ENERXÍASRENOVABLES E EMPREGO

Produción: Editorial Gárgola, S.L.Depósito legal:

Índice

Introdución....................................................................................5

1.- Tipos de enerxía.....................................................................111.1. Enerxías convencionais 1.2. Enerxías renovables Enerxía solar Enerxía eólica Enerxía da biomasa Enerxía hidráulica Enerxía xeotérmica Enerxía mareomotriz Hidróxeno1.3. Vantaxes das enerxías renovables

2.- Influencia das enerxías renovables no emprego....................192.1. Aplicacións e tecnoloxía

3.- Profesións ligadas ás enerxías renovables.............................233.1. Investigación e desenvolvemento 3.2. Instalación e mantemento

4.- Situación das enerxías renovables en Galicia........................65

5.- Enderezos de interese.............................................................69

5

INTRODUCIÓN

Todos entendemos perfectamente o concepto de enerxía, pero se temos que definila atopámonos con que non é tan sinxelo. Non se ve, é intanxible e, non obstante, é o que fai que todo funcione.

Dende o punto de vista científico, o concepto de enerxía non é doado de comprender, xa que a enerxía só se pon de manifesto cando pasa dun corpo a outro. Poderiamos definila como a calidade que teñen os corpos para transformarse ou influír noutros para que o fagan.

Tamén é a capacidade para producir traballo ou calor. Así, o esforzo feito mentres unha persoa corre, o movemento continuo da auga dun río ou a calor que desprende unha cheminea en inverno son enerxía.

6

Na natureza prodúcense constantemente transformacións nas que non intervén o home: recibimos enerxía do sol que quenta a neve das montañas, transfórmase en auga que corre polos ríos, fai medrar as plantas que son alimento dos animais... pero tamén, dende o principio da humanidade, o home utilizou fontes de enerxía ao seu alcance, primeiro a súa forza ou a dos animais domésticos, logo a enerxía do vento e da auga, máis tarde a explotación dos combustibles fósiles (petróleo, gas natural e carbón), a enerxía nuclear...

A xeración de enerxía, os seus procesos de transformación e o seu transporte son actividades que poden repercutir negativamente nas nosas vidas, e contribúen a que un dos debates actuais máis importantes sexa a diminución do consumo de enerxía contaminante e a conservación do ambiente.

En todos os procesos de transformación cúmprese o principio de conservación da enerxía que di:

A enerxía nin se crea nin se destrúe, simplemente se transforma

Entón podémonos preguntar, que sentido ten falar de consumo de enerxía se os termos conservación e consumo son incompatibles entre si?

Pois ben, ao falar de consumo de enerxía non estamos a indicar que esta diminúa, senón que, tras cada transformación enerxética, a enerxía transformada é cada vez menos útil para posteriores procesos. A enerxía degrádase e ao utilizala convertémola noutra menos aproveitable. Un símil sería a auga utilizada nunha ducha, non desaparece ao ser usada, pero ensúciase e non serve para unha segunda vez; coa enerxía sucede algo parecido, unha vez utilizada xa non é posible volver aproveitala ao cen por cen.

�

É por isto, polo que debemos acudir a fontes de enerxía inesgotables, non contaminantes e respectuosas co medio, estas son as chamadas enerxías renovables, enerxías limpas ou enerxías alternativas. Niso vainos a conservación do medio e a non dependencia de enerxías convencionais como o petróleo ou o gas natural.

9

1. TIPOS DE ENERXÍAS

Na actualidade, debido á súa gran repercusión ambiental e tamén, por que non dicilo, por razóns económicas derivadas da dependencia do petróleo e a gran contaminación que xera a súa produción, é tendencia obrigada acudir a fontes de enerxía renovables, limpas e seguras co medio.

Podemos clasificar as fontes de enerxía en dous grupos: conven-cionais e renovables.

11

1.1 ENERXÍAS CONVENCIONAIS

As principais fontes convencionais, aínda que non as máis antigas son:

- Os carbóns: turba, hulla, antracita.

- O petróleo e os seus derivados: gasolina, gasóleo, gas butano, queroseno para os avións…

- Gas natural, derivado de hidrocarburos gasosos.

- A enerxía nuclear, obtense ao aproveitar as reaccións nucleares espontáneas ou provocadas polo ser humano.

Utilizar estas fontes de enerxía ten unha serie de efectos ambientais negativos tanto a escala local (só nunha vila ou cidade) como a escala global (en grandes territorios ou mesmo afectando a toda a Terra).

Efectos ambientais a escala local

- Esgotamento progresivo dos recursos: as catro enerxías con-vencionais non son renovables, é dicir, non poden ser usadas in-definidamente posto que a medida que as usamos vanse acabando. Os expertos calcularon que, ao ritmo actual de consumo, as reser-vas de petróleo coñecidas durarán unhas catro décadas, as de gas natural 65 anos e as de carbón arredor de 220 anos.

- A contaminación de augas continentais, marítimas e de so-los: este impacto provócano os residuos que se producen na ex-tracción (obtención do combustible), procesamento (mellora deste

12

para obter un produto máis útil, por exemplo, pasar de petróleo a gasolina) e o seu transporte.

Efectos ambientais a escala global

- Efecto invernadoiro: cando se queima carbón para producir calor e despois enerxía eléctrica, emítese á atmosfera unha serie de gases. Entre estes gases está o CO2 que provoca o efecto invernadoiro.

- Choiva ácida: certos carbóns, cando se queiman para producir calor ou enerxía eléctrica desprenden óxidos de xofre e de nitróxe-no. Estes gases ao reaccionar co vapor de auga da atmosfera (as minúsculas pingas de choiva) forman outros compostos que son chamados ácidos e que caen á terra en forma das coñecidas como choivas ácidas.

- Perda de biodiversidade: a emisión de gases e partículas provo-cadas ao queimar certos combustibles, a ocupación do terreo e as ver-teduras incontroladas no transporte de combustibles fósiles causan, se se realizan a grande escala, efectos negativos en especies de plantas e animais, chegando a ocasionar mesmo a súa desaparición.

- Diminución da capa de ozono: o ser humano veu utilizando unha serie de compostos en aerosois, escumas sintéticas, refrixeran-tes, disolventes, pulverizadores... que destrúen a capa de ozono que protexe á Terra das radiacións solares máis perigosas.

13

1.2 ENERXÍAS RENOVABLES

Fronte ás fontes convencionais, as enerxías renovables son recursos limpos e inesgotables que proporciona a natureza e teñen un impacto practicamente nulo e sempre reversible.

Estas enerxías, ademais, polo seu carácter autóctono contribúen a diminuír a dependencia do noso país da subministración externa, minoran o risco dun abastecemento pouco diversificado e favorecen o desenvolvemento tecnolóxico e a creación de emprego.

A inmensa maioría das fontes de enerxía renovables proveñen da enerxía que chega á Terra como consecuencia da radiación solar (eólica, solar, biomasa e hidráulica). A enerxía mareomotriz ten a súa orixe na atracción gravitatoria exercida polo sol e pola lúa sobre a Terra e a xeotérmica procede da enerxía que encerra a Terra en forma de calor.

- Enerxía solar: cada ano a radiación solar achega á Terra a ener-xía equivalente a varios miles de veces a cantidade que consome a humanidade. Segundo a tecnoloxía que se utilice ao recoller esta radiación obtéñense dous tipos de enerxía:

a) Enerxía solar térmica: consiste na obtención de calor a través de colectores. A tecnoloxía actual permite quentar auga mediante a calor do sol até producir vapor e, posteriormente, obter enerxía eléctrica.

b) Enerxía solar fotovoltaica: para a súa obtención utilízanse paneis fotovoltaicos que converten directamente a enerxía luminosa en eléctrica. Unha gran vantaxe é que permiten a xeración de enerxía eléctrica no mesmo lugar de consumo, polo que cada vez hai máis casas que se autoabastecen con este tipo de enerxía.

14

- Enerxía eólica: o movemento de masas de aire orixina os ven-tos e grazas a eles, durante séculos, navegaron os barcos de vela e movéronse os muíños de vento.

Hoxe en día, para captar a enerxía que transporta o vento úsanse máquinas eólicas chamadas aeroxeradores. O habitual é que só teñan tres pas, de forma alongada e aerodinámica e que se sitúen sobre unha torre, xa que a velocidade do vento aumenta coa altura. Co seu xiro, as pas moven un xerador, producindo así enerxía eléctrica. Frecuentemente, os aeroxeradores agrúpanse nos chamados parques eólicos, producindo nun espazo pequeno de terreo gran cantidade de electricidade limpa.

Os aeroxeradores de menor tamaño son moi utilizados para xerar a electricidade que necesita unha vivenda illada ou unha peque-na embarcación, para facer funcionar electrodomésticos e outros aparatos eléctricos ou para extraer auga do subsolo e regar campos de cultivo.

- Enerxía da biomasa: a biomasa é a forma que teñen as plantas para almacenar a enerxía que lles chega do sol. Fano grazas á foto-síntese, para a que necesitan enerxía solar, auga, dióxido de carbono e certas substancias que as raíces absorben do chan.

Existen dous tipos de biocombustibles: sólidos (palla de cereais, leña, estelas, briquetas e carbón vexetal) e líquidos. Estes últimos divídense á súa vez en dous grupos: alcohois, sobre todo o bioetanol, que se obteñen principalmente da caña de azucre, o millo, a palla de cereais e da celulosa da madeira que funcionan principalmente en motores de gasolina e os aceites vexetais que se obteñen de fontes moi diversas como a colza e outras plantas que se usan en alimentación, funciona en motores diésel.

15

Tanto o bioetanol como o biodiésel teñen vantaxes ambientais, xa que non contribúen á emisión de CO2, pero na actualidade cuestiónase o seu uso masivo ante a posibilidade de que compitan coa produción de alimentos e agraven o problema mundial da fame.

A enerxía da biomasa tamén se aproveita para producir calor e electricidade.

- Enerxía hidráulica: esta fonte utilízase para xerar electricidade aproveitando o movemento da auga retida en encoros ou presas, facéndoa pasar por un tubo que ten unha turbina no final, o eixe desta turbina dá voltas e este xiro move un xerador eléctrico, obténdose enerxía hidroeléctrica.

Hai tres tipos de centrais: de “auga fluínte”, captan unha parte do caudal do río e a través dunha canle trasládano cara á central; a de “pé de presa”, debaixo dunha presa, e “reversibles” que á parte de xerar electricidade bombean auga para completar a produción cando fai falta.

É moi limpa porque non xera gases, pero a súa construción pode afectar ao contorno ambiental e á canle dos ríos.

Considéranse moi interesantes as chamadas centrais minihidráulicas, que son pequenas, non alteran o curso do río, nin afectan á vida fluvial.

- Enerxía xeotérmica: ten a súa orixe na gran diferenza de tem-peratura que hai no interior da Terra, que van dende os 15º C da superficie aos 4.000º C do núcleo. Esta diferenza, chamada gra-diente térmico, orixina un fluxo continuo de calor dende o interior da Terra cara á superficie.

16

Esta enerxía foi aproveitada polo home dende tempos remotos (ba-ños turcos, termas romanas, sauna escandinava...), agora esta calor utilízase para quentar invernadoiros, piscifactorías, calefaccións... e xerar electricidade recollendo o vapor que desprenden os acuíferos a altísimas temperaturas.

- Enerxía mareomotriz: o vaivén da auga das mareas, as ondas, as correntes mariñas e mesmo a diferenza de temperatura constitúen unha fonte de enerxía.

As mareas son producidas pola gravitación do sol e a lúa. Coa tec-noloxía actual, nos puntos da costa onde a marea alta e baixa di-firen en máis de cinco metros de altura e poden instalarse centrais mareomotrices. Non son moi numerosas e funcionan igual que as centrais hidroeléctricas dos ríos.

As ondas do mar prodúcense pola acción do vento e a súa altura é variable. A tecnoloxía actual utiliza a forza das ondas, pero aínda é moi incipiente. Tamén se está a ensaiar con autoxeradores subacuáticos que se abastecen das correntes mariñas.

- O hidróxeno: é un gas moi lixeiro, que cando se combina co osíxeno do aire produce auga e desprende moita calor. O hidróxeno líquido desprende tres veces máis calor que a mesma cantidade equivalente de gasolina.

1�

1.3 VANTAXES DAS ENERXÍAS RENOVABLES

Aproveitar os recursos naturais como o vento ou o sol para producir enerxía favorece a conservación do medio.

Entre as principais vantaxes está que as enerxías renovables non producen emisións de CO2 ou outros gases contaminantes á at-mosfera, algo que si ocorre cos combustibles fósiles como o petró-leo e o carbón.

Non xeran residuos de difícil tratamento como fai a enerxía nuclear.

Son inesgotables, mentres que os combustibles convencionais, como o carbón ou os fósiles, non o son. Nun estudo do Instituto para a Diversidade e Aforro Enerxético (IDAE) Impactos am-bientais da produción eléctrica, do ano 2000, calculouse que a xeración de 1 kWh nunha planta de carbón produce un dano entre 250 e 350 veces superior ao de 1 kWh nunha pequena central hidroeléctrica.

No campo socioeconómico, as enerxías renovables son autóctonas e non dependen dun comercio focalizado como é actualmente o do petróleo. Países de clima parecido ao español, con sol e zonas de vento importantes, poderían minimizar así a súa dependencia económica do exterior e favorecer o desenvolvemento de tecnoloxías propias. España non ten petróleo, pero si suficiente superficie de terreo, quilómetros e quilómetros de costa e moitas horas de sol e vento.

Por outra banda, a eficiencia enerxética en termos de enerxía primaria obtida con fontes renovables é moi alta, preto ao 100% para a hidráulica, a eólica e a solar, e ao 60% para a biomasa, fronte ao 35% do parque convencional, segundo o Plan de Fomento das Enerxías Renovables 2000-2010 publicado polo IDAE.

19

2. INFLUENCIA DAS ENERXÍAS RENOVABLES NO EMPREGO

O feito de que o sector enerxético sexa estratéxico na economía e desenvolvemento dun país, e as enormes vantaxes do uso das enerxías renovables permitiron que a promoción do seu uso se contemple como política de estado, tanto na Unión Europea como en España.

Esta política de promoción fixou como obxectivo que o 12% da enerxía consumida proveña de fontes renovables no ano 2010; así o especifica a Lei do sector enerxético de 199� e diversos textos europeos, como o Libro branco das enerxías renovables ou a Di-rectiva 2001/�� para a promoción da electricidade renovable no mercado interior da electricidade.

20

De cumprirse este obxectivo, o sector albergaría a creación de máis de 200.000 empregos, segundo o dato da Asociación de Produtores de Enerxías Renovables (APPA), 50.000 empregos directos e 150.000 inducidos, é dicir, os que desempeñan algunha actividade ligada ás empresas produtoras deste tipo de enerxía. Isto suporía quintuplicar os postos de traballo que xeran as fontes convencionais.

En España, o sector das empresas de enerxías renovables é novo, cunha antigüidade media que pode cifrarse arredor dos 16 anos; case unha de cada tres empresas creouse a partir do ano 2000.

O sector conta cunhas 800 empresas, máis da metade dedícanse ao desenvolvemento de proxectos e, o resto, á instalación e man-temento de equipos, aínda que é normal que as mesmas empresas se dediquen a varios ámbitos á vez (servizo e asistencia técnica, mantemento etc.).

Por áreas tecnolóxicas, o maior número de empresas acapárao a enerxía eólica, seguida da hidráulica, a enerxía solar fotovoltaica e a solar térmica. A xeotermia é a que menos empresas abrangue.

A maioría das persoas que traballan no sector teñen unha formación técnica (enxeñeiros, químicos, biólogos...), pero o emprego inducido abarca moitas outras actividades, que fan que o uso das enerxías renovables sexa unha das fontes futuras de emprego: actividades xurídicas, consultoría e asesoría, fabricación de equipos, fabricación de compoñentes, comercialización de equipos, comercialización de enerxía, servizos financeiros, promoción das enerxías renovables, operación e mantemento, instalación, construción, departamentos de I+D+I, auditoría, formación, produción de enerxía, venda e mante-mento, distribución, representantes, recollida de materia prima etc.

21

2.1. APLICACIÓNS E TECNOLOXÍA

Algunhas das principais aplicacións das enerxías renovables son:

- Quentamento de auga para piscinas.

- Calefacción en vivendas.

- Quentamento en aplicacións industriais.

- Sistemas de refrixeración.

- Electrificación de vivendas rurais.

- Bombeo de auga/regos.

- Telecomunicacións: repetidores de sinal, telefonía móbil e rural.

- Sinalizacións marítimas: balizas, faros e radiofaros.

- Postes de socorro en autoestradas e aparcadoiros.

- Equipos de navegación en veleiros e iates: GPS, sismógrafos e mareógrafos.

- Sinalización ferroviaria, terrestre e aérea.

- Alumeado público.

- Detección de incendios por sistemas de telecontrol vía satélite.

- Iluminación de paneis publicitarios.

22

- Equipos autónomos de bombeo capaces de elevar grandes cau-dais de auga de pozos profundos.

- Caldeiras de biomasa para calefacción doméstica e grandes edificios.

- Sector agrario: sistemas de bombeo, sistemas automáticos de rego, iluminación de silos e almacéns, bebedoiros automáticos para gando, cercas electrificadas, invernadoiros, naves gandeiras, granxas cinexéticas...

- Tratamento de augas: depuradoras de augas residuais, clorado...

23

3. PROFESIÓNS LIGADAS ÁS ENERXÍAS RENOVABLES

O mundo das enerxías renovables xera un gran número de novos empregos relacionados, na maior parte, coas áreas técnica e expe-rimental de todos os niveis académicos.

Podemos agrupalos en dúas áreas segundo a súa actividade:

- Investigación e desenvolvemento

- Instalación e mantemento

25

3.1. INVESTIGACIÓN E DESENVOLVEMENTO

O 52% dos traballadores do sector das enerxías renovables son ti-tulados superiores. Dentro destes, son os relacionados coas ensi-nanzas técnicas (enxeñarías e arquitectura) os que incrementaron nunha maior porcentaxe as súas saídas profesionais. Non obstante, hai outros titulados que son igual de demandados, aínda que non sexa dunha forma tan directa: para xestionar as novas industrias enerxéticas, estudar o impacto ecolóxico...

A necesidade social de consumo enerxético, a escaseza cada vez maior das enerxías tradicionais e o custo tan elevado que están a alcanzar, fai que sectores tan importantes como o da construción e a industria busquen de forma cada vez máis urxente solucións para garantir o abastecemento, conservar o medio e conquistar o usuario final.

Deste xeito, podemos ver edificios que xeran electricidade por me-dio de placas solares, carburantes de biodiésel, coches eléctricos, industrias abastecidas con enerxía eólica, campos de placas solares, montes cubertos de pas eólicas...

As principais titulacións que poden estar relacionadas coa inves-tigación, desenvolvemento, extracción, implantación e valoración destas enerxías son:

ENXEÑEIRO INDUSTRIALA Enxeñería Industrial é a que se implica dun xeito máis directo cos aspectos tecnolóxicos e organizativos dos procesos industriais. Para iso, prepárase o alumno en todo o relacionado coa teoría e tecnoloxías dos sistemas mecánicos e eléctricos, organización de

26

procesos e empresas, desenvolvemento de produtos, transporte e utilización de enerxías, fabricación de novos materiais e impacto das actividades industriais no ambiente.

Esta formación cobre áreas tan variadas como a enerxía, o ambiente, a enxeñería mecánica, a xestión de fabricación, a electricidade e a electrónica e novos materiais.

As principais saídas profesionais son as plantas de produción de enerxía, os departamentos de I+D+i, a xestión de calidade, as apli-cacións da robótica, a enxeñería de deseño, o cálculo e o deseño de estruturas, a enxeñería acústica e de vibracións, as plantas, a pneumática, as simulacións de mecanismos etc.

ENXEÑEIRO TÉCNICO INDUSTRIALA Enxeñería Técnica Industrial ten cinco especialidades: Elec-tricidade, Electrónica Industrial, Mecánica, Química Industrial e Téxtil. As catro primeiras están intimamente vinculadas coa xera-ción e investigación das enerxías.

Os enxeñeiros técnicos industriais especializados en Electricidade son os que se encargan de aproveitar a enerxía mecánica de orixe térmica ou hidráulica, dos sistemas de xeración de enerxía, das tur-binas, caldeiras, do deseño e protección de instalacións, do cálculo e construción de máquinas eléctricas e dos sistemas de transporte e distribución de enerxía eléctrica.

Os enxeñeiros técnicos industriais especializados en Electrónica Industrial son os que deseñan, instalan e manteñen os sistemas e equipos electrónicos industriais e os que aplican os dispositivos electrónicos e microelectrónicos na automatización dos procesos produtivos.

2�

Os enxeñeiros técnicos industriais especializados en Mecánica son os que desenvolven procedementos e máquinas para incrementar o rendemento da produtividade nas industrias; crean industrias mecánicas ou fan máis técnicas as existentes para aumentar a ca-pacidade dos elementos mecánicos dos sistemas de produción; desenvolven tecnoloxías de materias primas e impulsan a creación de novos materiais para mellorar a produción.

Os enxeñeiros técnicos industriais especializados en Química Indus-trial son os que optimizan e melloran os rendementos das industrias a través da transformación da materia dunha forma económica e segura sen prexudicar o ambiente.

ENXEÑEIRO AGRÓNOMOA Enxeñería Agrónoma forma a profesionais que teñen como obxec-tivo deseñar sistemas de aproveitamento dos recursos da natureza para obter e transformar alimentos, fibras para tecidos e outros produtos vexetais ou animais útiles para o home. Tamén innovan e introducen as técnicas máis avanzadas aplicables á agricultura.

As principais saídas laborais son: agroenerxía; dirixir explotacións e empresas agropecuarias e agroalimentarias; deseñar, executar e controlar plans e proxectos de enxeñería agronómica relacionados coa construción de edificacións, infraestrutura rural, mecanización agraria, electrificación, regadíos...; ecoloxía; defensa do ambiente; ordenación do territorio de áreas rurais e a transformación de produtos obtidos directamente da natureza a través das industrias agrarias e agroalimentarias.

28

ENXEÑEIRO TÉCNICO AGRÍCOLAA Enxeñería Técnica Agrícola ten catro especialidades: Explota-cións Agropecuarias, Hortofruticultura e Xardinería, Industrias Agrarias e Alimentarias e Mecanización e Construcións Rurais. As dúas últimas son as máis vinculadas ás posibilidades que ofre-cen as enerxías renovables.

Os enxeñeiros técnicos especializados en Industrias Agrarias e Ali-mentarias, por medio dos seus coñecementos científicos e tecno-lóxicos, están capacitados para o control dos procesos industriais agrarios e alimentarios, a xestión e control de calidade e a tecno-loxía dos procesos agroalimentarios (elaboración, transformación, conservación, transporte, distribución e comercialización). Tamén poden proxectar e dirixir obras dentro do sector agrario e alimen-tario, elaborar e valorar proxectos técnicos relacionados coa súa especialidade e dirixir empresas agroalimentarias.

Os enxeñeiros técnicos especializados en Mecanización e Constru-cións Rurais estudan a fabricación de maquinaria agrícola; analizan como conseguir o maior rendemento dos cultivos e con que tipo de maquinaria; adquiren coñecementos da tecnoloxía e das técnicas necesarias para realizar motores, reparalos e conservalos e estudan as técnicas de construción de almacéns, secadores, instalacións para o gando etc.

ENXEÑEIRO DE MINASA Enxeñería de Minas forma a profesionais que se ocupan da investi-gación e valoración de depósitos minerais, dos recursos enerxéticos e hidroxeolóxicos, das obras subterráneas, das sondaxes e instalacións mineiras, así como do seu mantemento e do impacto ambiental que estas activades poidan causar.

29

Estes enxeñeiros poden traballar en multitude de áreas como a mineira de materiais, ambiental e enerxética. As principais saídas profesionais relacionadas coa área enerxética son as centrais tér-micas e hidroeléctricas; o aforro e a eficiencia enerxética; as novas tecnoloxías enerxéticas (biocombustibles, pilas de combustible...); os recursos enerxéticos (enerxía solar, biomasa, enerxía eólica...); a xeración, a transmisión e a conversión da enerxía térmica; a xera-ción, o transporte e a utilización da enerxía eléctrica.

ENXEÑEIRO TÉCNICO DE MINASA Enxeñería Técnica de Minas ten catro especialidades: Instalacións Electromecánicas Mineiras; Mineralurxia e Metalurxia; Recursos Enerxéticos, Combustibles e Explosivos e Sondaxes e Prospeccións Mineiras. Todas elas capacitan o alumno para traballar en instalacións dedicadas á produción de enerxía.

Na especialidade de Instalacións Electromecánicas e Mineiras es-túdase a xeración, a regulación, a medición, a transformación, o transporte e a distribución da enerxía eléctrica, así como todas as instalacións electromecánicas que lles afectan á industria da extracción interior e a ceo aberto e ás instalacións de laboratorios para a preparación mecánica do produto extraído.

Na especialidade de Mineralurxia e Metalurxia estúdase a tecnoloxía mineira, os sistemas de explotación, o control de ocos, a aeroloxía e o estudo dos explosivos: o seu manexo, a utilización e a seguridade.

A especialidade de Recursos Enerxéticos, Combustibles e Explosivos é probablemente a que máis saídas ten dentro da Enxeñaría Técnica de Minas, non só no ámbito nacional senón no internacional. Estes estudos contemplan todas as fontes de enerxía (biomasa, solar, eólica, fotovoltaica, hidroeléctrica, nuclear, térmica e os residuos sólidos urbanos).

30

Na especialidade de Sondaxes e Prospeccións Mineiras afóndase nos procedementos e métodos para a localización e a avaliación de calquera depósito mineral, así como coñecer e aplicar os procede-mentos de perforación e produción de petróleo, de gas e de auga.

ENXEÑEIRO DE CAMIÑOS, CANAIS E PORTOSA Enxeñería de Camiños, Canais e Portos forma a profesionais que se ocupan de investigar, asesorar e elaborar proxectos en todo o referente a construcións de pontes, de presas, de peiraos, de es-tradas, de autoestradas, de aeroportos, de vías férreas, de sistemas de evacuación de desperdicios e de defensa contra inundacións; planifican o transporte e a xestión de recursos e asesoran sobre urbanismo.

As principais saídas profesionais desenvólvenas no sector da ener-xía e en empresas construtoras, hidráulicas, siderometalúrxicas e electrónicas.

ENXEÑEIRO TÉCNICO DE OBRAS PÚBLICASA Enxeñería Técnica de Obras Públicas ten tres especialidades: Construcións Civís, Hidroloxía e Transportes e Servizos Urbanos. En todas elas, a introdución das novas enerxías é un claro punto de investigación.

Na especialidade de Construcións Civís afóndase no estudo dos elementos necesarios para a construción, destacando a análise dos materiais para utilizar segundo as condicións ambientais onde se sitúe a obra. Unha das áreas que máis futuro presenta para estes titulados é a ambiental.

31

Na especialidade de Hidroloxía estúdase todo o relacionado coa construción e conservación das obras hidráulicas (pontes, encoros, peiraos, centrais hidroeléctricas...).

Na especialidade de Transportes e Servizos Urbanos estúdase o transporte e as súas infraestruturas en relación coa ordenación territorial e a planificación urbana, a limpeza das cidades, as redes de sumidoiros e as redes de distribución de auga e a enxeñería sanitaria e ambiental.

ENXEÑEIRO DE MONTESA Enxeñería de Montes capacita os alumnos principalmente para realizar balances hídricos, traballar con novas enerxías como a bio-masa, asegurar a continuidade da flora silvestre e a fauna, protexer o ambiente, previr incendios e descubrir tratamentos contra pragas e enfermidades.

As principais saídas profesionais destes estudantes son as industrias forestais, as papeleiras e as industrias, a I+D+i no campo das novas enerxías, as áreas de ambiente e a xestión do medio natural etc.

ENXEÑEIRO TÉCNICO FORESTALA Enxeñería Técnica Forestal ten dúas especialidades: Explotacións Forestais e Industrias Forestais.

A especialidade de Explotacións Forestais capacita o alumno, entre outras moitas cousas, para a ordenación, a xestión e o aproveitamento sustentable de montes, de recursos piscícolas e cinexéticos; a restau-ración de contas hidrolóxicas, a conservación de chans e a corrección de redes de drenaxe; as restauracións ecolóxicas e paisaxísticas e os estudos de impacto ambiental e de recursos forestais.

32

A especialidade en Industrias Forestais forma a profesionais capa-ces de controlar a calidade en industrias forestais; executar estudos e proxectos de aproveitamento e de transformación de materias primas forestais e realizar e executar proxectos de conservación.

ENXEÑEIRO XEÓLOGOA Enxeñería de Xeoloxía centra a súa formación no nexo que existe entre a Xeoloxía e a Enxeñería Civil e de Minas.

As principais saídas profesionais son a investigación, o desenvol-vemento e a extracción de enerxía xeotérmica; a caracterización xeolóxica e a xeotécnica do terreo; a investigación, a valoración e xestión das augas superficiais e subterráneas para un mellor apro-veitamento; a investigación, valoración e a extracción de recursos minerais e de materiais de construción; a restauración, a rehabili-tación e o control de medios naturais altamente prexudicados.

ENXEÑEIRO TÉCNICO EN TOPOGRAFÍAA Enxeñería Técnica en Topografía capacita o estudante para elaborar planos e mapas, planificar e executar traballos topográficos e obras no subsolo, realizar taxacións, valoracións, controis de calidade etc.

Estes profesionais desenvolven a súa actividade profesional no sector das enerxías renovables (xeotérmica e hidráulica), da construción, sector da minería e de áreas que requiran unha formación técnica (metalurxia, mineralúrxica, electricidade, enerxías...).

33

ENXEÑEIRO NAVAL E OCEÁNICOA Enxeñería Naval e Oceánica proporciónalle ao alumno os coñe-cementos nas técnicas e tecnoloxías que permiten a utilización e explotación integral de océanos e mares así como a súa conserva-ción e o mantemento dos seus ecosistemas.

Capacita o alumno para planificar, deseñar e construír todo o ma-terial flotante e mergullador, así como da súa maquinaria e equipos auxiliares (buques, plataformas petrolíferas, campos eólicos marí-timos...); xerar e transportar enerxía eléctrica; elaborar proxectos de investigación e desenvolvemento tecnolóxico, estudando a re-sistencia de materiais e o mantemento do control de calidade; or-ganizar as factorías navais e instalacións portuarias; investigación e desenvolvemento da enerxía mareomotriz e realizar traballos de xestión comercial, financeira e de persoal na industria navieira.

ENXEÑEIRO QUÍMICOA Enxeñería Química proporciónalle ao estudante unha enorme polivalencia que está relacionada co deseño, mantemento, avaliación, optimización, planificación e construción de plantas na industria de procesos.

O destino xeral destes titulados é a industria química en sectores como o petroquímico, plásticos e novas enerxías, industrias de procesos, seguridade, ambiente e calidade.

As principais saídas profesionais son: director e técnico en control de calidade, deseñador de procesos e equipos, director de proce-sos de fabricación, director e xefe de recepción de materias primas e enerxías, responsable de transformacións de papel e caucho, su-pervisor de instrumentación etc.

34

ENXEÑEIRO EN XEODESIA E CARTOGRAFÍAA Enxeñería en Xeodesia e Cartografía é unha ensinanza de segundo ciclo, á que poden acceder directamente os estudantes que posúan o título de Enxeñeiro Técnico en Topografía.

Esta titulación proporciónalle ao estudante coñecementos sobre a dimensión e forma do globo terrestre, a física do interior da Terra e a evolución dinámica, terrestre e tectónica global.

As principais saídas profesionais son: realización de cartas e mapas xeográficos; desenvolvemento urbano e reorganización de espazos naturais; técnicos en depósitos, canteiras ou minas; planificación das industrias do sector; construción de estradas, edificios, aero-portos, abastecemento de auga; técnicos en empresas enerxéticas e petroquímicas, industria mineira e extractiva...

ENXEÑEIRO DE MATERIAISA Enxeñería de Materiais é unha ensinanza de segundo ciclo. Poden acceder directamente a ela os estudantes que realizaron o primeiro ciclo de Enxeñería Industrial, Enxeñaría de Minas, Enxeñaría de Camiños, Canais e Portos, Enxeñería Aeronáutica e Enxeñería Naval e Oceánica. Tamén poden acceder de maneira directa os enxeñeiros técnicos de minas especializados en Explotación de Minas ou en Instalacións Electromecánicas Mineiras, os enxeñeiros técnicos industriais especializados en Mecánica e os enxeñeiros técnicos aeronáuticos especializados en Equipos e Materiais Aeroespaciais.

Esta titulación capacita o alumno para deseñar novos materiais con mellores propiedades e novos procesos para producilos.

35

As principais saídas profesionais son: plantas de produción de enerxía térmica ou nuclear; industria automobilística, de transporte ferroviario, aeronáutica e aeroespacial; construción mecánica ou de bens de equipo; substitución de materiais e enxeñaría de produtos; garantía de calidade e fiabilidade de materias primas, procesos e produtos, deseño de novos materiais para funcións específicas.

ENXEÑEIRO EN AUTOMÁTICA E ELECTRÓNICA INDUSTRIALA Enxeñería en Automática e Electrónica Industrial é unha ensinanza de segundo ciclo. Poden acceder directamente a ela os estudantes que realizaron o primeiro ciclo de Enxeñería Industrial e quen posúa o título de enxeñeiro de Telecomunicación; enxeñeiro informático; enxeñeiro técnico Industrial especializado en Electrónica industrial, en Mecánica, en Electricidade, en Química Industrial ou en Téxtil; enxeñeiro técnico en Informática de Sistemas e enxeñeiro técnico de Telecomunicación especializado en Sistemas Electrónicos. Estes titulados reciben unha formación en múltiples disciplinas, que se encarga da concepción e desenvolvemento de autómatas e doutros procesos automáticos.

As principais saídas profesionais son: control, tracción e xeración de enerxía eléctrica; control e programación de robots, control e programación dos sistemas de control de procesos por computador, electrónica de comunicacións, automatización e control de procesos industriais; electrónica profesional, equipamentos para fabricación, iluminación, sistemas integrados de seguridade, electromedicina, intelixencia artificial etc.

36

ENXEÑEIRO EN ELECTRÓNICAA Enxeñería en Electrónica é unha ensinanza de segundo ciclo. Poden acceder a ela directamente e sen complementos de formación os enxeñeiros técnicos industriais especializados en electricidade e en electrónica industrial, enxeñeiros técnicos en informática de sistemas, enxeñeiros técnicos en son e imaxe, enxeñeiros técnicos de telecomunicación especializados en telemática, en sistemas de telecomunicación e en sistemas electrónicos e os que realizasen o primeiro ciclo de Enxeñaría de Telecomunicación.

Estes titulados dedícanse á aplicación das técnicas da enxeñaría á investigación, elaboración de proxectos, fabricación, instalación, funcionamento, manutención e reparación de equipos electrónicos, de telecomunicacións, de sistemas analóxicos e dixitais.

As principais saídas profesionais son: técnicos de I+D, por exemplo no campo das novas enerxías, xerando enerxía eléctrica a través da enerxía solar e eólica; novas tecnoloxías, intelixencia artificial, optimización de métodos de produción etc.

ARQUITECTOA titulación de Arquitectura capacita o alumno para deseñar, proxectar e controlar o espazo no que se desenvolve a vida do ser humano, tanto en edificios, urbanismo e paisaxe. Debe realizarse respectando a natureza e o ambiente, para o que é fundamental ter en conta a utilización das novas enerxías e o seu aforro (solar, eólica, hidráulica e biomasa principalmente). Hoxe en día, por exemplo, estase a desenvolver a arquitectura bioclimática, que xoga co deseño da casa (orientacións, materiais, fiestras...) para conseguir unha eficiencia enerxética.

3�

A función deste profesional ten unha dobre vertente: unha de deseño de edificios e planificación de zonas urbanas, parques, adaptación á paisaxe, e outra máis técnica de cálculo de estruturas, custos, materiais e coordinación da execución. Polo que a súa función é exercer unha síntese entre o deseño, as necesidades e gustos sociais e o avance tecnolóxico de materias á vez que innova espazos e funcións na construción.

ARQUITECTO TÉCNICOA función principal destes profesionais é ordenar, controlar e dirixir a execución material das obras e instalacións na edificación; ademais de inspeccionar os elementos e sistemas construtivos da obra, sendo responsable de que esta se efectúe seguindo o proxecto e a lei. As principais saídas profesionais son a proxección, control e super-visión a pé de obra; a elaboración de planos e peritaxes de terreos; a realización de proxectos; técnico en control de calidade; investi-gador de novas formas de edificación e de materiais; técnico en es-tudos de ciclo de vida útil, avaliación enerxética e sustentabilidade dos edificios etc.

BIÓLOGOA licenciatura en Bioloxía require hoxe en día a especialización, xa que son moitos os sectores que necesitan destes licenciados, pero cuns estudos específicos do seu campo (ambiente, enerxías, biotecnoloxía, ciencias dos alimentos...).

As saídas profesionais destes licenciados céntranse na súa maioría na docencia, a investigación, o ámbito clínico, a consultoría ambiental, análises microbiolóxicas, coidado de costas, acuicultura, explotacións

38

agropecuarias, empresas farmacéuticas etc. O novo interese polo ambiente, as novas enerxías, a biotecnoloxía e o aumento moderado da investigación en empresas privadas está a crear novas oportunidades de emprego para estes licenciados.

Algunhas das novas saídas profesionais son a auditoría ambiental, a biotecnoloxía, departamentos de I+D+i, de calidade e de produción de empresas químicas, farmacéuticas, petroquímicas e en todas as empresas consideradas contaminantes, alimentos transxénicos, novas técnicas de cultivo etc.

CIENTÍFICO AMBIENTALOs licenciados en Ciencias Ambientais dedícanse a todas as activi-dades e problemas relacionados co ambiente, principalmente nos eidos das novas enerxías, o diagnóstico de problemas e proxec-tos de mellora e conservación de espazos naturais,a avaliación do impacto ambiental, a detección, a análise e o control de axentes contaminantes, a reciclaxe, o control de augas etc.

Cada día queda máis latente a preocupación das empresas e os gobernos por coidar o ambiente, a través de tratados e leis nacionais e internacionais inténtanse controlar os axentes contaminantes, os vertidos, a calidade das augas dos ríos, dos mares etc. e, polo tanto, cada vez son máis necesarios os expertos nestes ámbitos.

As principais saídas profesionais son: avaliador ambiental, director de ambiente, técnico superior en control de polución, técnico superior en tratamento de augas residuais, técnico superior en control de pragas, técnico superior na análise e control de contaminantes, consultor ambiental, formador ambiental, experto en reciclaxe, analista de riscos ambientais, consultor e asesor ambiental, consultor de novas enerxías etc.

39

FÍSICOOs licenciados en Física deben reunir tres características funda-mentais: habilidade para deducir e inducir, memoria lóxica e ca-pacidade de abstracción. Estes profesionais están capacitados para crear coñecementos orixinais vinculados ás propiedades da mate-ria, o movemento e a enerxía.

A través de cursos de especialización, másters ou realización de segundos ciclos doutras titulacións poden especializarse noutros sectores de grande auxe, como o ambiente e a informática.

Algúns dos principais eidos de traballo son: Xeofísica, Astrono-mía, Astrofísica, Ciencia de Materiais, Óptica e Láseres, Fisico-química e Biofísica. Tamén é moi importante á súa intervención en áreas tecnolóxicas e aplicadas como: Metalurxia, Electrónica e Microelectrónica, Enerxías non convencionais, Física Ambiental, Física Médica, Informática e Comunicacións.

QUÍMICOA licenciatura en Química abrangue múltiples disciplinas propor-cionándolles aos estudantes un abano moi amplo de coñecementos, que lles permite traballar en distintos sectores laborais.

As principais saídas profesionais son: dirección técnica ou xeral das empresas do sector químico, que cada vez é máis amplo, ecoloxía, agroquímica, investigación médica, enerxía, enerxías renovables, tratamento de augas etc; márketing químico; aplicacións industriais na fabricación de materias e produtos químicos e enerxéticos; industria farmacéutica; deseño e obtención de novos produtos etc.

40

XEÓLOGOA licenciatura en Xeoloxía proporciónalle ao alumno a formación necesaria para a análise da composición e a estrutura da Terra e dos seus materiais, a súa orixe e a súa evolución temporal e para a localización de materiais (minas, petróleo...).

As saídas profesionais destes licenciados son moi diversas, moi-tas delas están relacionadas co ambiente, como: planificación e explotación racional dos recursos xeolóxicos, xeomineiros, ener-xéticos, ambientais e de enerxías renovables; estudos e proxectos hidrolóxicos e hidroxeolóxicos, para a investigación, prospección, captación, control, explotación e xestión dos recursos hídricos; estudos oceanográficos; estudos e proxectos de situación, constru-ción e selado de vertedoiros de residuos sólidos urbanos e depósi-tos de seguridade de residuos industriais e radioactivos etc.

CIENTÍFICO DO MARA licenciatura en Ciencias do Mar forma os futuros científicos a través de múltiples disciplinas e mediante a metodoloxía científica para identificar e avaliar os fenómenos e procesos biolóxicos, físicos, xeolóxicos e químicos do mar. Dan solucións e medidas preventivas aos problemas ou impactos que estes xeran, ofrecendo alternativas para a explotación racional dos recursos mariños.

As principais saídas profesionais son: investigación do mar como nova fonte de enerxía; contaminación e control de calidade das augas mariñas; protección e conservación do ambiente mariño; planificación, ordenación e xestión do litoral; patoloxía, nutrición, xenética e veterinaria mariñas; tecnoloxías mariñas; produtos de-rivados da pesca e acuicultura e industria conserveira etc.

41

BIOTECNÓLOGOA licenciatura de Biotecnoloxía forma os estudantes para conseguir a través dos organismos, compoñentes ou sistemas biolóxicos a obtención de bens e servizos.

Presenta perspectivas laborais moi boas, xa que se produciu un desenvolvemento das Biotecnoloxías moi importante, provocando unha gran demanda destes profesionais.

Algúns dos eidos nos que se introduciron as novas industrias de Biotecnoloxía son: creación de enerxías alternativas, terapia xenéti-ca, estudo do xenoma humano, creación de medios para combater a contaminación ambiental etc.

As principais saídas profesionais son: produción de enerxía a través de biomasa; estudo e investigación de seres vivos; asesor ecolóxico e auditor ambiental; microbiólogo e parasitólogo; director de control de calidade; director e técnico en xenética; director e técnico en contaminación e residuos sólidos; director e técnico en repoboacións; director e técnico en eliminación e reciclaxe de residuos etc.

XERENTEAs novas industrias enerxéticas necesitan xerentes cualificados que as dirixan. Ao ser un campo novo e en continuo proceso de investigación e desenvolvemento, estes profesionais deben ser persoas dinámicas e capaces de entender estes cambios e adaptalos á empresa.

Os titulados en Administración e Dirección de Empresas, xunto a outros titulados superiores que realicen algún MBA (Master Business Administration) son os profesionais máis capacitados para dirixir estas novas empresas.

42

A licenciatura en Administración e Dirección de Empresas propor-ciónalle ao estudante unha formación axeitada nos aspectos básicos e aplicados da economía da empresa, así como da organización e di-rección empresarial. Tratan aspectos xurídicos, situación e balances de empresas, custos, contabilidade..., co fin de conseguir a eficacia económica da empresa, a correcta utilización dos medios materiais e humanos e a información necesaria para a toma de decisións.

POSGRAOSSon moitos os posgraos que se ofertan hoxe en día en relación coas enerxías renovables.

Para os titulados anteriormente descritos realizar un destes cursos de especialización pode ampliarlle de forma significativa a posibilidade de atopar emprego neste sector.

Un dos trazos máis significativos da maioría destes cursos son as prácticas en empresas, que son moi valoradas polos alumnos xa que lles permite ir adquirindo experiencia.

A continuación realizamos unha selección dalgúns dos posgraos que hai na actualidade sobre este sector:

- Máster en Enerxías Renovables e Sustentabilidade Enerxética.

- Máster en Xestión e Desenvolvemento de Enerxías Renovables.

- Máster en Sistemas de Enerxía Solar e Outras Enerxías Reno-vables en Edificios.

- Máster en Xeración Combinada de Electricidade, Calor, Frío e Auga.

43

- Máster en Sustentabilidade e Eficiencia Enerxética no Ámbito Eléctrico. Xestión e Recursos.

- Especialista Universitario en Eficiencia Enerxética.

- Especialista Universitario en Enerxías Renovables.

- Especialista Universitario en Empresas e Economía da Enerxía.

- Experto Universitario en Xestión e Desenvolvemento de Enerxías Alternativas.

- Experto en Avaliación de Impacto Ambiental e Enerxía Eólica.

- Experto en Cambio Climático, Enerxía Eólica e Contaminación Atmosférica.

45

3.2. INSTALACIÓN E MANTEMENTO

A continuación aparecen algunhas das opcións que a formación profesional ofrece para conseguir traballadores que desempeñen actividades relacionadas directa ou indirectamente coas enerxías renovables.

TITULADO EN DESENVOLVEMENTO E APLICACIÓN DE PROXECTOS DE CONSTRUCIÓNEste título de FP de grao superior está dentro da rama de Edificación e Obra Civil e forma traballadores moi necesarios no sector da construción.

A construción de edificios e casas unifamiliares ten que cumprir unhas normas de instalación de fontes de enerxía renovables, como por exemplo a colocación de placas solares e os encargados de facer os proxectos das novas construcións deben ter moi en conta estes requisitos.

Este profesional será capaz de desenvolver proxectos e supervisar a realización de planos, representar os planos de proxectos de cons-trución, medir e valorar unidades de obras, realizar o seguimento da planificación de obra, realizar a administración, xestión e comercia-lización nunha pequena empresa ou taller.

Pode traballar como delineante proxectista de obra civil e edificación, delineante, auxiliar técnico de obra e axudante de organización entre outras actividades.

46

TITULADO EN DESENVOLVEMENTO DE PROXECTOS URBANÍSTICOS E OPERACIÓNS TOPOGRÁFICASEsta titulación de FP de grao superior pertence á rama de Edifica-ción e Obra Civil e forma traballadores que son aptos para parti-cipar en traballos de campo e gabinete; desenvolver proxectos de infraestrutura; participar en traballos de planificación; participar en proxectos para reformular obras; realizar a administración, xestión e comercialización nunha pequena empresa ou taller etc.

Postos de traballo nos que pode desenvolver a súa carreira profesio-nal: axudante topógrafo, delineante proxectista de infraestruturas e urbanismo, delineante de topografía, delineante de trazados varios, auxiliar técnico de obra.

Pode facer labores máis específicos como cubicacións de obras de terra, traballos de campo, levantamentos de terra, facer separación de parcelas, nivelacións de terreos etc.

Á hora de facer un parque eólico ou solar é necesario un proxecto axeitado ás características do terreo onde se vai facer. Polo tanto estes profesionais serán moi demandados pois son necesarios para levar a cabo os ditos proxectos.

TITULADO EN DESENVOLVEMENTO DE PRODUTOS ELECTRÓNICOSEsta titulación de FP de grao superior pertence á rama de Elec-tricidade e de Electrónica e forma a profesionais que poden ser demandados por moitos sectores, e as enerxías renovables non son unha excepción. Por exemplo, os procesos electrónicos son moi necesarios para o correcto funcionamento das centrais de enerxía renovable, polo que estes profesionais atopan neste sector un im-portante viveiro de emprego.

4�

Os estudantes desta especialidade estarán capacitados unha vez rematados os estudos para realizar o estudo, definición, concepción e desenvolvemento de pequenas tarxetas e equipos electrónicos; organizar, xestionar e controlar a fabricación e posta a punto de prototipos electrónicos coa calidade e fiabilidade requiridas e cos custos acordados; manter equipos electrónicos profesionais, utilizando os medios e as técnicas de mantemento adecuados, dándolles o soporte e o asesoramento necesarios aos técnicos que o demanden; realizar a administración, xestión e comercialización nunha pequena empresa ou taller.

As principais saídas profesionais son: técnico en definición, análise e desenvolvemento de produtos electrónicos; proxectista electrónico; técnico en prototipos electrónicos; técnico de soporte en produción electrónica; técnico en control de calidade de produtos electrónicos; técnico de soporte e laboratorio para mantemento de equipos electró-nicos industriais, de equipos electrónicos de telecomunicacións e de tratamento da información e de equipos electrónicos de electromedi-cina e de instrumentación en xeral.

TITULADO EN INSTALACIÓNS ELECTROTÉCNICASDentro da rama de Electricidade e de Electrónica de grao superior está a especialidade de Instalacións Electrotécnicas que capacita o estudante para desenvolver equipos e instalacións de distribución de enerxía eléctrica en media e baixa tensión e centros de transfor-mación; desenvolver e manter instalacións singulares no contorno dos edificios; desenvolver e manter equipos de control automático e instalacións automatizadas para vivendas e edificios; organizar, xestionar e controlar a execución e mantemento das instalacións electrotécnicas; realizar a administración, xestión e comercializa-ción nunha empresa ou taller.

48

En calquera das centrais de enerxía renovable que existen, estes profesionais son necesarios para o correcto funcionamento dos sistemas eléctricos e para conseguir o máximo rendemento da enerxía obtida.

As principais saídas profesionais son: proxectista de liñas eléctricas de distribución de enerxía eléctrica en media e baixa tensión, de instalacións de electrificación en baixa tensión para vivendas e edificios, de instalacións singulares (antenas, telefonía, interfonía, megafonía, seguridade e enerxía solar fotovoltaica) para vivendas e edificios, de instalacións automatizadas “domóticas” de xestión técnica para vivendas e edificios e técnico en supervisión, verificación e control de equipos e instalacións electrotécnicas.

TITULADO SISTEMAS DE REGULACIÓN E CONTROL AUTOMÁTICOSHoxe en día son moitos os procesos nos que actúan os automatismos e o sector das enerxías renovables non é unha excepción. Polo tanto, son moitos os traballos que poden ofertarse dende este sector da enerxía.

Esta titulación de FP de grao superior pertence á rama de Electri-cidade e de Electrónica e capacita o estudante para desenvolver e manter sistemas automáticos para procesos secuenciais; desen-volver e manter sistemas automáticos de medida e regulación para procesos continuos; desenvolver e manter sistemas informáticos e de comunicación industrial; desenvolver e manter sistemas electro-técnicos de potencia; organizar, xestionar e controlar a construción e mantemento dos sistemas automáticos; realizar a administración, xestión e comercialización nunha pequena empresa ou taller.

49

As principais saídas profesionais son: técnico en definición, análise e desenvolvemento de proxectos de equipos e sistemas automáti-cos; proxectista electrotécnico; técnico en automatización; técnico en instrumentación industrial; técnico en control de procesos; téc-nico en soporte de distribución; técnico en electricidade industrial; técnico en electrónica industrial; técnico en mantemento industrial; técnico en informática e comunicacións industriais; técnico en con-trol e regulación de máquinas eléctricas.

TITULADO EN CONSTRUCIÓNS METÁLICASDado que as instalacións para a explotación das enerxías renovables están formadas por estruturas metálicas, estes profesionais teñen traballo asegurado neste sector.

Esta especialidade de Construcións Metálicas pertence á rama de Fabricación Mecánica, é de grao superior e capacita o estudante para desenvolver proxectos de construcións metálicas; desenvol-ver procesos operacionais e organizar a produción de construcións metálicas; xestionar e supervisar os procesos de fabricación, mon-taxe de reparación de construcións metálicas; controlar a calidade en construcións metálicas.

As principais saídas profesionais son: delineante proxectista de construcións metálicas e de ferramentas de construcións metáli-cas; xefe de taller; técnico en procesos de fabricación, montaxe e reparacións de construcións metálicas e de soldadura; xefe de montaxe e reparación de construcións metálicas; inspector de sol-dadura e de calidade.

50

TITULADO EN DESENVOLVEMENTO DE PROXECTOS MECÁNICOSNa rama de Fabricación Mecánica de grao superior está a especia-lidade de Desenvolvemento de Proxectos Mecánicos que capaci-ta o estudante para desenvolver proxectos de matrices, moldes e ferramentas para o proceso de fabricación mecánica; desenvolver produtos de fabricación mecánica; establecer a automatización do produto desenvolvido en fabricación mecánica; xestionar a calidade do produto en fabricación mecánica.

Estes profesionais poden ser necesarios para o deseño e fabricación de pezas utilizadas para o correcto funcionamento das centrais enerxéticas ou dos sistemas de obtención de enerxía.

As principais saídas profesionais son: técnico de desenvolvemento de produtos de fabricación mecánica, técnico de CAD, delineante proxectista, técnico de xestión de calidade do produto en industrias de fabricación mecánica, técnico en desenvolvemento de matrices, técnico en desenvolvemento de moldes e técnico en desenvolvemento de utilidades.

TITULADO EN PRODUCIÓN POR FUNDICIÓN E PULVIMETALURXIAAs enerxías renovables e as súas instalacións de produción necesitan profesionais relacionados con esta rama para levar a cabo procesos de mantemento e mellora. Son moitas as reparacións que ao longo dos anos teñen que facerse e estes traballadores son indispensables para o correcto funcionamento das instalacións.

Dentro da rama de Fabricación Mecánica de grao superior está a especialidade de Produción por Fundición e Pulvimetalurxia que

51

capacita o estudante para: desenvolver procesos operacionais de fundición e pulvimetalurxia; desenvolver a programación de sis-temas automatizados de fundición e pulvimetalurxia; programar e controlar a produción en fabricación mecánica; xestionar e super-visar a produción en fabricación mecánica; controlar a calidade en fabricación mecánica.

As principais saídas profesionais son: técnico en procesos de fundición e pulvimetalurxia, técnico en planificación da produción, técnico en métodos e tempos, técnico en control de calidade, técnico de programación de máquinas e sistemas, xefe de taller; construción de vehículos automóbiles e as súas pezas, de material de transporte, de barcos etc.

TITULADO EN PRODUCIÓN POR MECANIZAXEDentro da rama de Fabricación Mecánica de grao superior está a especialidade de Produción por Mecanizaxe que capacita o estudante para desenvolver procesos operacionais de mecanizado, conformado e montaxe; desenvolver a programación de sistemas automatizados de mecanizaxe, conformado e montaxe; programar e controlar a produción en fabricación mecánica; xestionar e super-visar a produción en fabricación mecánica; controlar a calidade en fabricación mecánica. Polo tanto, están cualificados para levar a cabo labores de montaxe dos sistemas de mecanizaxe das centrais de enerxía renovable.

As principais saídas profesionais son: técnico en procesos de mecanizaxe por arranque de labra e/ou mecanizaxes especiais (electroerosión, plasma...), técnico en procesos de conformado, técnico en montaxe; técnico en planificación da produción, técnico en métodos e tempos, técnico en control de calidade, técnico de programación de máquinas e sistemas, xefe de taller.

52

TITULADO EN ADMINISTRACIÓN DE SISTEMAS INFORMÁTICOSEsta especialidade de grao superior pertence á rama de Informática e forma a profesionais que son necesarios para controlar os sistemas informáticos das centrais de enerxías renovables ou as instalacións que estas teñen.

Algunhas das competencias profesionais que poden desenvolver son: implantar e administrar sistemas informáticos en contornos monousuario e multiususario; implantar e administrar redes locais e xestionar a conexión do sistema informático a redes extensas; implantar e facilitar a utilización de paquetes informáticos de propósito xeral e aplicacións específicas; propoñer e coordinar cambios para mellorar a explotación do sistema e as aplicacións.

Postos de traballo que pode desempeñar: técnico en mantemento de sistemas informáticos en contornos monousuario e multiusuario; xefe de explotación de sistemas informáticos en pequenas e me-dianas empresas; administrador de redes de área local; técnico en información e asesoramento en sistemas e aplicacións informáticas; asesor de sistemas informáticos, funcións de servizo técnico, instalación, mantemento, explotación e soporte técnico ao usuario. Exercen as súas funcións en empresas de distintos sectores económicos e das enerxías renovables, dentro do departamento de informática ou proceso de datos e do departamento técnico. Tamén en empresas de servizos informáticos, na área de servizos ás empresas.

TITULADO EN DESENVOLVEMENTO DE APLICACIÓNS INFOMÁTICASEsta especialidade de FP de grao superior pertence á rama de Informática e forma profesionais necesarios para facer labores de mantemento e deseño de sistemas informáticos tan necesarios no sector das enerxías renovables.

53

Este profesional será capaz de implantar e administrar sistemas informáticos en contornos monousuario e multiususario; implantar e administrar redes locais e xestionar a conexión do sistema infor-mático a redes extensas; implantar e facilitar a utilización de paquetes informáticos de propósito xeral e aplicacións específicas; propoñer e coordinar cambios para mellorar a explotación do sistema e as aplicacións.

Son moitos os postos onde pode desenvolver a súa carreira profesio-nal, algunhas das opcións máis factibles son: técnico en mantemento de sistemas informáticos en contornos monousuario e multiusuario; xefe de explotación de sistemas informáticos en pequenas e me-dianas empresas; administrador de redes de área local; técnico en información e asesoramento en sistemas e aplicacións informáticas; asesor de sistemas informáticos. O seu traballo se sitúa fundamen-talmente nas funcións de servizo técnico, instalación, mantemento, explotación e soporte técnico. Pode exercer as súas funcións en em-presas de distintos sectores dentro do departamento de informática, de proceso de datos ou no departamento técnico.

TITULADO EN QUÍMICA AMBIENTALNa rama de Química está a especialidade de Química Ambiental que é un título de FP de grao superior e capacita os estudantes para: organizar e xestionar os medios e medidas de protección química ambiental, controlar as emisións á atmosfera, controlar os residuos sólidos, controlar o tratamento de augas residuais e cumprir as normas de seguridade no traballo químico e controlar a hixiene química ambiental.

Estes traballadores teñen como obxectivo principal analizar e protexer o ambiente que nos rodea, polo que son moi demandados no sector das enerxías renovables.

54

As principais saídas profesionais son: analista de auga en labora-torios; encargado de recuperación en industria papeleira; seguridade ambiental en fabricación,depuración de augas urbanas, industriais e residuais; control de contaminación (emisións á atmosfera, ruído e vibracións); reciclaxe, tratamento e control de residuos urbanos, industriais e agrícolas.

TITULADO EN SAÚDE AMBIENTALEste título pertence á rama de Sanidade e é de grao superior. Os seus contidos céntranse en augas de uso e consumo, contaminación atmosférica, produtos químicos e sectores de interese en saúde pública, residuos sólidos e medio construído, control e vixilancia da contaminación de alimentos etc.

As principais saídas laborais son administrar e xestionar unha uni-dade de saúde ambiental; identificar, controlar e vixiar os riscos para a saúde da poboación xeral asociados ao uso da auga, ao aire e ás distintas fontes de enerxía, aos produtos químicos, aos residuos sólidos e de medio construído e á contaminación dos alimentos; fomentar a saúde das persoas mediante actividades de educación ambiental.

Estes profesionais poden ser requiridos para facer estudos sobre o impacto ambiental das centrais de enerxía renovable. Aínda que son coñecidas como enerxías limpas ou ecolóxicas son moitos os efectos derivados destas instalacións sobre o ecosistema, e estes profesionais poden estudalos e analizalos para así conseguir un menor prexuízo ambiental.

55

TITULADO EN MERGULLO DE MEDIA PROFUNDIDADEEsta especialidade de FP de grao medio pertence á rama de acti-vidades Marítimo-Pesqueiras e é a encargada de formar persoal capacitado para realizar inmersións seguras de intervención e ma-nexar/manter equipos e instalacións hiperbáricas simples; efectuar traballos subacuáticos elementais de corte e soldadura con méto-dos básicos convencionais, de obras hidráulicas e explosivos e de reparación a flote e rescates; realizar a administración, xestión e comercialización nunha pequena empresa ou taller e, en resumo, facer calquera tipo de traballo no medio acuático.

Este tipo de traballador é moi útil para levar a cabo labores de revisión e mantemento nas estruturas das centrais enerxéticas que están na auga. Debido ao crecemento deste tipo de centrais e que os labores de mantemento cos anos de emprego son cada vez máis habituais, serán profesionais moi demandados.

As principais saídas profesionais son: mergullador, soldador suba-cuático, operador especialista en obras hidráulicas, operador espe-cialista en explosivos, operador especialista en cámara hiperbárica, operador de campá de inmersión, técnico en instalacións hiperbári-cas, operador especialista en reportaxes gráficas, técnico de ensaios non destrutivos.

TITULADO EN TRABALLOS FORESTAIS E CONSERVACIÓN DO MEDIO NATURALEsta é unha titulación de FP de grao medio que pertence á rama de Actividade Agrarias.

Esta profesión está moi relacionada coas enerxías renovables e o desenvolvemento sustentable xa que traballan directamente cos

56

recursos naturais do noso planeta. Unha boa conservación do noso contorno natural fomentará a aplicación das enerxías renovables en substitución das enerxías contaminantes.

Este profesional ten capacidade para organizar e xestionar unha explotación familiar agraria; preparar, manexar e manter en uso as instalacións, maquinaria e equipos da explotación agraria; realizar os procesos e traballos necesarios para a obtención de produtos forestais, explotándoos racionalmente; realizar os labores/operacións de reprodución, propagación e produción de plantas en viveiro; realizar os procesos e traballos necesarios para a implantación de árbores e arbustos no monte, así como os de mantemento, conservación, inventario e defensa das masas forestais; realizar os labores de control e vixilancia do medio natural e das actividades de uso público dos espazos naturais.

Pode traballar como rozador, maquinista forestal, silvicultor, repoboa-dor, viveirista, axente forestal, axente de ambiente, bombeiro forestal, colaborador de espazos cinexéticos e piscifactorías, colaborador en centros de interpretación da natureza e de educación ambiental.

TITULADO EN EXPLOTACIÓNS AGRARIAS EXTENSIVASO sector agrario, nos últimos anos, aprendeu a beneficiarse das enerxías renovables adaptando as súas actividades ás vantaxes que estas poden ofrecerlles. Grazas a este novo pulo pode dicirse que este sector ten un presente e un futuro inmediato con moitas posibilidades laborais.

Esta e unha especialidade da rama de Actividades Agrarias de FP de grao medio e capacita para organizar e xestionar unha

5�

explotación familiar agraria; preparar, manexar e manter en uso as instalacións, maquinaria e equipos da explotación agraria; realizar os labores/operacións de cultivo en explotacións extensivas de cultivos herbáceos; realizar os labores/operacións de cultivo en explotacións extensivas de cultivos arbóreos e arbustivos; realizar as operacións de control fitosanitario, preservando o ambiente e a sanidade dos alimentos; realizar operacións de manexo racional do gando; realizar operacións de produción do gando para leite, carne, la e aproveitamentos apícolas en explotacións de cultivos extensivos etc.

Postos de traballo que pode desempeñar: xefe de explotacións agrarias; tractorista no sector agrario; encargado de explotacións de secaño e de regadío; maquinista de equipos agrícolas; controlador de pragas; capataz de rego; xefe de taller rural; xefe de almacén de produtos agrícolas; xerente de cooperativas de produción; xerente de sociedades agrarias de transformación ou outras asociacións de produtores.

TITULADO EN EXPLOTACIÓNS AGRARIAS INTENSIVASAo igual que no caso das explotacións agrarias extensivas, as novas fontes de enerxía conseguiron un rexurdimento destas actividades.

Unha vez rematado este título de FP de grao medio estarase capaci-tado para organizar e xestionar unha explotación familiar agraria; preparar, manexar e manter en uso as instalacións, maquinarias e equipos da explotación agraria; realizar os labores/operacións de reprodución, propagación e produción de plantas en viveiro; realizar as operacións en cultivos herbáceos intensivos; realizar as

58

operacións de cultivo en froiteiros e cítricos; realizar operacións de control fitosanitario, preservando o ambiente e a sanidade dos alimentos.

Postos de traballo nos que pode conseguir emprego: xefe de explo-tación agraria, encargado de explotación de secaño e de regadío, maquinista de equipos agrícolas, controlador de pragas ou aplicador de fitosanitarios, traballos como horticultor, fruticultor, plantando sementes, traballador nun viveiro, floricultor, capataz de rego, xefe de almacén de produtos agrícolas, xerente de cooperativas de pro-dución, xerente de sociedades agrarias de transformación ou outras asociacións de produtores etc.

TITULADO EN EXPLOTACIÓNS GANDEIRASÁs explotacións gandeiras poden sacárselles ademais do rendemento tradicional, un rendemento extra á hora de empregar os residuos que os animais producen para convertelos en enerxía renovable. Canto maiores sexan os avances neste tipo de aproveitamento enerxético maiores serán os beneficios destas explotacións e polo tanto máis postos de traballo se crearán.

Este título de FP de grao medio capacita para organizar e xestionar unha explotación familiar agraria; preparar, manexar e manter en uso as instalacións, maquinaria e equipos da explotación agraria; realizar as operacións de produción de animais para leite, carne, la e avicultura; realizar as operacións de manexo racional do gando; realizar operacións de produción e coidado de animais de laboratorio; realizar operacións de ferraxe, doma e coidados básicos do cabalo e outros animais etc.

Postos de traballo nos que pode conseguir emprego: gandeiro de vacún de leite e carne, gandeiro de ovino e caprino, gandeiro de

59

porcino, criador/coidador de cabalos, ferrador, encargado de ex-plotacións gandeiras, traballador de consulta clínica veterinaria e traballador cualificado en animais de experimentación.

TITULADO EN OBRAS DE ALBANELERÍAPara conseguir un bo aforro enerxético é moi importante conseguir que as vivendas estean moi ben illadas, logrando un menor consumo de calefacción e polo tanto un beneficio ambiental e económico. Por iso, é moi importante un bo traballo de illamento nas edificacións, tanto actuais como vellas.

Esta titulación de FP de grao medio pertencente á rama de Edifica-ción e Obra Civil e forma traballadores que serán capaces de orga-nizar os traballos de obras de albanelería; construción de cubertas e coberturas; realizar revestimentos continuos conglomerados; realizar obras de impermeabilización; construír instalacións de canalizacións de fluídos sen presión en condicións de seguridade e calidade; com-probar e dispoñer os medios de seguridade previstos no plan da obra; realizar a administración, xestión e comercialización nunha pequena empresa ou taller.

Postos de traballo que pode desempeñar: capataz de obra, técnico de seguridade e hixiene, albanel, instalador de material illante, es-caiolista, revocador, instalador de tubaxes, montador de estadas.

TITULADO EN EQUIPOS E INSTALACIÓNS ELECTROTÉCNICASToda instalación de enerxía renovable necesita administrar a enerxía eléctrica que xera, podendo ser estes profesionais os encargados de que todas as instalacións electrotécnicas funcionen do xeito máis eficiente posible, para así sacarlle o máximo rendemento.

60

Esta titulación de FP de grao medio pertence á rama de Electri-cidade e de Electrónica e forma profesionais que son capaces de construír, explotar e manter liñas e instalacións de distribución de enerxía eléctrica en media e baixa tensión e centros de trans-formación; construír, explotar e manter instalacións singulares e de automatización de edificios; realizar a construción de equipos electrotécnicos de distribución de enerxía eléctrica, así como para a protección e o control de máquinas eléctricas; construír, manter e ensaiar máquinas eléctricas, estáticas e rotativas; realizar o man-temento preventivo e correctivo das instalacións do seu ámbito; realizar a administración, xestión e comercialización nunha pe-quena empresa ou taller.

Postos de traballo que pode desempeñar: instalador de liñas eléctri-cas, montador de centros de produción, electricista xeral, instalador electricista de edificios, electricista industrial, montador de cadros eléctricos e instalador electrónico de edificios.

TITULADO EN SOLDADURA E CALDEIRERÍAEsta titulación de FP é de grao medio e pertence á rama de Fabricación Mecánica. Os profesionais que se forman nestes estudos son capaces de trazar, cortar, mecanizar e conformar chapas, perfís e tubos para construcións metálicas; unir por soldadura pezas e conxuntos para fabricar, montar ou reparar construcións metálicas; montar elementos e subconxuntos de construcións metálicas; realizar operacións de control de calidade na construción metálica; realizar a administración, xestión e comercialización nunha pequena empresa ou taller.

Postos de traballo que pode desempeñar: montador de tubaxes, montador de produtos metálicos estruturais, trazador, reparador de estruturas de aceiro en taller e obra, carpinteiro metálico, soldador, caldeireiro.

61

Estes traballadores poden ser demandados para traballos de mante-mento ou de prefabricación de pezas, tubaxes... que compoñen as estruturas das centrais enerxéticas ou das instalacións de calefacción dos edificios, das casas unifamiliares e dos complexos deportivos.

TITULADO EN MONTAXE E MANTEMENTO DE INSTALACIÓNS DE FRÍO, CLIMATIZACIÓN E PRODUCIÓN DE CALOREsta titulación pertence á rama de Mantemento e Servizos á Pro-dución e é de grao medio, forma traballadores esenciais para o bo mantemento das instalacións de calefacción e refrixeración. Canto máis se optimicen os recursos e menos enerxía consuman máis beneficiosas serán para o ambiente e para o noso peto.

Este profesional será capaz de montar e manter instalacións de refrixeración comercial e industrial; montar e manter instalacións de climatización e ventilación; montar e manter instalacións de produción de calor; montar e manter redes de auga e de gases combustibles; realizar a administración, xestión e comercialización nunha pequena empresa ou taller.

Postos de traballo que pode desempeñar: instalador/mantedor de instalacións de calefacción e auga quente sanitaria; instalador/mantedor de instalacións de calefacción e climatización; instalador de gas; mantedor de instalacións auxiliares á produción; mantedor de instalacións de proceso.

62

TITULADO EN OPERACIÓNS DE PROCESO DE PLANTA QUÍMICATodo proceso químico pode ter como consecuencia secundaria un prexuízo para o medio, por iso necesítanse traballadores que controlen a seguridade destes para que sexan o menos nocivos posibles.

Esta titulación de FP é de grao medio, pertence á rama de Quí-mica e forma a profesionais cuxas capacidades son: preparar e ensaiar materias químicas; preparar instalacións e operar servizos auxiliares para o proceso químico; realizar operacións de proce-so químico; controlar o proceso químico; actuar baixo normas de correcta fabricación, de seguridade e ambientais (esta é unha das capacidades máis demandadas).

Postos de traballo que pode desempeñar: operador de planta quími-ca, operador de campo, operador de caldeiras, operador de fornos, operador de destilación, operador de mesturas, operador de secado, operador de preparación de materias primas, operador de polimeri-zación, operador de panel e operador de control.

CURSOS DE FORMACIÓNO incremento do peso específico das enerxías renovables dentro do panorama enerxético nacional leva aparellado un crecemento considerable da actividade empresarial neste sector e, polo tanto, un aumento significativo dos postos de traballo.

A crecente demanda de persoal especializado por parte destas empresas, tanto para a xestión como para o mantemento, fai que o número de cursos e estudos sobre este sector se multiplique.

63

Estes cursos son de diferente duración e de carácter moi diverso, poden ser presenciais, semipresenciais ou a distancia.

Moitos destes cursos teñen prácticas reais en empresas que tra-ballan no sector das enerxías renovables, o que facilita o proceso de conseguir traballo, pois a experiencia é un dos requisitos máis valorados á hora de facer unha selección de persoal.

Facer un curso deste tipo é unha opción moi útil para a xente nova que quere ingresar no mercado laboral, para os traballadores que queren cambiar de traballo ou para os traballadores do sector que queren completar a súa formación. Algúns destes cursos que se ofertan na actualidade son:

- Experto en Enerxía Solar e Eólica.

- Técnico Instalador de Enerxía Solar e Fotovoltaica.

- Técnico en Enerxías Renovables.

- Técnico Superior en Instalación e Mantemento de Sistemas de Enerxía Solar Térmica.

- Curso de Introdución ás Enerxías Renovables.

- Curso en Sistemas Enerxéticos.

- Curso Superior en Enerxías Renovables e Mercado Enerxético.

- Curso de Especialización en Enerxías Renovables e Desenvol-vemento Sustentable.

64

- Técnico en Enerxía Eólica.

- Técnico en Enerxía Solar Térmica.

- Curso de Planificación de Enerxías Alternativas.

- Curso de Sensibilización Ambiental.

- Curso de Outras Formas de Enerxía Renovable.

- Curso de Especialización en Aspectos Ambientais da Enerxía.

- Instalador de Enerxía Solar Térmica.

- Experto en Cambio Climático, Enerxía Eólica e Contaminación Atmosférica.

- Curso de Enerxía Solar-Proxectista Instalador.

- Curso Superior de Aforro e Eficiencia Enerxética.

- Curso de Enerxía solar térmica. Aplicacións e cálculo de instalacións.

- Curso en Sistemas de Xestión Ambiental. A Nova ISO 14001: 2004.

- Curso de Especialista en Análise, Tratamento e Reutilización de Augas Residuais.

- Auditor Interno en Sistemas de Xestión Ambiental e Calidade polas Normas ISO 14001 e 9001.

65

4. SITUACIÓN DAS ENERXÍAS RENOVABLES EN GALICIA

Galicia goza dunhas condicións naturais excepcionais para a explo-tación das fontes enerxéticas renovables. Non é, pois, de estrañar, que de forma paralela aos adiantos tecnolóxicos relacionados coa explotación das fontes de enerxía renovable e á mellorada rendibi-lidade económica dos proxectos, se producira na nosa comunidade un relanzamento do investimento en instalacións deste tipo, situán-doa entre as rexións máis desenvolvidas en relación coas enerxías limpas.

Galicia xera hoxe en día cerca do 16% da electricidade procedente destas fontes que se consume en todo o Estado e lidera o sector español das enerxías verdes. A pesar disto, sigue pecando dunha excesiva

66

dependencia da xeración eléctrica en plantas termoeléctricas, xa que só un 34,4% da xeración bruta de electricidade corresponde ás fontes de enerxía renovables.

Situación en Galicia das principais enerxías renovables:

- Hidráulica: a produción hidroeléctrica galega supón o 24,�% da enerxía nacional deste tipo. De toda a enerxía que se produce en Galicia un 2�,2% provén das centrais hidroeléctricas e, se tomamos como referencia soamente as enerxías renovables, un 66,16% da produción enerxética galega obtense da enerxía hidráulica.

Aínda que se trata dunha tecnoloxía madura, é posible aumen-tar a eficiencia dalgunhas das centrais máis antigas mediante a substitución de equipos por outros de maior rendemento. Canto máis modernas sexan as instalacións máis enerxía poderá obterse e máis rendibles serán.

As súas repercusións sobre o medio limitan un pouco o incremento da súa participación no balance enerxético galego, de aí que non se produzan incrementos significativos na potencia instalada nos últimos anos.

- Minihidráulica: pola mesma razón, cabe esperar un crecemento moi moderado deste tipo de enerxía, a pesar de que en Galicia aínda existen numerosos emprazamentos con potencial hidráulico suficiente para garantir a viabilidade técnico-económica das minicentrais. Na actualidade atópanse catalogadas máis de �00 concesións de augas, aínda que só un número reducido está actualmente en explotación.

- Biomasa: a biomasa desempeña en Galicia un importante papel como fonte enerxética en diversas aplicacións, tanto industriais como

6�

domésticas, sendo a comunidade española con maior potencial de re-siduos forestais e a segunda cun maior consumo de biomasa (20% do total nacional). Actualmente hai na comunidade varias industrias con plantas de xeración de electricidade e de calor a partir de bio-masa, prevíndose un incremento da potencia instalada nos procesos de valorización enerxética (obtención de biocombustibles líquidos e biogás). Non obstante, estas plantas necesitan evolucionar e mellorar a súa rendibilidade, pois teñen que amortizar os altos investimentos necesarios para a construción das instalacións e os custos de recollida e de transporte do xurro, dos residuos agropecuarios e dos cultivos enerxéticos.

- Solar: Galicia non reúne, por cuestións climatolóxicas, as me-llores condicións para a enerxía solar, aínda así son moitas as posi-bilidades que ten este tipo de enerxía na nosa comunidade para que sexa rendible.

Até hai poucos anos non se explotaban suficientemente os recursos solares galegos, aínda que a súa evolución positiva é evidente.

Dende o ano 2002 estase a desenvolver o Programa de Fomento da Enerxía Solar en Galicia e, dentro do seu marco de actuación, o Instituto Enerxético de Galicia e a Consellería de Innovación e Industria levan a cabo diversas actividades concretas de divulgación, formación e apoio a proxectos demostrativos deste tipo de enerxía.

Neste sentido, destaca o espectacular avance que se produciu en Galicia para os dous tipos de instalacións solares, as térmicas e as fotovoltaicas. Durante o ano 2006 instaláronse ao redor de 3.800 m2 de paneis solares térmicos, e isto supuxo un incremento do 32% acadando os 15.42� m2. En canto á enerxía solar fotovoltaica, a potencia aumentou un 59%.

68

As previsións de desenvolvemento da enerxía solar en Galicia están moi ligadas aos futuros avances tecnolóxicos, que deberían permitir unha diminución dos custos por quilovatio instalado, o que favore-cerá o investimento. Non hai que esquecer que na actualidade, por lei, cada nova construción debe contar cunha instalación de placas de enerxía solar.

- Xeotérmica: até o momento, salvo para usos termais, tan só se levaron a cabo pequenas experiencias de aproveitamento para calefacción doméstica e quentamento da auga. Os investimentos son escasos porque a rendibilidade non é moi elevada.

- Maremotriz: as perspectivas de desenvolvemento a curto prazo da enerxía das mareas son un pouco escasas pola baixa rendibilidade e pola elevada agresión ambiental que supoñen, dependendo o seu desenvolvemento en gran medida da evolución tecnolóxica.

- Eólica: o sector eólico é o que máis evolucionou nos últimos anos, tanto en potencia dos aeroxeradores como en custo do kW instalado e en dispoñibilidade de funcionamento, e hai que contar con que aínda non se alcanzou o teito tecnolóxico deste tipo de enerxía.

Galicia non perdeu o tren deste espectacular avance, sendo hoxe a comunidade española coa maior potencia instalada neste tipo de enerxía (un 2�% do total da enerxía do Estado).

A normativa autonómica que regula a explotación desta enerxía establece para as empresas promotoras o requisito de que a maior parte dos traballos se realicen en industrias galegas, para favorecer o desenvolvemento dun tecido industrial específico e dunha tecno-loxía propia.

69

5. ENDEREZOS DE INTERESE

ADMINISTRACIÓNS PÚBLICAS

Xunta de GaliciaSan Caetano, s/n15�04 Santiago de Compostela Teléfono: 981 545 400

Consellería de Traballo Complexo Administrativo de San Lázaro, s/n 15�81 Santiago de Compostela Teléfono: 981 546 96� http://traballo.xunta.es/index.jsp?lang=gal

�0

Dirección Xeral de Promoción do EmpregoComplexo Administrativo de San Lázaro, s/n 15�81 Santiago de CompostelaTeléfono: 981 544 612/14. Fax: 981 544 6�8

Dirección Xeral de Formación e ColocaciónComplexo Administrativo de San Lázaro, s/n 15�81 Santiago de CompostelaTeléfono: 981 544 681/545 6�5. Fax: 981 544 604

Servizo Público de Emprego de GaliciaTeléfono: 902 125 000http://traballo.xunta.es/index.jsp?menu=em0&entry=&item=&content

Dirección Xeral de Relacións LaboraisComplexo Administrativo de San Lázaro, s/n15�81 Santiago de CompostelaTeléfono: 981 544 666/�1. Fax: 981 544 659

Consellería de Educación e Ordenación Universitaria Ed. Administrativo San Caetano San Caetano, s/n15�81 Santiago de Compostela Teléfono: 981 544 400 Dirección Xeral de Promoción Científica e Tecnolóxica do Sis-tema Universitario de GaliciaEd. Administrativo San Caetano San Caetano, s/n15�81 Santiago de Compostela Teléfono: 981 544 4�8

�1

Dirección Xeral de Xuventude e Solidariedade Ed. Administrativo San Caetano San Caetano, s/n15�81 Santiago de Compostela Teléfono: 981 544 864

Instituto Galego de Promoción Económica (IGAPE) Complexo Administrativo, Barrio de San Lázaro, s/n.15�03 Santiago de CompostelaTeléfono: 902 300 903www.igape.es

�3

OFICINAS DE EMPREGO

A CORUÑA

Oficina de Emprego da Coruña-MonelosPraza Rafael Dieste, s/n 15006 A CoruñaTeléfono: 981 294 533 Director: Julio Ponte Iglesias

Oficina de Emprego da Coruña-TornosAvda. Finisterre, 22�-229 15010 A CoruñaTeléfono: 981 150 384Director: Fernando Lineros Bello

Oficina de Emprego da Coruña-CentroR/ M.ª Victoria Fdez. España e Fdez. Latorre, s/n 15002 A CoruñaTeléfono: 981 22 41�8 Directora: M.ª del Carmen Bernedo Becerra

Oficina de Emprego de BetanzosR/ Venezuela, 39 15300 BetanzosTeléfono: 981 ��0 009Directora: Isabel Prado Gómez Oficina de Emprego de Santiago-CentroR/ Ramón Piñeiro, �-9 15�02 SantiagoTeléfono: 981 5�3 1�3Director: Eugenio Bernárdez Cancelas

�4

Oficina de Emprego de Santiago-NorteR/ do Coto 1915�03 SantiagoTeléfono: 981 5�0.�53Director: Ovidio Rodríguez Grandío

Oficina de Emprego de BoiroAvda. da Constitución 69 15930 BoiroTeléfono: 981 844 188Director: José Manuel Quintáns Durán

Oficina de Emprego de CarballoR/ Luis Calvo (esquina Cruz Vermella) 15100 CarballoTeléfono: 981 �00 �80Directora: M.ª Luisa Pena Babío

Oficina de Emprego de CeeAvda. Domingo Antonio Andrade, s/n 152�0 CeeTeléfono: 981 �45 856Directora: M.ª Pilar Martínez Cerezo

Oficina de Emprego de Ferrol-CentroPraza Camilo José Cela, s/n 15403 FerrolTeléfono: 981 33� 285Director: José M.ª Fernández Cendán

�5

Oficina de Emprego de Ferrol-EsteiroAvda. de Vigo, 135-13� baixo 15403 FerrolTeléfono: 981 326 011Director: José Ramón Rodríguez Rey

Oficina de Emprego de MelideAvda. de Lugo, 61 baixo 15800 MelideTeléfono: 981 505 204Directora: M.ª Elena Quintela Ares

Oficina de Emprego de Noia (Delegada da Oex de Boiro)Avda. República Arxentina 21 15200 Noia

Oficina de Emprego de OrdesR/ Xeneral Mola, s/n-Esq. Camiño de Piñeiro 15680 OrdesTeléfono: 981 680 054Director: Gonzalo de la Fuente García

Oficina de Emprego das Pontes de García RodríguezR/ Emilia Pardo Bazán, 52 baixo 15320 As PontesTeléfono: 981 450 153Director: Ubaldo Fernández Cendán

�6

LUGO

Oficina de Emprego de LugoR/ Río Cabe, 8-10 baixo 2�003 LugoTeléfono: 982 284 594Director: Joaquín Lázaro Muñoz Ayala

Oficina de Emprego de LugoR/ Campos Novos n.º 9 2�002 Lugo

Oficina de Emprego de BecerreáAvda. de Madrid 50 2�640 BecerreáTeléfono: 982 360 811Directora: Ana Belén Eiras Nogueira

Oficina de Emprego de BurelaPardo Bazán, 21-23 baixo 2�880 BurelaTeléfono: 982 585 82�Directora: M.ª Dolores Díaz Lorenzo

Oficina de Emprego de ChantadaRibeira Sacra, 3 baixo 2�500 ChantadaTeléfono: 982 440 542Directora: M.ª Ángeles Dafonte Díez

��

Oficina de Emprego de MondoñedoR/ Os Remedios, s/n 2��40 MondoñedoTeléfono: 982 521 835Director: Ramiro González Rivas

Oficina de Emprego de Monforte de LemosR/ San Pedro, 1-3 2�400 MonforteTeléfono: 982-400108Director: Ángel Manuel Guillén Sigler

Oficina de Emprego de RibadeoAvda. de Galicia, 25 2��00 RibadeoTeléfono: 982 128 455Directora: M.ª Carmen Cancio Álvarez

Oficina de Emprego de SarriaR/ Nova, 60 baixo 2�600 SarriaTeléfono: 982 530 248Director: José María Fernández Pérez

Oficina de Emprego de VilalbaR/ Pintor López Guntín, 112�800 VilalbaTeléfono: 982 510 158Director: Manuel Barja González

�8

Oficina de Emprego de ViveiroR/ Río dos Foles, 11-132�850 ViveiroTeléfono: 982 561 015Director: Fco. Xavier Moure Salgado

PONTEVEDRA

Oficina de Emprego de BaionaR/ Ventura Misa, 19 36300 BaionaTeléfono: 986 355 055Directora: Teresa Pérez Conde

Oficina de Emprego de Caldas de Reis R/ José Salgado Edif. Bomarti, 2 36650 Caldas de ReisTeléfono: 986 540 018Directora: Milagros Fariña Potel

Oficina de Emprego de CambadosR/ Fonte de Fefiñáns, 2-4 36630 CambadosTeléfono: 986 542 0�5Director: José Ramón Casares Souto

Oficina de Emprego de CangasPaseo Marítimo, 8 - 36940 Cangas Teléfono: 986-302203Director: Luis Cortiñas Rodríguez

�9

Oficina de Emprego da CañizaR/ Otero Pedrayo, 10 36880 A CañizaTeléfono: 986 651 412Directora: Susana Gómez Fernández

Oficina de Emprego da EstradaR/ Justo Martínez, � 36680 A EstradaTeléfono: 986 5�0 930Directora: M.ª Carmen Leal García

Oficina de Emprego de LalínAvda. Luís González Taboada, 1836500 LalínTeléfono: 986 �80 465Director: José Antonio González Failde

Oficina de Emprego de PonteareasR/ dos Carballos, 10 baixo36860 PonteareasTeléfono: 986 640 02�Director: Daniel Misa Calviño

Oficina de Emprego de PontevedraR/ Eduardo Pondal, 3236002 PontevedraTeléfono: 986 852 100Director: Álvaro Fonseca Moretón

80

Oficina de Emprego do PorriñoR/ Torneiros-Ribeira, s/n 36410 O Porriño Teléfono: 986 331 262 Director: Constantino Fco. Castro Núñez

Oficina de Emprego de RedondelaR/ Estrada de Vigo, 8-A 36800 Redondela Teléfono: 986 400 213Director: Francisco Iglesias Fernández

Oficina de Emprego de TuiR/ Alcalde Casal Aboy, 1936�00 TuiTeléfono: 986 601 332Director: Manuel Vicente Fernández Rodríguez

Oficina de Emprego de Vigo-O CalvarioR/ Gregoro Espino, 52, Portal 336205 VigoTeléfono: 986 2�9 112Directora: Isabel Aláez Hoyos

Oficina de Emprego de Vigo-CoiaR/ Baiona, 2836209 VigoTeléfono: 986 293 593Director: José Vizcaya Pereira

81

Oficina de Emprego de Vigo-López MoraR/ López Mora, 5036211 VigoTeléfono: 986 293 450Directora: Nuria Cruces Cerviño

Oficina de Emprego de Vigo-Sanjurjo BadíaAvda. Sanjurjo Badía, 353620� VigoTeléfono: 986 3�4 111Director: Fernando Villamarín Alonso

Oficina de Emprego de Vilagarcía de ArousaR/ Castelao 25 edif cervantes. 36600 VilagarcíaTeléfono: 986 502 919Directora: M.ª VictoriaTreus Outeiral

OURENSE

Oficina de Emprego de Ourense-CentroR/ Progreso, 11 32005 OurenseTeléfono: 988 251 �69Director: José Movilla Martínez

Oficina de Emprego de Ourense-A PonteR/ San Francisco Blanco, 232001 OurenseTeléfono: 988 219 588 Directora: M.ª Mar Sanz Sánchez

82

Oficina de Emprego do Barco de ValdeorrasPraza Otero Pedrayo, s/n (Casa Grande Viloira) 32300 O BarcoTeléfono: 988 320 945Director: José Luis Fernández Pérez

Oficina de Emprego do CarballiñoR/ Otero Pedrayo, 20 32500 O CarballiñoTeléfono: 988 2�1 445Director: Carlos Freire Gallego

Oficina de Emprego de CelanovaR/ San Rosendo,2332800 CelanovaTeléfono: 988 451 253Director: José M.ª Rodríguez Álvarez

Oficina de Emprego de Povoa de TrivesR/ San Bartolomé, s/n32�80 Pobra de TrivesTeléfono: 988 330 903Director: J. Luis Villanueva Menor

Oficina de Emprego de RibadaviaR/ García Penedo, 332400 RibadaviaTeléfono: 988 4�0 252Directora: Orosia Touza Rodríguez

83

Oficina de Emprego de VerínEstrada de Castilla, 30 32600 VerínTeléfono: 988 410 �03Director: David Conde Conde

Oficina de Emprego de Viana do BoloEstrada Sto.Agostiño, esq.Toural, �32550 Viana do BoloTeléfono: 988 340 198Directora: Gilda Inés González Hernández

Oficina de Emprego de Xinzo de LimiaAvda. Madrid, 5032630 Xinzo de LimiaTeléfono: 988 460 3�5Directora: M.ª Teresa Puga Iglesias

CENTROS DE INFORMACIÓN XUVENIL

Centro Coordinador de Documentación e Información XuvenilPraza do Matadoiro, s/n 15�03 Santiago de Compostela Teléfono: 981 583 900 http://www.rix.org Neste centro coordinador informarante da oficina máis próxima á túa casa. Na páxina web tes unha relación das existentes.

84

CÁMARAS DE COMERCIO

A CORUÑA

Cámara de Comercio, Industria e Navegación da Coruña R/ Alameda, 30-32, 1.º 15�03 A Coruña Teléfono: 981 216 0�5. Fax: 981 225 208 www.camaracoruna.com

Cámara de Comercio, Industria e Navegación de Ferrol R/ A Malata, s/n15591 Ferrol Teléfono: 981 351 960. Fax: 981 333 096www.camaraferrol.org

Cámara de Comercio, Industria e Navegación de Santiago R/ San Pedro de Mezonzo, 44 baixo 15�01 Santiago de Compostela Teléfono: 981 596 800. Fax: 981 590 322www.camaracompostela.com

LUGO Cámara de Comercio, Industria e Navegación de Lugo Avda. Ramón Ferreiro, 182�002 Lugo Teléfono: 982 224 311. Fax: 982 244 301www.camaralugo.com

85

PONTEVEDRA Cámara de Comercio, Industria e Navegación de Pontevedra R/ Jardines Vicenti, 4 - 2.º, Edificio Las Palmeras 36001 Pontevedra Teléfono: 986 866 303. Fax: 986 862 643www.camarapontevedra.com/joomla

Cámara de Comercio, Industria e Navegación de Vigo R/ República Argentina, 18 A3620 Vigo Teléfono: 986 432 533. Fax: 986 435 659www.camaravigo.com

Cámara de Comercio, Industria e Navegación de TuiR/ Augusto González Besada, 15 -1.º D, edificio Plaza 36�00 Tui Teléfono: 986 600 216. Fax: 986 601 512www.camartui.com

Cámara de Comercio, Industria e Navegación de Vilagarcía de ArousaR/ Doctor Tourón, 46 36600 Vilagarcía de Arousa Teléfono: 986 565 286. Fax: 986 500 621www.camaravilagarcia.com

86

OURENSE Cámara de Comercio e Industria de OurenseAvda. de La Habana, 30 bis32003 Ourense Teléfono: 988 233 116. Fax: 988 233 088www.camaraourense.com

ORGANIZACIÓNS EMPRESARIAIS

Confederación de Empresarios de GaliciaR/ do Vilar, 5415�05 Santiago de Compostela Teléfono: 981 555 888. Fax: 981 555 882www.ceg.es Centro de Orientación, Formación e Emprego da CEG (COFE) Avda. Figueroa, 815�05 Santiago de CompostelaTeléfono: 981 555 960Enderezo electrónico: cofe@ceg.es Confederación de Empresarios da CoruñaPraza de Luís Seoane, 1115008 A Coruña Teléfono: 981 136 901 www.cec.es

Confederación de Empresarios de Lugo Praza Sto. Domingo, 6-8, 2.º 2�001 Lugo Teléfono: 982 231 150 www.celugo.es

8�

Confederación de Empresarios de OurenseR/ Modesto Fernández, 432005 Ourense Teléfono: 988 391 110 www.ceo.es Confederación de Empresarios de Pontevedra Avda. García Barbón, 104 - 1.º36201 Vigo Teléfono: 986 439 611www.cep.es

REDE EURESwww.europa.eu.int/eures/index.jsp

Coordinadora Rede Eures A Coruña R/ Rafael Dieste, s/n15008 A Coruña Teléfono: 981 291 244 Coordinadora Rede Eures Vigo R/ López Mora, 5036211 Vigo Teléfono: 986 231 �46

Eures transfronterizo Norte-Portugal-GaliciaGaliciaEd. Ex: AlfándegaTeléfono: 351 251 826 105 Viana do Castelo

88

PortugalCentro de Emprego de VianaR/ Pedro Homem de Melo, 52-60Teléfono: 35 1�6 340 330

OUTRAS INSTITUCIÓNS

Fundación Galicia-Europa www.fundaciongaliciaeuropa.org

GaliciaR/ dos Feáns 3-5 baixo15�06 Santiago de CompostelaTeléfono: (34) 981 541 012. Fax: (34) 981 541 013Enderezo electrónico: santiago@fundaciongaliciaeuropa.org

BruselasAvenue Milcamps, 1051030 BruxellesTeléfono: (32) 2� 355 440. Fax: (32) 2� 354 6�8Enderezo electrónico: bruselas@fundaciongaliciaeuropa.org

Fundación Empresa-Universidad Gallega (FEUGA) www.feuga.esR/ Lope Gómez de Marzoa s/n. Campus Universitario Sur15�05 Santiago de CompostelaTeléfono: 981 534 180. Fax: 981 524 351

Edificio C.A.C.T.I. Campus Universitario Lagoas-Marcosende36280 Vigo Teléfono: 986 812 665. Fax: 986 812 666

89

Casa do Francés. Campus da Zapateira s/n150�1 A Coruña Teléfono: 981 16� 000 ext. 2900/2901 Fax: 981 16� 0�5 ext. 291�

Campus EsteiroR/ Dr. Vázquez Cabrera15043 - FerrolTeléfono: 981 33� 400 ext. 36�2Fax: 981 33� 456 ext. 3651

Servizo de Información, Orientación e Promoción do Estudante Universidade de Vigo Área de Información ao Estudante Universitario Edificio Aulario- Campus As Lagoas Marcosende s/n 36200 Vigo Teléfono: 986 813 630 / 986 813 �55. Fax: 986 813 639 www.uvigo.es/servicios/siope/index.gl.htm

91

PORTAIS DE EMPREGO NA INTERNET

ACCIÓN E TRABALLO www.acciontrabajo.com

CANALCV www.canalcv.com

CIMO EMPREGO www.cimo.org/principal.php

COMPUTRABALLO www.computrabajo.com

EMPREGO PÚBLICO www.empleopublico.net

EMPREGO-TECNOLOGÍA www.tecnoempleo.com

HISPAVISTA-BUSCADOR www.hispavista.trabajos.com

INFOEMPLEO www.infoempleo.com

INFOJOBS www.infojobs.net

INEM www.inem.es

ITJOBWORLD www.itjobworld.com

JOB PILOT www.jobpilot.es

MONSTER www.monster.es

OFICINA DE EMPREGO www.oficinaempleo.com

92

REDE GALEGA DE INFORMACIÓN E DOCUMENTACIÓN XUVENIL www.xunta.es/applications/webrix/index.jsp

RRHH www.rrhh.net

STEPSTONE www.stepstone.es

TRABALLO www.trabajo.org

PÁXINAS WEB DE ENERXÍAS

CONSELLERÍA DE INNOVACIÓN E INDUSTRIAwww.conselleriaiei.org/ga/web/index.php

DIRECCIÓN XERAL DE INDUSTRIA, ENERXÍA E MINASwww.conselleriaiei.org/ga/dxiem/index.php

CONSELLERÍA DE MEDIO AMBIENTE E DESENVOL-VEMENTO SOSTIBLEhttp://medioambiente.xunta.es/

MINISTERIO DE INDUSTRIA, TURISMO E COMERCIOwww.mityc.es/es-ES/index.htm

COMISIÓN NACIONAL DE ENERXÍA (CNE)www.segapi.org

DIRECCIÓN XERAL DE ENERXÍA E TRANSPORTES DA COMISIÓN EUROPEAhttp://ec.europa.eu/dgs/energy_transport/index_es.html

93

INSTITUTO ENERXÉTICO DE GALICIA (INEGA)www.inega.es

INSTITUTO PARA A DIVERSIFICACIÓN E AFORRO DA ENERXÍA (IDAE)www.idae.es

ASOCIACIÓN DE PRODUTORES DE ENERXÍAS RENO-VABLES (APPA)www.appa.es

CENTRO DE INVESTIGACIÓNS ENERXÉTICAS, AM-BIENTAIS E TECNOLÓXICAS (CIEMAT)www.ciemat.es

AXENCIA INTERNACIONAL DA ENERXÍA (IEA)www.iea.org