueron los presentadores

Page 7: Especial TMT 50 Aniversario Cabalgata de Reis de Muros

7

contribuían, aunque los días de la Cabalgata agota-

sen sus existencias. Pronto por todo ello abandona-

mos este sistema de financiación sustituyéndolo

por otros.

El Festival Mister Feo, en el que elegíamos el

Super Feo de Galicia, el Feo Local y el Feo Foras-

tero, fue el medio de financiación más importante.

La primera edición fue en el Restaurante Anido, las

seis siguientes en la Sala de festas O Paraiso, y la

última en la Plaza de la Pescadería. Supusieron la

época de mayores ingresos y progreso de la Cabal-

gata. Para premiar a los ganadores, ademas de

premios en metálico, recogíamos infinidad de dona-

ciones del comercio, que exponíamos en un céntri-

co escaparate. Las orquestas que traíamos eran las

que estaban más de moda. En ocasiones alguna

que por su coste no había podído traer la sala en

toda la temporada. Siempre tuvimos abarrotes. Lo

que recaudabamos en taquilla era para la organiza-

ción de la Cabalgata, siendo la recaudación del bar

para los propietarios de la sala.

También durante algunas navidades organi-

zamos el “Bar por un día” en el que despachaba-

mos productos que nos habían donado los bares y

tiendas de comestibles y bebidas.

Puntualmente, cuando hacíamos alguna compra

especial, recuerdo la de los gigantes y cabezudos,

que compramos en una fábrica de Zaragoza, salí-

amos a la hora de los vinos del domingo, Antonio

Lojo y yo con la factura, a pedir (asaltar) a los que

Marita Otero, Gloria Monteagudo y el Gran Suso ya no están con nosotros.

En el Jurado vemos a Migita, Catelan y Carpintero.

Page 8: Especial TMT 50 Aniversario Cabalgata de Reis de Muros

8

encontrasemos en los bares. Había que acertar

con a quien se le pedía en primer lugar, pues si

este daba forzaba luego a que los otros del grupo

tambien contribuyesen. A esto le llamabamos

“vinos de trabajo”. La factura acabó cuarteada de

tanto desdoblar y doblar, y sacar y meter en el bol-

sillo, pero conseguimos reunir el dinero para pagar-

los.

Tambien montamos la Banda de cornetas y

tambores D. Diego de Muros, que tuvo su mayor

desarrollo y éxitos cuando la dirigió, Ramón Santia-

go, conocido cariñosamente como Sr. Calleira,

municipal muy querido y recordado en Muros, por

ser muy serio y trabajador. Inicialmente tuvimos

que financiar sus intrumentos y ropas, pero en al-

gún momento sus actuaciones en distintas fiestas,

nos permitieron tambien ingresos para la Cabalga-

ta.

La última edición del Festival Mister Feo la

celebramos en la plaza de la Pescadería, no nos

dejaran la sala de fiestas. Tuvimos la mala suerte

de que nos llovío, pero lo peor fue comprobar de-

cepcionados como la gente que había venido para

el festival, abarrotaba los bares y no pasaba por

taquilla para contribuir a pagar los gastos. No les

importaba dejarnos colgados económicamente, en

un festival que se organizaba para financiar la Ca-

balgata de Reyes que ellos y sus hijos o nietos iban

a disfrutar. Algunos incluso (y no eran niños sino

“personas respetables”) intentaron y estimularon a

otros a tirarnos las vallas con las que habíamos

cerrado los accesos a la plaza. A partir de esa de-

sagradable experiencia dejé la presidencia de la

comisión organizadora de la cabalgata, aunque

todavía seguí vinculado y trabajando para ella unos

pocos años más durante los que estuvo Julian Cos-

ta Calderon al frente.

Los platos fuertes de la Cabalgata

Para nosotros la organización de la Cabalgata de

Reyes era el pretexto para tratar de enganchar a

Muros a los procesos de desarrollo y al progreso

que veíamos como se estaba produciendo en otras

Villas, en tanto Muros perdía un tren tras otro.

Page 9: Especial TMT 50 Aniversario Cabalgata de Reis de Muros

9

Por eso promovimos el desarrollo de activi-

dades culturales, conferencias, exposiciones, y el

Pregón, la más importante, invitando a destacados

muradanos a pronunciarlo. Diez pregones en la

primera época (de 1977 a 1986) y cinco en la se-

gunda (de 1997 a 2002, no me consta que lo

hubiese en 2001). Con él pretendíamos promover

la autoidentificación, el sentimiento de pertenencia

y la autoestima, que sirviesen de estimulo al pro-

greso. También nos servía de pretexto para traer a

Muros a autoridades de la naciente Xunta de Gali-

cia y reunirlas con las autoridades locales durante

los actos y en la comida que organizabamos poste-

riormente, para que les conociesen y aprove-

chasen para pedirles algo para Muros.

Otro objetivo muy importante para nosotros

era publicitar Muros, que se hablase de Muros en

los medios de comunicación, prensa escrita, radio

y televisión, y la Cabalgata y las actividades para-

lelas que organizabamos nos servian para ello. En

muchas ocasiones actuabamos como corresponsa-

les de El Correo Gallego, Voz de Galicia e Ideal

Gallego. Teníamos que estar en misa y repicando,

pues de no hacerlo nosotros no había quien lo hi-

ciera.

Para este objetivo fue muy importante con-

seguir que Antonio Moragon, catedrático de dibujo

del Instituto Rosalia de Castro de Santiago y céle-

bre pintor, nos diseñase los Carteles de la Cabal-

gata. Lo hizo en seis ediciones, de la X a la XV,

financiándonos su impresión la Caja de Ahorros de

Santiago.

Yo conocía a Moragón a través de la rela-

ción de ambos con el Teatro de Cámara Ditea, y

sabía de su pasión por Muros (veraneaba en Casa

Anido). Le visité en su casa de Santiago y conse-

guí su importante colaboración de la que quedó

una entrañable amistad, que continua con su hija y

su yerno, siendo el padrino de su nieta Pilar.

Con el primer cartel, contratamos una com-

pañía para que empapelase él centro de A Coruña,

e hicimos tarjetas de Navidad.

El motivo de los carteles siempre tenía una

razón de ser. En el primero le pedí que pusiese de

reyes a un labrador, un emigrante y un marinero, a

mi juicio los Reyes Magos de Galicia. En el segun-

do que reflejase la reciente construcción de las ca-

rrozas. El tercero coincidió con la autonomia de

Galicia, de ahí que Melchor porte la bandera galle-

ga. Cuando se hizo el cuarto planeabamos ese año

la llegada por mar, al final la climatología no lo per-

mitió. El del quinto, pescando un cometa, hace re-

ferencia a su instalación en el belén de ese año, y

finalmente el guardia celta del sexto anunciaba la

incorporación de ese nuevo atractivo a la Cabalga-

ta.

Page 10: Especial TMT 50 Aniversario Cabalgata de Reis de Muros

10

Os pregóns da

Cabalgata

de Muros

p/ Inés Monteagudo Romero

Un pregón é por definición o acto de anunciar un

asunto de interese para o público e diante do públi-

co que o escoita. Esta puidera parecer unha defini-

ción xenérica, pois calquera acto de comunicación

verbal no que interveñan os tres elementos impres-

cindibles (emisor, transmisor e receptor) puidera

chamarse pregón, pero non é precisamente así. O

pregón ten unhas características propias que pasan

necesariamente por trasladar ao público receptor

unha visión eloxiosa do asunto ou tema que anun-

cia.

En Muros, a tradición dos pregóns retomouse no

ano 1977 da man dos organizadores da Cabalgata

de Reis. Por medio do pregón de reis facíase anun-

cio do comezo da celebración da cabalgata. Nese

ano de 1977, o 5 de xaneiro, o primeiro pregoeiro foi

o muradano D. Fernando Lago Lorenzo (Nando),

naquel intre primeiro tenente de alcalde do Conce-

llo de Muros. O seu pregón foi un canto alegre aos

anos da súa nenez e a louvar aos xovenes organi-

zadores da cabalgata como un fermento necesario

para dar pulos ao Muros do futuro.

Nos anos seguintes tódolos pregoeiros,-sen excep-

ción- fixeron unha loa acendida do pasado de Mu-

ros, repasando a súa historia e as súas costumes e

tradicións, e tamén as súas xentes, como forxado-

ras da historia propia de Muros e da historia de Gali-

cia e de España. E sempre tódolos pregoeiros fixe-

ron votos pola xuventude muradana, para que uni-

dos fixeran por causa común na loita por conseguir

que Muros alcanzase o progreso doutros tempos.

Os textos dos pregóns, ao facer memoria do Muros

pasado compoñen uns documentos de grande im-

portancia, que sería necesario agrupar nunha publi-

cación, para que non se perdesen e serviran aos

estudosos da historia, costumes e tradicións para

afondar no ser de Muros e das súas xentes.

O primeiro pregón pronunciouse no ano 1977 e o

último no 2002. Velaiqui a relación dos pregoeiros:

Pregoeiros da Cabalgata de Reis de

Muros:

Ano: Edición:

1977 XI -D. Fernando Lago Lorenzo

1978 XII -D. Francisco Carantoña Dubert

1979 XIII -D. Francisco Caamaño González

1980 XIV -D. Luciano Piñeiro González

1981 XV -D. Manuel Fabeiro Fabeiro

1982 XVI -D. Gumersindo Lago Lago

1983 XVII -D. José Louro Lojo

1984 XVIII -D. Juan Jesús Gestal Otero

1985 XIX -D. Agustín González López

1986 XX -D. Santiago Fernández Fernández

1997 XXXI -D. Juan Jesús Gestal Otero

1998 XXXII -D. Santiago Fernández Fernández

1999 XXXIII -D. Augusto César Lendoiro

2000 XXXIV -D. Juan Caamaño Cebreiro

2002 XXXVI -D. José Marcelino Figueiras García

Page 11: Especial TMT 50 Aniversario Cabalgata de Reis de Muros

11

Autoridades y miembros de la Comisión acompañando al pregonero en el paseo cívico desde el

Ayuntamiento al Cine Paris. De izqda. a dcha., Guardian del Convento de Louro, D. Casimiro, Teniente

de la Guardia Civil; José Lago (Alcalde), Juan Gestal (pregonero), Marcelino García y Joaquín García

Caamaño, miembros de la Comisión.

PREGÓN DA XVIII

CABALGADA DE

REIS DE MUROS

(5 de xaneiro do 1984)

Juan J. Gestal Otero

Ao serán, entre lusco e fusco, cando a estrela xor-

naleira brille no ceo, e os ferrollos do reloxo do con-

cello comecen a renxer para dar as badaladas das

cinco, por dezaoito ano consecutivo, producirase a

milagre, e os belidos, garimosos e feituquiños ne-

nos de Muros, entre nubeiros de brea e lambetadas,

e arrecendos de loureiro, fiúncho e marusía; garou-

feiros, co sorriso nos beizos, e os tenros corazóns

brincando no peito, tolos de ledicia, namentres so-

ñan cos regalos, ollaran aglaiados, unha vez mais,

aos reis magos. A esperanza ilusionada faise nesta

noite realidade para eles, e para os xa homes feitos

e dereitos, que xa non lembran un Muros sen cabal-

gata.

Resoe pois entre os foguetes, ao compas dos

gaiteiros, nesta doce maña de invernía, a voz de

este humilde pregoeiro anunciando a festa por rúas

e rueiros das vilas e pobos do concello e da bisba-

rra. Por os lameiros e os agrestes camiños monte-

síos das silvestres aldeas perdidas entre calados

cumios, do Monte Louro ao Seixos Brancos, do La-

Page 12: Especial TMT 50 Aniversario Cabalgata de Reis de Muros

12

raio ao Tremuzo, do Aro ao Pindo, do Costiña ao

Ruña, e do Cabazo ao Pedregal.

Xeman os ventos mareiros elexías. Funguen

rumorosos pinos e castiñeiros, carballos, freixos e

vimbieiras,

Esperten cucos e curuxas aos xubilosos re-

chouchíos de canarios e xílgaros, lavercas, coto-

vías e malvises. Asubíen os merlos. Enfeitícense

os ceos cos alegres vós das rulas, paspallás e bu-

belas, estorniños, chascos, pimpíns, carrizos e

pardais. Fuxan os corvos, voitres, lagarteiros e

miñatos, que teñen as pombas e andoriñas que

cruzar os mares, para levar a mensaxe de espe-

ranza os muradáns de lonxe.

Gaivotas, non laiedes mais, deixade xa de

planear, pousade, que os mariñeiros se decaten

de que vai mudar o tempo en Muros.

Cantaruxade festivas, nos fondais das cor-

gas e nos prados. Augas do Xallas e Tambre, do

Esteiro e Larada, do Valdexeira e Bornalle, do An-

tes, Caniñas, Tines e Adraño. Porque hoxe, en

Muros, é festa maior.

Miñas donas e meus señores:

Quixo a Comisión da Cabalgada de Reis-84,

facerme a honrosa encomenda de ser o seu pre-

goeiro, non é encargo doado de cumprir, e menos

nas miñas circunstancias, frecuente presenza en

Muros, e promotor con outros moitos da Cabalga-

ta. Por outra parte, a grande elocuencia e as admi-

rábeis dotes literarias dos que me precederon nes-

ta tribuna, póñenmo aínda mais difícil.

Nin quero nin podo disfrazar o fondo conten-

to que me motivou ser chamado, e moito mais no

ano no que a Cabalgata cumpre a idade que eu

tiña cando a comézamos, sexan pois as miñas

primeiras verbas de agradecemento a esta magni-

fica Comisión, cuxo traballo, capacidade de entre-

ga e sacrificio, coñezo e por iso comprendo ben.

O me poñer a cumprir o prometido, xurdiu

unha pregunta: ¿para que me traen aquí?... ¿para

que recorde?... ¿para que volva os ollos atrás e

faga reconto. Mente os obxectivos cumpridamente

cubertos, e os que seguen agardando?... ¿Para

que me lembre, coma vostedes neste intre, dos

que estiveron e xa non están connosco hoxe?...,

uns por razóns da vida, e outros da morte, que

tamén e lei de vida. Dos que nos ollan dende lon-

xe, desde as súas cabalgaduras de ferro, xinetes

do mar, dende as outras Galicias, na quintana de

vivos, ou desde a Chacarita ou San Pedro. Dos

que nos mandan unha aperta de escuma e sal

dende os profundos. Dos que partiron sen tempo a

Page 13: Especial TMT 50 Aniversario Cabalgata de Reis de Muros

13

un adeus, estando a cumprir ca súa obriga de pro-

curar o pan cotián. Dos que ledos veñen de camiño

para os seus fogares, dos que sofren do corpo ou

da alma. Dos que por razón das súas obrigas non

poden como quixeran, estar connosco hoxe aquí.

Vaia para todos eles, co meu recordo, os mellores

desexos de paz e felicidade.

Antes de proseguir, e para poder facelo, debo dei-

xar sentado que a Cabalgata de Reis de Muros,

non é obra dun home, nin sequera dun fato de ho-

mes e mulleres. É a exteriorización do desexo de

vivir dun pobo; a expresión das súas ansias de su-

peración, é a obra de todos os muradáns, inclusive

daqueles que negan a súa colaboración nos intres

de arrimar o ombreiro, ou censuran aos que a

arranxan, pero que a prestan coa súa presenza,

acudindo os primeiros a gozar da festa.

A Cabalgata de Reis, expresión do sentir mu-

radán, xurdiu fai dezaoito anos, nuns momentos de

pesimismo e decadencia, de apatía e derrotismo na

vila, xurdiu o mesmo que tantas outras mostras do

inconformismo xuvenil. Mais esta calou fondo no

sentir das xentes desta terra, xentes de nobreza e

lealdade recoñecida, xentes acolledoras e humani-

tarias, curtidas polo salitre e o nordeste, na súa co-

tiá loita por arrincarlle o sustento ao mar. Xentes

afeitas ao sacrificio da ausencia, viúvas de vivos,

xentes labregas queimadas polo sol.

E non podía ser doutro xeito, pois a cabalga-

ta de reis, expresaba a súa esperanza, ilusión e

amor por Muros, as ansias de superación dunha

vila milenaria, desexosa de saír do solpor e volver a

desempeñar o papel que outrora tivo, e que lle co-

rresponde pola súa historia, recursos naturais, si-

tuación xeográfica e vocación.

Mais era mester convencerse de que co es-

forzo común e constante podíase conseguir calque-

ra meta, e esta era a mensaxe viva que a Cabalga-

ta traía. A Cabalgata de Reis, non era unicamente

unha festa mais, partindo de cero, traballando con

ilusión e imaxinación, sen egoísmos, sen desalento

ante atrancos e murmuracións, deixando atrás aos

que se paraban ou desviaban, incorporando aos

que ilusionados acudían a traballar, a Cabalgada de

Reis muradana pasou a ser das mellores de Gali-

cia.

E que señores, a imaxinación e o traballo

constante moven montañas. E son as montañas da

pasividade e o individualismo, do egoísmo e da in-

constancia, as que é preciso mover para que Muros

bote a andar resoltamente cara o progreso, e para

que os nosos fillos podan sentirse orgullosos do

Muros que lles deixemos.

Mais, a Cabalgata é tamén unha festa, pois

as cousas serias deben dicirse con alegría. Unha

festa que comeza a argallarse o seis de xaneiro do

ano anterior.

Page 14: Especial TMT 50 Aniversario Cabalgata de Reis de Muros

14

É a festa da ilusión, da esperanza e do amor,

nunha data na que aínda están frescos no corazón

os longos seráns familiares, preto da lareira, cheos

de recordos. E non deixaron aínda os padais os

sabores dos figos e pasas, améndoas, piñóns, ma-

zapáns e turróns.

Cando acabamos de deixar atrás un ano ve-

llo, e con el os noso fracasos e metas non acada-

das. Cando comezamos afoutados, con afáns reno-

vados, a loita pola nosa superación, nun ano que

non fixo senón dar os seus primeiros pasos, e o

intre mais doado para ilusionarnos por tarefas co-

múns. Se queremos un Muros vivo, un Muros activo

e próspero, compre se esforzar en coñecelo e ama-

lo.

Amar algo, non é, como sinala Ortega e Gas-

set, unicamente "estar", senón actuar cara o ama-

do, un afanarse de cotío polo que amamos. Entrega

total ao amado, o amor e ledicia, mais non é menos

certo que as veces é triste, con tristura como a da

morte, tormento soberano e mortal. Aínda mais o

verdadeiro amor percíbese mellor a se mesmo no

dor e sufrimento de que é capaz. ¿que muller na-

morada non prefire as angustias que o home ama-

do lle causa, a insensible indiferenza?

Non estarán exentos de momentos tristes os

nosos corazóns ao esforzarnos para conseguir o

mellor para a nosa patria pequena, a terra e o mar

que nos veu nacer, nos acubilla e nos mantén, é

testigo dos nosos amores e afáns, ledicias e tristu-

ras,..., o que nos apertara para toda a eternidade, o

solar dos nosos devanceiros e dos nosos fillos.

Mais a ledicia das metas acadadas compen-

saran dabondo os esforzos. Sentirémonos unha

comunidade viva, e a nosa vida será mais leda.

Muros, vila milenaria, quizais foses o antigo

Burum de Meletio, ou o Buro de Ptolomeo, pode

que o Morodon do anónimo de Ravena, ou o Mori-

dunon de García de la Riega, ou o Grandimuro ou o

Page 15: Especial TMT 50 Aniversario Cabalgata de Reis de Muros

15

Arrotebrarum Portus dos romanos, ou tal vez foses

fundada co nome de Poboa de Muros no 956. Vila

primeiro real e despois da mitra, que acadastes o

teu máximo esplendor a mediados do século XVI.

O cambio das velas ao motor, a disputa da

pesca ao remate do XVIII, e aquel triste 26 de mar-

zo de 1.809, no que fuches queimada e saqueada

polas tropas francesas "pasando en catorce horas --

como consta no libro de acordos do concello--, de

villa, hermosa y bien provista a pobre, miserable y

tan horrorosa que los que la vieron antes, no pue-

den mirarla hoy sin llorar", xunto coa emigración, a

ignorancia de moitos e o egoísmo oportunista de

algúns, sumíronche nunha vertixinosa pendente de

decadencia, un ir a menos dunha vila con importan-

tes recursos naturais, e mais incomprensible aínda,

o conformismo derrotista dos teus habitantes dis-

postos a aceptar, e incluso facilitar o éxodo dos ser-

vizos administrativos, e a destrución e o espolio dos

teus monumentos. A non pedir, e mesmo opoñerse

a consecución de melloras.

Que foi das túas fábricas; da feira de gando,

concedida por Carlos III o 21 de nadal do 1.780; dos

dous hospitais; do castelo; das dezaoito torres das

murallas; da alfándega; do xulgado, e da cabeceira

comarcal,..., por so citar algunhas das perdas.

¡En cantas oportunidades, Muros, perdiches o

tren do progreso!

Muradáns, todos sabedes, que para que a

gaita soe, non basta a coraxe dun intre, que nos

leve soprando con forza a case rebentar o fol. E

mester, botar o aire pouco a pouco apertando co

cóbado, e repoñelo as veces que faga falla, e mover

os dedos no punteiro. Mais para darlle son e preciso

deprender.

Para que soe a frauta do progreso, despois

de querelo, non hai mais que ter perseveranza, tra-

ballar e deprender algo novo cada dia. No atraso e

decadencia muradana, sen dubida, xogou un impor-

tante papel a falla de centros educativos, onde os

nenos, futuros homes de mañá adquirisen as armas

para se defender ben na vida, a arma da cultura,

que fai aos homes libres e respectables, que impide

os atropelos e a explotación, que da sentido e fai a

vida mais pracenteira.

Mais señores, Muros está comezando a es-

pertar, nestes derradeiros anos freouse a decaden-

cia, os mercados semanais colleron nova puxanza,

constituíronse agrupacións deportivas e culturais,

acrecentáronse as instalacións educativas, e conse-

guíronse un sen fin de melloras. Hoxe ábrese en

Muros un futuro esperanzado para as novas xera-

cións. Aínda que con cincuenta anos de atraso, co-

mezou a funcionar o Centro Mixto de Ensinanzas

Medias, que de seguro mudará o talante das nosas

xentes, arredará a apatía, exiliará o derrotismo, fo-

mentará a cultura, a unión e o traballo en común,

por mor do progreso individual e colectivo, progre-

sos ambos que non poden ser si non van xuntos.

O mundo non se acaba hoxe! A galiña ten de

seguir poñendo ovos, a fartura mal paga, de hoxe é

fame para mañá, isto sabédelo moi ben os homes

do mar, mais as veces parece como si o esquecése-

des. O mar, principal recurso e razón de ser de Mu-

Page 16: Especial TMT 50 Aniversario Cabalgata de Reis de Muros

16

ros, ten que ser explotado racionalmente, dia a dia

debemos mellorar as nosas artes, protexer a nosa

fonte de riqueza e vida, abrir novas expectativas,

como os cultivos mariños, conseguir as mellores

condicións de traballo para os nosos homes, esixir

e facer respectar uns prezos e unhas retribucións

xustas, dotar ao porto das instalacións e servizos

auxiliares que impidan que os nosos barcos teñan

que ir fora, e que faga a outros vir aquí. Non son

tarefas doadas, non, mais senón lle poñemos o re-

medio entre todos e decontado, o peor cando quei-

ra facerse xa será tarde.

¡Muradans! Abride os ollos e ollade. ¡Ollade o que

esta ocorrendo na ría!

Muros non é soamente un concello, Muros e

unha bisbarra definida histórica e xeograficamente,

xunguida por lazos comerciais e culturais. Do Tam-

bre ao Xallas, do Pindo a Pontenafonso. Non é

mais, nin é menos. De sempre tivo e sigue tendo,

vocación de cabeceira comarcal e de distrito, e ne-

sa vocación e no seu desenrolo, radica un dos pia-

res do futuro de Muros.

A planificación dende o centralismo, o mal

goberno local, e a pasividade de todos, permitiu o

despoxo nos derradeiros anos do franquismo. Dúas

espiñas cravadas no corazón dos muradáns. Dúas

pertenzas, xulgado e cabeceira comarcal, que a

Xunta de Galicia debe agora restituír. Mais que nos

temos de pedir, todos xuntos, pedir con insistencia,

pedir sen desmaio, e ...esixir!

Mais non é dabondo a vocación histórica e o

recoñecemento no papel. Fai falla o diario esforzo

de todos na mellora das industrias e na procura

doutras novas; no desenvolvemento turístico; na

modernización do comercio; na consecución de

oficinas administrativas que leven a unha mellor

prestación dos servizos. Hai que se esforzar cada

dia en gañar ese dereito e recoñecemento diante

dos corenta e dous mil cidadáns da bisbarra.

Page 17: Especial TMT 50 Aniversario Cabalgata de Reis de Muros

17

A vila ten que preocuparse, sen egoísmos,

do desenvolvemento de todos e cada un dos luga-

res, parroquias, pobos e vilas da bisbarra; centran-

do en Muros unicamente aqueles servizos que non

sexa rendible establecer nas outras vilas, pobos ou

parroquias, procurando achegar sempre os servi-

zos aos cidadáns; loitando por unha industrializa-

ción racional da bisbarra, que leve a creación de

postos de traballo que impidan a emigración dos

nosos xoves. Hai que poñer todos os esforzos posi-

bles no fomento e desenrolo do sentimento comar-

cal, estrutura que xunto a da parroquia son as que

poden redimir do subdesenvolvemento a Galicia.

Aínda tendo problemas dabondo no concello, e sen

esquecernos nin un intre deles, debemos tamén

preocuparnos por acadar melloras e servizos para

os outros concellos da bisbarra, coñecer a seus

homes, as súas inquedanzas, as súas aspiracións

e metas.

Vivimos nun mundo no que a imaxe e moi

importante. Muros precisa de persoas que lle dean

imaxe. Imaxe de vila desenfadada e progresista.

Que informen diariamente dende a vila, na prensa,

radio e televisión, dos problemas e aspiracións do

concello e da bisbarra. Que mostren ao resto de

Galicia a beleza da nosa terra, e as nosas virtudes,

inquedanzas, traballos e logros.

Muros precisa ao fin, homes decididos na

defensa da "muradanidade", do noso. Que se enro-

len na nave do progreso, que fagan vir a rego a to-

da a comunidade, para que ao fin, todos xuntos,

sen trasacordos, recuperemos o tempo perdido, e

non volvamos a perder ningunha das melloras que

en cada ocasión se presenten, fomentemos a ima-

xinación e a cultura, o amor as árbores e flores, e

troquemos este Muros morto nun Muros vivo e

prospero.

Moito queda por facer: Recuperar e non dei-

xar ir. Por iso temos que traballar arreo, sen sose-

go, para coller dunha vez por todas e para sempre

o tren do progreso.

¡Muradans! ¡Muradans de Outes, Carnota e

Mazaricos! ¡Muradans de Louro e de Esteiro; de

Lariño e O Freixo; de San Ourente e de Beba; da

Cerca ou da Acea; da Alivia ou de Ventin! !

Muradans todos!

Que hoxe, o enxebre e morriñento son dos

gaiteiros; o ritmo e musicalidade de esta antiga e

afinada Banda de Música de Merza; a marcialidade

das trompetas e tambores, e o paso firme e resolto

da Garda Celta, acendan en nos un facho de baril

inconformismo, para que cos corazóns ledos, re-

vestidos cunha nova virxindade, tomada dos sorri-

sos dos nenos, neste Aninovo que lles desexo ven-

turoso, comecemos todos xuntos, ¡xa!, a cabalgada

decidida de Muros ao progreso.

Page 18: Especial TMT 50 Aniversario Cabalgata de Reis de Muros

18

Pregon de Pepe Xeloto

En este día de xaneiro corre pola Vila e tamén polo

Concello de Muros un rumor de esperanza? pois

coméntase que na Casa da Cultura En San Pedro

reúnense os máis ilusionados e Soñadores da Ca-

balgada de Reises e están aquí para escoitar cos

sons da alma o Pregón da XXXVI Cabalgada dos

Magos de Oriente.

Vaia este Pregón moi especialmente ós ne-

nos nestas festas da Epifanía e tamén para todos

vós, muradáns, con ese amor á Vila á que lle quixe-

ra dicir, como tan ben cantou o noso poeta:

Quérote Muros de día

Quérote Muros de noite

Na tristura, na alegría

Na mala e na boa sorte.

Quérote con tolería

E hoxe un pouco máis que onte.

Quererte a ti é teimosía

Porque te quixen decote.

Querereite mentres viva

E aínda... despois da morte.

É moi difícil expresar o estado de ánimo que me

embarga nestes intres pois non cabe dúbida que

ante tan ilustre auditorio costa, en verdade, atopar

as verbas precisas e o ton elocuente para manifes-

tar a emoción e tamén a alegría que me embarga

nestes momentos.

Para min é unha honra e grande satisfacción

estar hoxe aquí como pregoeiro da Cabalgada dos

Reises Magos que, seguindo unha longa tradición,

o señor alcalde, presidente do Concello de Muros,

encomendoume que fora eu o que o fixera. Este

encargo encheume de ledicia, non só polas novas

que teño que ofrecer, senón tamén por emparellar-

me cos ilustres pregoeiros que me precederon en

anos anteriores.

Pregón pronunciado por José Marcelino Figueiras

García (Pepe Xeloto), na XXXVI Cabalgata,

o 5 de xaneiro de 2002.

Page 19: Especial TMT 50 Aniversario Cabalgata de Reis de Muros

19

A nosa milenaria vila conta cunha fermosa historia.

Comeza cos celtas, como así o proba a cruz céltico

-irlandesa achada no lugar coñecido por Os Outei-

ros, e de varios petroglifos como son a Laxe das

Rodas, na Eiroa; Morosa do Paso, en Serres, e La-

xe dos Labirintos, no Naraío. Logo viñeron os gre-

gos, que amais de tantos topónimos no noso entor-

no, deixaron tamén a fermosura das nosas mulle-

res. Máis tarde os fenicios, Que viñeron na procura

do estaño, logo os cartaxineses e despois os roma-

nos. Á caída do Imperio Romano foi cando chega-

ron os Suevos, entre outros pobos bárbaros. É no

830 cando atopamos os primeiros datos de que Mu-

ros estaba catalogada coma unha das igrexas do

bispado de Iria-Flavia. Chamábase daquela Muros

“Bendemire”.

Con motivo da invasión árabe á diócese de

Lamego, en Portugal, ó bispo desta diócese déuse-

lle aquí asilo aló polo ano 950. Estas datas son as

primeiras onde atopamos de que Bendemire

(Muros) xa estaba habitada. Pode, que fose poboa-

da máis adiante polo rei Afonso IX de León, no

1188, para logo xa dar co primeiro documento co-

ñecido sobre a Vila nun Real Privilexio concedido

por Sancho IV o Bravo, no ano 1286. No 1299 Do-

na María de Molina pide ó seu fillo, o Rei Fernando

IV, que troque a Vila de Muros por Tarifa A Guerre-

ra: Muros pasa de ser Vila realenga a ser parte das

Vilas do señorío do apóstol Santiago. De aquí en

diante xa existe documentación ata os nosos días.

O señor Alcalde sabe que eu son un crego, e como

tal, nestas festas da Cabalgada. atopámonos coa

festa da Epifanía, palabra grega que significa che-

gada, benvida ou aparición dunha divinidade. Xa no

século II tense noticia dunha festa cristiá que cele-

braban as sectas gnósticas o seis de Xaneiro na

que se comnemoraba o bautismo de El Señor. Na

segunda metade do século IV a Epifanía da a pri-

meira notícia da festa ortodoxa da chegada do Se-

ñor. Esto todo pasa en Oriente e particularmente en

Exipto coa festa do solsticio invernal. Ó aceptar a

Epifanía do Oriente a meirande parte das Igrexas

occidentais propuxéronse celebrar principalmente a

benvida dos Magos, visto esto como primicia para

os xentiles -Xesús como señor de tódolos pobos-.

No medio do monte nunha cova feita de tos-

cos outeiros, fora dos muros da vila, de Belén, á

media noite nace o Neno Deus.

De pallas fixo un berce,

pró seu filliño,

María que, moi leda,

Quéceo a biquiños.

Cántalle pra durmilo,

coplas de arrolo,

e, ó son das cantigas,

pecha él os ollos.

“Dúrmete, meu musiño,

cocha meu santo,

que para abalarte baixan

do Ceo os santos.

Co runrún melosiño

Quedou durmido

E a Virxe, garimosa,

Di ós pastoriños:

“¡Mirade como dorme

o picariño!

¿Non vedes que fermoso

é o Deus Meniño?

O seu corpo espido dá calor ó frío de decembro. El

é luz para as tebras da noite da Cova de Belén.. A

Virxe e máis San Xose sinten a meirande felicidade,

Page 20: Especial TMT 50 Aniversario Cabalgata de Reis de Muros

20

e nun pesebre feito de táboas e de palla pousan o

neno recén nacido. Só un boi e unha mula, que alí

se atopaban, son testemuña deste milagre.

Na mesma gruta de Belén, chea de luz divina

e cantos anxélicos, espalla o Anxo a Boa Nova en-

toando o “ Gloria a Deus no Ceo e Paz na Terra ós

homes”. Esta noticia fai que de tódolos confíns ve-

ñan ó Portal a ado-

ra-lo Neno. Os

pastores da bisba-

rra, xente humilde

e pobre, ofrecíanlle

o seu pan cotiá..

De súpeto acende

grande luz da Es-

trela *que atrae os

Reises Magos, e

toda a natureza

gloríase do Nace-

mento do Neno

Deus: os paxaros

cantan, o campo

enverdece, a auga

entoa un arro lo

para o Neno, e as

árbores, no seu

escuro arume ar-

pado, himnos dos

profetas salmodian

mentres o Neno

dorme na Paz. E

esta é a verdadeira

historia que relata

o evanxelista San

Mateo (2, 1-18):

“Xesús naceu en Belén de Xudea, en tempos

do rei Herodes, E nesto uns magos de Oriente che-

garon a Xerusalén preguntando: ¿onde está o rei

dos xudeus, que acaba de nacer? Porque ollamos

saila estrela alá no Oriente e Vimos para lle render-

mos homenaxe. Oíndo isto, o rei Herodes alporizou-

se, e con él toda a Xerusalén. Convocou a tódolos

sacerdotes e letrados do pobo, para lles preguntar

onde tiña que nace-lo Mesias. Eles respostaron: en

Belén de Xudea, que así o deixou escrito o profeta -

--“E tí, Belén, terra de Xudea, de ningún xeito é-la

máis pequena entre as vilas de Xudea, 'que de ti ha

sai-lo guía que será o pastor do meu pobo Israel”.

Entón Herodes, ás agachadas, chamou ós magos

para se enteirar ben de no se lles aparecera a es-

trela. Logo mandounos a Belén, decíndolles: “ide e

informádevos ben de que é o que hai dese neno; e

unha vez que o atopedes, avisádeme para ir eu ta-

mén a lle render homenaxe. Eles, despois de oiren

ó rei, puxéronse en camiño. E velaí que a estrela

que viran saír no Oriente foinos guiando ata se de-

ter enriba de onde se atopaba o neno. Grande ale-

gría sentiron ó veren saír de novo a estrela. E can-

do entraron na casa atoparon ó neno con María,

súa nai. Postráronse e rendéronlle homenaxe; logo

abrindo os seus cofres ofrecéronlle ouro como Rei,

incenso como Deus e mirra como home”.

O igual que este serán na nosa vila de Muros.

A vila máis fermosa que ninguén no mundo poida

imaxinar. Un ano máis e pobo enteiro vístese de

gran gala para recibir ás súas Maxestades. Todos

acuden a vela cabalgata, Os Reis Magos veñen

vestidos coas súas roupaxes reais, coroas e capas,

e tamén os seus paxes, coas súas dalmáticas e os

seus fachos parra alumear ós Soberanos: un coas

guedellas brancas, outro coa barba vermella, e o rei

negro, coma o carbón. ,

Séculos e séculos separan esta Epifanía da

primeira: dous mil dous anos. A Cabalgada Murada-

na ten sempre o grande “respaldo entusiasmado e

cheo dun fervor popular. Este importante evento e

de todos e pertence a todos por igual: avós, pais,

fillos e netos. Para moitos dos avós faise realidade

o soño que, por circunstancias da vida, moitas ve-

ces non se cumpleu. Ós pais traelle agarimosos

recordos., Ós fillos e os netos, soños e ilusións que

as máis das veces vense realizados.

Dende o momento da saída da Cabalgada de

Laxeiras, o xentío agarda e presencia con entusias-

mo na beirarrúa o paso do real cortexo por Boavis-

ta, Baño, Acea, Portugalete, Virxe do Camiño, Por-

teliña, A Xesta e ó longo da Mariña ata a Praza do

Concello. Os pais teñen nos seus brazos e tamén

Page 21: Especial TMT 50 Aniversario Cabalgata de Reis de Muros

21

riba dos ombreiros ós seus fillos que poidan ver e

falar co as súas maxestades e preguntarlle ¿que rei

es ti?

Eu son Melchor,

dos tres o máis pequeno,

que coma eles

no Portal aquí estou.

O meu presente

consiste neste ouro,

da realeza

símbolo, Señor.

Eu son Gaspar,

O das brancas guedellas,

De longa barba

Que aquí me tes, Señor.

O meu presente

Consiste neste incenso-

Porque Ti eres, Señor,

O Deus do Amor

Son Baltasar,

Negro coma un chamizo,

Que anxeonllado

Adorándote estou.

O meu presente,

Froito da miña terra,

Éche esta mirra

Que coma home che dou.

(Estes versos, coma os dous anteriores, son dun va-

te muradán)

Ó son de bombas, repique de campas e guir-

naldas de luz, os Soberanos suben ó estrado, onde

as autoridades locais encabezadas polo señor alcal-

de e señor Cura Párroco, daranlle a benvida oficial, e

deseguida as Súas Maxestades adorarán, renderan-

lle preitesia e ofreceranlle ó Meniño Deus os seus

ricos presentes. Deseguida pasarán a obsequiar a

tódolos nenos, entrementres os seus paxes percorre-

rán tódalas casas da vila deixándolles xoguetes.

Nós pedimos a esta Estrela de Belén que alu-

mee permanentemente nos nosos corazóns, que

sempre saibamos amar a Deus e pedirlle que tódolos

nenos dos pobos do mundo poidan soñar, coma os

nenos de Muros sexan que se fagan- realidade os

seus desexos.

E agora, coa vosa licencia, autoridades e pú-

blico en xeral, permitídeme que vos fale,non coma

pregoeiro, senón coma Pepe da Rabela ou Pepe o

Xeloto, que e como todos me coñecedes.

Eu cando era neno soñaba sempre nestas datas cos

Reis. A principios de decembro, na casa facíamos

sempre o nacemento. A miña irmá e máis eu prepa-

rabamos as cestas, para logo cos nenos veciños ir

todos xuntos a buscar o musgo aló arriba a Ga-

llanbau. Logo desenvolvíamos as figuras e limpia-

bamolas, e íamos correndo ó Chalón para falar coa

Pedrosa e dicirlle que mandara a Mimitos a arranxar

o Belén, cousa que él facía moi gustoso.

O meu secretario particular, o meu tío Marceli-

no, trecoleando na súa máquina, escribíanos as car-

tas pedindo os xoguetes que nós lle diciamos, os

que más nos gustaran dos que víramos nos escapa-

rates das tendas. A véspera da Cabalgada non facía

outra cousa que acarrexar herba para os camelos. Ó

serán poñía os pratos no balcón para que neles nos

deixaran os Magos os xoguetes.

Ano tras ano sempre o mesmo soño. Ata que

un día o meu irmán Marcelino, que e máis novo ca

min, díxome : “Pepe, os Reises hoxe veñen a Muros

por Laxeiras”, e aquel ano foi a primeira vez que vin

ós Reises. E teño que confesar, que a pesar de ser

crego, aínda hoxe dubido se aqueles tres soberanos,

aqueles tres magos, aqueles tres reises, eran Gas-

par, Melchor e Baltasar, ou se eran Gestal, Toñito

Lojo e Manolo Fabeiro. Se non o eran, abofé que

eran ben semellantes.

Todos estos feitos son o meu pasado, pero

non pasado no sentido de que haxa algo que foi e

nunca máis será. O pasado e tan intimamente no so

coma o noso presente, é o cerne da nosa relixión.

Dinos San Pablo que o Amor non pasa nunca, por

eso esta celebración é para nós nova cada ano, co-

mo se cada rememoración da Epifanía fose a primei-

ra adoración dos Reises,

Page 22: Especial TMT 50 Aniversario Cabalgata de Reis de Muros

22

Saúde para os nosos.

p/ Domingo Guerra París.

Como moitos de vos, tiven a fortuna de participar na

Cabalgata de Reis de Muros desde o seu nacemen-

to. Digo participar, porque os asistentes tamén so-

mos parte fundamental da celebración.

Neste sentido, ao contrario que o meu amigo

Segundo, que sempre tivo ilusión por ser paxe, ro-

mano, garda celta, tambor na banda de cornetas

Don Diego de Muros, e ao que tan só lle falta cum-

prir o desexo de ser Rei Mago, prefiro ser especta-

dor.

Porque, os espectadores acompañamos ás

carrozas, pelexámonos polos caramelos, intenta-

mos identificar aos Reis e abarrotamos o Curro da

Praza transmitíndolle ilusión e fantasía aos nosos

pequenos, forxándolles un sorriso de felicidade que

formará parte das nosas vivencias, para sempre.

Sen embargo, non deixo de recoñecer a inmensa

ledicia de desfilar, con Segundo e outros nenos da

mesma xeración, no séquito dos Reis durante moi-

tas noites do 5 de xaneiro, na década dos oitenta.

Falando con Segundo por teléfono, sobre es-

tas cousas, conteille que a Cabalgata segue sendo

unha inmellorable mostra da sensibilidade e bo fa-

cer dos muradáns. Quizais, durante os últimos tem-

pos perdeu a puxanza de cando Juan J. Gestal Ote-

ro estaba ao fronte –época na que, baixo o meu

punto de vista, acadou o máximo esplendor–, pero

sería inxusto non agradecer, a todas as comisións

organizadoras e os seus responsables, o magnífico

traballo de fabricar sonos durante 50 anos ininte-

rrompidamente.

Agradecemento que debe ser explícito e co-

lectivo, porque foron capaces de conseguir que,

cada ano polo Nadal, o noso concello se convertera

no epicentro da comarca, permitíndonos gozar do

mellor regalo dos Reis: retornar, por uns momentos,

á inocencia máis pura.

O meu amigo Segundo, este ano tampouco

poderá acompañarnos nesta celebración. Pero se-

guirá por «Facebook» a Cabalgata. Sobra dicir que

utiliza o seu nome e apelido (Segundo González),

porque non lle gusta facer o primo ocultándose bai-

xo perfiles falsos nas redes sociais.

Por certo, lembroume que, aproveitando este

espazo, transmitira aos maiores e pequenos a ne-

cesidade de manter a distancia de seguridade cos

vehículos. Xa haberá tempo despois de achegarse

e incluso facer fotos no Portal Vivente cos Reis.

Trátase doutra preocupación que compartimos, co-

mo tantas e tantas cousas.

De feito, un ano máis coincidiremos pedíndo-

lle aos Magos de Oriente o mesmo regalo: saúde

para os nosos. Porque, non hai mellor agasallo

que compartir momentos sinxelos con eles.

Page 23: Especial TMT 50 Aniversario Cabalgata de Reis de Muros

23

Tiña eu 16 anos... p/ Jorge Lago Rama

Tiña eu16 anos e acababa de regresar do Uruguai.

Despois dunha ausencia de catro anos, os cam-

bios facíanse notar. Atopeime a un Muros con mo-

zos ansiosos de innovarse e facer cousas, parecía

que todos estábamos contaxiados polo desexo de

expresar algo, de facernos notar e tamén de bus-

car como matar o aburrimento invernal.

Na España daquel entón xa se vía na tele as ca-

balgatas que se facían en Madrid e outras cidades

e supoño que iso serviu de inspiración para que

unha persoa como Juan Jesús Gestal se metese

de cheo como adoitaba facer con todo, á difícil em-

presa de empezar de cero e crear a cabalgata de

reis muradá.

Se mal non recordo, por aquel entón, Gestal xa

recrutara a un bo grupo de mozos e mozas para

establecer un grupo teatral que tivo un gran éxito e

creo que foi por mor diso que anticipou a posibili-

dade de crear o gran escenario que comprendía

dende a casa do Cabaneiro en Buenavista, ata o

balcón do concello.

Como poderedes imaxinarvos, e sendo neófitos en

case todo, é asombroso que o resultado da primei-

ra cabalgata póidase catalogar de case apoteósi-

ca, aínda que iso debésese máis á improvisación

que aos recursos que dispoñiamos.

Cómo podiamos vestir adecuadamente aos reis,

paxes, soldados romanos, etc., etc.? Pois improvi-

sando e recorrindo aos poucos medios dos que

dispoñíamos. Aí veu a autoridade e acertamento

de Gestal, poñendonos a buscar e conseguir ma-

terial a todo o equipo participante e digo poñéndo-

nos a buscar e conseguir, cunha man férrea que

envexarían moitos xenerais.

Conseguir cabalos naquel entón era loxísticamente

imposible, aínda que o tentamos tenazmente, pero

non puido ser. Dada a imposibilidade, tivemos que

conformarnos con usar un camión que se non me

equivoco, foi o Ghaldrán. Alí, nunha plataforma

puxéronse tres cadeiras de brazo de raso

vermello, prestados polo concello a modo de tro-

nos. O efecto ademais de cómodo foi práctico pois

os “reis” podían repartir caramelos e chucherías a

destro e siniestro sen medo a caerse do cabalo.

Acabamos tendo material dabondo, posiblemente

non o máis adecuado, pero usable.

Como capas improvisouse o uso de colchas de

damasco, daquelas que se poñían nos balcóns

nas procesións a falta de bandeira nacional. Con-

seguíronse retales de cores rechamantes doadas

pola tenda de Milagros, de María de Ventura de

dona Micaela, Manuela de Jerpe e outras moitas

que, contaxiados polo entusiasmo xuvenil de tal

empresa, prestáronse a colaborar cunha certa

complicidade de querer saber ata onde podiamos

chegar aqueles que sen rubor presentabámonos

pedindo e dicindo: isto vaise facer.

E fíxose.

Page 24: Especial TMT 50 Aniversario Cabalgata de Reis de Muros

24

p/ Carmen Senande

Don Antonio Moragón fue una persona apasionada

de Muros y de sus gentes y muestra de ello fue la

cartelería que diseñó para la cabalgata, entre los

años 1976 a 1981.

Descendiente de una familia de vidrieros artísticos,

hijo del profesor de Antonio Moragón comenzó sus

andanzas artísticas, con dibujos y carteles antes

de arrancar como pintor, obteniendo en esta época

una beca para estudiar en la Escuela de San Fer-

nando de Madrid, logrando la cátedra de Dibujo en

el Instituto Arzobispo Xelmirez de Santiago , trasla-

dándose a Segovia como catedrático de dibujo

hasta su jubilación. Con el numero 703 fue nom-

brado Académico de la Real Academia de Bellas

Artes de Toledo, pasando los últimos meses de

vida en en Santiago, ciudad a la que dedico los

mejores años de su vida personal y profesional.

Fue un artista muy prolífico, realizando innumera-

bles exposiciones, marcada por premios y galardo-

nes quedando representado en numerosos mu-

seos y colecciones privadas.

Su llegada a Santiago será un estimulo para el

ambiente artístico, intercambiando ideas con sus

coetáneos, muchos de los cuales son actualmente

grandes pintores y escultores.

Moragón , pintor de gran intuición, será el primero

en elaborar una serie de dibujos del Camino de

Santiago en un tiempo en el que los pocos peregri-

nos que por allí transcurrían eran extranjeros( fina-

les de los 60) queda esto reflejado en una entre-

vista , que el Correo Gallego en número especial

dedicado al año Jacobeo de 1971 decía Moragón

para este periódico:

“….tiempo atrás venia germinando la idea de reco-

rrer el camino adivinando una gran tema para rea-

lizar una exposición , recorriendo cada uno de

aquellos paisajes plasmándolo poco a poco y fi-

jándose en su particularísimo paisaje. “Un peque-

ño hito dentro de esa conmemoración Jacobea.

Fueron años de trabajo recorriendo el camino va-

rias veces, como un peregrino mas.” …..para eso

tenía que ser caminante austero y fervoroso como

los peregrinos de otro tiempo “ decía el ilustre ar-

quitecto y Académico Fernando Chueca, en su

MORAGÓN: Luz y color en la Villa de Muros

Page 25: Especial TMT 50 Aniversario Cabalgata de Reis de Muros

25

prologo del catalogo de la Exposición del Palacio de

Congresos de Madrid, porque la esencia del ca-

mino ,su paisaje, solo se percibe así, ese paisaje

lleno de variedad y matices ambientales que trans-

curre por la ruta Xacobea es como la pintura de

Antonio Moragón.

“La recreación personalísima, con supresions, adi-

cions e en definitiva, interpretacions que lle permi-

ten dar a súa vision independiente, facer unha pala-

bra paisaxe” decía Francisco de Pablos en el Faro

de Vigo.

Admiramos esos lugares a través de su pintura co-

mo una visión personalísima donde el juego de luz

y sombra se torna en algún cuadro misterio místico,

luz y sombra donde Mondragón llego a ser un

maestro.

Después de esta exposición sobre el Camino, segui-

rán otras donde temática y técnica sufrirán una evo-

lución, hasta que dos décadas más tarde volverá a

realizar dos nuevas exposiciones sobre el Camino

de Santiago.

A lo largo de su vida, muchos críticos han hablado

de esos paisajes , de su gran conocimiento y mane-

jo del color, pero sobretodo de la luz, y es esa luz, la

que queda patente de forma majestuosa en una

exposición dedicada a la Villla de Muros, pueblo del

que ,como otros muchos pueblos, Moragón era

amante y al que dedicó parte de sus últimas obras,

organizándose esta , un año después de su muerte,

en una exposición en la Fundación Araguaney, don-

de Antonio Moragón dedica al pueblo de Muros de

San Pedro el prólogo de su exposición:

“De nuestra tierra hay varios cuadros de un pue-

blo tan típico como la Villa de Muros de San Pe-

dro….”A la sonrisa: al estrechar las manos de la

persona amiga. Y a las gentes de los pueblos de

España. Al paisaje bajo el peso concreto de su

cielo. A la casa, a la muralla y al barco. A todos

con su sonrisa, con su milagro bajo el brazo.

Fueron emoción; ahora motivaciones, son re-

cuerdos de una ruta andada”

Moragón Arias, M:P”O Camiño de Santiago na pintu-

ra de Antonio Moragón”2008

Francisco Pablos: “ La pintura de Antonio Mora-

gón”1971

Chueca Goitia. F “ Antonio Moragón y el Camino de

Santiago”1971

Precedo Lafuente: El Homenaje de Moragón”. 1972

Page 26: Especial TMT 50 Aniversario Cabalgata de Reis de Muros

26

(Articulo publicado por Marcelino García La-

riño no diario El Correo Gallego pró extraor-

dinario da Cabalgata de Reis de 1982)

A Cabalgada dos Reis de Muros, non é,

nunca foi, unha trapallada, unha troula, nin seque-

ra un disque, A Cabalgata e un sucedo verdadei-

ro, que ve, que se apalpa, que se sinte, que se

vive: É un anaquiño da Historia pobo, un feito

acontecéu, que acontece e que acontecerá; que

ahí está vista, viva, latexante; que non engana a

ninguén, que non minte. Foi obra, meirande por

certo, froito do esforzo e filaucía dun fato de

cernnes muradáns encabezados por Xoán—

Xesús Xestal, coa colaboración desinteresada,

absoluta e total dos Loxos, Porrúas... e un moi

largo etcétera.

Unha laboura que non en valuto, que

non resultóu árdiga; que non foicou no esquence-

mento nin encorada no percorrer do tempo, senón

que xerminóu, que abrollóu, que tivo continuida-

de, proseguimento. Un traballo rexo e forte, me-

rescente dos máis nobres e sinceiros parabéns;

de desleigados sería non recoñecelo. Estas are-

losas xentes coa súa afouteza, coa súa barileza,

foron as que escribiron as que as que encetaron,

as primeiras páxinas dun novo capítulo da Historia

de Muros que é: a Cabalgada dos Reis.

Máis a Historia; "Magistra vitae”, lembra-

deiro inmorrente, ten o seu alicerce nos aconteci-

mentos devanceiros nos feitos memorábles, que

son os que lle dan o ser e asinan o vieiro e a vida

ós pobos; porque os pobos teñen a súa vida, e

ésta –todos os sabemos- non termina, e decir:

non acaba, non ten fin. (Vita mutatur non tollitur).

A Cabalgada dos Reis de Muros, tan

afincada nos nosos nenos, tan profunda nos no-

sos maiores e tan vencellada a nosa Vila, está tan

enraizada no máis fondo da alma do muradáns

que xa é parte da nosa historia, anaco da vida do

noso pobo. Por eso non debe findar, non ten que

acabar, non pode morrer. Se así sucedere, sería

rachar unha das páxinas máis coruscantes da no-

sa secular historia.

I esto é o que entre tódolos muradáns,

dunha vez e pra sempre, xunguidos como un soio

home, debemos por tódolos medios rexeitar e non

consentir.

—-X—-

A Cabalgata de Reis, que xa forma parte da

historia de Muros, non debe desaparecer.

Page 27: Especial TMT 50 Aniversario Cabalgata de Reis de Muros

27

Manuela Porrúa p/ José Manuel Formoso Luces (Porrúa)

Levar adiante a Cabalgata de Reis de Muros foi idea

de un grupo de inquietos xóvenes mudaranos levados

pola súa paixón por Muros. Os xóvenes, -entre os

que eu me atopaba- fomos a cara visible, pero detrás

de nós había un gran grupo de persoas maiores que

nos respaldaban e apoiaban; unhas coa súa expe-

riencia e consello, e outras co seu traballo -calado

pero efectivo- para que todo estivese a punto no gran

día de Muros.

Familias enteiras de muradáns volcaronse no

antes e o despois da celebración da Cabalgata, i en-

tre elas os Porrúas, familia da que eu me honro en

formar parte. E nesta gran familia, una gran muller, a

miña madriña MANUELA FORMOSO PORRUA. Re-

cordada e querida por todos, foi una peza fundamen-

tal no facer da Cabalgata.

Manuela, coa súa gran capacidade e traballo, e

una dedicación absoluta completa desinteresada e

total foi cara non visible dos éxitos da Cabalgata. Nas

súas mans estaba o encargarse dos uniformes da

Banda de Cornetas e Tambores “Don Diego de Mu-

ros”, e de telos sempre listiños, dispostos para cal-

quera actuación. Ela encargábase de pedir polas ten-

das da bisbarra os regalos para o Festival “Míster

Feo”, i ela tamén despachaba as entradas para o

Festival. Manuela tiña a encomenda de amañar e ter

en perfecto orde a moitísima roupa dos reis, dos pa-

xes, da garda celta, dos romanos, dos mómaros, dos

cabezudos. Ela procuraba os anuncios das casas

comerciales prós altavoces.

Outra faceta e Manuela foi a de ser a modera-

dora das xuntanzas da Comisión. Coa súa cordura;

co seu humildísimo saber e co seu bo dispoñer, o que

ela dicía sempre era tido en conta. Manuela inculcou-

lle aos seus fillos o traballar na Cabalgata tamén aos

sobriños e a toda a súa parentela, que co todo Muros

sabe, era i é, moi grande.

Na casa dos Porrúas, por mor da Cabalgata,

sempre andaba a entrar e saír xente dos que querían

ir de paxes, do carteiro real, do romano do celta, o

anxo do nacemento, etc. Tamén ía xente para recoller

ou entregar os traxes da Banda de Cornetas. Na súa

casa deseñáronse e fixéronse as roupas da Garda

Celta, da Banda e tantas e tantas cousas da Cabalga-

ta. A casa dos Porrúas chegou a converterse na sede

da Cabalgata.

Era tal o compromiso coa Cabalgata que esta-

ba en todo. Algunha vez cheguei a pensar que si a

miña madriña tiña –o igual que aquel recordado santo

valenciano- tiña o don da ubicuidade, pois tan pronto

a viamos arranxando e engalanando o salón para o

pregón, como as carrozas dos reis, vestindo aos pa-

xes, como ordenando o Nacemento vivente, cantando

co coro as panxoliñas, como deseguida repartindo os

bocadillos ós trescentos ou catrocentos participantes

na Cabalgata, e mais e mais, que estaba en todas

partes aportando o seu facer e o seu saber.

Persoas como Manuela hainas agora tamén, i e

xusto tamén recoñecerlles a súa dedicación e traba-

llo, aínda que moitas veces a súa boa vontade non

sexa comprendida.

No ano 1981 a Comisión da Cabalgata home-

naxeou a Manuela, a muller muradana que durante

quince anos fora un dos pilares da organización, no-

meandoa Presidenta de Honra da Cabalgata. Todos

os presentes fixeron loa da súa imprescindible cola-

boración; do seu compromiso coa Cabalgata de Mu-

ros, do legado de muradanía que ela deixaba, e da

importancia de contar sempre con ela. Nese mesmo

acto, fíxoselle entrega da placa que a acreditaba co-

mo Presidenta de Honra.

Cinco foron os Presidentes de Honra da Cabal-

gata: Don Casimiro Torres Pombo Don Antonio Mora-

gón Agudo, D. Juan Jesus Gestal Otero, D. Antonio

Lojo Lestón e Dona Manuela Formoso Porrúa.

Na lembranza de Manuela estas sinxelas pero

sentidas liñas. Na lembranza da muller traballadora i

entregada a Muros, o desexo -meu e de todos-, de

que a Cabalgata siga adiante; que nunca desapareza;

porque o esforzo que supón a súa organización sem-

pre se verá compensado pola alegría de deixar un

legado de exemplo de traballar en favor de Muros, ás

futuras xeracións de mudaranos.

Page 28: Especial TMT 50 Aniversario Cabalgata de Reis de Muros

28

LOS PRIMEROS AÑOS DE LA

CABALGATA DE REYES -Apuntes para la historia-

p/ Juan J. Gestal Otero.

I Cabalgata de Reyes (1967)

La Cabalgata de Reyes salió por primera vez el 5 de enero de

1967, hace ahora 50 años. La improvisamos en apenas quince

días, y estuvo compuesta

por tres reyes (Manolé Fa-

beiro, Melchor; Antonio

Lojo, Gaspar, y yo, Balta-

sar), y diez pajes. Tres col-

chas de cama, que adaptó

mi madre, cada uno aportó

la suya, nos sirvieron de

capas. A mi me hizo un pan-

talon bombacho, una blusa

floja, un turbante, pendien-

tes y collares, y a Melchor y

Gaspar unas túnicas, pelu-

cas y barbas de estambre, y

sendas coronas de cartón pin-

tado con minio. Tres pajes lle-

vaban dalmáticas que el cura

viejo (D. Ramón García Longo) nos prestó para la ocasión, y el

resto unas tunicas confeccionadas con mayor o menor fortuna.

Salimos de Laxeiras, lo que ya se convertiría en costumbre, en

tres taxis, apeandonos al llegar a la fabrica de Sel para hacer a

pie el resto del recorrido hasta el Ayuntamiento.

Cuando nos estabamos apeando de los coches, en ese

preciso momento, como al anunciar el comienzo de las funcio-

nes de cine acostumbraba a decir Pepe de Carcaman, se fue la

luz, algo entonces muy habitual en Muros, lo que llenó de mis-

terio la primera entrada de los Reyes Magos en la Villa, alum-

brados por unas antorchas de brea que había preparado Pepe

Canosa y las linternas de numerosas personas, sorprendidas

por lo que estaban viendo, que habían salido a la calle con sus

niños. En las escaleras de la Casa Consistorial, los faros de

dos taxis nos permitieron recibir a los niños.

Lojo y sus pajes.

El primer Rey Melchor (Manolé) y

sus pajes.

El primer Rey Baltasar y sus

pajes (de pie Pepe Canosa,

Gestal y Cachucho y sentados

Ramiro y Jorge).

Page 29: Especial TMT 50 Aniversario Cabalgata de Reis de Muros

29

II Cabalgata de Reyes (1968)

Al año siguiente la preparamos con más tiempo,

aumentamos a 27 el número de pajes e incluimos 9

romanos. Instalamos en el Curro de la plaza un ár-

bol de Navidad que volvimos a colocar en los dos

años siguientes, y un Belén viviente que ya no

dejaría de hacerse.

Los Reyes en esta ocasion llegaron en unos tronos

rudimentarios instalados en las cajas de tres camio-

nes. El presupuesto fue de 14.946 pesetas. Por el

pueblo se recaudaron 6.152 pesetas, la diferencia

se financió con el teatro.

III Cabalgata de

Reyes (1969)

El tercer año los

Reyes estrenaron

unos hermosos tra-

jes, que confecciona-

ron desinteresada-

mente mi madre y mi

tía Carmen, así como

barbas y pelucas que

encargamos a una

casa de atrezzo de Madrid, con la que trabajaba

DITEA, y aumentamos a 35 el número de romanos.

La llegada se hizo en camiones pero con tronos

mejor adornados. El presupuesto fue de 35.000

pesetas.

Fuimos recibidos por las autoridades (Alcalde,

Juez, Ayudante de Marina, y Brigada de la Guardia

Civil). Don Casimiro, el párroco, llevó la dirección

del acto, lo que ya no dejaría de hacer hasta que la

salud se lo impidió estos últimos años, y uno de los

Reyes (me correspondió a mi, bueno a Baltasar) se

dirigió a los niños y padres congregados.

El Rey Melchor (Antonio Lojo) con dos pajes

(Mariangeles Pérez y Dolores Fernández)

Los Reyes recibidos por el Alcalde don José Maria

Monteagudo Romaní.

El Rey Baltasar (Gestal) con dos pajes (Pedrito y Juan

Manuel Porrua)

Page 30: Especial TMT 50 Aniversario Cabalgata de Reis de Muros

30

IV Cabalgata de Reyes (1970)

Perfeccionamos vestuario y utillería, y para transportar a los Reyes utilizamos el descapotable de José Ma-

nuel Otero. Hubo también dos cambios en los Reyes, José

Ignacio Castaño fue Melchor y José Manuel Sande, Baltasar.

El Jefe de los pajes fue Carlos Luis Iglesias. Recibimos a los

niños en la Colegiata en la que instalamos el Belen viviente.

Los Reyes (Sande, Lojo y José Ignacio), el Jefe de Pajes (Carlos

Luís Iglesias) y el chofer (Otero)

Los Reyes en la Colegiata.

Belen viviente en la Colegiata.

Page 31: Especial TMT 50 Aniversario Cabalgata de Reis de Muros

31

V Cabalgata de Reyes (1971)

Los Reyes llegaron en un sencillo trono (tres sillones) montado en la caja de un camión. Hay tambien cam-

bios en los Reyes. Cuquejo es Gaspar y Jorge es Melchor. José Manuel Sande sigue siendo Baltasar. Ese

año no se montó Belen Viviente.

VI Cabalgata de Reyes (1972)

Los Reyes, que volvimos a ser Manolé, Lojo y yo, llegaron en tres Dyane 6, acompañados de la Banda de

Música Unión de Tállara. Tambien sacamos a la calle una pareja de cabezudos bastante desvencijados,

siendo el preludio de la compra al año siguiente, aprovechando mi paso por Zaragoza, de dos gigantes

(los Reyes Católicos) y tres cabezudos (el Berrugón, la Bruja y el Alcalde) que estrenamos en la septima

Cabalgata (1973). El 13 de enero de 1972, proyectamos el El hereje, pelicula rodada en Muros a media-

dos de los años 50, con la que recaudamos 14.756 pts.

De pie, de izda. a dcha., Juan Gestal, D. Casimiro,

Manolé y Antonio Lojo. Agachados: Moncho

Monteagudo y Pepe Canosa.

María Belén. Jefa de Centuria.

En Muros la igualdad de género

llegó antes.

El Rey Melchor saludando a

los niños (Gestal, Bartolomé

Beiro y sus hijos).

Page 32: Especial TMT 50 Aniversario Cabalgata de Reis de Muros

32

VII Cabalgata de Reyes (1973)

Los Reyes fueron Manolo Castiñeiras (Baltasar) Pedro da Toupeira (Melchor) y el Sr. Eduardo de la Mura-

dana (Gaspar). Este año se añadieron a la Comitiva unas Muradanas, y el Belen viviente siguió instalando-

se en la Colegiata. Se hicieron tambien por primera vez unas tarjetas de Navidad.

El presupuesto fue de 68.938,60 pesetas. De ellas, 49.938,60 pts. fueron para la compra de los gigantes y

cabezudos; 10.500 pts la Banda de Música Unión de Tallara (17 profesores); 3.500 pesetas los cien kilos de

caramelos que repartimos, y 5.000 pts. la reparación del material de años anteriores y otros pequeños gas-

tos.

Las principales aportaciones singulares fueron las de la Caja de Ahorros de Santiago, 5.000; Ayuntamiento

3.000; Banco de Credito e Inversiones, 2.500; sala de fiestas O Paraiso 1.500; Rte. Muradana 1.100, y re-

caudado pidiendo por las casas: 30.037 pts. (tengo la relación detallada de los donativos con los nombres

de las personas y entidades que los dieron). En total recaudamos 43.137 pts. A esto tenemos que sumar lo

que conseguimos con la proyección de una película (posiblemente Donde vas Alfonso XII), y lo recaudado

en el Iº Festival Mister Feo, celebrado en Anido el 9 de agosto de 1972.

Manolo Castiñeiras (Baltasar), Pedro (Melchor) y el Sr.

Eduardo (Gaspar)

Belén viviente

Cabezudo Carlos de América Reina Isabel Rey Fernando

Page 33: Especial TMT 50 Aniversario Cabalgata de Reis de Muros

33

Reyes, Muradanas, detras, de izqda. a dcha., Juan Manuel Porrua, Pepe Canosa, Don Fernando

(coadjutor de Serres), Gestal, D. Casimiro y D. Isidro García.

Mozas muradanas

Page 34: Especial TMT 50 Aniversario Cabalgata de Reis de Muros

34

VIII Cabalgata de Reyes (1974).

Una foto de los gigantes con un grupo de gaitas, tomada

el día del Carmen de 1973, sirvió para elaborar el cartel

anunciador de la Cabalgata, una de las novedades, junto

con la creación la Banda de Cornetas y Tambores “D.

Diego de Muros”, en ese primer momento formada por 12

muchachos. El instrumental: cinco tambores, cinco corne-

tas y un timbal, baquetas, manoplas, ganchos de corne-

tas, bandoleras para tambor y cordones para cornetas, lo

compré personalmente en la tienda de Unión Musical Es-

pañola S.A. en la Carrera de San Jerónimo, yo estaba por

aquel entonces en Madrid. Nos costó 21.085 pts., que

tras aplicarle el descuento por pronto pago quedó en

18.977 pts.

Los Reyes en esta edición fueron Avelino Mirás

(Baltasar); José Joaquin Paris (Melchor) y José Manuel Formoso, porrúa (Gaspar). Llegaron en Dyane 6, y

cuando ya estaban llegando a la Colegiata se fue la luz.

Para recaudar fon-

dos, organizamos

en el verano de

1973 el II Festival

Mister Feo, ya en la

Sala de Fiestas O

Paraiso, iniciando-

se a partir de ese

momento una épo-

ca de gran explen-

dor de la Cabalgata

Fiestas del Carmen 1974. Gigantes y

cabezudos de la Cabalgata. Agachados,

Avelino, Gestal y Lojo

Banda de Cornetas y Tambores—1974 Belén viviente en 1974.

Page 35: Especial TMT 50 Aniversario Cabalgata de Reis de Muros

35

IX Cabalgada de Reyes (1975).

En esa edición compramos trajes nuevos para los

Reyes y quince pajes. Se los encargamos a Wass,

un sastre de Gijón que había hecho los de las ca-

balgatas de Santiago, Avilés y Oviedo. Nos costa-

ron 100.000 pts, una cantidad muy importante en-

tonces.

El propio sastre nos los trajo a Muros, fuimos Lojo y

yo a esperarle al Castromil y una vez que compro-

bamos que todo estaba bien le pagamos la cantidad

que estaba pendiente (habíamos anticipado 30.000

pts.) el hombre no se lo creía. Nos confesó que ve-

nía con miedo a no cobrar, pues muchas comisio-

nes de fiestas no pagaban.

También mejoramos la propaganda de la Cabalgata

con un cartel de nuestros gigantes y cabezudos. Un

año más los Reyes vinieron en Dyane 6 y la ropa

que antes llevaba el Rey Negro pasó a ser la del

Cartero Real. La Comitiva la integraban además los

Gigantes y cabezudos, acompañados de un grupo

de gaitas; la Banda de cornetas y tambores D. Die-

go de Muros; un grupo de muradanas; pajes y ro-

manos.

El presupuesto de esta edición fue de 176.573 pts.

Recaudamos 164.431pts. en el III Festival Mister

Feo; 7.500 pts. de donativos de entidades banca-

rias; 10.868,50 pts. de donativos de particulares, y

12.333,28 del remanente del año anterior. Total:

195.132, 78 pts.

El gasto mas importantes de esta edición de la Ca-

balgata fue la compra de los nuevos trajes. El resto

fueron las orquestas del Festival Mister Feo (Los

Romero y Tambar) 28.000 pts.; gastos de la sala O

Paraiso: 3.000; 102 kgr. de caramelos y seis cajas

de bombones: 6.210 pts.; Grupo de gaitas Tallón:

7.000 pts.; transportes y portes 2.200 pts.; refresco

figurantes cabalgata: 2.464 pts.; Sociedad General

de Autores de España: 1.944 pts; adhesivos coches

con propaganda de la cabalgata: 1.140; donativo

iglesia parroquial: 3.000 pts.; reparación de mate-

rial. 3.900; murales propaganda Mister Feo: 2.000

pts.; 3 cofres y 6 paipais: 3.265 pts., calzado rey

negro y cinco pajes: 930 pts.; reposición vestuario

Banda cornetas y tambores: 1.254 pts; cinta casette

con villancicos: 390 pts.; 18 perchas, paños y sacos

plasticos para trajes: 590 pts.; nueve focos coches

para iluminación trono de los reyes: 2.340 pts, y

otros gastos: 5.596 pts.

Finalmente se gastaron 176.573 pts y quedó un re-

manente de 18.559,70 pts. Las cuentas las envia-

mos a Gobierno Civil con fecha 2 de junio de 1975.

Cartero Real con sus pajes.

Banda de Cornetas y Tambores en 1975

Page 36: Especial TMT 50 Aniversario Cabalgata de Reis de Muros

36

X Cabalgata de Reyes (1976).

En esta edición la inversión importante fue la cons-

trución de las tres carrozas, que en su parte meca-

nica realizó Domingo Tuñas. Se renovó la utillería

y uniformes de los pajes antiguos y de la guardia

romana, y se inició la era de los carteles de Mora-

gon (seis en total) con el primero en el que vemos

a nuestros Reyes Magos, el labrador, el marinero y

el emigrante. Su impresión la financió la Caja de

Ahorros de Santiago, y con ese mismo motivo hici-

mos tarjetas de Navidad.

Organizamos una Exposición conmemorativa del X

Aniversario de la Cabalgata en la planta baja del

Ayuntamiento y publicamos, el 3 de enero, un ex-

traordinario de prensa de cuatro páginas en El Ide-

al Gallego.

Por la mañana hubo pasacalles con los gigantes y

cabezudos, banda de Música La Union de Tállara

y grupo de gaitas; a las 12 se inauguró la exposi-

ción y a continuación la banda de música dió un

concierto en el Curro de la plaza.

El cortejo que por la tarde salió de Laxeiras estaba

formado por gigantes y cabezudos, grupo de gai-

tas del país; Muradanas; Coro infantil os Queru-

bins de Muros, Banda de cornetas y tambores D.

Diego de Muros, Guardia romana con estandarte y

tambores (35 personas); cartero real con sus pa-

jes; las tres carrozas con los tres Reyes (Tuno era

Baltasar; y Carlos Velasco, Gaspar) y sus cuarenta

y dos pajes, y cerrando el desfile la Banda de Mú-

sica La Unión de Tállara. Finalizó el recorrido en la

Colegiata en donde estaba instalado un Belen vi-

viente.

Como en los años anteriores, para recaudar fon-

dos, el 6 de julio de 1975 se celebró en O Paraiso

el IV Festival Mister Feo.

El presupuesto de esta edición fue de 178.743,87

pts. Ingresamos 160.468,76 pts, quedando con un

deficit de 18.279,09 pts. Los ingresos fueron,

113.411 pts del Festival Mister Feo; 10.500 de do-

naciones de entidades bancarias; 3.500 de donati-

Page 37: Especial TMT 50 Aniversario Cabalgata de Reis de Muros

37

vos de particulares; 13.180 del beneficio de la venta

de tarjetas de Navidad; 18.559,78 el remanente del

año anterior; intereses a favor 206 y cuenta de la

AAM 1.108 pts.

El principal gasto de este año fueron las carrozas

(57.575 la parte mecanica; 24.578 la carpintería, y

2.660 las telas), y el resto de gastos la banda de

música y grupo de gaitas 27.634; propaganda y

prensa 35.078,87; 150 kgr. de caramelos 12.850;

otros gastos 6.861 pts. El 26 de abril de 1976 se

enviaron las cuentas al Gobierno Civil.

Page 38: Especial TMT 50 Aniversario Cabalgata de Reis de Muros

38

XI Cabalgata de Reyes (1977).

La principal novedad de esta edición fue el inicio de

los pregones, que en esta primera época duraran

diez años, hasta 1986, retomandose en 1997 hasta

2002. El primer pregón corrió a cargo de Fernando

Lago Lorenzo, 1º teniente de alcalde del Concello

de Muros y Delegado del Instituto Social de la Mari-

na. Ese año el desfile estuvo acompañado por la

Banda Municipal de Musica de Rianxo.

Otra novedad fue la instalación de altavoces de la

empresa santiaguesa Martinez y Suarez a lo largo

del paseo marítimo, con un programa de música y

noticias durante

todo el dia, lo que

ya se va a conti-

nuar en el futuro.

El cartel de Mora-

gón, el segundo,

hace alusión en

esta ocasión a las

nuevas carrozas.

La deuda de

18.279,09 pts del

año anterior se amortizó con un credito de 25.000

pts que supuso unos gastos e intereses deudores

de 1.615,55 pts.

En el Festival Mister Feo, que se organizó en el

verano de 1976, la recaudación bruta fue de

228.695 pts. Por donativos 34.450 pts y de interes

a favor 159 pts. En total 263.304 pts. Los gastos

supusieron 262.406,22 pts, quedando un saldo de

897,78 pts.

Los gastos fueron los siguientes: orquestas y pre-

mios del Festival Mister Feo (70.561); alquiler equi-

po de altavoces (25.000); Banda de música y grupo

de gaitas (44.000); reparacion de carrozas

(35.000); reparacion de material (12.763); carame-

los (16.825); montaje (12.306); transportes (5.375);

propaganda (9.310,30); Sociedad General de Auto-

res de España (2.406); otros gastos (8.965). Las

cuentas se enviaron a Gobierno Civil el 28 de junio

de 1977. D. Antonio Moragón fue nombrado Presi-

dente de Honor de la Cabalgata.

Page 39: Especial TMT 50 Aniversario Cabalgata de Reis de Muros

39

Page 40: Especial TMT 50 Aniversario Cabalgata de Reis de Muros

40

XII Cabalgata de Reyes (1978).

Como novedades de esta edición tenemos la incor-

poracion de una Guardia Celta, cuyos trajes realizo

Pepita de Porrúa. El municipal, Ramón Santiago

Fernández, cariñosamente llamado “Sr. Calleira” se

hizo cargo de la dirección de la banda de cornetas

y tambores que va a iniciar su época de máximo

explendor con actuaciones en numerosas villas y

ciudades. Vuelve nuevamente la Banda Municipal

de Rianzo y el grupo de gaitas Aires da Nosa Terra,

y se le encarga el pregón a Francisco Carantoña

Dubert, director de El Comercio de Gijón. La TVG

se hace eco de la Cabalgata. Continúan los carte-

les de Moragon. En esta ocasión con motivo de la

Autonomía de Galicia el rey Melchor porta en su

mano la bandera gallega. Se publicó tambien el 4

de enero, un extraordinario de prensa de cuatro

páginas en El Ideal Gallego.

Para recaudar fondos además del Mister Feo que

se celebró en O Paraiso el 10 de julio de 1977, en

diciembre proyectamos Los diez mandamientos, y

en 1978 Donde vas Alfonso XII.

Los gastos de la Cabalgata este año alcanzaron la

cifra de 577.133,95 pts. Los ingresos fueron de

489.153, 78 pts, correspondiendo 300.879 pts. a la

recaudación bruta del Mister Feo 77; 21.000 a do-

nativos de Bancos; 5.000 del Instituto Social de la

Marina; 3.000 del Círculo de ecreo Muradano;

67.077 de particulares; 35.000 de anuncios por al-

tavoces y 56.300 de las actuaciones de la Banda

de Cornetas y Tambores.

Los gastos en inversión fueron: 163.308,90 pts., del

nuevo instrumental vestuario, utillaje, etc, de la

Banda de Cornetas y Tambores; 64.661,85 pts. de

los trajes y utillería de la Guardia Celta; 24.542,40

de unos cabezudos que habíamos comprado en

Madrid, y 14.294 de otros varios.

Los gastos en consumo fueron 71.200 en las or-

questas y premios del Festival Mister Feo;

38.889,65 en transportes y propaganda; 31.386,45

en caramelos; 38.230; alquiler de altavoces; 54.000

banda de música y grupo de gaitas; 13.800 cartel y

pregón; 15.564, 27 gastos de la Banda de Cornetas

y Tambores; 40.056,87 montaje; 1.898 Sociedad

General de Autores de España y 5.301,56 intereses

en contra.

Quedamos con un deficit de 87.980,17 pts., lo que

nos obligó a pedir un crédito de 125.000 pts., con lo

que el saldo pasó a ser de 37.019,83 pendiente del

pago del crédito de 125.000 pts. Ese año la Tuna

compostelana acompañó a la Cabalgata.

Page 41: Especial TMT 50 Aniversario Cabalgata de Reis de Muros

41

XIII Cabalgata de Reyes (1979).

En esta edición, el Pregón estuvo a cargo de Fran-

cisco Caamaño Gonzalez, Alcalde de El Ferrol, y

contamos con la asistencia del Conselleiro de Cul-

tura y del Delegado de Turismo y Cultura de la Pro-

vincia de A Coruña.

Se patrocinó la VII Exposición Filatélica. Cabalgada

de Reises de Muros, organizada por la Asociación

Filatélica Y Numismática Muradana, para la que se

consiguió un matasellos especial de Correos. Se

utilizó como motivo el cuadro La adoración de los

Reyes del antiguo retablo de la Colegiata Sta. Ma-

ría del Campo de Muros. La exposición estuvo ins-

talada en los bajos del Ayuntamiento.

Ese año nos habíamos planteado la llegada por

mar de los reyes, por eso el cartel anunciador de

Moragon nos muestra a un rey acercándose en una

motora y un mapa con tres puntos de la ría. Al final

las condiciones climatológicas no lo permitieron.

El cortejo estuvo acompañado por la Banda de Mu-

sica de Rianxo, y la Coral Xuntanza.

La principal fuente de financiación fue como en los

años anteriores el VII Festival Mister Feo que se

celebró el 9 de julio, (el último en O Paraiso), pre-

sentado por Fernando Lago Lorenzo.

Page 42: Especial TMT 50 Aniversario Cabalgata de Reis de Muros

42

XIV Cabalgata de Reyes (1980).

Se produce un cambio en la presidencia pasando a

ocuparla Julian Costa Calderón, aunque yo no me

fui del todo y continué colaborando activamente du-

rante las ediciones XIV y XV.

Como novedades este año organizamos el 18 de

agosto, aprovechando su presencia en Muros, un

recital del poeta muradano afincado en Puerto Rico,

José María García Rodriguez, que se dearrolló en

la biblioteca del Ayuntamiento.

El pregón fue pronunciado, en el cine Paris, por Lu-

ciano Piñeiro Gonzalez, teniendo lugar a continua-

ción, la inauguración de la VIII Exposición Filatélica

de la Sociedad Filatélica y Numismática Muradana,

para la que se consiguió un matasellos especial de

la Direccion General de Correos. El motivo fue otro

de los cuadros del viejo retablo de la Colegiata, el

correspondiente a la Adoración de los pastores.

Presidió los actos el Conselleiro de Pesca.

Seguidamente en el Curro de la Plaza, tuvo lugar

un concierto ofrecido por la Banda de Música del

Tercio Norte de Infantería de Marina.

Durante todo el día funcionó la megafonia, instalada

a lo largo de la avenida de la Marina, con musica

navideña, entrevistas y noticias.

El cortejo real salió a las 17h de Laxeiras y estuvo

formado por los gigantes y cabezudos; grupo de

gaitas Airiños da Nosa Terra de Laiño-Padrón; Car-

tero real; Banda de Trompetas y Tambores D. Die-

go de Muros; Guardia Celta; grupo de muradanas;

guadia romana; SSMM los Reyes Magos en sus

carrozas y cerrando la Banda de Música del Tercio

Norte de Infantería de Marina. La recepción por las

autoridades tuvo lugar en la Plaza del Ayuntamiento

en donde estaba instalado el Belén viviente.

Esa noche se celebró una cena homenaje a uno de

los Fundadores y pieza fundamental de la Cabalga-

ta, Antonio Lojo Lestón, al que se le entregó el

nombramiento de Presidente de Honor.

Page 43: Especial TMT 50 Aniversario Cabalgata de Reis de Muros

43

XV Cabalgata de Reyes (1981)

Esta edición lució el último cartel de Moragón, con un

Guardia Celta. Se celebró la tercera de las exposicIo-

nes filatélicas de la Cabalgata (IX Mostra de la Aso-

ciación Filatélica y Numismática Muradana) para la

que la Dirección General de Correos concedió un ma-

tasellos especial. Utilizó como motivo el cuadro co-

rrespondiente a la Presentación de Jesús en el Tem-

plo, del antiguo retablo de la Colegiata.

El pregón estuvo a cargo de Manuel Fabeiro Fabeiro,

abogado residente en Boiro.

La Banda Municipal de Música de Celanova, dió el

concierto a mediodía en la plaza del Concello y acom-

pañó a la Cabalgata por la tarde, en la que se repar-

tieron 400 kg de caramelos.

Ese año nombramos Presidente de Honra a Manuela

Porrua.

XVI Cabalgata de Reyes (1982)

Se produce un cambio en la presidencia pasan-

do a ocuparla Francisco Barreiros Iglesias. El

pregón fue impartido por Gumersindo Lago La-

go. Se utilizó como cartel una fotografía de la

darsena. La Banda de Música fue la de Vilanoba

dos Infantes.

Page 44: Especial TMT 50 Aniversario Cabalgata de Reis de Muros

44

XVII Cabalgada de Reyes (1983)

En esta edición el pregón corrió a cargo de

Juan José Louro Lojo y la Banda de Música

fue la Municipal de Padrón.

XVIII Cabalgada de Reyes (1984)

Fuí yo el invitado a pronunciar el pregón y me cumplie-

ron el gusto de traer a la Banda de Música de Merza,

una de las sino la más antigua de Galicia.

Page 45: Especial TMT 50 Aniversario Cabalgata de Reis de Muros

45

XIX Cabalgata de Reyes (1985)

El pregon fue pronunciado por Agustín Gonza-

lez López, y la banda de música fue la de Alon-

gos (Ourense). Ese año no salió la banda de

cornetas y tambores.

Page 46: Especial TMT 50 Aniversario Cabalgata de Reis de Muros

46

p/ Juan J. Gestal Otero

1º Festival Mister Feo

El primer Festival Mister Feo se celebró en los salo-

nes del Restaurante Ani-

do el 9 de agosto de

1972, poco antes se ha-

bía celebrado allí la

Fiesta de la Flor. Lo pre-

sentamos Maite Castaño

y yo. Ito Mosquera de

Cee fue el Super Feo,

siendo Joaquin León, de

Muros el Feo Local, y el

holandés Paul Voogt el

Feo Forastero.

II Festival Mister Feo,

Lo organizamos en el verano de 1973, ya en la Sala

de Fiestas O Paraiso, iniciándose a partir de ese

momento la época de mayor explendor de la Cabal-

gata de Reyes, que va a comenzar a contar con

importantes recursos económicos para financiarse.

Los presentadores volvimos a ser Maite Castaño y

1º Super Feo de Galicia. Ito Mosquera de Cee. Detrás

Joaquin León, Feo Local.

LOS FESTIVALES MISTER FEO

El holandés Paul Voogt,

Feo Forastero

Maite y Gestal, los presentadores, mostrando el título

de SuperFeo de Galicia

Super Feo de Galicia 1973, Manuel Martínez Romero

Page 47: Especial TMT 50 Aniversario Cabalgata de Reis de Muros

47

yo, y los ganadores: Manuel Martínez Romero, Su-

per Feo de Galicia; José Manuel Otero, Feo Local, y

Antonio Gómez, Feo Forastero.

Uno de los concursantes que no resultó agraciado

se quejaba amargamente a todos nosotros tras la

finalización del festival: “E logo, non son eu moito

mais feo que José Manuel”. Mirabamos para él y

viendole tan compungido y sincero, nos preguntaba-

mos si mañana, una vez pasados los calores del

momento seguiría manifestandose así.

El jurado atendía a más razones que la propia feal-

dad para elegir los ganadores. Las bases del con-

curso indicaban que “O xurado terá moi en conta, no

intre de emitir o voto o seguinte: fealdade, xorne,

idade e vestimenta e nos se admitirá unha maquilla-

xe demasiado

rechamante.

Las dosis de

gracia y hu-

mor eran muy

importantes.

Como decía el

periodista

Ezequiel Pe-

rez Montes,

presentador

del Festival de

1980, en un

articulo publi-

cado el 8 de

julio de ese

año en El Ideal

Gallego: Solo Vascongadas y Galicia tienen sentido

del humor para este tipo de concursos, y son las úni-

cas comunidades que celebran estos festivales. En

Euskadi en varios pueblos y en Galicia que nosotros

sepamos solamente en Muros”.

Entre los premios en todas las ediciones del Festival

nunca faltaron “Los Feos”, unas galletas de almen-

dra de Villalpando así llamadas. El que por esas fe-

chas viajase a Madrid, ya sabía que al regreso tenía

que comprar en Villalpando una caja de Feos.

III Festival Mister Feo

Se celebró en el verano de 1974, siendo sus presen-

tadores José Joaquin Paris y Pepita do Recho.

Hubo muchos con-

sursantes alzando-

se finalmente con

los premios: Super

Feo de Galicia,

José de Tinan de

Lira; Feo Local, el

Sr. Eduardo, de la

Muradana, y Feo

Forastero José

Luis, jugador del

Deportivo.

La recaudación

bruta fue de

164.431pts a lo que

tenemos que descontar 36.494pts. de gastos corres-Antonio Gómez, Feo Forastero

José Manuel Otero, Feo local

Pepita y José Joaquín, los presentadores.

Super Feo de Galicia,

José de Tinan, de Lira

Page 48: Especial TMT 50 Aniversario Cabalgata de Reis de Muros

48

pondientes a: orquestas (Los Romero y Tambar)

28.000 pts.; gastos sala O Paraiso: 3.000; murales

propaganda Mister Feo: 2.000 pts.; otros gastos:

3.494 pts.

IV Festival Mister Feo

Se celebró el 6 de julio de 1975 en la Sala de festas

O Paraiso. En esta edición contamos con tres gua-

pas azafatas, una de ellas Marina Ponte, la propie-

taria de Cosmos Moda en Santiago, que acabó ca-

sandose con Julian, un vecino de Louro, y con una

presentadora de excepción, Mariluz Villar, locutora

de Radio Galicia y actriz del Teatro de Cámara DI-

TEA. El festival estuvo animado por las orquestas

Micron’s y Romero.

Hubo ademas de importantes premios en metálico

(5.000; 2.000 y 2.000 pts) y los correspondientes

Sr. Eduardo, Feo Local

José Luis, Feo Forastero

Avelino Mirás, Juan Gestal, Antonio Lojo, José

Joaquin París y Yayo Longa, en la Sala de Festas O

Paraiso, al final del festival. En el suelo el bolso con la

recaudación.

Marina Ponte Santasmarinas y otras dos guapas azafatas

Page 49: Especial TMT 50 Aniversario Cabalgata de Reis de Muros

49

Títulos acreditativos expedidos, igual que en las

restantes ediciones, por la Real Academia de Fe-

os do País, que les acredita como feos y les habili-

ta para el libre ejercicio y disfrute de dicha preben-

da, numerosisimos regalos para los ganadores

que resultaron ser: Su-

perFeo: José Fernán-

dez Sestayo, alias

Miché; Feo Local Ra-

mon Fernández, y Feo Forastero Arufe. Se recau-

daron netas 113.411 pts.

V Festival Mister Feo

Se celebró el 4 de julio de 1976 en la Sala O Pa-

raiso, encargandose de su presentación los acto-

res del Teatro de Cámara DITEA, Lucrecia Carril y

Manuel y Amenedo, siendo amenizado por los afa-

mados conjuntos Queimada (el conjunto más

prestigioso del momento, equivalente a lo que hoy

son Paris o Combo Dominicano) y Salneses.

La sala como en todas las ediciones anteriores y

posteriores estaba abarrotada como puede apre-

ciarse en la foto.

Mariluz Villar, la

presentadora

El Jurado: Compuesto por el Sr. Carou, Antonio

Vazquez, Juan Carpintero y unas hermosas jóvenes

SuperFeo de Galicia:

José Fernández

Sestayo, alias Miché

Feo Forastero Arufe Feo Local: Ramón

Fernández

Page 50: Especial TMT 50 Aniversario Cabalgata de Reis de Muros

50

Y los ganadores

ademas de impor-

tantes premios en

metalico se reparie-

ron gran cantidad de

regalos

Los ganadores fue-

ron, SuperFeo de

Galicia Esteban La-

go Uhía; Feo Local

Bartolo Figueroa, y

Feo Forastero el holan-

dés Jan Jane.

Entre los asistentes tambien se sorteaban regalos,

en esta ocasión fueron (un florero; unas gafas lumi-

nosas; un cuadro; un album de fotos; dos ceniceros

y mecheros; 4 botellas de licores (ponche, licor 43,

menta, y wisky) y 4 botellas de vino.

VI Festival Mister Feo

Esta edición que se celebró

el 10 de julio de 1977, fue

precedida, yendo con los

tiempos, por una elección

democrática de las orques-

tas que participarian en el

festival por parte de los

asistentes habituales a la

Sala de Fiestas O Paraiso,

resultaron elegidas: Quei-

mada y Amistade.

Fue presentado por los muradanos José González

García, empresario armador y gerente de la Merce-

des en Toledo, co-

nocido cariñosa-

mente como Pepe

mexillón, y el

miembro de la Co-

mision, Tuno Marti-

nez Caamaño que

estuvieron auxilia-

dos por dos guapas

azafatas murada-

nas (Isabel y María

José). Como jurado

participaron, entre

otros, dos ilustres y

muy queridos muradanos, que ya no están con no-

sotros, Santiago Fernández, o Chimpote, y Marceli-

no García (Marcelino da Rabela) tambien miembro

de la Comisión.

Feo Local Bartolo Figueroa

Feo Forastero el

holandés Jan Jane.

SuperFeo de Galicia

Esteban Lago Uhía.

El presentador,

José González García

Dos azafatas muradanas: Isabel y María José

Page 51: Especial TMT 50 Aniversario Cabalgata de Reis de Muros

51

Como en ediciones anteriores los regalos fueron

muy numerosos.

Los ganadores fueron

Super Feo de Galicia: An-

tonio García, O Fetoso;

Feo local José Manuel

Fernandez Fuentes, y

Feo Forastero Jaime La-

go Insua.

VII Festival Mister Feo

Se celebró el 9 de julio de 1978 en la Sala de Fes-

tas O Paraiso, el último que se iba a celebrar allí.

Fue presentado por el muradano Fernando Lago

Lorenzo, Delegado en Muros del Instituto Social

de la Marina.

Al igual que el año anterior los asistentes a la Sala

O Paraiso eligieron democraticamente las orques-

tas que fueron Lembranza y Amistad.

Al igual que en ediciones anteriores fueron muy

numerosos los concursantes, lo que hizo que la

elección de los ganadores resultade muy reñida.

Al final se alzaron con los premios: Luis Cubelo

como Super Feo de Galicia; Manuel Malvarez co-

mo Feo Local y M. Kron como Feo Forastero. Los

premios y regalos para sorteo entre los asistentes

tambien fueron superabundantes, entre ellos des-

tacar una bicicleta.

Super Feo de Galicia:

Antonio García,

O Fetoso Feo local José Manuel

Fernández Fuentes

Feo Forastero

Jaime Lago Insua.

El presententador de 1978 , Fernando Lago Lorenzo.

Page 52: Especial TMT 50 Aniversario Cabalgata de Reis de Muros

52

VIII Festival Mister Feo

Se celebró el domingo 6 de julio de 1980 en la Pla-

za de la Pescadería. Fue presentado por Ezequiel

Perez Montes, periodista y locutor de TVE y estuvo

amenizado por las or-

questas: Los españoles

(la de mayor fama en

aquel momento, que por

su precio no había actua-

do en O Paraiso) y Voces

y gritos.

Al igual que en ediciones

anteriores los regalos fue-

ron numerosisimos. La lluvia

estuvo pre-

sente du-

rante mu-

chos mo-

mentos del

festival. La

inicial ame-

naza de lluvia hizo que muchas de las personas

que habían venido para asistir al Festival optasen

por no entrar ni pasar por taquilla. Los bares del

entorno hicieron su agosto sin que les costase na-

da, e incluso más, recuerdo a uno al que le pedi-

mos nos prestase unas sillas para los miembros del

jurado y se negó. Los miembros de la comisión nos

sentimos muy defraudados por la enorme falta de

solidaridad. También hubo intentos de tirar las va-

llas estimulados y capitaneados por personas “de

respeto” lo que también nos sorprendió mucho y

nos hizo plantearnos seriamente que ya era el mo-

mento de dejarlo. Este fue el último Festival Mister

Feo que se organizó.

No tengo el nombre de todos los ganadores, solo el

apodo cariñoso del Super Feo de Galicia: Chichí.

Por las fotos seguro que les localizaran.

———X———

El presentador de 1980,

Ezequiel Pérez Montes.

Miembros del jurado de la VIII edición (1980)

Page 53: Especial TMT 50 Aniversario Cabalgata de Reis de Muros

53

Page 54: Especial TMT 50 Aniversario Cabalgata de Reis de Muros

54

DATOS DE LAS EXPOSICIONES FILATÉLICAS CABALGATA

REYES DE MUROS ORGANIZADAS POR LA SOCIEDAD

FILATÉLICA Y NUMISMATICA MURADANA

Por Julián Costa Calderón

Presidente Sociedad Filatélica de Muros y

Ex-Presidente Cabalgata Reyes.

El Profesor Don Juan Jesús

Gestal Otero, me ha interesado

que participe con un artículo,

para el libro conmemorativo del

50° Aniversario Fundación de la

"COMISIÓN CABALGATA RE-

YES DE MUROS”.

He aceptado, y al localizar en mi archivo la docu-

mentación, me ha traído recuerdos muy agradables

de mi colaboración en las Juntas Directivas y luego

como Presidente de la Comisión Cabalgata de Re-

yes de Muros. En especial, el trato diario muy cordial

con todos los compañeros, y los grandes logros que

se consiguieron, conjuntamente, durante los años de

1977 a 1981.

La Sociedad Filatélica y Numismática Muradana —

Muros, en muy especial y estimada colaboración y

con el patrocinio de la "Comisión Cabalgata de Re-

yes de esta Villa y Municipio de Muros. Hemos logra-

do organizar cuatro Exposiciones Filatélicas, en los

siguientes años: 1978 — 1979 — 1980 y 1981. Que

fueron instaladas en el Salón-Biblioteca del Ayunta-

miento de Muros. Lamentablemente, estas exposi-

ciones filatélicas, no se pudieron seguir organizando

por la carencia de un local apropiado, en el que se

pudieran exponer las buenas colecciones y estudios

filatélicos de los muradanos y también de distintas

poblaciones de Galicia, que todos, siempre han cola-

borado con gran interés y desinteresadamente.

5-Enero 1978 — En esta primera exposición filatéli-

ca, no fue posible la concesión de un

Matasellos especial de Correos, dado el corto plazo,

desde la solicitud, para todos los trámites: concesión

y confección del matasellos. Si se organizó la expo-

sición filatélica durante los días 5 y 6 del mes de

Enero año 1978, siendo muy visitada.

En las siguientes exposiciones filatélicas. sí que fue-

ron concedidos los correspondientes matasellos, que

fueron utilizados solamente en la Oficina temporal,

instalada en el recinto exposición.

Lo que sí continúa organizándose año tras año, es la

Cabalgata de Reyes de Muros. En estos días, están

organizando los actos del 50° Aniversario de la fun-

dación "Cabalgata de Reyes de Muros " y Ia " Cabal-

Page 55: Especial TMT 50 Aniversario Cabalgata de Reis de Muros

55

gata " para el próximo día 05 de Enero del año

2016.

EXPOSICIONES FILATELICAS A LAS OUE LES

FUE CONCEDIDA EL MATASELLOS ESPECIAL

Para las exposiciones filatélicas de los años 1979 —

1980 y 1981, les fueron concedidos por la Dirección

General de Correos, los matasellos especiales con-

memorativos, con el diseño y texto que les hemos

solicitado. Los cuales fueron utilizados en Ia Oficina

temporal de Correos, instalada en el recinto de la

exposición filatélica. Siendo utilizado el matasellos,

por un funcionario del Cuerpo de Correos, durante

los días y horas, convenidas.

Se editaron sobres a todo color. Las ilustraciones

son de las fotografías que hizo D“ Perpetua Malvá-

rez Gil, de los retablos existentes en la ex —

Colegiata y Parroquia de San Pedro de la Villa y

Municipio de Muros. Siendo distintos los motivos así

como el tipo de impresión, lo que detallo:

Días: 5 y 6 de Enero año 1979.

Motivo : Adoración de los Reyes Magos al " Niño

Dios".

Matasellos : Fragmento central del retablo y texto.

Diámetro: 32 m/m.

Sobre especial : Impresión, totalidad del retablo. En

relieve a todo color.

Días: 5 y 6 de Enero año 1980.

Motivo : Adoración de pastores y entrega de presen-

tes al " Niño Dios".

Matasellos : Fragmento central del retablo y texto.

Diámetro: 30 m/m.

Sobre especial : Impresión, totalidad del retablo , de

fotografía.

Días: 5 y 6 de Enero año 1981.

Motivo: Presentación en el Templo al “ Niño Dios "

por la Santísima Virgen María y San José.

Matasellos : Fragmento central del retablo y texto.

Diámetro: 32 m/m.

Sobre especial: Impresión, totalidad del retablo. Di-

bujo con plumilla a todo color, de Don Santiago Ro-

sales Ardá.

Estas citadas exposiciones filatélicas fueron inaugu-

radas por Don Paulino Lago Chouza, Alcalde Presi-

dente del Ayuntamiento de Muros y demás autorida-

des locales y de la Xunta de Galicia, que fueron invi-

tados, Pregonero de las Fiestas y miembros de Ia

Comisión Cabalgata de Reyes de esta Villa de Mu-

ros. Lográndose un gran éxito , al ser numerosos los

que las visitaron.

No dudo, que las Cabalgatas muradanas continua-

rán celebrándose durante muchísimos años más. A

todos, los organizadores y colaboradores, mis felici-

taciones, con mí deseo de que sigan en esta línea,

de bien hacer y si es posible, que se superen.

Page 56: Especial TMT 50 Aniversario Cabalgata de Reis de Muros

56

COLABORA:

CONCELLO DE MUROS